GrootdeFryskeMarren 8 -2020 by GrootMedia

08-2020

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

4e JAARGANG • NR. 08

groot deFryskeMarren

VE IN DEZE UITGA e Marrennte Tusken d an gemee v e ti a m r info Marren De Fryske

FOTO: JOHAN BROUWER

PAULIEN WIERSMA

VOOR HAAR HARTEKIND EEN ‘SOLO RIDE’

Huis verkopen? Verkoop je woning met Makelaardij Hoekstra Wij brengen uw huis online tot leven!

En ontvang 6x je favoriete woonblad Ontvang nu een exclusieve plus 2 kaarten de VT Wonen beurs Helemaal Coronaproof! 3D-beleving van uwvoor woning cadeau!

VT W on beur en s

woon

blad

makelaardijhoekstra.nl/virtueelbezichtigen

NUMMER 08 • 2020

KLOMPJE BAKKEN OP LEMSTER STRAND LEMMER - Het is volop zomer, de eerste officiële hittegolf is een feit. En daar wordt door de één volop van genoten op het strand en de ander zoekt liever een enigszins verkoelend plekje in de schaduw.

De Riensluis in Lemmer is nog beperkt open. Dat is niet zo heel erg, er liggen maar ongeveer twintig recreatieve schepen en bootjes achter en het water loopt dood. Nou ja, er zijn daar wel wat bedrijfjes te vinden in scheepsreparatiewerk. Er komt nog wel het een en ander door. Dat kan nu echter alleen op maandagochtend om 9 uur of vrijdags om half vijf. En na 1 september wordt de sluis zelfs gesloten. Noodzakelijk. Niet vanwege de sluis, maar de brug deugt niet meer. Wat daarmee precies aan de hand is, weten we niet. Het kan best gebeuren dat hij zondagavond in elkaar zakt en dat je er maandag niet eens door kunt.

Een vol parkeerterrein, bakken aan de IJsselmeerkust, genieten op een terras, een verkoelend ijsje kopen en wachten tot de brug weer bediend moet worden. Fotograaf Douwe Bijlsma bracht afgelopen weekend zomers Lemmer in beeld.

NIEUWE BESTUURDER

Fryslân zal volgend jaar geen fakânsjelân meer zijn. Zwaar verkeer kan nu al langer dan een jaar niet meer over de brug bij Spannenburg. De meeste bruggen in Fryslân zijn een zootje. Voorlopig wordt alleen Kornwerderzand verbeterd, verder niks. Rijk, provincie en gemeenten hebben bruggen niet tijdig vernieuwd, en hebben er ook niet voor gespaard. Er is geen geld voor herstel.

OUDERENZORGORGANISATIE PATYNA DE FRYSKE MARREN - Elo Gramsbergen gaat per 1 oktober a.s. aan de slag als bestuurder van Patyna. Met zijn komst is de Raad van Bestuur van de ouderenzorgorganisatie in Friesland weer voltallig. Samen met bestuurder Renate Kamphuis vormt hij het nieuwe bestuurders-duo.

In de gemeente de Fryske Marren is er wel geld. Uit een klompje. De brugwachters zwengelen hun klompje aan een hengel met een fraaie boog voor de neus van de doorvarende toerist. En die betaalt altijd meer voor de brug dan hij moet betalen, want wie heeft nog 1 euro 20 los in de zak. Twee eurostuk of een vijfje. Ach, we hebben vakantie.

Jouke Tamsma, voorzitter Raad van Toezicht van Patyna, geeft aan: “Met Elo hebben wij een verbindende bestuurder gevonden die besturingskracht en besluitvaardigheid combineert met bevlogenheid en empathie. We kijken uit naar zijn komst!”

De Fryske Marren haalt jaarlijks op die wijze zo’n drie ton binnen. Maar het staat nog te bekijken of dat dit jaar wel zo zal zijn. Want er komen allemaal geluiden van de recreatievloot dat ze huiverig zijn voor dat klompje. Want als je dat twee euro stuk er in wil doen, moet je het vasthouden. Heel even. Maar aan die klomp zit natuurlijk een enorme kwak coronavirus. ‘Aan mijn lijf geen klomp’. Want op boten kun je natuurlijk je handen niet desinfecteren of wassen.

Gramsbergen brengt jarenlange ervaring in de zorg mee. Op dit moment is hij voorzitter Raad van Bestuur van zorgorganisatie Liberein in Enschede. Een VVT instelling met veel kennis van gespecialiseerde dementiezorg.

En zo hebben de bestuurders straks hun verhaal weer klaar: Vanwege de coronacrisis kan de Riensluis in Lemmer niet meer open.

Veel leesplezier! “Als geboren Noorderling keer ik graag terug naar Friesland”, aldus Gramsbergen. “Wat mij zo aanspreekt aan Patyna is de integrale zorgketen voor de ouder wordende mens. ‘Mei elkoar’ organiseren vanuit de bedoeling. Kijkend vanuit het concept

Eelke Lok redactie GrootdeFryskemarren

positieve gezondheid. Ik zie er naar uit om bij Patyna daar samen aan te werken.” Patyna biedt zorg, welzijn en wonen aan ouderen in Friesland. De zorg vindt plaats op ruim 25 locaties en bij ouderen thuis. De organisatie is actief in de steden en de dorpen op het Friese platteland en kent bijzondere doelgroepen waaronder jonge mensen met dementie, Korsakov en de ziekte van Huntington. Het werkgebied is Súdwest-Fryslân, Leeuwarden, De Fryske Marren, Waadhoeke en Tytsjerksteradiel.

NIEUWE VISSTEIGERS AAN DE HEADAMMEN BIJ SINT NICOLAASGA SINT NICOLAASGA - Onlangs zijn er aan de Headammen bij Sint Nicolaaga drie nieuwe vissteigers aangelegd: twee losse vissteigers voor een à twee personen en een grote vissteiger voor mindervaliden.

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

De oude visplaats die op deze locatie lag was niet meer veilig te gebruiken. De nieuwe voorzieningen zijn deels aangelegd door Nagelhout BV en de afwerking is gedaan door bestuurders en vrijwilligers van Hengelsportvereniging Ons Genoegen. Met de aanleg van deze drie vissteigers is Friesland weer een visvoorziening rijker, waardoor de bereikbaarheid van de Friese wateren voor de sportvissers goed blijft. De vissteigers zijn tot stand gekomen door een samenwerking tussen Watersportvereniging Sint Nicolaasga, Club van Aanjagers Tsjûkemar, Hengelsportvereniging Ons Genoegen en Sportvisserij Fryslân.

De nieuwe steigers liggen aan het toevoerkanaal van het Tjeukemeer naar de jachthaven van Sint Nicolaasga. Dit water staat bekend om haar goede visstand die voornamelijk heel soortenrijk is.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

GEEN BALLONFEESTEN, MAAR SCHRIJVER HOTZE WEL EEN ‘FEESTMOMENT!’ deFryskeMarren DE ROOS GEËERD JOURE - De Ballonfeesten gingen door het coronavirus dit jaar niet door. Tijdens het vijfdaagse evenement worden ieder jaar heel veel MET KAMELEON kleurrijke foto’s gemaakt. MONUMENT Ondanks dat het ballonfestijn een jaar oversloeg, wil dat niet zeggen dat er geen mooie kiekjes met heteluchtballonnen in de hoofdrol te maken zijn. Zo wist Ype van der Werf op de terugweg uit de natuur deze sfeervolle foto te maken. ,,Het was wel even afwachten op het juiste moment om de foto te maken. Ik wilde de zon door het voetstuk en de luchtballon fotograferen. Adembenemend mooi kwam het bij elkaar op één plaatje op zijn plaats, het paste precies in de ronde cirkel. Het was voor mij een feestmoment!’’, schreef Van der Werf bij de foto.

deFryskeMarren

TERHERNE - Vrijdag werd in het kader van 25 jaar Kameleondorp Terherne de nieuwe Kameleonboot op het Kameleonplein onthuld. Het voor velen herkenbare monument is een eerbetoon aan schrijver van de beroemde kinderboekenreeks Hotze de Roos. Daarvan werden er in totaal meer dan 16 miljoen verkocht. De boot op het plein werd, samen met oud-uitgever Piet Kluitman, onthuld door de nieuwe hoofdrolspelers van de nieuwe Kameleonfilm. De rollen van Hielke en Sietse Klinkhamer worden deze keer vertolkt door de Utrechtse tweeling Sens en Imme Gerritsen. ‘Kameleon aan de ketting’ wordt deze zomer deels opgenomen rond de Kameleonboerderij.

SUCCESVOLLE EERSTE EDITIE

JEUGD KUNST DAGEN LEMMER

LEMMER - De eerste Jeugd Kunst Dagen waren ondanks de zomerse hitte een succes. Tijdens de drie dagen werd in en om Het Pac, podium- en activiteitencentrum, door middel van kunst en cultuur alles losgelaten van de afgelopen coronamaanden en reflecterend teruggekeken op een absurde wereld waarin alles tot stilstand komt.

Ruim dertig jongeren zijn aan de slag gegaan in vier verschillende workshops. De workshops zijn begeleid door professionele docenten in StreetArt, Streetdance, Slagwerk en theater. Jongeren hebben eerst twee dagen alles beleefd. Daarna volgde het keuzemoment, een kunstvorm waar ze het meest enthousiast van werden en nog meer van wilden leren. De laatste dag gaf invulling voor de voor-

RIJKSWATERSTAAT VIST AFGEBROKEN ROER UIT HET WATER BIJ SLUIS VAN TERHERNE TERHERNE - Rijkswaterstaat heeft vorige week bij de sluis bij Terherne met een speciale pikhaak de bodem afgezocht. De organisatie had namelijk een melding gekregen dat er bij de sluis een obstakel zou liggen. Het bleek dat het om een groot roer ging dat was afgebroken. Het roer is gemarkeerd met een rode vlag en daarna heeft een kraanschip het obstakel uit het water getakeld, met hulp van een duikteam. In de tussentijd heeft Rijkswaterstaat ervoor gezorgd dat het scheepsverkeer goed kon passeren.

bereiding van de cross-over en eindvoorstelling. Johannes Terpstra van It Toanhûs vult aan: “Met deze creatieve boost willen we jongeren weerbaar maken en klaarstomen voor het nieuwe schooljaar.”

VOOR HET LAATSTE (SPORT)NIEUWS UIT JE REGIO KIJK JE OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

OOK NIEUWS TE MELDEN? LAAT HET ONS WETEN!

REDACTIE@GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Naast de culturele opkikker aan jongeren, leverde de Jeugd Kunst Dagen ook nieuwe verbindingen op. Het project is een eerste samenwerking voor Sociaal Werk De Kear, CVK It Toanhûs en Stichting Oud Lemmer. De combinatie maakte dat er behalve op cultuur vlak ook veel ontstond op sociaal vlak. “Tijdens het project zagen we vriendschappen ontstaan tussen kinderen, die elkaar voor de Jeugd Kunst Dagen nog niet kenden. Maar ook kinderen die nieuwe talenten ontdekten”, aldus Lonneke Post, buurtwerker bij De Kear. De organisatie en vrijwilligers kijken trots terug op drie mooie dagen.

(advertentie)

3 ETAGES VERLICHTING!

NIEUW IN ONS ASSORTIMENT Ideaal voor de zwoele zomeravonden

BLUETOOTH SPEAKER EN WIJNKOELER MET LED VERLICHTING in verschillende maatvoeringen

Oosterdijk 89 Sneek • 0515-412874 • info@deboerlicht.nl • www.deboerlicht.nl

GENIETEN OP FUNTUBE OP HET TJEUKEMEER BIJ ROHEL

ROHEL – Op het Tjeukemeer bij Rohel genoot de jeugd afgelopen week volop van zogeheten Funtubes achter de speedboot. Een Funtube is een opblaasbaar obstakel waar één of meerdere personen op plaats kunnen nemen. De Funtube wordt voortgetrokken door een speedboot. De kunst is uiteraard om te blijven zitten of liggen op de Funtube. Natuurlijk lukt dit niet altijd als je met grote snelheid een bocht maakt. Voor de jeugd geen probleem, zij genoten volop van de snelheid en het gestuiter op de golven.

NUMMER 08 • 2020 TEKST WIM WALDA // FOTO’S JOHAN BROUWER

PAULIEN WIERSMA REED VOOR HAAR HARTEKIND

EEN ‘SOLO RIDE’ We schrijven het jaar 2005. Tot in hun tenen geconcentreerd staat een compleet chirurgisch team in een van de operatiekamers van het Universitair Medisch Centrum in Groningen (UMCG) te werken. Te midden van dat alles een heel klein mensje, amper 6 weken oud, dat zich nog maar nauwelijks iets van deze wereld bewust is. De apparatuur, bromt, tikt en pompt, onder het toeziend oog van diverse medische assistenten. Zelfs de dunste slangetjes zijn dikker dan haar vingertjes. Ze ondergaat haar eerste openhartoperatie; over twee jaar moet ze op herhaling voor de definitieve operatie.

Inmiddels zijn we veertien jaar verder en zit de toen zes weken oude Inge de Graaf uit Joure een paar meter verder op de bank met haar iPad, een vrolijke meid van veertien, die het goed doet op school, voetbalt en eet als een bouwvakker. Moeder Paulien Wiersma doet haar verhaal.

OMGEKEERDE SITUATIE “Ja, zorgen en spanning troef in die tijd. Inge werd geboren met een hartafwijking. Officieel wordt het een ‘transpositie van de grote vaten’ genoemd; dat wil zeggen dat de slagaders in het hart zijn omgedraaid. In Jip en Janneke taal en heel kort door de bocht: normaliter pompt de hartspier zuurstofrijk bloed door het lichaam, dat de zuurstof opneemt, waarna het zuurstofarme bloed naar de longen wordt gepompt, die het weer van nieuwe zuurstof voorzien. Dat mechaniekje zat bij Inge omgedraaid. We merkten tijdens de eerste vier weken van haar leven dat het drinken moeilijk ging, ze was enorm snel moe was en kon de voeding meestal niet binnen houden. Via het consultatiebureau belandden we bij de kinderarts in het Antonius ziekenhuis in Sneek,

waar bij een saturatietest (red. - zuurstof verzadigingstest) bleek dat ze maar zestig procent zuurstof in haar bloed had, terwijl dat normaliter 95-99 % had behoren te zijn.”

KIND AAN HUIS IN HET UMCG “We werden doorgestuurd naar het UMCG in Groningen, waar Inge diezelfde nacht nog een hartkatheterisatie kreeg om te achterhalen wat er aan het motortje van haar lichaam mankeerde. Het zuurstofpercentage in haar bloed was inmiddels gedaald naar 40% en ze zou zonder beademing de nacht niet hebben overleefd. Met zes weken kreeg ze dus haar eerste openhartoperatie, waarbij er een voorlopige voorziening werd aangebracht, zodat ze aan zou kunnen sterken voor de definitieve (switch)operatie die later plaats zou vinden. Dat was een periode waarin we kind aan huis waren bij het Antonius Ziekenhuis en het UMCG. Inge was zwak en kreeg de eerste twee jaar alleen maar sondevoeding. Met als gevolg dat haar afweersysteem zich niet voldoende ontwikkelde en ze erg vaak ziek was. Toen ze twee jaar later voldoende was aangesterkt moest ze in Groningen opnieuw onder het mes en vond de definitieve reconstructie van de grote vaten plaats (de switchoperatie).”

HOOFDSTUK TWEE Paulien (45) vertelt het verhaal op nuchtere toon, maar het moge duidelijk zijn dat deze episode een behoorlijke impact heeft gehad op het familieleven van haar, haar partner Edwin de Graaf en de inmiddels zeventien jaar oude zoon Milan. En het verhaal is hiermee nog niet uit, want eind augustus moet Inge opnieuw de gang naar het UMCG maken voor een derde hartoperatie. Dit keer voor een ontsteking aan haar hartzakje (pericarditis constrictiva), waardoor deze schil rond het hart dikker en minder flexibel wordt en het hart niet meer optimaal kan uitzetten om zuurstofrijk bloed rond te pompen. Tot zover de diagnose. De remedie: een hartoperatie waarbij het hartzakje wordt verwijderd. Inge: “Daar zie ik wel tegenop. Ik snap wel dat het de enige oplossing is, maar ik ben er wel behoorlijk zenuwachtig om. Vervelend is ook dat je daarna een langere periode moet revalideren en weer conditie moet opbouwen. Dat betekent dat ik niet meer kan voetballen, een paar maanden school mis en niet meer zelf op de fiets naar Heerenveen kan.”

Inge de Graaf

Moeder Paulien valt in: “Vorig jaar kreeg Inge buikpijn klachten. Ik dacht in eerste instantie ‘zal wel meevallen’, maar Inge had het gevoel dat er iets niet in de haak was, ook al omdat ze in haar voet-

balteam niet meer voluit kon gaan. Voor haar eigen gemoedsrust werd ze door de huisarts doorverwezen naar het ziekenhuis. Daar bleek tijdens een buikecho dat ze vocht in haar buik had en dat hoort niet zo. Dus opnieuw een ritje Groningen, waar na een hele batterij tests een ontsteking aan haar hartzakje werd geconstateerd.” Inge vult aan: “Eigenlijk was de operatie al in het begin van het jaar gepland, maar corona kwam ertussen en dus hebben we in overleg met het UMCG de operatie over de zomer heen getild.”

HET ANKER LICHTEN “Het klinkt misschien wat harteloos en nuchter,” vervolgt Paulien “maar dat was de beste oplossing. Niet alleen vanwege corona, maar ook onze zomer en de vakantie zouden door die operatie tussen de wal en het schip terecht zijn gekomen, terwijl er door de chronische aard van Inge’s aandoening geen directe aanleiding was voor een spoedoperatie. We staan nu dus eigenlijk op het punt om ‘het anker te lichten’ en met onze kruiser een paar weken door Friesland te gaan zwerven. We zien wel waar de wind ons brengt. Normaliter zouden we deel hebben uitgemaakt van de IFKS-volgvloot, want Edwin en zoon Milan zijn bemanningslid bij Sikke Heerschop, die in 2013 kampioen in de grote A-klasse werd met zijn skûtsje Wylde Wytse. Vorig seizoen was Sikke’s laatste jaar op dit skûtsje, aangezien zijn zoon Wytse het roer overneemt en senior zelf opnieuw de uitdaging aangaat met een ander skûtsje, een Piipster, dat hij na een

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

“IEDEREEN BEDANKT VOOR HUN RUIMHARTIGE DONATIE TEN BEHOEVE VAN DE STICHTING HARTEKIND”

Paulien Wiersma: ‘De emballage, de donatie van Jumbo en de gesponsorde kilometers hebben samen het mooie bedrag van ruim 1400 euro opgeleverd.”

lange zoektocht en een bijzondere ruil in Engeland als woonschip ‘opduikelde’ en helemaal in wedstrijdconditie heeft gebracht. De naam is inmiddels ook bekend: ‘De Ingelskman’.” Voor Edwin is de situatie duidelijk: “Gisteren hebben we er voor het eerst mee gezeild; het schip moet dus nog optimaal in de trim worden gebracht, maar ik had het liefst ‘de IFKS’ gezeild. Aan de andere kant heeft twee weken volledige vrijheid ook wel wat.”

IN DE BAN VAN DE FIETS Paulien is Bolswarder van geboorte. “Opa Wiersma had er de muziekwinkel De Harp,” blikt ze terug, “een passie die oversloeg op mijn vader. Hij werd pianostemmer en begon toen ik zeven jaar oud was een muziekwinkel in Heerenveen. Wij verhuisden naar Haskerhorne waar ik tot mijn twintigste heb gewoond, waarna ik naar Joure ben verhuisd en Edwin tegenkwam. De vonk sloeg over, we werden ‘een setje’ en kregen twee kinderen.

Edwin is bijbeldrukker bij Royal Jongbloed in Heerenveen, een drukkerij, uitgeverij en mediabedrijf in Heerenveen, gespecialiseerd in het drukken van bijbels en christelijke liedbundels. Deze worden in alle mogelijke talen gedrukt, zodat de Heerenveense firma over werk niet heeft te klagen. Ik ben al twintig jaar werkzaam op de slagerijafdeling van Jumbo in Sint Nicolaasga.

We waren door de hartafwijking van Inge al bekend met de Stichting Hartekind, waardoor ik ook kennismaakte met de Hartekind Ride, een fietstocht met een groep lotgenoten langs de academische ziekenhuizen, waarbij het sponsorgeld ten goede komt aan de Stichting Hartekind, om het verschil te maken voor kinderen met ernstig hartfalen en de Hartekind-families.”

Een jaar of vier geleden heb ik een fiets gekocht en ben ik in de ban van het fietsen geraakt. Ik heb een Merida, een soort cross-over tussen een reguliere racefiets en een mountainbike. Vorig jaar ben ik begonnen om actief tochten te gaan rijden, zoals de Fietselfstedentocht, de Zes Dorpen Tocht, de Elfmerentocht en daarnaast trap ik met sportvrienden door de week en in het weekend heel wat kilometers weg. Dat was ook het geplande scenario voor dit jaar - ik was nota bene ingeloot voor de Amstel Gold Race - toen corona de pret grondig bedierf. Dat is wel echt balen.

HARTEKIND RIDE SOLO “Omdat ik geen stilzitter ben besloot ik, toen corona een spaak in het wiel van de Hartekind Ride stak, mijn eigen ‘Hartekind-Ride’ solo te doen. Bij de Solo Ride is het niet belangrijk om zoveel mogelijk kilometers ‘weg te stampen’, maar om extra aandacht te genereren voor de Stichting Hartekind. Dat kon op allerlei manieren: virtueel op je eigen hometrainer, of als familie een aantal kilometers maken, of zoals ik gedaan heb, een 165 kilometer lange tocht naar het Academisch Ziekenhuis in Groningen en weer terug. Ik ben begin juli ’s morgens om

zes uur vertrokken en ’s middags om vijf uur was ik weer in Joure. Om sponsorgeld binnen te halen heb ik mijn Solo Ride via Facebook van de Stichting Hartekind bekend gemaakt en daarnaast uiteraard via persoonlijke acties. Bij mijn baas in Sint Nyk mocht ik een bak neerzetten, waarin de mensen die de Stichting een warm hart toedragen, hun emballagebonnen konden deponeren. Dat heeft samen met de aanvullende donatie van mijn werkgever en de gesponsorde kilometers van sympathisanten het mooie bedrag van ruim 1400 euro opgeleverd.” Overigens zijn er ook nu nog donaties mogelijk via de ‘donatie link’ op de Facebookpagina van Stichting Hartekind: www.facebook.com/StichtingHartekind/ Prettige vakantie en blijf gezond. Was getekend: Paulien Wiersma

JUWELIER ARIE DE KONING juwelier â&#x20AC;&#x201C; horlogerie Midstraat 43 | 8501 AE Joure 0513-412730 www.juwelierariedekoning.nl

www.ariedekoning.nl

Solliciteer online! St.Nicolaasga jumbo3420.personeelstool.nl

Jumbo Altenburg is per direct op zoek naar: - Kassamedewerk(st)ers (St. Nicolaasga /Lemmer) - Bakkerij medewerk(st)ers (St. Nicolaasga) - DKW medewerk(st)ers (St. Nicolaasga/Lemmer) - BBL Studenten (St. Nicolaasga)

Lemmer jumbo6433.personeelstool.nl

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST EN BEELD HENK VAN DER VEER

deFryskeMarren

CONNY HIBMA VAN CONJES PATISSERIE

EEN ANDERE KIJK OP LEKKERNIJEN In 2008 staat het leven van Conny Hibma van Nes en haar man Idserd ineens op z’n kop, als bij Idserd de diagnose Multiple Sclerosis wordt vastgesteld. Nadat de eerste klap van de onheilsboodschap verwerkt is, gaat Conny zich verdiepen in de invloed van voeding op onze gezondheid. Na een lange zoektocht komt ze terecht bij opleidingsinstituut ‘Evenwijs’ in Balk, waar ze meer leert over voeding. “Hierdoor werd ik mij steeds meer bewust van de invloed van voeding op onze gezondheid. Om meer gezondheidswinst te behalen voor mijn man, haalden we geraffineerde suikers, melken graanproducten uit ons voedingspatroon”, vertelt Conny. “Maar we wilden nog wel af en toe iets kunnen snoepen en hieruit is Conjes Patisserie ontstaan”, vervolgt Conny die jarenlang in de thuiszorg heeft gewerkt.

De aanleiding van deze voedingsswitch was de ziekte van Idserd en toen…

Voordat je verder vertelt, zou je eerst in het kort even kunnen vertellen wie je bent Conny?

Wat heeft deze weg jullie gebracht?

FOTO’S CONJES-PATISSERIE.NL

“Ik ben Conny Hibma van Nes, ik ben 57 jaar en wij wonen al 20 jaar met veel plezier in Oudemirdum. Wij; dat zijn Idserd Hibma, mijn man, en onze twee kinderen. Onze oudste zoon (27) woont inmiddels in Leiden en dochterlief woont nog steeds in Oudemirdum. Ik kom oorspronkelijk uit Den Haag. Als mijn familie naar Oudemirdum komt, dan ervaren ze dat als vakantie.”

Conny aan het werk met haar patisserie

“In 2007 kwamen de eerste klachten en in 2008 is de diagnose MS vastgesteld. Het is het begin geweest van een zoektocht. De neuroloog vertelde in 2008 meteen dat ze er niet over uit waren of medicijnen zouden helpen. Dat was voor ons het startpunt om een andere weg te bewandelen. Die weg die wij gevolgd hadden is de weg van de alternatieve voeding. Je kunt het herstellend vermogen van jouw lichaam ook weer aanspreken, door er de juiste voedingsstoffen in te zetten. Vervolgens ben ik bij Evenwijs in Balk terecht gekomen, een opleidingscentrum op het gebied van gezondheid en voeding. Daar ben ik de diepte in gegaan en heb ik geleerd hoe ik deze kennis moest toepassen in de praktijk. Ik noem het ook geen dieet, maar een leefstijl. We weten niet anders meer. We gaan door op deze weg.”

“IDSERD HÉÉFT DE ZIEKTE MS, MAAR HIJ ÍS DE ZIEKTE NIET!” Conny Hibma en hond Raffa, “Die heeft ons erdoor heen getrokken, immers, met een hond moet je wel naar buiten.”

We zijn hier bij jou omdat we heel erg benieuwd zijn naar het verhaal achter Conjes Patisserie. “Conjes is eigenlijk Conny in het Italiaans. Patisserie is uiteraard lekkernijen in de vorm van bonbons en gebak. Maar dan op een manier die voor ons, en dan specifiek voor mijn man, niet tot gezondheidsklachten leidt. Voeding die gluten-, lactosevrij en vrij van geraffineerde suikers is, neemt de laatste jaren meer en meer aan populariteit toe. Deze drie voedingsstoffen blijken bij veel mensen tot gezondheidsproblemen te leiden. In 2012 ben ik gestart met Conjes Patisserie omdat ik merkte dat er om mij heen steeds meer vraag ontstond naar de lekkernijen die ik maakte. In de loop der jaren heb ik mij steeds verder ontwik-

Een paar voorbeelden van de gluten-, lactose- en suikervrije lekkernijen van Conjes Patisserie

keld tot het uiteindelijk geven van opleidingen en workshops.

Wat doe je nu precies met Conjes Patisserie? “Wij maken en verkopen lekkernijen. Mensen kunnen bijvoorbeeld taarten bij ons bestellen. Inmiddels zijn onze producten ook in enkele winkels verspreid over Friesland verkrijgbaar. Mensen vinden het fijn en gemakkelijk dat de producten ergens klaarliggen, zonder erbij na te hoeven denken dat er geen gluten, geraffineerde suikers en/of lactose in zit. We hebben ook een receptenblik ontwikkeld waar mensen zelf mee aan de slag kunnen.

Waarin onderscheiden de producten van Conjes Patisserie zich met die van andere patisserieën? “Als je naar een reguliere banketzaak gaat liggen daar prachtige producten, alleen zitten deze vaak boordevol suikers. Het ziet er allemaal mooi uit, maar mensen kunnen hier gezondheidsklachten van ondervinden. Dat hebben wij in ons gezin meegemaakt, vandaar dat wij de switch hebben gemaakt door de voedingstoffen, waar wij last van hebben, eruit te halen. Tegelijkertijd zijn we naar alternatieven gaan kijken; wat kun je dan nog wel gebruiken en van genieten? Dat blijkt nog heel veel te zijn en daarmee zijn we mee aan de slag gegaan.”

“Als je toekomst wegvalt, dan valt er heel veel weg. Idserd heeft zijn gezondheid verloren, het lichaam liet hem in de steek, het vertrouwen in z’n lichaam verdween. Dat dus. Vanaf het moment dat je ziet dat iemand uit jouw naaste omgeving vast komt te zitten is dat niet fijn. Maar het is essentieel om er toch weer beweging in te brengen, letterlijk in het geval van Idserd. De komst van een hond in ons gezin heeft hieraan bijgedragen. Onze hond Raffa heeft ons erdoor heen getrokken, immers, met een hond moet je wel naar buiten. Doordat je weer dingen kunt, krijg je meer zelfvertrouwen. De goede voeding ondersteunt dat gehele proces. Onze dochter Rachel (24) heeft op eigen initiatief de opleiding bij Evenwijs ook gevolgd. Rachel wil graag haar leeftijdsgenoten meenemen in de levensstijl van gezond eten en biedt begeleiding, in de vorm van coaching, aan vanuit haar achtergrond als Toegepast Psycholoog.”

Hoe is het nu met Idserd? “Het is uitermate goed, hij heeft z’n werk kunnen blijven doen. Idserd werkt fulltime op kantoor als financial controller in Sneek. Dit is een wezenlijk onderdeel, want door je werk ben je onderdeel, en blijf je onderdeel, van de maatschappij. Idserd hééft de ziekte MS, maar hij ís de ziekte niet! Door onze leefwijze, gezond en voedzaam eten, in combinatie met regelmatig bewegen, in de vorm van zwemmen en lopen, gaat Idserd nog steeds vooruit!”

2-GANGEN VERRASSINGSMENU* VOOR

€ 27,50

OPEN OP DINSDAG T/M ZONDAG VANAF

*AFGESTEMD

12:00

OP UW SPECIALE WENSEN

UUR Douwe Egberts Plein 1A - Joure T 0513 417 070 - I www.zuiver-joure.nl

Tusken de Marren INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | AUGUSTUS 2020

INHOUD

• Gemeentegezicht: Jan Reinsma, teammanager ondersteuning • Het omgevingsplan: alle regels in één oogopslag • Evenementen in coronatijd • Samenwerking en maatwerk bij geldproblemen

Vergaderingen gemeenteraad Maandag 17 augustus Petear, 19.30 uur

Woensdag 19 augustus

Debat en Beslút, 20.00 uur alleen spoedstukken

Maandag 31 augustus

Buorkje mei Wearde: waardevol werk van boeren! De werkgroep ‘Buorkjen mei Wearde’ – bestaande uit twee leden van de Club van Aanjagers en vier agrariërs uit het gebied ten zuidoosten van het Tsjûkemar heeft zeventien kilometer aan berm ingezaaid met een bloemrijk mengsel. Deze bermen liggen langs een mooie fietsroute in de Echtenerveen- en Follegaasterpolders. De bloemen die uit deze zaden opbloeien dragen bij aan de biodiversiteit én de beleving van het gebied voor recreanten.

Petear, 19.30 uur

Woensdag 2 september Debat en Beslút, 20.00 uur

Het Petear is openbaar, maar wordt niet uitgezonden. De raadsvergaderingen (Debat en Beslút) kunt u volgen via internet: defryskemarren.nl/gemeenteraad Hier ziet u ook de agendastukken.

Langs de route zijn in totaal tien borden geplaatst met een QR-code die doorverwijst naar een website om zo mensen te informeren over waarom de bloemen zijn geplant en waar de zaden vandaan komen. Verder zetten boeren in de regio hun deuren open voor bezoekers, om te laten zien hoe het eraan toe gaat bij een boerenbedrijf. Later volgen andere initiatieven; die is de werkgroep nog aan het vormgeven. Meer informatie via vindt u ook via www.tsjukemarplannen.nl/waardevolwerk-van-boeren.

Zin om te zwemmen?

De vergaderingen zijn onder voorbehoud. Ga voor de actuele agenda naar: www.defryskemarren.nl/ gemeenteraad.

Kies voor veilig buitenwater of een zwembad!

Er wordt in De Fryske Marren weer op veel plaatsen in natuurwater gezwommen. Het is belangrijk dat dit op veilige plekken gebeurt en dat het water van goede kwaliteit is. Zwem daarom alleen op officiële zwemlocaties voor de eigen veiligheid.

Evenement Optimist on Tour

Donderdag 27 – zaterdag 29 augustus Delfstrahuizen www.optimistontour.nl

Like en volg ons op Instagram! Mooie foto’s uit de gemeente en elke week een ander onderwerp (#abcDFM) in de schijnwerpers. Dat kunt u van ons verwachten op Instagram. Volg ons op @defryskemarren. Heeft u zelf een mooie foto gemaakt in de gemeente? Tag ons dan gerust met de hashtag #gemeenteDFM!

Kijk op www.zwemwater.nl waar je veilig in buitenwater kunt zwemmen. Op deze zwemlocaties wordt de waterkwaliteit en de fysieke veiligheid in de gaten gehouden.

Optimist on Tour op de Tsjûkemar Optimist on Tour - een rondreizend watersportevenement waar kinderen gratis kennis kunnen maken met de watersport – komt langs in de Tsjûkemar-regio.

Doniahal in Sint Nicolaasga vanaf 17 augustus weer open

KOM NAAR OPTIMIST ON TOUR

Delfstrahuizen 27-29 augustus 2020!

Na de brand - op 29 november 2019 - wordt er nog steeds volop gewerkt aan het herstel van de Doniahal in Sint Nicolaasga.

Ben jij er ook bij?

De Club van Aanjagers, elf basisscholen uit de omgeving en het Watersportverbond verzorgen op donderdag 27 tot en met zaterdag 29 augustus een watersportevenement. Hier doen alle elf basisscholen uit de Tsjûkemar-regio aan mee. Op zaterdag 29 augustus kunnen kinderen zich vrij inschrijven. Meer informatie op www.optimistontour.nl.

Meer informatie en aanmelden: www.optimistontour.nl

De laatste werkzaamheden worden afgerond, zodat er na de zomervakantie weer volop gesport kan worden. We zijn blij dat het straks weer zover is! Vanwege het coronavirus is het (helaas) niet mogelijk om een grote heropening te organiseren. Maar, omdat we dit moment ook niet helemaal in stilte voorbij willen laten

gaan zal de wethouder een bezoek brengen aan de eerste gebruikers in de Doniahal.

COLOFON

Gemeentelijke activiteiten kalender

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | augustus 2020 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren. Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren AUGUSTUS 2020

GEMEENTEGEZICHT

Jan Reinsma, teammanager ondersteuning

‘Ik wil vooral mezelf blijven’ als Huisvesting en Telefonie. “In de nieuwe glazen vleugel van het gemeentehuis zijn flexplekken en overlegruimtes gecreëerd. Ik was onder meer verantwoordelijk voor de inrichting en zat in de werkgroep cultuur. In die werkgroep bespraken we hoe we de kernwaarden van de gemeente – samenwerking, resultaatgericht werken en klantgericht zijn – concreet kunnen maken.” Deze zomer wordt het project Telefonie opgeleverd. “We krijgen een systeem, waarmee iedereen mobiel bereikbaar is. Het maakt de beschikbaarheid van medewerkers inzichtelijker. Dat zorgt voor een betere dienstverlening.”

Zorgen dat alles goed verloopt, op een plezierige en ontspannen manier. Dat is de insteek van Jan Reinsma (49), teammanager ondersteuning bij gemeente De Fryske Marren. Hij geeft graag een inkijkje in zijn werkzaamheden en achtergrond.

Tienkoppig team

Voor veel inwoners van Balk is Jan geen onbekende. Menig Balkster heeft weleens een kroketje of frikandel speciaal bij Jan besteld in De Balk, de patatzaak die Jan ooit samen met zijn echtgenote runde. “We hadden er ook een pension en appartementen bij”, vertelt Jan. “Het was een prachtige tijd, dat werk paste bij me. Ik maak makkelijk contact, ben enthousiast en probeer het mensen graag naar de zin te maken. Als ze blij en tevreden weggaan, voelt dat goed.” Toen de kinderen werden geboren, vond Jan de onregelmatige werktijden niet meer zo prettig. “In die tijd deed ik ook de catering voor de gemeente,” zo gaat hij verder. “Ik had goed contact met de bode die er destijds werkte en vroeg me steeds vaker af of zo’n functie iets voor mij was. Toen ik de kans kreeg, ben ik ervoor gegaan.”

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

Buiten werktijd zit Jan graag op de racefiets. Jaarlijks legt hij gemiddeld 10.000 kilometer af – de fietsroutes in De Fryske Marren kent hij dan ook op zijn duimpje. Op vakanties kampeert hij met zijn gezin het liefst in de buurt van de Stelviopas, Alpe d’Huez of Mont Ventoux. “Even een paar ‘colletjes’ pakken. Al wordt het dit jaar een ZuidLimburgs colletje.”

Haarlemmerolie

Jan werd bode in 2003, bij wat toen nog gemeente GaasterlânSleat heette. In de kern was de insteek van zijn werk vergelijkbaar met wat hij eerder deed: er zijn voor anderen. “Als bode ben je gastheer bij evenementen en trouwerijen”, legt hij uit. “Je ontvangt de mensen en zorgt ervoor dat er koffie klaarstaat. Eigenlijk ben je de ‘Haarlemmerolie’ van de organisatie. Ik heb in die jaren zo’n 300 huwelijken bijgewoond en de leukste dingen georganiseerd.”

Jan Reinsma, teammanager ondersteuning

Leerproces

Jan volgde in de loop der tijd opleidingen en cursussen en kreeg er facilitaire taken bij, zoals inkoop van kantoorartikelen en huisvesting. Sinds 2013 werkt hij bij gemeente De Fryske Marren. Tot dit voorjaar was hij werkzaam als medewerker facilitair en inkoop. Toen Jan solliciteerde op de functie

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

teammanager ondersteuning, viel de keuze op hem. Hij stuurt nu zo’n dertig medewerkers aan binnen de clusters facilitair, receptie, bestuurssecretariaat, administratieve ondersteuning, afsprakenbureau, bodes en repro – de drukkerij. Jan: “Ik wil graag coachend leidinggeven, daarom moedig ik eigen initiatief van medewerkers aan. Dat vraagt wel dat ik soms een

stapje terug doe, want ik ben vrij resultaatgericht. Een mooi leerproces. Toch voel ik nu al dat dit bij me past. De collega’s zijn open en geven mij hun vertrouwen.” In de visie van Jan is samenwerking belangrijk. “Als je krachten bundelt, bereik je de beste resultaten.”

Betere dienstverlening

Jan is betrokken bij projecten

‘Je moet jezelf een beetje de gemeente voelen en er trots op zijn’ Of het nou achter de toonbank van zijn cafetaria is of in zijn huidige functie, Jan vindt het nog steeds ‘machtig’ om iets voor anderen te betekenen. “Ik wil het zo organiseren dat we inwoners op een enthousiaste, vlotte en vrolijke manier kunnen helpen. Je moet jezelf een beetje de gemeente voelen, vind ik. Er trots op zijn. En vooral jezelf blijven.”

www.defryskemarren.nl

OMGEVINGSWET

Het omgevingsplan Monumentenverordening

Alle regels in één oogopslag Ligplaatsenverordening

Reclameverordening

Voordelen

Meer bestuurlijke afwegingsr om lokaal de fysieke leefomge beheren en te ontwikkelen.

Overzichtelijk: alle regels voor leefomgeving in één documen

document

Stel, je wilt je garage ombouwen tot bedrijfsruimte. Of voor eigen gebruik Verordening in- Omgevingswet en duurzame energie opwekken. Metvoor de is het vanaf 2022 uitritten makkelijker om dit soort initiatieven te starten. Wel moet alles passen bij Kapverordening wat we globaal met onze leefomgeving willen. Net als andere gemeenten maakt De Fryske Marren daarvoor een omgevingsplan. 1 Nu in het bestemmingsplan Eén wet, één loket. De Omgevingswet vervangt bijna alle wetten en regels voor wonen, ruimte, infrastructuur, milieu en water die we nu gebruiken. Voor het toepassen van deze wet krijgen gemeenten nieuwe instrumenten, waaronder het omgevingsplan. Met dit plan kun je in één oogopslag zien met welke regels je te maken hebt voor het uitvoeren van je idee. Dat bespaart een hoop tijd en moeite. Bovendien heb je straks meer invloed op je leefomgeving, doordat er algemenere regels gelden. “Dat betekent dat we meer aan inwoners zelf laten en hen ons vertrouwen geven”, aldus wethouder Roel de Jong van De Fryske Marren. “Een goede ontwikkeling, want het past bij de kant die wij als overheid op willen gaan. We willen ons niet meer overwegend bezighouden met wat inwoners wel en niet zouden moeten doen, maar ervoor zorgen dat zij van alles kúnnen doen.”

Instrument verkennen

FOTO: GEWOAN DWAAN - DOUWE BIJLSMA

Het omgevingsplan neemt de plek in van de bestemmingsplannen en allerlei

Verschillende bestemmingsplannen voor verschillende deelgebieden in een gemeente met allerlei verordeningen. Initiatiefnemer heeft onvoldoende overzicht in de vele regels.

- Piet -

Minder bestuurlijke en onderzoekslasten door faserin Bepalend is nu of (omgevingsp hoe (omgevingsvergunning) ee activiteit plaatsvindt.

2 Straks in het omgevingsplan Alle regels voor fysieke leefomgeving in één overzichtelijk document. Initiatiefnemer ziet precies welke regels er voor hem gelden op het gebied van fysieke leefomgeving.

Omgevingswetportaal.nl | decemb

Projectleider Piet Loonstra

eisen dat er bij bouwprojecten een goede verhouding is tussen verharding en groen?”

Stap voor stap

Na deze verkenning stellen Piet en zijn team het omgevingsplan op. “Dat gaat stap voor stap”, legt hij uit. “We beginnen met een van de dorpen en een stuk buitengebied. Daarna kijken we in hoeverre de regels uit die deelplannen toe te passen zijn op andere plaatsen en gebieden. In Sloten moeten we bijvoorbeeld veel rekening houden met cultuurhistorie. Daar heb je andere regels voor nodig dan voor plekken met minder monumenten.” Zolang voor een plaats of gebied nog geen nieuw plan is, geldt daar

- Roel -

‘Wij geven inwoners ons vertrouwen’ Wethouder Roel de Jong

Meer mogelijkheden om ruim bieden voor nieuwe initiatieve

‘Het is een immense klus’ verordeningen. Het verschil met een bestemmingsplan is dat het omgevingsplan breder is. Het bevat niet alleen regels over gebruik van grond en gebouwen, maar ook regels over bijvoorbeeld geluid, geur, verkeer en duurzaamheid. Elke gemeente in Nederland maakt een eigen omgevingsplan. In De Fryske Marren is daarvoor een projectteam opgezet. “Momenteel verkennen wij dit nieuwe instrument”, vertelt projectleider Piet Loonstra. “Daarbij moeten we keuzes maken. Hoe algemeen formuleren wij de regels? Houden we voor dezelfde activiteiten een vergunningplicht? Gebruiken we de regels ook om aan maatschappelijke doelen te werken, bijvoorbeeld door te

Digitaal inzichtelijk: alle regel perceel of adres bij elkaar en a actueel.

FOTO: GEWOAN DWAAN - DOUWE BIJLSMA

Het omgevingsplan:

Het gemeentelijk omgevingsplan geldt integraal en is gebiedsdekkend. Het geeft alle regels voor de fysieke leefomgeving.

het voorlopige omgevingsplan. Dat bestaat uit de huidige bestemmingsplannen en verordeningen aangevuld met zo’n 600 regels van het Rijk. Het uiteindelijke doel is een omgevingsplan voor heel De Fryske Marren. Een onderdeel daarvan is een digitale kaart, waarmee inwoners snel antwoorden kunnen vinden op vragen die te maken hebben met hun leefomgeving. Waar mag ik mijn perceel voor gebruiken? Wat mag ik waar bouwen? Mag ik die boom kappen en heb ik daar een vergunning voor nodig?

Samen aan de slag

Uiterlijk in 2029 moet het omgevingsplan klaar zijn. Het streven van de gemeente is echter om het al in 2025 af te hebben. Piet: “Dat neemt niet weg dat het een immense klus is. Er zijn meer dan 150 bestemmingsplannen en tal van verordeningen. Van alle regels moeten wij nagaan of we die nog nodig hebben of dat we ze anders willen formuleren.

Hetzelfde geldt voor de 600 regels van het Rijk.” De gemeente doet dit niet alleen. Wetterskip Fryslân, de GGD, de Friese Uitvoeringsdienst Milieu en Omgeving (FUMO), de Veiligheidsregio Fryslân en de brandweer helpen mee. “Ook betrekken wij inwoners hier graag bij”, zegt Roel. “Het gaat immers over hún leefomgeving. Daar vinden we te zijner tijd nog een geschikte manier voor.”

Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging gaan in op 1 januari 2022

Eerder lieten wij in deze krant weten dat de Omgevingswet op 1 januari 2021 ingaat. Mede door het coronavirus is de invoering een jaar uitgesteld. Hetzelfde geldt voor de Wet kwaliteitsborging (Wkb) voor het bouwen. Zo is er meer tijd voor een goede voorbereiding.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren AUGUSTUS 2020

Evenementen in coronatijd

Al meer dan een half jaar is het volop in het nieuws: het coronavirus. Allemaal zagen we ons dagelijks leven veranderen door de pandemie. Evenementen waren lange tijd uit den boze, maar per 1 juli is dit verbod opgeheven. Toch gelden daarvoor nog strikte regels.

De Jouster Merke, de Friese Ballonfeesten, het Glemmer Beach Festival… Het zijn enkele van de vele jaarlijks terugkerende evenementen waar De Fryske Marren om bekend staat. Maar dit jaar is die feestelijke reputatie moeilijk waar te maken. Zelfs nu de coronamaatregelen versoepeld zijn en evenementen onder voorwaarden weer zijn toegestaan, moeten we het in 2020 doen zonder veel van deze festiviteiten. “Neem als voorbeeld de Jouster Merke, daar komen normaal gesproken duizenden bezoekers op af”, zegt Sietie Bruinsma, juridisch beleidsadviseur APV & bijzondere wetten bij de gemeente. “Ook als een flink deel daarvan thuis zou blijven, is het risico op verspreiding van het coronavirus te groot.”

- Thea -

‘De aanpak moet voor ons helder zijn’ Coronatoets

Organisatoren die hier dit jaar wél een evenement of activiteit willen plannen, konden daarvoor tot 1 augustus bij de gemeente een verzoek indienen. Sietie en haar collega’s Monique Reekers, juridisch beleidsadviseur APV & bijzondere wetten en Thea Banga, adviseur openbare orde & veiligheid toetsen deze verzoeken aan de voorwaarden in het coronadraaiboek. Dit draaiboek is samen met de andere Friese gemeenten opgesteld om in Fryslân één lijn te houden.

Voor evenementen en activiteiten zijn de belangrijkste (landelijke) coronavoorwaarden: • I edereen houdt altijd 1,5 meter afstand van anderen, met uitzondering van kinderen tot en met 12 jaar (zij hoeven onderling en tot volwassenen geen afstand te houden) en jongeren van 13 tot 18 jaar (zij hoeven onderling geen afstand te houden, wel tot volwassenen). • Binnen geldt een maximum van 100 personen per ruimte met vaste zitplaatsen (exclusief personeel). Zijn er vaste zitplaatsen, reserveringen én vooraf gezondheidschecks, dan geldt er geen maximumaantal. Dit laatste geldt ook voor locaties met doorstroom van bezoekers. • Buiten geldt een maximum van 250 personen. Zijn er vaste zitplaatsen, reserveringen én vooraf gezondheidschecks, dan geldt er geen maximumaantal. Dit laatste geldt ook voor locaties met doorstroom van bezoekers. De ‘coronatoets’ is van toepassing op elk evenement en elke activiteit op openbaar terrein, met én zonder vergunningplicht. Dus bijvoorbeeld ook voor een buurtBBQ, braderie of viswedstrijd. Voor vergunningplichtige evenementen geldt daarnaast de standaard aanvraagprocedure.

Organisator is verantwoordelijk “Is er onduidelijkheid over hoe een organisator van plan is om de coronaregels te volgen, dan gaan wij eerst met diegene in gesprek”, vertelt Thea. “Wanneer de aanpak voor ons helder is en aan de voorwaarden voldoet, kunnen wij akkoord geven.” Een andere belangrijke kwestie is aansprakelijkheid, geeft Sietie aan.

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

- Sietie -

‘Niet iedereen is zich bewust van aansprakelijkheid’ “Tijdens een evenement is de organisator verantwoordelijk voor het welzijn van de bezoekers en aansprakelijk wanneer het misgaat. Omdat niet iedereen zich daar bewust van is en het best veel van een organisator vraagt, attenderen we daar actief op.” Gaan evenementen of activiteiten door, dan houdt de gemeente een oogje in het zeil door steekproefsgewijs controles uit te

voeren. Thea: “Al met al is het er niet eenvoudiger op geworden om iets te organiseren. Maar is er genoeg aandacht besteed aan veiligheid, dan kunnen we ons met een gerust hart richten op waar we het allemaal voor doen: een hoop plezier.” Voor De Fryske Marren is een nieuwe evenementenkalender opgesteld. Deze kalender is te vinden op www.defryskemarren.nl/ evenementenkalender.

www.defryskemarren.nl

Al sinds 1946 vindt ieder jaar op de eerste zaterdag van augustus in een klein dorp het grootste paardensportevenement van de Súdwesthoeke plaats: de Concours Hippique Rijs. Vanwege het coronavirus wordt die traditie dit jaar echter doorbroken. “Dat was een moeilijke beslissing”, aldus bestuursvoorzitter Frederik Veltman. “Elke keer komen uit heel het land deelnemers en bezoekers naar Rijs toe; die wil je niet teleurstellen. Bovendien is dit een jubileumjaar. Maar het evenement heeft in al die jaren zo’n goede reputatie opgebouwd, dat het voor ons geen optie was om het in een afgezwakte vorm te organiseren.” Een grote zorg was of de vaste partners, zoals de tenten-, parcours- en tribunebouwers, de crisis zouden doorstaan. Frederik: “Gelukkig kunnen wij volgend jaar weer gewoon op hen rekenen, ervan uitgaande dat het dan doorgaat. Dan vieren we alsnog op een mooie manier met z’n allen de 75e editie.”

Glemmer Beach Festival “Ontzettend jammer dat het niet door kan gaan. Het festival heeft een groot aantal vaste bezoekers en die wil je graag weer een prachtig evenement bieden. Maar er was geen andere mogelijkheid.” Willem Verbeek, producent bij MOA Producties, legt uit waarom er deze zomer op het strand van Lemmer geen Glemmer Beach Festival georganiseerd wordt. “Wij hadden al veel voorbereidingen getroffen, omdat we hoopten dat het uiteindelijk mee zou vallen. Toen het kabinet bekendmaakte dat de coronamaatregelen tot minimaal 1 september zouden duren, moesten we echter al het werk staken. De versoepeling van de maatregelen vanaf 1 juli kwam voor ons te laat om nog een alternatieve opzet te overwegen.” Wat betreft artiesten zou het festival diverse grote namen hebben gehad. Maar die hoeft niemand te missen, laat Willem weten. “Allemaal hebben ze beloofd er volgend jaar alsnog bij te zijn. Wíé het zijn, blijft een verrassing!”

Ieder jaar, op de eerste zondag na de wedstrijd van het SKS Skûtsjesilen in Langweer, brengt hij voor havengasten een repertoire van aanstekelijke meezingers ten gehore. Deze keer gingen havenmeesters Age en Jellie Hoekstra van tevoren in overleg met de gemeente om de maatregelen tegen verspreiding van het coronavirus te bespreken. Age: “Omdat het publiek zich grotendeels op hun eigen boot bevond, was het geen probleem om de anderhalve meter in acht te nemen. Daarnaast hadden de gasten ter herkenning een polsbandje om en kon niemand zomaar van buiten op het haventerrein komen. Wij zijn blij dat de gemeente daarom had besloten om ons ook dit jaar een vergunning te verlenen. Ook onze gasten wisten dat te waarderen, want Danny maakte er weer een mooie show van!”

Elk jaar, op de vierde donderdag in september, komen vele leveranciers en afnemers uit de landbouwsector naar Joure. Daar ontmoeten zij elkaar op de Agrarische Schouw.

FOTO: GEWOAN DWAAN - DOUWE BIJLSMA

In de haven van Langweer ging op 26 juli een feestelijke activiteit wél door: het optreden van zanger Danny Panadero.

FOTO: GEWOAN DWAAN - DOUWE BIJLSMA

Optreden Danny Panadero in Langweer

Agrarische Schouw “Ook dit jaar hadden wij hen graag welkom geheten”, zegt beursmanager Ypke Bouwhuis. “Maar helaas hebben we het evenement vanwege corona moeten annuleren. We hebben allerlei voorbereidingen zo lang mogelijk uitgesteld, zodat we konden afwachten hoe de situatie zich zou ontwikkelen en tegelijkertijd de financiële schade konden beperken. Maar op een gegeven moment moesten wij de knoop definitief doorhakken.” Zelfs al hadden ze kunnen voorspellen dat de beurs onder strenge voorwaarden door kon gaan, dan was hetzelfde besluit genomen, vertelt Ypke. “We hadden de Agrarische Schouw op die manier geen recht kunnen doen. En aangezien de Jouster Merke niet doorgaat, is het zo ook wel passend. Die twee horen bij elkaar.”

FOTO: GEWOAN DWAAN - DOUWE BIJLSMA

Concours Hippique Rijs

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren AUGUSTUS 2020

SAMENWERKING EN MAATWERK BIJ GELDPROBLEMEN

‘Als je er snel bij bent, kun je het probleem beter oplossen’

Het zal je maar gebeuren: totaal onverwacht verlies je je baan. Het lukt maar niet om ander werk te vinden, maar intussen lopen je vaste lasten wel door. Elke maand zie je je banksaldo verder naar beneden glijden. Tot het moment dat je flink in de min staat en je de huur niet meer kunt betalen. De maand erna ook niet. Wat nu?

Geen uitzondering

“Mensen met financiële problemen zijn geen uitzondering”, zegt Anneke de Vries, voorzitter van huurdersvereniging Lemsterland. “Als huurdersvereniging horen we steeds vaker dat huurders niet rond kunnen komen en bijvoorbeeld echt een probleem hebben als het inkomen plotseling sterk verandert.” Betalingsproblemen kunnen bij iedereen voorkomen. Anneke: “Door omstandigheden zoals een echtscheiding, ontslag of ziekte kun je financieel in de problemen raken. Ook deze coronatijd heeft financieel impact; op zzp’ers bijvoorbeeld.”

‘We willen voorkomen dat problemen zich opstapelen’

FOTO: ACCOLADE

Steeds meer mensen vinden het moeilijk om elke maand rond te komen. Gemeente De Fryske Marren, woningcorporaties Accolade en Lyaemer Wonen en de huurdersverenigingen Lemsterland, Haskerland en Zuidwest-Friesland gaan samenwerken. Het doel is om betalingsproblemen bij huurders te voorkomen, te signaleren en samen met de huurder op te lossen.

Voorkom escalatie

Om inwoners met betalingsachterstanden beter te helpen, gaan gemeente De Fryske Marren, woningcorporaties en huurdersbelangenorganisaties intensief samenwerken. De insteek: het snel signaleren, voorkomen en oplossen van de problemen. “Schulden leiden vaak tot problemen op andere leefgebieden”, aldus Rein Swart, voorzitter van de Raad van Bestuur van woningcorporatie Accolade. “Als die problemen zich opstapelen, zijn ze steeds moeilijker aan te pakken. Armoede werkt vaak generaties door. Door op tijd iets te doen, kun je voorkomen dat problemen escaleren en kun je samen tot een oplossing komen.”

Vroeg stadium

Een belangrijk uitgangspunt van de samenwerking is vroegsignalering. Dit betekent dat betalingsproblemen in een zo vroeg mogelijk stadium opgemerkt worden. Rein: “Als we rechtstreeks of via de huurdersvereniging signalen krijgen dat een inwoner betalingsproblemen heeft, zoeken we zo snel mogelijk contact met die huurder.” Om de juiste

STEUNTJE IN DE RUG?

Wilt u weten voor welk financieel steuntje in de rug u mogelijk in aanmerking komt? Kijk op frieshuurderssteunpunt.nl, een initiatief van de Samenwerkende Friese Huurdersorganisaties. hulp en integrale oplossingen te kunnen bieden, hebben de samenwerkende partijen afgesproken om informatie uit te wisselen. “De gemeente voert de regie in het hulptraject”, zegt Luciënne Boelsma, wethouder bij gemeente De Fryske Marren. “Samen kijken we wat de inwoner nodig heeft en welke mogelijkheden de gemeente of woningcorporaties hebben. In die verbinding zit de kracht.” Rein: “Soms is maatwerk als tijdelijke huurbevriezing/-verlaging of woningruil een mogelijkheid.” Luciënne: “Een andere maatwerkoplossing is de inzet van een budgetcoach of hulp via welzijnsorganisaties. Het doel is om de huurder op langere termijn uit de problemen te helpen.”

Problemen voorkomen

Ook voorkomen is een belangrijke pijler van de samenwerking. De gemeente en woningcorporaties gaan er daarom de komende tijd onder meer voor zorgen dat informatie op hun websites toegankelijk en begrijpelijk

FOTO: ACCOLADE

HANDIGE GELDTIPS!

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

is. Ook gaat de gemeente beter inspelen op ‘life-events’. “Er verandert bijvoorbeeld best iets in je financiële situatie als je 18 wordt, of als je gaat scheiden”, aldus Luciënne. “Daar gaan we over informeren. Daarnaast gaan maatschappelijk werkers persoonlijk in gesprek met inwoners die financiële problemen hebben − óók om problemen als stille armoede te signaleren. Verder bieden we informatie via netwerkbijeenkomsten en collectieve events als de ‘Week van het geld’, van 22 tot en met 26 maart 2021.”

Eerste Friese gemeente

Vanaf 2021 verplicht de nieuwe Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) gemeenten om samen te werken met woningbouwverenigingen, nutsbedrijven en zorgverzekeraars. De samenwerking met nutsbedrijven en zorgverzekeraars volgt nog, maar dat gemeente De Fryske Marren als eerste Friese gemeente al een stap heeft gezet, voelt goed. Luciënne: “We zijn er heel blij mee, want hier is echt behoefte aan.” “Samenwerking is belangrijk”, besluit Anneke. “Natuurlijk blijft iedereen persoonlijk verantwoordelijk voor zijn eigen leven, maar er zijn altijd mensen die wel willen, maar het gewoon even niet kunnen. Door de krachten te bundelen, bereiken we eerder een oplossing. Daardoor kan iedereen prettig en betaalbaar wonen binnen onze gemeente.”

In het boekje Wegwijzer Geld staan handige geldtips voor iedereen. U kunt een gratis exemplaar ophalen op het gemeentehuis (Herema State 1 in Joure) of bij Sociaal Werk De Kear, zowel op de locatie Joure als Lemmer. De digitale versie van de Wegwijzer Geld kunt u downloaden op de website van de gemeente: defryskemarren.nl/wegwijzer-geld.

Zomeractie: Nu het eerste vervangfilter gratis

WWW.BIG-GREEN.NL

Prijs inclusief installatie € 998,20

Ervaringen:

Jaap Jurjen en Froukje Veenstra

Wij zijn nu vier weken in het bezit van de BigGreen. Wij zijn super tevreden. Alles is schoner (koﬃezetapparaat, was-en afwasmachine, douchecabine etc.) en zachter. En het water smaakt inderdaad lekkerder. Inmiddels onze lieve buren ook hiervan in kennis gesteld, en ook zij zijn nu beziiers geworden van de BigGreen. Zegt het voort, zegt het voort. Sumar, 26 januari 2020

Anja Monshouwer

Binnen een dag na aanvraag was de Big Green al geïnstalleerd. Hij hangt nu een aantal weken en ik ben er erg tevreden over. Ik hoef vrijwel nooit meer condiioner te gebruiken na het haar wassen en heb geen last meer van kalk. Prima investering! Gorinchem, 13 november 2019

Emiel van Disseldorp Vanmorgen is het product geïnstalleerd. Gelijk zachter en helderder water. Geen aanslag meer dus niet meer poetsen van kranen etc. Maakt de leidingen ook nog schoon dus als er al wat kalk nog aanwezig was, is dat binnenkort helemaal verdwenen. Ik raad het iedereen aan. Rijkevoort, 6 november 2019

Telefoonnummer: 0299-321188

Theo en Beey Hospes Heel blij met de Big Green. Na drie weken al duidelijk verschil! Veel helderder water en geen aanslag meer op o.a. Glazen, kranen en de badkamer. Ook goed voor de huid, lang zo droog niet meer. De was is ook merkbaar zachter. Zelfs de kaaen drinken binnnen water ipv regenwater. Kortom zeer tevreden, een echte aanrader! Oudemirdum, 14 november 2019

Heechsân Sinds begin december in het bezit van de BigGreen, veel minder last van kalkaanslag in douche en keuken. Ook na het douchen een zachtere huid. Een echte aanrader!! Eastermar, 6 februari 2020

Bauke en Sjanie van der Meer

J. Posthumus

Sinds eind 2019 is de Big Green bij ons geplaatst. Wij zijn er erg tevreden over. De voordelen hierbij op een rij: – geen kalkaanslag meer op en rond kranen – overig sanitair makkelijk schoon te maken en heee meer glans / gladder oppervlak – heter water uit de combi ketel – strijken is veel makkelijker door gladder wasgoed – geen bruin water meer uit het stoomstrijkijzer – zachtere handen / geen kloven meer

Shirley en Tom

Franeker, 6 maart 2020

Wij gebruiken de Big-green inmiddels een paar maanden en we zijn erg tevreden. Geen kalkaanslag meer en super helder water. De kranen glimmen weer als nieuw en geen waas meer op de glazen douche deur. We hebben nu geen agressieve reinigingsmiddelen meer nodig bij het schoonmaken van de badkamer. een eenvoudig sopje en alles blijkt weer als nieuw. En de service is perfect! Ureterp, 2 november 2019 Precies 1 week verder. Water nu al helderder en zachter. Kranen, douchekoppen en uitloop volautomaasche koﬃe machine prachhge stralen. Geen gespeeer meer. Aanslag stukken minder en alles straalt bijna al als nieuw. Echt geweldig. Montage professioneel en met aandacht uitgevoerd. Echt een aanrader. Amsterdam, 26 november 2019

Alfred Plannnga We hebben hem vrijdag besteld en hij is gelijk geplaatst, het verschil is nu al merkbaar. Het water is zachter, de koﬃe smaakt beter. Heerenveen, 22 december 2019

deFryskeMarren deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 08 • 2020

#FACETOFACE TJALINA BOKMA-PRUIKSMA fotografie JOHAN BROUWER FOTOGRAFIE tekst HENK VAN DER VEER

Het rijke sociale leven van Tjalina uit Oudemirdum Tjalina, oudste dochter van slager Bouke Pruiksma en Sijmontje Ybema uit Workum, geboren op 28 juni 1956. ‘Heit’ was naast slager ook koordirigent, van maar liefst drie koren en op zondag speelde de Workumer slager ook nog eens twee keer op het kerkorgel van de Gereformeerde kerk in het voormalige Zuiderzeestadje. Heit was alleen op woensdagavond thuis om de boekhouding te doen. Op zaterdagavond kregen de kinderen van Pruiksma, voor de tv gezeten, een glaasje fris en een bakje met chips. Dan speelde heit ook nog wel eens op het orgel de psalmen en gezangen die hij de volgende dag in kerk moest spelen. Na Tjalina kwamen er nog vijf kinderen: Jeltsje, Hoite, Janny, Sytske en Sytze. Zie hier het gezin waar Tjalina opgroeide. Een portret van een ‘warbere’ oftewel actieve dorpsvrouw, die inmiddels alweer jaren met haar man Gatze Bokma in Oudemirdum woont. Nog even terug naar jouw jeugd in Workum. Vertel… “Ik ging naar de lagere school in Workum en mocht daarna naar de mavo.” Havo had misschien meer voor de hand gelegen, gezien haar capaciteiten. Maar ‘mem’ had daarvoor zo haar reden: ‘Us Tjalina is sa ferlegen, dy moat noch mar net nei Snits ta, dat kin letter noch wol.’ Aldus geschiedde. Tjalina ging na het behalen van het mavodiploma naar de havo-top van Pedagogische Academie De Him in Sneek. Want van kinds af aan wist de slagersdochter al dat ze juf wilde worden. Haar eigen juf Eringa in de eerste klas was haar grote voorbeeld. En dat gaat haar lukken. Na de P.A. staat Tjalina vier jaar voor de klas in Drachten en daarna volgde terugkeer naar de Súdwesthoeke in Friesland. “Via de zus van Gatze hoorde ik dat er een plekje vrij kwam aan de school in Hindeloopen, waar ik op solliciteerde. Het hoofd van de school was mijn vroegere overbuurman uit Workum. Wat ook meespeelde dat ik het ‘Hylpers’ beheerste en muzikaal was. Daar heb ik acht jaar met plezier voor de klas gestaan. Nadat onze oudste dochter Sita in 1988 geboren was, ben ik nog twee jaar parttime gaan werken. Irma kwam in 1990. Ik vertel het nu alsof het de gewoonste zaak van de wereld is, maar wij hebben echt op onze kinderen moeten wachten. Op een gegeven moment kreeg ik er last van dat er om ons heen kinderen werden geboren, maar dat was ons niet gegeven. Uiteindelijk lukte het dan toch, na de nodige hormoonbehandelingen. Kinderen neem je niet, die krijg je! Het moet je worden gegund.”

ALLES WAS MUZIEK Terug naar Tjalina’s jeugd, die ze zelf omschrijft als warm en gezellig. En niet te vergeten muzikaal. “Jazeker muzikaal! Alles voor de muziek. Ik heb tien jaar pianoles gehad en we zongen dan ook wel in koortjes. Ik heb een blauwe maandag bij heit op het koor gezeten, maar ik vond dat al snel een ‘oude wijven koor’. Zus Jeltsje speelt dwarsfluit, Hoite was erg muzikaal en speelde op kerkorgel en piano. Hij is ook dirigent geworden. Jannie speelde piano en saxofoon. Sytske speelt ook dwarsfluit en zingt ook goed. En Sytse is drummer en uiteindelijk ook in de muziek terecht gekomen. Alles was muziek!”

TEKENEN Maar overdaad schaadt en dat gold ook voor Tjalina. “Ik begon er op een gegeven moment van te balen,” verduidelijkt ze. ”Ik zat in de laatste klas van de Pabo en dan moest je een specialisatie kiezen. Ik had er helemaal geen zin in om én bij muziekleraar Hindrik van der Meer te zingen én op zondag nog weer eens. Ik koos toen voor tekenen bij meneer Everaarts. Belde Van der Meer heit op, om te vragen hoe dat zat. Want ‘jo dochter is sa muzikaal…’ Het antwoord van heit was duidelijk. ‘At dat bern tekenje wol, dan giet se toch tekenjen.’ Dat was naast muziek toch wel mijn hobby, ik zat altijd te tekenen. Ik had het even gehad met de muziek. Later, toen ik voor de klas stond, zong ik wel graag met de kinderen en dat vond ik hartstikke leuk. Ik vond Hylpen trouwens sowieso een warm bad, de Súdwesthoekers liggen mij nu eenmaal. Omdat ik vroeger voor heit het vlees in Hindeloopen bracht, leerde ik de taal ook. Er zaten natuurlijk ook veel Hylpers in de trein naar Sneek, zo pikte ik de taal ook op. Later schreef Gosse Blom, een kenner van het Hylpers, ‘20 Hylper opsizferkes’, waar ik tekeningen bij maakte. Nog weer

later tekende ik in opdracht van het GCO (Gemeenschappelijk Centrum Onderwijsbegeleiding, red.) nog meer illustraties, zoals bij het werk van Riemkje Poortstra. Dat was vakantiewerk voor mij, als Gatze aan het werk was op de camping en in de horeca.”

WASDROGER MET EEN VERHAAL In juni 1993 koopt Gatze een wasdroger voor Tjalina omdat hij ‘in hekel oan waskrekjes yn ’e keamer hie’. Die aanschaf krijgt verstrekkende gevolgen. “Gatze naar de firma Salverda in Oudemirdum, de zaak voor elektrische en huishoudelijke apparaten. Hij had eerder al tien jaar bij Salverda gewerkt. Maar goed, dat terzijde. Gatze had de droger gekocht en toen moest hij even meekomen ‘foar in bakje kofje’. Want de Salverda’s hadden ‘wat te melde’. ‘Do hast de droeger kocht, mar do kinst de hiele saak der wol bij oernimme!’ Gatze kwam thuis met de wasdroger, maar vertelde verder niets. Hij heeft twee maanden over het voorstel nagedacht en in augustus vroeg Gatze mij of ik wel in een winkel wilde staan. Toen vertelde hij het verhaal. Om een lang verhaal kort te maken, we hebben de zaak overgenomen en in december 1993 zijn we in Oudemirdum gaan wonen.” En Tjalina werd van juf ineens winkeljuffrouw.

SOCIAAL BETROKKEN MET HET DORP Om de binding met het onderwijs niet te verliezen, meldt Tjalina zich al snel aan als juf van de kindernevendiensten van de PKN-kerk in het dorp. “Ik meldde mij niet alleen bij de kindernevendienst aan als vrijwilligster, ik ging ook bij de toneelvereniging. Ik vind het heerlijk om typetjes te spelen, maar eigenlijk vind ik alles aan toneel wel leuk. Voordat ik mij bij de toneelclub van Oudemirdum aansloot, waren Gatze en ik al tien lid geweest van de Hylper

toneelvereniging. Ik speel nu al sinds 1998 bij de Snypsnaren in Oudemirdum. En ben al 17 jaar penningmeester van de vereniging. In 2016 hebben we een openluchttheaterstuk in Oudemirdum opgevoerd, een topper. Ik vind het sociale leven in een dorp ontzettend belangrijk, de contacten die je met de mensen hebt, zijn waardevol. Je hebt ze hier van diverse pluimage. Toen Gatze een zware operatie moest ondergaan, kregen we veel steun uit het dorp. Gelukkig is Gatze goed hersteld van de maagoperatie. Maar dan merk je dat een ‘doarpsmienskip’ ertoe doet.” “Goed, verder met mijn activiteiten. Toen ik de kindernevendienst 12,5 jaar had gedaan heb ik gezegd ‘als ik 60 jaar word, kun je mij voor de diaconie vragen’. En nu doe ik de ‘ouderen contactmiddagen’, ik vind dat superleuk om te doen. Ik krijg de mensen bij ons in de keuken, dat praat even wat gemakkelijker dan bijvoorbeeld in het dorpshuis, waar je al snel weer wat afstandelijker zit. De groep van 15 mensen komt een keer in de maand bij ons. We zitten ook wel eens onder in de ruime modern ingerichte muziekkelder, waar onze dochters met hun band de ‘Vocal Roses’ oefenen. De toneelvereniging oefent ook in de kelder. Oh ja, en ik ben sinds 1995 actief betrokken bij de organisatie van de Sinterklaasintocht.” Na ons gesprek laat Tjalina ons de muziekkelder nog even zien en weer volgen er verhalen over de ‘Vocal Roses’, het toneel, Sinterklaas en het rijke sociale leven in Oudemirdum. “Ik hoef hier nooit meer vandaan”, besluit Tjalina.

100 MAN STERK LEMSTER MANNNENKOOR

BINDING EN FLUISTEREN

De zuiverste toon die het Lemster Mannenkoor zingt is ‘binding’. Dat woord wordt namelijk telkens gebruikt als je voorzitter Lammert Wassenaar, vicevoorzitter Pieter Schop en algemeen bestuurslid Jan Pranger vraagt naar wat, hoe en waarom van het beroemde, dik honderd man sterke Lemster Mannenkoor. Een koor dat dus geschraagd wordt door binding. Natuurlijk, Lemsters mogen sowieso graag zingen. Vissersstadjes zijn er immers beroemd door geworden. Netten op schoot verstellen en dan gezamenlijk zingen. Dat is het oude beeld. Vijf en vijftig jaar geleden werd het Lemster Mannenkoor opgericht. Het is er nog en glorieert als nooit tevoren. Al zijn het allang niet meer enkel Lemsters die in het koor zitten en zingen.

naar het klassieke werk, gooien ze Strauss en Beethoven erin. Ze hebben ook een Russisch repertoire, traditionele spirituals en een kerstrepertoire. “Mar at we bûten Fryslân binne, dogge we altyd in Frysk liet, en fansels it Frysk folksliet”. Dat deden ze ook voor een voetbalwedstijd van de SC Heerenveen in het Abe Lenstrastadion en dat klonk wel heel imposant.

“Zestig procent”, zegt Wassenaar. “De rest komt uit heel Fryslân, van Burgum tot Blokzijl en van Wolvega tot Bakhuizen. Ze hebben zich aangemeld omdat het een eer is tot het koor toe te treden. Zo wordt het althans vaak gevoeld.” Twee keer per jaar hebben ze bij het Lemster Mannenkoor ‘iepen repetysjes’, een soort auditie. Dan wordt bekeken of je bas, bariton of tenor bent. Je hoeft je niet te verschuilen: “Der bin folle mear minsken dy’t net sjonge en it wol goed kinne”. Echter niet iedereen mag door: dissonanten kunnen ze in het koor niet gebruiken, die worden (vriendelijk overigens) afgewimpeld.

SOCIAAL

ALLEMAAL De kracht van het koor is om het met z’n allen zo goed mogelijk te doen. Als het koor gaat optreden komt de hele ploeg van zo’n 100 leden. Bij uitzondering is het een keertje 95. Iedereen is er. Ze komen ook elke keer allemaal op dinsdagavond naar het Zuyderzee Lyceum in Lemmer. Repeteren. Met de Kerst doen ze in de verzorgingscentra in Lemmer en Joure optredens in kleiner verband, maar normaal vragen ze een organisatie rustig om een grote ruimte waar het goed klinkt en waar dik 100 man kunnen staan en gehoord worden als ze zingen. Ze zingen een gevarieerd pakket aan ‘nummers’. Ze kennen heel veel prachtige Friese liederen. Kennen ook het religieuze repertoire, de Prelude. Als er (vooral buiten Fryslân waar ze ook veel optreden) gevraagd wordt

Het Lemster Mannekoor is een sociaal koor. Daar komt het woord ‘binding’ al om de hoek. Als je ziek bent dan word je verrast met een kleinigheid, iedereen informeert. Nu, tijdens de koorloze coronatijd hebben ze een krant gemaakt om de binding te waarborgen. Het is bij het koor altijd heel gezellig.

brengen. En ze ontkomen er niet aan dat er zo nu en dan iemand overlijdt. Toch blijft het zingend ledental ongeveer gelijk. Het Lemster Mannenkoor heeft altijd 125 leden, 100 daarvan zingen mee in concerten. De jongste is 41, de oudste 87. Al zijn er mannen die al vijftig jaar meezingen, “We vergrijzen niet. Elk jaar staan er weer nieuwe zangers klaar. En ‘we’ zitten niet stil. Elke week oefenen, vaak optredens in diverse plaatsen in den lande.” Maar dan hebben ze ook nog tijd voor de appelactie, waarbij ze uit naam van het koor 4000 zakjes met appels verkopen. Of zorgen dat voor de gemeente de Fryske Marren 25.000 afval-aanrechtbakjes afgeleverd worden.

MUZIEK Toch is er ook een strakke discipline. Dat is bij een koor van 100 man noodzakelijk. Jan Pranger haalt onmiddellijk de dader daarvan boven tafel in prijzende bewoordingen. “Onze dirigent, Feike van Tuinen, hartstikke goed. Brengt er ‘schwung’ in, zorgt voor hoogstaande muzikaliteit. Hij laat de koorleden altijd even gezellig vriendschappelijk babbelen, maar roept dan: ‘Sjonge’. En dan is iedereen op hem gericht.”

CONCERT Ook een concert is een militaire operatie. Je betaalt als organisatie 850 euro. Concerten in kerken doen ze voor 650 euro. Het koor heeft een eigen vrachtauto voor piano, orgel, podium en stoelen. Een hecht team van acht zangers maakt de ruimte ‘concert gereed’. Dan staan daarna 100 man gekleed in Friese kostuums uit 1870 klaar om te zingen. Die kostuums worden overigens in eigen beheer gemaakt. Schop: “En we ha stof genôch om noch jierren troch te gean.” Dat zal ook wel goed komen. Natuurlijk, er zijn er die het fysiek niet meer op kunnen

Het wordt hoog tijd dat we in dit verhaal in de muziek treden. Als iemand op een repetitie iets te luid zingt wordt hij aangesproken. ‘Ssst, doe zachtjes’. Daar is het koor beroemd in. Bijna fluisterend zingen met 100 man. Goed articulerend. Imposant. “Ja,” zegt Schop, “Dan klinkt it hast kwetsber, sa sacht”. Jan Pranger noemt het de ‘balans’. Niet alleen in zacht/hard, maar ook de zang van de tegenmelodie, de tweede partij. De tenoren zijn niet dominant. Dan komen de bassen erbij als fundament van het koor. De dirigent Feike van Tuinen speelt dan met al die klanken. Dirk Norbruis voelt feilloos aan hoe en waar hij zangpartijen en het koor als geheel ondersteunt. “Gevolg”, zegt Pranger, “Een mooie ronde volle toon”. Schop: “Mar we kin ek wol folút sjonge”. Wassenaar: “Ik stean efteroan by de bassen en dan is it goed te hearen, balâns. We ha gjin ‘solisten’, dy wurde der daliks op wiisd dat soks net nedich is.“ Feike van Tuinen is dirigent sinds 2016. Hij woont in IJlst, maar komt uit de Waadhoeke. Daar komt ook de muzikaal begeleider Dirk

Norbruis vandaan. Kan dat wel? Bildtkers die Lemsters muzikaal sturen? Alle drie reageren onmiddellijk luidkeels.”Die beide mannen zijn zo goed, die willen we niet meer kwijt.” Norbruis, zelf dirigent van koren is achter de piano een meester. “Van zijn tussenspel geniet je apart”. Logisch dat hun optredens veel publiek trekken. Ze raken met elkaar in gesprek. ”Wit jim noch wol yn Kollum, dêr hienen we 600 man”. “Ja. En begjin maart yn Nijeveen, in hiele folle bak”.

CORONA Maar het koor ligt sinds Nijeveen stil. Geen oefenavonden meer in het Zuyderzee Lyceum. Straks ook niet, daar kunnen ze met z’n honderd mannen niet anderhalve meter van elkaar af staan. Bovendien is het plafond te laag. Ze zoeken wat anders. Dat moet een praktische ruimte zijn met voldoende ventilatie. En voor optredens geldt hetzelfde, want de autoriteiten zijn als de dood voor zingen in te kleine onvoldoende geventileerde gebouwen. De optredens van september en oktober zijn al geschrapt, met de Kerst is er misschien wat mogelijk, maar dan moet er snel geoefend worden. Wassenaar: “Nee, we sille bliid wêze as we maart wer los kinne”. Zolang moeten ze het maar doen met de LP’s, CD’s en DVD’s die ze hebben uitgebracht en die op hun website worden aangeprezen. We hebben Wassenaar, Pranger en Schop gemeld als bestuursleden. Maar ze zingen natuurlijk alle drie mee. Je ziet dan aan de ogen dat ze dat veel belangrijker vinden dan het bestuurlijke werk. Jan Pranger verwoordt het: “Ik ga er altijd met plezier naar toe. We hebben een goede sfeer in een professionele organisatie met veel binding”. De beide andere mannen knikken.

TEKST EELKE LOK // FOTO DOUWE BIJLSMA - GEWOAN DWAAN

NUMMER 08 • 2020

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S DOUWE BIJLSMA - GEWOAN DWAAN

deFryskeMarren

VRIJWILLIGSTER SIEPIE VAN DER GAAST:

“Dan bin ik der wol!” Ze wordt tijdens een uurtje praten zes keer telefonisch gestoord. En elke keer zegt ze, aan het eind van zo’n gesprekje: “Komt klear, bin ik der wol”. Siepie van der Gaast is er altijd. Ze is al 73 jaar, maar zit als vrijwilligster in heel veel organisaties. In háár Langweer. Maar ze is ook daarbuiten bekend, omdat een van haar vrijwilligersposten het ‘winkeltje’ van de VVV is. We noemen dat dus even bij de naam, zoals het door de Langweerder bevolking genoemd wordt. Maar het is het vaste kantoor van Waterland van Friesland, de VVV organisatie die vanuit Joure voor de gehele zuidwesthoek van Fryslân werkt. In Langweer hebben ze niet alleen een informatiekantoor, maar je kunt er ook souvenirs en andere kleinigheden kopen. “Watte, we ha sels Fryske wyn. En we ha fleece jacks mei ‘Langwar’ of ‘Fryslân’ der op. Sjoch, we ha mear romte krigen om sok spul op te slaan”.

LOOPKE Ongeveer tien jaar geleden werd ze er vrijwilliger. Omdat ze het ‘leuk’ vindt. “Ja jong, dan ha ik efkes myn loopke nei de Buorren”. Daar staat haar ‘winkel’. Onderweg wordt ze vaak aangesproken, ze kent Langweer en de inwoners daarvan van haver tot gort. Ze komt er immers vandaan. Heit en mem bestierden café-restaurant de Drie Zwaantjes. Dan trouw je en dan komt je terecht in Tjerkgaast. Maar toen haar man daar overleed, ging ze toch weer naar hûs. Naar Langweer.

alleen de andere middagen open. “Ik fûn de hiele dei dêr stean altyd folle moaier”, zegt Siepie. Een hele dag in het centrum van Langweer de aanwijsstok zijn, die ook nog leuke dingetjes verkoopt. “Inkeld at der bûtenlanders komme, dan ha’k it wat dreech fanwege de talen”.

KNUS Leuk dat VVV-werk, omdat je zoveel verschillende mensen in de winkel krijgt. Ook al is die momenteel niet steeds open vanwege de corona. Anders was de winkel zomers de hele week open, nu is die dinsdags en donderdags gesloten en

It knusse is der wat ôf”. Even is het fleurige mens wat ze nu eenmaal is, toch wat somberder. Dat is logisch. Eerst was er alleen VVV Langweer/Joure. Nu is het dus Waterland van Friesland, en dat is een professionelere organisatie. Die niette-

min toch niet zonder vrijwilligers kan. Ze kunnen niet zonder de Siepies. Of zonder de andere vrijwilligers, die net als Siepie zeggen: “We kinne wat betsjutte foar de minsken”. Vijf vrijwilligers heeft Waterland van Friesland nog in Langweer. Dat is al te weinig om na de corona weer alle dagen in te vullen. En dan houdt Siepie er volgend jaar ook nog mee op. Haar leeftijd begint mee te tellen. Siepie vindt ook dat anderen het nu maar eens moeten doen. Heeft wel haar twijfels: “dan belje se my op, want dan witte se net op hokker knopke fan de kassa at se drukke moatte”. Nog verder in de steeds digitalere wereld van Waterland te stappen, lokt haar overigens ook niet meer. “Al sil se my daten-dat programma noch al efkes útlizze”. Dus is het wel waarschijnlijk dat Siepie straks nog gewoon haar vrijwilligerswerk blijft doen. Zoals ze muntjes in het dorpshuis blijft verkopen op de grote feestavonden. Zoals ze de dorpskrant van Langweer blijft nieten en bezorgen. Zoals ze naaiwerk blijft doen voor veel Langweerders, die haar daarvoor weten te strikken. Zoals ze het liefst met een groep kinderen door Langweer sjouwt, om ze van alles te laten zien. Zegt ze nou nooit eens nee? “No ja, at se my no freegje om in rits yn in winterjas te setten, dan sis ik nee.” De rest? “Ach, dan bin ik der wol”.

Vrijwilligers zijn overal heel hard nodig De coronacrisis heeft duidelijk gemaakt dat vrijwilligers onmisbaar zijn in de mienskip. Niet alleen de organisatie van Waterland van Friesland heeft last van het teruglopen van het vrijwilligersbestand. Dat geldt ook voor musea, bezoekerscentra, galeries en andere instellingen die door Waterland van Friesland worden aangeprezen. En dat geldt eens temeer nu voor de vrijwilligers in de zorg. Het tekort aan vrijwilligers is namelijk door de corona alleen maar groter geworden, omdat heel veel van hen het niet meer aandurven om voluit ‘onder de mensen te zijn’. Temeer daar de groep die-hard vrijwilligers in hoog tempo aan het vergrijzen is. Tijd er voor vrijmaken is vaak de drempeloverschrijding, maar ook zoals Siepie van der Gaast zegt: “der sit tús net mear ien op my te wachtsjen”. Anderzijds geeft het werk veel vrijwilligers ook de gelegenheid om met meer mensen in contact te komen, waardoor de eventuele eenzaamheid verandert in ‘dit is wol leuk’. Veel professionele organisaties zouden niet eens kunnen draaien zonder vrijwilligers. Die het overigens niet voor de inkomsten doen, want die zijn er niet. Siepie van der Gaast: “in kear út iten en in fleske wyn. Dat is it, moai genôch want dêr giet it net om”. Waardering, ook van anderen uit de mienskip, geeft misschien nog wel veel meer voldoening.

NUMMER 08 • 2020

&FIT

GEZOND

BOERENBLIJ DOOR DE OGEN VAN EEN BEZOEKER BoerenBlij-bezoeker Piet woont samen met zijn vrouw in Heerenveen. Sinds anderhalf jaar bezoekt hij de zorgboerderij in Haskerhorne. Met veel enthousiasme vertelt Piet over hoe hij bij BoerenBlij terechtgekomen is en hoe een dag tussen de dieren eruitziet. ALS JOBCOACH BĲ PASTIEL COACHT LINDA RINZEMA KANDIDATEN VAN ALLE LEEFTĲDEN OP WEG NAAR DUURZAAM WERK.

WAKKER DAT VUURTJE WAKKER AAN! DAT VUURTJE AAN!

ALS JOBCOACH BĲ PASTIEL COACHT LINDA RINZEMA KANDIDATEN VAN ALLE LEEFTĲDEN OP WEG NAAR DUURZAAM WERK.

Ze bruist. En is enthousiast. Met haar rode krullen en vele sproeten valt ze meteen op. De 33-jarige Linda Rinzema. De rode draad door haar leven is werken met mensen. Momenteel werkt ze als Ze bruist. En is enthousiast. Met haar rode krullen en vele sproeten jobcoach bĳ Pastiel in Franeker en begeleidt ze mensen naar werk. valt ze meteen op. De 33-jarige Linda Rinzema. De rode draad Een job die helemaal bĳ haar past! door haar leven is werken met mensen. Momenteel werkt ze als jobcoach bĳ Pastiel in Franeker en begeleidt ze mensen naar werk. Een job die helemaal bĳ haar past! Werken met mensen Van jongs af aan heeft Linda een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Omdat ze onrecht in de wereld aan het licht wil brengen, besluit ze journalistiek te gaan studeren. Werken met mensen Tĳdens haar opleiding komt ze erachter dat ze altĳd de verhalen achter mensen Van jongs af aan heeft Linda een sterk rechtvaardigheidsgevoel. ze onrecht wil kennen. Na haar opleiding gaat ze aan de slag als redacteur inOmdat het westen van in de wereld aan het licht wil brengen, besluit ze journalistiek te gaan studeren. het land. Op een gegeven moment verhuist ze naar Friesland. Hier is minder werk Tĳ dens haar opleiding komt ze besluit erachter zeleven altĳd een de verhalen achter mensen voor een redacteur en daarom zedat haar andere richting te geven. wil kennen. Na haar opleiding gaat ze aan de slag als redacteur in van Ze gaat bĳ een bureau werken als recruiter. Verantwoordelĳk voor het het westen aantrekken, het land.en Op een gegeven moment verhuist ze naar Friesland. Hier is minder werk werven selecteren van de juiste personen voor een bepaalde functie. voorligt een redacteur Dit haar goed. en daarom besluit ze haar leven een andere richting te geven. Ze gaat bĳ een bureau werken als recruiter. Verantwoordelĳk voor het aantrekken, werven gevoel en selecteren van de juiste personen voor een bepaalde functie. Goed Dit ligt haar Maar na eengoed. tĳdje begint het te ‘kriebelen’ en wil Linda iets nieuws proberen. Ze besluit haar baan op te zeggen. En neemt de tĳd om nieuw werk te zoeken. Ze Goed gevoel neemt een loopbaancoach in de arm en voert verschillende netwerkgesprekken. Maar na tĳdje begint het teZe ‘kriebelen’ en een wil Linda iets nieuws Ze Ze komt een in contact met Pastiel. regelt eerst stageplek. Om teproberen. kĳken of het besluit haar baan ophaar te zeggen. Enze neemt tĳven. d om werk zoeken. Ze iets voor haar is. Na stage wil graagde blĳ Ennieuw dat lukt! Inte vergelĳ king neemt loopbaancoach is in het de arm en voert verschillende netwerkgesprekken. met heteen recruitmentbureau contact met mensen bĳ Pastiel heel anders. Ze komt in contact Pastiel. Ze regelt eerst een stageplek. Om kĳstand ken ofnaar het Kandidaten wordenmet voor een langere periode gecoacht. Vanuit detebĳ iets voor haar is. Na haar stage wil ze graag blĳ ven. En dat lukt! In vergelĳ king duurzaam werk. Als jobcoach leert Linda het coachen van haar collega’s. En ze met is het heefthet er recruitmentbureau aanleg voor. Alles valt opcontact z’n plek.met mensen bĳ Pastiel heel anders. Kandidaten worden voor een langere periode gecoacht. Vanuit de bĳstand naar duurzaam werk. Alswerk jobcoach leert Linda het coachen van haar collega’s. En ze Zoektocht naar heeft er aanleg voor. Alles valtjongeren, op z’n plek. Als jobcoach begeleidt Linda statushouders en 27+’ers. Met haar werk

draagt ze eraan bĳ om mensen uit de uitkering te krĳgen. Hier is ze trots op! Ze Zoektocht naar door werkzichzelf te zĳn: duidelĳk en recht voor z’n raap. Haar doel coacht kandidaten Alsaltĳ jobcoach begeleidt Lindaaan jongeren, statushouders enheel 27+’ers. Met“Ikhaar is d om iemands ‘vuurtje te wakkeren.’ Linda zegt stellig: benwerk geen draagt ze eraan bĳ om mensen uit de uitkering te krĳ gen. Hier is ze trots op! Ze hulpverlener, maar een coach. Ik adviseer kandidaten: stel je voor alles open en coacht kandidaten zichzelf zĳn: duidelĳ k en rechtaan. voorLaat z’n raap. Haar doel laat je coachen. Ga door samen met jetejobcoach de zoektocht je verrassen. En is altĳ d om iemands ‘vuurtje aan te wakkeren.’ Linda zegt heel stellig: “Ik vind de baan die bĳ je past. Iedereen wordt beter van werken. Niemand ben hoeftgeen een hulpverlener, maar een coach. Ik adviseer kandidaten: stel je voor uitkering te ontvangen.” Ze hoopt dat kandidaten kiezen voor een alles baanopen waar en ze laat je coachen. Ga samen met je jobcoach de zoektocht aan. Laat je verrassen. En echt blĳ van worden. Dát is duurzaam. Alleen dan houden mensen het tot vind pensioen de baan die hun vol.bĳ je past. Iedereen wordt beter van werken. Niemand hoeft een uitkering te ontvangen.” Ze hoopt dat kandidaten kiezen voor een baan waar ze echt blĳisvan worden. duurzaam. Alleen dan houden totintrinsiek En dát waar PastielDát hetisvoor doet. Kandidaten op wegmensen helpen.het Hen hun pensioen vol. motiveren. En coachen naar duurzaam werk dat helemaal bĳ hen past. En dát is waar Pastiel het voor doet. Kandidaten op weg helpen. Hen intrinsiek motiveren. En coachen naar duurzaam werk dat helemaal bĳ hen past.

Piet legt uit dat hij door zijn casemanager werd gewezen op BoerenBlij. “De casemanager, die wij in huis hadden, bracht ons op het idee om naar de open dag van BoerenBlij te gaan. Mijn vrouw en ik zijn hier toen naartoe geweest en ik dacht gelijk: hé, dit is leuk.” Sinds twee jaar is bekend dat Piet de ziekte van Alzheimer heeft. Vrij snel daarna kon hij terecht bij BoerenBlij. Hij gaat er elke dinsdag en zaterdag naartoe. “Ik kan moeilijk stilzitten. Daar ben ik geen type voor. Ik moet wat doen en daar is BoerenBlij een Piet van den geschikte plek voor. Je Brink met een duif op schoot doet iets voor anderen en voor de dieren.” Volgens Piet is de sfeer op de boerderij heel goed. “Dat vind ik juist het leuke. Dat je met de andere bezoekers, maar ook met de leiding, kunt praten. Iedereen heeft wel wat meegemaakt. Er zijn dus genoeg onderwerpen om te bespreken en dat is heel gezellig. Dat doen we dan in de buitenhuiskamer, de babbelbox.” Naast gezellig praten wordt er ook gewerkt. “Ik doe van alles, zoals dieren verzorgen, schoonmaken, hokken reinigen. Maar we gaan ook wel eens wandelen, maar dan moet het wel droog zijn.” Aan het einde van de dag wordt er samen gegeten. “We mogen ook helpen met koken, maar ikzelf heb daar geen interesse in.” De verzorging van de dieren vindt Piet het leukste. “Op de dinsdag verkruimelen we oude broden in kleine stukjes. Dit voer doen we in tonnen. Zo heeft iedereen per dag een beetje vaste werkzaamheden, maar dat wisselt ook wel eens, hoor.” Alle bezoekers hebben een geestelijke afwijking. “Zelf heb ik heel erg last van Alzheimer, maar ik kan er goed mee omgaan. Medebezoekers vertellen verhalen uit het verleden en wat ze vroeger deden.

“Ik kan moeilijk stilzitten. Ik moet wat doen en daar is BoerenBlij een geschikte plek voor.” Zij hebben meer last van de ziekte dan ik. Dat is toch wel heel benauwend. Dat je dus hoort en ziet dat ze er slecht aan toe zijn. Dan denk ik: ‘dat kan mij ook overkomen’. Daarom vind ik het dus heel fijn dat er zo’n zorgboerderij bestaat. Dat deze optie er is voor mensen zoals ik.”

BoerenBlij BoerenBlij is een zorgboerderij, die specialistische dagbesteding biedt aan mensen met de ziekte van Alzheimer, dementie, Parkinson en andere aangeboren hersenletsel of lichamelijke aandoeningen. BoerenBlij is een locatie van zorgorganisatie Patyna. Zie ook www.patyna.nl

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

De SPECT-CT: ‘Een gouden huwelijk’

Betere diagnoses, betere zorg “Voor onze patiënten is dit een grote stap vooruit”, zegt Klaas Pieter Koopmans, nucleair geneeskundige van het Antonius Ziekenhuis in Sneek. Sinds kort beschikt de afdeling Radiologie en nucleaire geneeskunde over een nieuw diagnostisch apparaat: de SPECT-CT. Onderzoek voor bijvoorbeeld patiënten met kanker of hartklachten is hiermee sneller en nauwkeuriger uit te voeren. Verlichting Een SPECT-CT is een combinatie van een gamma-camera en een CT-scanner. Met behulp van een radioactieve stof die zich door het lichaam beweegt, laat de camera zien waar een afwijking zit. Vervolgens bepaalt een CT-scan de exacte plek van die afwijking. “Een gouden huwelijk”, zegt Koopmans. “Doordat wij die twee metingen met hetzelfde apparaat kunnen uitvoeren, is zo’n afwijking nauwkeuriger in beeld te brengen. Ook zijn er nu kleinere afwijkingen te zien, die we anders misschien zouden missen.” Een ander belangrijk voordeel van de SPECT-CT is dat de stralingsbelasting voor patiënten lager is dan voorheen.

Grondige voorbereiding Het besluit om de SPECT-CT aan te schaffen ging niet over één nacht ijs. Koopmans: “We hebben onszelf eerst wat kritische vragen gesteld. Hoe kunnen wij de zorg voor patiënten verbeteren? Wat hebben we daarvoor nodig? Past het apparaat bij de manier waarop we in de toekomst onderzoeken willen uitvoeren? Past het ook

‘Er zijn nu ook kleinere afwijkingen te zien’ bij de visie van het ziekenhuis?” De volgende stap voor Koopmans en zijn collega’s was het bezoeken van andere ziekenhuizen die een SPECT-CT gebruiken. Daarvoor gingen zij naar Gouda, Haarlem en zelfs over de grens, naar Parijs. “Zo konden wij met eigen ogen zien of de scanner aan de verwachtingen voldoet”, legt Koopmans uit. Deze grondige voorbereiding leverde uiteindelijk een positief resultaat op. “Eensgezind kwamen we tot de conclusie dat deze SPECT-CT voor het onderzoek van onze patiënten van grote waarde is.”

‘Leuk om zo’n primeur te hebben’ Op 8 juli was de heer Schraal (62) uit Urk de eerste patiënt die met de SPECT-CT werd onderzocht. “De reden voor het onderzoek was uiteraard niet positief”, zegt hij. “Maar om zo’n primeur te hebben, vond ik toch wel leuk.” Het onderzoek was nodig vanwege benauwdheidsklachten. Doordat hij al meerdere keren een vergelijkbare procedure had doorlopen, maakte hij zich er vooraf niet druk om. “Ook al was dit voor mij een nieuw apparaat, ik wist ongeveer wat me te wachten stond. Bovendien ga ik altijd makkelijk met dit soort situaties om.” Over het onderzoek zelf is Schraal heel tevreden. “Alles liep op rolletjes. Wel heb ik me hardop iets afgevraagd. Meer dan een halve eeuw geleden liepen er al mensen op de maan. Is zo’n apparaat dan niet geruisloos te maken?”

‘Antoniusgevoel’ tijdelijk in Heerenveen Tijdens de verbouwing, werkten de laboranten van nucleaire geneeskunde, Irina en Tineke, vanuit de Tjongerschans in Heerenveen. “Patiënten vonden het prettig dat we daar waren. We weten precies hoe het proces verloopt in Antonius, dus konden ze met alle vragen bij ons terecht. Maar we merkten vooral dat men zich meteen thuis voelde zodra ze ons zagen. We namen het vertrouwde Antonius-gevoel tijdelijk mee naar een andere locatie” vertelt Tineke.

Klaas Pieter Koopmans, nucleaire geneeskunde Antonius Ziekenhuis.

Afdeling verbouwen Voor de installatie van de SPECT-CT was een verbouwing van de afdeling nodig. Pascal van Heesch, projectmanager Algemene techniek en Cristel Muitjens, unitleider Radiologie & nucleaire geneeskunde, namen samen het projectleiderschap op zich. Het werk bestond onder meer uit het geschikt maken van een deel van de afdeling voor het nieuwe apparaat, door bijvoorbeeld andere, energiezuinige luchtbehandeling, koeling en verlichting aan te brengen. Ook zijn een extra brede deur en een flauwe bocht in de gang aangebracht. Dit maakt het makkelijker om ziekenhuisbedden in en uit de verschillende ruimtes te rijden.

“De verbouwing is goed verlopen”, vertelt Van Heesch. “Door de gevolgen van het coronavirus liepen we wel wat vertraging op, maar toch lukte het ons om deze klus op tijd af te krijgen.”

Klaar voor de toekomst Eind 2019 ging de verbouwing van de afdeling van start. De mammografie- en echografieruimtes zijn toen gerenoveerd en patiëntvriendelijker ingericht. Komend najaar krijgt de MRI een upgrade en komt er een nieuwe CT-scan. In 2021 wordt vervolgens de röntgenapparatuur (de buckykamers) vervangen. Met al deze ontwikkelingen, steeds gericht op betere zorg voor patiënten, is de afdeling Radiologie en nucleaire geneeskunde van het Antonius Ziekenhuis straks helemaal klaar voor de toekomst.

PRACHTIGE TUINPLANTEN! Ons groencentrum staat vol met prachtige planten voor tuin en terras. We nodigen u van harte uit voor een bezoek en laat u verrassen! In verband met het Corona virus voldoen wij aan alle voorschriften van het RIVM Op ons 40.000 m2 groot terrein is er voldoende ruimte om afstand te houden.

Waarom kiest u voor GreenSales Balk? Al uw beplanting koopt u rechtstreeks bij de bron. Levering compleet tuinassortiment voor hoveniers en particulieren. Een eigen kwekerij van maar liefst 34.000 mÂ˛ groot. Ons assortiment gaat daar verder waar een 'standaard' groencentrum stopt. Vakbekwaam personeel en elke week schitterende aanbiedingen

Op dit moment enorm aanbod! Fruitbomen, ook oude bomen, perkgoed, vaste planten, heesters, Japanse esdoorn, haagplanten. Kortom teveel om op te noemen, een ritje naar GreenSales Balk is zeker de moeite waard.

TIP!

Laat u tuinplanten optimaal presteren, geef ze voeding! het is nu de juiste tijd om uw tuin te gaan bemesten, vergeet ook niet de haag mest te geven. Wij raden u aan om met een organische meststof te strooien, deze werkt langer en is goed voor het bodemleven.

Openingstijden

Maandag t/m vrijdag van 07.00 tot 17.30 uur. Zaterdag van 08:30 tot 16.00 uur

www.bibliotheekheerenveen.nl

CULTUUR

&UITGAAN

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

ZATERDAG 12 SEPTEMBER IS HET ZOVER

IN HET BOLWERK

Zaterdag 12 september BRUUT! & Anton Goudsmit gaan surfen ‘Jazz is meant for dancing’. Met dit credo in het achterhoofd is BRUUT! jazz, surfrock, boogaloo, hardrock en meer gaan mengen. Wat krijg je dan? Superjazz! Op zaterdag 12 september laten de heren Sneek uitgebreid proeven van de unieke cocktail. Ze treden namelijk twee keer op in Het Bolwerk. De samenwerking tussen BRUUT!, de best geklede band van Nederland (aldus Esquire Magazine in 2016), en meestergitarist Anton Goudsmit van het befaamde New Cool Collective nam vorm aan toen deze vijf mannen een duik namen in de platencollecties van hun ouders. Daarbij kwamen ze allemaal surfhits van vroeger tegen. Klassiekers van bijvoorbeeld Dick Dale, The Ventures, Dolly Parton en natuurlijk The Beach Boys inspireerden hen tot het maken van het album Go Surfing. Deze plaat verscheen vorig jaar. Hebben we hier te maken met ‘The Beach Boys on steroids’ of gaat het om ‘North Sea Surf’? Dat is aan de bezoeker. BRUUT! & Anton Goudsmit treden ‘s avonds twee keer op, om 19.00 uur en 21.00 uur. In verband met de coronamaatregelen zijn er 50 tickets per optreden beschikbaar. Bij aanschaf van tickets kan worden gekozen voor een tijdstip. De deuren gaan een half uur voor aanvang open. KAARTEN VIA WWW.HETBOLWERK.NL

UIT FESTIVAL TELT ACHT ROUTES IN SÚDWEST-FRYSLÂN Met inspirerende routes op zeker acht locaties trapt Súdwest-Fryslân zaterdag 12 september het nieuwe culturele seizoen in stijl af. Kunstenaars, musea, galeries en andere culturele aanbieders in de gemeente presenteren zich in Blauwhuis, Bolsward, Goënga, Heeg, Koudum, Sneek, Workum en Woudsend. Daarnaast treden er bands, orkesten, fanfares en andere gezelschappen op in een intieme setting. Het UIT Festival begint om 13.00 uur en duurt tot maximaal 18.30 uur. De eindtijd wisselt per locatie. Het UIT Festival wordt georganiseerd door Cultuurplein Súdwest-Fryslân, waar Cultuur Kwartier Sneek (CKS) deel van uitmaakt. Het festival is de opvolger van het frUIT Festival. Lokale culturele organisaties in de steden en dorpen zetten 12 september een eigen route op. Deze vormen met elkaar een grote cultuurroute door de gemeente. Mogelijk wordt de route uitgebreid met Wommels en Makkum.

De lokale organisaties: -

Centrium Commissie Koudum Culturele Vereniging Goënga It Heechhûs BOOG Bolsward en Tsjillen Gerben Rijpma Stichting, Blauwhuis Stichting Cultureel Nut Workum Út Sneek MFC Promotie, Woudsend

De afgelopen maanden is door de leden van Cultuurplein Súdwest-Fryslân hard gewerkt aan een creatieve oplossing om de start van het culturele seizoen in coronatijd op een verantwoorde wijze te kunnen vieren.

AANMELDEN?

FOTO: CORNE VAN DER STELT

SUPERJAZZ

Hoge Noot

In 2019 werd het UIT Festival, dat traditiegetrouw bestaat uit optredens en een cultuurmarkt, uitgebreid met straattheater. Dit jaar worden de acht routes aangevuld met een deels gezamenlijk programma met locatietheater acts. Eén van die acts zijn Maartje & Kine. Maartje & Kine trekken sinds enige jaren door Nederland met hun humoristisch-virtuoze theatershows. Ze zijn onder andere bekend van hun YouTube hit ‘The Groninger Rhapsody’ en optredens bij Opium op Oerol, DWDD, Podium Witteman, Lowlands of Concert at Sea. Op het UIT Festival treden zij op in Bolsward en Workum. Maartje & Kine zijn onderdeel van de aangepaste Corona theaterprogrammering van Theater Sneek en vormen zo dus echt een voorproefje

voor het nieuwe seizoen. Daarnaast kunnen kinderen leuke en uitdagende opdrachten uitvoeren aan de hand van de Appelkaart. Meer informatie en het laatste nieuws over het UIT Festival staat op cultuurkwartier.nl/ uitfestival. Hier zal ook een digitale route met acts uit heel Europa te vinden zijn.

ÚT SNEEK In Sneek zijn de plannen voor 12 september al vergevorderd. In de Waterpoortstad nemen de initiatiefnemers van het straatfestival Út Sneek de programmering voor hun rekening. Door het coronavirus kon het festival in juni niet doorgaan. Onder meer Music Alive, Accordeon Orkest Sneek, Tinto, Johan Velthuis Songs, Ex BTW, Mark & Ramon, Saxofonissimo, Saxemble, Esmee de Haan, Rein Vallinga, Snikkende Snitsers, Soundboxx, Dance Explosion en MUZT Musicalopleiding hebben zich aangemeld. Zij treden op bij onder meer de watertoren, Theater Sneek, het gemeentehuis, Markt 23 en de Koperen Kees. Diverse culturele aanbieders in Sneek, waaronder het Fries Scheepvaart Museum en de bibliotheek, openen tijdens het UIT Festival hun deuren.

leine muzikale acts (alle locaties): via www.utsneek.nl K Culturele aanbieders langs de route (alle locaties): via www.cultuurkwartier.nl/inschrijven-uitmarkt

POSTHUIS THEATER HEERENVEEN

CORONAPROOF MET ZEVENTIG STOELEN Het is nog pauze in het Posthuis Theater, maar na de zomervakantie gaan de deuren van het Heerenveense theater écht weer open. En coronaproof! Dat wil zeggen, dat er per voorstelling zeventig stoelen voor het publiek beschikbaar zijn, in setjes van twee, of meer wanneer het om familievoorstellingen gaat, met anderhalve meter afstand tot het volgende setje stoelen. Het gehele programma van het nieuwe seizoen, dat al klaar was in maart toen het coronavirus uitbrak, is in de prullenmand beland en er is de afgelopen maanden hard gewerkt aan een aangepaste programmering, kleinschaliger en intiemer van opzet. Het seizoenprogramma verschijnt binnenkort op de website www.posthuistheater.nl

STRENGE REGELS Wie een voorstelling in het Posthuis Theater wil bezoeken, moet van tevoren reserveren. De entreekaarten moeten ook van tevoren worden betaald. Op de avond zelf staan bij de entree medewerkers klaar om u te ontvangen. Niet met een handdruk, maar om u naar uw gezondheid te vragen. Onze medewerkers brengen u na deze check naar uw plaats in de theaterzaal. Na afloop van de voorstelling vertrekken de bezoekers uit de zaal op aanwijzingen van onze medewerkers.

Gezellig Entreekaartje naar voor De Bios? maar € 7, ONLINE RESERVEREN IS VERPLICHT!

Gebruik deze waardebon!

Geldig t/m 12 september 2020 | niet i.c.m. andere acties € 2,00 toeslag bij 3D en kindercombi | € 1,50 toeslag bij lange film max. 4 pers/bon - GROOTdeRYSKEMARREN 08-2020

U dient in alle gevallen de instructies van het personeel op te volgen. Let wel, heeft u klachten die kunnen wijzen op Covid-19, dan kunt u niet naar binnen. Het komt allemaal wellicht wat over als ‘strenge regels’, maar met die regels zorgen u en wij er dan wél voor dat de verspreiding van het coronavirus wordt tegengegaan en dat u veilig kunt genieten van onze voorstellingen.

CULTUURMARKT Het nieuwe cultureel seizoen in Hee-

renveen start altijd met het Heerenveens UITfestival. De editie van 2020 vindt plaats op zaterdag 12 september in het centrum van Heerenveen, De maar zal veel kleiner van opzet zijn. Het onderdeel ‘Cultuur(plein)markt’ met informatie-stands van onder meer het Posthuis Theater, Ateliers Majeur, de bibliotheek en het Heerenveen Museum, gaat vooralsnog door. De culturele partners van Heerenveen presenteren die middag tussen 13:00 uur en 17:00 uur hun programma’s aan het publiek. Eén van de programma’s wordt de

nieuwe vrolijke familiemusical, ‘Opskør in Herreturv’, die in de winter van 2021 te zien zal zijn. Daarvoor worden op zondag 6 september audities gehouden in het Posthuis Theater. Amateurspelers die ook een beetje kunnen zingen, kunnen zich nog tot 23 augustus opgeven voor een rol in deze musical. Henk de Vries, PR Posthuis Theater Heerenveen.

deFryskeMarren DE BIOS HEERENVEEN Burg. Kuperusplein 52 Heerenveen

Reserveren? Bel 0513-654051 of www.bios-heerenveen.com

KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS UIT JEdeFryskeMarren REGIO OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

OOK EEN REDACTIETIP? REDACTIE@GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

wereldreis vakantie! Hoera, we mogen we er weer op uit. Niet overal naartoe, maar wel in Waterland van Friesland. En daarom laat VVV Waterland van Friesland je zien dat de wereld hier aan je voeten ligt. Want: een fontein bekijken met internationale allure, zoals de Trevi Fontein in Italië? Je vindt hier maar liefst zeven van de 11fountains. Tot jezelf komen op pelgrimstocht? Wandel eens een traject van het Odulphuspad: onze eigen ‘Santiago de Compostella’. Op stap met een ‘guide’? Laat je rondleiden door stad of dorp en we durven te wedden dat je nieuwe ontdekkingen doet. Welke wereldreis ga jij in Waterland van Friesland maken?

Nog meer vakantietips? Ga naar www.waterlandvanfriesland.nl

Nijs gjirrich Interessant

#WERELDREISFRIESLAND

#HIERMOETJEZIJN

FOTO: JELLE MASTENBROEK

#WERELDREISWATERLAND

‘MY FIRST MUSICBOX’ VAN JELLE MASTENBROEK

Jelle Mastenbroek

Stads- en Schepenfries

Boer zoekt….fabriek

De expositie ‘Wandering through’ van ontwerper Jelle Mastenbroek is tot en met 30 augustus te zien in Museum Joure. Mastenbroek is bekend geworden met zijn humoristische en interactieve installaties, die doen denken aan machines en speelklokken. In Museum Joure zijn vier van zijn bijzondere installaties te bekijken. Met een druk op een knop, het inwerpen van een munt of een andere actie wordt een heel proces van – mechanische – reacties opgeroepen.

De verhalende expositie Stads- en Schepenfries in IJlst is een permanente buitenexpositie op De Dassenboarch. Op basis van onderzoek door Jan Tabak heeft kunstenaar Johannes Terpstra de geschiedenis van IJlst van prehistorie tot heden verbeeld en verwoord. Met als rode draad de scheepsbouw, scheepvaart en handel. Wist je bijvoorbeeld dat tot 1800 het IJlster scheepstype de “Kogge” dé vrachtvaarder van Nederland was?

De expositie ‘Boer zoek…fabriek’ in Zuivelmuseum It Tsiispakhûs in Wommels neemt je mee naar de tijd waarin zuivelfabrieken in steden en dorpen in Friesland in opkomst kwamen. Eind 19e eeuw verschenen talloze fabrieken met hun kenmerkende hoge schoorsteen. Wie waren de eigenaren van deze fabrieken? En wat was de impact op het dagelijkse (boeren)leven, zoals de positie van de boerin, die voorheen zelf boter en kaas maakte?

WWW.MUSEUMJOURE.NL

WWW.IJLST750.NL/SCHEPENFRIES

WWW.TSIISPAKHUS.NL

Avontuur

FOTO: DE LYTSE BREKKEN

Aventoer

BLAUWE BESSEN PLUKKEN IN DE ZELFPLUKTUIN

Laat zien

wat jij ontdekt Ben je op ‘wereldreis’ in Waterland van Friesland? Laat ons weten wat jij ontdekt met #WereldreisWaterland.

DANGELJE SLENTEREN

Santiago in Waterland

Voorzien van een emmertje ga je op jacht naar de blauwe bessen in de Zelfpluktuin De Lytse Brekken in Follega. Van woensdag tot en met zaterdag (tot eind augustus) is jong en oud van harte welkom om hier blauwe bessen te plukken. En weet je wat het leuke is? Je plukt zoveel je wilt! Als je emmertje vol genoeg zit, worden de bessen gewogen en afgerekend. En dan snel naar huis met je schat. Want zeg nou zelf, zelf geplukt smaken ze toch het lekkerste.

Heb je al de pelgrimsroute het Odulphuspad gelopen? Deze 260 kilometer lange route is opgedeeld in trajecten van rond de 20 kilometer en brengt je langs het wonder van de natuur van Waterland van Friesland. Elk traject heeft een eigen thema. Neem bijvoorbeeld traject 2 genaamd ‘Lux Aeterna’, Latijn voor ‘Eeuwig Licht’. Een eervolle naam vanwege de prachtige lichtval over het water van de Oudegaaster Brekken. Routeboekjes zijn te koop bij onze VVV locaties.

WWW.DELYTSEBREKKEN.NL

WWW.ODULPHUSPAD.NL

FOTO: MAARTEN VAN DER WAL

De drie mooiste inzendingen ontvangen een VVV Cadeaukaart van € 25,-.

Zelfpluktuin

FLINKE FLEA MARKET

Boerenmarkt

Flinke Flea Market

Ook deze zomer kun je in Woudsend terecht op de Boerenmarkt. Tot en met 20 augustus vind je er elke donderdag een gevarieerd aanbod van heerlijke streekproducten en andere verrassende artikelen. Met je aankopen help je de streekboeren én kun je zelf genieten van smaakvolle verse producten uit de buurt. Wat kun je zoal verwachten? Diverse soorten kaas, jam, vlees, honing, ijs, groente, fruit, vis, brood en meer. In ieder geval teveel om op te noemen.

Kofferbak open en (ver)kopen maar op zondag 23 augustus, de eerste Flinke Flea Market van 2020. Een grote ‘rommelmarkt’ in het weiland. Altijd gezocht naar dat ene onderzettertje dat je tante had? Wie weet vind je het zomaar op de Flinkefarm in Hemelum. De prachtige omgeving zorgt voor een totaalbeleving. Geen muffe sporthal, maar lekker op de ruimte. Je hoofd leeg maken, terwijl je lekker aan het neuzen bent. Op de website van It Flinkeboskje vind je alle data.

WWW.WELKOMINWOUDSEND.NL

WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

Guide

in Waterland De bijzondere plekjes van één van onze stadjes of dorpen ontdekken waarvan je het bestaan niet wist? Bekijk je omgeving eens met andere ogen en laat je rondleiden door een gids. Op onze website vind je alle mogelijkheden. www.waterlandvanfriesland.nl/ evenementen

SPORT

NUMMER 08 • 2020

GERBEN VISSER, TRAINER DELFSTRAHUIZEN

“HET DOEL VAN OF ANDERS NAC JOHAN KUIPERS, BEDRĲFSMANAGER EMPATEC KAS. IN ZĲN ELEMENT TUSSEN ZĲN GEWASSEN. JOHAN KUIPERS, BEDRĲFSMANAGER EMPATEC KAS. IN ZĲN ELEMENT TUSSEN ZĲN GEWASSEN.

DE MENS. HET MEEST DE MENS. HETWEZEN MEEST BĲZONDERE BĲ ZONDERE WEZEN DAT ER IS DAT ER IS

De richtingaanwĳzer gaat uit naar het Noorden De wind trekt langzaam aan en de grote kweekkassen duiken op in het De richtingaanwĳ zer gaat uit naarKuipers. het Noorden De wind trekt landschap. Op bezoek bĳ Johan Bedrĳfsmanager van langzaam aaninenWier. de grote kweekkassen het Empatec Kas 51 jaar jaar oud en duiken idolaat op vaninde natuur. landschap. Op bezoek bĳ heel Johan Kuipers. Bedrĳfsmanager Groente, planten, fruit en speciﬁ ek: tomaten. Want dievan Empatec in nWier. 51 jaar jaar en idolaat de natuur. kweekt hĳKas in zĳ 1,5 hectare kas. oud Cherry-, snack-van en trostomaten Groente, planten, fruit en heel speciﬁ ek: tomaten. Want die de rollen er over de band. Op de boerderĳ van zĳn vader begint kweekt hĳ inde zĳmens n 1,5 hectare kas. Cherry-, snacken trostomaten passie voor en de natuur. Maar Johan komt er op zĳn rollen er over de band. boerderĳ vanvoor zĳn te vader begint 14e, met zĳn broers, zusOp ende moeder alleen staan. Zĳn de passie voor de en de natuur. Maar komt erEen op zĳ n vader overlĳ dt mens op jonge leeftĳ d aan een Johan hartstilstand. drama 14e, met zĳ n broers, zus en moeder alleen voor te staan. Zĳ n dat hĳ nooit vergeet. vader overlĳdt op jonge leeftĳd aan een hartstilstand. Een drama dat hĳ nooit vergeet. Natuur

De eerste stap in de kas betekent ontsmetten. De warmte van de kassen omarmt het lichaam. De goedlachse Johan Kuipers zit er klaar voor. Opgegroeid op de Natuur kleine boerderĳ n vader. Deontsmetten. passie voor de hier. Samen De eerste stap invan de zĳ kas betekent Denatuur warmteontstaat van de kassen omarmt metlichaam. het gezinDe neemt Johan de boelKuipers over, wanneer hetvoor. drama rond zĳn vader zich het goedlachse Johan zit er klaar Opgegroeid op de voltrekt. De akkerbouw de schapen zĳnvoor voorderekening van het verslagen gezin. kleine boerderĳ van zĳn en vader. De passie natuur ontstaat hier. Samen Verdrietig en zwaar, zede zĳnboel nietover, uit het veld geslagen. Ze rond werken met het gezin neemtmaar Johan wanneer het drama zĳnkeihard vader zich door aan een gezamenlĳ ke passie. voltrekt. De akkerbouw en de schapen zĳn voor rekening van het verslagen gezin. Verdrietig en zwaar, maar ze zĳn niet uit het veld geslagen. Ze werken keihard Passie mensen ke passie. door aanvoor een gezamenlĳ Bĳbaantjes van Johan bestaan ook uit werkzaamheden op hetzelfde gebied. Z’n eerste groentewinkeltje Passie voor mensen begint hĳ met zĳn broer in eigen kelder. Het ondernemerschap zit er al vroeg in.uit Hĳwerkzaamheden maakt de landbouwschool af,gebied. richting Bĳ baantjes van Johan bestaan ook op hetzelfde de groentekant. En komt bĳ begint de groentenveling in Groningen te werken. Z’n eerste groentewinkeltje hĳ met zĳn broer in eigen kelder. Het Hĳ haalt hier de Keurmeestersopleiding. komt hĳ bĳ het gevangeniswezen ondernemerschap zit er al vroegVanuit in. Hĳ daar maakt de landbouwschool af, richting terecht. Gedetineerden Johan groente telen voor het te akkerbouwde groentekant. En komthelpen bĳ de groentenveling in Groningen werken. Hĳen haalt groentenbedrĳ f van de gevangenis. Eendaar klasse 1 product wordt er geleverd. Met hier de Keurmeestersopleiding. Vanuit komt hĳ bĳ het gevangeniswezen een gecompliceerde doelgroep en duidelĳ ke gebruiksaanwĳ Hier ontstaat terecht. Gedetineerden helpen Johan groente telen voor het zing. akkerbouwen de passie voor mensen. En de visie op hoe je het maximalewordt uit een persoon haalt. groentenbedrĳ f van de gevangenis. Een klasse 1 product er geleverd. Met een gecompliceerde doelgroep en duidelĳke gebruiksaanwĳzing. Hier ontstaat De waarde de mens de passie voorvan mensen. En de visie op hoe je het maximale uit een persoon haalt. In 2001 wordt Johan verantwoordelĳk voor potplanten in een kas van Empatec en later voor paprika tomatenteelt in Wier. Met de doelgroep werken is De waarde van deenmens een van wordt de mooiste in zĳkn voor werk.potplanten De mens isinhet mooiste meest In 2001 Johanonderdelen verantwoordelĳ een kas vanen Empatec bĳzondere wezen daten er tomatenteelt is. Ze maken soms vreemde en je kunt het en later voor paprika in Wier. Met destappen doelgroep werken is nooitvan doorgronden. Johan laat mensen hun waarde inzien. past helemaal een de mooiste onderdelen in zĳn werk. De mens is hetDat mooiste en meestbĳ dezondere strategiewezen van Empatec. lĳkt soms bĳ Empatec danstappen ook echt roeping bĳ dat er is.Johan Ze maken vreemde enzĳjen kunt het te hebben gevonden. En hĳ hoopt nog jaren waarde te kunnen toevoegen aan het nooit doorgronden. Johan laat mensen hun waarde inzien. Dat past helemaal bĳ bedrĳ f en aan de mensen van Empatec. ‘Ik haal er in alle opzichten uit wat erte in de strategie van Empatec. Johan lĳkt bĳ Empatec dan ook echt zĳn roeping zit’, sluit gevonden. Johan af. En hĳ hoopt nog jaren waarde te kunnen toevoegen aan het hebben bedrĳf en aan de mensen van Empatec. ‘Ik haal er in alle opzichten uit wat er in En dát waar Empatec het voor doet. Mensen hun kracht in te laten zien en zit’, sluitisJohan af. naar de mogelĳkheden van mensen te kĳken en niet naar beperkingen. En dát is waar Empatec het voor doet. Mensen hun kracht in te laten zien en naar de mogelĳkheden van mensen te kĳken en niet naar beperkingen.

Waar veel voetbalverenigingen reikhalzend uitkeken naar het groene licht van de regering om weer ‘normaal’ te mogen trainen, was de ‘honger’ bij Delfstrahuizen zo groot dat men zelfs is doorgegaan tot begin juli. Onder leiding van trainer Gerben Visser, zelf op zondag actief bij SWZ Sneek, werd de coronaperiode gezien als een soort vakantie maar daarna werd er pittig getraind.

“

“Iedereen had er ook weer reuze zin in. Natuurlijk was er begrip voor de periode waarin gezondheid voorop stond en de beslissing werd genomen te stoppen, maar we stonden er toch zo prima voor. Zowel voetbaltechnisch als ook op de ranglijst. We wachtten nog op een uitslag en als deze gunstig was uitgepakt dan hadden we nacompetitie kunnen spelen als periodekampioen. We waren twaalf wedstrijden op rij ongeslagen en hadden een goede reeks. Juist dan is het jammer dat je niet weet waar je had kunnen eindigen. Bij SWZ deden we ook nog eens mee om het kampi-

oenschap dus dan is het extra zuur. Aan de andere kant ben ik al jaren vrijwel dagelijks op de velden te vinden en dan is het ook wel eens prettig voor familie dat ik eens wat meer thuis ben. Persoonlijk is het ook wel bevallen, je hebt toch iets meer tijd en je bent gewoon minder gehaast. Ik heb het maar gezien als vakantie, al heb ik fysiek wel een en ander onderhouden.”

ONTWIKKELING Gezien de status dorpsclub is de eigen jeugdafdeling de levensader voor een voetbalvereniging. Visser is daar zeer over

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST JOERI VAN LEEUWEN // BEELD GERWIN SMINK

DIT SEIZOEN IS DE TOP DRIE OMPETITIE” te spreken. “Afgelopen seizoen waren er veel jonge jongens die ervaring hebben opgedaan in het eerste elftal. Dan heb ik het over spelers die nog meerdere seizoenen in de jeugd hadden mogen spelen. Net als bij elke vereniging zijn zulke spelers weer inspiratiebronnen voor andere jeugdleden. In de voorbereiding op komend seizoen zullen er veel van deze jongens weer mogen ruiken aan het vlaggenschip en wellicht veroveren ze wel een plekje in de basis. Ondanks dat er meerdere jonge spelers waren kon je al tijdens het seizoen een progressie zien en met de ervaring van afgelopen seizoen hoop ik dat we komend seizoen weer stabiel zijn en kunnen doorgroeien.”

CORONA

TRAINERSONTWIKKELING Bij vv Delfstrahuizen gaat Visser zijn derde volledige seizoen in. De bijna dertigjarige trainer hoopt komend seizoen de stap te kunnen maken naar de top van de ranglijst. “Dat is wel het doel, want anders hoef je ook niet mee te doen aan een competitie. Toch is dat doel, met allemaal gelijkwaardige ploegen, lastig te behalen. Nacompetitie zou dan ook al een prachtig alternatief zijn. Qua persoonlijke ontwikkeling heb ik wel de ambitie om mijn TC2 (tegenwoordig vaak UEFA B genoemd, red.)

De selectie van vv Delfstrahuizen (vlnr.). Achterste rij: Jelle Vaartjes, Arjan de Ruyter, Toni Bongaerts, Albert van Der Veen, Nick Berghout, Yoran Kotstra. Middelste rij: Steffen Mulder, Jorrit Visser, Hindrik Hof, Robin Visser, Sipke Kootstra, Danny de Vries, Kean Bakker, Eize Slump. Voorste rij: Mark Thibaudier (12de man) Arjan Wever, Dave Roest, Gert-Jan Tinga(verz) Kevin Strampel(ass.tr) Gerben Visser(trainer) Peter Slump (leider) Erik Berghout (grens) Kevin Tinga, Evert de Jong. Op de foto ontbreken Wisse Wieringa en Sjoerd de Haan.

te gaan halen. Ik heb bij SWZ natuurlijk meerdere trainers gehad en ook bij CVVO heb ik ervaringen van andere trainers meegenomen. Het lijkt mij erg interessant om daar de verdieping als trainer te gaan vinden. Mijn doel is om dat wel te gaan halen binnen enkele seizoenen. Zelf kan ik nog enkele jaren mee qua voetbal op het niveau waarop ik nu speel. Dan is het belangrijk om te kijken of alles goed te combineren valt. Dat bekijk ik per seizoen, al worden beslissingen steeds vroeger in het seizoen genomen. Het is niet zo dat dingen elkaar in de weg moeten zitten want ik ben wel een type dat als ik iets doe, dat het goed moet gebeuren.”

hier al de vruchten van kunnen plukken en ook komend seizoen denk ik dat we ons daarin zullen verbeteren. Er zijn enkele jonge spelers bij, echte pareltjes, die kwaliteiten bezitten, dus voor de komende jaren zitten we wat dat betreft positief in de spelers”, aldus Visser. “Een van de spelers die vorig seizoen heeft laten zien dat hij kan scoren is Yoran Kortstra, met zijn negentien jaar. Die heeft nog een mooi voetballeven voor zich en kan in de komende jaren nog beter worden.”

je dan wel weer waar het gevaar schuilt. Zij hebben dan weer specifieke kwaliteiten in de ploeg en daar wil je wel van op de hoogte zijn. Daar lees ik verschillende berichten over en heb ik contact met andere trainers uit de competitie. Het is niet zo dat ik heel erg ben ingevoerd maar ik heb wel een idee van de grote lijnen van tegenstanders”, besluit Visser.

TEGENSTANDERS SCOREN “Twee seizoenen geleden hebben we een moeilijk seizoen gedraaid. Niet vanwege het feit dat we niet goed speelde, maar uiteindelijk wordt het verschil gemaakt in de zestien meter. Daar zijn we dan ook veel mee bezig geweest. De spelers vinden dat vaak ook het leukste om te doen, dat scheelt enorm. Vorig seizoen hebben we

“HET IS NIET ZO DAT DINGEN ELKAAR IN DE WEG MOETEN ZITTEN WANT IK BEN WEL EEN TYPE DAT ALS IK IETS DOE, DAT HET GOED MOET GEBEUREN”

“Echt helemaal honderd procent weet je het natuurlijk nooit, maar ik bereid mij wel voor op tegenstanders. Van sommige tegenstanders weet je hoe ze spelen, van anderen is dat iets minder vastomlijnd, maar daar weet

FOTO: NICO ALTENBURG

Door de coronacrisis kwam er, zoals gememoreerd, een abrupt einde aan het vorige voetbalseizoen. “De competitie is qua samenstelling gelijk gebleven, waardoor ik verwacht dat er geen compleet andere situatie zal ontstaan op de ranglijst. De meeste ploegen hebben wel enkele nieuwe spelers aan de selectie toegevoegd, maar ik denk niet dat hierdoor ineens heel andere verhoudingen zullen ontstaan. Wel is er een andere voorbereiding voor ons als club en team. We kiezen er voor om meer oefenwedstrijden te spelen omdat de spelers gedurende een langere periode geen wedstrijden meer hebben gespeeld. Onze selectie is wat breder geworden en het is dan ook makkelijker in de belasting van de spieren om meer wedstrijdminuten in de benen te hebben. Het moet nog blijken maar ik verwacht niet dat er specifiek meer blessures zullen ontstaan, als je maar per persoon in de gaten houdt wat verstandig is. Als trainer is dat een van je verantwoordelijkheden”, aldus de Delfstrahuizen trainer.

Gerben Visser zet de pionnen uit.

zaterdag 19 september

Kom binnenkijken bij bedrijven in Súdwest-Fryslân en bezoek het Festivalplein!

Werkfestival

Súdwest-Fryslân 2020 Datum

19 september 2020

Locatie

Lokaal 55 te Sneek

Tijd

10.00 - 16:00 uur Bezoek het festivalplein en ga op bedrijven expeditie!

Wie heeft een geweldig idee voor een nieuw verdienmodel?

Doe mee aan de ‘Dragons Den’ van Súdwest-Fryslân! Schrijf je nu in voor de Pitch voor denkers en doeners!

Een pitch voor studenten of starters of individuen of bedrijven met een goed idee voor een nieuw product, activiteit of een nieuwe dienst. Je bent gevestigd of afkomstig (studenten) uit de gemeente Súdwest-Fryslân.

Inschrijven kan nog tot 22 augustus!

Je pitcht op 1 september tijdens het préfestival van het Werkfestival Súdwest-Fryslân.

Meer weten? www.werkfestivalsneek.nl

De krant is gewoon leuker! Uw krantendrukker sinds 1882

ADRES Werktuigenweg 9 8304 AZ Emmeloord

POSTADRES Postbus 1029 8300 BA Emmeloord

T W E

+31 (0) 527 630 200 hoekstrakrantendruk.nl info@hoekstrakrantendruk.nl

deFryskeMarren // SPORT KORT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

GRATIS FREERUNNING OP HET LEMSTER STRAND deFryskeMarren LEMMER - In de laatste vakantieweek, op donderdag 13 augustus en vrijdag 14 augustus, kan de jeugd met veel plezier gratis komen bewegen op het strand van Lemmer. Het doel van deze freerun activiteit is vooral om in de vakantieperiode ook met plezier in beweging te blijven.

KUNSTGRASVELD SC JOURE IN GEBRUIK GENOMEN JOURE – Vorige week vrijdagmiddag heeft wethouder Jos Boerland het nieuwe kunstgrasveld van SC Joure in gebruik genomen. Boerland trapte de eerste bal en maakte samen met jeugdspelers een strik om het doel los. Hij deed dat in het nieuwe thuisshirt van de club. Daarmee waren ook meteen de nieuwe wedstrijdtenues gelanceerd. Na alle officiële plichtplegingen, was het tijd voor de jeugd van de 100-jarige Jouster sportclub. Voor de leden tot 13 jaar werd er een clinic georganiseerd. Dit gebeurde vanuit het sportieve partnerschap met SC Heerenveen. De jongsten van SC Joure speelden onder andere partijtjes, testen hoe hard ze een bal in het doel konden trappen en deden mee met ‘voetbalsjoelen’. Natuurlijk kon een groepsfoto van de meer dan zestig deelnemers met Heerenveen mascotte Hero niet uitblijven.

Gymnastiekvereniging Pegasus Lemmer onderstreept het belang van bewegen voor jong en oud. De coronaperiode zorgt ervoor dat er veel activiteiten niet doorgaan, daarom wil de vereniging juist een extra beweegactiviteit aanbieden. Pegasus heeft in samenwerking met Sport Fryslân en de provincie deze activiteit opgezet.

LANGWEER STAAT WEER OP DE KALENDER LANGWEER - Op de kalender van de Federatie Sloeproeien Nederland prijkt inmiddels de Langweerder Sloepenrace. De elfde editie zal zoals het nu staat worden gehouden op zaterdag 3 oktober. Het palaver is om 11.00 uur bij de Drie Zwaantjes. De wedstrijd over zo’n 15,5 kilometer begint om 12.00 uur in de Oude Haven. Door het coronavirus is het dit seizoen een ingekorte lijst van Nederlandse wedstrijden. Of de nog openstaande wedstrijden kunnen worden gehouden is afhankelijk van de verdere ontwikkelingen rond het virus.

Vooraf opgeven is niet nodig. Iedereen is welkom, leden en niet-leden, inwoners uit Lemmer en omgeving en toeristen, jongens en meisjes. ,,Dus neem je vrienden en vriendinnen mee naar deze leuke en sportieve activiteit’’, aldus Pegasus. Donderdag 13 augustus en vrijdag

LANGWEER COLD RACE 2020 GAAT DIT JAAR DOOR

LANGWEER - De organisatie van de vijfde editie van de Langweer Cold Race meldt dat deze door gaat. De inschrijving was al wel geopend, maar door het coronavirus was het lange tijd onzeker of de lustrumeditie van de seizoenafsluiter voor zeilhelden gehouden kon worden.

Het enthousiasme bij de zeilteams voor het jubileum is zo groot, dat een derde wedstrijdbaan noodzakelijk is. Er kunnen dit jaar maar liefst 100 ploegen meedoen aan de Cold Race op de Langweerder Wielen. Dat zijn er 20 meer dan bij voorgaande edities. Om alles in goede banen te leiden, moeten wij volgens de nieuwe regels wel ruimte zien te creëren. Daarom zijn wij voornemens om een aardig grote tent te

SLOEPROEIEN

Freerunnen is een opkomende populaire sport, waarbij kracht, conditie, beheersing en lef een rol spelen. Na de zomervakantie zal het freerunnen weer opgepakt worden in sporthal De Hege Fonnen, maar voor deze zomeractiviteit biedt het strand ook voldoende mogelijkheden voor de enthousiaste jeugd.

plaatsen op de zogenaamde Stevenshoek. Dit wordt het centrale punt, waar het als vanouds uitermate gezellig zal worden met de bekende versnaperingen en andere genotsmiddelen om het warm te krijgen’’, aldus de organisatie. De vijfde Langweer Cold Race wordt gehouden van 6 tot en met 8 november.

14 augustus 2020, 15.00 - 16.00 uur 6 t/m 9 jaar, 16.15 - 17.15 uur 10 t/m 15 jaar. De jeugd moet gepaste sportkleding en -schoenen meenemen, plus een bidon met water. Er wordt verzameld bij het klimrek op het strand in Lemmer.

RINTJE RITSMA ZEILT OCEAAN OVER IN NIEUW TV-PROGRAMMA LEMMER - Schaatsen kan hij wel, maar hoe zit het met zeilen? Voormalig schaatser Rintje Ritsma, ook wel bekend als ‘De Beer van Lemmer’, stapte voor het nieuwe SBS6-programma ‘Alle hens aan dek’ in een zeilboot. In drie weken tijd voer hij met vier andere bekende Nederlanders de Noordelijke Oceaanroute. Ritsma: “Er gebeurt veel en het wordt absoluut geen slechte televisie. Ik heb in ieder geval een onvergetelijke tijd gehad.” De uitzendingen zijn waarschijnlijk in het najaar te zien op televisie.

SFEERLOZE DRAVERIJ ZONDER GOUDEN SWIPE EN ZONDER PUBLIEK JOURE - Waar de paardenkoersen van de traditionele Swipe Dei normaal gesproken duizenden toeschouwers trekken, was het op de Nutsbaan vorige week woensdag sfeerloos. Er was geen publiek en geen race om de Gouden Swipe. Geen drukte voor wedhokjes, geen visboer en snackwagen. Geen feestelijke vlaggen en ook geen VIP’s en sponsoren die zich al kletsend vermaken in en om de gastentent. De aanblik van de baan was surrealistisch. Slechts een handjevol mensen mocht vanuit hun functie aanwezig zijn. Na de eisen in verband met de coronamaatregelen van gemeente De Fryske Marren omtrent de organisatie zag het zeskoppige bestuur van Harddraverij- en Renvereniging Joure geen kans om Swipe Dei 2020 met publiek te houden. Een deel van het bestuur zag

op basis van het voorgeschotelde coronaprotocol geen mogelijkheden om in twee weken tijd het draaiboek zo te wijzigen dat er bij de klassieker wel toeschouwers konden zijn.

ONBEZORGD ONTSPANNEN, JUIST NU!

5 redenen om naar de sauna te gaan: Het is een veilige plek om te zijn: Bij 80 graden is het virus binnen een minuut gedood Sauna versterkt je immuunsysteemEen bezoek aan de sauna werkt goed tegen stress Sauna heeft een reinigend effect Het creëert een geluksgevoel Ons resort biedt alle rust en ruimte om onbezorgd te kunnen ontspannen. Woudfennen 10 | 8503 BA Joure | Tel: 0513 - 415 200 | receptie@dewoudfennen.nl | www.dewoudfennen.nl

30 2

D C

8 14

10 15

10 10

17 19

22 9

18 14

9 17

14 14

PUZZELPAGINA NR 08

22 11

4 14

NUMMER 08 • 2020

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de email of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 08-2020 – tot uiterlijk 1 september 2020. Wij wensen je veel puzzelplezier!

18 17

4 14 19

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers den woord te vin rde leu gek het

deel v.e. auto

deel v.d.voet

muziekinstrument

staat in Amerika

assistenteconoom loopvogel

haarwasmiddel

mededinger

failliet

overgeven

verlegenheid

Turks bevelhebber

geurige drank

dwingen

toezichthouder

voorzetsel

maatstaf

werkplan

pausennaam

vogelnaam

tijdelijk

deel v.e. fuik

knaagdier

sine anno

uniek

cirkelvormig omvangrijk

verwijzingsteken

myth. figuur

Europese taal

17 5

26 3

17 13

26 1

19 26

11 26

26 25

Russisch rijtuig

wedstrijdslee insect

land in Afrika

hommage

vleessoort

geoloog

inhoudsmaat

tijdstip

watering

Romanum Imperium

wijnsoort naarstig

periode voor Kerstmis

kaasgerecht

hoogvlakte

binnenshuis

in elkaar

11 7

20 17

11 8

toorn

titel

eikenschors

lawaai

water in Friesland aftreksel

zwemvogel

Japanse gordel

lijst

bid (Latijn) carrièrejager

11 12

donkere kamer

tochtje

waterrijk land

kerkgebruik

13 26

1 18

riviermond buiten dienst

de onbekende

allee

bloem

voordat

17 17

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

2 BIOSCOOPKAARTJES!

medemens

PUZZEL EN WIN

tapkast

wilde haver

Griekse letter

Gelijke cijfers staan voor gelijke letters. Probeer het gekleurde woord te vinden.

gehalte

tijdstip

biljartstok

ontkenning

boomwol

regio

Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.bios-heerenveen.com

DE BIOS HEERENVEEN

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren NR. 07 B. Mandemaker uit Joure heeft 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze worden aangeboden en zijn te besteden bij de Bios Heerenveen. OPLOSSING EDITIE 07: Zweedse puzzel: windscherm // Kruiswoordpuzzel: opkomstplicht

COLOFON GrootdeFryskeMarren is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren.

Oplage: 28.000 exemplaren.

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 08, VÓÓR 1 september A.S. PER EMAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST NAAR: GROOTDEFRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

REDACTIE

FOTOGRAFIE

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Henk van der Veer, Wim Walda, Eelke Lok, Albert Bouwman, Joeri van Leeuwen, Gea de Jong-Oud, Riemie van Dijk

Gewoan Dwaan/Douwe Bijlsma, Johan Brouwer, Wim Walda.

VORMGEVING

VERSPREIDING

Frans van Dam (Quod Media)

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

DRUK Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

REDACTIETIPS? redactie@grootdefryskemarren.nl

BLADMANAGEMENT Thijs Buma en Marianne Bouwman

VERKOOP

EINDREDACTIE

Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok, Mieke Alferink, Meine de Vlugt, Anniek van der Bijl

Wim Walda

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Wij komen graag bij u langs.

Hierbij houden we uiteraard gepaste afstand

SCHERPE PRIJZEN

VOOR BUITENZONNEWERING

Duimstraat 36 • Echtenerbrug • 0514 541 006 • melchers-dejong.nl MEUBELS • VLOEREN & RAMEN • ZONWERING • SLAAPKAMERS • BOOT- & HERSTOFFERING

Hier begint je watersportseizoen 12 t/m 16 feb 2021 WTC EXPO Leeuwarden www.boot-holland.nl