GrootdeFryskeMarren 8-2021 by GrootMedia

MAANDBLAD

08-2021

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

5e JAARGANG • NR. 46

groot deFryskeMarren

VE IN DEZE UITGA e Marrennte Tusken d n gemee a v e ti a m r info Marren De Fryske

JONKHEER MR.

FOTO: JOHAN BROUWER

TJALLING VAN EYSINGA:

‘IK BEN BELAZERD’ BESTAAT NIET; ‘JE HEBT JE LATEN BELAZEREN...’ Woon jij in de Fryske Marren?

Verkoop jouw huis deze zomer Huis verkopen? Wij brengen met Makelaardij Hoekstra

uw huis online tot leven! En krijg een ballonvaart cadeau

Joure makelaardijhoekstra.nl/ballonvlucht

Kijk hier voor de voorwaarden

NUMMER 08 • 2021

Nep-account Een bericht in de media: “Onlangs wilden drie politieke partijen in gemeente de Fryske Marren weten of de gemeente nepaccounts gebruikt om online burgers in de gaten te houden. B. en w. geven toe dat er valse profielen zijn gebruikt, maar nu niet meer”.

COACHES ON TOUR IN JOURE JOURE - In het kader van Coaches on Tour vanuit de KNVB en de CBV (coaches betaald voetbal) werd er afgelopen woensdagavond een clinic gegeven door Johnny Jansen en Emiel Kramer, technische staf sc Heerenveen, voor het G-voetbalteam van SC Joure.

Hierna wordt het een ik-verhaaltje, want ik ben digibeet. Dat is het moeilijke woord voor oudere lieden die sinds de jaren ‘80 wat onwennig proberen hun werk te doen met computers, laptops, mobiele telefoons en dergelijke. Dus ik weet zo ongeveer dat een account een soortement registratie is. Maar ik faal elke keer als me gevraagd wordt er één aan te maken. En ik begrijp niet bij wie ik allemaal wel of niet een account moet maken. En ik weet niet hoe ik ze moet bestendigen. Want er wordt elke dag om wachtwoorden gevraagd en als ik die invul blijken ze te oud te zijn. Dus wat nep-accounts zijn weet ik helemaal niet.

Normaal gesproken wordt er in Barendrecht de jaarlijkse Voetbaldag georganiseerd, maar in verband met de situatie rond COVID kon deze dag dit jaar niet plaatsvinden en gingen de trainers van alle betaald voetbalclubs de regio in om bij diverse clubs clinics te geven.

Ik weet ook niet wat online burgers zijn. O nee, die zin is anders bedoeld. Ik ben op mijn computer online, maar mijn mobiele telefoon heeft geen draadje, maar er is wel verbinding. Met wifi, maar ik weet niet wat dat is. En ik weet helemaal niet wat valse profielen zijn.

Onder toeziend oog van Erik Gudde (directeur KNVB) werd er onder de toegewijde leiding van Jansen en Kramer gedurende een uurtje een serie

Dat bericht gaat op die toon door. Lezen heb ik geleerd, dus ik begrijp dat de gemeente via een onbegrijpelijk systeem de inwoners in de gaten hield. Allemaal potentiële criminelen blijkbaar. Nu weet ik al lang dat de overheid en weet ik wat voor mensen weten waar ik ben. Ook al omdat ik op één of andere manier heb goedgekeurd dat mijn telefoon kan aangeven waar ik ben. Maar het kan ok anders want de gemeente gaat het binnenkort via sociale media doen.

oefenvormen uitgevoerd. Hier en daar deden beide heren zelf ook mee. Ook mascotte Heero van SC Heerenveen liet zijn technische vaardigheden zien. De spelers van de Jou’re Specials hebben een leuke avond gehad. Ter afsluiting werd er nog een groepsfoto gemaakt en kregen alle spelers een ‘goodiebag’ vanuit Fondsgehandicaptensport en een tenue van SC Heerenveen.

PIET BURGERS UIT LEMMER IS 100 JAAR GEWORDEN LEMMER - Piet Burgers is zaterdag 31 juli 100 jaar geworden. Op het feest waren zussen, een broer, kinderen, klein- en achterkleinkinderen aanwezig. ‘s Avonds waren er ruim 100 vrienden en kennissen in de Beachclub om de verjaardag mee te vieren.

Het interesseert me niet dat de gemeente denkt dat we allemaal criminelen zijn. Als we dat echt zouden zijn zouden we niet zo dom zijn om een mobiele telefoon bij ons te hebben, als we de parkeergarage van Poiesz in brand steken. Die politieke partijen hoeven niet bezorgd te zijn dat ik gehacked (!) wordt, want ik heb helemaal niets te verbergen. Zoals de meeste mensen.

Piet is getrouwd geweest met Sara Burgers-Schaafsma, zij is in november 2012 overleden. Piet is geboren en getogen in de Jordaan, Amsterdam. Later is hij verhuisd naar de overkant van het IJ, Amsterdam Noord.

Veel leesplezier met GrootdeFryskeMarren!

Hij heeft gewerkt bij houthandel Groot en kwam hiervoor in 1963 naar Lemmer. Voor dezelfde firma heeft hij ook enkele jaren in Kameroen gewerkt. Tijdens zijn Friese jaren in Lemmer is Piet altijd zeer actief geweest in het verenigingsleven van Lemmer. Piet is nog goed van geest, maar het zicht wordt minder. Daarnaast loopt hij elke dag zijn rondje, als het weer het toelaat.

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Eelke Lok redactie GrootdeFryskeMarren

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio! EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 16 SEPTEMBER 2021 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA

MOTORAGENTE BETTY DE HAAN NEEMT NA 40 JAAR AFSCHEID VAN DE POLITIE JOURE - Brigadier van politie Betty de Haan nam vorige week zondag na 40 jaar trouwe dienst afscheid van de politie. Betty is lang werkzaam geweest als motoragente. Er was zondag dan ook een speciale motorrit voor haar georganiseerd door collega’s, familie en vrienden. De tocht ging van start bij het politiebureau in Heerenveen. Hiervandaan reden de motoren langs verschillende bureaus in Friesland. Onder

andere Joure en Lemmer werden aangedaan. Hier is Betty ook werkzaam geweest. Uiteraard is er tijdens deze laatste rit ook een stukje ‘met spoed’ gereden. Betty zelf was blij verrast met deze “laatste dienst op de motor”.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

WARME SJAAL ACTIEVE ROL GEMEENTE IN deFryskeMarren VOOR JONGE ZEILWONINGBOUWPLANNEN DORPEN INSTRUCTEUR SYB JOURE – Een speciaal daarvoor aangestelde ambtenaar OUDEHASKE - Onlangs stond jonge ondernemer Syb van den Beuken met zijn verhaal in GrootDeFryskeMarren en GrootHeerenveen. De 18-jarige Syb is deze zomer gestart met het geven van zeillessen op het Nannewiid.

Op het artikel kreeg hij vele positieve reacties. Zijn verhaal werd ook gelezen door een oudere mevrouw. De inwoonster van Joure kwam onlangs op de fiets naar de steiger bij het meer. “Met de fietshelm nog op en het krantenartikel in de hand gaf ze aan dat ze vroeger ook op het Nannewiid heeft leren zeilen. Maar dat het soms ook koud kan zijn en daarom had ze een mooie (echt schapenwollen) sjaal voor mij gebreid. Het was die dag 25 graden maar wat een fantastisch gebaar!”, vertelt Syb enthousiast.

moet woningbouwprojecten in de dorpen van gemeente De Fryske Marren aanzwengelen en begeleiden. Het initiatief voor een dergelijke ambtenaar komt van CDA-raadslid Roel Roelevink, die met een motie daartoe de volledige steun van de gemeenteraad kreeg. Hij diende de motie met FNP, PvdA, ChristenUnie, Kleurrijk Fryske Marren en de Burgerpartij in. “De gemeente moet een actieve rol in de woningbouwplannen voor de dorpen spelen”, vindt CDA-raadslid Roelevink. “Nu is de rol van burgemeester en wethouder volgens hem nogal passief. De woonvisie voor De Fryske Marren geeft weliswaar aan dat de gemeente een faciliterende rol heeft, maar in tijden van hoge woningnood is dat volgens het CDA onvoldoende. Als dorpen of steden met plannen voor de bouw van woningen komen, dan moet de gemeente als partner optreden en actief

meedenken en meehelpen mocht dat nodig zijn. We willen daarvoor binnen de organisatie een ambtenaar vrijmaken”, aldus Roelevink. Met de aanstelling van een speciale ambtenaar wil de gemeenteraad de leefbaarheid in de dorpen vergroten. “Als gemeente spelen we een belangrijke rol

INWONER BALK VERLIEST ZAAK OVER POEPENDE SCHAPEN BALK - Een inwoner van Balk heeft geen gelijk gekregen in een rechtszaak over poepende schapen. Hij zegt last te hebben van stankoverlast door een kudde schapen tegenover zijn huis. De Raad van State heeft besloten dat de gemeente De Fryske Marren daar niets aan hoeft te doen. De kudde schapen loopt er zo nu en dan om de groenstrook te onderhouden. Dat zijn slechts korte perioden en daar moet de overbuurman maar tegen kunnen, vindt de rechter.

BEELDEN WEBCAM LEMMER VAAG GEMAAKT NA KLACHTEN LEMMER - Stichting Oud Lemmer plaatste twee webcams in het centrum en zend de populaire beelden daarvan live uit via YouTube. De eerste werd geplaatst in 2014, welke gericht is op ‘Het Dok’. De tweede ging live in 2016 en geeft zicht op de binnenhaven, ook wel ‘Museumhaven’. Sinds kort zijn de beelden op www.webcamlemmer.nl vaag gemaakt. ”Stichting Oud Lemmer heeft zich genoodzaakt gezien, vanuit de privacyregelgeving, om de beelden van de twee webcams zodanig minder scherp in te stellen dat personen onherkenbaar in beeld worden gebracht”, aldus de woordvoerder van de stichting. Reden voor de ingreep zijn klachten van twee burgers over de beelden van de webcams in verband met hun privacy. Naar aanleiding hiervan heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) een onderzoek ingesteld. Op 9 juli werd er uitspraak gedaan in het voordeel van de klagers. In eerste instantie werd door de stichting een deel van de beelden geblurd, maar de AP heeft in haar uitspraak geoordeeld dat de getroffen maatregelen onvoldoende waren. Om die reden is nu het complete beeld van beide camera’s vaag gemaakt en is van het zicht op de binnenhaven een deel geblokt. De stichting betreurt dat een enkele klacht heeft geleid tot de huidige maatregelen. Voor velen waren de beelden juist van toegevoegde waarde.

in woningbouwplannen. We moeten niet alleen actief meedenken, maar ook zoeken naar oplossingen. De initiatiefnemers zijn vaak vrijwilligers, die niet altijd de kennis in huis hebben, terwijl het hen vaak ook aan tijd ontbreekt om nieuwbouw in hun woonplaats te realiseren.”

De overbuurman had aangevoerd dat het stuk groen het werkgebied van de schaapsherder is die de gemeente inhuurt voor onderhoud. Volgens het bestemmingsplan van de gemeente zou het gebruiken van zo’n strook groen ‘als bedrijf’ verboden zijn. Dus moet de gemeente optreden tegen de schaapsherder. Maar de Raad van State gaat niet mee in die redenatie. De rechtbank Noord-Nederland deed eerder ook al uitspraak in deze zaak. De Raad van State kwam tot dezelfde uitspraak als de rechtbank. Die bepaalde dat de schapen er niet altijd lopen. Het gaat om periodiek onderhoud en dus kan de situatie blijven zoals hij is.

SYMPOSIUM

‘DE PROBLEMATIEK VAN HET VEEN-WEIDEGEBIED’ OUDEMIRDUM - De Werkgroep Cultuurhistorisch Erfgoed De Fryske Marren bestaat in 2021 tien jaar en om dit heuglijke feit te vieren organiseert de werkgroep op 10 september 2021 een Symposium. Aanvang: 13.00 uur. Locatie: Kerk De Oerdracht, Elias Annes Borgerstraat 46, 8501 NE Joure. Dit symposium is tevens de start van de Open Monumentendag op zaterdag 11 september 2021. De Friese meren zijn eeuwen geleden ontstaan toen de vraag naar brandstof toenam en de veengrond voor turfwinning werd afgegraven. Er kwam zowel voor de landbouw als voor de bebouwing grond beschikbaar. Deze gebieden moesten via sloten ontwaterd worden. Bij drooglegging van het veen kwam zuurstof vrij en brak het veen langzaam af (veenoxidatie). Er kwam een proces op gang waarbij het grondwaterpeil zakt,

de veengrond krimpt en inklinkt, de bodem daalt en te nat wordt en daardoor moet het grondwaterpeil weer lager. Met het veenweideprogramma proberen de Provincie en Wetterskip Fryslân in samenwerking met een aantal gemeenten en andere betrokken partijen het tij te keren. Het thema ‘De problematiek van het Veen-Weidegebied’ hebben wij gekozen omdat deze materie een van de grootste problemen in ons gebied is. Tijdens het Symposium ligt de focus vooral op het Landschap van het Veen-Weidegebied.

SERVICEPUNT VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN IN BALK VERNIEUWD BALK - Afgelopen week was de publiekshal van het gemeentelijke servicepunt in Balk gesloten. Reden was dat de locatie van gemeente De Fryske Marren geheel vernieuwd werd omdat men het aanzicht ervan wil verbeteren. Het gemeentelijke servicepunt, dat is gevestigd in het Gaasterlânhûs, heeft onder meer een nieuw zitmeubel in de hal gekregen. “Dit vervangt de statafel en de losse stoelen die er nog tijdelijk stonden, zodat de hal moderner en klantvriendelijker is

geworden. Bezoekers hebben nu de gelegenheid om goed plaats te kunnen nemen”, aldus DFM. Aansluitend aan het nieuwe meubel is er een extra tafelblok. Zo kunnen bijvoorbeeld kinderen of minder validen die niet bij de balie kunnen, ook goed geholpen worden laat de gemeente weten. Het loket is aangekleed met een ‘pompeblêd’ en het logo van de gemeente, zodat het servicepunt bij binnenkomst meteen zichtbaar is. “Op een later moment komt er in de hal nog beplanting bij. De beplanting en het pompeblêd refereren aan water, passend bij De Fryske Marren.” De werkzaamheden werden zoveel mogelijk buiten de openingstijden georganiseerd: het servicepunt was alleen dinsdagochtend gesloten en op woensdag konden inwoners weer volgens de reguliere openingstijden terecht op het vernieuwde servicepunt.

EXPERT IN BOSCH DE NIEUWSTE BOSCH KOEL EN VRIESTECHNIEKEN XXL: 70 cm breed

GRATIS

KOEL-/VRIESCOMBINATIE | KGN49XIEA

MAANDEN

• • • • • •

XXL koelkast: 70 cm breed

330 netto liter koelen 108 netto liter vriezen VitaFresh-lade: groente en fruit blijven langer vers NoFrost: nooit meer ontdooien Automatisch supervriezen: voor het extra snel invriezen van nieuwe producten • RVS anti-fingerprint • Energieklasse E

EXPERT

GARANTIE

929.-

779.-

203 cm hoog

Bestel ook makkelijk op expert.nl

* Prijs na 150.- retour via Bosch

: L E E D R O DUBBELKV+O EXTRA GARANTIE! CASHBAC GRATIS

MAANDEN

Met het versheidssysteem VitaFresh blijven producten tot wel 3 keer langer vers. Dit komt doordat je de lades afzonderlijk van elkaar instelt. Wel zo duurzaam dus!

• 195 netto liter koelen en 94 netto liter vriezen • VitaFresh-lade • LowFrost: eenvoudig en snel ontdooien • Big Box diepvrieslade voor grote diepvrieswaren • Geluidsniveau: 39 dB • Energieklasse E

GARANTIE

176 cm hoog

KOEL-/VRIESCOMBINATIE | KGV33VWEP EXCLUSIV

EXPERT

KOEL-/VRIESCOMBINATIE | KGN39EIDP EXCLUSIV

399.474.-

Bestel ook makkelijk op expert.nl

• 279 netto liter koelen en 89 netto liter vriezen • VitaFresh-lade • NoFrost: nooit meer ontdooien • HomeConnect: gemakkelijke bediening via je telefoon • LCD display in de deur • RVS anti-fingerprint • Energieklasse D * Prijs na 100.- retour via Bosch

Prijs- en modelwijzigingen en eventuele druk- en zetfouten voorbehouden. Aanbiedingen en acties zijn geldig zolang de voorraad strekt en uiterlijk t/m 22 augustus 2021.

expert.nl/[Plaatsnaam] | [Plaatsnaam]@expert.nl ExpertLemmer ExpertEmmeloord ExpertJoure

EXPERT

GARANTIE

203 cm hoog

GRATIS

VitaFresh

* Prijs na 75.- retour via Bosch

Het ingenieuze luchtcirculatiesysteem voert vocht uit de vriesruimte af, zodat het buiten de koelkast kan verdampen. Op deze manier krijgt ijsvorming geen kans. Met NoFrost bespaar je dus tijd én energie.

MAANDEN

NoFrost - Bespaar tijd en energie.

999.1099.-

Bestel ook makkelijk op expert.nl

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

Een interview met de sinds 1 januari 2021 gepensioneerde goedlachse jonkheer meester Tjalling van Eysinga, bouwjaar 1953, telg van het in Friesland bekende adellijke geslacht Van Eysinga, stond al lang op onze verlanglijst. De geschiedenis van de Van Eysinga’s gaat terug tot de dertiende eeuw en is gedocumenteerd vanaf 1492, het jaar waarin Columbus Amerika ontdekte. Een gesprek over de adel, de misvattingen van de buitenwereld daarover en het leven als een jonkheer.

JONKHEER MR. TJALLING VAN EYSINGA:

‘IK BEN BELAZERD’ BESTAAT NIET; ‘JE HEBT JE LATEN BELAZEREN...’

Plaats van handeling is de stationair ronkende Landrover van Van Eysinga waarin we getrakteerd worden op een drie kwartier durende rondrit over onbegaanbaar lijkende bospaadjes van Eysinga State. Een rit gelardeerd met verhalen over de geschiedenis van het landgoed en de familie, waarbij hij na elke anekdote – en dat zijn er veel - steevast uitbarst in een bulderende lach. Wat hij het liefste doet? “Een beetje rondrijden op de tractor en in mijn vrije tijd - die heb ik nu in overvloed – samen met Anneke, de liefste vrouw ter wereld, genieten van een goed glas wijn op het terras bij de zwemvijver van onze woonboerderij”, antwoordt hij met pretogen. “Daar word ik gelukkig van.” >>

TEKST WIM WALDA FOTO’S JOHAN BROUWER

NUMMER 08 • 2021

JONKHEER MR. TJALLING VAN EYSINGA

D DE PREDIKANT EN DE BARONES

Vader Cees van Eysinga († 2018) was getrouwd met Maria Barones van Harinxma thoe Slooten († 2015), nazaat van een oude familie van landadel. Na zijn studie theologie was hij achtereenvolgens predikant in Aalsum-Wetsens, Oppenhuizen-Uitwellingerga en Wolsum-Westhem. Op zijn vijftigste stopte hij als predikant met een vaste gemeente en ging hij verder met ‘de rechten van een emeritus’, wat inhield dat hij alles mocht blijven doen wat een dominee mag. Van 1970 tot 1993 was hij kamerheer van de vorstinnen Juliana en Beatrix. Daarnaast vervulde hij een aantal breed maatschappelijke functies en begon hij halverwege de zestiger jaren met recreatieve initiatieven om in de torenhoge onderhoudskosten van Eysinga State (Huize Boschoord), Epemastate en de landerijen te voorzien.

OPVOLGER Op de vraag aan zijn vijf kinderen (Frans, Tjalling, Elske, Coralie en Clara) wie hem later op wilde volgen als eigenaar van het landgoed, was Tjalling de enige die bevestigend antwoordde. “Dat heeft mijn keuze voor een rechtenstudie zeker beïnvloed. Ik ben in ‘Top en Twel’ op de lagere school geweest en ging daarna naar het Magister Alvinus Gymnasium in Sneek. Toen ik veertien was zijn wij verhuisd naar Huize Boschoord (Eysinga State) in St Nicolaasga. Na het gymnasium ben ik rechten gaan studeren aan de RUG in Groningen, met als specialisatie privaatrecht.”

VAN ADEL; EEN LUST OF EEN LAST? “In mijn jeugd heb ik het eerder als een last dan als een voordeel ervaren. In de zeventiger jaren waren standsverschillen hopeloos ouderwets en mocht aangeboren onderscheid geen rol meer spelen. Dus heb ik mij er nooit op voor laten staan dat ik van adel was. Toch besef ik verdomd goed dat het ook voordelen heeft. Ik ben geboren op een landgoed en heb kansen gehad die niet iedereen krijgt. Op school wist iedereen natuurlijk wel dat mijn vader uit een ‘ander laatje’ kwam. Adel werd meestal vereenzelvigd met deftig en rijk. Dat was in vorige eeuwen vaak wel het geval, maar dankzij een aantal

‘IK HEB MIJ ER NOOIT OP VOOR LATEN STAAN DAT IK VAN ADEL WAS’ maatschappelijke veranderingen was dat in mijn jeugd niet meer vanzelfsprekend. Doordat Nederland massaal overschakelde op aardgas, verdampten de inkomsten van houtkap van ons productiebos. Daarnaast waren de pachtinkomsten van de verpachte boerderijen (dankzij belastinghervormingen) en het inkomen van een predikant niet toereikend om de kosten van levensonderhoud en onderhoud van het landgoed te dekken. Vandaar ook

dat mijn vader al in 1960 met recreatieve initiatieven is begonnen, zoals een recreatieboerderij en Camping Blaauw.”

‘JE HEBT JE LATEN BELAZEREN’ “Maar mijn vader was een ‘man van God’ en geen zakenman; hij was te lief, geloofde in het goede van de mens en vergat daarbij dat er op deze aardkloot de nodige ‘Judassen’ rondlopen. Daardoor is hem regelmatig ‘een oor aangenaaid’ door allerlei enthousiastelingen die wel zaken wilden doen, maar als het misging mocht ‘de jonker betalen’. De belangrijkste les die ik daaruit heb getrokken is dat je zelf verantwoordelijk bent voor je daden en je dus nooit mag zeggen ‘Ik ben belazerd’. Neen, je hebt je láten belazeren. Mijn vader had veel geïnvesteerd in diverse recreatieve projecten, die welswaar omzet genereerden, maar geen winst. In economische termen noemen ze dat ‘lekkage’. Daar kwam bij dat de rente in

die periode belachelijk hoog was. Er was inmiddels wel zoveel ‘weggelekt’ dat we praktisch gezien weer zo’n beetje opnieuw moesten beginnen toen ik klaar was met mijn studie.”

BOER, PROJECTONTWIKKELAAR, RENTMEESTER “In januari 1980 rondde ik mijn rechtenstudie af waarna ‘het Friese’ mijn uitvalsbasis werd. Tijdens mijn studie was ik al op bescheiden schaal begonnen met de opzet van een boerenbedrijf. In die jaren had mijn vader het geluk dat er een paar boerderijen vrij kwamen van pacht, zodat hij een eerste aanzet kon maken met zijn plan voor een golfbaan op die landerijen. Ik ben in een van die boerderijen met 60 ha. landbouwgrond op een uitgebreidere schaal verdergegaan met mijn boerenactiviteiten. Ik heb in die eerste tien jaar zeker 1000 uren per jaar op de tractor gezeten. Ik werd boer, verbouwde mais. In die eerste jaren heb ik alles tegelijk gedaan, het

‘SAMEN MET MIJN VROUW ANNEKE GENIETEN VAN EEN GLAS WIJN BIJ ONZE ZWEMVIJVER. DAAR WORD IK GELUKKIG VAN.’

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

‘IK HEB IN DIE EERSTE TIEN JAAR ZEKER 1000 UREN PER JAAR OP DE TRACTOR GEZETEN’ boerenbedrijf, de recreatietak, het beheer van het landgoed Eysinga State en Epemastate in IJsbrechtum en het stapje voor stapje opbouwen van mijn rentmeesters kantoor. Friesland heeft veel stichtingen en kerken die agrarisch vastgoed zoals boerderijen en landerijen bezitten, maar te weinig capaciteit of kennis om dat bezit te laten renderen.” Met een bulderende lach voegt hij eraan toe: “Een aantal oudere rentmeesters heb ik in de eerste paar jaren overladen met kerstgeschenken, zodat ik, toen deze mensen met pensioen gingen, een paar mooie praktijken heb kunnen overnemen en uiteindelijk een prachtig rentmeesters kantoor op heb kunnen bouwen.”

GOLFBAAN ST NICOLAASGA CRUCIAAL

Jonkeer mr. T.A.J. van Eysinga Roepnaam: Tjalling Beroep: Gepensioneerd rentmeester en jurist Geboortedatum: 6 december 1953 Opleidingen: Gymnasium-B en Rijksuniversiteit Groningen, studie Rechtsgeleerdheid richting Privaatrecht. Veel cursussen op specialistisch gebied. Werkzaamheden: Sinds 1980: Rentmeester belast met vermogensbeheer van particulieren en instellingen. Juridisch advieswerk, met name pacht- en melkquotaproblematiek. Beheer van Landgoed Eysinga State en Epema State. Gehuwd met: Anneke van Eysinga-de Bruijn. Vier kinderen uit zijn eerste huwelijk. Sinds 1 januari 2021 is Tjalling met pensioen

“Cruciaal in de wederopbouw van het landgoed was de gemeentelijke instemming in 1986 met de aanleg van een golfbaan op ons terrein. Vanaf dat moment begon financieel ‘de zon voor ons te schijnen’. In 1990 werd de golfbaan in Sint Nicolaasga geopend. Er werd een golfhotel naast gebouwd, vakantiebungalows gingen als de spreekwoordelijke ‘warme broodjes’ over de toonbank en de camping kreeg een upgrade. Die kavels hebben ons geen windeieren gelegd. Daarmee kon ik mijn ouders financieel uit de brand helpen en Epemastate overnemen van mijn moeder. In 2006 is het rentmeesters kantoor op de bovenste verdieping van de State in IJsbrechtum gevestigd, zodat de huurpenningen daarvan, samen met de verhuur van de onderste verdieping aan Hotel van der Valk ervoor zorgden dat Epemastate rendabel werd. Op een vergelijkbare manier is Huize Boschoord rendabel gemaakt. Anneke kwam op het lumineuze idee voor een luxe B&B met acht kamers voor onder andere miniconferenties. Het voormalige ouderlijke huis is met eerbied voor de historie volledig

gerestaureerd en in 2019 als B&B heropend. Dat was niet mogelijk geweest zonder de inkomsten uit de recreatie. Je kunt dus wel zeggen dat de recreatie ons ‘boven Jan’ heeft geholpen. In de loop der jaren echter is de recreatietak afgebouwd en doe ik daar, op een enkel project na, niets meer in.”

VERANTWOORDELIJKHEID OM IN STAND TE HOUDEN WAT ER IS “Wat heel diepgeworteld, van generatie op generatie, in onze opvoeding zit gebakken is de verantwoordelijkheid om in stand te houden wat er is. Om je geboortegrond over te dragen aan toekomstige generaties. Mijn vader had alle bezittingen kunnen verkopen. Dan had hij een goed gevulde bankrekening gehad, maar ondanks een ‘lege schatkist’ wilde hij dat tegen geen prijs. Dat bezit moest bewaard blijven voor het nageslacht. Precies zo sta ik erin. Ik denk dat mensen met een adellijke komaf door opvoeding en tradities een ingebouwd kompas hebben wat hen een duidelijk doel geeft. Door diverse herstructureringen in de afgelopen jaren is het landgoed nu renderend. Daar heb ik enorm veel plezier in gehad. Natuurlijk ben ik er zelf ook beter van geworden, maar veel belangrijker is dat mijn kinderen een solide basis hebben om te zijner tijd hun rol daarin te spelen. “

KERNWAARDEN IN HET LEVEN VOOR JOU? “Jezelf niet belangrijker vinden dan je buurman, in stand houden van de familiebezittingen voor de volgende generatie, dankbaarheid voor de kansen die je hebt gekregen, rekening houden met je medemens, oprechte vriendelijkheid, geen poeha en prots, hard werken maar veel lachen en genieten van het leven.” Waarvan akte.

3 ETAGES VERLICHTING!

SLA JE SLAG!

ZOMEROPRUIMING

Met kortingen tot wel 50% om plaats te maken voor de nieuwe collectie

Oosterdijk 89 Sneek • 0515-412874 • info@deboerlicht.nl • www.deboerlicht.nl

Hét maandblad

met verhalen uit jouw regio op de bank én... online!

HET LAATSTE (SPORT)NIEUWS LEES JE ONLINE OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Net afgestudeerd? Grijp je kans en doe mee aan ons traineeprogramma!

deFryskeMarren

#traineeshipDFM

defryskemarren.nl/werkenbij

VOLG ONS!

“Ik ben er voor ondernemers die alles willen weten over hún cyberrisico’s.” erkend MKB advies | risico management verzekeringen | verzuim | voordeel

epoort.nl/informatieavond

www.octras.nl/cyberrisico Wilhelm de Haas, MKB Adviseur

Tusken de Marren INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | AUGUSTUS 2021

INHOUD

• Gemeentegezicht: Marijn Kamerling, beleidsmedewerker duurzaamheid & milieu • Aanpassen aan een nieuw klimaat • Historisch tekort op de woningmarkt • Woningbouw in Lemmer en Rottum • Weer op pad met passend vervoer • Perspectiefnota 2022

Gaswinning in De Fryske Marren? Gemeentelijke activiteiten kalender Vergaderingen gemeenteraad Woensdag 25 augustus Petear, 19.30 uur

Woensdag 8 september

Raadsvergadering, 19.30 uur

Woensdag 15 september Petear, 19.30 uur

Kijk voor actuele informatie op: www.defryskemarren.nl/ gemeenteraad

Ook in onze gemeente wordt er gewerkt aan de voorbereiding van gaswinning. De gemeenteraad en het college zijn daar al vele jaren op tegen. Wij geloven in een toekomst met duurzame energie. Dat is alleen niet voldoende om gaswinning uit de grond onder onze gemeente tegen te houden. Bij vergunningsprocedures zullen ook wij ons moeten houden aan de weten regelgeving die er is. Zo verleenden wij in juni met tegenzin een vergunning voor seismisch onderzoek. Er waren geen ruimtelijke relevante argumenten om de vergunning te weigeren.

Van ons mag u verwachten dat we zeer kritisch kijken naar alle activiteiten rondom gaswinning, zowel in onze gemeente als daarbuiten. Daarbij komen we als eerste op voor het belang van u als

Informatieavonden voor beheerders WhatsApp-buurtpreventiegroepen Specifiek voor nieuwe- en huidige beheerders van WhatsAppbuurtpreventiegroepen organiseren we, in samenwerking met politie, een tweetal informatieavonden. Dit doen wij op maandag 30 augustus en dinsdag 7 september vanaf 19.30 uur. Tijdens de bijeenkomst vertellen wij onder andere wat het nut is van een buurtpreventie-groep, hoe u die samen met andere buurtgenoten het beste kunt gebruiken en hoe u verdacht gedrag kunt herkennen.

Denkt u met ons mee over de nieuwe groenvisie? We nodigen u van harte uit om met ons mee te denken over de nieuwe groenvisie. In oktober organiseren we een aantal bijeenkomsten waarin we met u in gesprek gaan over tien thema’s. Voor alle thema’s organiseren wij zowel digitale- als fysieke bijeenkomsten. Meer informatie en/of aanmelden? Ga naar www.defryskemarren.nl/ groenvisie.

Voor beide avonden geldt hetzelfde programma. U kunt als beheerder van een WhatsApp-buurtpreventiegroep dus deelnemen aan één van de informatieavonden. Kijk voor meer informatie op defryskemarren.nl/ whatsapp-buurtpreventiegroep.

Uitnodiging: ‘Ondernemers Alert!’ Weet u wat ondermijning is? Ondermijning is moeilijk zichtbaar, maar komt ook voor in De Fryske Marren. Corona stopt criminelen niet; juist integendeel! Criminelen hebben een neus voor ondernemers die het zwaar hebben. Als ondernemer bent u zelf niet alleen kwetsbaar, maar ook de directe omgeving. U draait op voor schade en uw bedrijf/woning kan worden afgesloten. Daarom is het belangrijk om hiervan melding te doen. Wilt u weten hoe u signalen van ondermijning kunt herkennen en hoe u hiervan (anoniem) melding kunt doen? Kom dan naar de bijeenkomst ‘Ondernemers Alert!’ op donderdag 16 september 2021 in Zalencentrum ’t Haske in Joure.

inwoner van onze gemeente. Wilt u meer weten over de verschillende activiteiten rondom gaswinning in De Fryske Marren? Kijk dan op www.defryskemarren.nl/ gaswinning.

Burgernet: samen voor een veilige buurt Werk samen met onze gemeente en de politie aan de veiligheid in uw buurt. Elke deelnemer maakt de buurt een stukje veiliger. Hoe meer mensen deelnemen, hoe sneller een persoon of voertuig wordt gevonden. Burgernet wordt ingezet bij onder andere diefstal of inbraak, doorrijden na een aanrijding, beroving en vermiste personen. Als Burgernetdeelnemer ontvangt u een spraak- of sms-bericht wanneer er iets gebeurt in uw omgeving. Daarin krijgt u het verzoek om naar een persoon of voertuig uit te kijken. Iets gezien? Dan belt u rechtstreeks met de meldkamer. Dat doet u via het gratis Burgernetnummer 0800-0011. Of in de app via “Bel met de politie” knop. Scan de QR-code voor meer informatie.

Meer informatie en/of aanmelden kan via www.defryskemarren.nl/ondernemersalert.

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | augustus 2021 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren. Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren AUGUSTUS 2021

FOTO: DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

Marijn Kamerling, beleidsmedewerker duurzaamheid & milieu

GEMEENTEGEZICHT

Marijn Kamerling, beleidsmedewerker duurzaamheid & milieu Steeds meer inwoners en bedrijven zijn bezig met verduurzaming. Ook gemeente De Fryske Marren werkt hard aan haar klimaatdoelen. Marijn Kamerling is betrokken bij verschillende projecten gericht op een duurzame toekomst. “De gemeente heeft een grote ambitie om duurzaamheid in de regio te stimuleren”, begint Marijn. Sinds november 2020 werkt hij als beleidsmedewerker duurzaamheid & milieu bij gemeente De Fryske Marren. Daarvoor was hij zo’n anderhalf jaar trainee. “Tijdens mijn traineeship heb ik veel gezien en gedaan binnen de gemeente, onder andere op het gebied van duurzaamheid. Toen de mogelijkheid zich voordeed om als beleidsmaker binnen dit vakgebied aan de slag te gaan, heb ik dat met beide handen aangegrepen. We moeten flinke stappen zetten om in De Fryske Marren te verduurzamen. Ik vind het een mooie uitdaging om mijn steentje daaraan bij te dragen.”

De Energiecoach

Elke bewoner moet de kans krijgen om aan duurzaamheid te werken, vindt de gemeente. In 2020 startte zij daarom het project ‘De Energiecoach’ voor mensen met een smalle beurs – een project waar Marijn tijdens zijn traineeship nauw bij betrokken was. Marijn: “De Energiecoach helpt inwoners met simpele, praktische tips over energiebesparende maatregelen in de eigen woonsituatie. Hierdoor kan een huishouden soms tot wel vijftien procent energie besparen én dat scheelt weer in de portemonnee.

Een win-winsituatie dus. Op dit moment worden twee inwoners van De Fryske Marren opgeleid tot Energiecoach, zodat er in de toekomst nog meer huishoudens in de gemeente gebruik van kunnen maken.”

CO₂-reductie

Omdat er veel gebeurt op het gebied van duurzaamheid, is Marijn betrokken bij meerdere projecten; de CO₂prestatieladder bijvoorbeeld, waar de gemeente in 2017 mee is gestart. “De CO₂-prestatieladder is een instrument dat organisaties helpt om zelf iets te doen aan koolstofdioxidereductie”, legt Marijn uit. ”De ladder bestaat uit vijf niveaus, opklimmend van één naar vijf. Hoe meer wij als gemeente doen om onze CO₂-uitstoot en die van ketenpartners te verminderen, hoe hoger onze positie op de ladder. Alle acties worden nauwlettend gevolgd en beoordeeld door een onafhankelijk certificeringskantoor.” Inmiddels staat de gemeente op niveau drie van de ladder. Marijn: “Ten opzichte van 2017 hebben we de uitstoot

van koolstofdioxide al met 42% teruggebracht. Dat komt vooral door de overstap op schonere (fossielvrije) brandstof, die we gebruiken voor de dieselvoertuigen in ons wagenpark. Daarnaast zijn diverse auto’s vervangen door elektrische voertuigen. Ook worden gemeentelijke gebouwen, terreinen en materialen meer en meer verduurzaamd.”

Steun aan lokale klimaatprojecten

In de periode tot en met 2022, nog zo’n 16 maanden te gaan dus, wil de gemeente haar CO₂-uitstoot met 63% reduceren. Marijn: “Zo ver zijn we nog niet, maar we zijn hard op weg. Het is belangrijk dat we ons blijven ontwikkelen als duurzame gemeente. Om die reden zijn we altijd op zoek naar nieuwe of betere kansen. Zo zetten we in op de inkoop van groenere energie en het zelf opwekken daarvan, bijvoorbeeld door zonnepanelen op onze gebouwen te plaatsen. Voor het gas dat we verbruiken, zijn we nu nog afhankelijk van traditionele energieleveranciers. De ‘grijze’ energie

‘Uiteindelijk willen we als gemeente volledig CO₂-neutraal worden’

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

die zij leveren, wordt opgewekt uit fossiele brandstoffen. Dat zien we liever anders. Daarom compenseren we onze uitstoot door te investeren in lokale gecertificeerde klimaatprojecten, die zich richten op het verminderen van CO₂-uitstoot.”

Valuta voor Veen

Een voorbeeld van zo’n compensatieproject is ‘Valuta voor Veen’, een regionaal project (straks ook uitgerold in gemeente De Fryske Marren) dat boeren in het veenweidegebied stimuleert om hun percelen te ‘vernatten’ en daarmee de uitstoot van koolstofdioxide te reduceren. Marijn: “Vernatten houdt in dat ze het waterpeil op hun grond verhogen, waardoor het veen minder gaat oxideren. Zo wordt bodemdaling en daarmee CO₂-uitstoot voorkomen. Met ons aandeel in Valuta voor Veen steunen we niet alleen het project, maar compenseren we ook 20% van ons eigen gasverbruik.” “Uiteindelijk willen we als gemeente volledig CO₂-neutraal worden. Met ons team werken we hard aan de klimaatambities van De Fryske Marren. Dat doen we graag samen met inwoners en ondernemers. Verduurzaming komt immers het beste op gang als we het met elkaar doen.”

www.defryskemarren.nl

Aanpassen aan een nieuw klimaat Twee jaar geleden schreven we in ons land geschiedenis: voor het eerst kwam de temperatuur hier uit boven de 40 graden. Het is een van de gevolgen van de klimaatverandering, die op verschillende manieren een grote impact heeft op onze samenleving. Om De Fryske Marren klimaatbestendiger te maken, heeft de gemeente een pakket aan maatregelen opgesteld.

groen aan te brengen. Bomen en andere planten hebben namelijk een verkoelende werking. Alma: “Gemeente en inwoners kunnen elkaar daarbij mooi aanvullen. De gemeente kan ervoor zorgen dat in de openbare ruimte meer bomen en struiken komen te staan. En inwoners kunnen hun eigen leefomgeving groener maken door tegels uit hun tuin te halen en te vervangen door gras of andere planten. Of bijvoorbeeld door daken te laten begroeien. Overtollig water kan dan ook nog eens beter wegzakken.”

- Alma -

‘Gemeente en inwoners kunnen elkaar mooi aanvullen’

Door de opwarming van de aarde verandert het klimaat. Het wordt warmer: niet alleen stijgt de gemiddelde temperatuur in Nederland, ook komen extreem hoge temperaturen steeds vaker voor. Vooral in bebouwde gebieden, waar de warmte lang blijft hangen, is het dan onaangenaam om te verblijven. Bovendien brengt de hitte gezondheidsrisico’s met zich mee. Want wanneer het lichaam zich niet voldoende kan aanpassen, ontstaat hittestress. Dat uit zich bijvoorbeeld in oververhitting, moeheid en lusteloosheid. Vooral ouderen en jonge kinderen zijn daar gevoelig voor.

FOTO: NANTKO SCHANSSEMA, FOTO NANTKO

Alma de Vries van adviesen ingenieursbureau Royal HaskoningDHV

Samen in actie

Gelukkig is er veel dat de gemeente én inwoners kunnen doen om goed om te gaan met deze klimaateffecten. “Voor het grootste deel betreft dat de inrichting van de woon- en leefomgeving”, vertelt Alma de Vries. Namens adviesen ingenieursbureau Royal HaskoningDHV adviseert en ondersteunt zij gemeente De Fryske Marren bij het nemen van maatregelen op het gebied van klimaatadaptatie, oftewel het aanpassen aan het nieuwe klimaat. “Bepaalde plekken, zoals verdiept aangelegde grasvelden, zijn te gebruiken

FOTO: ROYAL HASKONINGDHV

Tegelijkertijd wordt het hier natter. Dat komt deels doordat warmere lucht meer waterdamp kan opnemen. Ook waait de wind tegenwoordig vaker vanuit het vochtige westen. Het nattere weer zien we niet alleen in de herfst en winter; juist in de zomer is er meer kans op extreme hoosbuien. Maar ook de kans op lange periodes waarin juist géén regen valt, neemt toe. Als gevolg van deze droogte zakt het grondwater en dat bedreigt de beschikbaarheid en de kwaliteit van het water. Daarnaast kan het verzakkingen in de grond veroorzaken. Funderingen van gebouwen lopen hierdoor schade op en de verkeersveiligheid neemt af vanwege scheuren in het wegdek.

Pakket aan maatregelen

Overtollig regenwater opvangen voor langdurige droogte

om in natte periodes overtollig regenwater te bergen. Zo is bij langdurige droogte meer grondwater beschikbaar.”

Voor het tegengaan van extreme warmte helpt het om waar mogelijk verharding te verwijderen en meer

Om concreet aan de slag te gaan met klimaatadaptatie, heeft de gemeente samen met Royal HaskoningDHV een maatregelenpakket opgesteld voor de periode 2021-2025. Een van de twee beginmaatregelen heeft betrekking op de openbare ruimte. “Er zijn een hoop plekken in De Fryske Marren die relatief makkelijk klimaatbestendiger in te richten zijn, zoals grote verharde parkeerplaatsen en pleinen”, zegt Alma. “Voor elk van deze locaties kijken wij nu hoe we dat het beste kunnen aanpakken.” De andere maatregel die momenteel vorm krijgt, is een stimuleringsregeling. Met deze financiële bijdrage wil de gemeente inwoners, wijkverenigingen en bedrijven extra motiveren om zelf hun woon- en werkomgeving klimaatbestendiger te maken. Alma: “Je kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan subsidie om een regenton te plaatsen of een groen dak aan te leggen. Of aan ondersteuning van initiatieven die bewoners samen opzetten om hun hele straat te vergroenen. Hoe meer mensen een steentje willen bijdragen – of liever gezegd, weghalen – hoe beter.”

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren AUGUSTUS 2021

HISTORISCH TEKORT OP DE W Het aanbod van woningen is in De Fryske Marren, net als in de rest van Nederland, momenteel historisch laag. Dat duwt de verkoopprijzen omhoog: gemiddeld kost een koopwoning hier 333.000 euro, een stijging van tien procent ten opzichte van een jaar geleden. De gemeente werkt er daarom hard aan om het aanbod te vergroten.

met een beperkt budget lastig om er op de woningmarkt tussen te komen. Gerlof: “Overbieden is inmiddels overal de norm. Tegenwoordig worden alle woningen boven de vraagprijs verkocht en de bedragen lopen snel op. Dat komt ook doordat veel beleggers zich op de markt begeven; zij zien vastgoed als een goede investering. Het gevolg is dat het bekende ‘treintje’ – van een starterswoning via een twee-onder-éénkapwoning naar een vrijstaand huis – momenteel stilstaat.”

De krapte op de woningmarkt heeft diverse redenen. De Nederlandse bevolking groeit en daardoor komen er meer, vooral kleinere, huishoudens. Die hebben allemaal een woning nodig. Daarnaast zijn de economische vooruitzichten in de afgelopen tijd verbeterd; de Nederlandse economie herstelt sneller van de coronacrisis dan verwacht. Meer mensen vinden dit daardoor een goed moment om een huis te kopen. Ook een andere belangrijke factor speelt hierbij mee: de financieringsmogelijkheden zijn nu gunstig. De hypotheekrentes zijn bijzonder laag en dat zorgt ervoor dat veel kopers meer kunnen lenen voor een huis en dus ook meer kunnen bieden.

- Gerlof -

“Zoals je mag verwachten, is het woningtekort in de Randstad het grootst”, zegt Gerlof Born, senior beleidsadviseur wonen. “Maar heb je het over Noord-Nederland, dan staat onze gemeente wat dat betreft ergens bovenaan de lijst. Dat is ook niet verrassend: De Fryske Marren is een aantrekkelijk gebied om te wonen, met veel natuur, goede voorzieningen en een handige ligging ten opzichte van andere delen van het land.”

Treintje staat stil

Dat een hoop mensen nu meer kunnen bieden voor een koopwoning, maakt het voor starters en doorstromers

‘Iedereen vist in dezelfde vijver’ In de huursector is het niet veel beter. Door de krapte op de markt voor koopwoningen neemt de vraag naar huurwoningen toe en daardoor stijgt de gemiddelde huurprijs per vierkante meter. Wie niet in aanmerking komt voor sociale huur en ook niet een koopwoning kan krijgen, valt tussen wal en schip. Voor wie wél onder de inkomensgrens voor sociale huurwoningen zit, is de wachttijd lang: in De Fryske Marren bedraagt die gemiddeld zo’n tweeënhalf jaar. Wie een grondgebonden huurwoning in Joure wil, moet vijf jaar wachten. “Daar komt nog bij dat op basis van landelijk beleid steeds meer mensen met een zorgindicatie in sociale huurwoningen gehuisvest worden. Iedereen vist in dezelfde vijver”, aldus Gerlof.

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

Niet simpelweg stenen stapelen

Een overspannen woningmarkt is niet zomaar in balans te brengen, maar de gemeente zet zich in om toch het tij te doen keren. Vooral in de drie grote kernen (Joure, Lemmer en Balk) en Sint Nicolaasga maakt ze waar het kan ruimte in bestemmingsplannen voor de ontwikkeling van nieuwe koop- en huurwoningen. “De vraag is daar het grootst”, zegt wethouder Jos Boerland. “Maar ook op andere plekken breiden wij het aanbod uit, als er behoefte aan is en de mogelijkheden er zijn. Zo hebben we op het gebied van nieuwbouw al voor een flinke versnelling kunnen

Gerlof Born, senior beleidsadviseur wonen

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

De werkzaamheden in Lemmer zijn momenteel in volle gang. Volgens planning is de nieuwbouw komend voorjaar afgerond.

zorgen. Normaal gesproken krijgt De Fryske Marren er jaarlijks 90 à 100 woningen bij. Vorig jaar waren dat er 175. Tot aan 2030 voegen we daar in ieder geval nog eens 1000 aan toe. Hierbij kijken wij goed naar de omvang van elke doelgroep die we bedienen.” Als de vraag groot is, zijn er dan niet snel nog meer woningen bij te bouwen? “Het is niet een kwestie van simpelweg stenen op elkaar stapelen”, legt Gerlof uit. “Bij nieuwbouw is er veel waar je aandacht voor moet hebben. Wat past goed in de omgeving? Welke archeologische waarden zitten er in de bodem? Met welke natuurwaarden moet je rekening houden? Dat kost allemaal tijd, net als het maken van plannen met partners in de bouwketen. Daarnaast worden thema’s als klimaatadaptatie en gezondheid steeds belangrijker en wil je zeker weten dat meer snelheid bij het bouwproces niet

- Jos -

‘We hebben al voor een flinke versnelling kunnen zorgen’ betekent dat de kwaliteit afneemt. De nieuwe woningen die we neerzetten, zijn bedoeld om generaties lang mee te gaan.”

Vitaal en leefbaar

Andere factoren die meespelen, zijn onder meer afspraken met woningcorporaties en huurdersverenigingen, bijvoorbeeld over de beschikbaarheid van sociale huurwoningen en milieuvriendelijk

www.defryskemarren.nl

ONINGMARKT

Woningbouw in Lemmer en Rottum In De Fryske Marren lopen diverse woningbouwprojecten. We lichten er twee uit: de nieuwbouw in het centrum van Lemmer en de uitbreiding van Rottum.

NIEUWBOUW CENTRUM LEMMER In Lemmer vindt nieuwbouw plaats aan de Markt, in het centrum van het dorp. Deze bebouwing bestaat uit ruimtes voor bedrijven op de begane grond en appartementen erboven. Vroeger stond op deze plek het gemeentekantoor. Door de panden te voorzien van karakteristieke gevels verwijzen ze naar die historie. “De nieuwbouw maakt deel uit van een uitgebreide herinrichting van het hart van Lemmer”, vertelt projectleider Fiona Carpentier. “Onze focus ligt daarbij vooral op het toevoegen van kwaliteit aan de woon- en leefomgeving, niet zozeer op het bouwen van grote aantallen nieuwe woningen. Zo willen we dit oude vissersdorp nog aantrekkelijker maken voor inwoners én bezoekers.” De werkzaamheden in Lemmer zijn momenteel in volle gang. Volgens planning is de nieuwbouw komend voorjaar afgerond.

UITBREIDING ROTTUM

Wethouder Jos Boerland

“Met goede regionale samenwerking, innovatieve bouwconcepten en betaalbaar aanbod voor koopstarters kunnen wij hier de woningmarkt in relatief korte tijd al een stuk beter in balans brengen. Zo blijft De Fryske Marren dezelfde vitale en leefbare gemeente zoals we die kennen.”

- Fiona -

FOTO: ELS ZWEERINK.

FOTO: NANTKO SCHANSSEMA, FOTO NANTKO

bouwen. Deze zogeheten prestatieafspraken zijn gemaakt om effectief samen te werken aan volkshuisvestingsdoelen. Ook is er afstemming met de andere Friese gemeenten en provincie Fryslân, om de Friese woningbouw als geheel zo veel mogelijk in evenwicht te houden. Al met al is Jos optimistisch.

Ook in het dorp Rottum wordt nieuwe woonruimte gecreëerd. De uitbreiding bestaat daar uit verschillende fases. Allereerst is het gebied tussen de Koets en de watergang verkaveld met een gemengd aanbod van vrijstaande en halfvrijstaande woningen. Deze kavels, gelegen aan de noord- en zuidkant van Rottum, zijn met de voorkant gericht op de invalswegen van het dorp. Zo dragen ze bij aan een representatief beeld. Daarnaast komt ook aan de westkant van Rottum een aantal nieuwe kavels. Fiona: “Ook hier staat de kwaliteit van wonen voorop. De ligging van het dorp helpt daar veel bij: Heerenveen met al zijn voorzieningen ligt enkele fietsminuten verwijderd en ook het natuur- en recreatiegebied Nannewiid bevindt zich in de directe omgeving.” De kavels gaan na de zomer in de verkoop en worden uitgegeven door middel van een (digitale) verloting die plaatsvindt op woensdag 6 oktober.

Fiona Carpentier

‘Onze focus ligt vooral op het toevoegen van kwaliteit’

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren AUGUSTUS 2021

Weer op pad met passend vervoer Meedoen in de maatschappij. Het lijkt heel gewoon, maar als je door een beperking of ouderdom niet meer van A naar B kunt, wordt meedoen lastiger. Gemeente De Fryske Marren helpt minder mobiele inwoners graag weer op weg met passende vervoersoplossingen. Scootmobiel

Een bezoekje aan de kapper. Zelf brood halen bij de supermarkt. Een kopje koffie drinken in het buurthuis. Veel mensen denken er niet eens over na, ze stappen op de fiets of in de auto en gaan gewoon. Helaas geldt dat niet voor iedereen. Soms kunnen mensen door ouderdom of lichamelijke of psychische beperkingen niet meer zelfstandig met de auto of het openbaar vervoer reizen.

Annie Hanzen uit Bakhuizen is 89. Op leeftijd dus, maar nog erg levenslustig. Ze gaat er graag op uit. Maar na drie operaties aan haar rechterknie wilde het fietsen niet meer lukken. “Ik viel vaak al na vijf meter”, vertelt ze. “Ik vertrouwde mezelf niet meer.” Mevrouw Hanzen belde naar de gemeente en na overleg kreeg ze te horen dat ze via Medipoint een scootmobiel mocht lenen.

Zelfstandig

Juist die zelfstandigheid is ontzettend belangrijk voor je gezondheid, je welzijn en je gevoel van eigenwaarde”, zegt Luuk de Haan, beleidsmedewerker maatschappelijke ontwikkeling en Wmo bij gemeente De Fryske Marren. “Daarom is de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) in het leven geroepen. Met de hulp van het sociaal wijkteam en de voorzieningen binnen die wet kunnen mensen zo lang mogelijk zelfstandig blijven. Vervoer is daar onderdeel van.”

- Alma -

‘Als ik geen scootmobiel had, zou ik aan huis gekluisterd zijn’

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

Gezellig

Luuk de Haan, beleidsmedewerker maatschappelijke ontwikkeling en Wmo bij gemeente De Fryske Marren

Annie Hanzen uit Bakhuizen

Vervoersvoorzieningen

Zo niet, dan ligt het antwoord wellicht in een voorziening binnen de Wmo. Luuk: “We zoeken altijd een oplossing op maat die bij de vervoersbehoefte past. Zo kan een scootmobiel uitkomst bieden als iemand zich vooral in de eigen omgeving verplaatst. We werken hiervoor samen met Medipoint, aanbieder van zorghulpmiddelen. Voor het in bruikleen nemen van een scootmobiel betalen inwoners een vaste eigen bijdrage.”

In dat kader biedt gemeente De Fryske Marren de inwoners die dat nodig hebben verschillende vervoersvoorzieningen. Voorbeelden daarvan zijn een scootmobiel en een Wmo-taxipas. “Hoe het werkt? Inwoners kunnen contact opnemen met de gemeente”, legt Luuk uit. “Het sociaal wijkteam komt vervolgens bij de inwoner thuis. Gezamenlijk wordt gekeken welke behoefte er is en hoe we die het beste kunnen invullen.”

Oplossing op maat

“Het uitgangspunt is altijd ieders eigen kracht”, geeft Luuk aan. “We bekijken eerst wat iemand zelfstandig nog kan of kan organiseren, bijvoorbeeld via het eigen sociale netwerk. Soms is vervoer via één van de drie vrijwillige vervoersdiensten binnen de gemeente een oplossing.”

Jos Boerland, wethouder bij gemeente De Fryske Marren: “We vinden het belangrijk dat iedereen mee kan doen. Daar helpen we graag bij, en als het nodig is met een voorziening.”

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

Efficiënt

In andere gevallen kan een Wmo-taxipas het beste zijn. “De gemeente heeft voor dit taxivervoer afspraken met Taxi Van der Bles, Taxicentrale Reidsma en Taxi Witteveen. De eigen ritbijdrage is € 0,19 per kilometer. Voor vervoer buiten een straal van 25 kilometer is een Valyspas een mogelijkheid. Die geeft tegen een gereduceerd tarief recht op taxivervoer buiten de regio.” Een ander alternatief is het aanpassen van de eigen auto. Bijvoorbeeld door het gas- en rempedaal te vervangen door handbediening. Luuk: ”De individuele situatie bepaalt welke voorziening het meest geschikt is. Soms is dat een combinatie van voorzieningen. Het is maar net wat voor de persoon in kwestie het meest efficiënt is en helpt om een normaal leven te kunnen leiden.”

Inmiddels maakt ze daar alweer een poos gebruik van. “Ik ben er heel blij mee. Ik ga bijna elke dag weg, bijvoorbeeld naar Balk, Hindeloopen of Oudemirdum. Een boodschapje doen of op familiebezoek. Binnenkort zijn er weer braderieën, dat vind ik ook zo gezellig. Onderweg geniet ik van de natuur om me heen. Soms tref ik kennissen, dan maak ik even een praatje.” Voor mevrouw Hanzen is de scootmobiel echt een uitkomst. “Als ik hem niet had, zou ik aan huis gekluisterd zijn. Dan was ik misschien wel eenzaam geworden. Nu kan ik zelf op pad en die zelfstandigheid vind ik vreselijk belangrijk.” Wat zou mevrouw Hanzen tegen anderen willen zeggen die niet mobiel zijn? “Vraag ondersteuning aan, dan kun je er tenminste uit!”

Heeft u een vervoersvraag? Aarzel niet en bel! Bel vrijblijvend de gemeente: 14 05 14 (zonder kengetal). U krijgt direct iemand aan de lijn die met u meedenkt. Meer weten? Kijk op: defryskemarren.nl/vervoer. U kunt ook contact opnemen met een van de organisaties voor onafhankelijke cliëntondersteuning. Zij kunnen u helpen bij het aanvragen van een voorziening. U vindt de contactgegevens op: defryskemarren.nl/ onafhankelijke-clientondersteuning.

www.defryskemarren.nl

PERSPECTIEFNOTA 2022 Elk jaar maakt de gemeenteraad keuzes over de investeringen voor de komende jaren. De raad doet dat door de perspectiefnota vast te stellen. Vroeger heette dit de Kadernota. Op 7 juli heeft de gemeenteraad de Perspectiefnota 2022 vastgesteld. In dit artikel leest u over de keuzes die gemaakt zijn. Wilt u meer weten over een bepaald voorstel? Dan kunt u de Perspectiefnota 2022 downloaden via www.defryskemarren.nl/perspectiefnota.

SOBER

Net als vorig jaar is er weinig ruimte voor nieuwe investeringen. De financiële ruimte van de gemeente is nog altijd krap en dat maakt dat we alleen kiezen voor investeringen die niet langer kunnen wachten. Ook zijn er alvast een aantal investeringen opgenomen waarvan de kosten nog niet duidelijk zijn. Dit heet een PM-post (pro memorie post). Deze zijn toch opgenomen in de perspectiefnota, omdat we dit najaar verwachten meer duidelijkheid te hebben over de gevraagde investering én over meer geld vanuit het Rijk. Op die manier kunnen we bij de behandeling van de begroting 2022 in het najaar deze eventueel alsnog opnemen. De opvallendste PM-posten zijn het Brûsplak Joure, huisvesting van sport en cultuur in Balk en de realisatie van een gezamenlijk sportpark voor VV Renado en VVI.

OVERZICHT GEHONOREERDE AANMELDINGEN

Elke investering heeft een nummer tussen haakjes waarmee u de details terug kunt vinden in de perspectiefnota. De vergaderingen van de gemeenteraad moeten achteraf worden ondertiteld om voor iedereen digitaal toegankelijk te zijn (1). De kosten voor samenwerkingsverbanden FUMO (19) en Veiligheidsregio Fryslân (4) stijgen. Ook deelname aan de Friese Projectenmachine staat op de lijst (21). En in Sloten wordt geld vrijgemaakt voor de realisatie van woningbouw in de zogenaamde Blikken Skuorre (amendement).

Onderhoud van (vaar) wegen en bruggen

Een vaste waarde in elke perspectiefnota is het onderhoud van (vaar)wegen en bruggen. Zo worden er een aantal wegen in Lemmer, Rottum en Bantega vervangen (17). Ook hebben we extra geld nodig voor onderhoud van nieuwe wegen in bijvoorbeeld nieuwe woonwijken (16). Om diezelfde reden is er ook nieuw groen toegevoegd om te beheren (9) en voegen we nieuwe openbare verlichting toe of vervangen we ze door energiezuinige exemplaren (15).

Ook in deze categorie is een investering in het toegankelijker maken van de openbare ruimte voor mensen met bijvoorbeeld rolstoelen, kinderwagens of rollators (13). De raad besloot om ook geld vrij te maken voor het aanpakken van knelpunten in fietsroutes in onze gemeente (36). Ook al het water in onze gemeente vraagt om onderhoud. Zo staat er groot onderhoud van de pont van Langweer (10) op de planning in 2022. Ook gaan we diverse kleine houten bruggen vervangen de komende tijd (14). De brug op het Slingerrak naar de Hoitepolder bij Langweer staat vanaf 2023 in de planning om te vervangen (18). Ook worden er oeverconstructies vervangen op verschillende plekken in de gemeente (6). De laatste in de categorie water is extra budget voor het onderhouden van de stranden in onze gemeente (12).

Sociaal domein

Sport en onderwijs komen ook aan bod in de lijst. Zo is er geld vrijgemaakt voor een nieuwe kunstgrasmat op het hockeyveld in Lemmer (22) en uitbreiding van binnensportvoorzieningen (23). Voor de (duurzame) huisvesting van onderwijs wordt ook extra geld begroot (24). In het sociale domein zitten nog twee grote investeringsposten. Eén daarvan is de bijdrage aan de sociale werkvoorziening (29). De ander is de nieuwe Wet inburgering die vanaf 2022 in werking treedt (30, 31). Die laatste wordt vanuit het Rijk gecompenseerd.

Gemeentelijke organisatie

Ook de gemeentelijke organisatie vraagt om extra middelen. Zo investeren we in veiligheid via VCA en Arbo (7) en vragen PFAS keuringen om extra geld (11). Ook blijven we evenementen facilitair meer ondersteunen dan een eerdere bezuiniging (20). Ook is er geld nodig voor extra mobiele telefoons voor medewerkers van de gemeente (5). Tot slot wordt op een aantal gebieden geïnvesteerd in het structureel maken van formatie of extra menskracht voor de gemeentelijke organisatie (2, 3, 32, 33).

De Perspectiefnota 2022 kunt u downloaden via: www.defryskemarren.nl/ perspectiefnota Of scan de QR code:

deFryskeMarren deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 08 • 2021

#FACETOFACE TINE HAANTJES-RUNIA fotografie JOHAN BROUWER tekst GEA DE JONG-OUD

Tine Haantjes-Runia uit Harich: ‘Van ieder mens kun je iets leren’

‘Ik wil er zijn op momenten die er echt toe doen…’ Wanneer je iets overkomt dat je vertrouwde leven op z’n kop zet, hoeft dit niet altijd negatief uit te pakken. “Door te kijken naar wat je nog wel kunt en niet de rol van slachtoffer te accepteren, komen er weer nieuwe uitdagingen op je pad”, vindt Tine Haantjes. Zij was marketingmedewerker en juf op een basisschool. Nu runt ze samen met haar man Camping De Groene Parel in Harich, is ze spreker bij uitvaarten en schrijft ze levensverhalen. “Het moment dat de reuma zich openbaarde, het moment dat ik pas op de plaats moest maken, dat moment was de start van een persoonlijk groeiproces. Ik kreeg de kans bij mijzelf te komen. Waar gaat het nu eigenlijk om?”

Juist toen deze vraag voor Tine bijzonder actueel was, besloot zij vier jaar geleden samen met haar man Camping De Groene Parel in Harich over te nemen. “Deze beslissing hebben we puur intuïtief genomen”, vertelt ze. “Zelf zat ik op dat moment midden in het ziekteproces, maar we durfden het aan. Freddy kon hier zijn sportbedrijf Haantjes Motus verder uitbouwen en met twee appartementen en 25 campingplaatsen hadden we een tweede verdienmodel in huis. Voor onze vier kinderen had de verhuizing veel impact. Dat besef ik heel goed. De oudste is nu 18 en de jongste 8 jaar. Het is voor hen best onhandig dat we niet meer in het dorp Oudemirdum wonen. Maar alles overwegend kan ik niets anders zeggen dan dat we het hier prima naar onze zin hebben. We hebben de juiste keuze gemaakt.”

LEVENSVERHAAL OP 7-MIJLS LAARZEN In sneltreinvaart doorlopen we het levensverhaal van Tine zelf. “Ik kom uit een ondernemersgezin, we hadden een transportbedrijf. Mijn moeder was werkzaam in het onderwijs. Na de middelbare school voltooide ik de Pabo. Daarna ben ik een jaar als au-pair naar Frankrijk geweest. Een jaar in het buitenland wonen kan ik iedereen aanbevelen. Daar leer je ongelofelijk veel van. Toen ik terugkwam, voelde ik er niet veel voor om voor de klas te gaan staan. Ik koos voor ‘communicatie en marketing’ en kreeg een stageadres bij Woudsend Verzekeringen. Vervolgens heb ik daar zeven jaar gewerkt. Het was een

geweldig mooie tijd. Maar ze werden overgenomen. Mijn werkzaamheden stopten. Dat was niet erg, want ik had nog een diploma op zak. Zo kwam ik alsnog in het onderwijs terecht en werd ik juf in Hemelum en Bakhuizen.”

SCHRIJVEN OP INTUÏTIE Toen Tine te maken kreeg met fysieke klachten, werd er reuma bij haar geconstateerd. “Twee jaar lang heb ik geprobeerd om weer terug te keren in het onderwijs”, blikt ze terug. “Ik was toch ‘juf Tine’? Maar met reuma voor de klas staan is een bijzonder slechte combinatie. We besloten de camping te kopen en daardoor veranderde mijn leven al. Daarbij wilde ik iets gaan doen met communicatie, schrijven of redigeren van andermans werk, maar ik wist niet precies wat. In Amsterdam deed ik een cursus ‘schrijven op intuïtie: ontdek jezelf’. Dat pakte mij. We leerden daar schrijven op een manier zoals je praat met je allerbeste vriendin. Zonder oordeel. We leerden ook dat veel kennis al aanwezig is in jezelf. Het is de kunst om daarbij te komen. Mijn wens kwam duidelijk naar voren: ‘Ik wil er zijn op momenten die er echt toe doen’.”

UNIEKE VERHAAL VERTELLEN De vertaalslag van deze wens naar de praktijk moest Tine nog maken. Dat is haar gelukt en ze legt het zelf als volgt uit: “Iedereen kan schrijven. Schrijven bestaat eigenlijk uit twee deelprocessen. Ten eerste alles intuïtief opschrijven. En niet terugkijken. Het gaat om de inhoud. Of het tekstueel of grammaticaal klopt, dat doet er op dat moment niet toe. Dat is pas het tweede

deel van dat proces. Ik heb zelf ook geprobeerd om mijn eigen levensverhaal te schrijven. Ik deed een cursus bij een kundige mevrouw, maar ik kreeg het niet op papier. Wat schrijf je op en wat niet? Het is veel hoor. En met sommige zaken uit het verleden heb je helemaal niets meer. Ik ontdekte dat ik juist graag het verhaal van een ander schrijf. Laat mij maar een levensverhaal schrijven voor een ander, bijvoorbeeld voor een uitvaart. Een verhaal dat af moet zijn voor de deadline. Een verhaal waarvan de aanwezigen denken: ‘Ja precies, zo was zij/hij’. Een verhaal dat hen goed doet. Daarvoor moet je goed kunnen luisteren en je goed kunnen inleven in die persoon. Dat unieke persoonlijke verhaal wil ik graag vertellen.”

GEEN TABOE “Als ik bij een uitvaart de leider ben van de samenkomst, dan ben ik op de hoogte van alles wat er wordt gezegd, ook door andere sprekers, bijvoorbeeld familieleden, maar ook van de gewenste rituelen en de muziek. Het mooiste is dat alles goed bij elkaar aansluit. Dat het een passend geheel wordt. Ik wil ook graag het taboe rond de dood doorbreken. Ik wil het bespreekbaar maken, want iedereen krijgt ermee te maken. Mijn aanpak werkt verfrissend. Vaak wordt er gedacht: ‘Help, de spreker komt langs’. Maar dan sta ik voor de deur en dat valt toch best mee?” Tine schiet in de lach terwijl zelf antwoord geeft op deze vraag: “Dat hoor ik naderhand gelukkig vaak van de mensen, dat het wel meeviel.”

VAN IEDER MENS KUN JE IETS LEREN Op een meer serieuze toon vertelt Tine over wat ze heeft geleerd in de afgelopen periode, terwijl haar ogen blijven stralen: “Ik geloof erin dat hartenwensen naar je toekomen. Ik heb uitgesproken dat ik voor mijn vijftigste een goede uitvaartspreker wil zijn. Ik ben 45 jaar en aardig op weg. Want in anderhalf jaar tijd heb ik al bij 20 uitvaarten gesproken. Het leven is een cadeau, waarbij iedereen mooie maar ook nare zaken meemaakt. Je krijgt een schat aan ervaringen. Hoe ga je daarmee om? We komen en we gaan allemaal, dat staat vast. Ik heb een christelijke achtergrond en een ‘open mind’. De ene mens gelooft in een hemel, de ander is daar niet van overtuigd. Weer anderen geloven in reïncarnatie. Ze spreken over vorige levens en hopen ook in dit leven weer geleerd te hebben, wat voor hen belangrijk was. Zo is ieders levensweg uniek. Als ik spreek bij een uitvaart, wil ik de mensen in het licht zetten. Van ieder mens, die op je pad komt, kun je iets leren. Dat is mijn uitgangspunt.” “Ik doe nu wat ik leuk vind. En dat is ongelofelijk belangrijk. Dat is niet alleen voor mij zo, dat geldt voor ieder mens. Zijn wie je werkelijk bent, maakt je gelukkig. Dan kun je er helemaal zijn op de momenten die er echt toe doen.”

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST WIM WALDA // FOTO’S DOUWE BIJLSMA

BRANDEND CONTENT

deFryskeMarren

‘AFSLANKEN VIA EEN APPARAAT GAAT DUBBELOP’ BERBER KÖNNING VAN EASYSLIM.NU

Ultrasound, elektrostimulatie, pads, massagetafel, op de klant afgestemde programma’s, spierstimulatie en vetverwijdering. We hebben het over de afslankstudio’s van Easyslim.nu, een snelgroeiende franchiseorganisatie met landelijk al 45 vestigingen, waarvan vijf in Friesland. Berber Könning, 32 jaar, geboren in Bant, woonachtig op een melkveebedrijf in Rutten met haar partner Pieter de Jong en hun vier kinderen, is oprichter van vijf Easyslim.nu vestigingen in Friesland en eigenaar van de studio’s in Lemmer, Heerenveen, Sneek en Drachten. Wie is Berber Könning, wat is haar ‘drive’ en vooral, wat houdt het afslanken via een apparaat in.

door het uithoudingsvermogen toeneemt, de huid strakker wordt en de fysieke fitheid verbetert. Er wordt voor iedere klant een programma op maat gemaakt, desgewenst compleet met voedingsadviezen. Samenvattend: vet maakt plaats voor spieren, die op hun beurt zelf ook weer vet verbranden. Het gaat dus dubbelop. Het eerdergenoemde op maat gemaakte programma wordt samengesteld op basis van een intakegesprek, waarin besproken wordt wat de klant wil bereiken. Wij spelen daarin een begeleidende en adviserende rol. Tenslotte moet het te bereiken doel wel realistisch zijn. We beschouwen onszelf een klein beetje als de spreekwoordelijke stok achter de deur en willen onze klanten helpen om hun doel te halen.”

RESULTATEN “De resultaten hangen af van de gesteldheid, het doel en de motivatie van de klant. Gemiddeld raakt een klant bij Easyslim een halve kilo per week kwijt en dat betekent bij een kuur van tien behandelingen één à twee kledingmaten. Opvallend is dat 40% van onze klanten man is. Daarnaast zien we klanten met diabetes type 2, veroorzaakt door onder andere overgewicht, te weinig lichaamsbeweging, ouderdom, ongezond eten, roken of erfelijkheid, die na een kuur weer de normale bloedsuikerspiegel hebben en dus bevrijd zijn van hun diabetes. Verder mensen met lichamelijke klachten als reuma, fibromyalgie (chronische pijn, vermoeidheid, stijfheid), of andere spier gerelateerde klachten.

BERBER KÖNNING SPORTFANAAT Berber Könning is de middelste van de drie meiden Könning. Van jongs af aan was het bij haar sport dat de klok sloeg; als peuter in de gymnastiekzaal, op latere leeftijd als turnster en daarnaast verschillende andere sporten. Niet verwonderlijk dat ze na de vmbo in Emmeloord koos voor het CIOS, waar ze naast haar diploma het certificaat haalde om les te mogen geven aan verenigingen en scholen. Deed als aanvulling op het CIOS een opleiding sportmassage en maakte de stap naar de Academie voor Lichamelijke Opvoeding. “Daar ben ik na anderhalf jaar mee gestopt,” blikt ze terug, “omdat het eigenlijk meer van hetzelfde was en daardoor mijn motivatie wegebde.” Via de kinderopvang en een functie in de financiële sector, waar haar spannendste uitje de dagelijkse gang naar de brievenbus was en waar ze dus diepongelukkig was, kwam ze in aanraking met Easyslim.nu

AFVALLEN MET EEN APPARAAT Ze vertelt: “Karin Hut, de oprichtster, en haar man Jaap waren kennissen van ons en zijn inmiddels goede vrienden. Jaap vertelde aan Pieter een enthousiast verhaal over

Berber Könning: “Gemiddeld raakt een klant bij Easyslim een halve kilo per week kwijt en dat betekent bij een kuur van tien behandelingen één à twee kledingmaten.

de plannen van Karin om een eigen bedrijf te beginnen: ‘afslanken met een apparaat’. ‘Misschien ook wat voor Berber’. Ik stond daar in eerste instantie sceptisch tegenover, vooral met mijn bewegingsachtergrond, maar toch was ik aan de andere kant ook wel nieuwsgierig. Net zoals vrijwel alle klanten bij ons binnenkomen, namelijk met een kennismakingsbehandeling, heb ik dat in Almere ook ondergaan. Domweg om mijn nieuwsgierigheid te bevredigen. Na drie zwangerschappen en weinig sporten waren een paar kilo minder en een wat strakker lichaam bovendien geen overbodige luxe. Eigenlijk was ik

daar na de uitleg van Karin over de werking van het apparaat, de techniek die daarbij wordt gebruikt en haar persoonlijke ervaring al ‘om’. Het is een Zwitserse uitvinding en bestaat al vrij lang.” Om een lang verhaal kort te maken: ze begon als eerste franchisenemer in 2015 met een Easyslim.nu vestiging in Lemmer. “Ik dacht rustig aan te kunnen beginnen met twee à drie dagen per week,” vertelt ze glimlachend, “maar na twee maanden zat ik zes dagen per week volgeboekt.” Zodat ze ook een Easyslim in Heerenveen opende en later nog drie in respectievelijk Drachten, Leeuwarden en Sneek.

ULTRASOUND EN ELEKTROSTIMULATIE Nog even terug naar de behandeling. “Toen ik daar in Almere op het massage-bed lag, had ik echt het gevoel dat mijn lichaam een intensieve training onderging. De behandeling duurde 40 minuten. Het apparaat dat wordt gebruikt bestaat uit een comfortabel bed en een bedieningsunit waaraan zestien platen (pads) zijn verbonden. De pads worden onder de banden om het lichaam geplaatst op plaatsen waar de klant graag wat centimeters kwijt wil. Waarna ze stuk voor stuk via het dashboard worden ingesteld voor iedere klant persoonlijk. Het apparaat werkt met ultrasound, voor mensen onhoorbare geluidsgolven die trillingen veroorzaken, waardoor er in de randen van de vetcellen een gaatje ontstaat en deze leegdruppelen. Het vet wordt via de natuurlijke weg afgevoerd. Door daarnaast gebruik te maken van elektrostimulatie, worden de spieren getraind waar-

Waar ik over vijf jaar sta? Ik zie wel wat er op mijn pad komt. Voor nu focus ik op Easyslim.nu en neem ik niet te veel hooi op mijn vork. Ik vind de afwisseling van mijn werk en het bedrijf thuis heel fijn. Ik heb ook een gezin van vier opgroeiende kinderen en die hebben een moeder nodig.”

deFryskeMarren TEKST GEA DE JONG-OUD // FOTO’S GEA DE JONG-OUD EN TRISTAN DE JONG

deFryskeMarren

“HET WORDT ÉÉN GROTE HERINNERING, DIE MIJ ALTIJD BIJ ZAL BLIJVEN”

TRISTAN DE JONG GAAT ZES WEKEN LEREN EN ERVAREN OP ZEE

Een wereldreis maken onder schooltijd. Wie wil dat niet? De vijftienjarige Tristan de Jong uit Joure gaat dit grote avontuur aan. In april 2022 vliegt hij naar Cuba. Daar gaat hij aan boord van Masterskip De Wylde Swan waarmee hij vervolgens de Atlantische Oceaan oversteekt. Eind mei zet hij weer voet op vaderlandse bodem.

Tristan is een sportieve VMBO-leerling met veel hobby’s. Hij tennist, doet aan wielrennen en mountainbiken, speelt gitaar en houdt zich daarnaast bezig met fotograferen en editen. Toen zijn moeder hem attendeerde op de mogelijkheid van een zeilreis onder schooltijd, was zijn interesse meteen gewekt.

ERVARING VOOR HET LEVEN

Samen met zijn ouders bezocht Tristan de online informatiebijeenkomst over de reismogelijkheden met het Masterskip. Ze begrepen dat alle trainees kunnen rekenen op een onvergetelijke belevenis, een ervaring waar ze hun hele leven iets aan zullen hebben. De deelnemende studenten besteden elke dag aandacht aan de lesstof van hun school, zodat ze niet achteropraken. Naast deze lessen is er de dagelijkse praktijk aan boord, die de jongeren de kans biedt om zelfstandiger, verantwoordelijker en sociaal vaardiger te worden. Op de oceaan is bovendien geen wifi, dus de telefoon kan onder in de tas blijven. Al zeilend ervaren de studenten aan den lijve wat natuurkundige krachten betekenen. Ze zeilen ’s nachts onder de sterren en leren navigeren. Ze zien de gevolgen van geologische en ecologische verschijnselen om zich heen. Veel theorie is meteen toepasbaar in de praktijk.

VIJF REIZEN Masterskip De Wylde Swan steekt in ieder geval twee keer per jaar de oceaan over. “Er zijn vijf reizen voor scholieren”, vertelt Tristan. “De eerste is de oversteek van Spanje naar de Cariben. Ook zijn er twee reizen in het Caribisch gebied en een reis van de Cariben via Jamaica naar Cuba. De vijfde trip is een vaarreis van Cuba over de oceaan, via de Azoren, terug naar Nederland.”

“Tristan koos meteen voor de laatste reis, de meest spectaculaire van de vijf mogelijkheden”, vertelt zijn moeder. “Ik dacht hij kiest vast voor een reis binnen het Caraïbisch gebied. Tijdens deze vaarreis heeft hij wat vaker voet aan de grond bij het bezoeken van de verschillende eilanden. Maar nee! Toen een docent tijdens de info avond vertelde dat zij hoopte komend jaar de oversteek van Cuba naar Nederland mee te varen, wat volgens haar zonder twijfel de meest spectaculaire trip is, zei Tristan onmiddellijk: Dat lijkt mij ook geweldig!”

NU TE ZIEN IN DE BIOS! Kijk voor het complete ﬁlmprogramma op:

www.bios-heerenveen.com Reserveer & bestel je tickets online!

SCHOOL Zijn school, Plein Joure, gaf snel toestemming voor zijn avontuurlijke plan. ‘Dit is zo’n prachtige kans, daar willen we graag aan meewerken’, kreeg Tristan te horen. Zelf legt hij uit op welke manier het schoolwerk tijdens de reis gewoon doorgaat: “We hebben geen vakantie aan boord. Elke ochtend gaan we naar school. Ik krijg van mijn eigen leraren een planning mee. Zo weet ik wat ik moet doen om bij te blijven. Bovendien reizen er docenten mee, die ons helpen bij de lesstof. Op vrijdag maken wij toetsen.”

KLUSSEN AAN BOORD Naast de studie zijn er de dagelijkse klussen aan boord, die goed moeten worden uitgevoerd. “Nee, vervelen gaan we ons zeker niet”, kijkt Tristan vooruit. “Het is zelfs de bedoeling dat wij, de trai-

Vanaf 06-09

Burg. Kuperusplein 52 HEERENVEEN Telefoon: 0513 654 051

WWW.BIOS-HEERENVEEN.COM

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 08 • 2021

WEETJES

MASTERSKIP DE WYLDE SWAN • D e Wylde Swan is een Tall Ship. • Het is de grootste topzeilschoener ter wereld. • De lengte is maar liefst 62 meter. • De romp is al een eeuw oud en van Duitse makelij. • Onder de naam Jemo viste het schip ooit op haring in de Noordzee. • Kapitein en zeiler Willem Sligting haalde in 2007 het casco naar Nederland. • Zijn droom was een schip te bouwen om jongeren op te leiden. • Met dit schip met z’n lichte romp en een overtuigde zeilvoering wilde hij ook races winnen. • Toen Sligting overleed hebben anderen zijn plannen voortgezet. • Het schip is in het jaar 2010 in de vaart gekomen, onder andere als trainingsschip voor het zeilen met jongeren. • Het schip heeft twee masten. • De masthoogte is 43 meter. • Er kunnen zeven zeilen worden gehesen.

dat de trainees zelf initiatieven nemen, die het geld opbrengen, waarmee ze de trip gaan betalen. Dit is een onderdeel van het leertraject in zelfstandig ondernemen. Tristan hoopt voor de reis genoeg geld bij elkaar te verdienen met fotografie, editen en klussen uitvoeren voor familie en vrienden. En hij heeft op dit moment gesolliciteerd bij een videoproductiebedrijf in Joure, waar hij al een dag stage heeft mogen lopen. Daarnaast kan hij ingehuurd worden voor (eenvoudige) fotografie- en editingklussen. In de toekomst hoopt hij hier zijn beroep van te kunnen maken. Na de middelbare school wil hij graag de opleiding Film en Media gaan volgen.

nees, een dag zelfstandig het schip gaan varen. Daarvoor moeten we eerst goed rondkijken en goed letten op wat de vaste bemanning precies doet. Daarna moeten we solliciteren naar een functie, die wij op deze dag willen vervullen. Zelf denk ik

aan kok of matroos. Maar ik weet het nog niet precies. Het lijkt me in ieder geval heel bijzonder om hieraan mee te doen.”

ZELFSTANDIG ONDERNEMEN De reis is niet gratis. Het is de bedoeling

Tristan: “Als er mensen zijn die op dit gebied een opdracht voor mij hebben, help ik ze graag. Voor mijn moeder heb ik foto’s gemaakt van de projecten, waarmee ze afstudeerde aan de kunstacademie. Ze staan afgebeeld in een boek en zijn goed gelukt. Ook heb ik een foto gemaakt van

een spectaculaire landing van een luchtballon midden in de woonwijk Wyldehoarne, die in veel kranten heeft gestaan. Als ik op reis ben wil ik van alle belevenissen op zee een beeldverslag maken. Als dit goed lukt, wil ik hier later een presentatie over houden, in ieder geval op mijn eigen school.” Het is ook mogelijk Tristan gewoon te steunen met een bijdrage. Je kunt een vrijwillige donatie doen via de Masterskip-actiebutton op zijn persoonlijke pagina: masterskip.com/tristan.

AVONTUURLIJK VOORUITZICHT Tristan kijkt vol positieve spanning vooruit en verheugt zich enorm op de reis die hij gaat maken: “Iedereen die meegaat, zal de groep moeten leren kennen. Dat geldt ook voor mij. Ik hoop dat we met elkaar een mooie tijd hebben aan boord en dat ik leuke contacten overhoud aan deze trip. Ik ben niet bang voor hoge golven en heimwee krijg ik ook niet. Ik heb er heel veel zin in. Het wordt een grote herinnering die mij altijd bij zal blijven.”

KIJK VOOR HET LAATSTE (SPORT) NIEUWS UIT JE REGIO OP:

WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL deFryskeMarren deFryskeMarren

REDACTIETIP? REDACTIE@GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 08 • 2021

NATUURMAN JAN OORD

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S JOHAN BROUWER

Dansen op de werkvloer Een energieke dame loopt rond op de werkvloer. Hier en daar maakt ze een praatje met één van haar Empatec-collega’s. Werkleider Heleen Bootsma (45 jaar) werkt ruim een half jaar bĳ Empatec op de afdeling Verpakken. Hier heeft ze de dagelĳkse leiding over haar eigen Foodafdeling. Het is een baan naar haar hart! Niet stilzitten

“DE NATUUR HEEFT EEN ENORM ZELFHERSTELLEND VERMOGEN” Als je respect geeft,

Heleen heeft de opleiding Z-Verpleegkundige gevolgd (tegenwoordig gehandicaptenzorg). Heleen: ‘Door de jaren heen werd mĳn werk er niet leuker op. Ik mocht steeds minder tĳd aan de mensen besteden en ik moest steeds meer papierwerk invullen.’ Daarom besluit ze te stoppen en gooit het over een andere boeg. Ze gaat in de detailhandel werken. Eerst bĳ een juwelier. Vervolgens start ze haar eigen bedrĳf in unieke sjaals. Dit loopt zó goed dat ze stopt bĳ de juwelier. Heleen: ‘Ik houd van plezier maken. Maar ik zat alleen maar achter de naaimachine. Ik miste collega’s om mĳ heen. Ik ben daarom gestopt met mĳn bedrĳf en ben toen gaan werken in een damesboetiek. Erg leuk, maar als er geen klanten waren, dan was er niet zoveel te doen. Ik kan niet stilzitten, dus dat brak me op.’ In goed overleg besluit Heleen te stoppen.

Stoute sneakers

Ineens is Heleen werkloos en ontvangt ze een uitkering. Terug naar de zorg wil ze niet, maar werken met de doelgroep wel. Ze besluit dat ze graag werkleider wil worden bĳ Empatec, maar heeft geen idee wat de functie inhoudt. Heleen: ‘Ik heb mĳn ‘stoute sneakers aangetrokken’ en na overleg met het UWV en Empatec ben ik vrĳwillig stage gaan lopen op de afdeling Verpakken. Het voelde meteen als thuiskomen.’ Tĳdens haar stage besluit ze dat dit haar droombaan is. Maar helaas is er op dat moment geen vacature vrĳ.

“

krĳg je het terug

Heleen: ‘Ik moest toch weer mĳn eigen geld gaan verdienen, dus ik ging weer om mĳ heen kĳken. Totdat ik twee weken later werd gebeld of ik tóch bĳ Empatec wilde komen werken. Er was een nieuwe klant bĳgekomen. En nu werk ik hier alweer ruim een half jaar.’

Respect voor elkaar

Heleen: ‘Ik vind het belangrĳk om naar de mens áchter het werk te kĳken. Soms kan ik er met kleine dingen voor zorgen dat iemand beter in z’n vel zit. Bĳvoorbeeld opmerken dat iemand naar de kapper is geweest. Of even informeren naar iemand z’n situatie. Ik roep altĳd: hard werken, hard lol maken! Maar ook dansen op de werkvloer hoort erbĳ. Respect vind ik belangrĳk. Als je respect geeft, krĳg je het terug. We doen het werk hier met z’n allen. Ik doe het werk samen, mét de mensen. Productie draaien is prima, maar het moet wel in balans zĳn. We mogen de mens niet uit het oog verliezen. Heleen is blĳ dat ze, na een periode in de uitkering te hebben gezeten, weer iets betekenisvols kan doen voor anderen. Ze heeft altĳd oog voor de mens achter het werk.

“De natuur draa moeten wij mens “De natuur draait om biodiversiteit. Maar de steeds verder oprukkende mensenpopulatie brengt die kwetsbare balans uit evenwicht. Een paar voorbeelden ter illustratie: wij hebben een hekel aan onkruid rond ons huis en bestrijden dat dan ook met veel enthousiasme met Roundup of andere chemische middelen, die en passant ook vrijwel al het ondergrondse leven vernietigen. Gevolg: mierenholen worden steeds minder talrijk, waarmee de belangrijkste voedselbron van de groene specht wordt uitgeroeid. Die zoekt zijn heil dus elders. De zilverreiger is in de eerste decennia van de vorige eeuw vrijwel volledig uitgeroeid in Nederland omdat welgestelde dames uit de betere kringen graag de veren van het ‘prachtkleed’, met mooie franjes, van deze vogel op hun hoed zagen. Het aantal weidevogels in onze weilanden, waaronder de kievit, de grutto en de tureluur is gedecimeerd. De populatie damherten groeit in de natuurgebieden rond Heerenveen uit zijn voegen, wordt niet zelden verkeersslachtoffer en doet zich tegoed aan de gewassen in de tuintjes van de inwoners. Allemaal signalen dat we iets niet goed doen. Niet rampzalig, want de natuur heeft een enorm zelfherstellend vermogen, maar dan moet er wel wat gebeuren.” Aan het woord is de 57-jarige Jan Oord uit Mildam, al sinds zijn jeugd een enthousiast vogelaar en natuurliefhebber. Jan Oord, bouwjaar 1964, was één van de zeven kinderen Oord uit Oldetrijne. Later werd Wolvega hun thuis. “Achter ons huis in Oldetrijne,” steekt hij van wal, “lag een groot natuurgebied, gesitueerd langs het riviertje de Linde en dat had een enorme aantrekkingskracht op mij. Er was zoveel te zien en te ontdekken.” Na de lagere school volgde de LTS en werd Jan bouwvakker. Jan Oord is getrouwd en heeft één dochter die hij, heel toepasselijk voor een vogelaar, Merel heeft genoemd.

NATUURVORSER IN DE DOP “Die belangstelling voor de natuur heeft er bij mij van jongs af aan al ingezeten”, zegt Jan. “Vooral vogels vond ik prachtig. Ik las vogelboeken en was vaak in de bibliotheek te vinden om dingen op te zoeken. In Oldetrijne had ik veel vrijheid. In Wolvega was die vrijheid wat meer beknot, dus zocht ik die op in de natuur. Elk vrij moment was ik buiten. Je moet niet vergeten dat de tijden anders waren. Televisie was er al wel, maar veel aanbod aan programma’s had je niet. Mobiele telefoons en computers bestonden nog niet. Je moest jezelf vermaken. Dus pakte ik de fiets en reed als jochie van een jaar of zeven naar familie, die in Oldeholtpade en Oldetrijne woonde. Mijn oom had kippen, konijnen, geiten, schapen; bedenk het maar of het liep er wel rond. Ik was enorm geïntrigeerd door de geluiden die de vogels maken. Dan zocht ik net zo lang tot ik wist welke vogel dat geluid maakte. Dat werd opgeslagen op een soort virtuele harde schijf. Als ik dat geluid later nog eens hoorde wist ik precies welke vogel

het was en hoe die eruitzag. Op die manier werd de interne vogelgeluidenbibliotheek steeds uitgebreider. Als ik nu wat hoor, weet ik meteen wat het is. Ik mocht op mijn ‘expedities’ de verrekijker van mijn vader gebruiken. Van foto’s maken was toen nog geen sprake, want een goede camera met een behoorlijke telelens was veel te duur. Dat was voorbehouden aan rijke mensen en professionele fotografen. Veel later, ik was toen al getrouwd en we woonden al in Mildam, heb ik een Carl Zeiss Jena kijker gekocht waar je een digitale camera, camcorder of mobiele telefoon achter kunt zetten en begon ik ook met fotografie. Die kijker gebruik ik nog steeds.”

NATUUR IS ELKE DAG WEER ANDERS “Eigenlijk maak ik elke dag wel even een rondje door de omgeving, waarbij ik meestal meer stil sta dan fiets; luisteren, kijken, genieten van de rust. Maar in de coronaperiode was de rust meestal ver te zoeken in de om-

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

ait om biodiversiteit; die balans sen niet uit evenwicht brengen” HELPEN WE ALS MENSEN DUS DE WERELD ZELF NAAR DE RATSMODEE? “Neen, dat vind ik een te dramatische uitspraak. De natuur heeft een enorm zelfherstellend vermogen. Daar komt bij dat steeds meer mensen in de gaten krijgen dat er iets moet gebeuren. Bijvoorbeeld ten aanzien van onkruidbestrijding. Daar werd Roundup of een ander chemisch middeltje voor gebruikt. Met als gevolg dat niet alleen het onkruid stierf, maar er en passant ook een einde werd gemaakt aan het ondergrondse leven, zoals wormen en talloze mierenholen. Aangezien mieren het favoriete maaltje zijn voor de groene specht, verdween deze ook uit onze omgeving. Tegenwoordig wordt er wat dat betreft milieubewuster gewerkt en plotseling zie je weer groene spechten opduiken en hoor je hem zijn karakteristieke lachende geluid maken.”

Met de klok mee (start links boven): Jonge bosuilen nestelen graag in een dode boom. De ijsvogel. Eekhoorntjes in Oranjewoud. De ooievaar had een slecht voorjaar, omdat er veel jongen zijn doodgegaan door het natte en koude weer.

NATUURGEBIEDEN ROND ORANJEWOUD “We hebben hier in de buurt de nodige natuurgebieden, zoals bijvoorbeeld de Easterskar, zuidwestelijk van Heerenveen. Daar zitten een paar zeearenden, die hun voedsel vinden in de petgaten die zijn ontstaan door het baggeren van veen in vroeger tijden. Daarnaast is de populatie aan damherten de laatste decennia behoorlijk gegroeid. Niet tot grote vreugde van iedereen, want damherten zijn gek op de tuintjes van de bewoners. Het is een soort McDonald’s voor ze en de DHZ-vestigingen doen dan ook goede zaken met de verkoop van schapengaas om de herten buiten te houden.

Jan Oord achter de camera: “We hebben veel minder weidevogels dan enkele decennia geleden”

geving van Oranjewoud. Dan leek het soms op een fietssnelweg; luidruchtige fietsers, kwekkend en geen enkele aandacht voor de natuur. En dan ook nog verbaasd zijn dat ze geen enkel hert of eekhoorntje hebben gezien. Maar desondanks valt er een hoop te zien en te horen. De laatste jaren bijvoorbeeld komen er steeds meer ooievaars, die hier in de omgeving van Oranjewoud broeden. Dan lees ik de ringen af met mijn kijker en geef die informatie door, zodat we ook zicht krijgen op de verspreiding en de concentraties. 2021 was een bar slecht jaar voor de ooievaar, omdat er veel jongen zijn doodgegaan door het relatief natte en koude voorjaar.”

VERANDERINGEN IN DE NATUUR? “Wat duidelijk opvalt is dat de natuur aan het veranderen is. Zo hebben we veel minder weidevogels dan enkele decennia geleden het geval

was. In de weilanden rond Oldetrijne barstte het vroeger van de kieviten, grutto’s en tureluurs. Daarvoor moet je nu echt de natuurgebieden opzoeken of het land van boeren die in de vorm van drasplassen een geschikt biotoop voor weidevogels proberen te creëren. Helaas is dat aantal laag, omdat alles steeds economischer moet en er rendement behaald moet worden. Zo werd er vroeger door de boeren zelf gemaaid met een maaibalk aan één kant van de tractor. Daar zat een uitklapbaar balkje aan met kettinkjes die door de volgende baan slingerden en al het ‘jonge grut’ dat daarin verscholen zat opjoeg, zodat ze niet door de ronddraaiende messen van de maaibalk wreed aan hun einde kwamen. Tegenwoordig wordt er van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat door loonbedrijven gemaaid met enorme maaicombinaties waardoor kuikens en klein wild tussen het gras geen enkele kans maken.”

In het verleden is er een roedel damherten uitgebroken uit een parkje in Oranjewoud en in de loop der decennia is die inmiddels verwilderde populatie gegroeid en heeft zich vermengd met andere roedels, zoals die uit Appelscha, waar hetzelfde is gebeurd. We zien ze hier nu regelmatig door het dorp lopen of ze strijken na het foerageren voor een paar uur neer in de ecokathedraal van Mildam, of lopen over het ijsbaanterrein. Er komen dan al gauw opmerkingen als ‘ze moeten ze allemaal afknallen’, maar dat is wel erg rigoureus. Probleem is de steeds drukker geworden Schoterlandseweg, de belangrijkste verkeersader voor de dorpen en kernen oostelijk van Heerenveen. Die loopt dwars door enkele natuurgebieden en snijdt ze in tweeën. Er staat weliswaar aan weerszijden van de weg een hekwerkje van een meter, maar dat is voor die damherten geen enkel probleem. Er vinden op die weg dan ook regelmatig aanrijdingen plaats met overstekende herten. Een verdiepte rijbaan met ecoducten, net als op

de Veluwe, zou een betere oplossing zijn. Maar dat zal wel te duur zijn.” (Inmiddels is bekend geworden dat de provincie de populatie damherten rond Oranjewoud en Katlijk terug gaat brengen tot tachtig dieren door het overschot af te schieten – bron Leeuwarder Courant 7-7-2021 – red.).

WOLVEN, DASSEN EN ANDERE ‘NIEUWKOMERS’ Een ander fenomeen dat de inwoners van Katlijk en Mildam bezighoudt is de komst van één of meerdere wolven, die zijn overgestoken vanuit noordelijk Duitsland naar Friesland en vervolgens zuidelijker door Nederland trekken. Met name schapenhouders maken zich grote zorgen en de kreten als “afknallen” en “hek om Friesland” zijn niet van de lucht. Er is zelfs al een Stichting Wolvenhek opgericht en een paar weken geleden sloeg oud-commissaris van de koningin Hans Wiegel de eerste paal voor een gigantisch hek dat de schapen moet beschermen tegen de wolf.

Jan Oord: “Ik zie dat niet zitten. Je kunt hoog springen of laag springen, maar een hek houdt die dieren echt niet tegen. Hetzelfde is gebeurd met de das, die in het verleden in Friesland ook is uitgeroeid. Ze zijn door natuurliefhebbers opnieuw uitgezet en als er voldoende voedsel voor die dieren is zal de populatie groeien. Op nog geen 300 meter van mijn huis ligt een dassenburcht en als je je heel rustig gedraagt kun je ze gewoon rond zien scharrelen. Overigens net als met de otter, die in sommige gebieden van Friesland gedijt. Voor die laatste twee soorten zijn al de nodige voorzieningen aangebracht als wildtunnels en andere oplossingen om te voorkomen dat ze verkeersslachtoffer worden. En dat zou voor de damherten en reeën ook een goede oplossing zijn.”

DE NATUUR HEEFT EEN EIGEN RITME “Veel mensen weten niet wat hier ’s nachts allemaal rondloopt. De das bijvoorbeeld; ze praten er wel over, maar hebben er waarschijnlijk nog nooit een gezien. Tegen de schemering komen ze uit hun burcht en lopen je bijna over je voeten als je doodstil blijft staan. Er zitten nesten van bosuilen en andere dieren in dode bomen, die gelukkig nu niet meer verwijderd worden ‘omdat het zo rommelig staat’. Die vormen een bron van nieuw leven. De natuur heeft zijn eigen ritme en kringloop, daar moeten we niet te veel aan morrelen. Je hoeft echt niet zo ver van huis om de wonderen van de natuur te aanschouwen. Maar je moet wel meer en beter kijken en minder praten.”

24 LIFESTYLE TRENDS

LIFESTYLE TIPS & TRENDS ZES REGIONALE SPECIALISTEN GEVEN HUN KIJK OP DE LAATSTE TRENDS OP HET GEBIED VAN BEAUTY, SPORT, INTERIEUR, REIZEN, KOFFIE, FOOD EN BOEKEN...

NYNKE DE VRIES Boekenliefhebber pur sang Boekhandel Binnert Overdiep - www.binnertoverdiep.nl

ONTDEK DE NATUUR Het afgelopen jaar hebben we onze vrije tijd veelal in Nederland doorgebracht en haar natuur opnieuw leren ontdekken en waarderen. Nederland heeft prachtige natuurgebieden, ook dicht bij huis is vaak wel iets te ontdekken.. Met ‘De Gewiekste vogelgids’ van Nico de Haan en Elwin van der Kolk leer je veel vogels eenvoudig herkennen en ontdek je hoe je de verschillende eendensoorten uit elkaar kunt houden. Met een indeling op kleur, gedrag, vorm en leefgebied, vindt niet alleen de beginnende, maar ook de gevorderde vogelaar de juiste naam bij de juiste vogel. In ‘61 eilanden in de Waddenzee’ van Evert Jan Prins worden voor het eerst alle bewoonde en onbewoonde Waddeneilanden van Nederland, Duitsland en Denemarken in één boek besproken. Hoewel er landschappelijk en historisch gezien veel overeenkomsten zijn, benadrukt de auteur de eigen karakters van de verschillende Waddeneilanden met veel prachtige foto’s en kaarten.

ODETTE HOLKEMA Zelfstandig Reisagent Your Travel - www.yourtravel.nl/odetteholkema

PETRA DE JONG Interieurstylist Interno Styling - www.internostyling.nl

COSTA RICA, PUUR NATUUR IN OVERTREFFENDE TRAP

BIOPHILIC DESIGN

Paradijs gevonden, dit land ademt Pura Vida! Indrukwekkende, groene, ruige tropische natuur, imposante flora en fauna, fantastische standen, idyllische dorpjes. Oftewel een waar paradijs voor liefhebbers van Pura Vida (puur leven).

Verbind het interieur met de natuur. Een Biophilic interieurontwerp omarmt het interieur en legt focus op het buitenleven. Je zou denken dat biophilic design een reactie is op het feit dat we meer tijd thuis doorbrengen en minder in contact staan met de natuur. Maar deze sterke woontrend groeit al jaren gestaag.

Spot schildpadden aan de oostkust, ga raften op de rivier de Sarapiqui, slenter over eindeloze stranden bij Playa Samara, overnacht in unieke luxe boomhutten, spot de meest bijzondere exotische vogels, ga paardrijden in Maquenque National Wlidlife, hiken in Tenorio National Park, zwem in de meest heldere blauwe meren met metershoge watervallen of beklim één van de vele mysterieuze vulkanen. Kortom, alle ingrediënten voor een perfecte natuurreis zijn aanwezig.

Niet elke ruimte kan ontworpen worden volgens alle principes van biophilic design, maar er zijn vaak natuurlijke elementen die wel toegepast kunnen worden. Samen verrijken deze elementen het interieur en verbeteren ze het welzijn van de mensen die zich in de ruimte bevinden. Het is meer dan alleen een paar planten neerzetten. Natuurlijk licht, levende muren, natuurlijke texturen en materialen en uitzicht op de natuur hebben allemaal een positief effect.

NATURAL GLOW Smoothies zijn heerlijk, vooral in de zomer! Gezellig even zitten en genieten van deze lekkernij. Maar vaak zit er wel veel suiker in, de natuurlijke suikers uit fruit moet je niet onderschatten. En omdat de smoothies vaak gemaakt worden met toevoeging van sinaasappelsap of appelsap, is deze variant misschien wel net zo gezond… Deze Natural Glow wordt gemaakt van ananas, passievrucht, mango en kokosmelk. De ananas levert veel vitamine C en mineralen, de passievrucht vitamine A, wat goed is voor de ogen en de huid, en vitamine C, als antioxidant. De mango is ook een vitaminebron met veel calcium en magnesium. Je huid wordt er mooi zacht van… Kokosmelk is een fijne melkvervanger. Het is rijk aan verzadigde vetten. Het is ontstekingsremmend en is goed voor je spijsvertering. Wist je dat

PUUR NATUUR

‘Puur natuur’ hardlopen zou een ‘natuurlijke’ manier van hardlopen kunnen zijn. Er zijn dan ook verschillende hardlooptechnieken die je op een meer natuurlijke manier laten hardlopen, zoal Chi running, Pose running en Evolution running. Wat deze technieken gemeenschappelijk hebben is een voorvoetlanding met een licht voorover leunen vanuit de enkels. Hierdoor maak je meer gebruik van de zwaartekracht en zet je minder geforceerd af. Een gebogen knie helpt je spieren en pezen de klappen goed op te vangen. En door een hoge pasfrequentie (180 stappen per minuut) maak je kortere passen en land je beter onder het zwaartepunt van je lichaam.

SHAMÉ KEESMAN Koffiegek, barista By-Kees - www.by-kees.nl

kokosmelk gemaakt wordt van het raspen van vruchtvlees van de bruine kokosnoot, het te laten weken in water en het uit te laten lekken in een kaasdoek om een melkachtig product te verkrijgen? Ik niet… Gebruik voor je smoothie van het fruit elk 20 gram en 350 gram kokosmelk. Door de blender en als je het nog zoeter wilt een beetje honing of agave siroop erdoor. Zó lekker! .

Project Interno Styling

Voor dit project heb ik verschillende natuurlijke elementen toegepast, maar wat direct opvalt is een prachtige wandbekleding met rendiermos. Dit mos helpt om een groene beleving te creëren en heeft een hoge geluidsabsorptie. Daarnaast is het overal inzetbaar, ook op plekken waar geen intreding is van natuurlijk daglicht. Haal de inspiratie uit de natuur!

XXX KEES

Aan de andere kant kun je ook ‘puur natuur’ hardlopen nastreven door je eigen aanleg en techniek te volgen. Dat kan door bijvoorbeeld op blote voeten te gaan hardlopen. Of door je niet te laten corrigeren wanneer je een hak- of middenvoetslanding hebt. Om te kunnen (blijven) hardlopen heb je een techniek nodig die je helpt blessures te voorkomen. En die hoeft er niet altijd perfect uit te zien. Door alle verschillen is de ultieme hardlooptechniek nog altijd niet gevonden. Dus kun je juist zelf fijn onderzoeken wat en welke techniek bij jou past. Het belangrijkste is dat je gaat en er van geniet. Het liefst puur in de natuur.

ROOS SIEMONSMA MARGA WIEGMAN Runningtherapeut en looptrainer. Runningtherapeut en looptrainer. Mind2Run - mind2run.nl Mind2Run - mind2run.nl

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

De ij! originele j Dat ik houd van muziek en van zingen in mijn band, is geen geheim. Even kijken naar het Eurovisiesongfestival dus. Gaandeweg het muziekspektakel merk ik dat ik steeds meer let op de artiesten, in plaats van op de songs. Bij wie beweegt er nog een wenkbrauw? Waarom die opgeblazen lippen? Waar is de mimiek van het gezicht gebleven?

Botox en fillers lijken een steeds makkelijker keuze te worden voor mensen op zoek naar meer schoonheid. Het geeft te denken, deze ontwikkeling. Niet dat we botox alleen cosmetisch inzetten, hoor. Medisch gezien staat dit middel bekend als behandeling van bepaalde hoofdpijnklachten. Ook overmatig zweten wordt ermee aangepakt. Het gericht inspuiten van botox legt namelijk spieren plat. En dat heeft niet alleen effect op die ene wenkbrauwfrons, maar ook op lichamelijke klachten. Mijn grote vraag is waarom we zo hard streven naar een perfecte wereld. Accepteren we niet hoe we eruit zien? Oud worden lijkt een taboe, daaraan moet gesleuteld. Is die vraag raar voor een schoonheidsspecialiste? Niet als je, net als ik, uitgaat van pure en eerlijke schoonheid. Ik lees graag de eigen identiteit af van elke mens, de levenservaring. De natuurlijke, originele Jij. Helemaal eens ben ik het met Anne-Mette Hermans, docent en onderzoeker aan de Erasmus School. “We moeten kritisch zijn op hoe

ELINA ZELDENRUST Medisch schoonheidsspecialist Elina’s salon - www.elinassalon.nl

normaal cosmetische ingrepen aan het worden zijn”, laat ze weten in een artikel naar aanleiding van haar boek. Hermans onderzocht de toenemende mediapromotie van het toepassen van niet-medische aanpassingen aan lichamen en hoe dit steeds meer ingeburgerd raakt. Niet alleen geldt dat jezelf mooier maken lelijk kan uitpakken, beschrijft ze. Ook meent ze dat we als maatschappij scherp moeten blijven op de toenemende focus op het uiterlijk en de gevolgen daarvan. Een zorg is het steeds jonger op je lichaam ingrijpen. Liever dan het kunstmatige sleutelwerk, raad ik een andere aanpak aan om er natuurlijk mooi uit te zien.

Goede verzorging en uitgekiende producten kunnen zoveel betekenen. Wat we al niet bereiken met een pittige bindweefselmassage, peeling en microneedling. Toepassingen waarvan schoonheidsspecialisten precies weten hoe het lichaam erop gaat reageren. Ook in ons vak worden de technieken geavanceerder om te helpen bij het laten uitkomen van ieders natuurlijke schoonheid. Ik houd het graag puur. Maar overweeg je toch een ingreep als botox of fillers? Laat je dan uitgebreid voorlichten. Stel al je vragen. En bij twijfel? Niet inhalen.

MEDEWERKERS GEZOCHT! Wil jij mee werken in een nieuw horeca bedrijf?

> Zelfstandig werkend kok > Full-time / part-time > Bediening > Full-time / part-time > Keukenmedewerker > Full-time / part-time Tafelen in een ontspannen sfeer & bourgondisch genieten. Gasten verwennen en verrassen, dat is wat wij bij Paviljoen SALT. het liefste doen. Wie bij SALT. komt eten, komt voor de totale beleving. Onze sfeermakers weten heel goed in te schatten waar onze gasten behoefte aan hebben. Ze geven graag wat ze zelf ook zouden verwachten.

Interesse? Stuur je CV en motivatie naar: info@paviljoensalt.nl

PAVILJOEN Bij SALT kun je tafelen in een ontspannen sfeer, voor ieder moment van de dag, voor iedereen. ’s Ochtends kunt u genieten van een heerlijke kop koffie met taart of een ontbijt op het terras met een prachtig uitzicht over de sâltpoel. SALT is bereikbaar per auto, fiets en per boot, daarmee is het een ideale plek voor een uitgebreide lunch, borrel of diner. Voor de kids hebben wij een zwemsteiger aangelegd en ook op het strand is er genoeg vertier!

NIEUW!

LUNCH / BORREL / DINER Te r h e r n e - F r i e s l a n d / i n f o @ p a v i l j o e n s a l t . n l / 0 6 5 1 4 4 3 8 0 1

&FIT

GEZOND

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Polikliniek Kindergeneeskunde van het Antonius Ziekenhuis werkt met de BeterDichtbij App

‘Met deze app kun je iets vragen wanneer het jou uitkomt, al is het om elf uur ’s avonds’ Het klinkt handig en dat is het ook: berichten versturen en beeldbellen met je arts of verpleegkundige. Eind oktober 2020 startte het team van de polikliniek Kindergeneeskunde van het Antonius Ziekenhuis met een pilot rond BeterDichtbij. Met de BeterDichtbij app op je mobiele telefoon, tablet of computer stel je eenvoudig een vraag aan je zorgprofessional. Zorgverleners, zoals artsen en verpleegkundigen, kunnen via de app ook op afgesproken momenten met patiënten beeldbellen.

Ervaringen van een ouder die de BeterDichtbij app gebruikt

Elf uur ’s avonds

Foto’s

De polikliniek Kindergeneeskunde – met patiënten tussen de 0 en 18 jaar – is als een van de eerste poli’s in het ziekenhuis BeterDichtbij gaan gebruiken. “Het team was gelijk enthousiast om dit te proberen”, vertelt zorgadministrateur Alice de Boer. “Samen met poli-assistente Esther Bootsma heb ik de invoering van de app op de poli gecoördineerd.”

Truus van der Goot is verpleegkundig consulent voor kinderen met astma en eczeem. “Vaak krijg ik ‘s ochtends de berichtjes onder ogen die ouders de avond ervoor hebben gestuurd”, zegt ze. va nd er G “Zoals: mijn zoontje oo t heeft opeens weer last van eczeem, wat moet ik nu doen? Of: mijn kind heeft een andere inhalator meegekregen van de apotheek, is dit de goede? Een voordeel van de chatfunctie is dat gebruikers gemakkelijk foto’s kunnen meesturen ter verduidelijking van hun vraag.”

De berichtjes komen bij de assistenten binnen. “Zij filteren de vragen eruit die ze zelf kunnen beantwoorden. Andere vragen dragen ze over aan de consulenten of kinderartsen.”

In principe ontvangen de patiënten of hun ouders binnen één tot drie werkdagen een reactie. “Het is mijn streven om niemand onnodig te laten wachten”, legt Truus uit. “Als het me past, geef ik direct antwoord op het moment dat ik de chat zie. Soms bel ik even naar de patiënt of de ouders om iets meer uitleg te vragen of te geven. Of we plannen een beeldbelconsult in.”

Iedere patiënt krijgt BeterDichtbij aangeboden. Het is een aanrader, vinden Alice en Truus. Truus: “Ga het gewoon eens proberen, dan merk je zelf hoe eenvoudig het werkt. We helpen je graag op weg!”

Ook beeldbellen is een handige optie van BeterDichtbij. Het is geen vervanging voor fysieke consulten bij de kinderartsen of de verpleegkundig consulenten – die blijven voor de meeste patiënten met enige regelmaat noodzakelijk – maar een éxtra optie. Aan een beeldbelconsult gaat altijd een eerste, fysiek consult vooraf. Na dat eerste bezoek aan de poli kan het patiëntencontact afwisselend face to face en met bellen of beeldbellen plaatsvinden. Alice: “Zeker in coronatijd is beeldbellen via BeterDichtbij ideaal voor bijvoorbeeld een controle, een pufinstructie of het evalueren van medicatie. De zorg kan zo veilig doorgaan, ook als patiënten zelf coronagerelateerde klachten hebben. Het ontlast ouders – ze hoeven nu minder vaak met hun kind naar de poli te komen. Ook tieners hebben hierdoor minder het gevoel patiënt te zijn; een beeldbelconsult doen ze bijvoorbeeld in de lunchpauze van school.”

u Tr u

eB o er Veel van de patiënten van de kinderpoli hebben een chronische aandoening, zoals astma of diabetes. Alice: “Met de chatfunctie kunnen zij of hun ouders korte vragen stellen die geen spoed hebben. Bijvoorbeeld over er Bo medicatie of over een o ts ma lab-uitslag. Ze kunnen de chat starten wanneer het hen uitkomt; al is dat om zondagavond elf uur.”

Afwisseling

Niet onnodig wachten

‘Dit is echt een oplossing’ “Onze dochter heeft eczeem en mogelijk astma. Zeker in de beginperiode van corona vonden mijn man en ik het wel zo veilig dat we de consulten via beeldbellen konden doen. En ook nu nog vind ik het handig dat we minder vaak fysiek naar de poli hoeven te komen. Beeldbellen via BeterDichtbij ervaar ik als persoonlijk en betrokken. Truus ziet zowel mij als mijn man en ze kan onze dochter goed observeren. Echt ideaal vind ik de chatfunctie binnen de app. Even snel één dingetje vragen deed ik niet zo snel telefonisch. Nu app ik gerust een enkele vraag. Laatst zette ik een foto van een eczeemplek in de chat. Truus belde me gelijk. Aan het eind van de dag kon ik een zalf ophalen bij de apotheek. Geweldig toch? BeterDichtbij is echt een oplossing. De drempel om iets te vragen is laag en je hoeft niet zelf te bedenken welke zorgverlener je moet benaderen. En wat ik vooral fijn vind: de professionals reageren op het moment dat het hen uitkomt. Je bent als patiënt dus niemand tot last. Dat geeft me een prettig gevoel.”

NUMMER 08 • 2021 BRANDEND CONTENT

ZORG VERBETEREN

TEKST EN BEELD ZORGBELANG-FRYSLAN.NL

MET DE VERHALEN VAN MENSEN Sinds afgelopen voorjaar verzamelt, onderzoekt en analyseert Zorgbelang Fryslân verhalen van mensen tijdens de coronapandemie. Met als doel om lessen te trekken voor de toekomst. Mensen met een chronische of psychische aandoening kunnen hun verhaal anoniem delen via de website. Ook kunnen mantelzorgers het verhaal van hun naaste vertellen. Zorgbelangdirecteur Esther de Vrij en oud-hoogleraar volksgezondheid Guus Schrijvers, drijvende krachten achter ‘Patiënten spreken zich uit’, vertellen over hun bevindingen tot nu toe. VAN VERHAAL NAAR ZORGBELEID

Toen de coronapandemie in maart 2020 uitbrak, stond de telefoon bij Zorgbelang Fryslân roodgloeiend. Esther: “Mantelzorg die plotseling wegviel, verpleegafdelingen die in quarantaine moesten, mensen die met eenzaamheid kampten. Mensen zaten vol vragen en wilden hun verhaal kwijt.” Het toeval wilde dat Zorgbelang Fryslân net op het punt stond om een project te starten om de verhalen van patiënten in te zetten voor betere zorg. Esther: “We zeiden tegen elkaar: dit is nu actueel, waarom haken we met ons onderzoek niet in op de pandemie?” Doel is het verbeteren van de zorg tijdens een pandemie, voor nu en in de toekomst. Guus: ”Want corona is nog niet weg. Natuurlijk zijn er de vaccins, maar we krijgen te maken met nieuwe varianten, straks misschien met nieuwe lock downs. Hoe gaan we daarmee om?”

DE STILLE KENNIS VAN PATIËNTEN Zorgbelang wil gebruikmaken van de ervaringsdeskundigheid van de Friese inwoners. “Zorggebruikers en patiënten, mensen zoals jij en ik, zijn ervaringsdeskundig en beschikken over veel ‘stille kennis’ als het om de zorg gaat. We hebben toegang tot die verhalen nodig om tot betere zorg te komen”, legt Guus uit. Met een team van vier wetenschappers verzamelt hij de corona-ervaringen. Mensen met een chronische beperking of aandoening, een

Hoe zet je de stap van verzamelde verhalen naar een beter zorgbeleid? Guus: “Met ons wetenschapsteam analyseren we de verhalen en brengen we knelpunten in kaart. Van daaruit maken we de vertaalslag naar concreet beleid. Daarvoor organiseren we gespreksgroepen waarvoor we professionals én de mensen die het aangaat uitnodigen. De beleidsvoorstellen en adviezen presenteren we in een witboek.”

Guus Schrijvers en Esther de Vrij

psychische aandoening en vijfenzestigplussers worden uitgenodigd hun verhaal te delen. Esther: “We hebben gekozen voor de meest kwetsbare mensen. Zij zijn hard geraakt door corona en kwamen vaak in een isolement terecht. Het is ontzettend belangrijk dat zij gehoord worden en een stem krijgen.”

‘HEB JE GEEN WIFI, DAN HEB JE PECH’ Sinds het voorjaar komen de verhalen binnen. Over uitgestelde zorg, vaccinatie-afspraken die niet doorgaan, het ongemak van mondkapjes terwijl je een bepaalde aandoening hebt. Eenzaamheid komt als thema

opvallend vaak terug. Esther: “Vrijwilligerswerk valt weg, het uitje naar de supermarkt vervalt, en dan gaat ook je kat nog dood. Dat komt hard aan.” Er zijn ook positieve ervaringen te beluisteren. Guus: “We maken geen zwartboek. Die positieve verhalen hebben we juist nodig om de zorg beter te maken.” Esther: “Zo kunnen digitale middelen perspectief bieden, denk aan het contact met de fysio of met familie via Zoom en WhatsApp. Aan de andere kant zijn er ook mensen die zeggen: ‘er wordt té veel via internet bepaald, heb je geen WiFi, dan heb je pech’. Ook deze mensen hebben perspectief nodig.”

“Als Zorgbelang Fryslân doen we dit veel vaker”, vult Esther aan: ”Waar we naar toe willen is dat we op elk gewenst moment wisselende groepen burgers kunnen raadplegen over een zorgvraagstuk. Dat kan gaan over uiteenlopende thema’s, zoals jongerenhulpverlening, de zorg in het ziekenhuis of digitale vormen van zorgverlening. Zo willen we bereiken dat Friese inwoners ook écht invloed krijgen op de zorg.” WIL JIJ OOK MEEHELPEN OM DE ZORG TIJDENS EEN PANDEMIE TE VERBETEREN? Deel je verhaal over corona met ons via www.zorgbelang-fryslan.nl. Je kunt ons ook bellen: 085 4832 433 of mailen: info@zorgbelang-fryslan.nl Zorgbelang Fryslân zet zich in om de zorg in de provincie te verbeteren, samen met Friese zorggebruikers. Hun ervaringen met de Friese zorg staan daarbij centraal en vormen de basis voor verbeteringen.

N GEZONDE OGEN

deFryskeMarren // GEZOND&FIT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

CHAUFFEURS ZIJN ONMISBAAR deFryskeMarren

VOOR ZORGBOERDERIJ BOERENBLIJ Pé ten Hoeve (80) uit Joure is al acht jaar vrijwilliger bij BoerenBlij in Haskerhorne. Als chauffeur haalt en brengt hij de bezoekers van en naar de zorgboerderij. Hij geniet enorm van de autoritjes. “Het is niet alleen ophalen en rijden, maar ook een praatje maken.”

Leven in het nu Een vriendelĳke dame doet de deur open van haar mooie appartement in het centrum van Franeker. Met haar donkere haar en bruine ogen is ze een opvallende verschĳning. De 33-jarige Alaa Hayatleh groeit op in Syrië. Door de oorlog moest ze, tot haar grote verdriet, haar thuisland ontvluchten. Intussen woont ze zo’n zes jaar in Nederland. Ze loopt stage bĳ Pastiel en vindt uiteindelĳk werk bĳ NewBees.

Pé ten Hoeve helpt een Boerenblij bezoeker met instappen

Acht jaar geleden kreeg Pé de vraag of hij chauffeur wilde worden bij BoerenBlij. Dat leek hem wel wat. “Ik houd van autorijden.” Op maandag rijdt Pé naar Akkrum om bezoekers op te halen en op woensdag gaat hij naar Drachten. Onderweg is altijd veel te zien. “Dat sla ik op voor de terugweg. Ik haal meerdere bezoekers op en meestal zitten ze al te wachten. Na een praatje met het thuisfront en het controleren van de gordels gaan we richting Haskerhorne. Soms stoppen we even, bijvoorbeeld bij een weiland met ganzen of een boer, die aan het ploegen is. Dan komen de verhalen van vroeger boven drijven. Het is niet alleen ophalen en rijden, maar ook een praatje maken. Dat vind ik heel belangrijk.” Wanneer ze rond 09.45 uur de zorgboerderij naderen staat het ‘ontvangstcomité’ hen al op te wachten. “Een hele leuke groep mensen. Dit wordt erg gewaardeerd door de bezoekers, maar ook door ons als chauffeurs. Hulde aan de vele vrijwilligers en medewerkers in dit toch behoorlijk zware beroep.” Een dag bij BoerenBlij duurt tot 16.00 uur. Daarna worden de bezoekers weer opgehaald. “Ik ben vaak rond 15.45 uur weer bij de zorgboerderij. Dan zoek ik de spullen van ‘mijn’ passagiers bij elkaar en praat ik even met de andere chauffeurs. Als iedereen in de juiste auto zit vertrekken we weer. Onderweg vraag ik wat ze gedaan hebben en wat ze gegeten hebben. Dan is het gesprek al snel weer op gang. Bijvoorbeeld

“Als ik de bezoekers zie genieten onderweg, dan geniet ik zelf ook” het bekende verhaal over het eten en wat ze niet lusten, haha, maar het meeste is positief.” Pé heeft nog een leuke anekdote. “Ik maakte een keer een opmerking over twee jonge dames, die voor de auto langs liepen in wel hele korte rokjes. De reactie van de mannen was geweldig: ‘Dit hadden we al lang gezien, chauffeur’. Mevrouw naast mij reageerde toen dat ze het mooi vond dat de mannen daar nog oog voor hadden. Ik hoef niet te vertellen waar de rest van de autorit over ging.” Als alle bezoekers weer veilig thuis zijn, vertrekt Pé met een groet en een ‘tot volgende week’ weer richting huis. “Ik vind het heel dankbaar om dit te doen. Je kunt echt iets voor mensen betekenen. Als ik de bezoekers zie genieten onderweg, dan geniet ik zelf ook. En kijk ik terug op een geslaagde dag.”

Chauffeurs gezocht Zorgboerderij BoerenBlij is op zoek naar nieuwe chauffeurs. Lijkt het je leuk en ben je in het bezit van een rijbewijs en een eigen auto? Of wil je meer informatie? Neem dan contact op via 0513 - 714 200 of boerenblij@patyna.nl. BoerenBlij biedt specialistische dagbesteding aan mensen met de ziekte van Alzheimer, dementie, Parkinson en ander niet aangeboren hersenletsel of lichamelijke aandoeningen. BoerenBlij is een locatie van zorgorganisatie Patyna.

Op de vlucht

Alaa is geboren in Abu Dhabi. Maar ze groeit op in Damascus, de hoofdstad van Syrië. Samen met haar ouders, broers en zussen. Ze studeert sociologie aan de universiteit van Damascus. Ze geniet volop van het leven. Totdat de oorlog uitbreekt. Alaa: ‘Omdat mĳn vader 40 jaar in Abu Dhabi heeft gewerkt, heeft hĳ geprobeerd hier een verblĳfsvergunning voor ons te regelen. We mochten daar helaas niet lang blĳven. Daarom moesten we ons plan bĳstellen.’ Ze besluiten via Turkĳe en Griekenland af te reizen naar Nederland. Het gezin wordt noodgedwongen opgesplitst. Alaa legt de reis af met haar moeder en zusje. ‘Het was een lange en moeizame tocht, van meer dan 15 dagen. Vol onzekerheid en verdriet.

“

Ik heb mĳn draai helemaal gevonden in Nederland!

Stage

Eenmaal aangekomen in Nederland wordt Alaa, samen met haar moeder en zusje, opgevangen in het asielzoekerscentrum (AZC) in Ter Apel. En vervolgens in Groningen. In totaal verblĳven ze ongeveer een jaar in de AZC’s. Dan krĳgen ze goed nieuws: er is een woning beschikbaar in Franeker. Ze verhuizen hier naartoe. Alaa: ‘De eerste maanden moest ik wel veel

huilen. Ik had enorm heimwee naar mĳn thuisland.’ Toch begint Alaa langzaam te wennen aan de mooie, Friese stad. Via de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân wordt ze aangemeld bĳ Pastiel. Pastiel-jobcoach Margaret wordt aan haar toegewezen om haar te helpen met het vinden van werk. Mensen helpen, dát is waar Alaa goed in is. Daarom besluiten ze dat Alaa stage gaat lopen bĳ Pastiel, als jobcoach. Margaret is haar jobcoach en stagebegeleider. Alaa leert hier heel veel van. Ze is dankbaar voor deze kans.

Draai gevonden

Maar op een gegeven moment wil Alaa graag haar eigen geld verdienen. Jobcoach Margaret vindt een vacature bĳ NewBees en legt dit voor aan Alaa. NewBees bereidt nieuwkomers, vluchtelingen, voor op een baan: op een plek in onze samenleving. Ze matchen nieuwkomers met opleidingen en stages bĳ lokale ondernemers en organisaties. Omdat Alaa in hetzelfde schuitje heeft gezeten, kan ze nieuwkomers als geen ander helpen. Een perfecte match! Alaa: ‘Ik heb mĳn draai helemaal gevonden in Nederland. Binnenkort ga ik trouwen met mĳn vriend. We gaan verhuizen naar Den Haag. Ik wil daar graag werken en ik sta open voor alle kansen die op mĳn pad komen!‘ Alaa kĳkt niet meer achterom, maar leeft in het nu. Haar toekomst bouwt ze op in Nederland. Mede dankzĳ Pastiel heeft ze haar plek gevonden in onze maatschappĳ.

Verhuizen is het einde van een fase. En het begin van een nieuwe. Daarom wilt u dat dat op rolletjes verloopt. Dat kan met Hoekstra, Erkende Verhuizers® uit Sneek. Met verhuizers die niet alleen zorgvuldig inpakken en uitpakken. Maar ook doorpakken. Zo zijn uw verhuizing én uw spullen letterlijk in goede handen

Verhuizen zonder zorgen. Hoe? Hoekstra. hoekstrasneek.nl/verhuizingen (of scan de QR-code)

De krant is gewoon leuker! Uw krantendrukker sinds 1882

ADRES Werktuigenweg 9 8304 AZ Emmeloord

POSTADRES Postbus 1029 8300 BA Emmeloord

T W E

+31 (0) 527 630 200 hoekstrakrantendruk.nl info@hoekstrakrantendruk.nl

CULTUUR

&UITGAAN

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

POSTHUIS THEATER OPENT CULTUREEL SEIZOEN IN HEERENVEEN

‘FAN TICHT NEI IEPEN’-FESTIVAL op zaterdag 4 september Na een lange periode van niet samen mogen zingen, dansen, muziek en theater maken, is weer kunnen optreden iets waar veel beoefenaars naar snakken. Daarom organiseren het Posthuis Theater en Bigband Heerenveen op zaterdag 4 september het ‘Fan ticht nei iepen’-festival, als feestelijke opening van het nieuwe culturele seizoen in Heerenveen.

(Amateur)kunst is niet iets wat je via een dvd’tje gaat bekijken, maar wil je in het echt beleven, zowel als maker als publiek. In de lange coronaperiode hebben velen niet mogen zingen, muziek maken, dansen of in het theater kunnen staan en was dat voor hen een periode van groot gemis. Het beleven van kunsten zorgt voor verbinding en draagt bij aan een inclusieve samenleving, binnen alle lagen van de bevolking. Meer dan 300 deelnemers in de regio Heerenveen staan daarom te trappelen om weer naar buiten te mogen treden en samen hun kunsten te vertonen.

‘FAN TICHT NEI IEPEN’ Reden genoeg om het nieuwe seizoen positief en feestelijk te beginnen. Op 4 septem-

HET PROGRAMMA ‘FAN TICHT NEI IEPEN’ ZATERDAG 4 SEPTEMBER

Het hele programma wordt gepresenteerd onder de noemer ‘Fan ticht nei iepen’ en is te vinden op de website uitheerenveen.nl.

ber van 12.00 tot 17.00 uur bruist het op drie kleurrijke podia in het centrum van Heerenveen van de activiteiten: op het Amelius van Oenemaparkje tegenover het Posthuis Theater, het Molenplein en het Gemeenteplein. De toegang is gratis, met inachtneming van de maatregelen rond het coronavirus. Dat betekent dat de optredens op het Gemeenteplein en het parkje tegenover het theater te volgen zijn vanaf zitplaatsen op

de horecaterrassen. Op het Molenplein zullen stoelen per twee staan, met anderhalve meter afstand, binnen de hekken.

DRIE PODIA IN CENTRUM Er zijn optredens van het Pro Rege B-orkest, de Fedde S. Bigband, de All Stars, Jan de Roas Sjongers, Advendo Brassband, Gruppo di Brasso, Bigband Heerenveen, Left Hand

Band, Dance center Faya, de Muziekbende Jasper Dijkstra, Vocalliezz, Advendo Slach&Vlag, Showband Noordenveld, BAM Percussie, Flevo Brass Slag en de Jouster Fanfare. Aansluitend is er vanaf 17.00 uur ook dit jaar weer het van Rock tot Roll festival op de Nieuwstraat in Heerenveen.

HET BOLWERK IN SNEEK OPENT HET SEIZOEN IN AMERIKAANSE STIJL Het Bolwerk trapt het nieuwe seizoen in Amerikaanse sferen af. Op vrijdag 10 september heeft American Idol-deelnemer Zach Person de eer om het eerste Bolwerk-concert van 2021-2022 te geven. Twee dagen later brengt Smells Like Nirvana in het Sneker poppodium een indrukwekkend eerbetoon aan de legendarische grungeband Nirvana.

ZACH PERSON

SMELLS LIKE NIRVANA

Zach Person maakte als American Idol-deelnemer op slechts 16-jarige leeftijd diepe indruk met zijn akoestische versie van Gary Clark Jr.’s ‘Next Door Neighbor Blues’. Vijf jaar later is zijn debuutalbum een feit.

Smells Like Nirvana gaat terug naar 18 november 1993. Op die dag gaven Kurt Cobain, Pat Smear, Krist Novoselic en Dave Grohl in New York een fantastisch MTV Unplugged-concert. Het optreden bezorgde Nirvana een onsterfelijke status. De unieke mix van duistere rauwheid en akoestische diepgang gaven de show een beleving die maar moeilijk is te evenaren. Maar Smells Like Nirvana doet het!

VRIJDAG 10 SEPTEMBER

Daarop weet de jonge Texaan een eigentijdse sound neer te zetten met invloeden van rock, country, R&B en elektronica. Tijd om de toekomt van de blues te ontdekken met dit talent! Vrijdag 10 september 2021 // Aanvang: 21.00 uur // Entree: 12,50 euro (10 euro voorverkoop)

ZONDAG 12 SEPTEMBER

Het unplugged concert verpakt een meeslepend verhaal over een jong bandje uit Aberdeen, Washington onder aanvoering van Cobain dat in Amerika en ver daarbuiten met hits als ‘Smells Like Teen Spirit’ en het album Nevermind (1991) uitgroeit tot een icoon. Van de razendsnelle opkomst, via legendarische optredens naar het verschrikkelijk einde. Smells Like Nirvana bestaat uit een cellist, twee gitaristen, bassist, percussionist en een accordeonist.

ZACH PERSON

SMELLS LIKE NIRVANA

Zondag 12 september 2021 // Aanvang: 15.00 uur // Entree: 12,50 euro (10 euro voorverkoop)

agenda t/m 22 augustus

Zo. 15 en 29 augustus

za. 21 en 28 augustus

zaterdag 28 augustus

SÚDWEST-FRYSLÂN KIDS Van sportieve en leuke spelactiviteiten, creatieve en culturele workshops tot lekker ontspannen.

HEMELUM ROMMELMARKT Kom in het weiland schatzoeken tussen de vintage spullen van een ander.

JOURE DOEN Gezellige fietstocht met onderweg bijzondere (mini)concertjes en versnaperingen.

LEMMER RONDLEIDING In aug. en sept. zijn er vier oorlogswandelingen in het kader van 75 jaar vrijheid.

simmer yn súdwest

WWW.SIMMERYNSUDWEST.FRL

vr. t/m 27 augustus

wateractiviteiten LEMMER KIDS

Speciale wateractiviteiten voor kinderen in het Woudagemaal.

flinke flea market

WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

de samenvoeging

KOUDUM EXCURSIE Natuurwandeling o.l.v. een gids langs de moerassige oevers van It Sân en De Oarden. WWW.IVN.NL/AFDELING/SUDWESTHOEKE

WWW.WOUDAGEMAAL.NL

t/m 5 september

zomermaakfabriek

do. 19 en 26 augustus

ontdek sloten

Doe-programma voor kinderen rondom het thema zintuigen.

SLOTEN RONDLEIDING Met een wandeling, museumbezoek en boottochtje ontdek je het kleinste Elfstedenstadje.

WWW.MUSEUMJOURE.NL

WWW.MUSEUMSLOTEN.NL

JOURE KIDS

za. t/m 11 september

tsjerkepaad

FRIESLAND OPEN DAG Veel kerken hebben op zaterdagmiddag hun deuren geopend. WWW.TSJERKEPAAD.NL

di./do. t/m 30 september

jouster kuierke JOURE RONDLEIDING

Wandeling langs historische panden met bezoek aan de gerechtskamer in de Jouster Toer. WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

stadswandeling

BOLSWARD RONDLEIDING Een gids neemt je mee langs grachtjes, bruggetjes, kerken en historische gebouwen. WWW.GYSBERTJAPICX.NL

boerenmarkt

WOUDSEND STREEKMARKT Koop heerlijke verse streekproducten in het dorpscentrum. WWW.WELKOMINWOUDSEND.NL

zaterdag 21 augustus

bas- en gitaardag

natuur-cultuurtocht

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

zondag 22 augustus

ineke ligtermoet

MAKKUM KUNST Ligtermoet maakt realistischeen karikatuurportretten.

FRIESLAND MUZIEK

WWW.COHDAKWARTET.COM

wijnproeverij TIRNS DOEN

Een wijnproeverij met Friese wijnen op het terras van de Thaborhoeve. WWW.THABORHOEVE.NL

woensdag 25 augustus

wilhelmina-oard EXCURSIE

Wandeling met gids door het gevarieerde bos met volop vogelgezang. WWW.ITFRYSKEGEA.NL

vr. 27 aug. t/m zo. 5 sept

zondag 5 september

kunstroute

GAASTERLAND EXPOSITIE Diverse deelnemende ateliers hebben de deuren geopend om je te inspireren. WWW.KUNSTROUTEGAASTERLAND.NL

nazomer streekmarkt HEMELUM MARKT Elke 1e zondag van de maand kun je streekproducten shoppen in de buitenlucht bij de Flinkefarm. WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

muzt: the wiz

natuur-cultuurtocht

MUZT Musicalopleiding met echte feelgood musical.

Gezellige fietstocht met onderweg bijzondere (mini)concertjes en versnaperingen.

SNEEK MUSICAL

Masterclasses van Theo de Jong en Peter Tiehuis.

zaterdag 28 augustus

herema park live

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

JOURE MARKT Wolfeest in het teken van wol.

JOURE MUZIEK Start van jaarlijks terugkerend festival met o.a. Jett Rebel en Miss Montreal.

ZOMERWANDELING

JOUREONDERDEWOL.WORDPRESS.COM

WWW.HEREMAPARKLIVE.NL

deropút

fluitend door friesland

AGENDA.PHP

za. 14 en za. 21 augustus

onder de wol

za. 28 en zo. 29 augustus

WWW.MAKKUMFRIESLAND.NL/

WWW.THEATERSNEEK.NL

LEMMER RONDLEIDING Een gids vertelt je over de historie van voormalig vissersdorp Lemmer.

OORLOGSWANDELING

Het Codhakwartet en de Dichter fan Fryslân gaan met muziek en gedichten langs de Elfsteden.

SNEEK MUZIEK

WWW.HETBOLWERK.NL

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

NATUURCULTUURFIETSTOCHT

JOUSTERKUIER

zomerwandeling

oorlogswandeling

JOURE DOEN

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ NATUURCULTUURFIETSTOCHT

Waterland van Friesland is de naam voor de toeristische regio Zuidwest Friesland. VVV Waterland van Friesland geeft hier tips om eropuit te gaan. Kijk voor de volledige agenda op: WATERLANDVANFRIESLAND.NL/EVENEMENTENKALENDER

beleven

FOTO: TOM GOOSSENS

belibje

ONTDEK ELFSTEDENSTADJE SLOTEN

Wijnproeverij

Fluitend door Friesland

Ontdek erfgoed te voet

Bij de Thaborhoeve in Tirns vind je een kleinschalige wijngaard. Hier kun je genieten van Friese wijnen die met de unieke eigen druiven gemaakt worden. Op zondag 22 augustus proef je op het zonnige terras van de Thaborhoeve drie heerlijke Friese wijntjes met drie bijpassende hapjes en een bonuswijntje. Ondertussen hoor je meer over de historie van het Thaborkleaster, de wijnen en de wijngaard. Of kom eens langs om een gekoeld flesje wijn te kopen en nuttig dit in de wijngaard, de bloementuin of op de steiger.

Het Cohdakwartet en de Dichter fan Fryslân Nyk de Vries trekken op zaterdag 28 en zondag 29 augustus met een bijzonder programma van muziek en gedichten langs de Elfsteden. Op een bijzondere locatie in elke Elfstedenstad brengen zij een voorstelling waarin muziek en poëzie samensmelten. Op zaterdag treden de vier blokfluitisten en de dichter op in Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren en Hindeloopen. En op zondag zijn ze o.a. te vinden in Workum en Bolsward. Kijk voor alle locaties en aanvangstijden op de website.

In de zomer kun je bijna elke dag meedoen aan een stads- of dorpswandeling. Sluit aan bij een wandeling en ontdek alle ins en outs van onze prachtige steden en dorpen in Zuidwest Friesland! Ga bijvoorbeeld mee met de zomerwandeling in Lemmer. Maak een stadswandeling in Bolsward. Doe een Jouster Kuierke met bezoek aan de historische gerechtskamer in de Jouster toer. Of ontdek het kleinste Elfstedenstadje Sloten met stadswandeling, museumbezoek en rondvaart.

WWW.COHDAKWARTET.COM

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ EVENEMENTENKALENDER

Ferdive daasje Vermaak

FOTO: MAARTEN VAN DER WAL

WWW.THABORHOEVE.NL

FLINKE FLEA MARKET

Boerenmarkt

Flinke Flea Market

Tot en met 26 augustus kun je iedere donderdag op de Weachswâl in Woudsend terecht voor de heerlijkste streekproducten. De Boerenmarkt biedt elke week een gevarieerd, wisselend aanbod verse boodschappen, zoals groente, fruit, jam, honing, kaas, ijs, brood, vlees en vis. Combineer het bezoek aan de markt met een korte wandeling door het dorp en ontdek de smalle straatjes, de leuke winkeltjes, de molens en de kerken.

Op zondag 15 en 29 augustus ben je weer welkom om te struinen tijdens de Flinke Flea Market in het weiland van de Flinkefarm. Dat betekent schatzoeken tussen de spullen van een ander in de buitenlucht op een heerlijke locatie. Ben je op zoek naar mooie oude vintage spullen? Of laat je je graag verrassen door het aanbod? Er is genoeg brocante om je hart bij op te halen en veel ruimte om te genieten van het uitzicht.

WWW.WELKOMINWOUDSEND.NL

WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

ook jouw

evenement hier? Plaats jouw evenement gratis in onze evenementenkalender. Je kunt je evenement aanmelden op onze website. WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ EVENEMENT

NUMMER 08 • 2021

TEKST GERARD VAN LEEUWEN // FOTO'S DOUWE BIJLSMA

CULTUURBEWAKER VAN SV DE WALDE HENDRIE DE VRIES

‘Ik was de eerlijkste grensrechter van de hele Zuidwesthoek’ Iedere club kent ze wel. Cultuurbewakers of clubiconen. De een omdat hij clubtopscoorder aller tijden is, de ander vanwege tientallen jaren vrijwilligerswerk, het zijn van ‘aimabele suikeroom’ of ‘gewoon’ een markante supporter. Nog vaker betreft het een combinatie van deze bepalende factoren. Ook s.v. De Walde kent een aantal markante persoonlijkheden die hun sporen op diverse terreinen binnen en buiten de club ruimschoots hebben verdiend. Hendrie de Vries is daar één van. Dat hij door de jaren heen zo’n vijftien wedstrijden in het vlaggenschip geacteerd heeft is slechts een rimpeling in de voetbalhistorie van de geel-groenen.

De begroeting op het fraaie sportpark It Waldstreffen eind juli is allerhartelijkst. De koffie staat al klaar op het al even fraaie terras wanneer fotograaf Douwe Bijlsma en ondergetekende aankomen. Een pakje Zware van Nelle, waaruit met enige regelmaat een greep genomen wordt, ligt binnen handbereik. Voor de journalist is het een weerzien met het sportpark na een periode van een jaar of dertig. Het sportpark waar mijn vader ooit trainer was, in een kruiwagen naar een skûtsje werd gereden na een kampioenschap en erelid is.

OUDE SWF-BUS ALS KLEEDKAMER Hendrie de Vries droeg voor het eerst het groen en geel als ‘welp’. “Zo heette dat toen,” blikt De Vries terug. “Het was nog op het oude veld aan ‘De Mar’. Een oude SWF-bus diende als kleedlokaal en voor de rest was er eigenlijk helemaal niks. Letterlijk werden voor de wedstrijden de schapen verhuisd naar een ander grasveld voor we konden beginnen. We zijn in 1973 verhuisd naar dit sportpark. Ik heb mijn hele voetballeven hier doorgebracht. Na de welpen kwam de juniorentijd en al redelijk snel deed ik ook vrijwilligerswerk. Ik speelde nog in de A-junioren (tegenwoor-

dig de Onder-19, red.) toen ik de jongste teams trainde. Het was een prachtige tijd. In de A-junioren was Siep Martens mijn leider. Toen ik eens een penalty mocht nemen, tegen naar ik meen Heerenveense Boys, zei hij ‘gooi eerst maar wat modder in de ogen bij de keeper’. Toen was dat een voorbeeld van de typische voetbalhumor, nu zou daar schande van worden gesproken. Toen ik naar de senioren verkaste was Jelle Feenstra trainer. Hij was de opvolger van jouw vader. Die zag het niet helemaal met mij zitten als voetballer, dus ik speelde mijn wedstrijden in het tweede. Dat zou ook zo blijven. Slechts sporadisch mocht ik optreden in het eerste als er een blessuregolf of veel schorsingen waren. Maar met een wedstrijd of vijftien houdt dat wel op.

‘GOOI EERST MAAR WAT MODDER IN DE OGEN BIJ DE KEEPER’

Hendrie de Vries: “Als je nu naar onze accommodatie kijkt dan kun je het resultaat zien van al die inspanningen.”

Ik was een kopsterke linksbuiten in het gebruikelijke driespitsensysteem. Bij ‘dode spelmomenten’ probeerde ik koppend mijn doelpunten mee te pikken. Ik heb altijd met veel plezier gevoetbald. Dat ik niet standaard in het eerste speelde lag overigens voor een belangrijk deel aan mezelf. Op zaterdag stond ik er altijd wel, maar ik had niks met trainingen. Alleen na afloop in de kantine stond ik mijn mannetje. Een hersenbloeding maakte een einde aan mijn actieve loopbaan. Gelukkig bleek een en ander operabel en ben ik in het UMCG geopereerd. Zelf vind ik dat ik niet veel veranderd ben. Mijn vrouw denkt dat ik sinds die tijd een korter lontje heb….”

BETROKKENHEID BIJ ‘HET EERSTE’ “Sinds 1992 ben ik betrokken geweest bij het eerste team, tot twee jaar geleden. Ik was grensrechter en dat combineerde ik veelal met het leiderschap. Jelle de Vries regelde alle administratieve zaken en de kleding. Zelf was ik het klankbord van de trainer, vooral op donderdag na de laatste training, maar ook op de zaterdagmiddag. Ik denk dat ik er wel tien heb ‘versleten’. Met vrijwel iedereen heb ik nog contact, uitgezonderd één trainer. Dat mogen we ons overigens ook als club zelf aanrekenen. Ik heb hem mede aangesteld en dat bleek achteraf een behoorlijke inschattingsfout. Maar met alle anderen heb ik prima samengewerkt. Jelle Feenstra mist vrijwel geen wedstrijd en met bijvoorbeeld jongens als Henk van Hes, Martin de jong en Kerst Heida onderhoud ik goede contacten. In die dertig jaar heb ik heel wat meegemaakt. Iedere trainer had zo zijn eigenaardigheden. Het valt niet mee om een aantal voorvallen te kiezen, maar ik herinner me bijvoorbeeld nog een scène dat Hendrik Landman en ik op de bank zaten bij Jelle Feenstra en dat Hendrik er op een gegeven moment genoeg van had. Hij zei: ‘trainer ik ben er klaar voor’ en prompt mocht hij invallen. Toen dacht ik: ‘dat lijkt mij ook wel wat’, dus ik naar Jelle en zei: ‘trainer ik ben er ook klaar voor’. Het antwoord was: ‘ga jij maar weer lekker zitten, pipo’.

SPORT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

vv Balk. Ook jeugdspelers kozen af en toe voor andere clubs zoals ONS Sneek. Er komen er nu een paar terug die veel voetbal bagage meenemen. Dat is dan weer de andere kant van de zaak. Voor het komende seizoen ben ik niet voor niets optimistisch gestemd. Ik kan niet wachten tot de start van de voorbereiding op 7 augustus. Hoe de voorbereiding eruitziet kan ik je niet meer vertellen. Ik zit niet mee zo dicht op het vuur, haha. Als bestuurslid kreeg ik ook met de problematiek te maken dat onze club steeds kleiner wordt. Ik hoop dat we zo lang mogelijk zelfstandig blijven. Ik kan me nog een vergadering herinneren van de clubs uit de omgeving op uitnodiging van de toenmalige gemeente Gaasterlân-Sleat. Het ging over de wens om accommodaties te laten samensmelten en er werd gewerkt met die grote flapovers. ‘Dat nooit’ heb ik er toen opgeschreven. Toen men vroeg om een nuancering heb ik gezegd ‘alleen in groen geel en in Oudega’. Daarna hebben we er nooit meer iets van vernomen. Maar eerlijk gezegd zie ik de toekomst met de nodige angst tegemoet. De reeds gefuseerde scholen hebben gezamenlijk misschien nog vijftig leerlingen. Er wordt hier nauwelijks gebouwd. Ja nu, dertien woningen bij de kerk hier. Maar die worden weggekocht door mensen uit de Randstad. Daar heb je als club niet zoveel aan. Bij de Onder 14 en Onder 15 hebben we een samenwerking met Woudsend.

‘HOE HARDER ER GESCHOLDEN WERD, HOE BETER IK IN VORM KWAM’ Kerst Heida was de man van de gekke uitspraken. Daar kunnen we nu nog wel om lachen, maar destijds was het humor die in deze streken nog niet helemaal was ingedaald. Citaten als ‘volgens mij zitten de dozen nog om je schoenen’ en zo, dat was even wennen. Ook kan ik me nog een hele belangrijke wedstrijd herinneren tegen Heerenveense Boys. Het ging om promotie. Ik was druk aan het vlaggen en de trainer zat met de wisselspelers maar wat te ouwehoeren over de wedstrijd Real Madrid- FC Barcelona. Ik dacht dat ik helemaal gek werd. Of dat de trainer de beste spelers wisselde bij een gelijke stand en dat we per ongeluk de wedstrijd toch nog op het nippertje wonnen en hij na de wedstrijd opmerkte dat ‘hij het toch bij het rechte eind had gehad…’ Toen had ik inderdaad een kort lontje.”

EERLIJKSTE SCHEIDSRECHTER “Als grensrechter heb ik in al die jaren heel wat naar mijn hoofd geslingerd gekregen, maar ik moet zeggen dat me dat nooit iets heeft gedaan. Ik was de eerlijkste grensrechter uit de hele Zuidwesthoek. Hoe harder er gescholden werd, hoe

beter ik in vorm kwam. Ik weet nog een keer dat we uit bij DWP speelden en een aantal vrouwen op leeftijd echt de hele wedstrijd tekeergingen. Ik kan er nu nog om lachen. Ik ben trouwens wel ooit een keer geschorst geweest door de KNVB. Het was een wedstrijd tegen SC Flamingo en de scheidsrechter gaf een keer voordeel bij een buitenspel gevalletje. In no time stond de hele entourage van SC Flamingo om hem heen en besloot hij tot een afkoelingsperiode. Toen hij zelf na een kwartier nog niet naar buiten kwam ben ik naar binnen gestapt in de kleedruimte. Meneer bleek onder de douche te staan. Ik heb toen uit de gein geroepen dat ie, wanneer hij naar buiten zou komen, ‘voor mij was’. Op rapport dus, en acht wedstrijden schorsing. Ik denk dat je daar nu niet mee wegkomt. Ook ben ik ooit voor dertien wedstrijden geschorst geweest als speler vanwege ‘valsheid in geschrifte’. Ik had gespeeld onder een valse naam in het tweede. Daar kreeg de toenmalige secretaris van de club lucht van en waar meestal voor de mantel der liefde wordt gekozen, zei deze man dat hij daar niet aan wenste mee te werken: dertien wedstrijden!”

SLAGVAARDIG BESTUURDER Ook zat Hendrie de Vries geruime tijd in het bestuur van sv De Walde, waarvan lange tijd onder voorzitterschap van oudeerste elftalspeler Age Zeldenrust (eveneens een clubicoon, red.). “Met z’n allen hebben we hier veel tot stand gebracht. Als je nu naar onze accommodatie kijkt dan kun je het resultaat zien van al die inspanningen. We hebben hier alles met een grote groep vrijwilligers tot stand gebracht. Daar mogen we trots op zijn. Ook het feit dat we hier drie jaar in de tweede klasse hebben gespeeld met alleen maar jongens uit de eigen opleiding is zoiets. Er waren hier toen clubs aan de lijn om te scouten, waaronder onze buren van

Dat verloopt goed volgens mij. Alleen als we politiek gestuurd mogen bouwen, dus voor de mensen die hier willen doorstromen, zou er weer nieuw leven in kunnen komen. Het zal op den duur niet gemakkelijk worden.”

De functies van Hendrie de Vries bij het eerste team zijn inmiddels geruime tijd ingevuld. Een ‘consortium’ van vier hanteert tegenwoordig beurtelings de vlag. Het leiderschap wordt vervuld door Jacco Tromp. Hendrie de Vries mag zich tegenwoordig ‘gastheer’ noemen in de bestuurskamer van De Walde.

DE BESTE OCCASIONS! €30.590

€17.595

ELEKTRISCH

€7.745

AUTOMAAT

HONDA E

PEUGEOT 2008

Electric – 154 pk – Advance 17” – 2020 – 6.899 km

€63.950

FORD FIËSTA

PureTech – 110 pk – Allure – 2017 – 34.598 km

100% Elektrisch - 8% Bijtelling - €2.000 subsidie

€21.945

65pk - Style - 5drs - 2013 - 107.631 km

€7.495

AUTOMAAT

ELEKTRISCH

FORD MUSTANG MACH-E

BMW 1-SERIE

AWD 75kWh – 269pk – Tech. Pack plus – 2021 – 20 km

118i - 136pk Lease Edition - 2019 - 48.868 km

100% Elektrisch - 12% / 22% Bijtelling

€7.950

€17.445

TOYOTA AYGO

VVT-i – 69 pk – X-Cite 5-deurs – 2016 – 93.500 km

€34.950 AUTOMAAT

RENAULT CLIO

TCe - 100pk - Intens - 2020 - 10.356 km

VOLKSWAGEN UP!

VOLKSWAGEN T-ROC

75pk - 5drs - High UP! - 2016 - 93.401 km

1.5 TSi - 150pk - DSG - 2021 - 1.265km

ELEKTRISCH RIJDEN BIJ JAARSMA!

RENAULT ZOE

Série Limitée Rivièra 8% BIJTELLING! > Koopaccu 52 KWh > Verwarmde stoelen en verwarmd stuurwiel > Lederen bekleding Navy Blue > 395 km range (WLTP) > 9.3” EASY LINK multimedia scherm > Climate control > Lane keep assistant

€ 31.399,- inclusief BTW > Registratie december 2020, 8% bijtelling! > € 2.000 Particuliere subsidie > Levering in ca. 2 weken!

Automobielbedrijf Jaarsma Ridderdijk 11b 8741 KE Hartwerd Telefoon 0515-569811 WhatsApp 06 3391 0695 E-mail info@automobielbedrijfjaarsma.nl

Wy dogge alles foar jo auto!

www.automobielbedrijfjaarsma.nl

TEKST JOERI VAN LEEUWEN // FOTO'S SV NOK

deFryskeMarren // SPORT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

NIEUWE JEUGDLEDEN BIJ SV NOK ZIJN MEER DAN WELKOM Het is half oktober 2020 en het bestuur van de NeVoBo (Nederlandse Volleybal Bond, red.) is bijeen. Niet veel later worden de volleybalcompetities in zijn geheel afgelast, op de Eredivisie na. Voor veel verenigingen een enorme strop op sportief vlak. Leden stoppen of gaan andere sporten beoefenen. Bij SV NOK, de omnisportvereniging van Nijemirdum en Oudemirdum, zijn er echter weinig wijzigingen in het ledenbestand. De grote betrokkenheid bij de vereniging is een van de bindende factoren volgens voorzitster Gerrie van der Veen. “De sportvereniging heeft een verbindend karakter binnen de dorpen. Zo voelt dat voor mij ook echt. We hebben natuurlijk een locatie waar meerdere sportverenigingen onder dezelfde naam hun sportdiscipline aanbieden. Zo speelden mijn zoons alle drie bij dezelfde club maar in plaats van volleybal deden zij aan voetbal. Het belangrijkste is dat ze sporten en bewegen en het leuke is dat het binnen een dorp niet gaat om wat je doet. Ik ging met veel plezier bij ze kijken, al ben ik liever zelf aan het volleyballen. Mensen van binnen de dorpen zijn ook niet snel geneigd om ergens anders te gaan spelen. Dat is misschien in grotere plaatsen met meerdere verenigingen een ander verhaal, maar hier zijn de leden eigenlijk niet snel lid af.”

Team CMV niveau 3-5

OMNISPORT Voor de overkoepelende omnisportvereniging is er uit elk bestuur een afgevaardigde. “Het is soms van belang om iets in groter perspectief te zien dan je eigen vereniging. Denk daarbij aan de accommodatie, maar ook aan zaken als gezamenlijke inkoop. Buiten dat is het voor verenigingen van eminent belang om sponsoring binnen te halen. Omdat je dan al snel in elkaars vaarwater komt, bedenken de meeste clubs jaarlijks een of twee acties. Het is wenselijk om juist tijdens een actie van bijvoorbeeld het voetbal niet ook nog eens een actie van ons te doen. Dan zouden mensen wellicht moeten kiezen tussen een van beide. Zulke dingen kun je goed afstemmen met elkaar waardoor er geen overlap is. Daarnaast zijn

er ook landelijke ontwikkelingen en trends waardoor je misschien elkaar kunt helpen bij het vinden van oplossingen of het aangaan van uitdagingen.”

JEUGD Bij SV NOK komt samenwerking in vele vormen voor. Zowel in het bestuur als ook bij de jeugd. Van der Veen: “We hebben te maken met een relatief kleine groep jeugdleden. Dat is overigens vaak het geval geweest, dus niets nieuws. We proberen te kijken hoe we het die groep naar de zin kunnen maken. We hebben niet de breedte om bijvoorbeeld te selecteren. Hierdoor zullen nieuwe leden, die bij wijze van de spelregels niet kennen, spelen met de meest talentvolle volleyballers binnen die leeftijdsgroep. Daarin moet je dan een balans zien te vinden, want je hebt elkaar ook nodig om überhaupt een team te kunnen vormen. In het verleden, en misschien ook komend jaar, hebben we Jeugdteam MB al eens een samenwerking gehad met Bakhuizen. Zij hadden dan niet genoeg volleyballers voor een team en wij net bestuur te mogen, maar we mogen te veel voor een team zodat je dan niet klagen. Er is altijd wel iemand twee teams kon maken. Of beide bereid om bijvoorbeeld eens te te weinig, waardoor je samen wel fungeren als puntenteller, een een team op de been kan brengen. ouder als coach, of een trainer die Die samenwerking is eigenlijk altijd de jeugd wat bij kan brengen. Wij goed voor de ontwikkeling van de zijn daar als bestuur dan ook erg verenigingen. Dan moet je niet content mee. Daarvoor proberen alleen kijken naar je eigen belang. we de vrijwilligers ook niet te verNieuwe jeugd is meer dan welkom.” geten met een attentie. Je hoeft het niet te doen maar doet het wel om de vereniging draaiende te houden BETROKKENHEID en dat is zeker de moeite waard Zoals eerder gememoreerd is de om te benoemen. We hebben betrokkenheid van de leden binonlangs ook een periode buiten nen de volleybalafdeling van NOK kunnen volleyballen. Mochten we groot. “Het is weliswaar niet zo dat gebruik maken van een veld bij een leden staan te dringen om in het

Weetjes SV NOK

• 5 teams in senioren (2 heren, 3 dames) • 2 jeugdteam MB • CMV niveau 3-5

camping om vanuit daar te kunnen trainen. De volwassenen doen dat nog en de jeugd is weer naar binnen gegaan toen dat weer mocht. Niet vanwege het weer, maar om weer gevoel te krijgen bij de zaal en het volleybal daar. We hebben een mooie vereniging, maar omdat we ook een en ander aan kosten hebben is sponsoring altijd welkom. Gelukkig hebben we, ondanks Corona, geen grote problemen ondervonden qua sponsoring die tegenviel. We zijn een gezonde vereniging en kijken de toekomst ook met veel plezier en vertrouwen tegemoet.”

38 17

17 22

6 6

18 17

10 10

17 10

18 14

14 14

PUZZELPAGINA NR 08

8 11

D C

NUMMER 08 • 2021

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de email of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 08-2021 – tot uiterlijk 10 september 2021. Wij wensen je veel puzzelplezier!

4 14 19

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers te vinden ord wo rde het gekleu

gul staat in Amerika

vuil

partij in een geding

annexus heimelijk

beter

land in Afrika

handlamp wijsje

vorstenverblijf

jongere broer of zus grote hamer

livreiknecht

sprookjesfiguur als boven

strik

gewicht

zangnoot

26 26

23 4

1 5

9 1

Duits gebergte

Afrikaan

woestijnbron

Surinaams gerecht aanvangen

oude goudmunt

leerling

doortochtgeld

regenachtig

spil

breuk

boosaardig

mankement

rustbank nurk

keukengerei

toelage

1 1

15 22

riv. in Schotland uitroep van pijn

schildergerei

overleg

onevenwichtig

11 6

eens

5 22

5 13

11 11

1 1

13 20

13 15

11 13

mop

uitroep van afkeer hoeveelheid

tempel

dikhuidig dier

vogel

overwinning

vuurwapen

zijrivier v.d. Rijn

voorzetsel

bijbelvertaling

elektroencefalogram speelgoed

kampeergerei

beschut

godin v.d. vrede

veiling

als volgt

silicium

rijstdrank

riv. in Duitsland Bijbelse priester

pl. op Ameland

indopen

25 1

6 6

19 8

22 23

15 22

13 1

Gelijke cijfers staan voor gelijke letters. Probeer het gekleurde woord te vinden.

slavenschip

stuurinrichting

snavelpunt

herhaling

zuilengang

domoor

werelddeel

PUZZEL EN WIN WAARDEBON T.W.V. € 25,aangeboden door en te besteden bij: 2 BIOSCOOPKAARTJES!

rugzak

pl. in Frankrijk

drukkende lasten

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

Spaanse schilder

5 netjes

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren NR. 07-2021 G. van der Meer uit Wijckel heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze is aangeboden en is te besteden bij DE BIOS in Heerenveen

Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.bios-heerenveen.com

DE BIOS HEERENVEEN

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 08, VÓÓR 10 september 2021 PER EMAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST NAAR: GROOTDEFRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

OPLOSSING EDITIE 07-2021: Zweedse puzzel: spotgoedkoop // Kruiswoordpuzzel: brandkast

COLOFON GrootdeFryskeMarren is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren.

Oplage: 28.000 exemplaren.

UITGEVER

REDACTIE

FOTOGRAFIE

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Henk van der Veer, Wim Walda, Eelke Lok, Janita Baron, Joeri van Leeuwen, Gea de Jong-Oud en Piebe Piebenga.

Gewoan Dwaan/Douwe Bijlsma, Johan Brouwer, Wim Walda.

VORMGEVING

VERSPREIDING

Frans van Dam (bliidd.nl)

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

DRUK Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

REDACTIETIPS? redactie@grootdefryskemarren.nl

BLADMANAGEMENT Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

VERKOOP

EINDREDACTIE

Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok, Mieke Alferink, Neeltje Oostra.

Wim Walda

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTDEFRYSKEMARREN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 16 SEPTEMBER 2021

20 cm diameter

46 cm

llatie

Prijs incl. insta

0 2 , 8 € 99

Voorkomt kalkaanslag en filtert je drinkwater Zamarra Kok Kalkaanslag is een grote ergernis; het maakt de toiletpot bruin, douchetegels dof en is slecht voor apparaten. Daarom heb ik een Big Green kalkpreventie apparaat met koolstoffilter laten installeren. Zacht water (en dus koffie en thee) smaakt beter en de waterkoker blijft schoon. Ik kan met een kwart minder (vaat)wasmiddel toe en hoef geen speciale sanitairreiniger meer te gebruiken. Vooral het gebrek aan kalkaanslag in de badkamer scheelt erg veel poetswerk. Helaas moet ik de douche nog wel nadrogen, omdat anders opgedroogde waterdruppels met magnesiumresidu zichtbaar blijven. Telegraaf, 4 juli 2020

ALLE VOORDELEN OP EEN RIJTJE BIG GREEN

WATER ONTHARDER

Voorkomt kalkaanslag Verwijdert bestaande kalk Verbetert geur, kleur en smaak Filtert op chemicaliën Ongefilterd kraanwater

Gefilterd met de Big Green

Behoudt calcium en magnesium Verspilt geen water Werkt zonder zout Gebruikt geen stroom Geen afvoer nodig

Nel Zeer tevreden met de Big green. We hadden een ontharder met zout maar vanwege het zout in je drinkwater waren we daar niet blij mee. Omdat we een natrium arm dieet volgen werd ons geadviseerd om de ontharder weg te doen. Na installatie van de big green merken we meteen verschil aan ons drinkwater, de smaak is veel lekkerder. De kalkaanslag komt niet meer terug. Het werkt geweldig. Edam, 4 januari 2021

Jaap Jurjen en Froukje Veenstra Wij zijn nu vier weken in het bezit van de BigGreen. Wij zijn super tevreden. Alles is schoner (koffiezetapparaat, was-en afwasmachine, douchecabine etc.) en zachter. En het water smaakt inderdaad lekkerder. Inmiddels onze lieve buren ook hiervan in kennis gesteld, en ook zij zijn nu bezitters geworden van de BigGreen. Zegt het voort, zegt het voort. Sumar, 26 januari 2020

Onderhoudsvrij Milieuvriendelijk Duurzaam

Filter geplaatst in kruipruimte

Filter geplaatst in meterkast

Verwijdert sediment, zware metalen en chemicaliën

De Big Green wordt geleverd en geïnstalleerd door een van onze ervaren installateurs. Zo bent u ervan verzekerd dat alles perfect werkt, heeft u voortaan geen last meer van kalkaanslag en

Actie:

kunt genieten van zuiver drinkwater.

1-ste vervangfilter volgend jaar

GRATIS!

www.big-green.nl • Informatie 0299-321188

PROGRAMMA

15-JARIG JUBILEUM SPORTSTAD HEERENVEEN WOENSDAG

SEPT

ECO-COACHEN | BASKETBAL | FITNESS (BOOTCAMP | SPINNING | CIRCUIT)

DONDERDAG

SEPT

ECO-COACHEN | SUPPEN | FITNESS (BOOTCAMP | SPINNING | YOGA)

VRIJDAG

SEPT

VRIJ SKEELEREN | FREERUNNING | FITNESS (SPINNING | CROSSBOX)

ZATERDAG

SEPT

KLIMMEN | BOXING

ZONDAG

SEPT

TRICKING WORKSHOP | KLIMMEN

MAANDAG

SEPT

DINSDAG

SEPT

BASKETBAL | AQUASPORTEN | FITNESS (BOOTCAMP | SPINNING | CIRCUIT)

WOENSDAG

SEPT

BASKETBAL | ECO-COACHEN | FITNESS (BOOTCAMP | SPINNING | CIRCUIT)

DONDERDAG

SEPT

BASKETBAL | SUPPEN | FITNESS (BOOTCAMP | SPINNING | YOGA)

VRIJDAG

SEPT

VRIJ SKEELEREN | FREERUNNING | FITNESS (SPINNING | CROSSBOX)

ZATERDAG

SEPT

KLIMMEN | BOXING

ZONDAG

SEPT

TRICKING WORKSHOP | KLIMMEN

MAANDAG

SEPT

DINSDAG

SEPT

AQUASPORTEN | BOOTCAMP | FITNESS (SPINNING | CIRCUIT)

WOENSDAG

SEPT

ECO-COACHEN | SUPPEN (TOCHT) | FITNESS (BOOTCAMP | SPINNING | CIRCUIT)

Extra activiteit: ZWEMVIERDAAGSE 13, 14, 15, 17 en 18 september. Aan deze activiteit zijn kosten verbonden. Kijk voor meer informatie op www.sportstad.nl/jubileum

Het programma is onder voorbehoud van de huidige coronamaatregelen. Kijk op www.sportstad.nl/jubileum voor het meest actuele programma, tijden, doelgroepen en aanmelden.