GrootdeFryskeMarren 10-2021 by GrootMedia

MAANDBLAD

10-2021

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

5e JAARGANG • NR. 48

groot deFryskeMarren

LAAT JAREN 60 HERLEVEN

IN DEZE UITGAVE Tusken de M informatie van arren gemeente De Fryske Marr en

“ALS IK DE MOGELIJKHEID HAD OM OP DIE ENE KNOP TE DRUKKEN...” Mogen wij jouw woning verkopen? Dan krijg jij een energielabel cadeau makelaardijhoekstra.nl/energielabel

FOTO: JOHAN BROUWER

BOUKE VAN GELDEREN

NUMMER 10 • 2021

VRIJ LAND WOUDAGEMAAL DRIE DAGEN ONDER STOOM, PUBLIEK WEER WELKOM

We leven in een vrij land. Toch?… We respecteren elkaars vrije wil. Toch?… Maar… iemand die zich níét laat vaccineren neemt niet de juiste beslissing, want het virus is zo gevaarlijk; leest die ‘flut’wappie-sites; neemt niet zijn/haar maatschappelijke verantwoordelijkheid; gelooft niet in de huidige medische wetenschap.

LEMMER - Wetterskip Fryslân brengt het Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer drie dagen onder stoom. Het onder stoom brengen gebeurt tweemaal per jaar om het bedienende personeel in de praktijk op te leiden en zo de bedrijfsvoering van het stoomgemaal te kunnen garanderen.

Maar… iemand die zich wél laat vaccineren neemt niet de juiste beslissing, want die bijwerkingen zijn zo gevaarlijk; volgt blind de kudde en de mainstream media zonder zelf na te denken; denkt alleen maar aan zichzelf, aan feesten en vakantie; wil niets horen of vernemen van bijwerkingen.

Belangstellenden zijn welkom van dinsdag 26 oktober tot en met donderdag 28 oktober in het grootste stoomgemaal ter wereld dat nog in functie is. Een unieke kans om het UNESCO Werelderfgoed in werking te bekijken. Een bezoek aan het Woudagemaal is alleen mogelijk door vooraf een ticket

Als je met een open mind in het leven staat, zie je mensen met grote angst voor het virus om uiteenlopende redenen. Hun leven wordt een stuk dragelijker na de vaccinatie. Dan zie je mensen die hun ouders weer willen knuffelen en andere mensen niet willen besmetten en daarom besluiten de prik te nemen. Dan zie je mensen die weer op vakantie willen, mensen die hun oude leven terug willen, en zich daarom laten vaccineren.

H4O MAKELAARDIJ GEEFT JACUZZI CADEAU

Als je met een open mind in het leven staat, zie je mensen die geen experimenteel vaccin willen, waarvan in de eerste jaren niet de producerende bedrijven, maar de overheid de eventuele schadeclaims opvangt. Dan zie je mensen die om medische redenen de vaccinatie niet kúnnen nemen, bijvoorbeeld omdat hierdoor een onderliggende kwaal zal worden versterkt of omdat ze in het verleden allergisch hebben gereageerd op bepaalde stoffen. Dan zie je mensen die zich hebben verdiept in de werking van dit nieuwe vaccin en de hulpstoffen, daar geen goed gevoel bij hebben en daarom de prik (nog) niet willen.

JOURE - Theun en Esther uit Joure zijn de gelukkige winnaars van de jubileumactie van H4O Makelaardij. Het stel krijgt een super-de-luxe jacuzzi ter waarde van € 4.500, cadeau.

Ieder mens maakt zijn eigen afweging. Helaas zorgt dit voor een grote verdeeldheid in onze maatschappij. Het is, juist op dit moment, de uitdaging om uit je oordeel te stappen. Om gewoon eens boven onze wereld te gaan hangen en alles vanaf een afstand te bekijken. Om objectief te zijn.

Om het vijfjarig bestaan van zijn makelaardij te vieren, bedacht eigenaar Henk Oosterloo een mooie jubileumactie. Als bedankje voor hun vertrouwen, deden Henks verkoopklanten automatisch mee aan de verloting van een mooie jacuzzi. Het bubbelbad voor de tuin wordt geleverd door Wellness & Outdoorliving uit Joure.

Word niet kwaad op elkaar, veroordeel elkaar niet. Blijf positief. Maak er met elkaar wat moois van op onze wereld. Dan zal iedereen zich beter voelen en laat dát nou precies goed zijn voor ons immuunsysteem. Dat moet kunnen. Want we leven in een vrij land, toch?

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Veel leesplezier!

Gea de Jong-Oud redactie GrootdeFryskeMarren

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio! EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 11 NOVEMBER 2021 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA

voor een tijdvak te bestellen via de website van het Woudagemaal. Per tijdvak kunnen maximaal twintig belangstellenden het gemaal en het bezoekerscentrum bezoeken. Bij binnenkomst wordt gevraagd naar een geldig coronatoegangsbewijs op papier of via de coronacheck-app.

Hoe zijn Theun en Esther met H4O Makelaardij in contact gekomen? “We hebben Henk Oosterloo ontmoet bij de zoektocht naar onze huidige woning. Tijdens die huizenjacht hebben we kennisgemaakt met verschillende makelaars. Zodoende hadden we al snel in de gaten dat Henk bij ons past, hij is zo van ‘doe maar normaal’, dat sprak ons wel aan”, vertelt Theun. Daarom zocht het jonge stel, dat hun oude woning wilde verkopen, contact met Henk. “Henk heeft daarbij onze belangen goed behartigd. Ik was zwanger en we wilden niet middenin de bezichtigingen zitten rond de bevallingsperiode. Daarom heeft Henk ons geadviseerd om goede afspraken op papier te zetten, zodat de verkoop ook echt binnen een bepaalde tijd afgehandeld werd. Dat heeft hij heel goed gedaan”, legt Esther uit. Theun: “Op dat soort momenten merk je toch de specifieke kennis van een makelaar. En daarnaast is Henk altijd heel begripvol en plezierig in de omgang.” Dit najaar wordt het bruisbad - dat is voorzien van waterval, ledverlichting, bluetooth speaker en massagefunctie - voor hen geïnstalleerd. Het vlotte paar kan dan heerlijk genieten van wellness in hun eigen achtertuin. Esther: “We gaan de jacuzzi gezellig samen met ons dochtertje inwijden, we hebben er zin in!”

KINDEREN DE PAEDWIZER GEBOEID DOOR POLITIE EN DOUANE SINT NICOLAASGA - De kinderen van CBS De Paedwizer in Sint Nicolaasga waren vorige week woensdag in rep en roer. Ze waren geboeid door de aanwezigheid van politie en douane op school. Er werden volop vragen gesteld aan de professionals. Op de vraag wie er in het arrestantenverblijf wilde gingen enthousiast vele handen omhoog. Ook mochten de leerlingen in de wagens zitten, kregen ze boeien om, mochten ze aan de knopjes zitten en werden natuurlijk de sirenes en zwaailichten ingeschakeld.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

IN JE BLOOTJE OP MINISTER VISSER deFryskeMarren DE WILDWATERFIETST RONDJE BAAN VAN ROTONDE BROEK SWIMFUN BROEK - Minister Barbara Visser van Infrastructuur en Waterstaat bracht vorige week maandag een werkbezoek aan De Fryske Marren. Ze kwam onder andere een kijkje nemen bij de nieuwe rotonde bij Broek-Zuid.

JOURE - Sinds 2018 kunnen naturisten bloot zwemmen in het Jouster zwembad Swimfun. Ook komende winter is dit weer mogelijk. Van de mogelijkheid om bloot te zwemmen is door veel bezoekers uit de regio al dankbaar gebruik gemaakt, volgens Swimfun. “Alle avonden waren een doorslaand succes met honderden bezoekers per avond”, laat het zwembad weten. Door het succes van de afgelopen jaren heeft het zwembad daarom besloten een vervolg te geven aan het naturistenzwemmen. Op 7 november, 9 januari en 6 maart is het naturistenzwemmen in uitgebreidere vorm, onder andere de wildwaterbaan en het buitenbad zullen dan geopend zijn. Het naturistenzwemmen is buiten de reguliere openingstijden van het zwembad.

Deze rotonde is aangelegd met hulp van een financiële regeling van het ministerie. Gemeente De Fryske Marren had geld aangevraagd via de verkeersveiligheidsregeling voor het aanleggen van de rotonde. De Fryske Marren heeft in totaal 1,2 miljoen uit de regeling gekregen, heel Fryslân zo’n tien miljoen. De minister fietste samen met burgemeester Fred Veenstra, wethouder Irona Groeneveld en gedeputeerde Avine Fokkens een rondje over de rotonde. Ook kregen ze uitleg over hoe het verkeersplein de verbinding vormt tussen de A7 en Joure

via de afslag Joure-West. Voor de toekomstige bewoners van Broek- Zuid is de rotonde de ontsluiting naar Joure en Sneek. Na het rondje rotonde fietste het gezelschap naar het gemeentehuis in Joure. Daar vond nog een bespreking met de minister plaats over de impulsregeling. Wethouder Irona Groeneveld: “Verkeersveiligheid is voor alle weggebruikers belangrijk en we ondersteunen dan ook

VIER SEXY BOERENMODELLEN UIT DE FRYSKE MARREN OP KALENDER DE FRYSKE MARREN - Maar liefst drie boerinnen en één boer uit regio De Fryske Marren staan er in 2022 op de Boeren- en Boerinnenkalender. Voor de Boerenkalender is het de vierde editie, de Boerinnenkalender verschijnt al voor de elfde keer. De twee kalenders zijn op 8 oktober gepresenteerd.

Foto’s Rachel Bosman

Er kwamen vierhonderd aanmeldingen binnen voor de kalender. Daarvan zijn uiteindelijk 32 modellen uitgekozen, waarvan vier uit De Fryske Marren. Het kwartet sexy boerenmodellen zijn Dyan uit Langweer, Gerjanne uit Rotsterhaule en Nynke uit Echtenerbrug.

59.000 BLOEMBOLLEN GEPLANT IN SINT JUT SINTJOHANNESGA - In het plantsoen voor de Johannestsjerke in Sint Jut werden onlangs maar liefst 59.000 bloembollen geplant. Het initiatief van Dorpsgemeenschap Sintjohannesga e.o. vergroot niet alleen de saamhorigheid, maar ook de biodiversiteit. Het startschot voor het planten van de bollen werd gegeven door de voorzitter van dorpsbelang. “Het is ontzettend fijn dat wij dit met de dorpsbewoners en de kerk kunnen doen”, aldus de initiatiefneemster van het project, Regina Stilma. “Daarmee zal er van het vroege voorjaar tot laat in de zomer een bloemenzee ontstaan.” Met het planten was er ook een rommelmarkt, waarvan de opbrengst naar de kerk ging.

de ‘nul ambitie’ (ambitie van nul doden in het verkeer, red.) van het Rijk. Door de impulsregeling van het ministerie kunnen wij nu een aantal belangrijke lokale veiligheidsmaatregelen realiseren. Hier zijn we hartstikke blij mee”. Denk daarbij aan maatregelen voor fietsveiligheid door fietsstroken, kruispuntplateaus, een rotonde en twee doorfietsroutes.

Als enige echte Friese boer werd Auke uit Oosterzee gekozen.zeker hoeveel Nederlanders er mee mogen naar de Olympische Spelen.

Nynke

Gerjanne

Auke Dyan

SLOOP VOORMALIG GARAGEBEDRIJF IN BALK BALK - Aan de Dubbelstraat in Balk wordt volop gesloopt. Het gaat om een voormalig garagebedrijf. Op de locatie waren de showroom, kantoorruimte en werkplaats van Autobedrijf Van der Heide gevestigd. Er wordt ruimte gemaakt voor een appartementencomplex dat in 2022 klaar moet zijn. In het wooncomplex worden 23 appartementen gerealiseerd. De prijzen variëren van € 267.500,tot € 525.000,-. De woningen zijn inmiddels allemaal onder voorbehoud verkocht. Het project heeft de naam ‘De Smidderij’ gekregen. Deze naam verwijst naar de oude smederij die tientallen jaren op deze locatie was gevestigd. Het ontwerp

is van Aardema Architecten uit Dokkum. Op de website van de verkopende Haskestaete Makelaardij staat dat in het ontwerp nadrukkelijk rekening is gehouden met de inpassing in de omgeving. “Door de detaillering is het een combinatie geworden van nieuw elan met historisch bewustzijn.”

NU TE ZIEN IN DE BIOS! Kijk voor het complete ﬁlmprogramma op:

www.bios-heerenveen.com Reserveer & bestel je tickets online!

Burg. Kuperusplein 52 HEERENVEEN Telefoon: 0513 654 051

WWW.BIOS-HEERENVEEN.COM

Dit zĳn ze dan! De Helden van Empatec: Anneke, Gelf, Tietie, Harry, Bennie, Ytsje, Klaas en Ria. Samen met nog 1092 collega’s vormen zĳ de basis van werkleerbedrĳf Empatec. Waar zouden we zĳn zonder deze bĳzondere mensen? Onze Helden! Het zĳn harde werkers, makers, doeners én aanpakkers. Met z’n allen leveren wĳ de meest fantastische producten en diensten af. Elke dag weer. Wĳ geloven in werk! De Helden werken bĳ Empatec Meubel, Metaal, Verpakken, Natuurbeheer, Hoveniers, Publieke Werken, Facilitaire Services, Kas. Of via Detachering & Coaching bĳ een regulier bedrĳf. Het zĳn echte vakmensen. En ze laten zich niet beperken! Leer onze Empatec Helden kennen: www.empatec.nl/helden-van-empatec

#iklaatmenietbeperken

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

BOUKE VAN GELDEREN LAAT JAREN 60 HERLEVEN deFryskeMarren

“ALS IK DE MOGELIJKHEID HAD OM OP DIE ENE KNOP TE DRUKKEN...”

Er is niet veel voor nodig om in te zien dat de achttienjarige Bouke van Gelderen uit Joure een authentieke jongen is. De deur gaat open. Bouke, half lang haar, pantalon, retro blouse, staat in de deuropening. “Kom binnen.” Na een paar stappen in huis te hebben gezet, valt meteen op dat niet alleen de jonge Jouster de sfeer uitstraalt van de jaren 60. Het hele huis ademt die sfeer uit. Vader en moeder Van Gelderen zitten in de woonkamer op gestileerde meubels. Bouke glimlacht: “De tijd van toen is me met de paplepel ingegoten.” >>

TEKST ALBERT BOUWMAN FOTO’S JOHAN BROUWER

deFryskeMarren

BOUKE VAN GELDEREN deFryskeMarren

“MISSCHIEN WAS HET WEL DE STEM VAN MARISKA VERES. TJA, LEG HET MAAR EENS UIT.”

V Van de buitenkant lijkt alles heel gewoon. Binnen waan je je in een andere tijd. De sfeer is gemoedelijk. Stoelen, banken, kastjes, de platenspeler, de kast met de vele lp’s, alles is van toen. Boukes moeder die voor in het huis zit, legt uit dat ze een passie heeft voor meubels. “Heerlijk om te sneupen naar dit soort vintage.” En dat sneupen lijkt in het hele gezin een eigenschap te zijn.

Bouke en zijn vader delen die passie samen op het gebied van muziek. Al van kleins af aan nam zijn vader hem mee naar de garage naast huis. Het lijkt wel een klein museum. Het staat er stampvol met lp’s, er hangen foto’s van weleer, er staan instrumenten en het meest opvallende is misschien wel de geur. Je wordt gelijk meegenomen en het beeld dat Bouke daar vroeger stond met zijn vader om naar muziek te luisteren en muziek te maken, is gemakkelijk voor de geest te halen.

MARISKA VERES EN SHOCKING BLUE “Mijn vader heeft een hele brede smaak”, zegt Bouke. En hij vertelt: “Hij houdt ervan om lp’s voor een paar euro te kopen. Dat is voor hem de charme. Er is slechts één gedeelte hier in deze garage die mijn interesse vooral heeft.” Bouke wijst naar een plank met lp’s, niet breder dan een

kleine meter. “Daar staat muziek van Nederlandse bodem, gemaaakt in de jaren 60. De interesse daarvoor werd aangewakkerd door een cd die mijn vader me liet horen van de band Shocking Blue. Ik kan je niet uitleggen wat het nou precies was, maar het pakte me. Ik wilde er meer van luisteren en weten. Misschien was het wel in eerste instantie de stem van zangeres Mariska Veres. Zo helder en mooi. Maar ook het instrumentale. Tja, leg het maar eens uit.” Een uitgesproken en markante passie komt bij Bouke van Gelderen tot geboorte. Hij begint zich te verdiepen in de Nederbeat, zoals deze muziekstroming heet, uit de jaren 60 en 70. Het wekt zoveel interesse bij hem op dat hij er alles van wil weten. “Ik begon te zoeken naar lp’s en singles uit die tijd, naar de achtergrond ervan, wie de zangers en zangeressen waren, waar ze leefden en met wie ze muziek maakten.” Een gevoel van romantiek valt niet te ontkennen wanneer Bouke praat over zijn passie. Het is bewonderenswaardig om een jonge vent van achttien met een zo een uitgesproken smaak te zien.

BIJ DE ZANGERS OP BEZOEK Eenmaal een lp uit die tijd gevonden te hebben, pluist Bouke uit wie er in de band speelden. “Meestal is op Internet wel veel van ze te vinden. Alleen doe ik graag een paar stappen meer; ik wil ook graag met ze in contact komen om herinneringen van vroeger op te halen en mooie anekdote’s en verhalen aan te horen. Inmiddels heb ik er een hobby van gemaakt om die bandleden op te zoeken.” Als het Bouke lukt de adresgegevens te bemachtigen, reist hij er meestal onaangekondigd naartoe. “Nu ik inmiddels op de mbo-opleiding D’drive zit, een pop-opleiding in Leeuwarden, heb ik een OV-kaart en kan ik gemakkelijk op eigen houtje het hele land doorreizen.” Op het

“INMIDDELS HEB IK ER EEN HOBBY VAN GEMAAKT OM BANDLEDEN OP TE ZOEKEN”

adres aangekomen, belt hij aan en dan is het maar afwachten wat er gebeurt.

NV GROEP ‘65 EN WARNAR LANDKROON Eén van zijn ontmoetingen staat Bouke op het netvlies gebrand. “Ik had een bandje ontdekt onder de naam NV Groep ‘65, een Amsterdamse band. Ze hadden een liedje geschreven over Tanger, een stad in Marokko. Het lied ging over het halen van wiet uit Marokko. Dit nummer is op een plaat uitgekomen, er zijn iets van 250 van die platen verschenen. De zanger Warnar Landkroon scheen nog te leven. Ik wilde hem graag spreken om te zien hoe het nu met hem gaat. Er was nauwelijks informatie over hem te vinden op Internet.” Inmiddels is Bouke niet alleen meer afhankelijk van Internet. Steeds als hij eropuit trekt om op zoek te gaan naar ‘nieuwe’ muziek, komt hij in contact met

mensen die veel weten van die periode. “Zo trof ik een schrijver uit Rotterdam die ooit in contact was geweest met Warnar Landkroon. Hij had hem een keer geïnterviewd in een opvang voor daklozen. Landkroon was nogal aan lager wal en aan de harddrugs geraakt en had een tijdlang een zwervend bestaan geleid. Ook vertelde hij dat Warnar destijds zijn heil had gevonden in het geloof, iets wat wel vaker gebeurt met mensen die aan de harddrugs raken.”

“BLIJF VAN DE HARDDRUGS AF!” Het verhaal moedigt Bouke aan contact te zoeken met Amsterdamse opvangcentra. Nergens kennen ze Warnar. “Er was nog een overkoepelende organisatie die overzicht had van alle centra. Daar heb ik naartoe gebeld, alleen konden zij in verband met privacywetgeving niets loslaten over namen. Zelfs mijn vraag of Warnar nog leefde, konden ze om die reden niet beantwoorden.” Een ander idee

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 10 • 2021

“DIT GEEFT MIJ EEN ONTZETTEND VOLDAAN GEVOEL” onderkomen bij het Leger des Heils heeft gezocht. Samen met de neef reist Bouke er naar toe. Daar treffen ze een dikke, tandeloze Warnar. Toch is de beste man nog behoorlijk scherp. Bouke krijgt een paar goede adviezen waaronder: “Blijf van de harrdrugs af!” Zo zitten ze een tijdje te kletsen. “En als je dan weer in de trein terug naar huis zit, dan valt die glimlach niet meer van mijn gezicht te krijgen. Dit geeft mij een ontzettend voldaan gevoel.”

dere vondst in mijn verzameling.” Als het gaat over toekomstdromen, dan is Bouke nuchter en idealistisch tegelijk. “Wat er uit mijn opleiding volgt, zie ik wel.” Tijdens één van zijn inmiddels vele bezoeken aan RockArt, een museum in Hoek van Holland, gericht op de geschiedenis van de popmuziek in Nederland, is hij al door de eigenaar gevraagd dit in de toekomst over te nemen. “Wie weet komt dat er ooit nog eens van.”

IEDERE WEEK OP RADIO 5

schiet hem dan te binnen: het telefoonboek. “Dom, dat ik daar niet veel eerder aan had gedacht!” Bouke zoekt de naam Landkroon op in het telefoonboek en begint te bellen. Niet veel later komt hij in contact met

een neef van Warnar. Bouke doet hem een voorstel: “Als jij nou eens belt met die overkoepelende organisatie. Jij bent familie en met familieleden mogen ze die informatie wel delen.” De neef wil wel meewerken en al gauw krijgt Bouke het nieuws dat Warnar nog leeft en zijn

Deze ervaring publiceert Bouke op Facebook, waar hij inmiddels behoorlijk wat volgers heeft. Zijn bijzondere interesse blijft voor de buitenwereld niet onopgemerkt. Zo wordt hij geportretteerd door iemand uit Den Haag die een documentaire over hem maakt. Hetzelfde gebeurt bij Omrop Fryslân in het programma Hea. En inmiddels is Bouke iedere week onderdeel van een radioprogramma op Radio 5. “Daar vertel ik over een bijzon-

Toch is er één iets wat Bouke heel graag zou willen. Zijn moeder kijkt op uit haar boek als hij deze wens uitspreekt. “Als er een knop zou zijn om vijftig jaar terug te gaan in de tijd... Als ik de mogelijkheid had om op die ene knop te drukken, om de tijd van toen mee te maken, dan had ik die zeker wel voor een paar keer willen indrukken.” Zijn moeder glimlacht. “Dan ging ik met je mee om nog een paar leuke meubels op de kop te tikken.”

ekker dineren of borrelen in LUniek

n e n e i d er Doopsgezinde ijvoude kerk! kerk t been r u u nb e g i e e j in

ENORME KEUS BIJ GREEN SALES BALK

ZATERDAG 23 EN ZONDAG 24 OKTOBER

EENJARIGEN, HEESTERS, BOMEN, FRUIT, HAAGPLANTEN

WIL DWEEKEND Kom dit weekend genieten van een

3- OF 4 GANGEN WILD MENU Reserveer op tijd. Vol= vol! Reserveer via info@ponkje.nl!

Fermaningsteech 1 - 8551 SP Woudsend - T 0514 - 59 12 50

Lekker

r keen ek n L i d r e jv

n e n e i t r d u r u e b je eigen bijv rt

u u b n e Voor deje bezorging van de weekbladen g i e in zoeken wij bezorgers in: TERHERNE // SINT NICOLAASGA // LEMMER // LANGWEER // JOURE

Tiid foar in oare bank?

PRACHTIGE HERFSTBLOEIER CARYOPTERIS HEAVENLY BLUE 19 CM POT, PER STUK € 5,98

3 STUKS € 7,50

Openingstijden

Ě gǹŒƥ ŏ Œ ŕ Š Ěƭ ēĿƥ ĚĚ ĚɎ ŏ ċîîŠƥ îŠ ē Ě qĚŕē ŏ îɇ îîŠ ǄĿ

Maandag t/m vrijdag van 07.00 tot 17.30 uur - Zaterdag van 08:30 tot 16.00 uur.

Je mag al bezorgen vanaf 13 jaar!

! Wolkom

bezorgers.frl

Stap no oer!

ūĲ ƥĚŕĚĲūŠĿƙČĺ ǄĿîɇ ȁȆȉ ɠ ȃȄȄ ȅȊ Ȉȁ

gǹŒƥ ŏĚ Œ Š ŕĚƭ ēĿƥ ĚĚ ĚɎ ċîîŠƥŏ îŠ Ě ē qĚŕē ŏ ɇ îîŠ ǄĿî

Je mag al bezorgen vanaf 13 jaar!

Tiid foar in Tiid foar in oare bank? oare bank? bezorgers.frl

bezorgers.frl ūĲ ƥĚŕĚĲūŠĿƙČĺ ǄĿîɇ ȁȆȉ ɠ ȃȄȄ ȅȊ Ȉȁ

Ě gǹŒƥ ŏ Œ Ěƭ ŕ Š Ě ēĿƥ Ě Ɏ ŏĚ ƥ ċîîŠ îŠ ē Ě ŏ ŕē qĚ ɇ îîŠ ǄĿî

Je mag al bezorgen vanaf 13 jaar!

ūĲ ƥĚŕĚĲūŠĿƙČĺ ǄĿîɇ ȁȆȉ ɠ ȃȄȄ ȅȊ Ȉȁ

! Wolkom

Geertsma Assurantiën Assurantiën T (0514)Geertsma - 60 33 60

Hiemstra Financiële Diensten T (0518) - 41 80 80 Heilbron

Stap no oer! Stap no oer! Geertsma Assurantiën T (0514) - 60 33 60

Hiemstra Financiële Diensten T (0518) - 41 80 80

Attentiv A Boskma B.V. T (0515) - 580402

Assurantiekantoor M. Kruis T (0514) - 52 16 20

Kootstra Assurantiën & Advies T (0511) - 54 44 42

Veldsink-Ferwerda adviesgroep T (0513) - 41 31 78

Noorder Staete Assurantiën b.v. T (0511) - 460240

Stellema T (0511) - 451997

Meinema Verzekeren & Bankieren T (0519) - 57 17 45

Vrieling Annen T (0592) - 27 12 68

Foppie van Terwisga / ‘

Lemmert Hasker Assurantiekantoor

T (0513) 67 74 00 Eigen Haard 33, 8561 EX Balk Flevostraat 2-A, 8531 KS- Lemmer Attentiv A Boskma B.V. Assurantiekantoor M. Kruis T (0515)T- 0514 580402- 60 33 60 T (0514) - 52 16 20 T 0514 – 568350 Groenhout Financiële Dienstverlening 531529 / ‘ T (0517) Geertsma Assurantiën Hiemstra Financiële Diensten Foppie van- Terwisga E info@geertsma.frl E bankzaken.lemmer@heilbron.nl Kootstra Veldsink-Ferwerda T (0514)Assurantiën - 60 33 60 & Advies T (0518) - 41 80 80 adviesgroep t Hasker Assurantiekantoor T (0511)I -www.geertsma.frl 54 44 42 T (0513) - 41 31 78 I www.heilbron.nlTHiemstra Financiële (0513) - 67 74 00 Diensten T (0517) - 39 00 22 Attentiv A Boskma B.V. Assurantiekantoor M. Kruis Noorder Staete Assurantiën b.v. Stellema T (0515) - 580402 T (0514) - 52 16 20 Groenhout Financiële Dienstverlening adviesT (0511) - 451997 Foppie van Terwisga T (0511)Veldsink-Ferwerda - 460240 & Makelaardij BV 531529 TAQRaad (0517)/-Verzekeringen T (0514) - 566262 Kootstra Assurantiën & Advies Veldsink-Ferwerda adviesgroep ‘t Hasker Assurantiekantoor Polderboskdyk 3, 8501 ZJ Joure Meinema Vrieling T (0511) -Verzekeren 54 44 42 & Bankieren T (0513)Annen - 41 31 78 Hiemstra Financiële Diensten T (0519)T- 0513 57 17 45- 41 31 78 T (0592) - 27 12 68 Hasker UtgongenT2, 8465 (0517) - 39 SJ 00 Oudehaske 22 Noorder Staete Assurantiën b.v. Stellema E -joure@veldsink.nl T (0511) 460240 T (0511) - 451997 T 0513 – 67 74 00 AQRaad Verzekeringen & Makelaardij BV I www.veldsink.nl E info@foppie.nl T (0514) - 566262 Meinema Verzekeren & Bankieren Vrieling Annen T (0519) - 57 17 45 T (0592) - 27 12 68 I www.foppie.nl

Jo bank tichtby. Jo bank tichtby.

Jo bank tichtby.

Foppie van Terwisga / ‘ t Hasker Assurantiekantoor T (0513) - 67 74 00

Groenhout Financiële Dienstverlening T (0517) - 531529 Hiemstra Financiële Diensten T (0517) - 39 00 22 AQRaad Verzekeringen & Makelaardij BV T (0514) - 566262

Tusken de Marren INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | OKTOBER 2021

INHOUD

• Gemeentegezicht: De dames van KCC omgeving • Adviesraad Sociaal Domein: ‘Door het gesprek ontstaan nieuwe inzichten’ • Week van de Veiligheid: inleveractie wapens • Mantelzorgwaardering, ook voor u?

Vergaderingen gemeenteraad Woensdag 27 oktober

Raadsvergadering, 19.30 uur

Woensdag 4 november Petear, 19.30 uur

Kijk voor actuele informatie op: www.defryskemarren.nl/ gemeenteraad

Bijeenkomsten Groenvisie

Uw mening als mantelzorger Verzorgt u (zieke) familieleden, vrienden of kennissen zonder dat u daarvoor betaald krijgt? Of helpt u hen (wel eens) bij dagelijkse activiteiten? Zoals boodschappen doen, koken, wassen, het verzorgen van medicatie of het meegaan naar afspraken? Dan bent u ‘mantelzorger’ en zijn we opzoek naar u! Een onderzoek We willen graag weten of mantelzorgers meer ondersteuning nodig hebben. Daarom laat zij een onderzoek uitvoeren. Met uw ervaring kan de gemeente een beter besluit vormen over de komst van een eventueel logeerhuis. Een logeerhuis is een kleinschalige voorziening (-en), waar degene voor wie u zorgt tijdelijk kan verblijven. Help mee en vul de online vragenlijst in! Meedoen duurt ongeveer 3 minuten en kan tot en met 31 oktober 2021. Gebruik de QR-code of deze link: www.onderzoek-logeerhuis.nl.

Goed om te weten - Het onderzoek vult u anoniem in. - Invullen is vrijwillig, maar we hopen op zoveel mogelijk reacties. - Kent u andere mantelzorgers? Vraag hen ook om de vragenlijst in te vullen. Vragen? ZorgfocuZ voert het onderzoek uit. Heeft u vragen? Neem contact op met ZorgfocuZ. Mail naar: helpdesk@zorgfocuz.nl of bel/ WhatsApp naar: 050-2053014 (op werkdagen van 09:00 tot 17:30 uur)

Online, 19.30 uur

Dinsdag 19 oktober Online, 19.30 uur

Inzetten op spuitvrije zones In onze gemeente wordt op een aantal plekken fruit en bollen geteelt. Met name rondom lelieteelt is onrust onder omwonenden over de effecten van beschermingsmiddelen. De komende tijd zet De Fryske Marren zich in om nieuw beleid te ontwikkelen voor gewasbeschermingsmiddelen en spuitvrije zones. Het nieuwe beleid gaat uit van spuitvrije zones met een minimale afstand van 50 meter tot woningen en andere gebouwen waar mensen langdurig verblijven. Meer weten over dit onderwerp? Lees dan verder op onze website. Of scan de QR code!

Gebruik deze QR-code om direct naar de vragenlijst te gaan:

Carbidschieten op 31 december?

Donderdag 14 oktober

Meer informatie en aanmelden op: www.defryskemarren.nl/ groenvisie

FOTO: GEWOAN DWAAN, DOUWE BIJLSMA

Gemeentelijke activiteiten kalender

Vervolggesprekken over tekening wandelpad Omkromte Naar aanleiding van gesprekken met bewoners, op locatie, is afgelopen zomer een concept-tekening gemaakt voor de loop van het wandelpad Omkromte in Joure. De tekening is vervolgens aan bewoners en andere betrokkenen voorgelegd. Ook met Mooi Skarsterlân is de tekening besproken en is het pad bewandeld. Burgemeester Fred Veenstra: “Doel is om gezamenlijk tot een oplossing te komen, zodat wandelaars weer van het pad gebruik kunnen maken.” Bewoners zijn grondeigenaar De grond waarover het wandelpad loopt is eigendom van de omwonenden, waardoor het pad in een aantal gevallen ook optisch door een tuin loopt. In oktober 2020 heeft de gemeenteraad besloten om het wandelpad Omkromte openbaar toegankelijk houden, op grond van de historie van dit oude, openbare pad. Gedeputeerde Staten van de provincie Fryslân besloot in juni 2021 dat dit raadsbesluit in stand kan blijven. Om die reden is een concepttekening gemaakt van het pad en aan de betrokkenen voorgelegd, zodat de loop van het pad voor iedereen helder is.

Pad beter toegankelijk Een aantal bewoners heeft de afgelopen tijd gesnoeid en gaas of hekken weggehaald of open gezet, zodat het pad inmiddels weer beter toegankelijk is voor wandelaars. De komende weken vinden nog een aantal vervolggesprekken plaats, waarna een definitieve tekening wordt gemaakt. Doel is om op deze manier onderling tot een oplossing te komen om het wandelpad openbaar toegankelijk te houden, waarbij we zoveel mogelijk rekening houden met behoud van bomen en struiken en een minimale breedte van 1,5 meter voor het wandelpad.

Vraag voor 1 november toestemming voor de locatie aan! U kunt bij ons toestemming aanvragen voor een locatie wanneer u wilt carbidschieten op oudejaarsdag.

Dit kan tot 1 november 2021 via defryskemarren.nl/carbidschieten. Vervolgens beoordelen wij de aangevraagde locatie. Onze beoordeling ontvangt u vóór Kerst.

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | oktober 2021 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren. Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren OKTOBER 2021

GEMEENTEGEZICHT De dames van KCC omgeving

Als je gaat (ver)bouwen, een boom wilt kappen of een buurtfeest organiseert, is de kans groot dat je toestemming nodig hebt van de gemeente. KCC omgeving van De Fryske Marren helpt inwoners met vragen omtrent de (leef)omgeving en zoekt uit wat de regels zijn bij een activiteit, plan of project.

Voorportaal

De dames van KCC omgeving voeren veel verschillende taken uit voor diverse afdelingen binnen de gemeente. Marieke: “Ons team is een ‘vooruitgeschoven post’, dat betekent dat we het uitgebreide klantcontact voeren voor onder andere team VTH, oftewel vergunningen, toezicht en handhaving. Daarnaast werken we ook nauw samen met onze collega’s van ruimtelijk beheer. We behandelen praktisch alle vragen die binnen het begrip ‘omgeving’ vallen: van het organiseren van vergunningsaanvragen, parkeerontheffingen en rioolaansluitingen tot de

administratie van ligplaatsen en het afhandelen van gevonden of verloren voorwerpen.”

Lokale regelgeving

“Ook behandelen we vragen over bestemmingsplannen, vergunningsvrij bouwen en de Algemene Plaatselijke Verordening (APV)”, vult Gerda aan. “De APV gaat over de lokale regelgeving rondom de openbare orde en veiligheid. Denk aan regels voor het gebruik van de openbare ruimte, geluidshinder en het milieu. Je kunt bijvoorbeeld niet zomaar een feest, wedstrijd of evenement organiseren. Maar ook voor het verkopen van producten of eten vanuit een kraam heb je een standplaatsvergunning nodig. Op veel plekken in onze gemeente gelden regels waar inwoners en ondernemers zich niet altijd bewust van zijn.”

Speurwerk

Om iedereen zo goed mogelijk te helpen, geven Gretha, Marieke, Daphne en Gerda heldere uitleg en passend advies over procedures en regelingen binnen De Fryske Marren. Daphne: “We fungeren als denktank voor de meest uiteenlopende onderwerpen. Veel vraagstukken kunnen we snel beantwoorden, maar we krijgen ook ingewikkelde vragen waarop we het antwoord zelf ook niet direct weten. In dat geval duiken we als een detective de organisatie in op zoek naar de oplossing. We hebben veel contact met collega’s van verschillende teams om te overleggen of

-Gerda-

‘Inwoners en ondernemers zijn zich niet altijd bewust van de regels’ Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN.

KCC omgeving van De Fryske Marren bestaat uit Gretha Bok, Marieke de Lange-Stelwagen, Daphne Reijm-De Jong en Gerda Alberda. Dagelijks buigt het viertal zich over allerlei inwonersvragen die gaan over wonen, bouwen, ondernemen en leven in De Fryske Marren. “Voor veel activiteiten op het gebied van (ver)bouw, wonen, monumenten, milieu, natuur en leefomgeving moeten inwoners een melding doen of een vergunning aanvragen bij de gemeente”, begint Gretha. “Wil je bijvoorbeeld je woning verbouwen, een uitrit aanleggen of een boom kappen? Dan is het verstandig om eerst even bij ons te informeren welke voorwaarden er gelden en wat de mogelijkheden zijn. Op die manier kom je niet voor verrassingen te staan.”

Van links naar rechts: Gerda Alberda, Daphne Reijm-de Jong, Marieke de Lange-Stelwagen, Gretha Bok.

advies in te winnen. Ons doel is om élke vraag duidelijk en volledig te beantwoorden.”

Vergunningscheck

Een (bouw)project voorbereiden of een (omgevings)vergunning aanvragen, is soms veel geregel. Om erachter te komen of er een vergunningsplicht geldt, kunnen inwoners en ondernemers op Omgevingsloket.nl een gratis vergunningscheck doen. “Het is

Heb je een vraag over jouw omgeving? Bel met het algemene telefoonnummer van de gemeente: 14 05 14 (zonder kengetal) of stuur een e-mail naar: info@defryskemarren.nl. raadzaam om je plannen - zeker als je twijfelt of iets wel mag - van tevoren te controleren”, zegt Gretha. “Inwoners mogen hun aanvraag altijd door ons laten beoordelen. Want ook als je geen vergunning nodig

hebt, zijn er vaak wel regels voor veiligheid en gezondheid waaraan een plan moet voldoen.”

www.defryskemarren.nl

ADVIESRAAD SOCIAAL DOMEIN

‘Door het gesprek ontstaan nieuwe inzichten’ Gevraagd én ongevraagd adviseert ze de gemeente over allerlei maatschappelijke vraagstukken: de Adviesraad Sociaal Domein (ASD). Het belang van inwoners staat daarbij centraal. Hoe ziet dat er in de praktijk uit en wie vormen de ASD?

ADVIEZEN VAN DE ASD:

TWEE VOORBEELDEN

FOTO: DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

Wmo-ondersteuning tijdje observeren

Achterste rij van links naar rechts: Jan Bosma, Alida Bakker, Miranda Minten-Buys, Eva Schreur, Gerben Wijnja, Henk Laros, Nynke Dijkstra-Harder en Rienus de Jong. Voorste rij van l. naar r.: Ria Brouwer, Michiel Alma, Petra Dietvorst-Letsch, Adrie Leeuwendal en Ietje Kornelis.

“We weten allemaal dat niet iedereen dezelfde kansen heeft in het leven”, zegt Henk Laros, voorzitter van de ASD. “Maar door goed naar elkaar om te kijken, komen we wat dat betreft toch een heel eind.” De sociale betrokkenheid die uit zijn woorden spreekt, is typerend voor de leden van de ASD. Deze onafhankelijke adviesraad bestaat uit maximaal vijftien vrijwilligers, verdeeld over een Dagelijks Bestuur en twee werkgroepen: Wmo/Jeugd en Participatie. De leden hebben verschillende achtergronden, expertises en kwaliteiten, maar hetzelfde doel: de zelfredzaamheid, eigen kracht en participatie van inwoners van De Fryske Marren vergroten. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar mensen die extra kwetsbaar zijn, met een beperking leven of mantelzorg bieden.

Open houding

Het werken aan dat doel doet de ASD aan de hand van adviezen aan de gemeente. Beleidsmakers kunnen een vraagstuk voorleggen, maar er

‘Beleid kunnen we meestal niet sturen, maar wel helpen kleuren’ is ook ruimte voor de adviesraad om zelf onderwerpen aan te kaarten. “Die samenwerking verloopt uitstekend; wij zijn blij met de open houding die er vanuit de gemeente is naar ons toe”, zegt Eva Schreur, lid van de werkgroep Wmo/Jeugd. “We worden goed meegenomen in wat er speelt en het wordt gewaardeerd dat we meedenken.” Tegelijkertijd houdt de ASD ook nauw contact met andere vrijwilligers- en cliëntenorganisaties en met de achterban. “Wij nodigen bijvoorbeeld regelmatig een spreker uit, zoals iemand van de voedselbank of Humanitas”, vertelt Rienus de Jong, een van de leden van de werkgroep

Participatie. “Dit helpt ons om signalen vanuit de gemeenschap op te vangen.”

Groot verschil door kleine dingen

De adviezen die de ASD uitbrengt, gaan altijd over thema’s binnen het sociaal domein. Dit betekent dat ze in de meeste gevallen te maken hebben met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), Jeugdwet of Participatiewet. Voorbeelden van aandachtspunten zijn de ontwikkelingen in de jeugdzorg, eenzaamheid onder ouderen, schuldenproblematiek en een inclusieve samenleving. Henk: “Het beleid op zulke gebieden kunnen we meestal niet sturen, maar wel helpen kleuren. Door het gesprek met elkaar aan te gaan, ontstaan nieuwe inzichten. Vaak zit het in kleine dingen die voor veel mensen een groot verschil maken.”

Een voorbeeld van een advies dat de werkgroep Wmo/ Jeugd onlangs heeft gegeven, betreft de hulp die een deel van de inwoners krijgt vanuit de Wmo. Eva: “Bij sommige hulpvragen is het lastig om de juiste vorm van ondersteuning te bepalen. Wij hebben daarom aanbevolen om in deze gevallen een ‘observatieperiode’ toe te passen. Zo’n periode is bedoeld om te beoordelen of de ingezette hulp inderdaad voldoet aan wat de inwoner nodig heeft. Blijkt dat niet zo te zijn, dan kan de ondersteuning worden aangepast.”

Empatec flexibel houden

Een ontwikkeling die momenteel plaatsvindt, is het verminderen van het aantal werkplekken vanuit de Wet sociale werkvoorziening (WSW), oftewel aangepast werk bij sociale werkplaatsen. In plaats daarvan is er een nieuwe regeling voor hetzelfde soort ‘beschut werk’, maar voor een kleinere doelgroep. Rienus: “Dit heeft er onder andere toe geleid dat het sociaal werkbedrijf Empatec zich nu omvormt tot een werkleerbedrijf, met een marktgerichte insteek. Dat is nuttig, maar wij hebben wel bij de gemeente aangedrongen op flexibiliteit en aangeraden om voorzichtig te zijn met deze overstap. Stel, we komen met z’n allen tot de conclusie dat we weer meer beschut werk nodig hebben, dan is het handig als we Empatec daar meteen opnieuw voor kunnen inzetten.”

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren OKTOBER 2021

‘Drop je knife en doe wat met je life’

Week van de Veiligheid: inleveractie wapens ‘Drop je knife en doe wat met je life.’ Deze leus is het motto van de landelijke inleveractie wapens 2021, die plaatsvindt tijdens de Week van de Veiligheid. In die week, van 11 tot en met 17 oktober, kan iedereen steekwapens anoniem inleveren. Ook De Fryske Marren doet mee aan deze actie. In de afgelopen jaren is het aantal steekincidenten in ons land flink toegenomen, vooral onder minderjarigen. Ook de hoeveelheid messen en andere steekwapens die de politie bij jongeren in beslag heeft genomen, is behoorlijk gestegen. “Dat is een zorgelijke ontwikkeling”, zegt Latife Sengul, medewerker openbare orde en veiligheid bij de gemeente. “In De Fryske Marren vallen die cijfers gelukkig mee; problemen die we hier

‘Een wapen zorgt juist níét voor meer veiligheid’

hebben voor wat betreft de jeugd liggen voornamelijk op het gebied van overlast en alcohol- en drugsgebruik. Maar voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Het is daarom belangrijk om ook in onze gemeente genoeg aandacht te hebben voor deze negatieve trend.”

locaties staat vanaf 11 oktober een inleverton. Laat je daar je mes of ander steekwapen in achter, dan krijg je als dank een leuke gadget mee.” Wie een vuurwapen wil inleveren, kan hiervoor een afspraak maken met de politie. Die komt dit wapen dan in burgerkleding bij diegene thuis afhalen. Voor vuurwapens voert de politie wel een onderzoek uit om zeker te weten dat het wapen niet bij een misdrijf is gebruikt.

Steekwapen straffeloos afgeven

Om die reden doet De Fryske Marren, net als ruim tweehonderd andere gemeenten, mee aan de landelijke inleveractie wapens tijdens de Week van de Veiligheid van 11 tot en met 17 oktober. Alle steekwapens kunnen dan anoniem ingeleverd worden bij de politie. Dit betekent dat er voor dit wapenbezit geen strafrechtelijke vervolging plaatsvindt. De actie richt

zich vooral op jongeren vanaf 12 jaar, maar geldt ook voor volwassenen. Latife: “In De Fryske Marren zijn de inleverpunten de politiebureaus in Joure en Lemmer. Op elk van die twee

Bewustwording creëren

In de weken voorafgaand aan de Week van de Veiligheid heeft de gemeente door heel De Fryske Marren uitvoerig gecommuniceerd over de inleveractie. Er zijn onder andere folders verspreid, posters opgehangen op plekken waar jongeren vaak komen en berichten geplaatst op social media. “Het ging hierbij om meer dan alleen bekendheid geven aan de actie”, vertelt Latife. “Ons doel is ook om bij de jeugd bewustwording te creëren. Want in tegenstelling tot wat sommigen denken, zorgt een wapen juist níét voor meer veiligheid. Bovendien kun je er makkelijk je toekomst mee verknallen.” Gebleken is namelijk dat jongeren met een mes op zak minder snel ruzies uit de weg gaan en de gevolgen daarvan kunnen groot zijn. Niet alleen voor slachtoffers, ook voor daders. Wie een strafblad krijgt, kan daar de rest van zijn of haar leven last van hebben.

FOTO’S: DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

Het stopt daarom niet bij de inleveractie. Samen met de politie, scholen, buurtwerkers en ouders blijft de gemeente dit thema de komende jaren, net als andere problemen die spelen onder de jeugd, op de agenda zetten. Latife: “We kiezen daarbij zoveel mogelijk voor een positieve insteek: jongeren motiveren om zélf verantwoordelijkheid te nemen voor hun leven. ‘Doe wat met je life’ is niet voor niets het tweede deel van de slogan.” Meer weten over de inleveractie wapens? Kijk op dropjeknife.nl. Roland Posthuma en Nynke Bonsma

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

MANTELZORGWAARDERING, OOK VOOR U?

FOTO:MANTELZORG.NL

Zorgt u langdurig voor een hulpbehoevende, gehandicapte of chronisch zieke? Bijvoorbeeld uw zieke buurman, schoonzus, vader of vriend? Hulp geven aan een hulpbehoevend persoon in uw directe omgeving noemen we mantelzorg. Gemeente De Fryske Marren heeft grote waardering voor mantelzorgers. Alle mantelzorgers in De Fryske Marren komen daarom mogelijk in aanmerking voor de mantelzorgwaardering van € 150.

Mantelzorgwaardering digitaal aanvragen

Als mantelzorger kunt u een mantelzorgwaardering aanvragen. Vanaf oktober kan deze waardering digitaal aangevraagd worden. Dit doet u samen met de zorgontvanger. Hiervoor logt u, als mantelzorger, in met DigiD. Houd bij het aanvragen ook uw IBAN (bankrekeningnummer) bij de hand. De zorgontvanger heeft zijn/ haar eigen BSN nodig. Het is belangrijk dat de persoonsgegevens van zowel mantelzorger als zorgontvanger juist worden ingevuld. De aanvraag mantelzorgwaardering voor 2021 moet uiterlijk 31 december 2021 bij ons binnen zijn. Kijk voor de voorwaarden en een aanvraagformulier op defryskemarren.nl/ mantelzorgwaardering.

Hulp bij het aanvragen van de mantelzorgwaardering

Lukt het niet om de waardering aan te

Voorwaarden mantelzorgwaardering • D e mantelzorger en/of zorgvrager woont in gemeente De Fryske Marren. • De mantelzorger verleent langer dan zes maanden en meer dan acht uur per week mantelzorg. • De mantelzorger verricht taken die de zorgvrager zelf niet meer kan doen. Die hulp is meer dan de normale, dagelijkse zorg tussen partners, ouders, inwonende kinderen of andere huisgenoten. Denk aan persoonlijke verzorging, psychische begeleiding. • De mantelzorger is 18 jaar of ouder. • De mantelzorger is geen betaalde mantelzorger of een zorgvrijwilliger: de mantelzorger kan niet op elk gewenst moment stoppen met mantelzorgen. vragen? Regelhulp van Sociaalwerk De Kear kan u helpen bij het invullen van het aanvraagformulier. Wekelijks zijn de vrijwillige medewerkers van Regelhulp aanwezig in de Bibliotheken van Balk, Joure en Lemmer. Zij bieden ondersteuning bij o.a. het begrijpen van brieven en informatie en het invullen van formulieren. Ook denken zij mee over bestaande regelingen waar mogelijk gebruik van kan worden gemaakt. De hulp is voor alle inwoners van gemeente De Fryske Marren en er zijn geen kosten aan verbonden. Regelhulp werkt alleen op afspraak.

Een afspraak maken kan tijdens de aangegeven openingstijden of via regelhulp@sociaalwerkdekear.nl. • Balk: iedere donderdagmiddag tussen 14.00 en 16.30 uur bereikbaar via 06 – 51 30 68 70. • Joure: iedere dinsdagochtend tussen 10.30 en 12.30 uur en iedere donderdagochtend tussen 10.30 en 13.30 uur bereikbaar via 06 - 51 30 75 54. • Lemmer: iedere dinsdagochtend ssen 9.00 en 10.30 uur en iedere donderdagochtend tussen 10.30 uur en 12.30 uur bereikbaar via 06- 51 30 74 72.

Contactgegevens Mantelzorg Informatie Punt (MIP) De zorg voor een ander kan veel voldoening geven. Maar het kan ook teveel worden. De medewerkers van Mantelzorg Informatie Punt (dit is een onderdeel van Sociaal Werk De Kear) kunnen u ondersteunen. Met praktische hulp en begeleiding, advies, een luisterend oor, contact met andere (jonge) mantelzorgers en vervangende mantelzorg. Meer weten over het MIP? Ga naar: sociaalwerkdekear.nl/ mantelzorg. Telefoon: 06 - 51 29 11 63 (Francien Bekius) en 06 - 51 30 64 21 (Annieck Bos). E-mail: mantelzorg@ sociaalwerkdekear.nl.

20% KORTING OP VLOEREN

Vraag naar de voorwaarden en deelnemende merken in de winkel.

Verhuizen is het einde van een fase. En het begin van een nieuwe. Daarom wilt u dat dat op rolletjes verloopt. Dat kan met Hoekstra, Erkende Verhuizers® uit Sneek. Met verhuizers die niet alleen zorgvuldig inpakken en uitpakken. Maar ook doorpakken. Zo zijn uw verhuizing én uw spullen letterlijk in goede handen

Verhuizen zonder zorgen. Hoe? Hoekstra. hoekstrasneek.nl/verhuizingen (of scan de QR-code)

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST LOTTE VAN DER MEIJ // FOTO’S DOUWE BIJLSMA / GEWOAN DWAAN

deFryskeMarren

BRÛSPLAK JOURE BRUIST AL VOORDAT HET ER STAAT

“Een Brûsplak is een fysieke of virtuele plek, waar door uitwisseling tussen makers en denkers uit verschillende disciplines het artistieke debat wordt aangewakkerd, vernieuwende initiatieven worden ontwikkeld en nieuwe producten en uitingen ontstaan”, zo staat te lezen in de ‘Handleiding Brûsplakken’ van Provincie Fryslân. Gemeente De Fryske Marren wil ook zo een Brûsplak, een nieuw sociaal cultureel centrum, realiseren in Joure. De projectgroep Brûsplak heeft daarvoor een plan tot verbouw van sporthal De Stuit aan de E.A. Borgerstraat op het oog. Onder andere muziekverenigingen zitten te springen om zo een centrum. Het college van De Fryske Marren vraagt de gemeenteraad om akkoord te gaan met zo’n 6,5 miljoen euro om de sporthal geschikt te maken als sociaal culturele bruisplaats. De raad van De Fryske Marren praat op 27 oktober over dit voorstel. Tegelijkertijd vrezen omwonenden veel lawaai- en verkeersoverlast, en voelen zich niet gehoord in hun protest. Gezond oud worden, dat willen we allemaal. Eén van de dingen die daarbij kan helpen is je creativiteit ontplooien. Wanneer je op jeugdige leeftijd al bezig bent met kunst, stimuleer je deze creativiteit. Als gevolg daarvan worden er in je brein meer contactpunten gemaakt waardoor je bijvoorbeeld beter kunt spreken, denken, bewegen. Daar heb je dan vervolgens je hele leven profijt van. Toch is het juist ook op latere leeftijd belangrijk deze creativiteit te blijven stimuleren en dat er dan een gemeenschappelijke plek is waar je naar toe kunt gaan om dit te blijven doen. Een ontmoetingsplek waar jong en oud cultuur kunnen uitwisselen.

SOCIAAL CULTURELE ONTMOETINGSPLEK Een gemeenschap heeft een vrij toegankelijke ruimte nodig waar iedereen een bijdrage kan leveren, zo blijkt uit een onderzoek dat door de Rijks Universiteit in Groningen werd uitgevoerd. Het zorgt binnen de gemeente voor levendigheid, verbinding en gaat eenzaamheid tegen. Eenzaamheid is een gevoel waar steeds meer mensen tegenaan lopen. Daarbij kan zo’n sociaal culturele ontmoetingsplek helpen. Momenteel is er in Joure niet meer zo’n ontmoetingsplek. Dat er in Joure niet meer zo’n plek is, is het directe gevolg van het stopzetten van cultuursubsidies in 2015. Toneelverenigingen konden daardoor hun huur niet meer betalen en richtten een werkgroep op: ‘kracht door verbinding’. Al snel sloten ook muziekverengingen zich hierbij aan. Hieruit ontstond een nieuwe vereniging: ‘It Lokaal’. It Lokaal bestaat uit cultuurliefhebbers, amateur-

Insprekers De Stuit Brûsplak bij het Petear.

MIENSKIP Samen met de gemeente neemt It Lokaal deel aan de projectgroep ‘Brûsplak’, het creëren van een plek voor het behouden van cultuur in Joure. Een ontmoetingsplek voor en door de mienskip. De projectgroep heeft een kerndocument opgesteld, waarin het belang en de functie van een Brûsplak is omschreven: “Wij willen maatschappelijke meerwaarde creëren voor de mienskip van Joure: een Brûsplak. Verbinding, ontmoeting en talentontwikkeling staan hierbij centraal. We vinden het belangrijk dat iedereen met ons mee kan doen. Samen zorgen we voor creativiteit en versterken we elkaar.”

DE STUIT

Voorstanders De Stuit Brûsplak zingen voorafgaand aan het Petear

Het college van b en w geeft aan bijna € 6,5 miljoen te willen reserveren voor een upgrade van De Stuit. Hiermee zal het nieuwe Brûsplak verduurzaamd en toekomstbestendig worden. Bovendien zal het een brede maatschappelijke functie krijgen.

kunstbeoefenaars van muziek, dans, theater en vele andere kunstvormen Een groep enthousiaste mensen die zich inzet voor het versterken van de culturele en sociale verbinding in Joure. Deze werkgroep behartigt al een aantal jaren de belangen van cultureel Joure richting de gemeente. Toen uiteindelijk ook Miks Welzijn, de plek in Joure waar veel verenigingen huisvesting hadden, zijn deuren sloot, moesten veel verenigingen op zoek naar een nieuwe plek. Bij It Lokaal vonden deze verenigingen gehoor.

Waar komt zo’n Brûsplak dan te staan? Er volgde een uitgebreid onderzoek naar verschillende huisvestigingsmogelijkheden, samen met gemeente De Fryske Marren en huis-

BEZWAREN

Blijft het De Stuit of wordt het Brûsplak? De gemeenteraad spreekt zich uit op 27 oktober.

vestingadviesbureau Lindhorst. Er is gekeken naar verschillende locaties en zaken als perspectief van de betrokken verenigingen, gemeentelijke belangen, centrale ligging, en mogelijkheid om samenwerking tussen sport, cultuur, sociaal-maatschappelijk en onderwijs te stimuleren. De voorkeur van de Projectgroep gaat uit naar verbouw van sporthal De Stuit aan de E.A. Borgerstraat. De sporthal wordt nu vooral gebruikt door omliggende scholen voor bewegingsonderwijs en door een aantal (sport)verenigingen., maar de bezettingsgraad is niet optimaal en de exploitatie is niet kostendekkend. Door hier een Brûsplak te vestigen zou je al deze zaken in één keer kunnen aanpakken, aldus de projectgroep.

Niet iedereen is het eens met De Stuit als locatie voor het Brûsplak; verschillende omwonenden zijn bang voor verkeers- en geluidsoverlast. Ze hebben het gevoel hierin niet genoeg gehoord te worden door de Projectgroep en de gemeente. Naar aanleiding daarvan hebben de betreffende omwonenden een brief geschreven aan de gemeenteraad met hun bezwaren omtrent gang van zaken. In de toch al drukke E.A. Borgerstraat, met verschillende scholen in de directe omgeving, zal er extra verkeersoverlast komen voor de buurtbewoners en men vreest ook lawaaioverlast door de muziekverenigingen. Het Brûsplak bruist al voordat het er staat. In het nieuwe Brûsplak zal trouwens geen ruimte zijn voor grotere evenementen zoals optredens; hiervoor kan uitgeweken worden naar De Oerdracht, ’t Haske of Sportfun. Op 6 oktober jongstleden vond een ‘Petear’ plaats. Een Petear is een gesprek waarin de gemeenteraad zich een beeld vormt over een bepaald onderwerp om tot een goede besluitvorming te komen. Op 27 oktober spreekt de gemeenteraad zich uit.

deFryskeMarren

#FACETOFACE ANNEMARIE VELTMAN fotografie JOHAN BROUWER tekst LOTTE VAN DER MEIJ

“Het is mijn doel meer bekendheid te geven aan de ziekte EDS” Annemarie Veltman uit Balk lijdt aan EDS. Ze heeft een gezin en behaalde in september haar tweede kruisje voor haar deelname aan de Onbeperkte Elfstedentocht. “Het is mijn doel meer bekendheid te geven aan de ziekte EDS”, zegt Annemarie. Annemarie Veltman zit daarom deze maand face to face met de redactie van GrootDeFryskeMarren. Fotografie is één van de passies van Annemarie Veltman en dat zie je direct terug, als je bij haar op visite komt. De gang in het gezellige huis in Balk hangt vol met foto’s van dierbare momenten en mensen uit het leven van Annemarie en haar gezin. Het zijn er veel, want Annemarie woont al twintig jaar in Balk, samen met haar man Frank, hun twee kinderen Jesse (18) en Irene (10), hun vier katten, twee honden en een aantal vissen. Haar ‘eigen dierentuin’, zoals Annemarie het zelf omschrijft.

JORDAANS PAARDENMEISJE Annemarie heeft niet altijd in Friesland gewoond. Ze wordt geboren in 1982 in de Amsterdamse Jordaan en verhuist op haar tiende naar een plek vlakbij haar vaders werk, net buiten het centrum. Ze heeft er een fijne jeugd, waarin ze veel sporten beoefent zoals turnen en ballet. Annemarie is erg lenig waardoor ze er ook nog eens heel goed in is. Het paardrijden is haar lust en haar leven. Haar grote liefde voor dieren brengt haar op haar zestiende naar Barneveld, waar ze de mbo-studie dierenverzorger/ dierenartsassistente volgt. Voor deze studie werkt ze onder andere bij Artis, de Apenheul en in Engeland bij London Zoo. “Ik ben een echt buitenmens, die altijd blijft werken met dieren,” zegt Annemarie over zichzelf, “en ook het paardrijden blijft belangrijk.”

haar tweede kind. Helaas gaat het dit keer sneller slechter met haar en krijgt ze wéér te maken met heftige lichamelijke klachten. Nog steeds weten de artsen niet wat Annemarie mankeert. Na een pittige bevalling krijgt Annemarie een postnatale depressie, waardoor ze opgenomen moet worden. Ze houdt echter lichamelijke klachten. Tijdens haar revalidatieproces is er een collega van haar revalidatiearts die bij Annemarie overeenkomsten ziet met haar patiënten met de ziekte EDS. Dat is het moment waarop het balletje gaat rollen. Eindelijk komen ze er achter waar alle klachten vandaan komen en wordt Annemarie gediagnosticeerd met het Ehlers-Danlos Syndroom, een aangeboren erfelijke bindweefselaandoening.

ELASTIEKJE

DE MANEGE IN JOURE

EDS, ofwel het Ehlers-Danlos Syndroom, is een combinatie van een bindweefselaandoening met hypermobiliteit en is er in verschillende varianten. Bindweefsel is het steunweefsel van ons lichaam en bevindt zich door het hele lijf. Je vindt het bijvoorbeeld in de huid, maar ook rond organen, in de wand van bloedvaten en in de ogen. Bij EDS is het bindweefsel minder stevig. Dit kan gevolgen hebben voor de gewrichten, de huid en de bloedvaten. Bij Annemarie herstelt het bindweefsel niet na overbelasting. Bij iemand die enkel hypermobiel is herstelt dit wel.

In de vakanties verblijft Annemarie altijd bij vrienden op hun manege. Ook als die verhuizen naar Drenthe, en later naar de manege in Joure, blijft Annemarie komen. Precies daar, in de kantine van die manege, ontmoet ze Frank, een Jouster (Frank is inmiddels al 22 jaar haar man). Frank en Annemarie besluiten naar Balk te verhuizen en Annemarie raakt in verwachting van hun eerste kind. De zwangerschap verloopt niet makkelijk en Annemarie heeft veel lichamelijke klachten, waaronder bekkeninstabiliteit. Ze denkt dat dit erbij hoort en na haar bevalling stapt ze dan ook gewoon weer op haar paard om te gaan rijden. Haar lichaam heeft hier baat bij en gelukkig voelt ze zich weer sterker worden in haar lijf.

Annemarie pakt een elastiekje en rekt deze met haar handen uit elkaar. Ze legt uit: “Je hele lichaam bestaat uit ontelbaar elastiekjes. Als je twintig keer aan dit elastiekje trekt, dan wordt het broos, maar het blijft sterk. Bij mij niet, het elastiekje blijft broos.” Het is dus zorg dat Annemarie niet over haar grenzen gaat en goed naar haar lichaam luistert. Dat laatste lukt haar steeds beter. Dat ze zo laat de diagnose kreeg zorgt er nu voor dat alles uit haar leven met terugwerkende kracht op zijn plek valt. Doordat Annemarie zoveel gesport heeft in haar leven zijn haar spieren altijd heel sterk gebleven. Haar eigen lichaam heeft haar aandoening gemaskeerd, zonder dat ze dit wist.

EHLERS-DANLOS SYNDROOM

DENKEN IN OPLOSSINGEN

Dan krijgt Annemarie door een ongelukkige val te kampen met een zware schouderblessure. De blessure heeft een dusdanige impact op haar leven dat ze moet stoppen met werken, fotograferen en minder kan paardrijden. Zeven jaar later raakt Annemarie in verwachting van

Dat EDS bij haar zo laat is ontdekt, komt deels doordat er zo weinig mensen zijn die het hebben en er daarom weinig over bekend is. Met haar verhaal wil Annemarie nu meer bekendheid geven aan deze aandoening. In het dagelijks leven ondervindt Annemarie er

veel hinder van. Zo kan ze niet werken, niet koken of veel in de huishouding doen. Toch is ze positief en denkt ze graag in oplossingen. Haar superstoere scootmobiel zorgt ervoor dat ze haar vrijheid behoudt. In huis rolt ze vooral op stoelen die allen voorzien zijn van wieltjes. Als het moet kan ze staan of een paar stappen zetten. Op een goede dag doet ze dat ook en op een slechte dag niet. Ze zorgt dat ze altijd in beweging blijft, zolang ze maar blijft luisteren naar haar lijf. Op haar gezin heeft dit alles ook een grote impact. Zowel haar man Frank als hun kinderen zijn mantelzorger voor haar. Ze zijn het niet anders gewend en het gaat op een hele natuurlijke manier. Het is zoals het is en het heeft ook voordelen, meent Annemarie. De kinderen mogen als mantelzorgers één keer per jaar op kamp en dat hebben andere kinderen dan weer niet.

ONBEPERKTE ELFSTEDENTOCHT In 2020 ziet Annemarie een post op Facebook voorbij komen over de Onbeperkte Elfstedentocht. Deze Onbeperkte Elfstedentocht is voor mensen met een beperking of een chronische aandoening. Deelnemers bepalen zelf hoe en waarmee ze welke afstand afleggen. Je mag bijvoorbeeld één dag meedoen, maar ook vier of vijf. Het meedoen is belangrijker en hier gaat het vooral om samen plezier beleven. De tocht wordt in 2020 voor het eerst georganiseerd en Annemarie is direct enthousiast. Hier wil ze aan meedoen, ondanks dat ze maar twee maanden voorbereiding heeft. Als enige deelnemer in een enkelvoudige rolstoel rijdt ze in vijf dagen de helft van de tocht. Dit geeft haar zoveel energie dat ze zich direct weer inschrijft voor de tweede editie, in september 2021. Ze heeft nu een jaar om te trainen. En een mooie bijkomstigheid: ze kan met haar deelname ook nog eens sponsorgeld binnenhalen voor de Stichting EDS.

KRUISJES EN NAAMBORDJES ALS SOUVENIR In de loop naar september wil Annemarie graag een handbike hebben naast haar scootmobiel, maar dat is nog niet zomaar geregeld. Op een zelf gefabriceerde handbike in de garage traint ze haar armspieren. Het dagelijks trainen geeft haar energie en een doel. Dit jaar zal ze vijf dagen rijden, deels met haar rolstoel en deels op haar scootmobiel. Het wordt een prachtige belevenis. Overal staan mensen en vrijwilligers langs de kant.

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S JOHAN BROUWER

deFryskeMarren

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S JOHAN BROUWER

NUMMER 10 • 2021

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

“Met zo’n honderd deelnemers vanuit het hele land is het een feestje om mee te doen. Je raakt echt bevriend met elkaar. Als gelijkgestemden heb je een gemeenschappelijk doel en is er veel respect voor elkaar”, aldus Annemarie. “De tocht zorgt echt voor verbinding in alle opzichten.” Annemarie doelt op vrijwilliger Aukje, die ze in die week leert kennen. Hun gezamenlijke liefde voor paarden zorgt ervoor dat ze vriendschap sluiten. Inmiddels rijdt de dochter van Annemarie op het paard van Aukje en verzorgt Annemarie het paard. Door de geweldige sfeer is het elke dag heel bijzonder om over de finish te rijden. De laatste dag finishen de deelnemers op het Zaailand in Leeuwarden. Annemarie begint weer compleet te stralen. “Ik krijg kippenvel als ik er aan terug denk. Hekken waar je doorheen komt met allemaal toeschouwers en deelnemers als ereboog. Iedereen kreeg een persoonlijk praatje en een kruisje.” Trots laat ze beide kruisjes zien, die aan een fotolijst op de kast hangen. Ook pronkt in de huiskamer haar rolstoel met, in de spaken, de plaatsnaambordjes van de Friese elf steden vastgeklemd. Als souvenir en tastbaar bewijs van deze mooie belevenis. Annemarie heeft samen met drie andere deelnemers geld kunnen ophalen voor de stichting EDS. Hiermee hoopt ze de stichting een boost te kunnen geven en nog meer bekendheid aan de ziekte te geven. Dat laatste is nodig. Voor de patiënten en ook zeker voor (huis)artsen. De stichting wordt volledig door vrijwilligers gerund. Het is daarom mooi dat er nu wat geld beschikbaar is. Het maakt Annemarie trots dat ze op deze manier daar aan kan bijdragen.

In 2022 is Annemarie weer van de partij, ze heeft er nu al zin in en de data 14 tot en met 18 september staan dik onderstreept in haar nieuwe agenda.

Stichting EDS Fonds Stichting EDS Fonds is een organisatie die meer aandacht wil voor patiënten met het Ehlers-Danlos Syndroom, een erfelijke en aangeboren aandoening van het bindweefsel. Mensen met EDS ondervinden veel hinder in het dagelijks functioneren omdat zij geen steun hebben van alles dat uit bindweefsel bestaat. Dit openbaart zich onder andere in losse gewrichten die makkelijk uit de kom gaan, kwetsbare en vaak elastische huid, verzakken van organen en bij het vaattype zelfs scheuren van grote slagaders en organen met de dood tot gevolg. Door de nog grote onbekendheid van deze aandoening worden mensen met EDS soms pas laat gediagnosticeerd. Het doel van de stichting is om meer bekendheid te geven aan EDS, door middel van voorlichting en acties. Eén van die actiemomenten is deelname aan de Onbeperkte Elfstedentocht.

Peter&Irma:

‘Wij laten heerlijk voor ons koken’

Het verschil zien tussen feit en mening is ook een vak

Eten met gemak is anders dan gewone bezorgdiensten. Onze maaltijden zijn vers bereid, veilig en gezond. U proeft dat er met zorg voor u is gekookt en we bezorgen de gerechten altijd met een glimlach bij u thuis. Probeer het nu zelf!

Runderhachee

Erwtensoep

Kipsaté

Kipgehakt

Pastaschotel

Gehaktbal

r be

novem 4 -

Lekkerbekje

Spaghetti

ONLINE

Speklapje

Runderlapje

Bestel de 00 Proefbox!

VOORL

3 voor

Tongschar & zalm

Alex Lubbers bezorgt in de gemeenten De Fryske Marren,

Alex

Heerenveen, Leeuwarden, Waadhoeke, Harlingen en Súdwest-Fryslân.

Tel.: 0513-20 10 08

etenmetgemakfriesland.nl

Bestel nu 3 maaltĳden voor maar €15,- gratis bezorgd.

€ Foe yong hai

ICHTIN

friesland@etenmetgemak.nl www.facebook.com/emgfriesland

GEN

d je aan

Je leert ’t bij Kijk op rocfriesepoort.nl/voorlichtingen

STOPT ERMEE!

We gaan met pensioen!

OPHEFFINGS UITVERKOOP GEHELE NIEUWE COLLECTIE 25% KORTING! SIEP! Mannenmode - Midstraat 131 - Joure - Tel. 0513 - 413 633

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST EN BEELD GEA DE JONG-OUD

deFryskeMarren DE EERSTE UITVAART FAIR VAN JOURE

“Als je er gewoon wat meer vanaf weet, dan geeft dat rust” Ongedwongen kennismaken met de vele mogelijkheden die er zijn om passend afscheid te nemen van een dierbare. Dat kan. En wel op zaterdag 6 november, tijdens de allereerste Uitvaart Fair in Joure. Op het adres Slachtedyk 24a staan de deuren hiervoor open tussen 11:00 en 16:00 uur en de toegang is gratis. “Iedereen is welkom”, aldus uitvaartverzorgster Romy van der Wiel en fotografe Grietje van der Reijnst, de beide initiatiefneemsters van de Uitvaart Fair.

Het idee voor de Uitvaart Fair ontstond ongeveer een jaar geleden. “Romy van der Wiel was nieuw in de uitvaartzorg. Ik stuurde haar een berichtje via LinkedIn”, vertelt Grietje van der Reijnst. “Ik had zelf de wens om méér te gaan doen als uitvaartfotografe en vroeg Romy of we wat voor elkaar zouden kunnen betekenen. We maakten een afspraak en hadden meteen een klik.” De plannen werden algauw compleet. Grietje: “Romy en ik kunnen goed samenwerken en we denken hetzelfde. Zo hebben we in een kort tijdsbestek alles kunnen regelen. Van de locatie aan de Slachtedyk 24a tot en met de deelnemende bedrijven en alles eromheen.”

LIEFDE VOOR HET VAK De band tussen Romy en Grietje is er vanaf de eerste kennismaking. Grietje: “Ik heb altijd iets met uitvaarten gehad. Naast de andere foto-opdrachten die ik krijg, blijft dat mystieke altijd aan mij trekken. Iets doen, wat een ander niet zo snel zal doen, dat past wel bij mij. En daarbij, het is zeer dankbaar werk. Ik mag een blijvende herinnering verzorgen. Ik doe het heel graag.” Ook Romy van der Wiel doet haar werk met volle overgave en liefde voor het vak. “De uitvaartzorg kwam op mijn pad”, zo vertelt zij. “Ik was werkzaam bij de protestantse gemeente Joure c.a. De uren werden daar minder en het werd tijd voor wat anders. Toen mijn vader over-

“VAN TEVOREN OVER DEZE ZAKEN PRATEN IS VAAK EEN TABOE; WE MOETEN DE GODEN NIET VERZOEKEN” leed, merkte ik dat ik interesse had in de uitvaartzorg. Ik heb gesprekken gevoerd en oriëntatiedagen bezocht. Ik hou van organiseren en ik voelde: ‘Ja, dit is het.’ De uitvaartzorg past precies bij mij.”

Initiatiefneemsters Romy van der Wiel (links) en fotografe Grietje van der Reijnst: “De Uitvaart Fair wordt laagdrempelig. We willen het niet zwaar maken. De dood is een onderdeel van het leven en daarom willen wij de wereld van de uitvaartzorg dichter bij de mensen brengen.”

NIET ZWAAR MAKEN “De Uitvaart Fair wordt laagdrempelig. We willen het niet zwaar maken”, vervolgt Romy. “De dood is een onderdeel van het leven en daarom willen wij de wereld van de uitvaartzorg dichter bij de mensen brengen. Bij een sterfgeval in de naaste omgeving denken veel mensen: wat moeten we nu? Als je op de hoogte bent van wat er gaat komen; als je er gewoon wat meer vanaf weet, dan geeft dat rust. Dat is belangrijk, want er is juist veel hectiek in de eerste twee, drie dagen na een overlijden. Van tevoren over deze zaken praten is vaak een taboe. We moeten de goden niet verzoeken, zo denken de mensen.”

Romy. “Wil hij of zij gecremeerd worden of begraven? Het is wel handig om dat vooraf te weten.” Met een eenvoudig voorbeeld verduidelijkt ze hoe belangrijk details kunnen zijn. “In mijn omgeving kwam eens iemand onverwacht te overlijden. Alles werd geregeld en de uitvaart is prima verlopen. Maar later was er toch nog iets dat bleef knagen bij de nabestaanden. De kaart was in de Nederlandse taal. Achteraf paste dat niet bij de overledene, een op en top Fries. Waarom was de kaart niet in het Fries? Een jaar na het overlijden hadden ze er nog spijt van.”

ALLES IS VERWERKING DETAILS ZIJN BELANGRIJK Toch is het voor nabestaanden fijn om te weten wat de basiswensen van de overledene zijn, meent

Een goed geregelde uitvaart geeft steun bij de verwerking van het verlies. “Alles is rouwverwerking!”, vindt Romy. “Van het aangeven

van de overledene op het gemeentehuis tot het aan het schrijven van de rouwkaart-enveloppen.” Grietje vult aan: “Zelf kwam ik tot de conclusie dat ik bij één van de uitvaarten in mijn eigen familiekring veel ben vergeten. Die tijd gaat vaak in een roes voorbij. Als uitvaartfotografe leg ik momenten vast, die mensen troost geven of die ze anders misschien zouden vergeten. Ik krijg vaak hele warme reacties achteraf.”

STEEDS MEER MOGELIJK Op de Uitvaart Fair kunnen belangstellenden kennismaken met twaalf deelnemende bedrijven. Hun activiteiten zijn heel divers, volgens de beide initiatiefneemsters. Romy van der Wiel: “We hebben uit elke categorie een bedrijf uitgenodigd en we laten

zowel traditionele als verfrissende nieuwe dingen zien. Zo is er een Platform voor Uitvaarten. Een van hun diensten is bijvoorbeeld een digitale kluis, waar je alle wachtwoorden kunt opslaan. Heel handig. Want waar bewaart iemand die overleden is de wachtwoorden? Als die zaken goed geregeld zijn, kun je een hoop gedoe voorkomen. Een andere noviteit is de app Condole. Hiermee kun je een gedenkomgeving creëren, waar ook andere mensen aan deel kunnen nemen. Alles wat er binnenkomt kan later in boekvorm worden omgezet. En wat weten de mensen van postmortale zorg? Cosmetica kan de gewone kleur terugbrengen op het gezicht van een overledene, als dat gewenst is. Er is op heel veel gebieden steeds meer mogelijk.”

deFryskeMarren TEKST EN BEELD WIM WALDA

deFryskeMarren Jan Coppens uit het dorpje Broek is een bijzonder mens. Niet alleen omdat hij de eerbiedwaardige leeftijd van 85 jaar heeft bereikt en een geheugen heeft als een olifant. Ook niet omdat hij een passie heeft voor vakmensen en ambachtslieden in het algemeen en molens in het bijzonder en daar vanuit zijn encyclopedische kennis gepassioneerd over kan vertellen. Zelfs niet omdat hij zelf een molenaarsopleiding heeft gevolgd, aan de basis heeft gestaan van de restauratie van verschillende molens en de oprichting van het Gild Fryske Mounders en als zodanig vele vrijwillige molenaars heeft opgeleid. Neen, Jan Coppens is voornamelijk een bijzonder mens, omdat hij een hoeder is van de cultuur, een liefhebber die het totaalplaatje schetst.

Jan Coppens vertelt niet alleen het verhaal van de molen, waarbij hij uitleg geeft van de werking en welke houtsoorten daar gezaagd werden en waarvoor, maar hij verhaalt ook van de economische en cultuurhistorische omstandigheden waarin de knechten en hun kinderen toen leefden. Het totaalplaatje. En dat alles tot in de perfectie. “Maar dat heb ik niet alleen gedaan hoor”, haast hij zich te zeggen. En dat is natuurlijk zo, vele liefhebbers hebben zich ingespannen om dat industrieel erfgoed in onder meer Joure en Woudsend in zijn oude glorie te herstellen. Maar een feit is dat zijn enthousiasme en passie voor molens velen het spreekwoordelijke zetje in de goede richting heeft gegeven. Een portret van deze ‘molen-icoon’.

De familienaam Coppens hoor je zelden in Noord-Nederland. Waar komt molenaar Jan Coppens vandaan? Jan Coppens: “Ik ben in 1936 geboren in Utrecht, maar het geslacht Coppens komt van origine uit het zuiden van het land en telde opvallend veel molenaars. Dat gaat terug tot de zestiende eeuw. Die liefde voor vakmensen en ambachtslieden is er bij mij eigenlijk met de paplepel ingegoten. Mijn vader was een begenadigd koperslager/ edelsmid en mijn moeder een goede kostuumnaaister.

MOLENAAR JAN COPPENS EN HOUTZAAGMOLEN DE JAGER WOUDSEND

“GEEN AMPUTATIE VAN INDUSTRIEEL ERFGOED”

Ik ging vlot door de middelbare school heen. Wisen natuurkunde waren mijn lievelingsvakken, zodat ik na de hbs chemische technologie ben gaan studeren in Amsterdam. Mijn studie heb ik grotendeels betaald via de band waarin ik klarinet speelde. Wij waren best goed en werden door heel Nederland gevraagd. Ik wilde graag door naar de Technische Hogeschool in Eindhoven, maar moest eerst in dienst. Na de wapenrok heb ik gekozen voor metallurgie in Utrecht, waarna ik bij de Nederlandse Kabel Fabriek in Alblasserdam aan de slag kon. Daar ontmoette ik Truus, waar ik mee getrouwd ben en met haar heb ik twee meiden en twee jongens op de wereld gezet.”

LIEFDE VOOR ‘HET FRIESE’ Wie weet is er een groot sportman aan Jan Coppens verloren gegaan, want hij blonk uit in waterpolo, speelde zelfs in het nationale jeugdteam, maar moest zijn sport eraan geven om geld te verdienen voor zijn studie. Niet alleen in, maar ook op het water was Jan Coppens in zijn element.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 10 • 2021

Houtzaagmolen ‘De Jager’, Woudsend

“IN WOUDSEND STAAT HET ALLERLAATSTE VOLLEDIG COMPLETE NOG WERKENDE INDUSTRIËLE MOLENCOMPLEX IN ZIJN SOORT IN HEEL NEDERLAND” “Dat begon met zeilen in Loosdrecht”, blikt hij terug. “Dan huurden we voor een kwartje per uur een gammel zeilbootje en zo groeide de liefde voor de zeilsport. Later, we waren toen een jaar of vijftien, gingen we met een vriendenploegje in Friesland zeilen. We huurden bij smid Twijnstra in Uitwellingerga een bootje. Dat was best een avontuur, want we moesten eerst op de fiets vanuit Utrecht naar Amsterdam. Daar stapten we op de Lemmerboot, de toenmalige verbinding over het IJsselmeer tussen Amsterdam en Friesland, en fietsten tenslotte naar Twellegea. De mooiste vakanties van mijn leven. Truus is ook nog een keer mee geweest. In tegenstelling tot campings, waar je een strikte scheiding had tussen jongens en meisjes en er ’s avonds door de beheerder met een zaklamp werd gecontroleerd, bleven de zeilbootjes altijd buiten schot. Die lagen ’s nachts dan ook steevast opvallend scheef.” Met pretlichtjes in zijn ogen: “Zo heb ik Friesland en andere geneugten van het leven goed leren kennen.”

VAN DE KABELS NAAR DE KOFFIE “Bij toeval kreeg ik een advertentie onder ogen, waarin Douwe Egberts in Joure een technoloog zocht. Dat was een kolfje naar mijn hand; ik solliciteerde en werd aangenomen. Mijn taak werd het optimaliseren van processen in de nieuwe proeffabriek voor vriesdroogtechnologie. Cryo-Technologie was in Nederland nieuw zodat we op veel fronten pionier waren. Douwe Egberts kwam in Amerikaanse handen; ik kreeg een staffunctie en werd verantwoordelijk voor de technologie, zodat ik in die jaren veel van de wereld heb gezien.”

PENNINGA’S MOLEN, VAN WRAK NAAR ‘PRONKJE’ Breed maatschappelijk geïnteresseerd als hij is, en nu verbonden met Joure, kwam Jan Coppens in de gemeentepolitiek terecht. Hij zat eerst voor de PPR (Politieke Partij Radicalen) en later voor GroenLinks in de gemeenteraad en werd lid van de restauratiecommissie en het bestuur van Stichting Penninga’s Molen. Jan Coppens: “Eenmaal gerestaureerd en dus mooi van buiten, vonden we dat de molen

ook moest draaien en gecertificeerd moest worden. Een beroepsmolenaar uit Dokkum heeft een groepje van een man of vier opgeleid, waarna we examen deden bij het net opgerichte ‘Gilde van Vrijwillige Molenaars’. Friesland is de tweede ‘molenprovincie’ van Nederland met ruim 140 molens. Er zou dus een Fries verlengstuk van dat Hollandse gilde moeten komen om voldoende toestroom van vrijwilligers te kunnen waarborgen. Dat gilde voelde daar niets voor, zodat wij in 1975 zelf de koe bij de horens hebben gevat en als tegenhanger een ‘Gild Fryske Mounders’ uit de grond hebben gestampt, een club waarvan ik acht jaar voorzitter ben geweest.”

INDUSTRIËLE ARCHEOLOGIE “Ik was inmiddels verhuisd van Joure naar Broek en kreeg vanuit Woudsend de vraag of ik les wilde geven op houtzaagmolen De Jager in Woudsend. Die werkte nog steeds, zij het elektrisch. De kap en de wieken waren er af, maar het inpandige historische houtzaaggedeelte was nog steeds intact. Dat gold trouwens voor het hele industriële complex, dus inclusief het molenhuis en de knechtenwoningen. Een unieke situatie en... een kostbaar stuk industrieel erfgoed. Vanaf dat moment hebben we met vereende krachten en heel veel speurwerk het houtzaagvak van heel ver weg weer teruggehaald, want die kunst was inmiddels volledig teloorgegaan. Veel hulp hebben we daarbij gehad van de laatste eigenaar, Nauta. Er waren in Nederland toen nog maar een stuk of tien houtzaagmolens, waarvan er drie in Friesland stonden. De Rat in IJlst, De Jager in Woudsend en De Zwaluw in Birdaard. We deden aan industriële archeologie, want ons graafwerk ging veel verder dan houtzagen. We onderzochten ook de economische, sociale en geografische omstandigheden van die industrie. In september 1982 werd De Jager, volledig gerestaureerd, heropend en wordt ze sindsdien door vrijwilligers gerund.”

HET TOTAALPLAATJE “Wanneer ik voor bezoekers een rondleiding verzorg en het verhaal van de molen vertel, gaat het niet alleen over de techniek van een houtzaagmolen in bedrijf, maar schets ik het totaalplaatje. Over de schipper, die zijn schip

verkocht en houthandelaar werd. Hij woonde in het herenhuis dat nu als het molenhuis bekend staat. Over de houthavens aan de overkant van de Ee, waar de stammen vanuit Noorwegen, Zweden en Rusland werden opgeslagen en lagen te ‘wateren’. Over de knechten, vaklieden die als geen ander wisten hoe ze met de verschillende houtsoorten om moesten gaan. Die gehuisvest waren in de knechtenwoningen achter de molen. De ‘kotjongens’ haalden tegen een paar dubbeltjes per week het zaagsel onder de molen weg. De meisjes werkten in de huishouding van het herenhuis. Zeven dagen per week. Dat verhaal wordt aanschouwelijk gemaakt door de nog werkende molen, de authentieke gereedschappen en zaagramen, de nog steeds bestaande haventjes aan de overkant van de Ee, het herenhuis en de knechtenwoningen. Alles daterend van meer dan twee eeuwen terug. Wanneer je daar een onderdeel bij weg zou halen, betekent dat amputatie van de geschiedenis, vergelijkbaar met een geschiedenisboek waar je het hoofdstuk over de Tachtigjarige Oorlog uitscheurt.”

LAATSTE VOLLEDIGE COMPLEX “Als je in Nederland een stuk of tien van dergelijke industriële complexen zou hebben, zou

Aangenomen mag worden dat 1719 het bouwjaar is van houtzaagmolen ‘De Jager’ in Woudsend. Jelle Jurjens was de eerste eigenaar. In de dertiger jaren van de vorige eeuw had een zware storm één der wieken geveld en dat was het voorlopige einde van het windtijdperk. De molen werd daarna door een elektromotor aangedreven. Wel bleef het zaaggedeelte geheel intact en in bedrijf. Lange tijd stond de molen er onttakeld bij; de wieken en de kap waren er af, alleen de romp met de zaagschuur stonden er nog. In 1965 kocht de Stichting voor Zon en Vrijheid het molencomplex, bestaande uit de molenromp met zaag- en droogschuren, het molenhuis (het herenhuis van de molenaar) en de zeven woningen voor de molenaarsknechten. De molen mocht als monument en vanwege zijn landschappelijke waarde niet verdwijnen, zodat De Jager maalvaardig werd gerestaureerd en in september 1982 werd heropend. Er kon weer met windkracht gezaagd worden. Sindsdien is de molen in bedrijf en wordt ze door vrijwillige molenaars gerund. De laatste restauraties werden in 1994 en 2009 uitgevoerd. Het complex is in eigendom gesplitst: in het molenhuis en de zeven knechtenwoningen is Zeilschool Het Molenhuis gevestigd; de molen zelf is ondergebracht in een aparte Stichting Houtzaagmolen De Jager. De molen en het molenhuis hebben de status van rijksmonument en de knechtenwoningen zijn beschermd dorpsgezicht.

je nog keuze hebben. Maar die luxe hebben we niet meer. In Woudsend staat het allerlaatste volledig complete nog werkende industriële molencomplex in zijn soort in heel Nederland. En daarmee een openluchtmuseum van een kostbaar stukje industrieel erfgoed. Erfgoed dat dreigt uit elkaar te vallen met de plannen van Zeilschool Het Molenhuis om de zeven knechtenwoningen te slopen voor een accommodatie voor haar cursisten. Natuurlijk kun je de ondernemer bij een botsing tussen ondernemers- en maatschappelijke belangen niet in de kou laten staan. Die moet als belanghebbende in dat proces worden betrokken en zal, wanneer we het maatschappelijk belang zwaarder laten wegen, op een passende manier schadeloos moeten worden gesteld. Maar als we toestaan dat deze knechtenwoningen verdwijnen weet ik zeker dat de helft van de Nederlandse molens in de rouwstand staat. We zouden ons als maatschappij diep moeten schamen als we dit laten gebeuren.”

deFryskeMarren deFryskeMarren

SCHELTE VAN DER WEST HEEFT EEN DONORHART

“HET GROOTSTE GESCHENK DAT MOGEN ONTVANGEN” In 2018 zat Schelte van der West uit Joure aan tafel bij Matthijs van Nieuwkerk bij ‘De Wereld Draait Door’ om aandacht te vragen voor de nieuwe donorwet. Donordonatie was letterlijk van levensbelang voor hem. Sinds november 2020 heeft Schelte een donorhart.

T TEKST EN BEELD RIEMIE VAN DIJK

Toen Schelte van der Werf (1984) nog maar zes weken oud was, ontdekte het consultatiebureau een ruis. Via de kinderarts van het ziekenhuis in Sneek kwam hij bij de kindercardioloog van het UMCG in Groningen terecht. Schelte bleek een ernstige hartafwijking te hebben.

ALLES PLAT

Ondanks zijn hartafwijking had Schelte een redelijk normale jeugd. De eerste keer dat hij besefte dat zijn hartkwaal zijn dood kon worden, was toen hij op zestienjarige leeftijd in het UMCG een fietstest deed. “Een vervangende cardioloog liet me te lang doorfietsen”, vertelt Schelte. “Ineens lag alles plat. Een hartstilstand. Toen ben ik een jaar van de kaart geweest.” In 2004 kreeg Schelte hartritmestoornissen. Hoewel hij regelmatig het ziekenhuis in en uit ging, kon hij weer een aantal jaren verder dankzij een pacemaker. Een rechtenstudie kon hij niet afmaken. “Mijn cardioloog adviseerde me al mijn energie in overleven te steken. Dat was een dreun. Ik heb een jaar lang met mijn ziel onder de arm gelopen en ben toen, zo lang het ging, vrijwilligerswerk gaan doen.” Tien jaar geleden, in 2011, ging Schelte samenwonen met Sandra.

ELKE WEEK WEL EEN AMBULANCE OP DE STOEP In diezelfde tijd kwam zijn gezondheid in een negatieve stroomversnelling. Schelte: “Elke week stond er wel een ambulance op de stoep vanwege zware ritmestoornissen, met hartslagen over de tweehonderd. Dan kreeg ik een cardioversie, dit zijn zware schokken die onder een licht roesje worden toegepast. Door die schok krijgt het hart weer zijn goede ritme.“ Datzelfde jaar 2011 onderging hij een ablatie: een operatie waarbij de arts de elektrische prikkels in het hart die het ritme verstoren blokkeert door middel van het branden van littekens in het hart. “Daarna had ik even een periode van rust. Wel moest ik steeds meer slapen overdag en waren er veel dagelijkse dingen die me moeilijker afgingen. Ondertussen hield Sandra alle ballen in de lucht. Die tijd was ontzettend moeilijk voor haar en onze families.”

"IK MOET OP DIE LIJST" Tijdens een fietstest lukte het de UMCG medewerkers niet om Schelte’s bloeddruk te meten. Volgens de cardioloog een teken van ernstig hartfalen en er was maar één oplossing: een harttransplantatie. “Toen ging het licht wel even

“NOOIT AFSCHEID NEMEN, DAT VERTIK IK!”

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 10 • 2021

T IK OOIT HEB Chantal Hoevers Prins is erkend mantelzorgmakelaar en helpt mantelzorgers

MANTELZORG ‘DOE JE ER NIET EVEN BIJ’ Geen tijd voor jezelf. Altijd maar doordenderen. Op elk ongepast moment je agenda omgooien. Ad hoc dingen regelen zodat alles thuis lekker door loopt. Als werkende mantelzorger had ik vaak het gevoel continu onder tijdsdruk te staan. Ik had geen idee wat er allemaal mogelijk was om mij als mantelzorger te ontlasten; er was niemand die mij informeerde. Wat ik in die tijd miste was iemand die mij een spiegel voorhield: wat heb jij nodig om de zorg vol te houden? Ook had ik graag eens met iemand willen sparren over de mogelijkheden die er voor mantelzorgers zijn.

Schelte van der West samen met Patrick Lodiers in de bewuste uitzending van 'De Wereld Draait Door' op 29 januari 2018

“ORGAANDONATIE IS NIET EEN LEUK ONDERWERP, WANT HET GAAT OVER DE DOOD” bij me uit. Sandra en ik hebben een hele tijd in de parkeergarage onder het UMCG gezeten: wat gaat er nu gebeuren?” Na een paar dagen in mineur kon Schelte weer genieten van met vrienden buiten op een bankje zitten en praten. Zijn nieuwe cardioloog drong aan op actie. “Een paar weken later heb ik met hem gebeld. Ik realiseerde me: ik moet op die lijst, het komt anders niet goed.” In mei 2017 volgde een screening. “Ik werd twee weken opgenomen en helemaal binnenstebuiten gekeerd.” Ook onderging hij psychologische gesprekken, want als je te somber of depressief bent, kom je niet op de lijst.

ALS EEN PARKIETJE IN EEN GOUDEN KOOI Hierna volgde een jaar van wachten. “In 2018 ging mijn conditie nog meer achteruit. Ik kwam niet meer van de bank af. Een keer gingen we uit eten en lag ik binnen een kwartier met mijn hoofd in de sla. Op de lijst staan, is leven als een parkietje in een gouden kooi. Dag en nacht hadden we de telefoon bij de hand. Als ‘s avonds iemand belde, dan zaten wij aan het plafond.” Door een griepje liep de pompfunctie van Schelte’s hart ernstig terug richting de kritische grens voor transplantatie. “Toen heb ik wel eens gedacht: ‘Dit kan me de kop kosten’.” Zijn chirurg stelde voor een steunhart te plaatsen, maar waarschuwde wel met de woorden: “Pas als je op tafel ligt weten we of daar ruimte voor is.” Schelte: “Het was een mokerslag, ik was weer een

week van slag. Maar ik had niets te verliezen.” Ze gingen akkoord. “Tot straks”, zei Schelte tegen zijn geliefden, toen hij weggereden werd voor een twaalf uur durende operatie. “Nooit afscheid nemen, dat vertik ik!”, verklaart hij.

KIP ZONDER KOP Eind 2020 verwachtte Schelte’s cardioloog dat door corona de harttransplantatie niet eerder dan in mei, juni 2021 zou worden. “Teleurgesteld en aangeslagen gingen we het hokje weer uit. Op 1 november werden we midden in de nacht gebeld door de dienstdoende cardioloog van het UMCG. We draafden als een kip zonder kop door het huis.” De periode na de negen uur durende operatie kende nog veel spannende momenten. “Dat is nu acht maanden geleden”, vertelt Schelte verder. “Ik merk dat ik elke dag sterker word. Het was vooral geestelijk wen-

nen. Ik ben veel met de donor bezig geweest. Iemand is overleden, heeft willens en wetens een keuze gemaakt en mij nieuw leven gegund.”

ORGAANDONATIE Op advies van de cardioloog toont Schelte zijn dankbaarheid door mee te doen aan onderzoek, gezond te leven en te eten en zijn medicijnen te slikken. “Orgaandonatie is niet een leuk onderwerp, want het gaat over de dood. Ik respecteer het als mensen het niet willen, maar je kunt een mensenleven redden. Ik heb nog nooit zoveel kwaliteit van leven gehad. Ik was vele jaren aan bank en bed gebonden, ik kan nu traplopen en eten koken, maar ik heb ook voor het eerst twintig kilometer gefietst. Daar kan ik zó van genieten, hoe onzeker de toekomst ook is voor iemand met een donorhart. Het donorhart is het grootste geschenk wat ik ooit heb mogen ontvangen.”

Beeld uit de overheidscampagne voor het Donorregister

In 2019 voelde in totaal 9,1% van de mantelzorgers van 16 jaar en ouder zich overbelast door de zorgtaak, dat zijn ongeveer 460.000 volwassenen! Geen wonder. Want mantelzorg kan fysiek belastend zijn, bijvoorbeeld door een overvolle agenda en/ of de combinatie van zorg met een baan die veel van je vraagt. Ook mentaal kan het zwaar zijn, bijvoorbeeld wanneer je naaste aan een progressieve ziekte lijdt en/of wanneer je je erge zorgen over hem of haar maakt. En wat het extra complex maakt: we vinden dat we de mantelzorg er ‘gewoon even bij moeten doen’. En daar gaat het vaak fout. Sta jij constant onder druk en heb je het gevoel dat de emmer bijna over loopt? Trek dan aan de bel! Want mantelzorg mag niet ten koste van jezelf gaan. Bedenk: wanneer jij overbelast raakt, wordt ook degene voor wie je zorgt daar de dupe van. EEN PAAR TIPS: • Maak je mantelzorgsituatie tijdig bespreekbaar; wacht niet tot het je te veel wordt. • Ga in gesprek met je leidinggevende en maak goede afspraken. • Betrek je familie, verdeel de taken en benut je netwerk. Een ander helpt je graag. Durf te vragen. • Zorg dat je weer energie krijgt; leef gezond en zorg voor ontspanning. • Sta stil bij hoe je de zorg ervaart: kun jij dit ook volhouden? • Laat je informeren over regelingen die jou in je specifieke situatie kunnen ontlasten. Denk bijvoorbeeld aan onbetaald verlof, respijtzorg, begeleiding of dagbesteding voor je naaste, of vergoedingen voor reiskosten, bijzondere bijstand of extra kinderbijslag. Het vinden van de juiste oplossing kan best ingewikkeld zijn. Je hebt als mantelzorger immers al genoeg aan je hoofd. Kun je daarbij ondersteuning gebruiken? Als mantelzorgmakelaar help ik graag om de mantelzorg zo in te richten dat zorg, werk en privé in balans komen. Bel voor een telefonische afspraak: 0515 700267 of stuur een e-mail naar info@mantelzorgzaken.nl

Over Chantal Hoevers Prins

Als mantelzorgmakelaar en pgb-specialist is Chantal Hoevers Prins de onafhankelijke allround cliëntondersteuner en zorgregelaar. Samen met haar team biedt Chantal integrale ondersteuning aan mantelzorgers, gemeenten, zorgprofessionals en werkgevers bij alle mantelzorgvragen. Chantal is erkend en geregistreerd mantelzorgmakelaar en onafhankelijk cliëntondersteuner.

www.mantelzorgzaken.nl

deFryskeMarren deFryskeMarren

HORECAMAN TEAKE POSSETH

“IK MEI NOCH GRAACH EVEN LEKKER KEETLELLE…” Het is een fraaie nazomermiddag in september als we onze auto op het parkeerterrein voor Eetcafé De Trilker in Poppingawier neerzetten. Als we het etablissement inlopen valt meteen de tekst boven de raamkozijnen op: ‘If you think you are too old to rock’n ‘roll, then you are’. Het spreekt mij als zestigplusser zeker aan. Binnen wacht Teake Posseth ons op. Zes jaar geleden intervieweden wij Teake ook al eens voor GrootSneek, toen was het een meer werk-gerelateerd interview. Teake Posseth is geen standaard horecaman, dus we komen nu terug voor een gesprek met de man die zegt: “Ik mei noch graach even lekker keetlelle…” TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Gezeten op een barkruk achter een ronde statafel in Eetcafé De Trilker, waar hij uitbater van is, kijken wij elkaar recht in de ogen. Teake met zijn karakteristieke kop met zwarte kuif en opvallend T-shirt, waarover straks meer, heeft ons een frisje ingeschonken. Hij drinkt zelf niets gedurende het gesprek.

BURGERLIJKE STAND “Ik ben Teake, zoon van Jappie Posseth en Janke van der Schaaf. Het was een ‘warme ‘arbeidershúshâlding’; heit werkte bij Philips in Leeuwarden. Mem was erg leafdefol. Ik ben geboren in Baard; na mij kwam mijn zusje. De familienaam Posseth komt waarschijnlijk bij de Hugenoten vandaan. Ik ben geboren op een winterdag in december, verder doe ik altijd een beetje vaag over mijn leeftijd. Toen je mij de laatste keer interviewde was ik nog 37 jaar en dat vond ik een wat aangenamere leeftijd. Ach, zet het er ook maar in. Och nee, doe toch maar niet.” Een lach volgt. Teake Posseth heeft al tien jaar een latrelatie met Jitske van der Meer, ‘Jits Poes’. Na het opsommen van de burgerlijke stand gegevens vertelt hij over hoe hij na de basisschool naar de mavo en havo in Leeuwarden ging. Daarna was het voor de jonge Posseth wel voldoende. Onderwijs was nu niet bepaald zijn ding om het maar eens eufemistisch uit te drukken. “Ik kon wel leren, maar ik deed het niet. Zo’n geval was ik dus”, vat Teake het kernachtig samen. “Op een gegeven moment nam ik mijn tas niet meer mee naar school en was ik alleen aanwezig.”

IN DE KROEG VAN BAARD Als Teake nog op de middelbare school zit, werkt hij al een dag per week in de dorpskroeg van Baard en als hij school verlaten heeft werkt hij daar fulltime. Hij is dan achttien jaar, en krijgt steeds meer verantwoordelijkheid. Die periode in Baard zal acht jaar duren. Na een korte periode zonder werk, als de eigenaar

van het café in Baard het etablissement van de hand doet, gaat Teake verder in de horeca. “Ik heb toen acht maanden in de Doelebar in Leeuwarden gewerkt en daarna ben ik al in Poppengawier terechtgekomen, in Eetcafé De Trilker. Horeca is mijn leven, tenminste dat denk ik. Als ik het zeker zou weten, dan is de uitdaging ook verdwenen. Maar goed, ik weet het toch wel zeker, want ik zie geen beter alternatief en ik doe het in feite al vanaf mijn zestiende. Het omgaan met mensen, dat spreekt mij erg aan en ook het bedenken van dingen, zeker in de afgelopen periode. Ik ben altijd teleurgesteld als ik om twee uur naar bed ga. Vroeger vond ik dat ‘bah, no al wer op bêd’, en nu denk ik ‘bah, wat is it al let’. Met andere woorden, er heeft wel een verandering plaatsgevonden.”

meer prioriteit; dat doe ik om mijzelf een beetje fris te houden. Ik zoek afleiding in mijn hoofd, want je wordt wel een beetje murw gebeukt in de horeca.”

DE MAANDAG VAN TEAKE Op maandag gaat Teake bijna standaard naar Leeuwarden om er met vrienden te gaan stappen. Het gaat allemaal een beetje onorthodox. “Ik ga er ’s middags om twee uur naar toe en daar ontmoet ik bepaalde mensen en we maken dan veel plezier. Sjoerdje van 82 jaar is één van hen. We starten in De Prins en langzaamaan gaan we verder naar De Rus en de Skamele Ruter. Ik heb Sjoerdje dan in de arm en dan gaan we lachend door de stad. De mensen vragen dan of ik nieuwe verkering heb. Machtig toch? Ik geniet daar intens van, vooral de eerste uurtjes. We bepraten wat er in de wereld gebeurt.”

SOCIAAL Naast Eetcafé De Trilker was Teake ook nog eigenaar van het dorpscafé in Sybrandabuorren, een periode die hij een paar jaar geleden afsloot. We praten er daarom ook niet verder over. Klaar. Wél over De Trilker.

STICHTING Teake: “Ik pacht, ik huur De Trilker van een stichting. Wanneer mensen tegen mij zeggen dat De Trilker een dorpshuis is, word ik altijd een beetje korzelig. Aan de andere kant heeft De Trilker die functie wel. Ik heb tien man personeel en moet mijn eigen broek wel ophouden. Het is soms wel wat dubbel: aan de ene kant is het niet van mijzelf, maar het is wel wat het is. Ik hoop dat de mensen mij niet als een standaard horecaman zien. Weet je, dat logo wat ik op mijn T-shirt draag, daar ben ik wel trots op. Het beeldt het rock-signaal uit, een beetje het nonverbale stoere-binken-taal symbool, waar ik dus een mes en vork in verwerkt heb. Dingen zelf bedenken krijgt bij mij steeds

“Ik vind het fijn om alleen te zijn, maar ik vind het ook leuk om onder de mensen te zijn. Negen van de tien keer vind ik het dus leuk, maar soms zit er een moetje tussen. Dat zal iedereen hebben als hij of zij naar het werk gaat. Toch ben ik een sociaal dier en dat heeft de coronatijd mij geleerd, want toen zag ik niet veel mensen meer. Toen wist ik dat mijn wens van een hutje op de hei toch niet iets voor mij zou zijn. Ik ben dan ook heel blij dat ik mijn vriendin op dinsdags zie, onze verkeringsdag. Ik ben nog blijer met haar geworden dan ik al was. Ik was dus tijdens corona vrij eenzaam”, weet Teake. Teake Posseth, die achter De Trilker woont, is een bijzonder kind en dat is ie, of zo hij het zelf zo mooi verwoordt: “Ik mei noch graach even keetlelle. Dat deed ik vroeger al en dat doe ik nu nog. Waarom zou ik ermee ophouden?”

NUMMER 10 • 2021

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

10 CIJFERS VOOR LEVENSVRAGEN AAN TEAKE HET LEVEN: 7 “Als mensen zeggen dat het een 10 is dan geloof ik ze niet. Het zit er altijd tussenin. Het leven is wel leuk, maar ook wel eens niet.”

PERSOONLIJKE RIJKDOM: 8 “Omdat de mensen die mij dierbaar zijn, mij ook héél dierbaar zijn. Dat is maar een klein select groepje. Ik heb heel veel kennissen met wie ik het goed kan vinden. Mensen die heel dicht bij mij staan ben ik blij mee, maar ik laat niet zoveel mensen dicht bij mij.”

WERK: 7½ “Dat is een mooi gemiddelde tussen de eerste twee. Mijn werk is mijn hele leven en dan nog een klein stukje privé erbij, maar het sijpelt altijd door elkaar heen. Ik vind mijn werk verschrikkelijk leuk.”

DE LIEFDE: 10 “Ik kan niet anders dan een 10 zeggen want skoanmem leest ook mee. Nee, echt een 10, omdat ik denk dat ik één van de meest flexibele vriendinnen heb die je je maar kunt indenken. Dat bedoel ik niet lichamelijk, want dat is ook nog aardig, ze is wat jonger dan ik. Maar zij pikt veel.”

VRIENDEN: 8 “De vrienden, die ik heb zijn mij echt dierbaar en dat zijn er maar een paar. Als je op mensen aan kunt is dat genoeg. Ik heb geen honderd vrienden nodig, maar een paar wel.”

TEVREDEN MET JEZELF: 6½ “Dat is niet zo hoog. Ik ben mijzelf constant aan het reflecteren en ik ben niet altijd heel blij met mijzelf. Gelukkig maar. Ik straal wel uit alsof ik een groot ego heb, maar als het zou kloppen hoe het echt zit, dan zou het tegen het enge aanzitten.”

CULTUUR: 7 “Ik ondersteun de cultuur, maar ik ben er niet bijzonder actief in. Ik schrijf wel eens voor een theatergezelschap en zo, maar het is niet zo dat ik De Harmonie of Theater Sneek plat loop.”

MAATSCHAPPIJ: 7 “Het is maar net hoe breed je het trekt. Als je de maatschappij klein houdt, om je heen, dan is het lekker overzichtelijk. Dan is het voor mij een 9, maar als je de maatschappij in z’n geheel beziet dan zakt het iets. Gemiddeld een 7.”

WAT MAAKT JOU GELUKKIG?: 7½ “Er zijn een paar dingen: mijn werk maakt mij gelukkig, Sonnema Berenburg maakt mij gelukkig en mijn vriendin maakt mij gelukkig. En maandag, dat is mijn stappersdag.”

TOEKOMST: 7 “Ik ben niet heel erg ambitieus, tot mijn grote frustratie. Mijn toekomst blijft wel heel vaak hetzelfde, volgens mij. Vaste elementen. Ik lijk wel heel stoer, maar mijn toekomst is niet heel erg avontuurlijk. Het is misschien wel een gebrek aan ambitie.”

deFryskeMarren deFryskeMarren

IN DE MID

02 03

Laat je inspireren door de MIDdenstanders in Joure. In de MID vind je alles wat je nodig hebt.

01 02 03 04

Gimber, vanaf € 13,95 Zee Tsiis www.zeetsiis.nl Retour jeans Touzani collectie Sweater € 59,99, broek € 59,99 Blossom Store www.blossomstore.nl

Zakje herfstchocolade 170 gram € 6,50 De IJsfabriek & Chocolade www.deijsfabriekjoure.nl Complete lunch - Italiaanse tosti, warme drank (klein) en jus d’orange € 11,00 Doppio Espresso Joure www.doppio-espresso.nl

05 06

Jurk K-Design € 94,95 Toering Mode www.toeringmode.nl

Petrol Industries jeans € 69,95, Haze&Finn pullover € 69,95, Petrol Industries muts € 9,95 .Nieuwe collecties en outlet voor dames en heren, het hele jaar door. Fashion & Outlet center Joure www.facebook.com/fashionoutletcenterjoure

Maandaanbieding wijn en whisky: Vinha da Fonte, Casa Ermelinda Freitas: van € 6,50 voor € 5,95 Lindores Abbey MCDXCIV: van € 54,95 voor € 49,95 Wijnkoperij Joure www.wijnkoperij -joure.nl

Steen Rood Long Sleeve Shirt Heavy Corduroy van Cast Iron, € 119,99 Terra 1888 - Gewoon voor Mannen www.terra-mannenmode.nl

Volautomaat Jura E8. Genot, veelzijdigheid en luxe in perfectie. Expert - Joure www.expert.nl

06 NERGENS MAKKELIJKER DAN IN DE MID

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 10 • 2021

Tekst en beeld: Lotte van der Meij

FOEKJE VAN DER ZEE VAN KAAS- EN DELICATESSENWINKEL ZEE TSIIS

”IK ZOU GRAAG EEN GROTE WERKPLEK IN DE WINKEL MAKEN WAAR DE KLANT ZIET WAT WE DOEN”

Mensen associëren eten vaak met gezelligheid en dat is precies waar Foekje van der Zee, eigenaresse van kaas- en delicatessenwinkel Zee Tsiis, graag aan bijdraagt. Ze is hét gezicht van de winkel in de Midstraat. Met het uitzicht op de Jouster Toer werkt Foekje al bijna tien jaar in de winkel, waarvan zeven jaar als eigenaresse.

KAN IK DIT? Toen Foekje gevraagd werd om de winkel over te nemen van de vorige eigenaresse, heeft ze hier wel even over na moeten denken. Het is nogal een beslissing. Kan ik dit?, vroeg ze zichzelf af en al snel kwam de tweede vraag erachteraan: kan ik het dan wel betalen? Ze zag potentie in de winkel en met behulp van familie kon Foekje de winkel overnemen. Heel spannend, aangezien ze niet uit een ondernemersfamilie komt.

DE KEUZES VAN...

Foekje

Koffie of thee: Koffie. Sneakers of hakken: Sneakers. Hartig of zoet: “Hartig. Nee, toch zoet: chocolade, zeezout met caramel.

VERANTWOORDELIJK

Kij k, dat is beide.”

Foekje van der Zee, geboren in 1983, woont haar hele leven al in Joure. Ze groeit op bij haar ouders, samen met haar twee zusjes. Als oudste heeft zij van jongs af aan al een sterk verantwoordelijkheidsgevoel. Foekje helpt en lost graag alles voor iedereen op. Na de mavo in Joure gaat ze naar het mbo in Sneek, waar ze kiest voor de richting mode. Ze lacht: “Zó níét mijn ding, maar ik moest iets kiezen.”

Netﬂix of lezen: Lezen. Laatst gelezen boeken: De Zeven Zussen- serie. Sport: Wandelen. Wat heb je altijd bij je: “Mij n telefoon en blauwe deo van Nivea.” Welke kaas zou jij zijn: “Oude kaas. Licht pittig met zoete nasmaak.” Op welk liedje ga jij helemaal uit je dak: “Party Animals Used & Abused, dan ga

JOUSTER MERKE LIEFDE

ik keihard hakken.”

Op haar zestiende ontmoet ze Peter. Een echte Jouster Merke ‘scharrel’. De liefde blijft bestaan en inmiddels zijn zij al 22 jaar gelukkig met elkaar. Peter heeft zijn eigen bouwbedrijf en is haar steun en toeverlaat. Samen hebben Foekje en Peter twee tienerdochters.

Zee Tsiis Midstraat 42 8501 AR Joure www.zeetsiis.nl

GEZONDHEIDSPERIKELEN Tussen haar zwangerschappen werkt Foekje een paar jaar bij Bakker Bart. Een paar maanden na haar tweede bevalling voelt ze zich niet lekker. Ze heeft lichamelijke klachten die ze niet kan thuisbrengen. In eerste instantie gooit ze dat op de hormonen en het herstellen van de zwangerschap. Echter als de klachten aanhouden en een kennis haar attendeert op een traag werkende schildklier, laat ze zich direct onderzoeken. Deze onderzoeken bevestigen waar Foekje bang voor was: helaas blijkt haar schildklier het probleem. Inmiddels slikt ze medicatie die haar helpt, al ervaart ze dagelijks hinder van haar gezondheidsklachten. Het is niet makkelijk als je van een ﬁtte sportieve moeder ineens te maken krijgt met gezondheidsklachten die je belemmeren en je veranderen. Zowel lichamelijk als mentaal. Toch besluit Foekje een paar jaar later vlak voor de decemberdrukte bij de plaatselijke kaaswinkel te gaan werken. Het begin van haar liefde voor de kaas.

VERRASSENDE PRODUCTEN

PERSOONLIJKE GROEI

BELEVINGSWINKEL

Als Foekje eigenares van de winkel wordt steekt ze met haar man Peter direct de handen uit de mouwen: alle groene muren worden wit. Peter maakt een toonbank op maat en een grote notenkast. Ziezo: Zee Tsiis is een feit. De winkelnaam is een leuke woordspeling met een persoonlijk tintje. Het eerste woord is een deel van haar achternaam en ‘tsiis’ is Fries voor kaas. Wanneer je het uitspreekt, dan zeg je: ‘Say cheese’.

Zeven jaar lang heeft Foekje nu al keihard gewerkt in de winkel, met ook nog twee kleine kinderen thuis. Nu vindt ze dat het tijd wordt voor meer tijd voor zichzelf. Ze heeft één personeelslid die al vanaf het begin in de winkel werkt en is momenteel nog iemand aan het inwerken. “Ik gun mijzelf meer me-time”, geeft ze aan. Het starten van het ondernemen is goed geweest voor haar persoonlijke groei; zo durft ze steeds beter aan te geven wat ze wel en vooral niet wil. Terwijl ze dat in het begin best moeilijk vond. En nieuwe plannen voor de kaas- en delicatessenwinkel heeft ze zeer zeker!

Wanneer de tijd rijp is wil Foekje van de winkel één grote belevingswinkel maken. Ze brandt nu al de noten zelf, maar dat is wat haar betreft slechts een begin. “Wat dacht je ervan als je binnenloopt en je ruikt de geur van gebakken brood en zelfgemaakte tapenade…” Haar gezicht licht op als ze haar dromen uitspreekt en ze vervolgt: “Ik zou zo graag een grote werkplek in de winkel maken waar we alles zelf maken en de klant ziet wat we doen.” Dit belooft voor de toekomst nog meer gezelligheid voor haar klanten. En die zullen daar maar wat blij mee zijn.

Naar haar klanten luisteren vindt Foekje enorm belangrijk. Ze luistert graag naar hun wensen. Hierop kiest ze haar assortiment uit en speelt ze in op de behoeftes van haar klanten. Ze is altijd op zoek naar nieuwe verrassende producten en nieuwe smaakcombinaties voor in de winkel.

@WINKELSINDEMID

/ GRATIS PARKEREN

WELKOM IN LEMMER Wij zijn hét erkende BOVAG onderhoud& reparatiecentrum in uw regio voor alle merken campers & caravans.

DOE HET NU! Tijdelijk 10% korting op alle onderdelen. OFFICIAL LAIKA DEALER

Laika Lemmer van CCR Lemmer LEMMER -Genieten van de vrijheid die een camper met zich meebrengt, wordt steeds populairder. Mensen vinden het een prettig idee om tijdens hun reizen zelfvoorzienend te zijn. Bij Laika Lemmer, officieel Dealer en onderdeel van CCR Lemmer, nemen we u graag mee in de wereld van La Dolce Vita in onze Laika Campers. Laika belichaamt de Italiaanse cultuur van de La Dolce Vita en biedt zijn klanten een unieke reiservaring in een omgeving die rijk is aan design, elegantie, comfort en ergonomie. Naast nieuwe Laika Campers en jong gebruikte campers, verhuren wij Laika Campers om iedereen de mogelijkheid te bieden het La Dolce Vita Laika camperleven te ervaren.

uit voorraad Nieuwe & Gebruikte Campers aar! leverbaar: maak u wensen kenb LEMMER - De verkoop van nieuwe en jong gebruikte campers stijgt in 2021 meer en meer. Er worden nu al meer gebruikte campers verkocht dan gebruikte caravans. Verder zien we dat veel jongere ouderen hun huis verkopen, gaan huren en de overwaarde gebruiken om te gaan met reizen met hun nieuwe Laika camper.

Laika is, naast Hymer, het premium merk van de Erwin Hymer Group. Laika ontwerpt en bouwt prestigieuze campers met het doel haar klanten functionaliteit, innovatie, Italiaans design en een professionele, gespecialiseerde aftersales service aan te bieden. Klanttevredenheid is het hoofddoel van Laika. Zij creëert voertuigen met aandacht voor detail en bouwtechnieken die Laika voertuigen geschikt maken voor alle klimaten.” CCR Lemmer is de officiële dealer in Nederland en zij dragen het Italiaanse merk uit onder de naam ‘Laika Lemmer’. De oprechtheid van eigenaar Johan, het eerlijke advies van het team en de hoge mate van service en kwaliteit worden enorm gewaardeerd door klanten uit heel Nederland.

Johan Bijlsma, eigenaar Laika lemmer / CCR Lemmer.

Alles in eigen hand

ans BOVAG onderhoud en reparatie alle merken campers en carav

tijdelijk 10% korting op alle onderdelen t/m 30 november! Die service na de aanschaf van een Laika Camper past CCR Lemmer prima. Wij hebben namelijk alle kennis en kunde in huis om uw camper of caravan optimaal te onderhouden, te repareren en eventuele schade te herstellen. Natuurlijk altijd onder garantie uitgevoerd. Bij een BOVAG kleine onderhoudsbeurt wordt uw camper of caravan op ruim 35 punten gecontroleerd. Bij een grote beurt zelfs op 50 punten. Bij een BOVAG onderhoudsbeurt krijgt u een uitgebreid onderhoudsrapport wat in de BOVAG-database wordt opgeslagen en natuurlijk plakken we de BOVAG-sticker op uw camper of caravan.

Het kopen van een Laika camper

is onvervalst populair.

Wees welkom, maak een afspraak Was getekend, Johan Bijlsma

Laika is hét designmerk van de Erwin Hymer-groep

NIEUW & JONGE GEBRUIKTE LAIKA CAMPERS, CAMPER EN CARAVAN OCCASIONS, BOVAG ONDERHOUD, REPARATIE EN SCHADEHERSTEL IN EIGEN WERKPLAATS, ACCESSOIRES & WANNAHAVES AFSPRAAK

Lemsterpad 50 | 085-8228325 | ccrlemmer.nl | laikalemmer.nl OFFICIAL LAIKA DEALER

LIFESTYLE TRENDS NAJAAR 2021

LIANNE

MIEKE

RIANNE

Y in g Flu e n c e r s

Nagelstyling is de laatste jaren steeds populairder aan het worden, omdat goed verzorgde handen en nagels door steeds meer mensen belangrijk gevonden wordt. Wat de reden precies is voor een bezoek aan de nagelstyliste is voor iedereen persoonlijk. Zo kan het zijn dat iemand veel nagels bijt, wat de nagels lelijk maakt. Een andere reden is dat iemand last heeft van zwakke nagels, die snel breken.

De ‘YingFluencers’ Lianne, Rianne en Mieke vertellen ieder over hun behandeling.

LIANNE

“NAGELVERLENGING MET ACRYL EN NAILART” “Acrylnagels zijn voor mij helemaal nieuw. Normaal heb ik gellak op mijn eigen nagels, want vanwege mijn werk en sport is het niet heel handig om lange nagels te hebben. De behandeling vindt plaats bij Berino The Art of Beauty in Sneek.

VOOR NA

MIEKE.

“NAGELVERLENGING MET POLYACRYL” “Zolang ik me kan herinneren, bijt ik mijn nagels. In mijn functie als media-adviseur voer ik veel gesprekken aan tafel en vind ik het belangrijk er verzorgd uit te zien. Zeker nu we elkaar weer ‘live’ kunnen ontmoeten in plaats van aan de telefoon of via beeldbellen.

VOOR

Bij binnenkomst krijg ik heerlijke koffie en word ik naar een mooie en lichte ruimte gebracht, het domein van Joyce, de nagelstyliste. Deze behandeling duurt ongeveer negentig minuten. Tijdens de behandeling vertelt Joyce bij elke stap waar het voor is en waarom ze het doet. De tijd vliegt. Mijn nagels laten doen is voor mij echt even een ontspannen momentje; als mijn nagels mooi en verzorgd zijn voel ik mij zelf ook mooi en verzorgd en geeft het mij een stukje zelfvertrouwen. Mijn nagels zijn gekleurd met Nailart. Het versieren met nagellak en strass steentjes is ware kunst op de nagels en het ziet er prachtig en opvallend uit. Het verschil dat ik tot nu toe ervaar is dat deze nieuwe acrylnagels erg hard zijn en daarom goed blijven zitten en niet afbreken. Bovendien krijg ik veel complimenten. Ik ben erg benieuwd hoe ik de acrylnagels ervaar de aankomende weken en of ik overstap op acryl of dat ik toch weer terug naar de gellak ga op mijn eigen nagels.” Prijs nieuwe set acryl is € 65,-

Bij aankomst aan de Burgemeester Falkenaweg 54 in Heerenveen valt het statige gebouw direct op. Mara Meirman van MMooi Skin & Beauty staat mij al op te wachten. Na een korte introductie met koffie begint ze met de behandeling. Ik heb gekozen voor de polyacryl behandeling. Mara legt uit dat polyacryl de nagels verlengt, stevig is, maar toch flexibel blijft. In tegenstelling tot andere technieken. Het voelt dus natuurlijker aan.

Mara prepareert eerst mijn eigen nagels, duwt de nagelriemen terug, haalt velletjes weg, maakt de nagels glad en vijlt ze. Dat is op zich al een secuur werkje. Daarna worden er sjablonen aangebracht en hierop brengt ze heel nauwkeurig de polyacryl gel aan. Opvallend is haar precisie. Volgens haar is dat van enorm belang voor het eindresultaat. Hoe beter geprepareerd, hoe mooier de nagels worden en blijven. Na anderhalf uur heb ik prachtige nagels en mooi verzorgde handen. Nu hoef ik voorlopig mijn handen niet meer te verbergen en zelfs de vele autoritten worden een stuk leuker.” Prijs nieuwe set Polyacryl is € 56,-

RIANNE

“OPVULLING OP BESTAANDE NAGELS” NA

“Elke vier weken ga ik naar mijn nagelstyliste om mijn acrylnagels te laten opvullen. Ze heeft een klein kamertje in haar huis omgetoverd tot een nagelsalon. Doordat het vrij klein is kan ze maar één behandeling tegelijkertijd uitvoeren. Het voordeel hiervan is dat de behandelingen één op één zijn en dus heel persoonlijk. Zo leer ik mijn nagelstyliste goed kennen en zo leert zij mij kennen. De nagelbehandeling is genieten. Dit is voor mij een ‘me moment’ waar ik even niks hoef te doen en lekker tot rust kan komen. Ook na de behandeling is het genieten. Ik kijk zo’n twee á drie weken naar verzorgde nagels waar ik zelfverzekerder van word. Ik heb specifiek gekozen voor acryl omdat dit de sterkste optie is. Het opvullen van acrylnagels kost € 35,- en duurt gemiddeld zo’n vijf kwartier. Het klinkt lang, maar door het bijpraten met elkaar is de tijd snel voorbij.”

VOOR

OPROEP! Wij ontvangen graag ideeën en suggesties van onze lezers over producten of behandelingen die wij ook kunnen gaan uitproberen voor onze feestmaandbijlage. Dat mag van alles zijn op het gebied van beauty, wonen, eten, drinken, sport en fashion. Heb jij nog suggesties? Laat het ons weten! Stuur een mail naar info@yingmedia.nl ovv ‘YingFluencers’.

Met dank aan: MMooi Skin & Beauty in Heerenveen (www.mmooiheerenveen.nl) en Berino The Art of Beauty in Sneek (www.berino.nl)

30 LIFESTYLE TRENDS NAJAAR 2021

Genieten van het najaar en de winter met Rameau Voetzorg en Schoenmode

Het najaar met zijn prachtige kleuren en de veranderende natuur komt steeds dichterbij, het uitgelezen seizoen voor mooie wandelingen. Wat dacht u van een paar stoere boots of heerlijk comfortabele schoenen om het najaar en de winter mee tegemoet te stappen? Ook in het najaar en winter is het belangrijk om goed voor uw voeten te zorgen en de juiste schoenen te dragen.

Mads Rameau

Bij RAMEAU VOETZORG EN SCHOENMODE snappen we de samenhang van het comfortabel lopen en fijne schoenen als geen ander. Van sneakers tot stoere en warme booties, voor dit seizoen hebben we weer een uitgebreide collectie weten in te kopen voor dames en heren. Hieronder een aantal tips van onze topmerken.

XSENSIBLE Welzijn begint bij je voeten, dat is waar het bij Xsensible om draait. Met de originele Xsensible balanstechnologie beloven de schoenen een optimale loopervaring en dragen bij aan een betere lichaamshouding. uitneembaar voetbed extra stevig contrefort verkrijgbaar in diverse wijdte maten

DUREA Samen met bewegingswetenschappers heeft Durea onderzoek gedaan naar het ideale looppatroon. Hiermee is ‘GO’ ontwikkeld, een zool die sturing geeft aan de voet en zorgt voor een gelijke drukverdeling waardoor het staan en bewegen minder energie kost.

uitneembaar voetbed extra stevig contrefort verkrijgbaar in diverse wijdte maten eventueel geschikt voor voeten met diabetische of

De Durea schoenen worden op ambachtelijke wijze geproduceerd door ervaren vakmensen met liefde voor het schoenenvak.

reumatische klachten

KS PANAMA JAC DRAGEN IS

E’ F I L F O Y A W ‘A Nieuwsgierig naar de rest van onze nieuwe en uitgebreide collectie?

PANAMA JACK

Maximale kwaliteit en duurzaamheid, Panama Jack gebruikt materialen van topkwaliteit die lang meegaan en uiterst comfortabel zijn. Voor zowel dames als heren heeft dit merk diverse stoere modellen waar functionaliteit voorop staat.

Ons team staat voor u klaar! Voor informatie en afspraken: Telefonisch: (0515) 42 11 11 Whatsapp: (0515) 42 11 11 Of kijk op onze uitgebreide webshop!

Bovenstaande schoenen zijn verkrijgbaar bij RAMEAU VOETZORG EN SCHOENMODE • Simmerdyk12, Sneek • tel. 0515- 421111 • www.rameau.nl

GROOTdeFRYSKEMARREN.NL

Gerrit Kamstra (r): “Onze meubelstukken zijn robuuster dan een in massa geproduceerd meubelstuk.”

Laat u door middel van de voorbeelden op deze pagina inspireren voor uw eigen tvkast of dressoir. De op deze pagina geplaatste foto’s zijn slechts een greep uit de mogelijkheden bij EINDELOOS DESIGN. Eindeloos Design is de specialist in tijdloze op maat gemaakte (zwevende) design dressoirs en tvkasten. Hier wordt op een niet seriematige bouwwijze gefabriceerd, waardoor deze meubels extra stevig zijn. Het inbouwen van audioapparatuur met luidsprekers of een tv lift behoort ook tot de mogelijkheden. Het eindresultaat is uw eigen kast, speciaal voor u ontworpen. Tijdloos Fries vakwerk met een topafwerking.

Onderscheidende design meubels uit Friesland

Gemaakt als een maatpak, passend in uw interieur met een top afwerking. Eindeloos Design ontwikkelt een op maat gemaakt design tv-meubel, salontafel, dressoir, speciaal naar uw wens. De meubels worden 100% zelf vervaardigd in eigen werkplaats en hebben een niet seriematige uitstraling. De meubels worden door Eindeloos Design zelf ontworpen en gemaakt naar uw wensen. Eindeloos Design is gespecialiseerd in audio tv meubels voor High-End audio apparatuur. Zie hier een paar voorbeelden:

“

Onze meubels zijn op ambachtelijke wijze op maat ontwikkeld naar wens van de klant. Geen standaard meubel, maar een uniek meubel met een authentieke uitstraling. Een meubel waar de mondhoeken even van omhoog gaan." Gerrit Kamstra | Eindeloos Design

Vanuit de filosofie dat het “anders en beter” kan, is designer Gerrit Kamstra begonnen met het vervaardigen van designmeubelen die een unieke sfeer ademen en een pronkstuk vormen in ieder interieur. Ook luxe wandkasten kunnen met gemak worden ontworpen naar uw wensen. Zo heeft u een uniek meubel, dat volledig voldoet aan al uw wensen. Een gemak en pronkstuk voor jaren.

Om tot een uniek meubelstuk te komen, komt Eindeloos Design bij u thuis om de wensen door te nemen, adviseren u, en tonen u alle mogelijkheden. Het meubel wordt daarna ontworpen en kan via 3D tekeningen getoond worden in uw kamer.

De dressoirs en tv-kasten die hier afgebeeld worden zijn slechts een greep uit de talloze mogelijkheden. Laat u inspireren door de voorbeelden voor bijvoorbeeld een uniek dressoir of televisiekast in de woonkamer, in de gang, onder de spiegel, in de slaapkamer, enzovoort. Met (verborgen) laden, kastjes, kabelgoten, uittrekbare plateau’s voor bijvoorbeeld de platenspeler, is er ongekend veel praktische opbergruimte mogelijk. Welk materiaal u ook kiest, u krijgt een uniek ontwerp dat geheel aan uw wensen voldoet. Er wordt gewerkt met diverse materialen om tot het beste en mooiste resultaat te komen: glas, rvs, mdf en alle mogelijke houtsoorten. Elke vorm en kleur is mogelijk; naar wens in hoogglans, zijdeglans of mat gespoten.

Ook designmeubels op maat? EindeloosDesign Van Osingaweg 72, 8744 EX Schettens | 0515-576473 / 06-40371223 | www.eindeloosdesign.nl

Bekijk onze sieraden “live” Ons atelier is open op afspraak. Of shop online!

atelier: De Protter 2, Joure 0513-418053 open op afspraak (zie website) of shop op:

www.lyam.nl

5DER &OXE6XSSRUW *RHG YRRU MRXZ FOXE JHZHOGLJ YRRU GH EXXUW .RP PDDU RS PHW GH WRHNRPVW

GH Q L P H W 6 S S $ R E 5D

3 ETAGES VERLICHTING!

SPECIALE AANBIEDING!

MOOIE TRENDY

TAFELLAMP

VAN ZWART DRAAD. HOOGTE 38CM. van € 89,-

nú voor

€ 49,00

Kom snel langs. Wij informeren u graag!

Oosterdijk 89 Sneek • 0515-412874 • info@deboerlicht.nl • www.deboerlicht.nl

15 %

Een

GRATIS

2 Bij >30 m t.w.v. elektrische € 449,= vloerverwarming onder je nieuwe vloer

legkorting op de tegelcollectie CERAtouch van COREtec

smart home box

15%

korting op duettes & plissés uit onze Aanhuis collectie

Laat je Luxaflex® doen wat jij wil!

10 %

15%

korting op de pvc vloeren uit de nieuwe ‘Schilder’ collectie

korting op smart home box van Slimmer Wonen bij elektrische raamdecoratie van Luxaflex®

10 %

korting op bijzondere wandkasten op maat gemaakt

Vloeren Raamdecoratie Gordijnen Kasten op maat Verf & behang Stalen deuren Interieuradvies

Jousterwei 20b, 8447 RH Heerenveen T. 0513 – 72 42 23 E. heerenveen@bronsnijder.nl

&FIT

GEZOND BRANDED CONTENT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

EASYSLIM: SIMPEL, SNEL, SLANK

TEKST GEA DE JONG-OUD // FOTO'S EASYSLIM.NU

“AFVALLEN IS MEER DAN ALLEEN KILO’S KWIJTRAKEN” Wil je graag afvallen met een blijvend resultaat? Dan ben je bij Easyslim op het juiste adres! Al na de eerste behandeling kun je het verschil zien. De persoonlijke aandacht en het unieke behandelplan, geheel afgestemd op het doel en de wensen van iedere klant, maken Easyslim zo succesvol. Laat ook jouw wens om weer lekker in je vel te zitten uitkomen en maak snel een vrijblijvende kennismakingsafspraak! Easyslim.nu heeft vijf studio’s in Friesland: in Drachten, Heerenveen, Leeuwarden, Sneek en Lemmer. Ben je benieuwd wat Easyslim voor jou kan betekenen? Drie medewerkers van Easyslim delen graag hun ervaringen. Jacqueline Terpstra:

“IEDEREEN IS MOOI” Jacqueline Terpstra is al bijna vijf jaar werkzaam voor Easyslim.nu: “Ik heb altijd zin om aan de slag te gaan. Ik ben begonnen in Sneek en op dit moment werk ik in Lemmer.” Wat Easyslim voor iemand kan betekenen ondervond Jacqueline aan den lijve.

Silvana Molendijk:

“BLIJVEND IETS VOOR IEMAND BETEKENEN”

Jacqueline: “Dankzij onder andere Easyslim ben ik veertig kilo afgevallen. Daardoor kreeg ik veel belangstelling voor deze aanpak en alles wat erbij hoort. Je kunt zeggen dat ik als ervaringsdeskundige in dit vak ben gerold. Heel veel klanten hebben goede resultaten, helemaal wanneer ze de behandeling combineren met een gezonde leefstijl. De één heeft meer resultaat dan de ander, maar dat maakt niet uit, het gaat erom dat mensen gelukkig zijn met zichzelf. Dat is het belangrijkste. Iedereen is mooi. Bij ons zie je mensen veranderen. Als ze met een glimlach weer naar huis gaan, is dat toch fantastisch?! De band, die je met de mensen opbouwt, maakt ons werk nog zoveel mooier en interessanter. We zijn geen medische specialisten, maar als je hoort dat onze behandeling bijdraagt aan vermindering van pijn bij bijvoorbeeld rugklachten, of dat iemand met diabetes met minder of zelfs zonder insuline toe kan, dan is dat heel fijn om te horen. Dat je kunt bijdragen aan iemands geluk, dat maakt het heel dankbaar werk.”

Jannie Elzinga:

“AFVALLEN IS MEER DAN ALLEEN KILO’S KWIJTRAKEN”

Silvana Molendijk is twee dagen in de week werkzaam in Drachten en een dag in Sneek. “Na de geboorte van mijn zoon zat ik minder prettig in mijn vel”, vertelt Silvana. “Ik dacht na over een nieuwe uitdaging. Wat wil ik? Wat past bij me? Ik zag een openstaande vacature bij Easyslim.nu, en het sprak mij heel erg aan. Ik solliciteerde, ondervond de behandelingen zelf met goed resultaat, mijn ‘zwangerschapsbuikje’ werd weer wat strakker’ en ik werd aangenomen. Het is fijn en dankbaar werk. Je merkt dat de klanten het fijn vinden als ze zich herkennen in jouw eigen verhaal. Het maakt niet uit of ze nu vijf of dertig kilogram kwijt willen. Maar het gaat niet alleen om het afvallen. Er is zoveel meer dan alleen het vetpercentage naar beneden brengen. Denk maar aan reumatische klachten, rugpijn, diabetes en cellulite en daarbij geven we ook voedings- en leefstijl advies. We helpen mensen van alle leeftijden, zowel vrouwen als mannen. Je kunt blijvend iets voor iemand betekenen. Onze oudste klant is 83 jaar. Deze mevrouw kwam met een wandelstok binnen, maar loopt inmiddels zonder de deur weer uit, geweldig toch? We hebben veel stellen die samen bij ons komen en tegelijk worden behandeld. Het is altijd heel gezellig! Ik hoop nog vele jaren vele mensen blij te mogen maken! Het mooiste wat er is!”

“Ik werk alweer bijna drie jaar voor Easyslim.nu”, vertelt Jannie Elzinga. Op maandag, dinsdag en woensdag kun je haar treffen bij de studio in Drachten. “Het leuke aan ons werk is dat wij mensen helpen en begeleiden om hun doelen te bereiken, zodat ze lekkerder in hun vel komen te zitten. Daarbij gebruiken wij het apparaat als ondersteuning. De ultrasound en elektrostimulatie zorgen voor vetverlies en spieropbouw. Afvallen is meer dan alleen kilo’s kwijtraken. We geven de mensen die dat willen ook advies over hun voedingspatroon en leefstijl. Hoe goed het kan gaan, heb ik meegemaakt met een meneer die bij ons kwam toen hij 115 kilo woog. Na een klein jaar was hij dertig kilo afgevallen! Het lukt hem nog steeds om op zijn nieuwe gewicht te blijven. Hij kwam eerst in een scootmobiel, liep later met een rollator en een stok en uiteindelijk kon hij zich zonder hulpmiddelen voortbewegen. Een ander sprekend voorbeeld is een mevrouw van 73 jaar, die ging trouwen. Ze wilde graag vijf kilo kwijtraken om te kunnen stralen in haar trouwjurk. En dat is gelukt! Ze kwam zelfs op haar trouwdag nog langs voor een behandeling, met de krulspelden in het haar! En juist daarom vind ik het belangrijk dat er tussen mij en de klant een goede klik is!”

BETER IN JE VEL DANKZIJ EASYSLIM.NU Easyslim.nu maakt gebruik van een geavanceerd apparaat. Dit apparaat heeft zestien pads die op verschillende delen van het lichaam worden geplaatst, zoals de buik, de heupen, billen, benen of armen. Deze pads zorgen door middel van ultrasound - hoge geluidsgolven die je niet voelt of hoort - dat het vet makkelijker loskomt uit de vetcel. Op hetzelfde moment zorgt de elektrostimulatie ervoor dat de spieren op zeer hoog niveau worden opgebouwd. Daardoor ga je er goed uitzien én je slankt af. Bovendien hebben goed getrainde spieren meer energie (voeding) nodig, dat ze uit het opgeslagen eigen vet halen. Zo komen mensen letterlijk en figuurlijk beter in hun vel te zitten.

Berber Könning, oprichtster van vijf Easyslim.nu vestigingen in Friesland

NUMMER 10 • 2021

NIJ STAPERT

OP WEG NAAR KLEINSCHALIGHEID Woonzorgcentrum Nij Stapert in Wommels heeft sinds kort twee nieuwe huiskamers, waar de bewoners, als ze dat willen, de dag door kunnen brengen. In totaal zijn er nu vier huiskamers. Met de twee nieuwe huiskamers speelt Nij Stapert in op de toekomst.

Drempels wegnemen Ze komt vrolĳk binnen, met een lach van oor tot oor. Jetty Minnema (50 jaar) is inmiddels ruim vier jaar jobcoach bĳ reintegratiebedrĳf Pastiel. Ze begeleidt mensen naar werk en is gespecialiseerd in verschillende stoornissen en beperkingen, waaronder ADHD, ADD en ASS (Autisme Spectrum Stoornis). In plaats van beperkingen spreekt ze liever over een variatie op ‘normaal.’ Want eigenlĳk gaat het vooral om breinen die iets anders werken. Ze zet graag haar brede expertise in om mensen verder te helpen in hun Pastiel-traject. Nij Stapert

Conny Reijntjes is teamleider in Nij Stapert. Ze vertelt: “We zien dat de mensen, die bij ons komen wonen een steeds complexere zorgvraag hebben én steeds korter bij ons wonen. Om hun verblijf betekenisvol te maken en goede zorg te kunnen bieden is het belangrijk dat de medewerkers de bewoners goed kennen. Zo weten ze precies wat de bewoners fijn vinden en nodig hebben. Daarom maken we de omslag naar kleinschalig werken.” Alle medewerkers zijn opgedeeld in vier teams. Elk team biedt vanuit één van de huiskamers zorg aan ongeveer acht bewoners. Er zijn twee huiskamers voor bewoners met geestelijke problematiek en twee huiskamers voor bewoners met lichamelijke aandoeningen. “Vooral mensen met bijvoorbeeld dementie hebben behoefte aan rust en regelmaat. Dit kunnen we bieden in de huiskamers. In een kleine setting kunnen mensen bijvoorbeeld een kopje koffie drinken of een praatje maken.” Er hoefde geen verbouwing plaats te vinden. Twee bestaande ruimtes zijn ingericht als huiskamer. “De medewerkers hebben samen met de bewoners een moodboard gemaakt. Er is goed gekeken naar de gebruikers van de huiskamer. Waar hebben bewoners met dementie bijvoorbeeld behoefte aan? Hier zijn onder andere de kleuren op geselecteerd. De medewerkers hebben zelf geschilderd en met een klein budget inkopen gedaan om de huiskamers in te richten. Ook familie heeft bijgedragen.” Via familiebijeenkomsten zijn de familieleden van de bewoners geïnformeerd over de nieuwe plannen. “Ze vinden het een mooie ontwikkeling. De lijntjes worden korter en ook het feit

Leergierig

“Het is belangrijk dat de medewerkers de bewoners goed kennen. Zo weten ze precies wat de bewoners fijn vinden en nodig hebben.” dat de bewoners niet intern hoeven te verhuizen stemt de familie gerust. Sowieso is niemand verplicht om ergens naartoe te gaan. Bewoners mógen gebruik maken van de huiskamer, maar het hóéft niet. Ze mogen nog steeds eten in het restaurant als ze dat graag willen of naar een activiteit in de grote zaal. Wel zullen er ook meer kleine activiteiten georganiseerd worden in de huiskamers.” Nij Stapert staat op de nominatie voor nieuwbouw. Wanneer het zover is, is nog niet bekend. Wel zal in de nieuwbouw kleinschalig wonen en werken de norm worden. “Het nieuwe werken vanuit de vier huiskamers is een eerste stap op weg naar kleinschaligheid. Zo kunnen we ons alvast voorbereiden en de ervaringen, die we nu opdoen, meenemen naar de nieuwbouw.”

Als Jetty in de jaren ’80 afstudeert op Vrĳetĳdskunde, is er weinig werk voor jongeren. Na een paar korte baantjes gaat ze aan de slag als P&O-medewerker. Later maakt ze een switch naar psychodiagnostiek. In dit vak doet ze veel kennis en ervaring op met het werken met mensen die door verschillende aandoeningen tegen belemmeringen aanlopen in onze maatschappĳ. Jetty: ‘Ik ben leergierig ingesteld en blĳf me graag ontwikkelen. Momenteel volg ik een training over ADD, ADHD en ASS. Ik wil graag nog betere handvaten krĳgen over hoe je deze groep mensen het beste tot hun recht kunt laten komen.’

Stoornissen

Jetty: ‘Stoornissen in de informatieverwerking komen vaker voor dan je misschien zou denken. Ik gun het die mensen zó dat onze maatschappĳ anders naar hen gaat kĳken. Mensen met een stoornis kunnen er niets aan doen dat hun brein op een andere manier werkt. Het is niet iets om je voor te schamen, maar vaak is dat wel het gevolg. Doordat onze wereld niet is ingericht op een brein dat anders werkt, zĳn er wel vaak een aantal drempels te nemen.’ Haar kennis hierover zet ze graag in om haar collega’s bĳ Pastiel te helpen. Jetty: ‘Ik begeleid minder mensen dan de andere jobcoaches. Op die manier kan ik op aanvraag testen doen met de kandidaten en mĳn collega’s adviseren. Denk aan

“

Iedereen heeft mogelĳkheden!

bĳvoorbeeld een beroepeninteressetest. Soms weten mensen écht niet welke kant ze op willen met werk. Zo’n test kan daarbĳ helpen.’

De juiste werkplek

Jetty: ‘Met een team van ruim 20 collega’s begeleiden we mensen in hun traject bĳ Pastiel. Zelf werk ik voor de gemeente De Fryske Marren. Mĳn collega’s werken ook voor gemeente Waadhoeke en SúdwestFryslân. Samen begeleiden we een paar honderd kandidaten per jaar naar werk. Bĳ voorkeur gaan we voor een duurzame plaatsing. Dat wil zeggen dat de kandidaat een goede match heeft met de werkgever en andersom, waardoor er op lange termĳn een werkplek ingevuld kan worden. Bĳ Pastiel willen we graag drempels wegnemen voor mensen. Iedereen heeft mogelĳkheden.’ Jetty wil graag nog lang blĳven werken met deze doelgroep. Ze hoopt dat haar kennis bĳdraagt aan het helpen van zoveel mogelĳk Pastiel-kandidaten.

deFryskeMarren // GEZOND&FIT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST EN FOTO DE KEAR

EEN BIJDRAGE VAN DE KEAR

deFryskeMarren

BIJ IMPACTER KUN JIJ ONTDEKKEN

WAAR JIJ GELUKKIG VAN WORDT! Impacter De Fryske Marren is een project uit het Actieprogramma Maatschappelijke Diensttijd (MDT) van ZonMw. Vanuit Sociaal Werk De Kear doen de jongerencoaches dat met het Impacter-project. Impacter De Fryske Marren zoekt jongeren tussen de 14 en 27 jaar om mee te doen aan het project.

Aan de slag: zet jouw stip op de horizon! Heb je ambities of een bepaalde droom, maar je hebt geen idee waar je moet beginnen? Wil je je graag inzetten voor een ander of voor het milieu, maar geen idee hoe? Of vind je het lastig om keuzes te maken en heb je echt geen idee wat jouw stip op de horizon is? Onze coaches helpen je graag op weg! Neem contact op met het project: Impacter De Fryske Marren via: info@impacterdefryskemarren.nl of volg Impacter op instagram: @impacter_defryskemarren. Kijk voor meer informatie op: www.impacterdefryskemarren.nl

Impacter is nieuw in De Fryske Marren, het project is voor de zomervakantie gestart. De coaches zoeken jongeren actief op om met ze in gesprek te gaan. Daarom gaan de jongerencoaches van Impacter op zoek naar jongeren op scholen, sportverenigingen of in de steden en dorpen. Wie ze dan precies zoeken? Iedereen die graag iets wil leren, ontdekken en iets wil doen voor een ander.

OP ZOEK NAAR WAAR JE GOED IN BENT

Coach Erwin de Gast

IN GESPREK MET

Erwin de Gast is één van de coaches van Impacter De Fryske Marren. “Ik coach jongeren die willen ontdekken wat ze nou eigenlijk echt leuk vinden, waar ze mee verder willen (met werk of opleiding) en ik help ze om daar te komen. Ik vond dat vroeger zelf ook lastig. Soms heb je die stip op de horizon nodig: weten wat je echt graag doet, waar je goed in bent. In de begeleiding die ik bied gaan we daarnaar op zoek. En als je al weet wat je graag wilt, dan kijk ik samen met jou hoe jij dat kunt bereiken op een manier die bij jou past.”

ERWIN DE GAST

VERHAAL VAN KATJA Erwin vervolgt: “Een paar weken

“ALS JE IN BEWEGING BENT, KOM JE VANZELF ERGENS UIT WAARVAN JE DENKT: JA, DÍT IS HET!”

geleden was ik op een school. In de pauze sprak ik met een aantal jongeren, waaronder Katja. Katja vertelde dat ze nog niet wist welke studiekeuze zij moest maken voor haar mbo-opleiding. Ze wist niet goed waar te beginnen. Iedereen leek er wel een mening over te hebben behalve zijzelf. Als Impacter coach word ik daar enthousiast van! Ik stelde voor om samen te ontdekken wat het beste bij haar past en vertelde haar over Impacter.

In de gesprekken kwam sport vaak naar voren. Daar zijn we dus verder op door gegaan. Ik vroeg haar uiteindelijk: zie jij jezelf als een trainer in de toekomst? Katja reageerde enthousiast, maar begon ook te twijfelen of ze dit wel kon. Ik gaf aan dat het er niet direct om gaat dat je morgen trainer bent, maar als je wilt, kunnen we ontdekken of dat bij jou past en of je je daarin verder wilt gaan ontwikkelen.” Dat zag Katja wel zitten en samen

zijn ze op zoek gegaan naar een leuke plek om het Impacter traject te starten. Erwin: “Naast de coachgesprekken is het ook goed om direct ergens te starten, te doen en te ervaren hoe het echt is. Veel jongeren hebben dromen met een doel ver weg. De stap is dan vaak te groot en te ingewikkeld om het concreet te maken. Doordat ik ze stimuleer zelf in actie te komen, gaan ze ook zelf stappen zetten.”

EIGEN KEUZES MAKEN OM VERDER TE KOMEN “Zo had Katja binnen één week zelf een leuke plek gevonden om te starten. Bij haar eigen volleybalclub mocht ze meehelpen bij het trainingskamp. Ze begon als trainster bij het volleybalkamp . Omdat zij daar veel verantwoordelijkheden kreeg ontwikkelde zij de kwaliteiten van een echte trainster. In het gesprek dat ik daarna met haar had vertelde ze dat ze het niet gewend was om verantwoordelijkheid te krijgen. Thuis zaten haar ouders er vaak bovenop en regelden veel

voor haar. Doordat ze tijdens het kamp had ervaren dat ze de verantwoordelijkheid goed aankon, was ze ook van plan om zich meer los te maken van thuis en meer haar eigen ding te gaan doen. Katja zegt er zelf over: “Door de coachinggesprekken en de ervaring op het volleybalkamp besef ik dat het míjn leven is, dat ik er zelf voor moet gaan en dat ik mijn eigen keuzes moet maken om verder te kunnen komen.’’ Met deze ervaring op zak gaat Katja zich nog verder oriënteren om zo uiteindelijk de juiste studiekeuze te kunnen maken. Daarnaast hebben Katja en Erwin nóg een aantal interesses onderzocht. Erwin: “Het is altijd goed om meerdere dingen uit te proberen en verschillende ervaringen op te doen voordat je ergens honderd procent voor gaat. Als je in beweging bent, kom je vanzelf ergens uit waarvan je denkt: ja, dít is het! Die zoektocht aangaan met jongeren is voor mij het mooiste wat er is.”

NUMMER 10 • 2021

Toediening Thuis meer ruimte voor zorg In 2020 deed Antonius Zorggroep een pilot met Toediening Thuis. Binnen dit project gaven oncologieverpleegkundigen enkele patiënten thuis hun medicatie in plaats van in het ziekenhuis. Een geslaagde pilot.

Hester van Cruijsen, internist-oncoloog:

“Dit is toekomstbestendige zorg” In de afgelopen jaren heeft de geneeskunde steeds meer middelen en toedieningen ontwikkeld. De prognoses voor oncologiepatiënten worden bovendien beter. Als ziekenhuis willen we zorg bieden die bij die ontwikkelingen past. Toediening Thuis is wat dat betreft écht toekomstbestendige zorg. Het geeft ons letterlijk extra ruimte om patiënten te bieden wat ze nodig hebben.” Vertrouwen “Als arts voelt het alsof je iets uit handen geeft. Normaal gesproken doen we alles binnen de muren van het ziekenhuis, maar we hebben ervaren dat als je alles goed borgt, de zorg hetzelfde is. We volgen onze eigen processen en onze eigen verpleegkundigen zijn erbij betrokken. Dat geeft vertrouwen.”

Ontspannen “Het grootste voordeel voor patiënten is dat ze zich thuis veel minder patiënt voelen. De ziekenhuisomgeving kan stress geven en vermoeiend zijn. Zeker als je in een nabehandelingsfase zit en je je leven weer een beetje op de rit hebt, kan het heel belastend zijn om voor een toediening van een paar minuten alsnog naar het ziekenhuis te moeten komen. Thuistoediening is dan veel prettiger. De ontspannen omgeving draagt bovendien mede bij aan een beter herstel.”

Meer patiënten en middelen “In principe kunnen we veel middelen thuis toedienen. Bij de pilot ging het om één middel en oncologiepatiënten die al wat stabieler waren. Inmiddels hebben we zo’n vijf, zes middelen aan het lijstje toegevoegd en is ook de doelgroep uitgebreid. We dienen bijvoorbeeld ook medicatie thuis toe aan enkele patiënten met uitgezaaide kanker. Naast oncologiepatiënten krijgen nu ook andere patiënten thuismedicatie. Bijvoorbeeld IBD-patiënten

die normaal gesproken via een dagopname therapie voor hun chronische darmontsteking kregen. We werken voor diverse toedieningen samen met ons Team Thuiszorgtechnologie.”

Blijvend “We hopen en verwachten dat Toediening Thuis een blijvende vorm van zorg wordt. Wat betreft de middelen lijkt het er op dit moment op dat we het maximum bereikt hebben van wat we veilig thuis toe kunnen dienen. Bij nieuwe medicatie of nieuwe manieren van toepassing kijken we steeds weer of het geschikt is om bij patiënten thuis te geven. Efficiëntie speelt ook een rol: een infuus dat drie uur lang moet lopen, is niet zo handig voor thuistoediening door een verpleegkundige. In de toekomst zullen er zeker meer middelen en meer patiëntengroepen geschikt zijn voor Toediening Thuis. Zo kunnen we over een tijdje misschien immunotherapie thuis aanbieden. Ook willen we de regio vergroten. We bieden deze zorg nu alleen nog in Zuidwest-Friesland, maar we willen deze uitbreiden naar de Noordoostpolder. Toediening Thuis is een uitkomst. We bieden dezelfde zorg als in het ziekenhuis, de patiënten zijn er blij mee en ons team is enthousiast. Ook de Technische Thuiszorg is toegewijd. Toediening Thuis past in de trend die we steeds meer zien: zorg op de juiste plek. Een mooie ontwikkeling!”

Janneke Tolsma, verpleegkundige Oncologie:

“Ik verleen hiermee één-op-één zorg” De eerste keer thuis bij een patiënt medicatie toedienen vind ik nog steeds wel spannend. In het ziekenhuis weten we als verpleegkundigen de weg; bij thuistoediening is het een verrassing waar je terecht komt. Naast de medicatie nemen we een karretje vol spullen mee. Denk aan desinfectant, onderleggers en een afvalcontainertje. Soms ook infuusmaterialen en bloeddruk- en thermometers. Bij zo’n eerste bezoek is het even zoeken: waar leg je je materialen, wat is handig? Soms moet je eerst de bank of tafel ontruimen om een hygiënisch werkvlak te creëren of er is een nieuwsgierig huisdier dat om je heen loopt. Maar dat went, ik ben nu heel enthousiast!

De zorg die we via Toediening Thuis bieden is net zo veilig als in het ziekenhuis. Het grootste voordeel is voor mij de één-op-één zorg die ik kan geven. Er is weinig afleiding en daardoor ontstaan gemakkelijker diepgaandere gesprekken tussen mij en de patiënt. Patiënten ervaren zulke persoonlijke zorg in hun eigen omgeving vaak als prettig en ontspannen. Voor mij is hun verhaal leerzaam; ik kan me daardoor beter verplaatsen in hun situatie. De inzichten die ik krijg, verrijken mijn werk. Ik zie het als een leuke en goede toevoeging aan mijn werk!”

deFryskeMarren // GEZOND&FIT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

Eelke’s vinger op de zere plek Stuiterjend Brûsplak It sintrum fan it haadplak fan dizze gemeente, De Jouwer, sil tenei lizze oan de Elias Annes Borgerstraat. Oare bewenners fan de gemeente hoege der net oer yn te sitten dat se dat hast net fine kinne, want sy hearre ommers net by de Jouster mienskip. Dy hat sels keazen dat harren moetingsplak tenei lizze sil yn sporthal De Stuit. Want dêr komt it sosiale en kulturele moetingsplak it Brûsplak. Dat wurdt wat betiizjend. At de iene seit: “Ik gean nei De Stuit” en de oare, wat earnstiger: ”Ik gean nei it Brûsplak”, dan komme se elkoar by de doar wer tsjin. Dan hienen se wol tegearre yn ien auto komme kinnen. Benijd hoe’t dat gebou aanst komt te hjitten: ‘Stuiterjend Brûsplak’, soksawat. It kostet 6,5 miljoen. Dat is in kwak jild. Nedich, De Jouwer wie in swart plak: 419 Fryske doarpen ha in multifunksjoneel sintrum en De Jouwer net. Se bin ek oergeunstich op soks as it teater yn Snits. Dan is dit jild mar in foaike. No seit wethâlder Roel de Jong dat De Stuit dóchs renoveard wurde moast, dus in grut part fan it jild wiene se dochs al kwyt. Tagelyk sei hy dat de eksploitaasje fan De Stuit net út kin. De seal is net iens optimaal beset. Dat is frjemd. Reedriderstainer Orie wie de safolste wekkerskodder lêsten: “Us jeugd krijt te min beweging!” Eartiids gie in grut part fan de bern nei gymnastyk en fuotbal. No krije se in pizza en in up-drankje op de tribune by Max Verstappen, dy’t ten ûnrjochte as sportman útskolden wurdt. De lju dy’t noch wol sporte, wurde net lid fan in feriening, mar hingje of rinne yndividueel. Dat kin amper yn De Stuit. Se bin net kommersieel. En de ferienings litte harsels leechrinne. En wurde dus no oan de kant smiten troch brûzjende tinkers en útfierders. En tink no net dat it De Jouwer alinne is, wêr at soks bart. Yn Balk sille se ek de sporthal (De Trime) en it teaterke (De Treemter) tegearre yn ien nij gebou smite. Ien ding is lykwols ferskillend: dat komt wól yn it sintrum fan it plak. Sa’t it heard.

Eelke Lok draait als journalist van Omrop Fryslân al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele no-nonsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten.

De vinger op de zere plek….

Handen uit de mouwen Een slanke jongeman met een vriendelĳke en rustige uitstraling zit al te wachten. Zĳn collega én verloofde Zinha neemt nog even snel afscheid met een kus. Een beetje zenuwachtig is hĳ wel, Douwe Bruinsma (42 jaar). Maar zodra hĳ begint te vertellen, is daar niets meer van te merken. Douwe werkt al meer dan 20 jaar bĳ Empatec. Momenteel is hĳ medewerker bĳ de Kas in Wier. Hĳ is blĳ dat hĳ werk heeft. Het geeft hem een doel in zĳn leven. Moeilĳk leren

Douwe groeit – samen met zĳn ouders en broer - op in Stiens. Een klein en prettig dorp, waar bĳna iedereen elkaar kent. Al snel blĳkt dat Douwe niet goed kan meekomen op school. Het leren gaat hem moeilĳk af. Daarom gaat hĳ naar de LOM-school; een school voor kinderen die moeilĳk kunnen leren. Na de middelbare school volgt Douwe een opleiding voor verkoopmedewerker. Ondertussen staat hĳ op de wachtlĳst om bĳ Westergo (de voorloper van Empatec) te kunnen werken. Al vrĳ snel komt het goede nieuws: Douwe kan hier aan het werk. Hĳ besluit zĳn opleiding niet af te maken, maar meteen zĳn handen uit de mouwen te steken bĳ het werkleerbedrĳf.

“

Er is altĳd wel iets te doen in de Kas!

Blĳ met werk

Vol trots laat Douwe de kas zien. Overal waar je kĳkt hangen gekleurde tomaten, van lichtgroen tot dieprood. Het gezoem van hommels en andere insecten is door de hele kas te horen. Empatec werkt met een natuurlĳk ecosysteem. Dankzĳ de insecten hoeft er geen gif of bestrĳdingsmiddel gebruikt te worden.

Douwe: ‘Veel mensen zĳn bang voor hommels, maar als je gewoon rustig blĳft dan doen ze je echt geen kwaad! Het einde van het tomatenseizoen komt in zicht. Maar dat betekent niet dat er geen werk meer is. Ik werk hier het hele jaar door. Er is altĳd wel iets te doen.’ Sommige collega’s moeten regelmatig aangestuurd worden, maar Douwe bĳna niet. Hĳ is heel trots op het feit dat hĳ goed zelfstandig kan werken. Hĳ ziet het werk en pakt dit op!

Liefde opgebloeid in de kas

Douwe vervolgt enthousiast zĳn verhaal: ‘Ik werk met plezier in de kas. Het is ﬁjn om werk te hebben. Sinds anderhalf jaar heb ik een relatie met mĳn collega Zinha. Dit maakt het werk nóg leuker. Al gaat Zinha binnenkort wel met haar jobcoach overleggen of ze gedetacheerd kan worden. Als dat doorgaat, dan is dat in het begin wel even wennen denk ik. Maar aan de andere kant kunnen we dan ’s avonds misschien wel meer nieuwe verhalen met elkaar uitwisselen. Binnenkort gaan we namelĳk samenwonen. Ik heb een verloofde, een huis en een leuke baan. Ik ben heel tevreden met mĳn leven!’ Douwe is trots dat hĳ zelfstandig kan werken in de Kas. Hĳ heeft het naar zĳn zin met zĳn collega’s en hĳ voelt zich helemaal thuis bĳ Empatec.

CULTUUR

NUMMER 10 • 2021

&UITGAAN

PREMIÈRE TONEELKOMEDIE MET INEZ TIMMER IN HET POSTHUIS THEATER

‘MIJN SCHITTERENDE SCHEIDING’ Actrice Inez Timmer komt vrijdag 29 oktober om 20:15 uur naar het Posthuis Theater in Heerenveen met de Première van de voorstelling ‘Mijn schitterende scheiding’, een kostelijke toneelsolo over een ‘oudere jongere‘ vrouw die zichzelf helemaal opnieuw moet uitvinden en daar uiteindelijk met hilarische horten en stoten in slaagt. De voor velen herkenbare situatie en de zelfrelativerende humor van de hoofdpersoon - Angela van Haaren-de Widt - maken deze voorstelling tot een heerlijke theateravond.

Het originele toneelstuk ‘My Brilliant Divorce’ uit 2001 van de Ierse schrijfster Geraldine Aron

is inmiddels in 32 verschillende landen succesvol opgevoerd en loopt in Praag al achttien jaar.

PREMIÈREFEESTJE Inez Timmer (1954) werd in het begin van haar loopbaan in Friesland bekend als zangeres van de populaire Friestalige folkgroep Irolt, dat Friese sagen en legenden op muziek zette (debuutalbum ‘De Gudrun Sêge’). Inez schitterde inmiddels in ruim dertig musicals, in Nederland, Oostenrijk en Duitsland. Inez Timmer woont met haar partner, fotograaf Peter Schütte, in Essen, Duitsland. Voor haar Friestalige programma’s komt ze regelmatig terug naar ‘It Heitelân’. En nu dus ook voor haar toneel-

FOTO: KEES KLIP

... En dan ben je opeens alleen; je man verlaat je voor een jonger model met een grotere voorgevel; je dochter wil het huis uit en kerst staat voor de deur. Alleen de hond blijft je gezelschap houden. Vrienden maken het leven nog ingewikkelder met mislukte koppelpogingen; de hulplijn biedt geen soelaas en je wordt heen en weer geslingerd tussen euforie en wanhoop... Angela komt al gauw tot de ontdekking dat het leven in je eentje behoorlijk ‘ruk’ is. Maar er valt ook veel nieuws te ontdekken! De seksshop bijvoorbeeld, datingsites en… jezelf. Want wie is Angela eigenlijk?

solo ‘Mijn schitterende scheiding’, met de Première in Heerenveen! Het wordt vast een heus Premièrefeestje in het Posthuis Theater…

‘MIJN SCHITTERENDE SCHEIDING’ POSTHUIS THEATER HEERENVEEN | VR 29 OKTOBER | 20:15 UUR | € 20,- | WWW.POSTHUISTHEATER.NL

MUSICAL ROCKY HORROR SHOW IN THEATER SNEEK

Gratis ‘Horror Cocktail’ na afloop Rocky Horror Show in Theater Sneek Sven Ratzke schittert als de waanzinnige wetenschapper dr. Frank-N-Furter in de musical Rocky Horror Show. Deze ‘rock ‘n’ roll rollercoaster met seks en aliens’, unaniem juichend door publiek en pers ontvangen, laat de bezoekers in vervoering, verwarring en happend naar adem achter. Sven Ratzke over de musical: “De Rocky Horror show is heerlijk ‘over the top’, maar er zit wel een scherp randje aan.” De argeloze bezoeker van de Rocky Horror Show zal zich tijdens de voorstelling meer dan eens afvragen in welke open inrichting hij is beland. En dat nu is juist de bedoeling. Want de opvoering van de oorspronkelijk Engelse musical spot provocerend met de wetten van de traditionele musical. Wie een lieflijk sprookje met een happy end verwacht komt bedrogen uit, de Rocky Horror Show is een spektakelstuk dat overweldigt, de zaal bij de strot pakt en meesleurt in een bizar muzikaal avontuur. Een achtbaan in sprinttempo inderdaad, waaruit het onmogelijk is te ontsnappen.

Sven Ratzke: “De Rocky Horror Show heeft de naam een typische ‘cultmusical’ te zijn. Soms vang je ook de kreet ‘camp‘ op. Dat mag zo zijn, in Duitsland zitten vaders en moeders met hun kinderen in de zaal te genieten en ook in Nederland komen hele gezinnen naar het theater. Het is evengoed een familiemusical, want er valt zoveel te zien en te beleven, je kijkt je ogen uit! Juist al die maffe, bizarre en fantasierijke aspecten maken deze voorstelling zo anders dan andere.” Elders in de wereld groeide de Rocky Horror Show in de afgelopen vijf

decennia tot een absolute hit in het theater en op het witte doek. Ratzke: ,,Waar je ook komt, van de Verenigde Staten tot Australië, is de Rocky Horror Show een klassieker. Het publiek komt uitgedost in de kleding van zijn favoriete personages, kent de teksten letterlijk en brult de liedjes mee.”

MUSICAL ROCKY HORROR SHOW THEATER SNEEK // DO 11 NOV – 20.15 UUR // € 41,50 // THEATER SNEEK // WWW.THEATERSNEEK.NL

Knip deze bon uit en neem hem mee naar het Theater Sneek.

GRORACOTCKIS TAIL

MARC FORNO

HORR AAN HET BUFFET

Ontvang na afloop van de Rocky Horror Show tegen inlevering van deze bon een gratis Horror Cocktail aan het buffet.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST JANITA BARON // FOTO'S MUSEUM BELVÉDÈRE

VELE KUNSTENAARS ZIJN GESPECIALISEERD IN HET CREËREN VAN REALISTISCHE VIRTUELE WERELDEN

“ER ZIJN HONDERDEN MENSEN BETROKKEN BIJ DE JARENLANGE PRODUCTIE VAN ÉÉN NIEUWE GAME”

Museum Belvédère presenteert dit najaar een verrassende tentoonstelling over… games! De game-industrie is groter dan de film- en muziekindustrie samen en er zijn heel veel kunstenaars bij betrokken. Ze creëren met hun digitale palet complete werelden waarin je kunt ronddwalen en vechten, kennis op kan doen én ontdekken hoe indrukwekkend realistisch het gemaakt is. Daarom sloegen expert Merijn de Boer en Museum Belvédère de handen ineen om het publiek kennis te laten maken met deze nieuwe vorm van kunst. Daarnaast kunnen liefhebbers van games vrienden en familie laten zien wat hen zo raakt en waarom ze zich zo vermaken als ze aan het gamen zijn. Tijd om aan de hand van drie vragen erachter te komen waarom ook jij deze expositie moet gaan zien.

Durk van der Meer – Terrarium, 2019 (gemaakt met Google Blocks Unity en Substance Painter)

WAT VOOR KUNSTENAARS WERKEN IN DE GAMEWERELD? “Er zijn honderden mensen betrokken bij de jarenlange productie van één nieuwe game”, volgens Merijn de Boer, het brein achter de expositie. “Het maken van een nieuwe gamewereld begint met een conceptbeeld. Dit ene beeld zet een heel team van mensen aan de slag. Denk aan (tuin)architecten, geluidsmensen, realisme-experts, kunstenaars, programmeurs, enzovoort. Zo’n team is heel hecht. Let maar eens op de aftiteling, dan zie je bijvoorbeeld babynamen voorbijkomen die tijdens het jarenlange maakproces zijn geboren. Net als kunstenaars die op doek werken, gebruiken gamedesigners een heel palet met kleuren. In dit geval natuurlijk een digitaal palet. Op hun game-opleiding, bijvoorbeeld in Groningen, leren ze tekenen, schilderen, boetseren én materialen namaken. Een grassprietje hoort in de wind te wuiven of op te lichten als de zon er op staat. En diezelfde wind moet natuurlijk ook geprogrammeerd worden. Zodat jij, als speler, het gevoel hebt dat je in een echte wereld met verschillende weersomstandigheden rondloopt. Net als kunstenaars, zijn er ook gamedesigners die zich verdiepen en specialiseren en zo een eigen stijl vinden. Ze laten zich daarbij graag inspireren door beroemde schilders uit de kunstgeschiedenis.. Nu aan jou de vraag: herken jij verwijzingen naar bekende schilders in de tentoonstelling?

FOTO BOVEN: Photo Mode (detail) Gwinny Mulders FOTO LINKS: Talos I Art 3 Fred Augis, 2017 (Arkane Studios). Digitaal vervaardigd voor Prey, 80 x 51 cm. Uit de collectie van galerie Cook and Becker

je voelt je blij en trots omdat je een goede beslissing hebt genomen. Het leuke van een game is dat het interactief is en dat je zelf meedoet.” De gamewereld heeft zich de laatste jaren in een rap tempo ontwikkeld. Volgens Merijn zijn de makers de nieuwe magiërs in onze maatschappij. “De betoverende werelden die worden ontworpen zijn vaak nog leerzaam ook. Zo zijn er games met een museummodus waarin je bijvoorbeeld de wereld van de oude Grieken kunt ontdekken en een virtuele reis maakt langs historische locaties, personages en objecten.”

reality te zien en 3D-prints van objecten uit digitale werelden die nooit eerder tastbaar waren. En de Friese gamedesigner Durk van der Meer maakte twee virtuele werelden (in virtual reality) die op de expo in VR-brillen te zien zijn.”

HOE ZIET EEN GAMEWERELD ERUIT?

WAAROM MOET JE NAAR DEZE TENTOONSTELLING?

Om nog een voorproefje te geven: er komen in de tentoonstelling bekende games aan bod als Horizon Zero Dawn (2018, Guerrilla), Fallout 4 (2015, Bethesda Games), Desperados III (Mimimi Games) en Dishonored 2 (2016, Arkane Studios). Ronduit spectaculair en nooit eerder vertoond zijn de twee complete scènes uit games die speciaal voor de tentoonstelling worden nagebouwd in 3D. Welke games dat zijn, ontdek je in het museum.

“Samen creëert het team een wereld waarin je van alles kunt beleven. Je kunt zelf acties uitvoeren en je daden kunnen gevolgen hebben voor het verloop van de game. Je kunt in het spel dat je speelt ook verkeerde keuzes maken, en daar spijt van krijgen. Of

“In de tentoonstelling ‘Arranged Realism – Kunst in Games’ in Museum Belvédère is te zien hoe gedetailleerd de virtuele werelden zijn, hoe ze gemaakt worden en vooral; hoe het komt dat we ons hierin zo goed kunnen vermaken. Je krijgt kunstwerken in virtual

Een laatste oproep van Merijn: “Gamers: neem vrienden en familie mee én laat hen door jouw ogen zien wat een gamewereld zo bijzonder maakt. Je mag trots zijn op je hobby, het is kunst!”

Kijk bijvoorbeeld - voordat je het museum bezoekt - eens naar het werk van de Duitse landschapsschilder Caspar David Friedrich uit de periode van de Romantiek.”

deFryskeMarren // CULTUUR&UITGAAN deFryskeMarren

EEN ROUTE VAN ELF KILOMETER DOOR NATUURGEBIED KOP BLOKSLEAT

WANDELRONDJE MET VEER Even ‘oerstekke’ met een pontje. Tot voor kort kon dit in het najaar en de winter bijna niet. Maar omdat Zuidwest Friesland het hele jaar mooi is, gaan dit jaar drie pontjes extra lang doorvaren. Heel oktober, november en december in de weekenden en elke dag in de kerstvakantie in december (m.u.v. feestdagen). VVV Waterland van Friesland heeft daarom pontjesroutes samengesteld voor het najaar en de winter. Met de leukste adresjes om onderweg op te warmen. GrootdeFryskeMarren gaat op pad om de pontjesroutes in het najaar en de winter te verkennen. Zoals deze mooie route. Voordat je onder een dekentje bij de haard kruipt, eerst naar buiten! Maak een mooie wandeling door het waterrijke natuurgebied ‘Kop Bloksleat’ tussen Sneek en Joure. Onderweg steek je tweemaal het water over met veerpontje Rufus. Op deze elf kilometer lange route ga je genieten van de wind in je haren, de wuivende rietkragen, de gakkende ganzen in v-formatie en de klamme geur van natte bladeren. Of tref je net een windstille nazomerdag? Het maakt eigenlijk niet uit; de Blokslootpolder is mooi in al z’n gedaanten.

OM HET ZANDGAT Je start op de parkeerplaats bij de Swettepoel, een plas ontstaan door zandafgravingen. Meteen na het verlaten van de parkeerplaats moet je kiezen: ga je op het schelpenpaadje links of rechts? De keuze is aan jou: beide keren wandel je tussen de beschutting van de bosjes en kom je uit op hetzelfde punt. Aan het einde van het pad ga je rechtsaf door het klaphekje en wandel je langs het water in noordelijke richting naar knooppunt 14. Sluit het hek goed achter je, want de ondernemende schapen van boer Sjoerd lopen hier ook op het dijkje.

Koffie bij Rufus.

Puollen verbindt. Ter hoogte van zeilboerderij Rufus aan het Water brengt een veerpont je naar de overkant. Fietsers en wandelaars gaan voor een euro mee aan boord. Eenmaal aan de overkant kun je bij de horecagelegenheid terecht voor een echte Douwe Egberts koffie uit Joure, met appeltaart uiteraard. Het café is ook in de herfst en winter iedere dag open en in de weekenden kun je chef Nanne in zijn stoere buitenkeuken zien koken.

NOARDER ALDE WEI Je wandelt nu langs de Noarder Alde Wei. Dit is geen weg, maar een brede vaart die de Langwarder Wielen met de Goingarypster

TUSSEN WEILANDEN EN WATER Na een pitstop wandel je verder naar knooppunt 15. Bij de boerderij ga je rechtsaf en vanaf dan wandel je langs de Bloksloot. Bij knooppunt 16 ga je rechtsaf naar 17 en dan begint de prachtige wandeling door natuurgebied Kop Bloksleat van Staatsbosbeheer. Er staan informatieborden in het gebied over de ontstaansgeschiedenis, de planten en dieren die hier wonen. Je slentert kilometers langs de oevers van de Noarder Alde Wei, Gudzekop en vervolgens de Langsturtepoel. Je komt een aantal bankjes tegen, waar je kunt gaan zitten om wat uit te rusten.

Het grootste deel van deze route is trouwens onverhard, dus trek laarzen aan bij natte omstandigheden! Kinderwagens en rolstoelen zijn op dit deel van de route niet ideaal om mee te nemen.

UITKIJKPUNT Na het passeren van knooppunt 18 stuit je al snel op het uitkijkpunt van dit natuurgebied aan de Goaiïngarypster Puollen. Vergeet je niet je verrekijker mee te nemen? In de wintermaanden als er weinig begroeiing is - heb je de hele route goed zicht op het water. Maar vanaf het uitkijkpunt kun je ook in de nazomer goed vogels spotten. In oktober arriveren de trekkende ganzen weer in Friesland. Hier vinden ze voldoende voedsel in de graslanden en ’s nachts kunnen ze veilig slapen op het water.

Goed aangegeven wandelroute.

De grauwe gans is een vogelsoort die overigens zo enthousiast is over Friesland, dat die hier nu het hele jaar te zien is. In het vroege voorjaar kun je in de Blokslootpolder ook weer weidevogels in actie zien. Omdat de vogels hier allemaal voor hun rust komen, zijn honden in dit natuurgebied niet toegestaan, ook niet aangelijnd.

ROUTEKAART Bekijk de routekaart online en download ‘m in Google Maps. Scan de QR code!

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 10 • 2021

TEKST WIEPKJE HOEKSTRA // FOTO'S THOMASVAER FOTOGRAFIE (VVV WATERLAND VAN FRIESLAND), RUFUS AAN HET WATER EN WIEPKJE HOEKSTRA

RPONTJE RUFUS KORTERE RONDJES Rondje Swettepoel (5 kilometer) Wil je dit pontje-wandelrondje inkorten? Sla dan de wandeling door het natuurgebied over. Wandel van de Swettepoel naar het pontje, steek het water over, neem een pauze bij Rufus en ga meteen weer terug met de pont. Dan wandel je in totaal vijf kilometer; ideaal voor gezinnen met kinderen of voor een wandeling met de hond, want rondom de Swettepoel mogen honden namelijk loslopen.

Rondje Kop Bloksleat (6 kilometer)

Natuurlijk kun je ook kiezen voor de andere mogelijkheid: parkeer bij Rufus aan het Water en maak de wandeling door natuurgebied Kop Bloksleat, totaal zes kilometer, maar dan zonder pontjes onderweg...

Centrum Joure

Wandelen door weer en wind maakt dat je trek krijgt. Na afloop van de wandeling kun je in het gezellige centrum van het nabijgelegen Joure uitgebreid lunchen of dineren in een aangenaam restaurant. TIP! Maak er een cultureel uitje van en breng een bezoek aan Museum Joure. Hier kom je alles te weten over de bakermat van Douwe Egberts koffie en de Jouster klokkenmakerijen. Dit museum is gevestigd in een prachtig historisch pand midden in Joure en beschikt over een ouderwetse museumwinkel en sfeervol museumcafé, een aanrader! Lees meer over Joure op: www.waterlandvanfriesland.nl/joure

Ontdek de andere routes met pontjes die nog in het najaar en de winter varen op www.waterlandvanfriesland.nl/pontjes

‘

agenda vrijdag 15 oktober

Ma. 18 t/m vr. 22 oktober

zaterdag 23 oktober

zaterdag 30 oktober

SNEEK MUZIEK Nieuw Nederlands talent met voorliefde voor classics, hiphop en pop.

JOURE DOEN Aan de slag met metaal in de Maakfabriek in Museum Joure.

SNEEK

MUZIEK Solovoorstelling met eigen Nederlandstalig werk en covers.

WWW.MUSEUMJOURE.NL

WWW.THEATERSNEEK.NL

RUIGAHUIZEN EXCURSIE Fietstocht met gids langs monumentale bomen in Gaasterland.

nona

De Maakfabriek

paul de munnik

WWW.HETBOLWERK.NL

vrij. 15 t/m vrij. 22 oktober

strontweek

WORKUM VARIA Diverse maritieme evenementen, zoals Strontrace, Beurtveer en Liereliet.

WWW.IVN.NL/AFDELING/SUDWESTHOEKE

di. 19 en woe. 20 oktober

za. 23 en zo. 24 oktober

SNEEK MUSICAL

TERHERNE KUNST

master gysbert III

Vrij. 15 t/m zo. 24 oktober

Tiidgenoaten BOLSWARD THEATER

Fries theaterconcert van Hiske Oosterwijk waar de liefde voor taal vanaf spat! WWW.GYSBERT.FRL

zaterdag 16 oktober

kasper van der laan

WWW.WELKOMINWOUDSEND.NL

Di. 26 t/m do. 28 oktober

woensdag 3 november

Zoeken naar ‘eilandbewoners’ op de Makkumernoardwaard voor kinderen (6+).

LEMMER MUSEUM Unieke kans om UNESCO Werelderfgoed in werking te zien.

SNEEK MUZIEK Een orkest, afwisselend strijkers en blazers van Barok tot Tango.

WWW.ITFRYSKEGEA.NL

WWW.WOUDAGEMAAL.NL

WWW.THEATERSNEEK.NL

donderdag 21 oktober

donderdag 28 oktober

vrijdag 5 november

SNEEK JEUGDTHEATER

BALK THEATER

SNEEK MUZIEK

woensdag 20 oktober

noardwaard MAKKUM EXCURSIE

meneer monster (7+)

Debuutvoorstelling ‘1 kilo’ over waarom dingen zijn zoals ze zijn.

WWW.THEATERSNEEK.NL

zaterdag 23 oktober

WWW.HETBOLWERK.NL

zo. 18 t/m za. 23 oktober

Woudagemaal onder stoom Noord Nederlands Orkest

folkert wesseling

25 jaar titelsongs door 42-koppig orkest en solisten Jim van der Zee en Elske DeWall.

WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL

WWW.THEATERSNEEK.NL

hylke speerstra

winterfair

JEUGDTHEATER Familievoorstelling ‘Schoolreisje naar het strand’ met vrolijke meezingliedjes en meedoedansjes.

Over zijn nieuwe roman ‘Testamint fan de siel’.

Gezellige fair in een sfeervol verlicht centrum.

WWW.PODIUMGORTER.NL

WWW.WORKUM.NL

WWW.THEATERSNEEK.NL

vrijdag 29 oktober

tim akkerman

zaterdag 6 november

SNEEK MUZIEK Dweilkapellen uit heel Nederland strijden om de hoogste eer en de mooiste prijzen.

peppa pig live (2+) SNEEK

strontraceloop

BALK LEZING

GAASTERLAND DOEN Week vol activiteiten in en over de natuur voor jong en oud.

30e jubileum van de strontraceloop met diverse routes, waaronder de halve marathon.

WWW.GAASTERLANDSENATUURWEEK.NL

WWW.LOOPGROEPWORKUM.NL

WWW.HETBOLWERK.NL

deropút

noordpoolorkest

Wesseling met een humoristische, informatieve en theatrale voorstelling over de wolf.

SNEEK MUZIEK Akkerman en z’n vaste band The Ivy League spelen persoonlijke liedjes met een positieve vibe.

natuurweek

woudsend in kaarslicht

WWW.PROEFDEKUNST.NL

WWW.THEATERSNEEK.NL

Familievoorstelling ‘De waanzinnige Boomhut van 52 verdiepingen’.

SNEEK MUZIEK Deze muzikant(songwriter) presenteert z’n nieuwe plaat ‘Lonely City Exit Wounds’.

zaterdag 30 oktober

WOUDSEND VARIA Nacht van de nacht met lezingen, dineren bij kaarslicht en lichtjes in straten en stegen.

SNEEK CABARET

blaudzun

proef de kunst

Het dorp is omgetoverd tot een kleurrijk en smaakvol kunstdorp met medewerking van vele kunstenaars.

Friestalige jeugdmusical met taalgrappen, meertaligheid en absurditeit.

WWW.ZEILVAARTCOLLEGEWORKUM.NL/ STRONTWEEK

monumentale bomen

WORKUM SPORTEVENEMENT

WORKUM MARKT

sneeker dweildag

WWW.SNEEKERDWEILDAG.NL

Waterland van Friesland is de naam voor de toeristische regio Zuidwest Friesland. VVV Waterland van Friesland geeft hier tips om eropuit te gaan. Kijk voor de volledige agenda op: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/EVENEMENTENKALENDER

Kinderplezier

FOTO: FRIES SCHEEPVAART MUSEUM

Berne wille

PIRATEN EN ZEEMEERMINNEN

Master Gysbert III

Bosbeestenpad

Heb jij het lef om als piraat of zeemeermin de schat te zoeken in het Fries Scheepvaart Museum? Door opdrachten uit te voeren en vragen te beantwoorden vind je de schat en kun je de code kraken om de kist te openen. Je wordt beloond met een leuk cadeautje bij de museumbalie. De Zeemeerminnen & Piratenroute is geschikt voor kinderen van 4 tot 9 jaar oud. Voor oudere kinderen organiseert het museum in de herfstvakantie toffe workshops fotografie en tekenen. Kijk voor alle info op de website.

Op dinsdag 19 en woensdag 20 oktober staat er een fonkelnieuwe Friestalige musical van Master Gystert op de planken in Theater Sneek. Master Gysbert spreekt van de ene op de andere dag Egyptisch en de kinderen uit z’n klas willen uitzoeken hoe dat kan. Dit spannende onderzoek leidt hun onder andere langs Cleopatra, Julius Caesar en Rembrandt. De voorstelling zit vol meertaligheid, taalgrappen, actualiteiten, absurditeiten en prachtige songs.

Ga op zoek naar alle bosbeesten in bos Elfbergen bij Oudemirdum. Hier vind je sinds kort het vernieuwde Bosbeestenpad. Kettingzaagkunstenaar Banzai John heeft tien prachtige nieuwe beelden van bosdieren gemaakt, nadat de oude beelden van het pad waren opgegaan in de natuur. Bij het pad hoort ook een opdrachtenboekje, geschikt voor kinderen van circa 8-10 jaar. Met vragen en opdrachten leer je deze dieren nog beter kennen. Je kunt het opdrachtenboekje kopen bij Bezoekerscentrum Mar en Klif.

WWW.FRIESSCHEEPVAARTMUSEUM.NL

WWW.THEATERSNEEK.NL

WWW.MARENKLIF.NL

Belibje Beleven

FOTO: JANNEKE VELLINGA

Piraten en zeemeerminnen

PROEF DE KUNST

Proef de Kunst

The horror experience

Dit kunst- en culinaire evenement vindt plaats op zaterdag 23 en zondag 24 oktober in Terherne. Het watersportdorp verandert dan in een kleurrijk en smaakvol kunstdorp. Op vele bijzondere binnenen buitenlocaties kun je genieten van exposities en kennismaken met de kunstenaars. Alle locaties, zoals een oude scheepswerf, pastorietuin of het oude dorpscafé, zijn vrij toegankelijk en in willekeurige volgorde te bezoeken. Proef daarnaast de culinaire verrassingen van de Terhernster horeca en geniet van muziek, theater en workshops.

Kom gruwelen op 22, 23 en 24 oktober in het Spookhuis in Sportfun. Kapitein Willem van het schip De Vliegende Hollander neemt je mee in een tijdreis langs zijn gruwelijke verleden. Tijdens dit Halloween-event zoek je een uitweg langs alle enge figuren en griezelige kamers. De ervaren scare-actors zijn éxtra uitgedost en jagen je de stuipen op het lijf. De tocht is speciaal toegankelijk voor mindervaliden en rolstoelgebruikers. Voor jongere kinderen is er op zaterdag een speciale kindermiddag met spokenjacht.

WWW.PROEFDEKUNST.NL

WWW.SWIMFUN.NL/HORROR-EXPERIENCE

ook jouw

evenement hier? Plaats jouw evenement gratis in onze evenementenkalender. Je kunt je evenement aanmelden op onze website. WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ EVENEMENT

SPORT

NUMMER 10 • 2021

SCHAATSER TIM PRINS GENIET VAN DE HOGE SNELHEID OP HET IJS

“SOMS VOELT HET ALSOF IK IN Ze vliegen met meer dan vijftig kilometer per uur door de strakke bochten van de ovale overdekte ijsbaan van Thialf, de schaatsers van het KNSB Talentteam Noord. En de achttienjarige Tim Prins uit Joure is één van hen. Tim geniet bijna dagelijks van het vliegen over het ijs, de G-krachten op zijn benen, de wind op zijn gezicht en het verslavende snelheidsgevoel.

Tweemaal per dag traint Tim Prins om de Nederlandse top te halen. De Jouster topschaatser in opkomst heeft net zijn persoonlijk record op de 1500 meter met 1,3 seconden verbeterd en is nu al in goede vorm. Bovendien worden schaatsers meestal tijdens het seizoen steeds beter, dus dat belooft nog wat voor het aanstaande schaatsseizoen. Een week na het toernooi in China wil/moet Tim zich bij de Holland Cup in Deventer zien te plaatsen voor de NK Afstanden later dit jaar, dus eigenlijk moet hij nú al goed zijn.

PUSHEN “Pas bij zulke wedstrijden krijg je met echte druk te maken”, volgens Tim. “Die druk kun je tijdens trainingen eigenlijk niet nabootsen. Daarom zie je dat schaatsers vaak na een aantal wedstrijden zichzelf verbeteren.” Die wedstrijddruk zorgt ervoor dat je nóg meer uit je lijf haalt dan anders. Tim heeft bijvoorbeeld drie dagen na zijn persoonlijke record op de 1500 meter nog steeds af en toe zo’n kuchje ten teken dat hij fysiek diep is gegaan. Met druk omgaan heeft hij (nog) geen moeite en de schaatsbeweging is inmiddels zo vertrouwd dat het nauwelijks nog geheimen voor hem kent. “Ik schaats al vanaf mijn zevende en dit is ongeveer het vijfde jaar dat ik er echt serieus mee bezig ben. Op mijn elfde heb ik bewust voor het schaatsen gekozen omdat ik toen tot de besten van Nederland behoorde. Ik ben gestopt met voetbal en tennis omdat het niet meer te combineren viel.” De schaatser van het KNSB Talentteam Noord is dankzij vele trainingen steeds sterker geworden. “Als je steeds beter wordt, neemt je motivatie nog meer toe. Ik ben van mezelf al gemotiveerd, maar het is ook heerlijk om in een gemotiveerd team te schaatsen. Dat maakt mij ook weer sterker. Wij pushen elkaar naar steeds betere resultaten. Dat heb je nodig.”

“JE WILT ELKAAR OVERKLASSEN EN GAAT DAARDOOR STEEDS SNELLER” “WIJ PUSHEN ELKAAR NAAR STEEDS BETERE RESULTATEN; DAT HEB JE NODIG” Het Olympische IJsstadion van Beijing

STUDIE Op de 1500 meter heeft hij nog 5,5 seconden te gaan voordat hij het baanrecord van de volwassenen te pakken heeft, dus nu al juichen dat hij geweldig wordt, is nog niet aan de orde. Wel heeft Tim er enorm veel zin in om “mannen als Kjeld Nuis te verslaan.” Tim doet er alles voor.

Na het behalen van zijn havo-diploma op de Talentenschool van OSG Sevenwolden in Heerenveen twijfelt hij of het schaatsen wel met de studie bedrijfskunde aan de NHL Stenden in Leeuwarden te combineren valt.

“Daar krijg je veel groepsopdrachten en daar heb ik eigenlijk geen tijd voor. Ik ga het nog even aankijken en zal – als het over enkele maanden nog steeds niet lekker loopt - iets met zelfstudie gaan zoeken. Ik wil eerst vol voor het schaatsen gaan en alles eruit halen wat ik kan.”

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST EN BEELD JOHAN VOGELZANG

EEN RACEAUTO ZIT” Zilver en brons voor Tim Prins bij olympisch testevent in Beijing

Het bijzondere plafond van de Olympische Schaatsbaan in Beijing

“JE WILT ELKAAR OVERKLASSEN EN GAAT DAARDOOR STEEDS SNELLER” woon erg mooi. Het is heerlijk als je in een rondje van 24 seconden op een training over de baan racet. Je voelt in de bochten dan de grote kracht die er op je benen komt te staan. Het voelt dan eigenlijk alsof je in een raceauto zit.”

STIP OP DE HORIZON Er worden op de smalle ijzers onder de schoenen wel snelheden van bóven de vijftig kilometer per uur bereikt met de klapschaatsen van tegenwoordig. Zelfs als op de 1500 meter in het laatste rondje het lichaam volledig verzuurd is en aan alle kanten protesteert, wordt die vijftig kilometer per uur nog gehaald. “Snelheidstrainingen vind ik eigenlijk het leukst”, lacht Tim. Ook de trainingen op de fiets, waarin het talentteam zes uren lang werkt aan het duurvermogen, vindt hij heerlijk.

DE CONCURRENTIE IS HOOG Een Nederlands kampioenschap mist nog op zijn erelijst, het hoogste is tot dusver een tweede plaats. “Twee jaar geleden was ik tweede bij het NK Allround in mijn leeftijdscategorie en vorig jaar is het vanwege corona gecanceld. Dat is wel jammer natuurlijk, want ooit nog eens Nederlands kampioen worden wil ik wel graag. De concurrentie is hoog; we hebben op dit moment een goede lichting bij de Junioren A, met wel vijf of zes die kans maken om kampioen te worden. Maar het zou wel heel mooi zijn.”

Tim Prins bindt de schaatsen onder in Beijing

Tim vindt het leuk om te proberen zichzelf telkens te verbeteren. “Schaatsen gaat voor mij deels om de prestatie en deels om het plezier. Uiteraard geeft het mij extra motivatie als de prestaties goed zijn, maar ik heb trainen altijd al leuk gevonden.” Ook van het trainen met zijn teamgenoten bij het KNSB Talentteam Noord geniet hij, als ze bijvoorbeeld in een treintje gezamenlijk over de ijsbaan jagen. “Die snelheid op het ijs, dat is ge-

Op het scorebord van Thialf kan hij dankzij de transponder aan zijn enkels exact zien hoe snel hij tijdens de trainingen over het ijs scheert. Dat motiveert hemzelf en ook zijn teamgenoten. Het is een extra middel om elkaar tot het uiterste te pushen en ook goed als bewijsmateriaal voor de trainers. “Dat systeem heet MyLaps en is echt een hele handige uitvinding.” Zoveel uren trainen voor een race van anderhalve minuut... “Het klinkt misschien gek, maar je hebt het echt nodig. Je gaat echt ongelooflijk diep op de 1500 meter en je hebt al je krachten nodig.” Trainend in zijn eentje zou hij zijn huidige hoge niveau nooit hebben bereikt. “Omdat je elkaar motiveert, stijgt je niveau. Je wilt elkaar overklassen en gaat daardoor steeds sneller.” Of Tim Prins de dominantie van Sven Kramer kan evenaren? Dat denkt hij niet. “Sven was op zijn negentiende al zo ongelooflijk goed… Ik zie het als een mooie stip op de horizon om op mijn 21ste of 22ste aan te sluiten bij de top van Nederland bij de senioren en vanaf dan natuurlijk zoveel mogelijk wedstrijden te winnen.”

Tim Prins heeft een zilveren en een bronzen medaille gewonnen bij het internationale testevent in het olympische ijsstadion in de Chinese hoofdstad Beijing. Van 8 tot en met 10 oktober vonden hier internationale wedstrijden voor langebaanschaatsers plaats. Nederland stuurde een team van negen junioren om ervaring op te doen. Tim Prins: “Ik heb een hele leuke week gehad en heb ontzettend veel geleerd. De uitslagen waren wat wisselvallig en dat is normaal gesproken bij mij niet het geval. Het past ook een beetje bij de rare voorbereiding. Het was een lange reis, we kwamen in een andere cultuur terecht en de gewenning aan de omgeving, onder andere de ijsbaan, maakten het niet makkelijk. Maar dat kon de pret niet drukken.” De Jouster won de zilveren medaille op het onderdeel massastart en de bronzen medaille op de 500 meter sprint. Hij heeft genoten en geniet nog steeds. “Om op zo’n mooie ijsbaan te mogen schaatsen, waar over vier maanden het belangrijkste toernooi van de afgelopen vier jaar wordt geschaatst, dat is natuurlijk super gaaf!”

deFryskeMarren // SPORT KORT

DANNY NOPPERT EINDIGT IN HALVE FINALES IN ENGELAND

deFryskeMarren

JOURE / LEICESTER – Darter Danny Noppert uit Joure wist het tijdens de World Grand Prix darten in het Engelse Leicester tot de have finales te brengen. Daar eindigde de opmars van de 30-jarige Noppert. Hij moest in de halve finales zijn meerdere erkennen in de Welshman Jonny Clayton: 4-1. Clayton werd afgelopen weekend kampioen.

ROEITEAM LYTSE BEAR WINT DE GRACHTENRACE IN AMSTERDAM

Danny Noppert bereikte de halve finales door de Engelsman Ian White met 3-1 te verslaan. Eerder in het televisietoernooi versloeg Noppert al zijn landgenoten Michael van Gerwen en Vincent van de Voort. Danny Noppert staat 22e op de PDC World Ranking.

JOURE / AMSTERDAM - Afgelopen zaterdag stond de grachtenrace van Amsterdam op het programma van Team Lytse Bear uit Joure. Een race waarbij het uithoudingsvermogen van de dames flink werd getest. De ruim 25 kilometer lange race met circa 85 bruggen maakte het tot een pittige wedstrijd. Het resultaat was ongekend, goud met het hoogste wattage ooit geroeid door een damessloep op de Amsterdamse Grachtenrace. Om 12.46 ging het startschot voor de dames. Twee minuten na hen startte de grote concurrent; Lyts Frisia uit Makkum. Om van deze ploeg te winnen moesten de dames flink uitlopen op de Makkumer sloep. De start vond plaatst bij het Olympisch Stadion, met aansluitend een wedstrijdroute dwars door de binnenstad van

Amsterdam. Via het Zuider Amstelkanaal naar de Amstel werd het een sportieve strijd op de grachten. Eén en al actie met de andere sloepen, tussen de rondvaartboten en de recreatieve vaart.

kilometers waren op het tandvlees, want het was een zware race, maar het resultaat mag er zijn. De dames mochten de eerste prijs ophalen met een nog nooit eerder gehaald vermogen van 67 Watt in Amsterdam.

Ook de smalle bruggen en haakse bochten zorgden voor veel uitdaging. De laatste

Advertentie

Sjinkie Knegt

SKIBEURS EDITIE

2021

KORTINGEN TOT WEL

70% KNEGT EN SCHULTING VOEREN SHORTTRACKPLOEG AAN IN AZIË FRYSLÂN - De selectiecommissie van de KNSB heeft Sjinkie Knegt opgenomen in de selectie voor de wereldbekers in Azië. Itzhak de Laat en Suzanne Schulting hadden zich op basis van eerdere prestaties al geplaatst. Ook waren bij de vrouwen Xandra Velzeboer en Selma Poutsma al zeker van deelname. Op basis van de Invitation Cup in Heerenveen van afgelopen weekend maakten Rianne de Vries, Yara van Kerkhof en Georgie Dalrymple de selectie bij de vrouwen compleet. Bij de mannen gaan naast Knegt en De Laat ook de broers Jens en Melle van ‘t Wout uit Sintjohannesga mee naar de eerste World Cups. Aan de selectie van bondscoach Jeroen Otter werden ook nog Sven Roes en Dylan Hoogerwerf toegevoegd. Daan Breeuwsma

uit Aldeboarn is opvallend genoeg niet voor Azië opgeroepen. De eerste wereldbeker wordt geschaatst van 21 oktober tot 24 oktober in Bejing, waar in februari ook de Olympische Winterspelen plaatsvinden. De tweede wereldbeker is een week later in Nagoya in Japan. Daarna volgen eind november nog twee weekenden in Debrecen (Hongarije) en Dordrecht. Na deze vier toernooien is zeker hoeveel Nederlanders er mee mogen naar de Olympische Spelen.

R E B O T K O 1 3 / 0 29/3 NINGSTIJDEN LOCATIE

GARAGE STOEBO MARNE 104 BOLSWARD

OPE

0 29 OKT 19.00 - 21.0 0 30 OKT 09.00 - 17.0 0 31 OKT 12.00 - 17.0 GRATIS ENTREE & PARKEREN

SPORTHUIS A.P. VAN DER FEER thuis in de wintersport EXTRA KOOPZONDAGEN

DIJKSTRAAT 7-11 | 8701 KB BOLSWARD T. 0515 - 57 23 97 | APVDFEER.NL

28 NOVEMBER 12 & 19 DECEMBER 13.00 TOT 17.00 UUR

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL 1

14 6

22 15

17 4 17

10 17

17 22

14 14

18 14

PUZZELPAGINA NR 10

8 11

7 17

D C

18 17

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de email of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 10-2021 – tot uiterlijk 4 november 2021. Wij wensen je veel puzzelplezier!

4 14

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers te vinden ord wo rde het gekleu

pendelaar

vesting kunstzin

zuivelproduct

tijdelijk ovengerei

molentrechter

selecte groep

leemte

roem

nihil

pl. in Italië

Amerika

drinkgelag

omslag

vertrager

karakter

vleesgerecht

Ned. eiland

beginselvast

emeritus

telwoord

weke massa

selenium

putemmer

plant

explicatie

scheepsschade

tegenwerking

godin v.d. vrede

deel v.e. trap

amfibie

lus

lezing

delegatie één en ander

riv. in Duitsland

coureur

rangtelwoord

kunsttaal

rotting voorzetsel achter

vorm beroep

lengtemaat

muziektempel

gewoonlijk onder andere

mountainbike affectie

vogelproduct

kunstrichting

Baskische verzetsgroep

overeenkomstig

idee

afslagplaats bij golf

vuurwapen

rust in vrede (Eng. afk.)

pl. in Italië

offerte soort aardappel

bloot

vr. munt

vlak

padvindersleider

ontkenning

voormiddag

nikkel

vlechtwerk

takje vrouwelijk dier

WAARDEBON T.W.V. € 25,PUZZEL EN WIN aangeboden door en te besteden bij:

gehalte

beroep

2 BIOSCOOPKAARTJES!

welpenleidster

klank

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

deftig

Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.bios-heerenveen.com

6 2 9

tuingerei

3 6 8 5 3 9 7 6 2 6 4 3 6 5 9 2 4 9 2 7 8 4 2 4 5 7

rots in de Rijn

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren NR. 09-2021 Frouwkje Veltman uit Balk heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze is aangeboden en is te besteden bij DE BIOS in Heerenveen OPLOSSING EDITIE 08-2021: Zweedse puzzel: watersporter / kruiswoordpuzzel: decoupeerzaag.

COLOFON GrootdeFryskeMarren is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren.

Oplage: 28.000 exemplaren.

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 10 VÓÓR 4 november 2021 PER EMAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST NAAR: GROOTDEFRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

REDACTIE

FOTOGRAFIE

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Henk van der Veer, Wim Walda, Eelke Lok, Janita Baron, Joeri van Leeuwen, Gea de Jong-Oud en Johan Vogelzang

Douwe Bijlsma/Gewoan Dwaan, Johan Brouwer, Wim Walda.

VORMGEVING

VERSPREIDING

Frans van Dam (bliidd.nl)

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

DRUK Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

REDACTIETIPS? redactie@grootdefryskemarren.nl

BLADMANAGEMENT Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

VERKOOP

EINDREDACTIE

Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok, Mieke Alferink

Henk de Vries

DE BIOS HEERENVEEN

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTDEFRYSKEMARREN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 11 NOVEMBERR 2021