In dit magazine lees je de beste tips, routes en activiteiten in de regio Zuidwest Friesland: Waterland van Friesland. Hier bieden water en land unieke mogelijkheden om te fietsen, varen of wandelen. Ervaar de regio met zeven van de Elfsteden, de Friese meren, de IJsselmeerkust, de bossen van Gaasterland, een Nationaal Landschap en meer.
Verhaallijnen
05 Opladen door ontladen
15 7 stadjes, 7 schatjes
21 Reis langs waterwerken en -wegen
Inspiratie
13 Uitagenda
19 Schatzoeken in IJlst
27 Fonteinen
29 Tips voor kids
35 Souvenirs van Waterland
53 Strand van Waterland
54 Inspiratiekaart
58 Elf dorpen
61 Overnachten
67 Routetips
70 Wonderlijke weetjes
Natuur
49 Nationaal Landschap
76 Flora en fauna
78 Kleurplaat
Cultuur
40 Musea en bezoekerscentra
47 Friese les
75 Museum Sloten
Streken
32 Gaasterland
38 Friese meren
44 Greidhoek
62 IJsselmeerkust
Handige adressen
80 Overnachten
87 Eten en drinken
90 Water en Sport
95 Actief en Verhuur
98 Kunst, cultuur en musea
99 Shoppen
102 Zakelijk en praktisch
104 VVV locaties
Geschikt voor grote groepen. Perfect als teamuitje of familiedag
5 verschillende Escape rooms onder één dak!
Het leukste indoor uitje van Sneek
Opladen door ontladen
Kom tot bedaren en laat je zorgen varen. ‘Gean mei de stream’ in Waterland van Friesland. Ga lekker wandelen, fietsen of varen. Voel je overal welkom en laat je groeten. Word weer mens. Vind weer tijd. Voor een ontmoeting of een goed gesprek. Snuif cultuur in een authentieke plaats of in een knus museum. Adem de lucht, zo zuiver en puur. Geef en gun jezelf de ruimte. Want Waterland van Friesland geeft het je graag. Kom opladen door ontladen en maak een ruimtereis in Waterland van Friesland. We geven je alle informatie die je nodig hebt om jouw persoonlijke keuze te maken: gps-coördinaten, routes en ervaringen… Ga je mee?
ruimte
Ontdek 12 bijzondere plekken om op te laden
Aan de hand van gps-coördinaten nemen we je mee op een ruimtereis door Waterland van Friesland. Over het water, het land of zelfs door de lucht. Bij elk ‘ruimtepunt’ kun je een (Fries) gedicht lezen en in Lytsewierrum, Sandfirden, Oudemirdum en Skrins kun je luisteren naar podcasts op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/RUIMTE
“Vind weer tijd voor een ontmoeting of een goed gesprek”
1 / NANNEWIID
Verbind je met de natuur van het Nannewiid. Geniet tijdens de zonsondergang van de ruimte die langzaam overgaat van dag naar nacht. Heb je zin in kamperen, zwemmen, suppen, kanovaren, fietsen of wandelen? Het Nannewiid geeft je volop keuzeruimte. Ook om in dit natuurgebied kleurrijke planten en vogels te spotten. Wil je eens een prachtig paars-roze moeraskartelblad zien bloeien? Of een paradijselijk mooie blauw-oranje ijsvogel zien? Dan is het Nannewiid jouw buitenkans.
Lees het Friese gedicht over het Nannewiid:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ GEDICHT-NANNEWIID
2 / JOURE
Stijg boven de wereld uit. Maak een ruimtereis boven Waterland van Friesland. Vlieg weg vanuit Joure, dat
vanwege z’n jaarlijkse ballonfeesten ook wel ‘Balloon City’ genoemd wordt. Een ballonvaart is ‘gean mei de stream’. Je voelt geen zuchtje wind, omdat je met de wind ‘meewaait’ door een sprookjesachtig miniatuurlandschap. Vanuit het goddelijke ballonperspectief ben jij groot en al het andere klein. Welk Fries meer zou daar onder je langstromen? De ballonvaarder weet het vast wel.
Lees meer over de Friese Ballonfeesten:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ BALLONFEESTEN
3 / MARBOEI
Met een Marboei van Recreatieschap Marrekrite kun je midden op het Friese water aanleggen: gratis. Deze geelblauwe boeien vind je op meer dan 100 bijzondere plekken in Waterland van Friesland. Ben je afgemeerd? Dan is deze plek voor maximaal 24 uur helemaal van jou. Dichterbij je eigen
natuur en die van het water kun je niet komen. Zo boeiend dat veel mensen er spontaan van beginnen te dichten.
Doe de Marboei vaarroute:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ VAARROUTEMARBOEI
4 / OUDEMIRDUM
Dwaal terug naar de woeste tijden van de Zuiderzee. Die zee gaf vaak gul, maar nam soms ook gewetenloos. Door de komst van de Afsluitdijk is die wisselvallige tijd afgesloten. Toch ging de aanleg van deze 32 kilometer lange dijk niet zonder slag of stoot. Kijk eens met andere ogen naar het IJsselmeer. De golfjes die je nu ziet, waren vroeger soms woeste tongen van water die schepen, bemanningen en zelfs dorpen opslokten. Kun jij je dit voorstellen?
Beluister de podcast over Oudemirdum:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ PODCAST-RUIMTE
MARBOEI
JOURE
5 / WYLDEMERK
Ontdek het nachtelijke geheim van de Wyldemerk. Welke dieren hebben hier in de nacht een verborgen bijeenkomst gehad? Libellen en juffers zijn er vast en zeker bij geweest. Want het eerste Europese libellenreservaat ligt hier bij de Wyldemerk. Er leven meer dan 40 soorten, de helft van alle soorten in heel Nederland. Ze dragen sprookjesachtige namen als glassnijder, vroege glazenmaker en lantaarntje. Jij kunt ze in de Wyldemerk in het echt zien. Wist je dat libellen behoren tot de snelste insecten en dat ze ook achteruit kunnen vliegen?
Doe de wandelroute WyldemerkOudemirdumerklif-Laaksum: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ WANDELROUTEWYLDEMERK
6 / LAAKSUM
Dit kleinste vissershaventje van Europa heeft een grootse rol in de Friese geschiedenis gespeeld. In 1345 kwam hier een aanvalsvloot van graaf Willem IV van Holland aan om de Friezen te bevechten. Het leidde tot de Slag bij Warns waarbij de Friezen de Hollanders versloegen en hun vrijheid
behielden. Het gewone leven kon gelukkig weer verdergaan en de vissers konden weer uitvaren. Nog steeds vindt een enkele visser hier z’n brood en geluk in het vangen van het Laaksumer bot: een erkend streekproduct. Beproef jouw geluk bij visrestaurant zoutloods ‘de Hang’ op een zondagmiddag. Een unieke plek voor een lekkerbek.
Ontdek meer over Laaksum: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ LAAKSUM
7 / SANDFIRDEN
Water heeft een vloeibaar karakter en de Fries een onverzettelijk. De inwoners van dit minuscule terpdorpje lieten en laten zich namelijk niet de wil van het soms verraderlijke water opleggen.
Ontdek wat velen het mooiste plekje van Friesland noemen: Sandfirden. Neem op de steiger bij het meertje Hop plaats tussen het vloeibare en onverzettelijke. Voel je de kracht van het kerkje achter je? Dát was de levensreddende plek van de inwoners tijdens de stormvloed van 1825.
Beluister de podcast over Sandfirden: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ PODCAST-RUIMTE
8 / WESTHEM
Hang dit schilderij van een schilderachtig terpdorp omringd door weidse natuur aan de muur van je ziel. Dan kun je in gedachten de route via de Hemdijk telkens weer gaan. Dat prachtige weggetje die via deze historische dijk dwars door het Friese landschap meandert. Vroeger beschermde de Hemdijk tegen de Middelzee. Nu geeft hij een weids uitzicht op oude boerderijen en middeleeuwse kerken en leidt hij je naar Westhem. Een minidorp waar mensen voor hun gevoel grootse levens leiden.
Doe de wandelroute HeegSandfirden-Westhem: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ WANDELROUTEWESTHEM
WESTHIM
Sjoch hjir in skilderij sûnder keunstner.
In troch wetter en wyn ferroerd stillibben mei in tsjerkje as troch in pinsiel boud. Mar it is in muontsewurk fan kleasterstiennen.
De Sylroede dy akwarellearret troch de greiden. flústerjend folget in boatsje de lutsen streek. De list is fan wiuwende reidkragen yn de wyn.
Dit skilderij sûnder keunstner. Ik hingje it op yn myn ûnthâld.
Sa nim ik it mei nei hûs.
Grietje Hoekstra
WESTHEM - Zie hier een schilderij zonder kunstenaar. Een door water en wind bewogen stilleven met een kerkje als door een penseel gebouwd. Maar het is een monnikenwerk van kloosterstenen. De Sylroede die aquarelleert door de weide. Fluisterend volgt een bootje de getrokken streep. De lijst is van wuivende rietkragen in de wind. Dit schilderij zonder kunstenaar. Ik hang het op in mijn herinneringen. Zo neem ik het mee naar huis.
9 / MAKKUMERSÚDWAARD
Bewonder het openluchtspel van vogeltjes in dit decor van rietpluimen. Luister eens, hoor je ook een monoloog van een bosrietzanger? Vergeet je verrekijker niet voor een bezoek aan dit beschermde natuurgebied. Door het hele gebied loop je over een wandelpad. Het pad is alleen toegankelijk buiten het broedseizoen (het broedseizoen loopt van 15 maart tot 15 juli). Deze voormalige zandplaten uit de Zuiderzee zijn op natuurlijke wijze begroeid geraakt, waardoor er een prachtig stukje ruige natuur is ontstaan. Bezoekers voelen zich hier echt avonturier.
Doe de wandelroute door de Makkumersúdwaard: WWW.WANTERLANDVANFRIESLAND.NL/ WANDELROUTESUDWAARD
10
/ SKRINS
“Voel je zo vrij als een Fries. Gun jezelf die ruimte”
Wees welkom in de wondere wereld op de bodem van een oude zee. Hier is een waar vogelparadijs boven water gekomen. Terwijl elders de weidevogelpopulatie hard achteruit gaat, is hier een positiever geluid te horen. Namelijk van de kievit, tureluur en grutto. Die broeden hier in groten getale. Ook is er een kleine kolonie visdiefjes en kluten op Skrins. En zelfs baltsende kemphanen laten zich hier zien. Neem een thermoskan en een verrekijker mee en kijk je ogen uit vanuit de vogelkijkhut.
Beluister de podcast over Skrins: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ PODCAST-RUIMTE
11 / LYTSEWIERRUM
Vind je kiezen lastig? Maak je leven weer overzichtelijk en ga naar het dorp Lytsewierrum, de Friese naam voor Lutkewierum. Er is hier maar één weg die je kunt gaan. Een handwijzer met de tekst ‘Alleen naar Lutkewierum’ voert je via een doodlopend smal weggetje naar het karakteristieke dorpsplein: de Buorren. Aan het eind van deze Tsjerkeleane houdt de weg voor automobilisten op. Ze kunnen alléén nog rechtsomkeert maken of als wandelaar of fietser verdergaan. En zo is het leven voor iedereen gelijk.
Beluister de podcast over Lytsewierrum: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ PODCAST-RUIMTE
LYTSEWIERRUM
SKRINS
friese
Autoroute
Laat je meevoeren door de melodische klanken van de Friese taal. Lees vooraf of bij elk ‘ruimtepunt’ het bijbehorende Friese gedicht. Ook kun je de vertaling hiervan lezen. Neem ook je notitieblok mee en probeer jouw gevoel bij deze plek te verwoorden. Welke woorden passen volgens jou bij een ‘ruimtepunt’?
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ AUTOROUTE-RUIMTE
podcasts
In de wisselwerking tussen de natuur en de menselijke natuur vind je de ruimte die wij ons leven noemen. Want ruimte is niet alleen om je heen. Het is ook in je. Bijvoorbeeld in de vorm van een idee, een plan, een gedachte… De bijbehorende podcasts gaan over ruimte in al z’n dimensies in Waterland van Friesland. Over hoe krijg je ruimte? Hoe beleef je ruimte? Hoe geef je ruimte? En hoe houd je ruimte..? Beluister bij het Oudemirdumerklif, bij Skrins en in Sandfirden de podcasts die over deze dilemma's gaan. Ze nemen je mee op (tijd)reis door de ruimte van Waterland van Friesland.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ PODCAST-RUIMTE
fietsroute ruimte
12 / SNITSER MAR
Kijk over de Snitser Mar en laat je gedachten varen. Neem plaats in het moment en zie hoe dit moment voortdurend verandert en ‘wegzeilt’ naar een nieuwe horizon. Elke keer als je met je ogen knippert, zie je een nieuw ‘snapshot’. Werkelijk niets blijft exact hetzelfde. De duidelijkste veranderingen zie je van seizoen tot seizoen. Maar er zijn ook subtiele veranderingen binnen een seizoen. Binnen een dag. En zelfs binnen een seconde. Zo leren kijken is niet zien, maar Zen.
Lees meer over de Snitser Mar: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ SNITSERMAR
Meer weten? Stroom voor de verhaallijn naar WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/RUIMTE
Met deze meerdaagse fietsroute van ruim 205 kilometer bezoek je alle ruimtepunten: twaalf unieke plekken in Waterland van Friesland. Lees bij elk van deze twaalf ‘ruimtepunten’ een Fries gedicht en beluister bij het Oudemirdumerklif, in Sandfirden, in Lytsewierrum en bij Skrins de podcast. Geniet onderweg van de vergezichten, de gezellige steden en dorpen én de Friese gastvrijheid.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ FIETSROUTERUIMTE
#ruimtewvf
Ben jij op een bijzondere plek in Waterland van Friesland? Deel dan je foto op Instagram met de hashtag #ruimtewvf. De mooiste foto’s worden door ons ‘gerepost’.
SINTSER MAR
De Bekedamster
Groepsaccommodatie en Vakantiewoningen
Groepsaccommodatie en Vakantiewoningen
Groepsaccommodatie en Vakantiewoningen
Groepsaccommodatie en Vakantiewoningen
Hoitebuorren 12, 8566 JE Nijemirdum tel. 0514571597
Hoitebuorren 12, 8566 JE Nijemirdum tel. 0514571597
Hoitebuorren 12, 8566 JE Nijemirdum tel. 0514571597
WWW.BEKEDAMSTER.NL
WWW.BEKEDAMSTER.NL
WWW.BEKEDAMSTER.NL
Hoitebuorren 12
8566 JE Nijemirdum tel. 0514571597
WWW.BEKEDAMSTER.NL
Groepsaccommodatie en Vakantiewoningen
Hoitebuorren 12, 8566 JE Nijemirdum tel. 0514571597
WWW.BEKEDAMSTER.NL
Camping Het Klokhuis
• Prachtige trekkershuisjes
• Zeil- en toerbootverhuur
• Boerderijcamping aan de Idzegaasterpoel
• Natuurwandelpad
• Visgelegenheid
Sminkewei 7 8567 HB Oudemirdum 0514 - 571223
Op Camping de Wigwam kan je onbezorgd genieten van een heerlijke vakantietijd. Kies uit een standaard kampeerplaats, een camperplaats of een plaats met prive-sanitair. Ook zijn er mogelijkheden voor het huren van een accommodatie.
Op onze camping kom je helemaal tot rust, maar is er voor kleine vakantiegangers ook veel speelplezier!
Volop genieten van 1 april t/m 1 oktober!
Fryslân op syn bêst! Lynbaen 10, 8551 NW, Woudsend 0514-591525 - info@derakken.nl - www.derakken.nl
uit agenda
moai fuort
De allerleukste tips voor evenementen, activiteiten én dagjes uit?
Die vind je in de Uitagenda van VVV Waterland van Friesland! In het Fries noemen we dit ook wel tips voor een dagje ‘moai fuort’, oftewel gezellig samen eropuit.
De Uitagenda op onze website staat er vol mee. Van de leukste festivals tot aan gezellige boerenmarkten. En van tentoonstellingen bij musea tot uitstapjes voor kinderen. Je agenda zal nooit meer hetzelfde zijn!
Groepsaccommodatie Appartementen Elektrosloepen
• met skûtsje ‘Aleida Hendrika’
• 2,5 uur zeilen
• fietsroute 28 km
• eigen fiets gratis mee
• reserveren 0515-442875
Uniek gelegen aan de poelen en grenst aan het natuurgebied “De Pinepolder”. Met zwemplaats met zwemsteiger en er zijn volop vissersplaatsjes!
www.campingpoelzicht.nl
stedentrip
7 stadjes, 7 schatjes
Ga je mee op stedentrip in Waterland van Friesland? Er wachten zeven ‘schatjes van stadjes’. Met elkaar verbonden door water. Alle zeven zijn het heuse Elfstedensteden. Kom hun schatten ontdekken. Ze gaan over heldendom en tragiek. Over historie en toekomst. Over verre handelsreizen en eigen cultuur… Combineer twee of drie steden tijdens een weekendje weg en geniet volop. Koop de regiokaart met de 7 stadsplattegronden en hun schatten bij de VVV en ga schatzoeken. Maak met de verhalen een tijdreis door het verleden en land weer op een terrasje in het heden.
Bij deze stedentrip ga je niet met de metro, maar met de trein of bus van Arriva waarin je onderweg kunt genieten van het landschap. Je reist in nog geen 10 minuten van Stavoren naar Hindeloopen. De fiets meenemen in de trein? Goed idee! Pak vervolgens in elke stad de stadsplattegrond met de ‘7 schatten van Waterland van Friesland’ erbij en de verhalen op de website. Zo wandel je van het ene verhaal in het andere. Natuurlijk kun je elk stadje ook zien en beleven via het water: met een gehuurde boot, je eigen boot of georganiseerde rondvaart. Genieten doe je in elk geval.
1 / STAVOREN
‘Eb en overvloed?’ Voormalige Zuiderzeestad en Hanzestad Stavoren kende naast heel goede, ook bar slechte tijden. Toch wisten de bewoners er altijd het beste van te maken en de schoonheid van de oudste Friese havenstad te bewaren. Neem een kijkje in deze gezellige havenstad aan het IJsselmeer waar historische zeilschepen een thuishaven hebben gevonden.
2 / HINDELOOPEN
Elfstedenstad Hindeloopen was ooit een gesloten gemeenschap. Echter door de handelsvaart was er wel een sterke binding met Amsterdam. Eén en ander leidde tot een eigen taal, klederdracht en Hindelooper schilderkunst. Wie nu door Hindeloopen wandelt, waant zich in een openluchtmuseum. Er zijn zoveel schatten te zien dat Lonely Planet Hindeloopen een ‘top experience’ noemt. Wat vind jij?
3 / WORKUM
Meesterschilder Jopie Huisman vond Workum het paradijs op aarde. Want, zo zei hij: ‘Voorbij de horizon van Workum houdt de aarde op. De hemel kan voor mij nooit mooier zijn dan dit.’ Kijk ook eens omhoog en bekijk de vele verschillende gevels. Het gevelbeeld van de stad is betiteld als beschermd stadsgezicht.
4 / BOLSWARD
Niet de grootste Elfstedenstad, maar wel een pareltje. Want voormalig zuivelstad Bolsward heeft z’n historische rijkdom en schatten goed bewaard. Het voormalig stadhuis uit 1615 is het pronkstuk van de stad. Loop ook even binnen bij de Broerekerk, het oudste monument van Bolsward.
5 / IJLST
Velen hebben herinneringen aan IJlst door de houten schaatsen, het gereedschap en speelgoed van Nooitgedagt. De stad heeft een beschermd stadsgezicht, mede door de unieke en beeldbepalende overtuinen. IJlst,
ooit vermaard vanwege zijn scheepsbouw en handelspositie, telt tientallen rijksmonumenten én heeft de meest kleurrijke fontein van de 11fountains.
6 / SNEEK
Grootste Elfstedenstad én de hoofdstad van Waterland van Friesland. Sneek, ook wel waterstad genoemd is vooral bekend van de Sneekweek en de Waterpoort. Maar Sneek heeft veel meer schatten om te ontdekken. En het is vooral ook een plaats van gemoedelijke gezelligheid.
7 / SLOTEN
Welkom in het kleinste Elfstedenstadje, écht een schatje. Vroeger van serieus strategisch belang vanwege haar ligging aan de waterweg richting de voormalige Zuiderzee en de Hanzesteden aan de IJssel. Mede hierdoor ontwikkelde de stad zich in de 17e eeuw als vestingstad. En dit is nog steeds heel goed te zien én te horen tijdens het kanonschieten.
Sla om voor de schatten van IJlst.
2 schat zoeken
Haal jouw stadswandeling inclusief routekaart bij de VVV of online WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/WEBSHOP
7 schatjes van ijlst Fries hollywood
Niet de bekendste Elfstedenstad, maar toch hebben velen er herinneringen aan door de houten schaatsen, het gereedschap en speelgoed van Nooitgedagt. IJlst heette oorspronkelijk ‘Ylike’. Daarin staat ‘Y’ voor water en ‘Like’ voor langzaam vloeien. En dat is precies wat er gebeurt als je IJlst bezoekt. Je komt in een aangename ‘flow’ terecht als je langs de schatjes van dit Elfstedenstadje wandelt. ‘Flow’ je mee?
1 / OVERTUINEN
Uniek en karakteristiek voor IJlst zijn de overtuinen aan weerszijden van de Ee. Een rivier met het karakter van een stadsgracht. Vroeger werden de gemeenschappelijke gazonnetjes als bleek gebruikt, een plek om de witte was in de zon te laten bleken. Nederland telde vroeger meer overtuinen, maar vrijwel overal zijn ze verdwenen. IJlst heeft ze gelukkig bewaard en ze worden door de bewoners gekoesterd als een schat uit het verleden.
2 / HOUTZAAGMOLEN DE RAT
Deze iconische molen zaagt nog bijna iedere dag van dik hout planken. Want hier wordt het UNESCO ambacht van molenaar uitgevoerd. Een bezoek aan de molen doet de historie herleven. Wist je dat deze molen eerst in de Zaanstreek heeft gestaan en als bouwpakket naar IJlst is vervoerd om daar aan de rivier De Geeuw te herrijzen?
3 / HOUTSTAD IJLST
Elfstedenstad IJlst wordt ook wel ‘Houtstad’ genoemd. Wil je weten waarom, bezoek dan Museum Houtstad IJlst, op een ‘hanestap’ van de molen en de fontein. Hier is de oude stoomzaagmachine van Houthandel Wed. W.J. Oppedijk nog in werking. Op speciale stoomdagen wordt het oorspronkelijke zaagraam weer aangedreven door een stoomlocomobiel.
4 / FONTEIN ONSTERFELIJKE BLOEMEN
De fontein ‘Onsterfelijke bloemen’ visualiseert de eeuwige verbintenis tussen mens, cultuur en natuur. De Japanse kunstenaar Shinji Ohmaki beeldt het ontstaan van de stad uit door bloeiende Friese stinzenplanten
te combineren met de oude Japanse bloemschikkunst ‘Ikebana’. De meest kleurrijke fontein van het project 11fountains laat zich bewonderen in een speciaal hiervoor aangelegd parkje aan De Dassenboarch.
5 / SCHOORSTEEN
VAN NOOITGEDAGT
Wie heeft er nog gespeeld met houten speelgoed uit de bekende Nooitgedagt fabriek? Het silhouet van IJlst wordt mede bepaald door de oude schoorsteen van de fabriek, waarop van boven naar beneden Nooitgedagt te lezen valt. De fabriek was decennialang toonaangevend in het ontwerpen en maken van schaatsen, kinderspeelgoed en vooral gereedschappen.
6 / OUDE
STADHUIS
Galamagracht 49 steekt met haar leistenen dak hoog boven de andere bebouwing uit. Dit is het voormalige stadhuis van IJlst. Het huidige rijksmonument is gebouwd in 1859 naar een ontwerp van Albert Breunissen Troost. Het was het derde stadhuis op deze plek. Inmiddels behoort IJlst tot de gemeente Súdwest-Fryslân waarvan het gemeentehuis in Sneek staat. Dit pand is nu een woonhuis. Boven de deur zie je het wapen van IJlst met het schip de IJlster Kogge.
7 / BUITENEXPOSITIE
STADS- EN SCHEPENFRIES
Loop langs de negen panelen van de permanente buitenexpositie aan De Dassenboarch. Zie en lees de verhalende voorstelling van de hoogtepunten uit de geschiedenis van IJlst. De rode draad hierin wordt gevormd door scheepsbouw, scheepvaart en handel. De schilderijen zijn een beeldende belevenis van kunstenaar Johannes Terpstra op basis van de gegevens uit het onderzoek van historicus Jan Tabak.
Als je in IJlst op de Eegracht 105 staat, sta je bij één van de filmlocaties van de Kameleon films uit 2003 en 2005. De avonturen van de nog altijd ongekend populaire boekenserie van Hotze de Roos uit 1948 werden onder andere op deze plek gefilmd. Eegracht 105 was ‘Smederij Klinkhamer’ van de vader van hoofdrolspelers Hielke en Sietse. De speelfilm ‘De Schippers van de Kameleon’ werd uitgebracht in 2003 en trok ruim 750.000 kijkers naar de bioscoop. Het naastgelegen huis aan de Eegracht 104 was het huis van de dokter, de buurman van de familie Klinkhamer.
Tijdens de opnames moest het muisstil zijn. Vriendjes mochten dan niet thuis spelen bij de familie die in dit huis woonde. Auto’s werden geweerd en de wasmachine mocht absoluut niet aan tijdens de opnamedagen. Daarnaast werd alle beplanting weggehaald. Na de opnames werd dit alles weer netjes hersteld. Maar... voor deel 2 moest alles weer worden herhaald!
Fier
ljeppen
Fierljeppen, de meeste mensen kennen dit Friese woord wel. Maar wat betekent het nu precies? Je zou kunnen zeggen ‘polsstokverspringen’, maar de oorspronkelijke betekenis is ‘sierlijk springen’. Friesland is de bakermat van de sport Fierljeppen. Tijdens een Fierljepwedstrijd probeert een atleet met een polsstok een zo’n groot mogelijke afstand over een water te komen. In IJlst vind je één van de Fierljepschansen van Friesland. Wil je het zelf een keer proberen? Boek een fierljepclinic.
RONDVAARTEN
DAGTOCHTEN
SKÛTSJESILEN
Informatie & Reserveren 0515 - 415 379 rondvaartsneek.nl info@rondvaartvanderwerf.nl Wilt u kennismaken met de Friese meren? Stap aan boord van de Toerist VI voor een kennismaking met Friesland vanaf het water.
VAN SNEEK NAAR MEER!
• Gezellige camping aan het water
• Stoere safaritenten
• Kleurrijke trekkershutten
• Verharde camperplaatsen
• Verhuur van elektrische sloepen
• Aan de rand van de stad Sneek
• Open vaarroute naar Sneekermeer
• Kleine jachthaven met trailerhelling
• Apart veld voor groepsactiviteiten
• Verhuur kano’s en SUP planken
Pasfeardyk 6 • 8631 SK Sneek • info@campingpasveer.nl
www.campingpasveer.nl of (0515) 41 39 77
stromen
reis langs waterwerken en -wegen
Waar een wil is, is een waterweg. Of een waterwerk. Want terwijl water altijd de gemakkelijkste weg zoekt en vindt, neemt de ‘Waterland mens’afhankelijk van wat hij wil – desnoods de moeilijkste weg. Door de ene keer samen te werken met het water en de andere keer de strijd ermee aan te gaan. Deze interactie met het water heeft zowel de mens als het landschap getekend. Ga mee op reis langs deze verhaallijn van waterwerken en -wegen en ontdek schilderachtige plekjes en kleurrijke mensen. Stroom je mee in een reis langs de watericonen van Waterland van Friesland?
de afsluitdijk pingjumer gulden halsband
bocht van molkwar
jaagpad tjerkwerd
verdronken land elahuiZen
houtZaagmolen de rat
palingvissen Sleattemer Mar
kliffen van gaasterland
aquaduct woudsend
skûtsjesilen snitser mar lemmer
unesco werelderfgoed woudagemaal
friese meren tsjûkemar
De watericonen van Zuidwest Friesland
Aan de hand van deze 13 watericonen nemen we je mee op reis door Waterland van Friesland. Zo ontdek je hoe het water en de mensen samenwerken, de natuur verandert, cultuur is gevormd en waarom Waterland van Friesland een uniek waterlandschap heeft.
1 / UNESCO WERELDERFGOED HET WOUDAGEMAAL
De aderen van Waterland zijn gevuld met water. In de strijd tegen een te hoog of te laag waterpeil vormt het Ir. D.F. Woudagemaal uit 1920 nog steeds het kloppend hart. Het Woudagemaal is in 1998 op de UNESCO Werelderfgoedlijst geplaatst en is ’s werelds grootste nog functionerende stoomgemaal. De vier machtige stoommachines in de enorme machinehal zijn zó krachtig dat ze in twee dagen tijd de hele Snitser Mar leeg zouden kunnen pompen. Samen met de naastgelegen Teroelster Kolk houden ze de waterstand in Waterland in balans. Het Woudagemaal heeft een speciaal bezoekerscentrum waar jong en oud alles kunnen leren over waterbeheer met als doel het waterbewustzijn te vergroten.
Het Woudagemaal is in 2024 verkozen tot leukste uitje van Friesland.
Breng een bezoek aan dit UNESCO Werelderfgoed:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ WOUDAGEMAAL
2 / FRIESE MEREN TSJÛKEMAR
Doe een fietsroute langs de oevers van de Tsjûkemar:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ TJEUKEMEERFIETSEN
3 / PALINGVISSEN SLEATTEMER MAR
‘Go with the flow’ en volg de paling in Waterland van Friesland. Door duurzaam aalbeheer in Friesland keren rijke tijden langzaam terug. De paling kent namelijk een rijke historie in Waterland van Friesland. Ooit, in de gouden tijden van de palingvisserij, voeren zes keer per jaar zo’n zestien Friese schepen naar Londen om daar levende paling aan de
De Friese meren waar nu iedereen van geniet, die zijn er niet altijd geweest. Over het ontstaan ervan gaan verschillende verhalen. Is het mensenwerk? Hielp de natuur een handje? Ook zijn er spannende sagen en legenden, zoals het verhaal van de zusjes Tsjûke en Marchje: de vermoedelijke naamgevers van de Tsjûkemar, het grootste meer van Friesland. Hoor jij aan de oevers de zusjes nog naar elkaar roepen?
“In deze watermetropool is vrijwel alles met elkaar verbonden door water”
man te brengen. In 2009 is deze traditie deels hersteld met het herbouwen van de palingaak Korneliske Ykes II. Je kunt meevaren als je wilt. Of ga mee in de fluistersloep van Freerk Visserman, één van de laatste Friese beroepsvissers. Freerk levert rechtstreeks aan restaurants in Heeg en omstreken. Volgens kenners komt namelijk de lekkerste paling uit de Friese wateren. Proef en oordeel zelf…
Ga op excursie met de palingvisser of vaar mee met de palingaak: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ PALING
4 / AQUADUCT WOUDSEND
Rond 1400 over land van A naar B gaan? Onmogelijk! Het water was toen de snelweg. Waterland was veel te ‘zompig’ om je over land te verplaatsen. Dit gegeven zorgde voor een uitgekiend netwerk van waterwegen, waar nu iedereen op z’n eigen manier van kan genieten. Maar je kunt er ook met de auto onderdoor duiken. In de afgelopen twintig jaar zijn er vijf prachtige aquaducten gebouwd. Zo zitten auto’s en boten niet in elkaars vaarwater en kan elk soort verkeer ongehinderd stromen. Het geeft een prachtig, typerend beeld: boten en zeilen die over het land voorbij lijken te glijden.
Het mooiste is wellicht het Ie-Akwadukt bij Woudsend dat het riviertje de Ie doorkruist.
Vaar de aquaductroute:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ AQUADUCT
5 / SKÛTSJESILEN
SNITSER MAR
In augustus vindt traditioneel het ‘skûtsjesilen’ op de Friese meren plaats: de iconische zeilwedstrijden van Friesland. Niet alleen de strijd tussen deze traditionele vrachtschepen is een beleving, vaak is het hele dorp of de hele stad waar de wedstrijd plaatsvindt al dagenlang in feeststemming. Stroom mee in deze ervaring van een sportieve strijd waarbij elk team de beste samenwerking zoekt met water en wind.
Vaar mee met een skûtsje:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ SKUTSJE
6 / HOUTZAAGMOLEN DE RAT
Zoals water stroomt van hoog naar laag, zo stroomt lucht van hoge naar lage luchtdruk. De energie van luchtstroming wordt gevangen in de wieken van houtzaagmolen De Rat in IJlst. Hier worden
van dik hout planken gezaagd. Al zo’n 300 jaar lang wordt in De Rat het UNESCO ambacht van molenaar uitgevoerd. Een bezoek aan deze houtzaagmolen doet de historie herleven. Ruik de geur van vers gezaagd hout en hoor het gestamp van de zaagramen en het gezoef van de wieken. Een pure beleving van windenergie.
Bezoek de houtzaagmolen:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ DERAT
7 / VERDRONKEN LAND VAN ELAHUIZEN
In 1680 stuwde de wind het water zo hoog op dat een heel dorp erdoor verdronk. Vaar naar de zwart-gele kardinale boei in het Friese meer De Fluezen om te zien waar vroeger de kerk van Elahuizen stond. Kom niet te dichtbij, het is hier erg ondiep! En luister… hoor jij de kerkklok nog luiden? Maak aan de overkant van De Fluezen een wandeling door de mooie natuurpolder De Wolvetinte. In 1825 verdween hier een boerderij onder water door een zware storm. Ter herinnering steekt een kunstwerk, een nok met een ûleboerd (uilenbord), boven het water uit.
Wandel de route 'De verdwenen boerderij': WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ VERDWENENBOERDERIJ
PALINGVISSEN
8 / KLIFFEN VAN GAASTERLAND
Aan de IJsselmeerkust in Gaasterland vind je de enige drie kliffen die Nederland rijk is: het Oudemirdumerklif, het Mirnserklif en het Rode Klif bij Warns. Ze zijn ontstaan in de ijstijd toen de grond in Gaasterland door gletsjers tot soms wel 13 meter hoog werd opgestuwd. Toegegeven, de Gaasterlander kliffen halen het niet bij de ‘Cliffs of Moher’ in Ierland, maar het zijn toch echte kliffen. Bovendien: hier kun je rustig een selfie aan de rand van de klif maken zonder bang te zijn voor een tragische afloop. Maar waarom ga je niet zelf even kijken? En laat vanaf het klif je blik stromen over het IJsselmeer tot de verre, verre horizon.
Bezoek de kliffenexpositie: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ MARENKLIF
9 / BOCHT VAN
MOLKWAR
Meander langs de IJsselmeerkust via de ‘Noorderdijk’, tussen Hindeloopen en
stromen
Meer weten? Stroom voor de verhaallijn naar WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/STROMEN
Stavoren en sta even stil bij de ‘Bocht fan Molkwar’. Een natuurgebied van It Fryske Gea bij het dorp Molkwerum en een waar paradijs voor vogels en vogelaars. In dit natuurlijke stilleven zorgen wind en vogels voor beweging. Verwen je oren met natuurgeluiden. Want - raar maar waar - het gekwetter en gekwaak heeft een rustgevend en kalmerend effect. Al kun je het ook druk hebben met vogels spotten. Zie je de bruine kiekendief die sierlijk over de rietvelden zweeft op zoek naar een hapje dat even niet oplet? Of spot de wintertaling, de brilduiker, het baardmannetje en de grote mantelmeeuw vanuit de vogelkijkhut die uitkijkt over het IJsselmeer.
Wandel langs de Bocht van Molkwar: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ MOLKWAR
10 / TERPDORP ALLINGAWIER
Voor de tijd van de zeedijken was het kustgebied van Friesland en Groningen moeilijk bereikbaar en begaanbaar en soms zelfs gevaarlijk, want het
overstroomde dagelijks. Toch had het een grote aantrekkingskracht op mensen. Misschien omdat er voedsel in overvloed was. De ‘Waterlanders’ creëerden hier veiligheid door terpen op te werpen. Het kleine terpdorp Allingawier is hier een prachtig voorbeeld van. Het stokoude dorp is al in de vroege middeleeuwen ontstaan. Ooit werd Allingawier één van de tien mooiste plaatsen van Nederland genoemd.
Ken je ze? Die mooie smalle paadjes naast de waterwegen? Het zijn onze jaagpaden, ook wel trekwegen of trekpaden genoemd. Hierlangs konden schepen voortgetrokken worden en dit werd ‘jagen’ genoemd. Dit gebeurde met paard en begeleider (het jagertje), maar ook wel door mensen. De meeste jaagpaden zijn bewaard gebleven en vrij toegankelijk. Soms zijn ze verhard tot fiets- of wandelpad. Maar gejaagd zijn
BOCHT VAN MOLKWAR
FIETSEN OVER HET JAAGPAD
TERPDORP
is nooit nodig. Integendeel: ze nodigen uit tot onthaasten en genieten van het buitenleven. Een prachtig jaagpad om te fietsen of wandelen is het pad bij Tjerkwerd langs de Warkumer Trekfeart.
Fiets de jaagpadroute:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ JAAGPADROUTE
12 / PINGJUMER
GULDEN HALSBAND
Slinger mee over deze duizend jaar oude zeedijk. Een ‘gulden’ plek om te fietsen, wandelen of paardrijden. Met z’n rust, ruimte en rijke cultuurhistorie is er in dit noordwestelijke deel van de Waddenkust genoeg te beleven. Wist je bijvoorbeeld dat hier de bakermat van de Doopsgezinde kerk ligt? En dat Pier Gerlofs Donia, beter bekend als ‘Grutte Pier’ in deze streek geboren is? Stap in zijn voetsporen en ga mee op ontdekkingsreis.
Wandel over de Gulden Halsband:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ PINGJUM
13 / DE AFSLUITDIJK
Is de iconische Afsluitdijk het begin of einde van je reis langs waterwerken en -wegen? Feit is dat je er niet omheen kunt. Want de Afsluitdijk moet je gezien hebben, al is het maar eens in je leven. Deze 32 kilometer lange dijk heeft de zilte Zuiderzee getemd tot het zoete IJsselmeer. De aanleg ervan was een huzarenstukje van noeste strijders tegen het water. In de Tweede Wereldoorlog was de Afsluitdijk één van de weinige plekken waar stand werd gehouden tijdens de Duitse invasie. Nu strijden we tegen de zeespiegelstijging en wordt de dijk versterkt en vernieuwd. Kortom: de Afsluitdijk is een 32 kilometer lange belevenis.
Bezoek het Afsluitdijk Wadden Center: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ AWC
Autoroute waterwerken
Met deze tweedaagse autoroute die hoort bij de ‘Verhaallijn Stromen’ rijd je langs vele watericonen van Waterland van Friesland. Inspirerende tips tijdens de route verleiden je tot uitstappen, het maken van een wandeling of het doen van een bezoek. Ook in de herfst of winter. Maak kennis met twee UNESCO Werelderfgoederen, een terpdorp, natuurgebieden, de enige kliffen van Nederland, de Afsluitdijk en geniet vooral onderweg van de uitgestrekte landschappen van het Nationaal Landschap. Lees de verhalen en ontdek hoe water hier vriend en vijand is van de mensen.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ WATERWERKEN
Vaarroute
Watericonen
Wat is er toepasselijker dan alle waterwerken en -wegen vanaf het water te ontdekken? Met deze vaarroute vaar je in zeven dagen langs de watericonen van de ‘Verhaallijn Stromen’. De route start en eindigt in Lemmer, maar natuurlijk kun je ook op een ander punt op de route starten. De route is het meest geschikt voor een motorboot en kun je in elk jaargetijde varen. Onderweg is er voldoende tijd om af en toe van boord te gaan en al wandelend of fietsend de omgeving te verkennen. Tip: neem (vouw-)fietsen mee!
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ WATERICONEN
#DoucheLief
Hoewel het lijkt dat water hier in overvloed is, kent ook Waterland van Friesland periodes van droogte in de zomer. Door korter of zelfs minder te douchen tijdens je vakantie draag jij op een simpele manier je steentje bij aan een duurzamer waterbeheer. Doe jij #DoucheLief?
Bezoekerscentrum Heeg
Beleef de verhalen van Waterland van Friesland op een interactieve manier in het Bezoekerscentrum in Heeg. Hier mag jij op de knoppen drukken! Ontdek de watericonen, schatjes van Elfstedenstadjes en leer alles over de palingaak van Heeg.
DE AFSLUITDIJK
Houtzaagmolen De Rat in IJlst
Deze historische
molen is springlevend...
“Dat dit nog bestaat!”
Dat is de reactie van veel bezoekers die voor het eerst de trap naar de zaagvloer van houtzaagmolen De Rat beklimmen. In de molenkolk liggen stammen te wateren, de wieken draaien volhardend hun rondjes, binnen piepen en knarsen de zaagramen. Beetje bij beetje wordt hier een kolossale boomstam tot stevige planken gezaagd.
Tijdens de openingstijden zie je de molen en de molenaars in volle actie. Bezoekers zijn welkom op de zaagvloer en de stelling rondom, daar waar al eeuwenlang het werk wordt verzet. Dat alleen al maakt een bezoek aan IJlst de moeite waard.
...ervaar het zelf!
museum en werkplaats
U vindt ons in het Friese elfstedenstadje IJlst aan het historische vaarwater De Geeuw, naast houtzaagmolen De Rat en de bloemenfontein. We vertellen u graag het verhaal van het hout: de boeiende geschiedenis van IJlst en de lokale houtindustrie en de scheepsbouw in het bijzonder.
Ons museum huisvest onder andere de collectie Nooitgedagt: een indrukwekkende hoeveelheid gereedschap, schaatsen en speelgoed. We hebben in 2023 een tijdelijke expositie over de elf fonteinen van het 11fountains project. In onze werkplaats worden regelmatig workshops voor jong en oud aangeboden.
Openingstijden: 13.00 tot 17.00 uur
1-4 t/m 31-5: woensdag t/m zondag
1-7 t/m 31-8: dagelijks
1-9 t/m 31-10: woensdag t/m zondag
1-11 t/m 31-3: zaterdag en zondag (kijk voor actuele info op onze site)
Van mei t/m september ook op woensdag t/m vrijdag van 10 tot 17 uur.
Sneekerpad 16, 8651 NE IJlst
Sneekerpad 14, 8651 NE IJlst - info@houtstad-ijlst.nl
Brûzje
Elf fonteinen in de elf Friese steden, ontworpen door elf kunstenaars uit elf verschillende landen. 11fountains is een internationaal kunstproject dat vele cultuurliefhebbers naar Friesland doet reizen. Elke fontein verwijst naar de historie en het karakter van deze stad. Maar liefst zeven van deze ‘bruisende’ fonteinen zijn in Waterland van Friesland te vinden.
Of je nu op ons vakantiepark verblijft of niet, je kunt bij ons terecht voor: Koffie, thee, lunch, borrel, diner
Verhuur elektrische sloepen, motor- en zeilboten, kano's en SUP-boards met passantensteigers!
Zeillessen en cursussen
boartsje
Voor gezinnen met kinderen valt er genoeg te ‘boartsjen’, het Friese woord voor ‘spelen’, in Waterland van Friesland. Bouw buiten een stoere hut of speel uren met een schepje en emmertje bij het water. Maar nog leuker is om op pad te gaan met deze toffe tips voor kids!
Musea en bezoekerscentra
Ga in het Kidsproof Fries Scheepvaart Museum in Sneek op avontuur met de uitdagende Vikingroute. Of steek in Museum Joure je handen uit de mouwen. In dit verrassende maakmuseum over Douwe Egberts én oude ambachten ga je bezig in de verschillende werkplaatsen. En in Modelspoor Museum Sneek sta jij aan de knoppen om treinen te laten rijden. Gek op puzzels en raadsels? Dan word je dolenthousiast in het Puzzelmuseum in Joure, dat
garant staat voor uren puzzelplezier. Helemaal op stoom kom je bij UNESCO Werelderfgoed Ir. D.F. Woudagemaal door hoofdmachinist Jelle Terpstra te helpen.
Overzichtelijk speelpark
Over de kop in de Luna Loop, in een karretje op de Wave Rider over een rivier worden geslingerd of griezelen in het doolhof? Sybrandy’s Speelen Natuurpark is leuk, overzichtelijk en daarom geschikt voor kinderen van 3 t/m 13 jaar. Ook voor de allerkleinsten is er meer dan genoeg te doen. Sybrandy’s is te vinden
bij de Hege Gerzen in Oudemirdum. Liever met je blote voeten banjeren door de modder? Verken dan het naastgelegen Blotevoetenpad.
De Kameleon
Altijd al eens in de voetsporen van de bekende tweeling
Hielke en Sietse willen treden? Beleef een dagje Kameleon in Terherne. Helemaal geïnspireerd op de gelijknamige populaire Nederlandse boekenserie. In het nagebouwde dorp Lenten zie je hoe het Kameleonleven echt kan zijn. En op het Kameleoneiland beleef je het ene avontuur na het andere.
Buitenpret
Houd jij van actie in de buitenlucht? Waag de sprong en doe mee met een fierljepclinic in IJlst of It Heidenskip. Of sla een hole-in-one bij Pitch en Putt in Koudum. Door de kortere afstanden is deze golfbaan met 18-holes geschikt voor jong en oud. Tijdens een potje klompengolf bij IJsboerderij de Bûterkamp probeer je met een speciale goflclub, een klomp aan een stok, de bal te raken.
Beestenboel
Vind jij Alpaca’s ook zo schattig? Boek een Alpacawandeling bij Alpaca World Friesland in Workum. Je mag dan alpaca’s aaien, mooie foto’s maken en wie weet krijg je zelfs een kusje. Ben je meer een pennymeisje of -jongen ga dan naar Stal de Heamar in Koudum. Maak hier een buitenrit op een sulky (tweewielige kar) met de lieve Shetlanders Pluk en Binky. Volledig tot rust kom je tijdens het koeknuffelen bij Boerderijrecreatie in Delfstrahuizen. Of ga op ontdekkingstocht in AquaZoo Leeuwarden. In deze ruim opgezette dierentuin vind je bijzondere dieren, zoals tijgers, krokodillen, ijsberen en ringstaartmaki’s.
Overdekt vertier
Regent het? Doe een escaperoom, bijvoorbeeld in Sneek en Makkum. Zo zit je lekker droog, terwijl je de code probeert te kraken om te ontsnappen. Of je neemt de kinderen mee naar subtropisch zwembad Swimfun in Joure of indoor speeltuin Ballorig Sneek. Maak een klein uitstapje buiten Friesland naar Pantropica in Luttelgeest: een dierentuin met tropische kas voor jong en oud. En check ook eens de agenda van Theater Sneek, wie weet zit er een te gekke voorstelling tussen.
AQUAZOO
ALPACA WORLD FRIESLAND
kabouters zoeken
Zin om van een boswandeling een gezellige speurtocht te maken? Ga dan op zoek naar de kabouters in bos Elfbergen in Gaasterland. Voordat je het weet sta je te tellen, zingen, meten en springen. Vraag bij Bezoekerscentrum Mar en Klif in Oudemirdum naar het boekje inclusief kaboutermuts.
Een heks, tovenaar, kabouters..... deze bijzondere figuren verwelkomen je graag in de Vegelinbossen in Sint Nicolaasga. Want op het kabouterpad rondom de Amazonevijver zijn half vergane bomen omgetoverd tot prachtige houten sprookjesfiguren. Spot jij ze allemaal?
wie durft?
loeilekker ijs
Haal een vers ambachtelijk bolletje ijs, óf twee óf drie, bij een van de ijsboerderijen in Waterland van Friesland. Dit boerenijs is vaak gemaakt van de melk van de koeien die in de wei ernaast lopen. Loeilekker dus! Of ga op ontdekkingstocht bij speelboerderij Boer Bart. Met de route ‘boerenpaad’, oftewel het boerenpad, struin je over de hele biologische boerderij. Avontuurlijk buitenspelen kan hier in de ruime omheinde speeltuin. Trek gekregen van alle boerderijavonturen? Een pannenkoek, gemaakt van melk en eieren van de eigen boerderij, gaat er dan vast en zeker in.
zeilen
als een baas
Verschillende zeilscholen bieden cursussen aan voor kinderen of het hele gezin. Vanaf 5 jaar mag je al op zeilles. Oudere kinderen kunnen ook op zeilkamp. Overdag zeil je en ’s avonds zijn er leuke activiteiten. Zo leer je snel zeilen en je maakt vrienden voor het leven.
Bij de Snitser Mar is voor durfallen Waterskibaan Sneek te vinden. Kinderen vanaf 9 jaar kunnen hier terecht om te waterskiën of wakeboarden. Je moet alleen wel zwemdiploma B hebben. Word jij helemaal blij van klimmen, springen en glijden in en op het water? Kies dan voor het naastgelegen Aquapark.
gaasterland smout
gaasterland
Waan je in de streek Gaasterland in een totaal ander Waterland van Friesland. Vanaf een klif aan het IJsselmeer zie je prachtige vergezichten tot zover de horizon reikt. En door de eeuwenoude bossen is het er lekker ‘smout’, oftewel beschut. Door het heuvelachtige landschap vergeet je bijna dat je in Friesland bent.
De kliffen van Gaasterland
Tot 1932 verdween telkens een stukje kust van Gaasterland in de golven van de Zuiderzee, waardoor er drie kliffen ontstonden. Na de aanleg van de Afsluitdijk stopte dit en kreeg de natuur de kans om zich verder te ontwikkelen. Bijvoorbeeld op het zes meter hoge Oudemirdumerklif waar je meer dan 200 plantensoorten kunt vinden.
“gaasterland is een ‘land’ waar glooiende landschappen en groene uitzichten je nooit vervelen”
Sommige plantjes houden ook van zout water door de voormalige Zuiderzee. Of misschien spot je wel een das, die in een burcht in de klifwand woont. Kijk naar boven en wie weet zie je een ‘vliegende deur’. Zo wordt de zeearend door haar vleugelspanwijdte van soms wel 2,5 meter ook wel genoemd.
Dwalen door het Rijsterbos
Het Rijsterbos is één van de bekendste bossen in Friesland. Je kan hier in dit grootse bos in het glooiende Gaasterland heel goed wandelen. Het bos werd in 1676 aangelegd door de Amsterdamse regent Hiob de Wildt. Hier wandelden vroeger de dames in ruisende rokken langs stervormige boslanen, nu is het
een echt familiebos. Wandelen in het ‘Rysterbosk’ kun je doen door de rode of blauwe paaltjes te volgen. Maar nog leuker is om gewoon wat rond te dwalen over oude paden en plotseling te worden verrast door het uitzicht op het IJsselmeer vanaf het Mirnserklif.
Reservaat voor libellen
Natuurgebied de Wyldemerk in Gaasterland is in 2007 uitgeroepen tot het eerste officiële libellenreservaat van Europa, en dat is niet zonder reden. De helft van alle Nederlandse libellensoorten is hier vanaf het voorjaar te vinden met het hoogtepunt in de (na)zomer. Op een mooie dag is de Wyldemerk ook een magische omgeving om te zwemmen,
op pad met een gids
In het Rijsterbos worden regelmatig wandelingen met een gids georganiseerd. Op onze website vind je de complete Uitagenda.
dassen spotten
Je vindt hier dassenburchten, maar een echte das laat zich niet makkelijk zien. Hiervoor moet je sporen zoeken en dan in de zomer voor zonsondergang op een rustige plek gaan zitten wachten. Met het boekje ‘Dassenpad’, verkrijgbaar bij Mar en Klif in Oudemirdum, kunnen kinderen een avonturenwandeling doen in het spoor van de das.
glooiend
landschap
Landijs vormde in de voorlaatste ijstijd deze heuvelachtige streek. Deze lage heuvels worden ‘gaasten’ genoemd, waar de naam Gaasterland aan is ontleend.
varen, fietsen en wandelen. Maak een vaartocht naar de Wyldemerk via de rivier de Luts en ontdek hoe mooi de natuur kan zijn. Met een fluisterboot of een kano ga je dwars door de bossen. Wie weet spot je onderweg een ijsvogeltje, oeverzwaluw of ree!
Ontdek meer op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ GAASTERLAND
FLINKE
Hieslum, is een sfeervolle camping voor gezelligheid, natuur en rust. Camping Heeres is voor al uw ontdekkingen en sportieve wandelen of fietsen in het Friese landschap.
BOERDERIJCAMPING HEERE S
FLINKE STREEKMARKT elke 1e zondag van de maand
FLINKE FLEA MARKET op heel veel zondagen dit jaar!
Camping Heeres Hieslum, is een sfeervolle camping voor jong en oud gezelligheid, natuur en rust. Camping Heeres is dé ideale uitvalsbasis voor al uw ontdekkingen en sportieve activiteiten zoals wandelen of fietsen in het Friese landschap.
Heeres Hieslum, is een sfeervolle camping voor gezelligheid, natuur en rust. Camping Heeres is uitvalsbasis voor al uw ontdekkingen en sportieve zoals wandelen of fietsen in het Friese landschap.
LIEFDE VOOR LOKAAL AMBACHTEN, WORKSHOPS, AANSCHUIFLUNCHES, LIVE MUZIEK & FOODTRUCKS
van 10.00 tot 16.00 uur entree € 2,50 tot 12 jaar gratis
VOLG ONS op social media
KOFFERBAK-MARKT, ROMMELMARKT & FOODTRUCKS OPGEVEN? mail claartje@itflinkeboskje.nl
van 10.00 tot 16.00 uur entree € 2,50 / deelname € 15,tot 12 jaar gratis
OP ONZE SITE www itflinkeboskje.nl
VIND JE MEER INFO ZOALS DE ONLINE AGENDA @flinke_markten flinke_markten
ADRES Flinkeboskje 2, 8584 WV Hemelum
kijk voor actuele openingstijden op onze website
2 grote baden, veilig peuterbad en 2 spectaculaire glijbanen beschutte ligging en aangename watertemperatuur gezellig terras met kiosk en picknickbanken zonneweide met beachvolleybalveld en speeltoestellen
Oantinken
Wil jij ook een ‘Skipper’ pet of ander eigentijds ‘oantinken’ oftewel souvenir, uit Waterland van Friesland? Wij als VVV creëerden een eigen souvenirlijn waarmee jij voor de dag kunt komen. Leuk om cadeau te geven of te krijgen.
Skipper pet
Laat zien dat je een echte schipper bent met deze unieke ‘Skipper’ pet. Zo trotseer je geheel in stijl de Friese wateren.
goeie trui
Maak vrienden met deze trui die iedereen groet. Ook verkrijgbaar met de tekst ‘Fryslân’, 'Moai fuort’ en 'Skipper’ in diverse kleuren. Koop jouw souvenirs van Waterland van Friesland bij een VVV winkel of online: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/WEBSHOP
Friesland altijd aan je voeten. Deze slippers zijn duurzaam, handgemaakt en vegan. Verkrijgbaar in meerdere dessins.
Wijverhuren meerdan40open motorbotenenluxe kajuitmotor-jachten tot 15 m voor 2 tot 12personen.
Vletverhuur v.a. € 100,(1 dag varen is incl. brandstofkosten)
Sloepverhuur v.a. € 125,(1 dag varen is incl. brandstofkosten)
Friese Meren villa’s, een prachtige uitvalsbasis voor een actieve of ontspannen vakantie op en rond het water aan het Tjeukemeer.
Ideaal gelegen aan de rand van het pittoreske dorp Delfstrahuizen met een waanzinnig uitzicht over het Tjeukemeer, met nabij restaurants, terrassen en winkeltjes.
Onze watervilla’s zijn stijlvol ingericht en beschikken over uitgebreide en luxe voorzieningen en diverse wellness faciliteiten. Uitermate geschikt zijn voor gezinnen en families van 2 tot 12 personen.
Verhuur tot 20.00 uur
Een sloepentocht is heerlijk genieten. Onder het genot van een hapje en drankje vaart u rustig door het Nationaal Park De Alde Feanen. Een geheel andere wereld en toch dichtbij.
Verhuur van:
• Luxe sloepen
• Toer- /visboten
• Polyvalken
• Elektrische fietsen
• Vakantiewoningen
Luxe watervilla’s aan het Tjeukemeer
Luxusvillen am Tjeukemeer
Friese Meren Villa’s befinden sind direkt am Tjeukemeer, mitten im schönsten Wassergebiet der Niederlande. Auch andere Wassergebiete sind von hieraus gut zu erreichen.
Ein Ferienhaus von Friese Meren villa’s ist nicht einfach irgendein Ferienhaus. Alle Unterkünfte haben eine fantastische Lage direkt am Wasser.
Het is mogelijk om een (meerdaags) arrangement geheel naar uw wensen samen te stellen. Of toegespitst op een uitje met vrienden of collega’s.
Dé plek voor ontspanning, originele kado’s en meer!
- dagbesteding
- eten en drinken
- Fair Trade kado artikelen
- VVV agentschap
- sfeervol overnachten
7=6 nachten betalen
INFO EN RESERVEREN: www.buterhus.nl / info@buterhus.nl
Van Swinderenstraat 8 Balk 06-12865018
Engelien Bouma
Speelboerderij
Kom gezellig spelen & loop het boerenpad
I t e o p ' e P l e a t s
Geniet van huisgemaakte gerechten
B o e r d e r i j w i n k e l
Biologische (h)eerlijke producten van eigen boerderij en lokale ondernemers
TIP: BEZOEK ONS MET EEN FAMILIEFEEST, BEDRIJFSUITJE OF VERENIGING
Meer info: www.schaatsmuseum.nl
Maak kennis met BurgGolf Sint Nyk!
Restaurant Kingfisher
Koffie moment , Lunch en Diner Oplaadpunt elektrische fiets
Ruim terras in groene omgeving
9 – 18 holes golfbaan 10 en 20 rondenkaarten
Oefenfaciliteiten
Golfclub verhuur
Trolley / Buggy verhuur
Golfclinic Footgolf Vergaderen Bedrijfsuitje
HET EERSTE FRIESE SCHAATSMUSEUM
friese meren wetter wille
Friesland is een watersportparadijs. Want hier is net zoveel water als land. Van de 35 Friese meren bevinden zich er 24 in Waterland van Friesland. De Snitser Mar, Hegemer Mar, Sleattemer Mar, De Fluezen en de Tsjûkemar zijn hiervan de bekendste. Alle meren zijn met elkaar verbonden. Zo ontstaan er eindeloze mogelijkheden voor waterpret, of zoals we dit in Friesland zeggen: ‘wetterwille’.
Ontdek de schatten van de Tsjûkemar
De Tsjûkemar is het allergrootste meer van Friesland met een oppervlakte van ruim 23 vierkante kilometer. Hier zijn overal mogelijkheden om te zeilen, surfen, vissen of zwemmen. Bij kalm weer kun je er ook suppen. Langs de oevers vind je jachthavens, trailerhellingen, campings en strandjes. Er zijn ook drie onbewoonde eilandjes in
de Fluezen Hegemer Mar
snitser Mar
tsjûkemar sleattemer mar
de Tsjûkemar met goede faciliteiten om af te meren, vrij te recreëren en te overnachten. Hoor je ’s nachts over het water ‘fluisterstemmen’ om ‘Tsjûke’ of ‘Marchje’ roepen? Duik dan eens in de bloedstollende sage van de boerenzusjes Tsjûke en Marchje, waarvan een bronzen standbeeld getuigt bij het gemaal van Echten aan de Tsjûkemar. Ja, het avontuur lonkt.
Snelle of stille watergenieter?
Wil je actie of juist rust en kalmte? Het Friese water geeft alle wensen de ruimte. Zo zijn er snelvaargebieden waarin je naar hartenlust kunt wakeboarden, waterskiën of voluit met je speedboot of jetski kunt gaan. De snelvaargebieden zijn gemarkeerd met gele boeien en vind je op de Snitser Mar, Sleattemer Mar, De Fluezen en de Tsjûkemar. Wie rust en
ruimte boeiender vindt, meert af bij een van de tientallen geel-blauwe MarBoeien van Recreatieschap Marrekrite. Daar kun je midden op een meer genieten van de weidse watergezichten. Dat is zen op z’n Fries. Maar ook suppen, kanoën of varen met een elektrische sloep in de rustigere poelengebieden bij Oudega (SWF) of Heeg is een intense ervaring van stilte in waterrijke natuur.
Ga langs en over het water
Wie het water volgt, zal de schatten van Waterland in Friesland ontdekken. Dit volgen kan ook via paden langs het water. Al fietsend, steppend of wandelend word je aangemoedigd door wuivend riet. Je geniet onderweg van traag bewegende zeiltjes aan de horizon. Bijtanken doe je op een terrasje in een gezellig dorp of in één van de
Boot huren
Ontdek de Friese meren vanaf het water met je eigen of gehuurde boot. Er is veel keuze in huurboten. Zo kun je kiezen voor een dagje zeilen met vrienden. Of voor een langere watersportvakantie op een motorjacht. Ook een ‘poelenontdekkingstocht’ met een SUP of kano behoort tot de mogelijkheden. Wat kies jij?
Rondvaart
Stap aan boord van een rondvaartboot en laat je varen. Dat is ontspannen genieten van een vaartocht op het Friese water. Maar ook van de smeuïge volksverhalen, de historie, de vele leuke Fryske weetjes en zelfs diverse lokale lekkernijen. Je boekt je rondvaart gemakkelijk online via de VVV. WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ RONDVAART
Hengel uitgooien
Met zoveel water is Waterland van Friesland de (roof)visregio bij uitstek. De Snitser Mar is bijvoorbeeld een ideale visplek voor vissers die op zoek zijn naar snoekbaarzen en dikke snoeken. Zorg wel voor een geldige VISpas of weekvergunning.
zeven Elfstedensteden die Waterland van Friesland rijk is. Een ‘leuke combi’ van langs en over het water is de pontjesroute rondom de Snitser Mar. In deze tocht van 49 kilometer maak je drie keer een oversteek met een pontje. Korter, maar niet minder leuk, is de Kulturele Rûte Tsjûkemar. Deze vermaakt je 30 kilometer lang met kunstwerken, historische plekken en bijzondere vergezichten. Onderweg kom je ook langs het - eerder genoemde - beeld van Tsjûke en Marchje, de vermoedelijke naamgevers van de Tsjûkemar.
Ontdek meer op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ FRIESEMEREN
3
nijsgjirrich
Ga op onderzoek uit, wees nieuwsgierig en prikkel je zintuigen in Waterland van Friesland. Deze musea en bezoekerscentra zijn (bijna) het gehele jaar geopend en bieden een schat aan cultuur, historie en belevenissen.
1
1. Puzzeltafel in bezoekerscentrum Woudagemaal.
2. Zelf theezakjes en boekenleggers maken bij Museum Joure.
3. Fries Scheepvaart Museum in Sneek.
4. UNESCO Werelderfgoed Ir. D.F. Woudagemaal.
5. Speurtocht voor piraten en zeemeerminnen bij het Fries Scheepvaart Museum.
6. Rondsneupen in het winkeltje De Witte Os bij Museum Joure.
5
2
4
6
museum joure
Daar maak je het!
Museum Joure is een binnen- én buitenmuseum. In totaal bestaat het museum uit 10 monumentale gebouwen, mooie kades en een grote tuin. Dit gebied was het oudste industrieterrein van Joure. Hier was altijd veel reuring en bedrijvigheid, en dat is er nog steeds. In Museum Joure beleef je de passie voor het maken en kun je natuurlijk ook zelf aan de slag!
Van koffie tot klokken
Beroemd middelpunt van het museum is de eerste fabriek van Douwe Egberts, waar je het verhaal achter dit wereldberoemde merk beleeft. Natuurlijk kun je hier genieten van een (gratis) kopje koffie of thee. Ook zeker de moeite waard zijn de fotogenieke
Metaalfabriek van Keverling, waar vroeger koper gegoten werd, en de authentieke Drukkerij. Een deur verder vind je een Friese Klokkenmakerij én de grootste collectie Friese klokken ter wereld. Alles gezien? Vergeet tenslotte niet om even te sneupen in De Witte Os, het winkeltje waar Douwe Egberts ooit begon.
Ideaal voor families
Ben je met kinderen op pad?
Museum Joure is ideaal voor gezinnen! Er staat altijd een ontdekroute door het museum voor je klaar, met de leukste doe-dingen. En iedere schoolvakantie is er een speciaal programma voor kinderen.
Museum Joure is het hele jaar van dinsdag t/m zondag geopend en van mei t/m oktober ook op maandagmiddag.
Museumstraat 2, 8501 CD Joure WWW.MUSEUMJOURE.NL
ir. d.f. woudagemaal
UNESCO Werelderfgoed in Friesland
Oog in oog met de beschermende kracht tegen het water
Een magistrale beleving van stoom, architectuur en water
Het grootste, nog werkende stoomgemaal ter wereld staat in Friesland! Het Ir. D.F. Woudagemaal is één van ’s Nederlands mooiste kroonjuwelen. Dat móet je gezien hebben. In 1 minuut pompt het stoomgemaal 4 miljoen liter water naar het IJsselmeer. Zonder het Woudagemaal zag Nederland er heel anders uit! Het Woudagemaal, dat eigendom is van Wetterskip Fryslân, heeft nog steeds een taak in het waterbeheer. Bij extreem hoge waterstanden wordt het ingeschakeld om het peil te verlagen.
Leuk en leerzaam voor jong en oud
Een bezoek aan het Woudagemaal begint in het naastgelegen bezoekerscentrum. De interactieve expositie vertelt jong en oud het verhaal van het
Friese waterbeheer en de gevolgen van de klimaatverandering. Ontdek bij de puzzeltafel welke duurzame en klimaatbestendige keuzes je zelf kunt maken. En beleef met de VR-bril het Woudagemaal van binnenuit!
De koffie- en theeschenkerij in de Panoramazaal biedt een spectaculair uitzicht over de baai van Lemmer en het IJsselmeer. Vanuit het bezoekerscentrum verzorgt een gids rondleidingen door het gemaal met zijn majestueuze machinehal en aangrenzende ketelhuis.
Een bezoek aan het Woudagemaal is genieten van bijzondere architectuur, techniek en een waterrijke omgeving. Check de website voor de meest actuele openingstijden en entreeprijzen.
Gemaalweg 1, 8531 PS Lemmer WWW.WOUDAGEMAAL.NL
fries SCheepvaart Museum
In volle vaart naar Sneek
Skûtsjesilen, de Elfstedentocht en de Waterpoort van Sneek. In het Fries Scheepvaart Museum ontdek je alles over de geschiedenis van het Friese water. Bijvoorbeeld over de binnenvaart met skûtsjes en tjalken: de vrachtwagens en bussen van vroeger. De originele roef van een skûtsje, de oudste boot van Friesland, en modellen van (bijna) alle klassen van de Sneekweek: in dit museum zie je het allemaal!
De originele prijzen van de Elfstedentocht staan in de ijszaal, met allerlei soorten schaatsen en sleden die de ijspret nog groter maken. En maak kennis met de verhalen van Sneek, stad in het hart van het Friese merengebied met een levendige handel. Wist je dat de eerste winkel van de internationale
kledingketen C&A in Sneek stond? Met de gratis audiotour spreken al deze verhalen nog meer tot de verbeelding.
Speurtochten voor gezinnen Bootjes kijken met kinderen saai? Niet in het Fries Scheepvaart Museum! Het beste Kidsproof Museum van Fryslân heeft verschillende actieve gezinsroutes. De speurtocht voor piraten en zeemeerminnen bijvoorbeeld.
Of kies voor de Vikingroute met vragen en opdrachten voor verschillende leeftijden. En goed kijken leer je in de stickertour. Alle speurtochten eindigen in het kindermuseum. Hier mag je alles aanraken en uitproberen. Ben je sterk genoeg om een skûtsje te trekken? Ontdek ook de werking van katrollen, speel in een zeilschouw, of bouw zelf een vlot!
Kleinzand 16, 8601 BH Sneek
Welkom in Zuidwest Friesland!
De regio Zuidwest Friesland bestaat uit een prachtig, waterrijk landschap, een rijke cultuur en een spraakmakende historie. Dat niet alleen. We hebben vooral ook een gemeenschap die warmte en gastvrijheid hoog in het vaandel draagt, zodat zowel inwoners als bezoekers kunnen genieten van een onvergetelijke ervaring.
De zeven van de elf Friese steden en tal van karakteristieke kleine kernen kleuren het Zuidwest Friese landschap en maakt het bij uitstek een regio om er lekker op uit te gaan.
En of het nu gaat om sportieve activiteiten op het water of op het land, comfortabele verblijfsaccommodaties, een divers horecaaanbod, evenementen die bruisen van energie en creativiteit of natuurgebieden die rust en
inspiratie bieden, in Zuidwest Friesland kun je het allemaal vinden.
Het gevarieerde aanbod omvat activiteiten die niet alleen plezierig zijn, maar ook leerzaam en verbindend. Ons winkelaanbod en de culturele voorzieningen vormen een bron van levendigheid en creativiteit, waardoor de regio een plek is om te recreëren en te beleven, ongeacht de omvang van de portemonnee.
greide
greidhoek
greidhoek
De naam ‘Greidhoek’ komt van het woord ‘greide’, dat is Fries voor grasland op klei. Het is het overblijfsel van een oude zee die hier vroeger stroomde. Maar de mensen in de Greidhoek waren vindingrijk en bouwden terpen, dijken en bewerkten het vruchtbare land. Het resultaat: eindeloze weilanden.
Bodem van een oude zee
Ooit stroomden er met de Marne en de Middelzee twee (binnen)zeeën tot diep in Friesland. Het gebied tot Sneek en Bolsward werd dagelijks beïnvloed door eb en vloed. Er werden terpen opgeworpen en dijken gemaakt. Na 1500 verdween het grootste deel van de zee door inpoldering. Daarna bleef het landschap grotendeels hetzelfde. Er stroomt nog water in de vele (kronkelende) vaarten en sloten tussen de dorpe n.
“Soms moeten we het pad delen met de koeien die nieuwsgierig poolshoogte komen nemen”
Leo Oele van Wandelmagazine
Vroeger veelal gebruikt voor het vervoer van melk, nu is het vooral genieten geblazen. Trek er met een motorbootje of sloep op uit, picknickmand mee en geniet van het Friese platteland.
Land van melk en boter
Het land in de Greidhoek was uitstekend geschikt voor het houden van melkvee, waardoor hier de Friese zuivelindustrie ontstond. Nog steeds is de kennis en kunde binnen de Friese zuivelindustrie een toonbeeld voor de hele wereld. Het verhaal over de opkomst van de vele melkfabrieken en de geschiedenis van de boter- en kaasbereiding in Friesland ontdek je in museum 'it Tsiispakhûs' in Wommels. Het museum is te vinden in een monumentaal kaaspakhuis uit 1905.
Friese paarden
In de Greidhoek valt op dat bij veel boerderijen Friese paarden in de wei staan. Dit sierlijke paard en enige inlandse Nederlandse paardenras is een echt Fries icoon. ‘De Fries’ werd oorspronkelijk gefokt als werkpaard dat doordeweeks gewoon moest ploegen en op zondag voor de koets gespannen werd als de familie naar de kerk ging. Ontdek het hele verhaal van het ‘Frysk hynder’ en de impact van Friese landbouw op voedsel, de omgeving en cultuur bij het Fries Landbouwmuseum in een monumentale boerderij vlakbij Leeuwarden.
Weidevogel resorts
De oude zeebedding vormt een ideale voedingsbodem voor natuurgebieden
OP PAD
Met de belevingsroute op de fiets van MeAR Fryslân speel je bij elf belevingspunten video’s en geluidsfragmenten af van (historische) hoofdrolspelers. De koster van de Martinikerk heet je in Easterein welkom en bij het Skrok leer je over verschillende vogels. Download de MeAR Fryslân app in de Apple of Google Play store.
MUMMIE mysteries
Ontrafel het geheim van de eeuwenoude mummies in de grafkelder van Wiuwert. Het is nog steeds niet wetenschappelijk bewezen hoe het kan dat deze lichamen al vanaf 1609 zó goed bewaard blijven.
VERREKIJKER mee
Het leukste is om de Greidhoek in te trekken met het gevoel helemaal niks te hoeven. De uitgestrektheid van het landschap werkt rustgevend. Neem wel een verrekijker mee zodat je vanuit de vogelkijkhutten bij Skrok en Skrins rustig vogels kunt ‘bespieden’.
als Skrok, Skrins en Lionserpolder. Deze gebieden zijn door Natuurmonumenten aangewezen als vogelreservaten. In het voorjaar zijn de bloemrijke en kruidige graslanden een perfecte broedplaats voor weidevogels. En dat is hard nodig, want vooral met de grutto gaat het niet goed. In Friesland werken boeren, vrijwilligers en natuurorganisaties samen om deze weidevogel te redden. We noemen deze grutto daarom in Friesland niet voor niets ‘Kening fan de Greide’, oftewel de Koning van het grasland.
Ontdek meer op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ GREIDHOEK
Groepsreserveringen ook op andere dagen. Bij minder dan 10 personen wordt de route aangepast!
frysk
In Fryslân wordt de tweede officiële taal van Nederland gebruikt: het Fries. Ongeveer een half miljoen mensen spreken deze taal. Wist je dat het Friese alfabet maar 24 letters heeft? De Q en de X worden niet gebruikt. Lees hier handige woorden en zinnen en verrijk je woordenschat in het Fries!
handich
handig
hallo, dag, tot ziens - goeie, hoi tot morgen - oant moarn proost - tsjoch eet smakelijk - lekker ite welterusten - lekker koese alsjeblieft - asjebleaft dankjewel - tankewol graag gedaan - graach dien leuk weekend gehad? - goed wykein hân? waar kom je vandaan? - wêr komsto wei?
FRYSK PASPOART
Dit paspoort verleent je toegang tot Fryslân. En het is tegelijk een ‘waarm wolkom’, oftewel warm welkom, in de provincie. Hierin zie en lees je waarom Fryslân zo’n bijzondere provincie is. Zo maak je kennis met het Friese gebak ‘oranjekoeke’, de Friese sporten en andere bezienswaardigheden.
Bestel nu je paspoort via WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/WEBSHOP
ien twa trije fjouwer fiif seis sân acht njoggen tsien
ÚTSPRAKEN
uitspraken
ik kan je wel zoenen - ik kin dy wol tútsje wat zijn we mooi op stap - wat binne wy moai fuort het is helemaal niet koud - it is net in sprút kâld wonderbaarlijk! - bjusterbaarlik!
niemand is perfect - in bytsje bryk is in minske lyk het kan niet - it kin net voor de koffie niet zeuren - foar de kofje net eamelje daar ben ik geboren en getogen - dêr bin ik hikke en tein ik vind het geweldig! - ik bin út ‘e skroeven! het gaat door - it giet oan
GYSBERT JAPICX
Fries is officieel erkend als de tweede taal in Fryslân. Het was er wellicht nooit van gekomen zonder Gysbert Japicx (1603-1666). Deze schoolmeester en voorzanger uit Bolsward was een beroemd dichter en taalkundige in het Fries. In Museum ‘De Tiid’ in Bolsward zie je het levensverhaal van deze markante man.
Ontdek Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân Uniek veelzijdig
Start je ontdekkingsreis bij bezoekerscentrum Mar en Klif
Interessant voor alle lee ijden!
De Brink 4 Oudemirdum nationaallandschap.frl
NATIONAAL LANDSCHAP
We zijn er grutsk, oftewel trots, op dat vrijwel geheel Waterland van Friesland onderdeel is van een Nationaal Landschap: één van de twintig Nationale Landschappen die ons land kent. In 2006 is het gebied door het Rijk aangewezen als Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân. Waarom? Hier vind je een unieke combinatie van natuurlijke elementen en landschapskenmerken vanuit de cultuurhistorie.
Vier landschappen
In Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân kun je op een dag vier totaal verschillende landschappen doorkruisen: het kleigebied, het veen- en merengebied, Gaasterland én de IJsselmeerkust. Allemaal uniek en met een eigen verhaal.
In het kleigebied vind je middeleeuwse terpen, opgeworpen door bewoners in een tijd dat het zoute zeewater regelmatig het land overspoelde. Het veengebied is daarentegen een laaggelegen, open en weids gebied waarin een groot aantal meren ligt. In het charmant glooiende Gaasterland wisselen bos, weide en water elkaar af. De IJsselmeerkust is grotendeels de oude kust van de Zuiderzee. Na de bouw van de Afsluitdijk in 1932 veranderde de zoute zee in een groot zoetwatermeer.
Soms is de historie heel makkelijk te herkennen; aan de IJsselmeerkust vind je bijvoorbeeld nog steeds zoutwaterschelpjes die herinneren aan de vroegere Zuiderzee. Maar meestal vertelt het landschap heel subtiel haar verhaal. Als je erop gaat letten, ontdek je steeds meer. bezoekers
Mar & Klif in Oudemirdum is hét startpunt voor een bezoek aan het Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân. Benieuwd naar het ontstaan van de glooiingen in Gaasterland? Nieuwsgierig naar de flora en fauna van dit gebied? Of wil je restanten van verdronken dorpen bekijken? Begin je ontdekkingsreis door het Nationaal Landschap bij Bezoekerscentrum
Mar & Klif. Leuk voor jong en oud!
OUDEMIRDUMERKLIF
motorjacht huren voor een onvergetelijke vakantie in het mooiste vaargebied van Nederland
Onbekommerd een motorjacht huren voor een onvergetelijke vakantie in het mooiste vaargebied van Nederland!
Unbekümmert eine Yacht mieten für einen unvergesslichen Urlaub im
Gezinscamping in bosrijke omgeving in Friesland, gelegen binnen loopafstand van het IJsselmeer.
STOETEN MOTORJACHTEN
WWW.BOOTMIETENHOLLAND.DE
INFO@STOETEN.COM
UITHEIJING 7 NL 8531 XJ LEMMER
tel. +31(0)514 561493 fax +31(0)514 561454
Camping Rijsterbos is de ideale camping voor gezinnen met kinderen. Niemand hoeft zich te vervelen. Het animatieteam zorgt in de drukke periodes voor allerlei activiteiten.
Het verwarmde openluchtzwembad met royale zonneweide, diverse eetmogelijkheden in de buurt en de rust zorgen voor een aangenaam verblijf.
Bij de receptie zijn E-Choppers, E-Bikes, fietsen en kano’s te huur. Vraag gelijk naar de mooiste routes om optimaal te genieten van de omgeving.
Alle 2024 hardloopmodellen uit voorraad leverbaar bij
Rijwielbedrijf ‘t Fietshoekje
Wij beschikken over een ruime voorraad GAZELLE, KOGA, BATAVUS en SPARTA E-bikes!!
Bijvoorbeeld; de Gazelle Orange C8 HMB, Gazelle Grenoble C8 HMB, Gazelle Paris C7+ HMB, Koga E-Nova Evo PT, Sparta E-Shine M8B, BATAVUS Finez Ego, etc etc... Fonteinwei 1 Oudemirdum | Tel.: 0514 - 571243 Kijk ook op: www.fietshoekje.nl
Geniet ook met een huurfiets of E-bike van ‘t Fietshoekje van de prachtige Friese Zuid-Westhoek
BEL OF MAIL ONS VOOR HET HUREN VAN FIETSEN
Kijk op onze site voor ons brede aanbod!
E-bikes • Nieuwe fietsen • 2ehands fietsen Fietsverhuur •Reparatie & Onderhoud Kom gauw langs of maak een afspraak in Oudemirdum!
Gazelle Grenoble C8 HMB
In de kerk te Wiuwert bevindt zich een adellijke grafkelder met mummies en een tentoonstelling over de Labadisten, Jean de Labadie, Anna Maria van Schurman en Maria Sibylla Merian. Monumentale kerk met bijzonder origineel 18e eeuws interieur.
Openingstijden
April en Oktober: Ma. t/m Za. 11.00 uur t/m 15.00 uur Mei t/m September: Ma. t/m Za. 10.30 uur t/m 16.30 uur Zondags gesloten
Rondleidingen zijn er van 11.00-11.30 en van 13.30-14.00. Buiten deze tijden is de kerk ook zelfstandig te bezichtigen met een informatiekaart.
Entree volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar en ouder € 4,00 p.p.
Entree kinderen: Tot 5 jaar gratis en van 6 tot 12 jaar € 3,00 p.p. Groepen op afspraak, entree € 3,00 p.p.
Adres: Terp 1, 8637 VH Wiuwert www.mummiekelder.nl • mummiekelder
Aan het water Gezellig dorpscentrum Luxe verblijven
•
•
•
• Stalling
Verhuur
• Polyvalken
• Motorsloepjes
• Jeugdbootjes
• Zeilpraam met schipper
strand
Een dagje naar het strand in Waterland is genieten van de gemoedelijkheid, gezelligheid en ruimte. Je vindt meer dan 25 stranden aan het IJsselmeer en de Friese meren.
3 / PHARSHOEKE
BIJ HEEG
Aan de Hegemer Mar vind je een gezellig strandje met een speeltuin én een grote glijbaan genaamd de Waverider. Deze knalblauwe familieglijbaan is ongeveer 12 meter lang en 5 meter hoog. De glijbaan is gratis toegankelijk. Pharshoeke 101, Hee g
6 / IT MIRNSERKLIF
BIJ MIRNS
Ga naar het strand bij één van de drie kliffen die Nederland rijk is: het Mirnserklif. Geniet van het liggen in het gras en ga zeker ook een hapje eten bij Paviljoen ‘t Mar met uitzicht over het IJsselmeer. Murnserdyk 46A, Mirns
1 / DE HOLLE POARTE
BIJ MAKKUM
Een populair dag- en familiestrand. Er zijn speeltoestellen, er hangt een volleybalnet en het water is lekker ondiep. De kleinsten kunnen hierdoor onbekommerd in het water spelen. Na een middagje strand ga je flaneren langs de winkeltjes op de boulevard, pal achter het strand.
De Holle Poarte 10, Makkum
2 / IT SOAL
BIJ WORKUM
Het 800 meter lange strand is ideaal voor (kite)surfers omdat ook hier het water niet diep is. Ook voor kinderen is dat natuurlijk ideaal. Of blijf je liever op het strand om een zandkasteel te bouwen? Vanaf het terras van Havenrestaurant It Soal zie je de zon in het water zakken. Suderséleane 29, Workum
4 / DE POTTEN
BIJ SNEEK
Dit strand bij de Snitser Mar is hét strand van Sneek. Maar gek genoeg valt het strand officieel onder het plaatsje Offingawier. Vanuit Sneek fiets je er zo naar toe om te zonnen, spelen of zwemmen. Het Aquapark op het water zorgt voor extra klim-, klauter en glijplezier.
Paviljoenwei 3, Offingawier
5 / IT SUDERSTRAND
BIJ STAVOREN
Het heldere zwemwater nodigt hier uit voor een lekkere duik en is door de aflopende bodem ook veilig voor de kleinsten onder ons. Het strand ligt op loopafstand van de gezellige binnenstad van Stavoren. Na afloop kun je nog wat drinken of eten bij Paviljoen De Potvis aan het strand. Súderstrand 32, Stavoren
7 / DE HEGE GERZEN
BIJ OUDEMIRDUM
Tegen een kleine entreeprijs kun je je een dag vermaken op deze unieke locatie aan het IJsselmeer. Je kunt hier zwemmen en er zijn kleedruimten en toiletten aanwezig. Ook zijn er speeltoestellen, een voetbal- en volleybalveld, een peuterbad en een midgetgolfbaan. Liemerige Wei 4, Oudemirdum
8 / HET LEMSTERSTRAND BIJ LEMMER
Maak voorafgaand aan een middagje strand een historische wandeling met een gids door Lemmer. Zo kom je meer over deze 'vlecke' te weten. Bij Beachclub Lemmer kun je met uitzicht over het strand lekker nagenieten en de dag tevreden afsluiten. Industrieweg 2, Lemmer
IT SUDERSTRAND BIJ STAVOREN
waddenZee
ijsselmeer
ynspiraasje
legenda
legenda
Afsluitdijk Wadden Center
Afsluitdijk Wadden Center
Afsluitdijk Wadden Center
Kazemattenmuseum Kornwerderzand
Kazematten museum
Kazematten museum Kornwerderzand
Grutte Pier Kimswerd
Grutte Pier Kimswerd
Grutte Pier
Museum De Tiid Bolsward
Museum De Tiid Bolsward
Cultuurhistorisch Centrum De Tiid
Museum it Tsiispakhûs Wommels
Museum Tsiispakhûs
Museum it Tsiispakhûs Wommels
Mummiekelder Wiuwert
Mummiekelder Wiuwert
Mumienkeller Wiuwert
Waterpoort Sneek
Waterpoort Sneek
Sneeker Wassertor
Fries Scheepvaart Museum Sneek
Friesisches Schi ahrtmuseum Sneek
Fries Scheepvaart Museum
Kameleondorp Terherne
Chamäleondorf Terherne
Kameleondorp Terherne
Terpdorp Allingawier
WarftdorfAllingawier
Terpdorp Allingawier
Jopie Huisman Museum Workum
Jopie Huisman Museum Workum
Jopie Huisman Museum
Houtzaagmolen De Rat IJlst
Sägewerk De Rat IJlst
Houtzaagmolen De Rat IJlst
Bezoekerscentrum Heeg
Besucherzentrum Heeg
Bezoekerscentrum Heeg
Zwaan Langweer
Zwaan Langweer
Schwan Langweer
Subtropisch Zwembad Swimfun Joure
Subtropisch Zwembad Swimfun
Subtropisches Schwimmbad Swimfun
Museum Hindeloopen
Museum Hindeloopen
Museum Hindeloopen
Het verdronken land van Elahuizen
Das versunkene Land von Elahuizen
Het verdronken land van Elahuizen
Kabouterpad Sint Nicolaasga
Zwergenpfad Sint Nicolaasga
Kabouterpad Sint Nicolaasga
Museum Joure
Museum Joure
Museum Joure
Zwerfkei Rottum
Findling Rottum
Zwerfkei Rottum
Het vrouwtje van Stavoren
Die Frau von Stavoren
Het vrouwtje van Stavoren
Kanon Sloten
Kanon Sloten
Kanone Sloten
Tsjûke en Marchje Echten
Tsjûke en Marchje
Tsjûke en Marchje Echten
Melkroute Tsjûkemar
Milchroute Tsjûkemar
Melkroute Tsjûkemar
Fährverbindung Stavoren - Enkhuizen
Veerdienst Stavoren - Enkhuizen
Veerdienst Stavoren - Enkhuizen
Bezoekerscentrum Mar & Klif
Besucherzentrum Mar & Klif
Bezoekerscentrum Mar & Klif
Sybrandy’s Speel- en Natuurpark
Sybrandy’s Spiel- und Naturpark
Sybrandy’s Speel- en Natuurpark
Klokkenstoel Bantega
Glockenstuhl Bantega
Klokkenstoel Bantega
UNESCO Werelderfgoed Woudagemaal
UNESCO-Welterbe: Das Wouda-Pumpwerk
UNESCO Werelderfgoed Woudagemaal
Fontein 11fountains
Fontein 11fountains
Fontein 11fountains
(Kite)sur ocatie
(Kite)sur ocatie
(Kite)sur ocatie
Zwemwaterlocatie
Zwemwaterlocatie met strand
Zwemwaterlocatie met strand
VVV locatie en/of Informatiepunt
VVV locatie en/of Informatiepunt
Pontje
Pontje
Stap zelf in de wereld van de beroemde tweeling
Hielke en Sietse en beleef een avontuurlijk dagje uit
Hielke en Sietse en beleef een avontuurlijk dagje uit ter land, ter zee of in de modder! Los het mysterie op in de Kameleonboerderij, vaar mee met een boerenpraam geduwd door de enige echte Kameleonboot en speel met de elementen van de natuur op ons Avontureneiland!
praam geduwd door de enige echte Kameleonboot
Koailân 2 • 8493 LA Terherne • T 0566-689910
’t Schippershuis verwelkomt u graag in het hart van Terherne. Het aan het water gelegen hotel biedt u de ideale kans om deze prachtige kant van Friesland te ontdekken.
Omgeven door gastvrijheid, ambachtelijke producten en het moderne maar landelijke interieur kunt u genieten van de Friese streekproducten waar onze keukenbrigade graag mee kookt.
’t Schippershuis bestaat uit 10 hotelkamers, verschillende terrassen aan het water, een loungehoek met haard, ontbijtgedeelte en een sfeervol restaurant. Wij hebben ook een overdekt terras en verwarmde terrassen aan het water!
Een goed geoutilleerde haven Ruime ligplaatsen
Vorstvrije winterberging eigen portaalkraan tot 30 ton
ûlepanne
Zeilschool
Jeugd
Gezinnen
Volwassenen
Accommodaties
Families
Bedrijfsuitstapjes
Schoolwerkweken
Ambachtelijk bereid ijs, gemaakt van verse melk boerderij in Workum.
Ambachtelijk bereid ijs, gemaakt van verse melk van onze eigen boerderij in Workum.
Kijk
Jachtverhuur
Polyvalk Kano’s Fox Zwaardboot Keus 22 Sup
elf… dorpen
Zuidwest Friesland telt maar liefst 133 dorpen. Allemaal even ‘smûk’ (gezellig), karakteristiek en van verre herkenbaar aan hun kerktoren. Sommige dorpen zijn piepklein, andere zouden zo voor Elfstedenstad door kunnen. Neem Joure, de bakermat van Douwe Egberts en Pickwick. Of Terherne, waar je je op een eiland waant. In drie dagen fiets je een prachtige fietsroute door deze elf dorpen. Klaar voor jouw Elfdorpentocht?
Ontdek hier de route:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ ELFDORPENROUTE
Joure
Joure is een vlecke: een dorp met een stedelijk karakter. De gezellige Midstraat, Park Heremastate, de Jouster Toer, jachthaven, musea, een wellness en subtropisch zwembad; alles is aanwezig voor een dag ontspanning. Dat terwijl Joure geroemd wordt om haar bedrijvigheid. Als trotse bakermat van Douwe Egberts, Pickwick en Friese klokken is hier altijd wat te doen én te proeven! Zomers zijn de Friese Ballonfeesten een ‘must see’.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ JOURE
balk
Zeg je Balk, dan zeg je de Luts. Over dit riviertje werd ooit een balk gelegd, waarna het dorp ontstond. En in de 18 e eeuw liet de Luts Balk floreren in de boterhandel. Vandaag de dag ken je de Luts als veelbesproken deel van de Elfstedentocht – het ijs groeit er langzaam – maar vooral als karakteristiek middelpunt van boterdorp Balk. Met gezellige terrasjes, leuke winkeltjes en passerende bootjes is Balk een levendig dorp. Kom genieten, aan of op het water.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ BALK
Koudum
Dat je in en rond Koudum campings, pensions, recreatiewoningen en een jachthaven vindt, is niet toevallig. Het ‘warme hart’ van Friesland is in trek, mede door zijn fraaie ligging tussen de Friese meren en het IJsselmeer. Naast waterpret zijn er volop mogelijkheden om te wandelen, fietsen en zelfs ponyrijden – leuk voor kinderen. Neem in de zomer sperzieboontjes mee uit Koudum; een echte specialiteit én erkend streekproduct.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ KOUDUM
Heeg
Omringd door Friese meren is Heeg een eldorado voor watersportliefhebbers. Maar Heeg is meer dan gezelligheid en waterplezier. Zo toont het dorp fraaie sporen van de florerende (paling) visserij, scheepvaart en handel. In het interactieve bezoekerscentrum kom je hierover alles te weten. In Heeg worden regelmatig evenementen georganiseerd, zoals Heechspanning op Hemelvaartsdag en het Heechsimmerfestival in de zomer.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ HEEG
Langweer
De sierlijke zwaan onder de Friese dorpen. Lopend over de gezellige Buorren snap je waarom het dier uit het dorpswapen zo treffend is voor Langweer. Het buurtje heeft prachtige oude panden en is beschermd dorpsgezicht. Maak vanuit Langweer een mooie zeiltocht, je hebt de meren voor het uitkiezen. Of stap op de fiets en geniet van het groen en vele water. Terug in de pittoreske dorpskern is het tijd voor ‘n Slokje Langweer, ’tsjoch’!
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ LANGWEER
Lemmer
Het strand, de geschiedenis en de gezellige terrasjes van Lemmer zijn de ideale ingrediënten voor een dagje relaxen. Een ‘niks-moet-alles-mag-dag’ met één must: Het Woudagemaal. Dit grootste, nog functionerende stoomgemaal ter wereld is UNESCO Werelderfgoed! Meer over Lemmer hoor je tijdens een wandeling met een VVVgids. Of maak zelf een ‘slag om het Dok’; de straten rondom het water in het oude centrum. Spot jij een Lemsteraak?
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ LEMMER
Oudemirdum
Het gezellige groene hart van Gaasterland. En met Bezoekerscentrum Mar & Klif hét startpunt voor je ontdekkingsreis door het Nationaal Landschap. Eenmaal buiten kun je het landschap ‘lezen’ – wat je fietstocht of wandeling nóg leuker maakt. Na koffie met gebak op de Brink zet je koers richting de kliffen van het IJsselmeer, één van de bossen in de buurt of een ander ‘daalders plakje’ (prachtig plekje) in het Nationaal Landschap.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ OUDEMIRDUM
Makkum
Zoek je een uitgestrekt strand, gezellige boulevard en levendig historisch dorpscentrum? Bezoek dan Makkum. Het water van het IJsselmeer biedt ruimte aan zwemmers en allerlei andere watersporters. Vooral steeds meer (kite)surfers vinden hun weg naar Makkum. Tel daar de vele campings en vakantiehuisjes bij op en je vakantie is compleet. Natuurliefhebber? Dan zijn de Makkumerwaarden een aanrader.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ MAKKUM
Terherne
Terherne is de thuishaven van ‘de schippers van de Kameleon’. Slimme zet van Hielke en Sietse, want het dorp is omringd door water. Het doet aan als een eiland. Aan de ene kant de Snitser Mar en aan de andere kant de Terhernster Puollen. Vooral zomers bruist Terherne van de activiteiten. Waai lekker uit op het water, wandel langs de karakteristieke huisjes in de haven of verkies een terrasje boven het actieve.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ TERHERNE
Oudega (SWF)
Vanuit Oudega loopt het Brekkenpaad; dit pad langs de Aldegeaster Brekken wordt een van de mooiste paden van Friesland genoemd. In het omliggende poelengebied is het prachtig varen, kanoën en suppen. Wandelaars doen graag een traject van het St. Odulphuspad of gaan naar de Pinepolder. In dit weidevogelgebied kun je in het voorjaar de ‘small three’ spotten: de grutto, kievit en tureluur. Op een terrasje in de historische dorpskern is het fijn napraten.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ OUDEGA
Woudsend
Liggend aan de Elfstedenroute is Woudsend een gewilde plek voor elfstedenrijders en -vaarders. Kom op adem met koek en zopie of een koud drankje met bitterballen op het terras. Geef ondertussen je ogen de kost aan de vele gerestaureerde panden, smalle steegjes (Tip: Elfstegentocht) en verrassende doorkijkjes. Ook de kerken, galeries en molens in dit charmante watersportdorp zijn het bezoeken waard.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ WOUDSEND
Historisch centrum met molens, kerken, galeries, gezellige terrasjes, unieke steegjes en straatjes, campings en havens - Eten, drinken en slapen
Elfstegentocht: dorpswandeling met QR-code
Rondvaart Woudsend: vaartochtje van ca. 1½ uur
Passantenhaven: overdag gratis aanleggen
Boerenmarkt elke donderdag tijdens de zomervakantie
Molens open op zaterdag & Kerken zomers open op za-mi
Meer activiteiten in dorp+regio op www.welkominwoudsend.nl
Schraa Watersport is vanaf 1 januari 2024
Swan Watersport
Schraa Watersport is vanaf 1 januari 2024
Swan Watersport
Schraa Watersport is vanaf 1 januari 2024
Schraa Watersport is vanaf 1 januari 2024
Swan Watersport
Swan Watersport
Volg Welkom in Woudsend
fakânsje
Op vakantie in Zuidwest Friesland
Vakantie vieren in Waterland van Friesland kan op vele manieren. Op onze website vind en boek je gemakkelijk en vertrouwd een bijzonder plekje, pittoreske bed & breakfast, hotel of vakantiehuis. Zie je jezelf al zitten? Je kunt hier zelfs op het water overnachten op een woonboot, motorjacht of drijvend huis. Of neem je eigen tent of caravan mee voor een heerlijke kampeervakantie op één van de vele (mini) campings, vakantieparken of jachthavens. Kom je met een groot gezelschap? Er is vast en zeker een groepsaccommodatie of zeilschool die aan jouw wensen voldoet.
Verkeerde keuzes voor je vakantie bestaan niet. Op onze website vind je een uitgebreid overzicht van overnachtingsmogelijkheden in Waterland van Friesland. Kom je hier lekker op ‘fakânsje’, oftewel op vakantie, zoals we dat in Friesland zeggen?
Zoek en boek jouw overnachting op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/OVERNACHTEN
útwaaie
ijsselmeerkust
IJSSELMEERKUST
Aan de IJsselmeerkust liggen authentieke havenstadjes als Stavoren, Hindeloopen en Workum en typische vissersdorpen, zoals Laaksum, Molkwerum en Gaast. En natuurlijk de enige drie kliffen die Nederland rijk is. Kom uitwaaien en ontdek alle pareltjes aan de kust van de voormalige Zuiderzee.
Voormalige Zuiderzee
Wat tegenwoordig het IJsselmeer en de Waddenzee is, was vroeger de Zuiderzee. In 1932 was de bouw van de Afsluitdijk klaar. Als gevolg daarvan veranderde het afgesloten deel, het huidige IJsselmeer, in een groot zoetwatermeer. Het IJsselmeer is een belangrijk natuurgebied voor vogels. Grote aantallen vogels verblijven, foerageren, rusten en broeden in het open water en aan de kust van
het IJsselmeer. Dit 5.000 hectare grote natuurgebied is in 1991 aangewezen als natuurmonument. Bijzonder in het kustgebied zijn de buitendijkse zandplaten en slikken én de kliffen bij Oudemirdum, Mirns en Warns.
Kleinste haventje van Europa
Laaksum: een handvol vissershuisjes, een haventje en daarachter het diepgroene water van de voormalige Zuiderzee. Na de komst van de Afsluitdijk was het daar zo goed als gedaan met de visserij. Tegenwoordig is het dorpje een bezienswaardigheid om zijn schoonheid en ligging aan het IJsselmeer. Het wordt wel het kleinste vissersdorp van Europa genoemd. De vissersroute, een fietstocht van 39 kilometer, voert je een heel stuk langs het IJsselmeer en door Laaksum.
7 kitesurf hotspots
Voor wie wil leren kitesurfen is Waterland van Friesland de perfecte regio. Het water is hier op veel plekken aan de IJsselmeerkust ondiep. En er zijn maar liefst zeven kitesurf hotspots te vinden: Lemmer, Mirns, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Makkum en Kornwerderzand. Hier staat vaak een gunstigere wind dan in de rest van Nederland. Niet zo’n hoogvlieger? Al die gekleurde kites bekijken vanaf het strand is een fantastisch schouwspel. Ook old skool windsurfen kun je langs de IJsselmeerkust, en op bijna alle Friese meren, goed beoefenen. Als je een beginner bent, is het handig om te kiezen voor wat rustiger water zoals bij Makkum. Neem windsurfles en verbaas je erover wat je na een uur al kunt.
Grens van zout en zoet
Op de grens van zout en zoet vind je het Afsluitdijk Wadden Center. De plek waar de verhalen van Dutch Delta Design, UNESCO Werelderfgoed Waddenzee, het IJsselmeer, de Vismigratierivier en de vernieuwde, toekomstbestendige Afsluitdijk worden verteld.
Schipper mag ik overvaren
Nieuwsgierig naar de overkant van het IJsselmeer? Met de veerboot Bep Glasius steek je vanuit Stavoren in 80 minuten het IJsselmeer over voor een dagje Enkhuizen. Fietsen kunnen mee aan boord. Deze veerdienst bestaat al sinds 1886 en was vroeger de snelste manier om in Amsterdam te komen.
Meezeilen op het IJsselmeer
Bewonder de IJsselmeerkust vanaf het water en zeil mee met de blazer TX33 uit Makkum of de Lemsteraak LE50 uit Lemmer. Je koopt je kaartje gemakkelijk online via de VVV. WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ RONDVAART
Friese Zuiderzee fietsroute
Ontdek al fietsend de diversiteit van de IJsselmeerkust. Deze route van 150 kilometer gaat voor een groot gedeelte langs het IJsselmeer en voert je door het binnenland van Zuidwest Friesland. Onderweg fiets je door het heuvelachtige en bosrijke Gaasterland, pittoreske Elfstedenstadjes, karakteristieke dorpen en kun je genieten van prachtige vergezichten. De fietstocht is onderdeel van de LF-weekendtochten van het Landelijk Fietsplatform.
Ontdek meer op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ IJSSELMEERKUST
• Uitzicht over landerijen en IJsselmeer • Fotoshoot • Kinderfeestjes • Diverse arrangementen Voor jong en oud!
Wilt u lekker knuffelen en van 19 prachtige wollige alpaca’s genieten dan bent u van harte welkom!
Voel je thuis bij
Paviljoen Salt
Ontsnap aan de drukte en ontdek deze bijzondere plek net buiten Terherne aan het water, waar je kunt genieten van een prachtig uitzicht over de Saltpoel en in de verte het welbekende Sneekermeer.
Salt is Stoer en heeft lef! Je luncht, borrelt en/of dineert in een hippe en relaxte Ambiance. Salt heeft Liefde voor het vak, is gastvrij en is Toegankelijk voor jong en oud.
Liefs, Yodi & team salt
0566 689280
Utbuorren 50 8493 MA Terherne www.paviljoensalt.nl
Wat maakt ons uniek?
Bekijk hier de actuele openingstijden & menukaart @paviljoensalt
Liefde voor de Mediterraans- en Aziatisch eten
Kindvriendelijk restaurant met speelhoek & omheind speelstrand, in het zicht, met springkussen
Bereikbaar met de auto, fiets, boot en te voet
Terras aan het water met uitzicht over het Sneekermeer
EROPUIT MET ROUTES
1 / TUINEN ROUTE
Fietsen /// 66 km
Met deze route ontdek je dat dit waterrijke gebied van Friesland meer te bieden heeft dan alleen water. Fiets langs prachtige natuurgebieden, tuinen en landschappen. Breng een bezoek aan de grootste iepentuin van Europa, een vlindertuin en de Heemtuin bij Bezoekerscentrum Mar & Klif. Er zijn tal van mogelijkheden om onderweg even af te stappen en te genieten van de omgeving of om even bij te komen op een terrasje. Onderweg maak je één keer een oversteek met een pontje. Check van te voren de openingstijden en neem voor de zekerheid contant geld mee.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ TUINENROUTE
fietsen op sterrenniveau
Het landelijk Fietsplatform heeft Friesland uitgeroepen tot één van de top-fietsprovincies van Nederland. Criteria zijn onder andere de drukte op de fietspaden, het beheer, onderhoud en promotie.
2 / RONDJE LUTS FLUEZEN
Varen /// 33 km
Deze vaarroute voor een sloep of kleine boot neemt je mee over rivier De Luts door Gaasterland. Vanuit het watersportdorp Woudsend vaar je over de Sleattemer Mar naar het boterdorp Balk. De route gaat verder via De Luts die dwars door het centrum van Balk en de bossen van Gaasterland loopt. De Luts wordt ook wel het allermooiste stuk van de Elfstedentocht genoemd. Vervolg de route met een oversteek over het één na grootste meer van Friesland: De Fluezen. Door de afstand van de route ben je wel een hele dag onder de pannen. Leuker is het om de tijd te nemen en onderweg te overnachten.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/RONDJELUTS
3 / MOLENROUTE FRIESLAND
Fietsen /// 47 km
Fiets met deze route langs 10 bijzondere molens in Zuidwest Friesland. Bewonder ze onderweg en ervaar bij geluk en wat wind de zoevende wieken. Stap binnen bij Houtzaagmolen de Rat in IJlst en aanschouw het houtzagersambacht in werking. En bij Mevrouw de Molenaar in Witmarsum proef je letterlijk de passie van het molenaarsvak (bakt op bestelling). Oude tijden herleven wellicht nu we vandaag de dag steeds meer gebruik maken van duurzame windenergie. Vroeger wist men ‘niet beter’. Want zo’n 150 jaar geleden stonden er in heel Friesland maar liefst 1400 molens. Nu telt de provincie nog zo’n 130 werkende exemplaren.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ MOLENROUTE
4 / ST. ODULPHUSPAD
Wandelen /// trajecten van ca. 20 km
Lopen in de voetsporen van de heilige Sint Odulphus?
Dat kan op het gelijknamige 260 kilometer lange pad dwars door Zuidwest Friesland. De jonge Odulphus trok in de 9e eeuw vanuit Brabant naar Friesland om de inwoners te bekeren tot het Christelijke geloof. De heilig verklaarde Odulphus bood houvast, troost en invulling voor velen. Odulphus richtte in Stavoren zijn eigen Odulphusklooster op. Helaas is het klooster overspoeld door de voormalige Zuiderzee, maar je kunt nog wel deze pelgrimsroute lopen. De route leidt je door het wonder van de natuur van Waterland van Friesland.
Haal een routeboekje bij de VVV of kijk op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ ODULPHUSPAD
schatjes
van stadjes
Ontdek de schatten van een Elfstedenstad met een uitgebreide stadswandeling. Je loopt een prachtige route die uitgetekend staat op een gedetailleerde stadsplattegrond. Onderweg lees je alle bijbehorende verhalen.
De stadswandelingen zijn verkrijgbaar bij een VVV winkel en online te bestellen: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/WEBSHOP
5 / DRIE PONTJES SNEEK
Fietsen /// 50 km
Maak een fietstocht rondom de Snitsermar en steek met maar liefst drie veerpontjes over. Fiets langs de Snitser Mar, de Terkaplester Puollen en Langwarder Wielen en geniet van prachtige vergezichten over het water. Onderweg kun je een bezoek brengen aan Sneek, Terherne en Langweer. Zin om cultuur te snuiven? Dat doe je bij het Fries Scheepvaart Museum in het centrum van Sneek. Hier ontdek je alles over de geschiedenis van het Friese water. Voor kinderen zijn er diverse speurtochten en is er een speciaal kindermuseum. Onderweg lekkere trek? Stap af en loop binnen bij een van de horecagelegenheden onderweg.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/PONTJESSNEEK
6 / POELENROUTE OUDEGA
Varen/suppen/kanoën /// variërend aantal km Het Poelengebied tussen de watersportdorpen Heeg, Gaastmeer en Oudega (SWF) is een uniek stukje ongerepte natuur in het veengebied van het Nationaal Landschap. Je vaart door een aaneenschakeling van kleine meertjes, smalle slootjes en kreekjes. Om je heen zie je dichte rietvelden en zogenaamd ‘bûtlân’, wat Fries is voor boezemland, waarin het water zijn natuurlijke vrije loop krijgt. Een vogelreservaat voor grutto’s en vergezichten met kerktorens en boerderijen geven dit gebied een echt Fries karakter. Dit waardevolle natuurgebied is prachtig om rustig door te (elektrisch) sloepvaren of te peddelen met een kano of SUP.
Haal een kaartje bij de VVV of kijk op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ POELENROUTE
7 / RONDJE GAASTERLAND
Fietsen /// 55 km
Deze route ga je vast en zeker in de kuiten voelen, want door de streek Gaasterland fietsen betekent dat je door een licht glooiend landschap trapt. Soms zie je dat heel goed, maar meestal heb je te maken met zogenaamd ‘vals plat’. Je start bij het bezoekerscentrum van het Nationaal Landschap: Mar & Klif in Oudemirdum. Via de bossen ga je naar de IJsselmeerkust en weer terug. Onderweg passeer je onder andere het levendige Balk, natuurgebied de Wyldemerk en het pittoreske Molkwerum.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ RONDJEGAASTERLAND
8 / RUTERPOLDER
IJLST
Wandelen /// 3.6 km
Wandel met deze route door het boerenland rond het Elfstedenstadje IJlst. Start bij fabriek Nooitgedagt en neem achter de fabriek het pontje, een zelfbedieningskettingveerpont, naar de overkant van het water De Geeuw. Volg het schelpenpad door de Ruterpolder, een prachtig ingepolderd natuurgebied. Je treft hier verschillende diersoorten, zoals weidevogels, reeën en Friese roodbonte koeien. Van 15 maart tot 15 juni is het polderpad afgesloten vanwege het vogelbroedseizoen. Maar voor en na dit broedseizoen is het de moeite waard om dit gebied te verkennen.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ ROUTERUTERPOLDER
Fiets- en wandelkaarten
De routes kun je makkelijk doen met behulp van een fiets- of wandelknooppuntenkaart en de borden onderweg van de Marrekrite.
De kaarten zijn verkrijgbaar bij onze VVV winkels en online te bestellen:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/WEBSHOP
9 / VOGELS EN MUMMIES
Wandelen /// 21.6 km
Wandel door de Greidhoek en ervaar de geschiedenis van dit bijzondere landschap. De naam ‘Greidhoek’ is afgeleid van het Friese woord ‘greide’, wat grasland op klei betekent. Vroeger was dit gebied de bodem van een oude zee. Doordat de mensen in de Greidhoek terpen en dijken bouwden om het vruchtbare land te kunnen bewerken is dit prachtige landschap ontstaan met weilanden en charmante terpdorpjes. Strijk onderweg neer in de vogelkijkhut bij Skrok of Skrins waar een bonte verzameling trek- en weidevogels elkaar in het voorjaar het hof maakt. Neem zeker een kijkje in de eeuwenoude mummiekelder in de Nicolaaskerk in Wiuwert. En ontdek bij Museum ‘it Tsiispakhûs’ in Wommels de verhalen over de Friese zuivelindustrie.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ VOGELSENMUMMIES
Ferwûnderje
Laat je ‘ferwûnderje’, oftewel verwonderen, door deze nog veelal onbekende feiten en weetjes van Waterland van Friesland.
1 / OP DE KOP
Op de Lieuwe Klazes Leane tussen Workum en Hindeloopen staat de wereld op z’n kop. De bewoners van een boerderij wilden graag uit het raam over de zeedijk kunnen kijken, maar dat is lastig wanneer je in een boerderij woont. Dus waarom de boerderij niet omdraaien?
2 / kei-leuk
De grootste zwerfkei van Nederland vind je niet tussen de hunebedden in Drenthe, maar bij het Friese dorpje Rottum op de Sydtakke 5. Kei-leuk om te weten is dat de steen maar liefst 4,70 meter lang en 2 meter hoog is en 44 ton weegt.
7 / BIM BAM
3 / FRIESE PIRAMIDES
Hier in het landschap zie je overal ‘slapende’ dijken die ooit bescherming gaven tegen het water. Deze dijken hebben een hoge cultuurhistorische waarde. Er wordt zelfs gezegd dat ze evenveel aandacht zouden moeten krijgen als de Egyptische piramides!
4 / GAT IN DE DIJK
Dankzij de vismigratierivier bij de Afsluitdijk kunnen vissen straks weer heen en weer zwemmen tussen het zoete water in het IJsselmeer en het zoute water in de Waddenzee. Uniek in de wereld en van grote betekenis voor de visstand in Waterland van Friesland.
5 / BAKERMAT
Wat veel mensen niet weten, is dat in het dorp Witmarsum de bakermat ligt van de Doopsgezinde kerk. Menno Simons, de grondlegger van deze stroming die wereldwijd 1,3 miljoen volgers kent, werd hier in 1496 geboren.
6 / LIEFDESMUUR
Doe de Elfstegentocht in Woudsend en lees in de steeg Kollegat de namen op de ‘liefdesmuur’. Hier hebben de afgelopen tientallen jaren verliefde en verloofde stelletjes hun relatie toevertrouwd aan de eeuwigheid. De muur is nog steeds populair bij jongeren.
Een klokkenstoel is een typisch Fries bouwwerk dat werd gebouwd wanneer er geen geld was voor een kerktoren met luidklok. Een heel mooie klokkenstoel met een klok met een diameter van maar liefst 78 centimeter staat aan de Middenweg in Bantega. Wist je dat er maar liefst 20 klokkenstoelen in onze regio staan? Fiets de 'klokkenstoelenroute' en spot er alvast vijf.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ KLOKKENSTOELROUTE
8 / KONINKLIJK VAREN
Zie je een schip met zeilnummer VA18? Dat is de Lemsteraak ‘De Groene Draeck’ van de Nederlandse koninklijke familie. Een Lemsteraak is typisch Fries en het ontwerp komt uit Lemmer. Maak vanuit Lemmer zelf een rondvaart met de Lemsteraak LE50.
Boek je tickets via: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ RONDVAARTLE50
9 / VLIEGENDE DEUR
Stap aan boord van praam ‘it Preamke’ in Makkum. De schipper laat je prachtige verborgen plekjes zien rondom Makkum. Onderweg zie je vast kwetterende eenden of een fuut met jongen op haar rug. Soms vliegt er zelfs een ‘vliegende deur’, oftewel zeearend, over!
Boek je tickets via:
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ RONDVAART-ITPREAMKE
10 / KOffiekunst
Bekijk in het parkje bij Museum Joure een 5 meter hoog kunstwerk. Kaskade van Klaas Gubbels is een verbeelding van koffie- en theepotten van rood cortenstaal. Het kunstwerk is door middel van crowdfunding naar Joure gehaald, de bakermat van Douwe Egberts.
11 / grutte pier
‘Bûter, brea en griene tsiis, wa’t dat net sizze kin, is gjin oprjochte Fries.’ Met deze zin zou de Friese vrijheidsstrijder Grutte Pier (1480-1520) niet-Friezen hebben kunnen onderscheiden van echte Friezen. In zijn geboortedorp Kimswerd vind je zijn standbeeld aan de Greate Pierewei 4.
12 / vleugel verdriet
Voor de kust van Molkwerum steekt een vier meter hoge vliegtuigvleugel uit het IJsselmeer. Het is het Nationaal Monument ‘Missing Airmen’. Ter herinnering aan alle bemanningsleden van geallieerde vliegtuigen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in het IJsselmeer zijn neergestort en nooit teruggevonden zijn.
13 / FLAMINGO’S
Elk jaar zijn aan de IJsselmeerkust – bij bijvoorbeeld natuurgebied de Steile Bank – in de nazomer flamingo’s te zien. Soms een paar, maar ook wel eens tientallen. Spot de Chileense, de Europese en zo af en toe een Caribische flamingo.
Heerlijk wegdromen op het Friese water...
Dat is gewoon te huur!
Informeer naar het huren van een sloep.
Huur bij ons een motorboot voor 2 tot 12 pers. voor een onvergetelijke vaar vakantie in Friesland. Vaarbewijs niet nodig.
Yachtchar ter Wetter wille
Tel. 0031-566-688812 info@wetterwille.nl | www.y
Recreatiewoningen aan de Friese Meren, Sloepen en Zeilboten Tel:06-52024235 www.deoudeherbergh.nl
Langweerder Molen
De enige Polder- en Roggemolen in Nederland. Te huur voor 8 personen.
Ontdek de meest bijzondere overnachtingen.
Zowel ‘s zomers en ‘s winters een bijzondere ervaring!
In Museum Sloten vind je ‘Laterna Magica’, de mooiste collectie toverlantaarns van Nederland. Door z’n vernuftige gebruik van lenzen wordt de toverlantaarn gezien als de voorloper van het diaprojectiesysteem en heeft het geholpen bij de uitvinding van de fotografie.
Met een toverlantaarn werd het mogelijk beelden te projecteren en later zelfs te laten 'bewegen'. Zaken die we vandaag de dag als heel normaal zien, maar een paar honderd jaar geleden echt magysk, oftewel magisch, waren! Laat je in Museum Sloten betoveren door deze bijzondere lantaarns.
Museum Sloten
Ontdek alle musea
Bekijk deze unieke collectie toverlantaarns én ontdek de geschiedenis van Sloten in Museum Sloten. Doe aansluitend een stadswandeling (met papieren gids) door het historische centrum van deze kleinste Elfstedenstad. In juli en augustus kun je op pad met de stadsomroeper gecombineerd met een rondvaart door de stad, te boeken bij het museum. Extra magisch is het bezoeken van Sloten op vrijdagavond in de zomermaanden. De Stadsschutterij laat dan de eeuwenoude kanonnen bulderen!
Er zijn ruim 20 musea in Waterland van Friesland te bezoeken. Al deze musea staan overzichtelijk bij elkaar op de website van de VVV. Een toegangsticket boek je eenvoudig en snel online.
Koop tickets in een VVV winkel of via: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/MUSEA
natuerlik
Waar heeft de natuur nog de ruimte om zich in al z’n variëteiten aan jou te tonen? In Waterland van Friesland ‘natuerlik’.
fries paard
Met z’n sierlijke uiterlijk, geweldige karakter en bijzondere uitstraling verovert het Friese paard de wereld. Je ziet ze steeds vaker optreden in Hollywoodfilms en -series. Gelukkig zijn ze ook nog steeds in de Friese wei te zien. Handtekeningen geven ze niet, maar ze willen wel graag op de foto.
laaxumer bot
De bot zwemt zowel in de Noordzee als in het IJsselmeer. Alleen de Laaxumer Bot is erkend als streekproduct. Hij leeft voor de Gaasterlandse kust en wordt spaarzaam gevangen door vissers uit de kleinste vissershaven van Europa: Laaxum. Visliefhebbers vinden de Laaxumer Bot graag op hun bord. Rondom gebakken in ‘boerenboter’.
knotwilg
Met z’n kruin wuivend in de wind is de knotwilg de palmboom van onze lage landen. Je vindt ze nog steeds aan weg- en slootkanten. Vroeger werd hij als natuurlijke erfafscheiding gebruikt. Voor het hout dat vrijkwam bij het knotten waren tal van toepassingen. Van manden tot klompen en van korven tot beschoeiingen.
snoek
Er is geen regio met meer viswater dan Waterland van Friesland. Verwacht hier niet alleen veel vissen, maar ook grote vissen! De zogenaamde ‘metersnoek’ is hier heel gangbaar. Wanneer je vanuit een bootje gaat snoeken geniet je onderweg ook nog eens van het Friese landschap.
atalanta
Niet meteen schrikken als je een rups ziet kruipen. Misschien wordt het wel zo’n prachtige Atalanta. Een trekvlinder die vanuit Zuid-Europa is komen aanvliegen. En ze doen meer dan vrolijk fladderen.
Ze bestuiven namelijk ook bloemen, planten en gewassen. Nuttig werk dat tevens een prachtig schouwspel is.
grutto
De grutto komt helemaal uit Afrika om hier te broeden. Zijn naam is een klanknabootsing van z’n roep. Het Friese ‘skries’ verwijst naar schreeuwen. En dat kan deze weidevogel als geen ander als het nest bedreigd wordt. Omdat de grutto toch in aantal afneemt, krijgt hij nu bescherming van natuurorganisaties.
kievit
Is het eerste ‘ljipaai’, oftewel kievitsei, gevonden? Dan komt de lente eraan!
De eieren worden niet meer meegenomen, maar gemeld en er wordt nazorg gepleegd.
Zo helpen deze vrijwilligers samen met boeren en vogelwacht om de weidevogels in Friesland te beschermen en te behouden.
friese koe
Boter- en kaasverkoop zorgden ooit voor een vette boterham. Er werd zoveel winst gemaakt dat Friese boerinnen zich gouden oorijzers konden veroorloven. De Friese koe gaf veel goede melk door het voedzame gras op de vette zeeklei. De koeien die we nu zien grazen, zijn van het Holstein-Friesian ras. Niet puur Fries, maar wel 100% zwart-wit.
viervlek libelle
Met hun zoemende vleugels helikopteren libelles van mei tot en met oktober over het water van de Wyldemerk. In dit eerste officiële libellenreservaat van Europa vind je wel 34 soorten, zo ook de viervlek libelle. Wist je dat de libelle meer dan de helft van haar leven onder water doorbrengt?
pompeblêd
Pompeblêd is de Friese naam voor het hartvormige blad van een waterlelie. In de Friese vlag zie je het blad in het rood, maar in natuurlijk groen in waterplas of sloot. Dan vergezeld van gele of witte bloemen die van bijna bovennatuurlijke schoonheid zijn. Zie ik daar elfjes dansen, of zijn het toch waterjuffers?
fluitenkruid
Om biodiversiteit te bevorderen worden bermen minder gemaaid. Steeds vaker staan bermen vol met koolzaad én fluitenkruid. Deze laatste plant heet zo, omdat je van de stengel een fluitje kunt maken. Hommels en wilde bijen boeit dat niet. Die nemen hun eigen muziek mee. Als je stil bent, hoor je het.
Kleurplaat
Kleur jouw eigen 'bisteboel', oftewel beestenboel, in Waterland van Friesland.
waterland weetjes
Twaalf wetenswaardigheden van Waterland van Friesland, die je wellicht nog niet wist!
Er zijn
De totale opper vlakte is
7steden
Geniet hier van de ruimte in meer dan die soms op dorpen lijken en
Fietsen doe je over 841 km fietsknooppuntpaden van sterren kwaliteit 1.468 km2
45 natuurgebieden
land 36% water Met 1.035 km wandelknooppuntpaden
En natuurlijk in één
133 dorpen
die soms op steden lijken
177 kerken
ben je voorlopig nog niet uitgewandeld
Dat zijn er meer dan alle dorpen en steden bij elkaar
Gratis aanlegplaatsen voor circa
1.300 schepen
25 stranden
altijd één dic
Meer dan htbij
DE toren van Spannenburg is met haar 1 18 meter het hoogste bouwwerk van Friesland
7 kitesurf hotspots
adressen
Handige, leuke en inspirerende adressen in Waterland van Friesland. ZIE OOK: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL
overnachten
hotels en pensions
Hotel - Grand Café de watersport
De Skatting 44, 8621 BW Heeg
0031(0)515-442229
www.dewatersportheeg.nl
Hotel de Groene Weide
Hotel de Wijnberg
Snoozz Hotels
Stadsherberg ‘Het wapen van IJlst’
Galamagracht 2, 8651 EB IJlst
0031(0)515-531315 www.wapenvanijlst.nl
Snekerstraat 2 8701 XD Bolsward
Marktplein 5 8701 KG Bolsward
Appelmarkt 10a 8701 KH Bolsward
Hotel De Vrije Vogel Kloosterweg 3 8424 SH Elsloo
Hotel Rest. Grandcafé 't Voorhuys De Deel 20 8302 EK Emmeloord
Er is zoveel te doen in Waterland van Friesland dat je wel een nachtje mag bijboeken. Een stedentrip langs zeven van de Elfsteden, fietstochten, varen over de Friese meren, wandelroutes met alle rust en ruimte om je heen, de mooiste tentoonstellingen in musea... Ontdek het zelf! WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/BEZOEKEN
Recreatiepark Idskenhuizen Mastersein 12 8523 NK Idskenhuizen 0031(0)513-431846 www.rp-idskenhuizen.nl
Vakantiewoning de Greiden De Greiden 10 8553 MC Indyk (Woudsend) 0031(0)515-442500 zoekenboek.waterlandvanfriesland.nl Vakantiewoning Waterwende De Greiden 29 8553 MC Indyk (Woudsend) 0031(0)515-442500 zoekenboek.waterlandvanfriesland.nl
Waterwende vakantiewoning De Greiden 42 8553 MC Indyk (Woudsend) 0031(0)514-592100 www.waterwende.eu
Slapen in it Heidenskip Ursuladijk 12 8724 HR It Heidenskip 0031(0)515-543064 www.slapeninitheidenskip.nl
Vakantievilla Aquaholic De Stringen 15 8723 DA Koudum 0031(0)6-53266477 www.vakantiehuisfriesemeren.nl
Recreatiecentrum Iselmar Plattedijk 16 8531 PC Lemmer 0031(0)514-569096 www.iselmar.nl
Vakantie Appartement Costa De Lemmer Kortestreek 9 8531 JE Lemmer 0031(0)6-10905605 facebook.com/costadelemmer Buitenhuis De Zonneroos Voetpad 63 8485 JM Munnekeburen 0031(0)6-51184177 www.zonneroos.nl
Waterlodges Pean-buiten Pean 1 8494 NB Nes/Akkrum 0031(0)566-631392 www.peanbuiten.nl
Vakantiewoningen De Bekedamster Hoitebuorren 12 8566 JE Nijemirdum
Villa Waterliefde De Traankokerij 32 8715 EH Stavoren 0031(0)6-23498596 www.villawaterliefde.nl
Friesland Villas Middelweg 87 8715 EV Stavoren 0031(0)6-41273724 www.frieslandvillas.com
Wellness woningen 'Genietske' en 'Us Hûske' Langwarderdyk 4 8521 NE St. Nicolaasga 0031(0)6-13035949 zoekenboek.waterlandvanfriesland.nl
Vakantiewoning Kuiper Heide 19 8521 DE St. Nicolaasga 0031(0)55-3664358 sykuiper@versatel.nl d' Oude Herbergh Ûtbuorren 15 8493 MA Terherne 0031(0)6-52024235 www.deoudeherbergh.nl
Terherne Haven Kupersleantsje 5 8493 LR Terherne 0031(0)566-652707 www.terhernehaven.nl
Coen's Loft Singel 8a 8765 LL Tjerkwerd 0031(0)6-42545492 www.coensloft.nl
Elck Wat Wils Greate Súdein 29 8624 TV Uitwellingerga 0031(0)6-25023705 www.elckwatwils.info
Vakantiewoning de Waske De Waske 23 8721 ER Warns 0031(0)514-681777 www.vakantieinwarns.nl
Vakantiewoning De Coehoorn Menno van Coehoornweg 12 8563 AD Wijckel 0031(0)6-44282023 www.vakantiewoningdecoehoorn.nl
Vakantiewoning De Berkenhof Breewarsdyk 4 8711 GZ Workum 0031(0)6-12978347 www.deberkenhof-vakantiewoning.nl
Aquacamping de Rakken Lynbaen 10 8551 NW Woudsend 0031(0)514-591525 www.derakken.nl
0031(0)514-541267 www.boerderijrecreatie.nl Nordmann Outdoor Jan Jelles Hofstrjitte 31 8611 JT Gaastmeer
0031(0)6-29395914 www.nordmann-outdoor.nl
Fierljepvereniging IJlst Sudergowei 1c 8651 NE IJlst www.fierljeppenijlst.nl Fierljepvereniging It Heidenskip Brânburren 26 8724 LH It Heidenskip www.fierljeppe.nl Escapeloop.nl De Tille 6 8723 ER Koudum
Eerste Friese Schaatsmuseum Kleine Weide 1-3 8713 KZ Hindeloopen 0031(0)514-521683 www.schaatsmuseum.nl Museum Hindeloopen Dijkweg 1 8713 KD Hindeloopen 0031(0)514-521420 www.museumhindeloopen.nl Museum en Werkplaats Houtstad-IJlst Sneekerpad 14 8651 NE IJlst
Likeurbrouwerij Puur Sudersee Buren 1 8713 KA Hindeloopen 0031(0)6-46178995 www.puursudersee.nl
Biologische streekwinkel Op de Him De Him 4 9023 BC Jorwerd 0031(0)58-2501327 www.opdehim.nl
De Fryske (kaas) Taanderij 1D 8531 WD Lemmer 0031(0)6-22824504 www.defryske.frl
Schapenkaasboerderij Tusken Bosk en Mar Ige Galamawei 23 8582 KR Oudega (dfm) 0031(0)514-605356 www.tuskenboskenmar.nl
Wijndomein de Heidepleats Heide 13 8521 DE St. Nicolaasga 0031(0)6-30065107 www.deheidepleats.nl Mevrouw de Molenaar Mouneplein 8748 DT Witmarsum 0031(0)6-36200093 www.mevrouwdemolenaar.nl
Kringloopwinkels en brocante
Ecologisch Kringloopcentrum De Kuubskist Lemsterpad 22 8531 AA Lemmer 0031(0)514-534112 www.kringlooplemmer.nl Eartiids curiosa, ambacht & kunst Súd 62 8711 CW Workum 0031(0)6-13119640 www.eertijds.nl
huis en tuin
Veenstra Schilders De Draei 22/28 8621 CZ Heeg
De Haas Bloemen Stadslaan 53 8651 AC IJlst
Schildersbedrijf Folkert de Vries Rogmolewei 4 8551 EP IJlst
We produceren het drukwerk volgens de ISO 12647-2 norm. Het is dé standaardnorm voor offsetdruk. Hierdoor garanderen wij een voorspelbare kwaliteit. Je wensen en ons drukproces naadloos op elkaar aangesloten. Hierdoor krijg je het kwaliteitsdrukwerk mooi op tijd en toch voordelig.
Snel en voordelig het drukwerk op de plaats van bestemming.
Eekhorstweg 1 7942 JC Meppel
info@veldhuis.nl
gaasterland
vvv inspiratiewinkels
Gaasterland
De Brink 4 Oudemirdum
bij Mar & Klif
+31 (0)514 - 57 17 77
Heeg
Harinxmastrjitte 36
bij Bezoekerscentrum Heeg
+31 (0)515 - 44 24 64
Joure
Midstraat 99
bij Museum Joure
+31 (0)513 - 41 60 30
Langweer
Buorren 26
+31 (0)513 - 49 91 00
Lemmer
Nieuwburen 1 bij Museum Lemmer
+31 (0)514 - 53 45 50
Stavoren
Stationsweg 7 bij de veerboot
+31 (0)514 - 68 24 24
vvv locaties
Balk
Van Swinderenstraat 8 bij It Bûterhûs
+31 (0)6 - 12 86 50 18
Bolsward Jongemastraat 2 bij Museum ‘De Tiid’ +31 (0)515 – 53 43 33
Hindeloopen
Kijk voor het adres op: waterlandvanfriesland.nl/vvv bij Museum Hindeloopen +31 (0)514-52 14 20
IJlst
Sneekerpad 14
bij Houtstad IJlst
+31 (0)515 - 53 18 18
Koudum
Hoofdstraat 10 bij Boekhandel Muizelaar
+31 (0)514 - 52 12 94
Makkum
Suderseewei 11
bij Taxicentrale van der Bles
+31 (0)6 - 55 78 49 59
Sloten
Heerenwal 48
bij Museum Sloten +31 (0)514 - 53 15 41
Sneek
Kleinzand 16
bij het Fries Scheepvaart Museum +31 (0)515 - 75 06 78
Meer dan tien ondernemers en musea hebben zich beschikbaar gesteld als informatiepunt. Hier kun je ook terecht voor toeristische informatie. Kijk voor een overzicht op WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/VVV
Handig
Terherne
Koailân 2
bij het Kameleon Botenstation
+31 (0)566 - 68 99 10
Woudsend
Molestrjitte 4
bij Molen het Lam
+31 (0)6 - 55 12 14 55
OPENINGSTIJDEN
Kijk voor het overzicht van alle VVV locaties en informatiepunten met openingstijden op onze website.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ VVV
UITAGENDA
Ontdek in de Uitagenda de leukste tips voor evenementen, rondvaarten en dagjes uit. Boek je tickets direct online bij de VVV.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ UITAGENDA
WEBSHOP
Bekijk het ruime aanbod aan routekaarten en Friese souvenirs in een VVV locatie of bestel direct online.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ WEBSHOP
OVERNACHTEN
Kies uit een ruim aanbod aan accommodaties en boek je overnachting bij de VVV.
WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ OVERNACHTEN
ELFSTE
ENWEEKEND
Elfstedenstad Bolsward is een ‘schatje van een stadje’.
Een pareltje dat in der loop der eeuwen door voor- en tegenspoed is gepolijst tot de glansrijke plaats die het nu is. Niet de grootste stad, maar wel een stad om van te houden. Om heerlijk in rond te dwalen. Langs de grachten. Langs de vele monumenten. Door het prachtige park. Sta stil en bewonder.
Sommige schatten, zoals het rijkversierde stadhuis vallen direct in het oog. Voor andere moet je beter kijken, een stukje lopen of graven in het verleden... Maar het is er allemaal. Geweldige stad ook om in te wonen. Stad om in je hart te sluiten.
Check wat Bolsward.nl te bieden heeft op het gebied van cultuur, sport en evenementen, want er is nog veel meer te ontdekken.
Ontdek het Huis van verhalen en de lopende tentoonstellingen in Museum de Tiid
Dit inspiratiemagazine is een uitgave van VVV Waterland van Friesland i.s.m. GrootMedia Sneek /// Nummer 6 /// versie: Nederlands /// oplage 20.000 /// advertenties: info@grootmedia.nl of 0515 745005 /// vormgeving: Frans van Dam (bliidd.nl) /// redactie: Anna Tjalsma, Boukje de Graaf, Grietje Hoekstra, Eelco Kersloot en Eric Lunzen /// eindredactie: Team VVV Waterland van Friesland /// illustraties: Berber van den Brink en Maaike de Vreeze /// gedicht: Grietje Hoekstra /// fotografie: 11fountains, Alpaca World Friesland, AquaZoo, Beach Resorts Makkum, Freerk Bokma, Grand Cafe It Reade Hynder, Jan Tijsma, Jelte van der Meer (Skydrone Sloten), Jeroen Deen, Jurjen Backer Dirks, Jurjen Rozeboom, Hans Buren, Kor Wijnja, Lisette Grasmeijer, Lydia Annema, Maaike de Vreeze, Marcel van Kammen, Martin de Groot, Patrick van der Wal, Shutterstock, Shutterstock / Hilda Weges Photography, Sjoerd Bracke & Cuno de Bruin, Sjouke Visser, Teun Veldman, Theo de Witte, ThomasVaer Fotografie, Tom Goossens, Thuismuseum.nl, Willem Hoekstra, Yvonne Dijkstra e.a. /// coverfoto: Boerderij Appartementen Under de Wol Oudega SWF - fotografie: Lydia Annema.
Niets in deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in dit inspiratiemagazine zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard. De uitgevers achten zich slechts gehouden tot verbetering in de eerstvolgende editie.
EEN MIDDAGJE
Geniet van koffie in de bakermat van Douwe Egberts!
De Mid: Een kilometer aan winkels en horeca
De gezelligste stop tussen de Friese Meren
Swimfun: Hèt leukste tropisch zwemparadijs
Bezoek de Ballonfeesten of één van de vele andere evenementen
In Joure, prachtig gelegen midden tussen de Friese Meren kwamen koopmannen uit alle windstreken al eeuwen geleden samen om hun waar te verhandelen. Dat maakt Joure tot de dag van vandaag gemoedelijk en gastvrij. Dus kom shoppen, zwemmen, lunchen, en sluit af met een kop koffie in de bakermat van Douwe Egberts. Koffie? Joure.
