GrootdeFryskeMarren 11-2021 by GrootMedia

MAANDBLAD

11-2021

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

5e JAARGANG • NR. 49

groot deFryskeMarren

ZUSSEN

Tusken de M informatie van arren gemeente De Fryske Marr en

“WE WILLEN DE OUDE, FRIESE BAKKERSTRADITIE IN ERE HOUDEN” Mogen wij jouw woning verkopen? Dan krijg jij een energielabel cadeau makelaardijhoekstra.nl/energielabel

FOTO: JOHAN BROUWER

HENNY EN BETTY FEENSTRA

IN DEZE UITGAVE

NUMMER 11 • 2021

STEL JE EENS VOOR...

BEZOEKERSCENTRUM MAR EN KLIF START WEER MET LANDSCHAPSCURSUS

OUDEMIRDUM – Bezoekerscentrum Mar en Klif start weer met de cursus Ambassadeur Nationaal Landschap Zuidwest-Fryslân. De cursus begint op dinsdag 11 januari 2022 en vindt plaats op diverse bijzondere plekken in het landschap.

Stel je eens voor... Jij bent bioloog en je hebt jarenlange ervaring met het maken van natuurdocumentaires. Je hebt het gedrag van heel veel dieren op camera vastgelegd. Iedere keer word je weer verrast door hun gedrag. Dit keer krijg je een bijzondere opdracht. Er wordt gevraagd om een documentaire te maken over de mens. Vanuit een biologisch oogpunt moet je het gedrag van mensen vastleggen. Een uitdaging, want wat ga je kiezen? Kies je ervoor om de intelligentie van de mens centraal te stellen? Dat ze uitblinken in wat ze allemaal hebben uitgevonden, zoals het kunnen lopen op andere planeten? Of juist hun vermogen om op grote schaal soortgenoten te vernietigen, zoals de uitvinding van de atoombom? Wellicht hun verbeeldingsvermogen waardoor ze als enige soort goden aanbidden en elkaar verhalen vertellen over een leven na dit leven?

Zuidwest-Fryslân is één van de twintig Nationale Landschappen van Nederland. Het bijzondere van nationale landschappen is dat ze een unieke combinatie vormen van cultuurhistorische en natuurlijke elementen. Er zijn terpen, middeleeuwse verkavelingen, waterlopen en meren, bossen en stuwwallen. Zeven van de elf Friese steden liggen in de Zuidwesthoek, waarvan drie aan de IJsselmeerkust. De titel Nationaal Landschap geeft al aan dat Zuidwest-Fryslân een bijzonder gebied is.

Misschien juist ook wel hun stupiditeit: dat ze weten en beseffen dat hun gedrag leidt tot natuurrampen en uitputting van de planeet en dat ze desondanks hun gedrag nauwelijks aanpassen. Dat ze conferentie na conferentie nodig hebben met de meest slimme van hun soort, maar er niet in lijken te slagen om hun gedrag te veranderen.

De cursus is interessant voor iedereen die werkzaam is in het toerisme of interesse heeft in het landschap. In de bijeenkomsten leren cursisten over het unieke landschap

Het lijkt er wel op dat hun zelfbewustzijn een wrang nevenproduct is van hun evolutie. Andere organismen zijn zich niet zo bewust van hun sterfelijkheid en de meeste dieren gedragen zich niet heel anders als ze een van hun soortgenoten zien sterven. Hoe bijzonder is het dan dat er een organisme is dat de dood zo verafschuwt en tegelijkertijd zo hard zijn best doet het leven te tarten?

TEGEN VAAG BEELD WEBCAM LEMMER LEMMER - Sinds een paar maanden zijn de beelden van Webcam Lemmer vaag gemaakt. Om die reden is er onlangs een petitie opgestart. Die heeft 955 handtekeningen opgeleverd om de webcambeelden weer volledig online te laten zien. Het resultaat van de actie wordt donderdag overhandigd aan burgemeester Veenstra van De Fryske Marren.

Voor u ligt een reeks verhalen uit uw omgeving. Veel leesplezier!

FOTO: JOHAN BROUWER

Albert Bouwman redactie GrootdeFryskeMarren

EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 9 DECEMBER 2021 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA

De bijeenkomsten zijn op 11 en 25 januari, 8 februari en 8 maart 2022. De kosten per deelnemer zijn € 195,-. Per cursus kunnen maximaal twintig deelnemers inschrijven. Opgave kan tot uiterlijk 15 december via info@marenklif.nl.

BIJNA DUIZEND HANDTEKENINGEN

Een documentaire met deze boodschap is misschien al te duister. Er zijn al genoeg actualiteiten en nieuwsitems waarin de mens zo zwartgallig wordt gepresenteerd. Je besluit in te steken op de mens als meest talig dier. De mens als soort dat al duizenden jaren te boek staat om de verhalen die ze elkaar vertellen en de boodschappen die ze elkaar nalaten. Ook dit is kenmerkend aan de mens, wij vertellen elkaar graag verhalen.

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio!

waarin men woont en werkt, en om het verhaal beter door te kunnen vertellen. De cursist leert het landschap als het ware te ‘lezen’. In vier dagdelen, waaronder een bus excursie, is er uitleg over de ontstaansgeschiedenis, de natuur en de cultuurgeschiedenis van Zuidwest-Fryslân. Naast cursusmateriaal bestaat de cursus uit een kleine werkopdracht over de eigen woonomgeving.

Twee burgers dienden een klacht in over inbreuk op hun privacy. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) bepaalde na onderzoek dat de klachten terecht zijn. Daarna zijn de beelden door Stichting Oud Lemmer geblurd. Ook is van het zicht op de binnenhaven een deel geblokt. In een reactie gaf de stichting aan het te betreuren dat een enkele klacht heeft geleid tot de huidige maatregelen. “Voor velen waren de beelden juist van toegevoegde waarde.”

SLAGERIJ DOL- DE VROUWENSLAGERIJ

UITGEROEPEN TOT NOORDELIJK KAMPIOEN

LANGWEER - Twaalf keer vielen ze in de prijzen tijdens de Noordelijke Slagers Manifestatie (NSM) vakwedstrijd, de producten van Slagerij Dol de Vrouwenslagerij in Langweer. Maandagavond kregen Anita en Iris Dol de prijzen uitgereikt. Tijdens de versbeurs in de Euroborg in Groningen maakte de jury de uitslagen bekend. Anita en Iris ontvingen zeven keer goud met ster en vijf keer goud. Daarmee werden alle door de Langweerder slagers ingestuurde producten bekroond. Aangezien ze de meeste goud met ster beoordelingen kregen werden ze eveneens noordelijk kampioen van de vakwedstrijd.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Prachtige plaatjes van, voor en door de regio delen wij graag in ons maandblad! Heb jij een mooi kiekje geschoten in de regio GrootdeFryskeMarren? Deel ‘m met ons via info@yingmedia.nl. Wie weet zie je jouw foto terug in ons blad!

VLINDER OP deFryskeMarren STROOIVELD BANTEGA ONTHULD TIJDENS LICHTJESDAG

19:05

Klik! Het zwanenmeer bij Mirns op 28 september om 19.05 uur. Fotograaf: Durkje Gijzen

BANTEGA - Op 2 november was het weer Lichtjesdag (Allerzielen) op de begraafplaats van Bantega. Je kon dan een lichtje bij het graf van een dierbare zetten. Het bestuur van begrafenisvereniging De Laatste Eer zette lichtjes langs de paden en rondom de klokkenstoel. Bezoekers kregen glazen potjes met waxinelichtje mee. Inmiddels is er achteraan op de begraafplaats een strooiveld aangelegd, waar de as kan worden uitgestrooid. De begrafenisvereniging vond het mooi om op dit strooiveld een vlinder te plaatsen zoals vorig jaar op het kindergedenkteken. Voorzitter Jan Kroes vertelde in een korte toespraak wat er de laatste jaren is gedaan op de begraafplaats. Hij prees ook de gemeente voor het keurige onderhoud en het nieuwe bankje bij het strooiveld. Daarna onthulde hij de rode vlinder. Het bestuur had dit jaar een partytent neergezet, zodat er een kopje koffie kon worden gedronken, en er werden chocoladevlindertjes uitgedeeld. Het weer werkte ook mee, zodat het een geslaagde Lichtjesdag werd.

EXPOSITIE SCHILDERIJEN VAN BENNO PEN IN GEMEENTEHUIS IN JOURE JOURE - In de hal van het gemeentehuis in Joure worden tot 4 februari vijftien schilderijen geëxposeerd van de bekende Jouster schilder Benno Pen. Verschillende plaatsen in de gemeente zijn door hem vereeuwigd op linnen. Het gaat bijvoorbeeld om de Jouster Toer, de kerk in Broek, ‘t Zand, de Scheen en de Midstraat. De expositie is voor ieder die dat wil te bewonderen. Benno Pen overleed onlangs op 84-jarige leeftijd. Afgelopen zomer schonk hij de schilderijen aan De Fryske Marren. Daarbij beloofde wethouder Roel de Jong, die de kunstwerken namens het

KINDEREN BELEVEN SCHAATSPLEZIER IN OOSTERZEE OOSTERZEE - De winter is nog niet in het land, maar in Oosterzee werd vorige week toch al geschaatst. Er was een tijdelijke schaatsbaan geopend voor de kinderen. De muziek en verlichting zorgden voor extra sfeer en gezelligheid. Op de kunststofbaan, die op het parkeerterrein van vv EBC stond, kon worden geschaatst met schaatsen die ter plaatse beschikbaar werden gesteld. Kinderen tot en met twaalf jaar uit Oosterzee en Oosterzee-Buren konden een week lang schaatsplezier beleven. Het ‘winterse’ plezier is een initiatief van een aantal inwoners, onder de vlag van Plaatselijk Belang Oosterzee, in samenwerking met vv EBC. Door gemeente De Fryske Marren werd subsidie beschikbaar gesteld in het kader van de regeling Inwonersinitiatieven.

college van burgemeester en wethouders in ontvangst heeft genomen, de kunstschilder dat de gemeente zou zorgen voor een expositie. Op de lagere school was de tekenles voor Benno Pen al een feest. Hij bleek bovengemiddeld begaafd. Toch bleef tekenen en schilderen levenslang een hobby, maar wel eentje waarmee hij nationaal doorbrak. Na een expositie in Heerde in 1984 kreeg hij een uitnodiging voor deelname aan een tentoonstelling van de beste reproductieschilders van Nederland in het American hotel in Amsterdam. En werd winnaar.

ZORGINITIATIEF DE BOSK EN DE BAANDER SAMEN VERDER JOURE - Zorginitiatief De Bosk, met onder andere een woonlocatie aan De Merk in Joure, gaat samen verder met zorgorganisatie De Baander uit Drenthe. In de komende periode wordt door de beide organisaties intensief samengewerkt aan de overdracht. ZorgInitiatief De Bosk en De Baander zijn familiebedrijven en bieden veelal dezelfde zorg. Door samenwerking kunnen de twee bedrijven elkaar op veel vlakken versterken en aanvullen, zo laten de organisaties weten. De Bosk is in 2010 begonnen als gezinshuis in Harkema.

KERSTCONCERT STÊD SLEAT SLOTEN - Muziekvereniging Stêd Sleat geeft op zondagavond 19 december om half acht een kerstconcert in de Grutte Tsjerke van Sloten. De zaal gaat open om zeven uur en er is geen pauze. Aan dit concert wordt meegewerkt door Manuel Davila Ares, eerste trompettist van het Noord Nederlands Orkest. Hij zal enkele werken samen met het korps spelen en ook enkele solowerken met het orgel. Het orgel wordt bespeeld door Roelof van Luit. Het korps staat onder leiding van Jappie Dijkstra. Zij zullen een gevarieerd kerstprogramma ten gehore brengen. Een kleine greep uit het programma: We all stand together, In the bleak midwinter en For unto us a child is born. Het publiek wordt uitgenodigd om mee te zingen bij enkele bekende kerstliederen. Na afloop is er bij de uitgang een collecte voor de gemaakte kosten.

worden gemaakt. Eerdere opticiens gaven haar in het verleden op het gebied van stijl niet het gewenste advies.

Service op basis van vertrouwen

Mevrouw Schott is nog altijd een eigentijdse vrouw die volop in het leven staat. De aanschaf van een nieuw montuur gaat

Afgezien van een leesbril op latere leeftijd, heeft minder zicht nooit een rol van betekenis gespeeld in het leven van mevrouw Schott. Nooit... totdat ze - vanwege staar - aan één oog geopereerd moet worden. Anderhalf jaar later volgt het andere oog. De operatie is succesvol en na een rustperiode van 6 weken, worden multifocale glazen opgemeten.

voor deze Friese dame dan ook niet over één nacht ijs.

Advertenties wijzen mevrouw Schott op De OptiSjen in Sneek. Met name het kleur en stijladvies van de bekende Sneker opticien, spreken haar erg aan. In de winkel zegt ze erg kieskeurig te zijn waardoor keuzes én niet gemakkelijk én zeker niet snel

Meerdere keren bezoekt mevrouw Schott, De OptiSjen in Sneek. Onder het genot van een kop koffie zijn het Rosalie (opticien) en Mirjam (styliste) die haar begeleiden. Mirjam adviseert haar niet direct een beslissing te nemen. Dat geeft meteen vertrouwen. 'Het gaat hen niet om het even snel verkopen van een montuur' zegt mevrouw Schott. 'Het gaat om het verbeteren van zicht en je goed laten voelen. Dat vind ik zo fijn'. Om een en ander aan indrukken op haar in te laten werken, neemt mevrouw Schott een aantal monturen mee naar huis. 'Vertrouwen in combinatie met de eerlijke, persoonlijke benadering en het ruime assortiment, onderscheidt De OptiSjen zich hier van de rest', zegt mevrouw Schott tevreden. De keuze valt uiteindelijk op een stijlvol montuur van Suzy Glam. Het montuur accentueert de contouren van het gezicht en sluit qua kleur en design perfect aan op de (kleding)stijl van mevrouw Schott. 'Perfectie in optima forma'.

De OptiSjen Oosterdijk1 . 8601 BP Sneek. 0515 744 026. www.optisjen.nl. email@optisjen.nl

Fotografie: Almar Setz

Cursus Ambassadeur Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân Meer weten over het landschap waar je woont, werkt en recreëert? • 4 (mid)dagen op unieke locaties • 1 dagexcursie met de bus door Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân • 11 en 25 januari, 8 februari en 8 maart 2022 In deze laagdrempelige cursus leer je hoe dit landschap is ontstaan, hoe je de geschiedenis van het landschap kunt ‘lezen’ en hoe bĳzonder de natuur er is.

Doe mee!

De cursus, oorspronkelĳk ontwikkeld voor de toeristische sector, is interessant voor een breed publiek. Kosten € 195,- (incl BTW) per deelnemer. Meld je aan voor 15 december 2021 Kĳk voor meer informatie op www.nationaallandschap.frl

www.nationaallandschap.frl

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

ZUSSEN BETTY EN HENNY FEENSTRA

“WE WILLEN DE OUDE, FRIESE BAKKERSTRADITIE IN ERE HOUDEN” De zussen Betty en Henny Feenstra uit Lemmer werkten allebei jarenlang bij bakkers in het dorp, en zijn daarna blíjven bakken, voor hun gezin, familie en vrienden. Ze merkten echter dat sommige traditionele banketbakkersproducten tegenwoordig bijna niet meer worden gemaakt. Het zou ontzettend zonde zijn als deze traditie verloren gaat, vinden de zussen. Dat bracht hen op het idee om een uniek Fries Bakboek samen te stellen, vol zoete recepten uit de bakkerstraditie die Fryslân rijk is. >> TEKST WENDY NOORDZIJ // FOTO’S LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

deFryskeMarren HENNY EN BETTY FEENSTRA deFryskeMarren

“HET WAS VEEL WERK, MAAR WE HEBBEN OVERAL OOK VEEL LOL GEHAD”

A Als tieners wilden Henny en Betty Feenstra, die opgroeiden in Lemmer, graag iets bijverdienen. Hun vader stelde hen voor om bij één van de drie de lokale bakkers aan het werk te gaan. Dat zagen ze beiden wel zitten en zo kwam het dat Henny bij banketbakkerij Thijsseling en Betty bij brood- en banketbakkerij Wynia aan het werk ging.

TAART MET VANILLESTAAFJES

“Ik voerde allerlei werkzaamheden uit, zoals amandelen op de gevulde koeken doen, bonbons uit de vormpjes halen et cetera”, begint Henny Feenstra. “De bakkerij is een fijne plek om te werken. Er is altijd reuring, gezelligheid en warmte.” Ook haar zus Betty deed haar werk met veel plezier. “Ik heb eindeloos dúmkes uit lange repen deeg gesneden. Die handeling zal ik nooit meer vergeten. Ik vond het altijd hartstikke leuk werk.” Ondanks dat de zussen niet voor het bakkersvak hebben gekozen - Henny is docent en Betty directeur - bleef de liefde voor bakken bestaan. “Ik maakte vaak marsepeinen taarten voor de hele familie en ik vind het ook erg leuk om samen met de kinderen te bakken”, vertelt Betty, die in maart vorig jaar veertig werd. Zus Henny wilde haar toen op een bijzondere manier verrassen: “Betty vindt vanillestaafjes zo lekker. Dat zijn van die driehoekige vanillecakejes met rose fondant. Het leek me erg leuk om haar te verrassen met een speciale vanillestaafjestaart. Ik heb verschillende bakkers gevraagd, maar veel van hen kenden deze nostalgische lekkernij niet. Uiteindelijk vond ik een bakker, die het recept wél had en speciaal voor Betty’s verjaardag wel zo’n taart wilde maken.”

De zussen Betty (links) en Henny Feenstra schreven samen het Fries Bakboek.

MOEDER HEEFT DE OPLOSSING Helaas gooide corona roet in het eten. “De verjaardag ging niet door en we moesten de bakker afbellen”, vervolgt Henny. Gelukkig had haar moeder de oplossing. “Ze vertelde dat ze nog een vorm voor deze staafjes op zolder had liggen. Daardoor kon ik de staafjes zelf maken. Naast de vanillestaafjes zijn er nog veel meer ambachtelijke, mooie, Friese producten van vroeger. We vroegen ons af of er een bakboek bestond vol recepten van Friese banketbakkersproducten. Tot onze grote verbazing was dat niet het geval. Ongelooflijk! Vooral omdat onze provincie zo’n rijke traditie heeft.” Een idee was geboren: zélf een bakboek maken.

TWEE VERSIES “Natuurlijk was dit een heel ambitieus plan”, vult Betty haar zus aan. “We hebben allebei een drukke baan én een druk gezin. En normaal gesproken staat de zaterdag in het teken van het sporten van de kinderen, maar door de lockdown was alles afgelast. Daardoor hadden we ineens tijd over.” De zussen namen contact op met Steven Sterk van Uitgeverij Noordboek. “Die vond het een prachtig idee en stelde voor om zowel een Nederlandse als een Friese uitgave te maken. ‘Een Fries bakboek hoort in het Fries’, zei hij tegen ons. Daar waren wij het helemaal mee eens.”

RECEPTEN VERZAMELEN Als eerste stap vroegen de zussen Friese bakkers en oud-bakkers om hun recepten. Hiervoor deden ze ook een oproep via Omrop Fryslân. Ze kregen ontzettend veel reacties binnen. “We waren aanvan-

kelijk best verbaasd dat zoveel mensen een oud-bakker in hun familie hebben. Totdat een oud-bakker uit Dokkum ons uitlegde hoe dat komt: vroeger werd het brood gebakken in een hele kleine gasoven. Daardoor kon een bakker eigenlijk alleen maar bakken voor de mensen in de straat. Friesland telde op een gegeven moment zo’n 1300 bakkers, nu zijn dat er nog maar circa honderd.”

HEEL VEEL TESTEN Betty en Henny waren erg blij met alle - soms handgeschreven - recepten en besloten ze uit te proberen. Dat was het begin van een periode waarin ze beiden ontzettend veel bakten. Henny: “Voor één product hadden we vaak verschillende recepten. Wij zijn heel veel gaan testen en hebben uiteindelijk voor de recepten gekozen, zoals wij ze zelf het lekkerste vinden. Ik heb wel 29 keer oranjekoek gebakken voor ik helemaal tevreden was.” Alleen bij de Fryske dúmkes konden ze geen keuze maken. “Sommige bakkers zweren bij hazelnoot en anderen juist bij amandel. Daarom hebben we besloten om beide recepten mee te nemen.”

VERHALEN VAN VROEGER Ook oud-bakker Klaes Hoekstra schoot de dames te hulp. Hij stelde zijn oude bakkersboeken met handgeschreven recepten uit 1918 beschikbaar. Deze recepten waren afkomstig van zijn grootvader. “Hiervan hebben we onder meer het recept voor Friese eierkoeken gebruikt. Deze zijn een stuk luchtiger dan de grotere en zwaardere variant uit het zuiden van Nederland. We vinden

“IK HEB WEL 29 KEER ORANJEKOEK GEBAKKEN VOOR IK HELEMAAL TEVREDEN WAS”

het ontzettend leuk dat we deze koeken nu opnieuw kunnen introduceren.” Naast de recepten en de bijbehorende foto’s wilden de initiatiefnemers ook heel graag iets over de geschiedenis van de lekkernijen vertellen. “We zijn echt verzamelaars geworden van mooie verhalen. Zo trouwde rond 1650 Oene Andries van Albeda, de zoon van Pybe van Albeda, een voorname inwoner van Leeuwarden, met Elisabeth Roorda de Borghreef. Pybe gaf zijn zoon een uitzet mee toen hij trouwde, ‘voor den bruidegom’. De bruidsschat bevatte niet alleen een complete inrichting met onder andere een nieuw bed en een geit. Pybe betaalde ook alle bruiloftskosten, inclusief het banket met zogenoemde ‘struijselingen’. Dat waren een soort eierkoeken, volgens de Leeuwarder Courant uit 1833.” Bij hun zoektocht naar een recept voor ‘harde eierkoeken’ stuitten de zussen ook op een bijzonder verhaal uit Sneek. “Mensen uit de omgeving van deze stad vertelden dat er voor de oorlog in Sneek een joodse bakker gevestigd was, die twee nichten had, Roosje en Lina Pino. Lina was doof. Vanwege de sabbat mocht de bakker op zaterdag niets verkopen. En aangezien de zondag voor de christenen heilig was, moesten ook die dag de deuren gesloten blijven. Dat zou twee dagen geen omzet betekenen, maar daar had-

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 11 • 2021

Henny (links) en Betty Feenstra met in hun midden oud-banketbakker Thijsseling, bij wie Henny vroeger heeft gewerkt.

“WE ZIJN ECHT VERZAMELAARS GEWORDEN VAN MOOIE VERHALEN” anijs houdt, dan laat je het weg. Zo gaan de banketbakkers zelf ook te werk.”

TIJD, TEMPERATUUR EN TOEWIJDING

den de zussen Pino wat op bedacht. Vanuit een luikje legden de nichtjes op zondag eierkoeken neer. Na de kerk konden de Snekers de eierkoeken meenemen, die ze een dag later kwamen betalen.” De zusjes Pino overleefden de oorlog niet. “Helaas zijn de nichtjes afgevoerd naar Sobibor en daar op 53-jarige en 59-jarige leeftijd om het leven gebracht.”

de Friese bakkersgeschiedenis en -traditie. “Het was veel werk, maar we hebben overal ook veel lol gehad”, blikken de zussen terug. “We hebben verschillende sessies gehouden om onze baksels op de foto te zetten. We vonden het leuk om het hele proces zoveel mogelijk in eigen hand te houden en vanwege corona kon dat ook niet anders.”

IMPROVISEREN

Het Fries Bakboek is 5 november verschenen en is volgens de auteurs bestemd voor hobbybakkers uit heel Nederland, maar natuurlijk in het bijzonder voor

Dit verhaal, maar ook de andere verhalen en de recepten maken het Fries Bakboek tot een uniek verzamelwerk van

Niet alle recepten hoeven per se thuis uitgetest te worden, menen Henny en Betty Feenstra. “Roggebrood mocht natuurlijk niet in het boek ontbreken, maar het is een hele klus om dit thuis te maken. Daarom hopen we dat mensen vooral ook bij de Friese bakker langs gaan om het brood te kopen. Bovenal is het boek een ode aan het bakkersvak. We hadden al veel respect voor de bakkers en dit respect is tijdens het schrijven nóg groter geworden.” Friezen, in Friesland zelf of om útens. “We hebben geprobeerd de recepten zo makkelijk mogelijk te maken. Soms ontkwamen we er niet aan om ook wat lastiger te vinden ingrediënten te gebruiken, zoals invertsuiker. Sommige ingrediënten en bereidingswijzen komen heel precies, terwijl andere recepten wat meer ruimte bieden om zelf te improviseren. Zo kun je naar smaak altijd meer of minder kaneel toevoegen. En als je niet van

De twee zussen besluiten met een tip: “In het gezin wordt vaak gesproken over rust, reinheid en regelmaat, maar voor bakkers is tijd, temperatuur en toewijding heel belangrijk. Wij hebben geleerd dat je voor sommige recepten echt de tijd moet nemen. Sommige kookdegen bijvoorbeeld moet je een paar dagen laten staan. Daar wordt het alleen maar beter van.”

Uniek dineren of borrelen in een oude Doopsgezinde kerk! kerk ZONDAG 14 NOVEMBER AANVANG: 16:00 UUR

THEATER DINER

Met Marjolein Meijers band

Kom muzikaal genieten van een heerlijk menu Zie ook onze website! Reserveer op tijd. Vol= vol! Reserveer via info@ponkje.nl!

De IJzeren Man DAK- & GEVELBEPLATING

houd met het leveren en aanbrengen van stalen en aluminium dak- en gevelbeplating. derland.

aantal vacatures ontstaan voor de functies van:

• Voorman monteur dak- en gevelbeplating • 2e monteur dak- en gevelbeplating • Leerling monteur dak- en gevelbeplating (interne opleiding)

Fermaningsteech 1 - 8551 SP Woudsend - T 0514 - 59 12 50

In deze functies draag je zorg voor o.a.: • Het monteren van dak- en gevelbeplating op locatie • Het uitvoeren van de werkzaamheden binnen de VCA** regelgeving • Goede contactuele eigenschappen • VOL-VCA diploma (of bereid dit te halen) • Collegialiteit en stressbestendig

3 ETAGES VERLICHTING!

• Een salaris hetgeen in overeenstemming met de zwaarte van de functie en ervaring • Goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden

SPECIALE AANBIEDING!

MOOIE TRENDY

Belangstelling voor één van deze functies? Stuur dan een sollicitatiebrief met CV, vóór 15 december a.s. naar:

TAFELLAMP

Acquisitie naar aanleiding van deze vacature wordt niet op prijs gesteld.

VAN ZWART DRAAD. HOOGTE 38CM. van € 89,-

nú voor

€ 49,00

Kom snel langs. Wij informeren u graag!

Oosterdijk 89 Sneek • 0515-412874 • info@deboerlicht.nl • www.deboerlicht.nl

WORKSHOP MOODBOARD MAKEN

GA JE VERHUIZEN OF VERBOUWEN

DEELNEMEN? Vloeren Raamdecoratie Gordijnen Kasten op maat Verf & behang Stalen deuren Interieuradvies

plating genieten de voorkeur.

Jousterweg 20b 8447 RH Heerenveen T: 0513 724223 E: heerenveen@bronsnijder.nl

Tusken de Marren INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | NOVEMBER 2021

INHOUD

• Gemeentegezicht: Webredactie DFM zorgt voor duidelijke taal • Buurten veiliger met Burgernet • Evenementen weer op de agenda • Gezonde Wijkaanpak: samen met inwoners werken aan positieve gezondheid • Eén grote (pleeg)familie!

Gemeentelijke activiteiten kalender Vergaderingen gemeenteraad Woensdag 24 november Petear, 19.30 uur

Maandag 6 december Petear, 19.30 uur (onder voorbehoud)

Woensdag 8 december

Raadsvergadering, 19.30 uur Kijk voor actuele informatie op: www.defryskemarren.nl/ gemeenteraad

Energie besparen? Kom naar één van de informatieavonden

De snel oplopende gasprijzen zijn voor veel huishoudens reden om zich te oriënteren op energiebesparende maatregelen of aardgasvrij wonen. Wilt u uw woning energiezuiniger maken? Bezoek dan een van de informatieavonden van Tûk Wenjen, het energiebesparingsproject van gemeente De Fryske Marren. Informatieavonden: • Dinsdag 30 november - Zalencentrum ‘t Haske in Joure (ook digitaal te volgen) • Dinsdag 14 december - Zalencentrum St. Nyk in Sint Nicolaasga • Maandag 17 januari - MFA Lemstervaart in Lemmer • Donderdag 27 januari - Zalencentrum De Treemter in Balk • Woensdag 9 februari - Zalencentrum ‘t Haske in Joure • Maandag 28 februari - MFC It Klif in Oudemirdum Tijdens deze informatieavonden leggen we onder andere uit hoe u uw woning energiezuiniger maakt en wat u daarmee bespaart. Ook bespreken we de subsidiemogelijkheden die er op dit moment zijn. Aanmelden U kunt zich aanmelden via www.tukwenjen.nl/informatieavonden of telefonisch 14 05 14.

De Pontjes Rufus en De Woudfennen varen in het najaar en de winter door

Tûk Wenjen

De pontjes stoppen normaal gesproken half oktober met varen. Maar door een paar pontjes tot en met december in de vaart te houden, wordt de regio Zuidwest Fryslân nog aantrekkelijker en gastvrijer in de herfst- en winterperiode.

Dinsdag 30 november

Informatieavond, 19.30 uur ’t Haske in Joure

Dinsdag 14 december

Informatieavond, 19.30 uur Zalencentrum St. Nyk in Sint Nicolaasga

Aanmelden

Voor bovenstaande bijeenkomsten kunt u zich aanmelden via de website www.tukwenjen.nl/ informatieavonden.

Beveiligd mailen met De Fryske Marren via Zivver

Sinds maandag 11 oktober werken we met Zivver. Een oplossing voor veilige e-mail en bestandsuitwisseling. Zivver versleutelt berichten met gevoelige inhoud zoals persoonsgegevens, dossiers of andere informatie die u veilig ontvangt of wilt versturen.

In onze gemeente gaat het om Rufus in de Blokhuispolder en De Woudfennen tussen Boornzwaag en Joure. Deze pontjes gaan heel oktober varen en in november en december in de weekenden en kerstvakantie (m.u.v. de feestdagen). De pont Langwarder Feart bij Langweer is ook onderdeel hiervan; deze vaart altijd al het hele jaar door. VVV Waterland van Friesland heeft speciale najaars wandelen fietsroutes op www.waterlandvanfriesland.nl staan mét overzet.

Wat merkt u van het gebruik van Zivver? Als u een e-mail ontvangt van gemeente De Fryske Marren met privacygevoelige informatie, dan krijgt u een e-mail met een link naar een webpagina van Zivver. Om de e-mail te lezen moet u op Zivver een account aanmaken, zodat u daarna in de veilige omgeving kunt inloggen. In deze veilige omgeving kunt u de e-mail lezen, beantwoorden en doorsturen. Ook kan de bijlage bekeken worden. Kijk voor meer informatie op onze website: www.defryskemarren.nl/zivver.

FOTO: TOM GOOSSENS VOOR VVV WATERLAND VAN FRIESLAND

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | november 2021 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren.

Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren NOVEMBER 2021

GEMEENTEGEZICHT

Webredactie De Fryske Marren zorgt voor duidelijke taal

FOTO’S: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

Gemeente De Fryske Marren informeert inwoners over allerlei onderwerpen. Bijvoorbeeld via de website www.defryskemarren.nl. Het is belangrijk dat digitale informatie in duidelijke taal is geschreven en toegankelijk is voor iedereen. De webredactie van De Fryske Marren zorgt daarvoor.

Arosha Schotting

Jelly van Netten

De webredactie van de gemeente bestaat uit vier medewerkers communicatie: Janneke Wijnand, Jelly van Netten, Arosha Schotting en Audry Brandsma. Naast hun communicatiewerkzaamheden pakken ze samen de webredactie op.

Webredacteur bij de gemeente. Wat houdt dat in?

“Als webredacteur ben je de schakel tussen collega’s en inwoners”, legt Jelly uit. “Als redactie zorgen we ervoor dat teksten helder, duidelijk en foutloos op de website van de gemeente terechtkomen. Daarnaast letten we erop dat de uitstraling van elk bericht past bij de manier waarop we ons als gemeente willen laten zien.” “Ambtelijke teksten zijn soms lang en ingewikkeld”, vindt Janneke. “Om het voor elke inwoner leesbaar te maken, schrijven we onze teksten zoveel mogelijk op B1-niveau. Dat staat voor eenvoudige taal met woorden die iedereen begrijpt, in combinatie met korte alinea’s en tussenkopjes. Dat leest wel zo prettig.”

Audrey Brandsma Janneke Wijnand

“Ook blinde, slechtziende en dyslectische mensen en mensen met een andere beperking. Wij maken aanpassingen op de website, zodat de tekst ook voor hen duidelijk ‘leesbaar’ is. Bijvoorbeeld via braille of een schermlezer.” Janneke: “Door het regelmatig volgen van trainingen op het gebied van digitale toegankelijkheid leren we met een heel andere blik naar onze website te kijken. Dat is enorm verhelderend!”

Actuele website

Binnen de redactie zijn de werkzaamheden evenredig verdeeld. Jelly en Janneke nemen de dagelijkse hoofd- en

Leesbaar voor iedereen

De dames van de webredactie zorgen tevens voor een betere toegankelijkheid van de website. “Iedereen moet mee kunnen doen”, zegt Jelly.

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

eindredactie van de website voor hun rekening. “We plaatsen teksten en controleren of alles klopt. Zo checken we bijvoorbeeld of de links werken en of de teksten goed ‘lopen’”, aldus Janneke. Jelly: “We willen zo actueel mogelijk zijn. Als we zien dat informatie op een webpagina verouderd is, dan passen we het in overleg aan.”

Intern contentbeheer

Het werk van Arosha en Audry richt zich voornamelijk op de vertaalslag van de website naar intern contentbeheer. “Wij zorgen er bijvoorbeeld voor dat de kennisbank – onze interne informatievoorziening – upto-date is”, vertelt Arosha. “Deze kennisbank is bedoeld voor de medewerkers van ons klanten contact centrum (KCC).”

-Janneke-

‘Ambtelijke teksten zijn soms lang en ingewikkeld’ Audry licht toe: “Inwoners kunnen veel informatie en antwoorden op hun vragen op onze website vinden, maar niet álles. In zo’n geval kunnen ze het KCC bellen of mailen. De kennisbank is voor het KCC een soort digitale bibliotheek met extra informatie.” Naast het actueel houden van de kennisbank vult Arosha het pas vernieuwde intranet van de gemeente met informatie. Audry richt zich op het verbeteren van de dienstverlening via de website − denk hierbij aan het regelen van een paspoort en het aanvragen van mantelzorgwaardering tot het aanmelden voor de takkenroute. Ook vereenvoudigen Audry en Arosha de digitale aanvraagformulieren die op de website staan.

Krachten bundelen

De vierkoppige redactie is tevens verantwoordelijk voor de digitale afvalkalender en

plaatst met regelmaat berichten op de socialmediakanalen van De Fryske Marren. Op de vraag wat de kracht is van het viertal, antwoorden ze unaniem: “We maken gebruik van elkaars kennis en kwaliteiten.” Hoe lang ze dit werk inmiddels doen? Arosha: “Audry en ik werken relatief kort bij de gemeente – Audry twee jaar en ik één jaar – terwijl Jelly al in 1988 begon en Janneke in 1999.” De twee knikken bevestigend. “Van Jelly en Janneke leren wij het reilen en zeilen in een gemeentelijke organisatie”, gaat Arosha verder. En andersom? Jelly: “Na zoveel jaar doe je dingen vaak zoals je het altijd doet. De frisse wind van collega’s is dan welkom. Zeker als we samenwerken voor hetzelfde doel: onze digitale communicatie voor iedereen begrijpelijk en toegankelijk maken.”

www.defryskemarren.nl

Buurten veiliger met Burgernet Stel je voor: een oudere, verwarde man wordt vermist. Zijn familie maakt zich enorm zorgen en schakelt de politie in. Binnen een mum van tijd helpen honderden mensen in de omgeving om naar hem uit te kijken en is hij gevonden. Te mooi om waar te zijn? Integendeel, dankzij Burgernet zijn al veel van dit soort successen geboekt.

-Roelien-

‘Elke deelnemer maakt zijn of haar buurt veiliger’

Burgernet is een communicatienetwerk van inwoners, gemeenten en de politie. Via dit netwerk betrekt de politie burgers actief bij urgente zaken. “In de meeste gevallen betreft dat het vinden van vermiste personen”, vertelt Roelien de Jonge van Burgernet Noord-Nederland. “Maar ook kan het gaan om het opsporen van verdachten na een misdrijf.” Burgernet is een landelijk initiatief, maar wordt regionaal georganiseerd. Voor de deelnemende 39 gemeenten van Fryslân, Groningen en Drenthe coördineert Roelien de samenwerking tussen die gemeenten, de politie-eenheid Noord-Nederland en de deelnemende inwoners in deze regio. Roelien: “Hoe meer mensen zich bij Burgernet aansluiten, hoe effectiever het is. Elke deelnemer maakt zijn of haar buurt een beetje veiliger.”

Hoe het werkt

Aanvulling op buurtpreventiegroepen Roelien de Jonge van Burgernet Noord-Nederland

gebeurtenissen in de omgeving van waar je op dat moment bent. Denk bijvoorbeeld aan een inbraak, diefstal of een vermissing. Je krijgt dan het verzoek om uit te kijken naar een persoon of voertuig. Heb je iets gezien, dan kun je dat laten weten via de ‘Bel

FOTO: DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

Er zijn twee manieren om deel te nemen aan Burgernet. Het makkelijkste is om de gratis Burgernet-app te downloaden op je smartphone. De app gebruikt de locatie van je telefoon om je politieberichten te sturen over

van grote waarde voor de veiligheid in onze gemeente.” Inmiddels zijn er in De Fryske Marren al duizenden mensen die deelnemen aan het netwerk. Linda en Roelien hopen dat die groep steeds groter wordt. Linda: “Gelukkig wonen wij in een gemeente waar inwoners naar elkaar omkijken en waar weinig incidenten zijn. Maar ook hier is al gebleken dat Burgernet echt een verschil kan maken. Dit jaar zijn er succesvolle acties geweest in Joure, Lemmer, Sint Nicolaasga en OuwsterNijega. In elk van deze gevallen ging het om vermiste personen die snel teruggevonden werden.”

met de politie’-knop in de app. Om de Burgernet-app te gebruiken, hoef je je niet aan te melden. De tweede manier is om je op te geven via de website burgernet.nl. De spraak- of sms-berichten die je dan ontvangt, gaan over incidenten in de omgeving van de postcode die je hebt ingevuld. Als je iets hebt waargenomen, dan kun je rechtstreeks met de meldkamer van de politie bellen.

Extra ogen en oren

Namens gemeente De Fryske Marren is Linda Swart, adviseur openbare orde & veiligheid, betrokken bij Burgernet. Zij is enthousiast over het initiatief. “De politie kan niet overal zijn en alles zien. Met Burgernet zijn er een hoop extra ogen en oren in het veld. Dat is

In De Fryske Marren bestaan ook WhatsApp-buurtpreventiegroepen. Net als Burgernet zijn die te gebruiken bij alarmerende situaties. “Toch is er een duidelijk verschil tussen de twee communicatiemiddelen en vullen ze elkaar goed aan”, legt Roelien uit. “WhatsApp-buurtpreventiegroepen zijn van inwoners zelf en vooral bedoeld om misdrijven te voorkómen. Daarnaast kunnen ze handig dienst doen als verlengstuk van Burgernet. Veel beheerders van de WhatsAppbuurtpreventiegroepen nemen ook aan Burgernet deel. Berichten die zij via dat medium ontvangen, kunnen ze doorzetten naar hun buurtpreventiegroep. Zo bereikt de politie in korte tijd nóg meer mensen.” Doe jij ook mee aan Burgernet? Kijk voor meer informatie op burgernet.nl. Of scan de QR code

-Linda-

‘De politie kan niet overal zijn en alles zien’ Linda Swart, adviseur openbare orde & veiligheid bij De Fryske Marren

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren NOVEMBER 2021

EVENEMENTEN WEER OP

Dit interview is voor de laatste persconferentie op 2 november afgenomen. De nieuwe eisen zijn dan ook niet meegen

Jaarlijks worden in De Fryske Marren vele terugkerende evenementen georganiseerd. Maar vanwege corona ging het feest de afgelopen tijd in de meeste gevallen letterlijk niet door. Inmiddels pakken we de draad weer op. “Ons werk heeft het afgelopen anderhalf jaar steeds in het teken gestaan van het coronavirus”, zegt Sietie Bruinsma, juridisch beleidsadviseur APV (Algemeen Plaatselijke Verordening) & bijzondere wetten. Samen met haar collega’s Monique Reekers, die dezelfde functie heeft en Thea Banga, adviseur openbare orde & veiligheid houdt zij zich bij de gemeente onder andere bezig met het beoordelen van vergunningsaanvragen voor evenementen. “Zo’n negentig procent daarvan kon in die periode niet doorgaan. Dat was enorm teleurstellend voor alle mensen die zich er met hart en ziel voor inzetten. Soms waren zij al best ver met de voorbereidingen, maar dan kwam er weer een persconferentie met aangescherpte coronaregels en werd alle hoop de kop ingedrukt. Voor een aantal van hen, denk bijvoorbeeld aan professionele organisatoren en standwerkers, had dit jammer genoeg ook nog eens grote financiële gevolgen.”

Aangepaste regels

Inmiddels is de situatie veranderd en is er qua evenementen weer meer mogelijk. Toch zijn er nog steeds strikte regels om in acht te nemen, waaronder: • Voor evenementen waarbij géén doorstroom van bezoekers is, moet iedereen van 13 jaar en ouder een coronatoegangsbewijs laten zien. Dat kan een vaccinatiebewijs, een herstelbewijs (dit krijgt iemand die net corona heeft gehad) of een negatieve testuitslag zijn. • Is er wél doorstroom, dan is een coronatoegangsbewijs niet nodig. • Vindt de festiviteit binnen plaats, dan is zonder vaste zitplek 75% van de gangbare capaciteit toegestaan. Mét vaste zitplek is er geen maximumaantal bezoekers. • Bij alle evenementen, binnen en buiten, sluit de horeca om 12 uur ’s nachts. Afhalen blijft mogelijk. Sietie: “Door deze aangepaste regels konden bijvoorbeeld tijdens de Jouster Merke – waarvan de jaarmarkt toch nog niet door kon gaan vanwege het grote aantal bezoekers dat erop afkomt – de kermis en de wolmarkt ‘Joure onder de Wol’ weer plaatsvinden. En afgelopen maand was het weer mogelijk om te genieten van de Friese Hoek Race in Lemmer en het Oktoberfest in Balk.

- Sietie -

‘Ons werk stond steeds in het teken van corona’ Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

Sietie Bruinsma (links), juridisch beleidsadviseur APV (Algemeen Plaatselijke Verordening) & bijzondere wetten en haar collega Thea Banga, adviseur openbare orde & veiligheid

Zo zijn we al begonnen om onze reputatie als evenementengemeente in ere te herstellen.”

Oud en nieuw

Kijken we vooruit, dan zien we het einde van het jaar alweer naderen. Het carbidschieten kan als vanouds plaatsvinden. Voor oud-en-nieuwfeesten is het afwachten. “Als evenementen tegen die tijd nog steeds niet langer mogen duren dan tot middernacht, dan heeft het weinig zin om die feesten te organiseren”, zegt Thea. “Om de jaarwisseling toch gezellig te laten verlopen voor de jeugd en andere inwoners van De Fryske Marren, hopen wij dat zij zelf met leuke ideeën en initiatieven komen. Gezamenlijk kijken we dan naar

- Thea -

‘We hopen dat inwoners zelf met initiatieven komen’ de haalbaarheid daarvan en wat ervoor nodig is.” Vorig jaar was het tijdens de jaarwisseling niet toegestaan om in groepjes vuurwerk af te steken of met carbid te knallen. Hierdoor bleef het

www.defryskemarren.nl

DE AGENDA Deze foto is gemaakt op het moment dat de 1,5 meter regel niet van toepassing was.

omen.

EVENEMENTEN

KALENDER 2022

Op onze evenementenkalender staan alle grotere evenementen in De Fryske Marren. Tussen 15 oktober en 15 november 2021 kunt u uw evenement voor de kalender van 2022 aanmelden. Met de aanmelding ontvangt u niet automatisch een vergunning. Na 15 november worden de aangemelde evenementen besproken en kijken we samen met de hulpdiensten naar hun inzet. Na 1 januari 2022 wordt de evenementenkalender voor dat jaar vastgesteld en gepubliceerd. Staat uw evenement op de vastgestelde kalender? Dan kunt u hiervoor een vergunning aanvragen. Doe dit bij voorkeur twaalf weken en minimaal acht weken voor het evenement. Begin 2022 vertellen we in Tusken de Marren meer over de nieuwe evenementenkalender. Ga voor meer informatie en het aanmelden van uw evenement naar defryskemarren.nl/ evenementenkalender.

LEMSTER DICKENS FESTIJN

FOTO: NANTKO SCHANSSEMA, FOTO NANTKO

OP 11 EN 12 DECEMBER

FOTO: NANTKO SCHANSSEMA, FOTO NANTKO

Een van de evenementen die dit jaar weer doorgaan – als de coronaregels het dan nog steeds toelaten – is het Lemster Dickens Festijn. Dankzij de inzet van zo’n vijfhonderd vrijwilligers ademt het centrum van Lemmer op 11 en 12 december a.s. de sfeer van een stad in de negentiende eeuw, oftewel de tijd van de verhalen van Charles Dickens. “Het belooft weer een mooi festijn te worden”, vertelt Renske Keulen, een van de organisatoren. “Tijdens deze vijfde editie is het thema ‘It’s a Magical Christmas’. Er is onder andere theater, muziek, een Dickens Fair en een Christmas Family Dinner. Leuk om te bezoeken voor iedereen die een magische kerst wil beleven.” Kaarten voor het Lemster Dickens Festijn zijn te koop via tickettekoop.nl. Kijk voor meer informatie op lemsterdickensfestijn.nl.

relatief rustig op straat. Met de nieuwe coronaregels is dit verbod opgeheven en is er weer veel vuurwerk te verwachten. Thea: “Helaas zorgt dat vaak ook voor overlast en vernielingen, zoals aan verkeersborden, bushokjes en prullenbakken. Het zou prettig zijn als inwoners zelf het initiatief nemen om dit zoveel mogelijk te voorkomen. Bijvoorbeeld door geld – dat anders besteed zou worden aan individueel vuurwerk – in een buurt bij elkaar te leggen en er een ‘vuurwerkshow’ voor alle bewoners mee te organiseren. Een mooie manier om samen feestelijk het nieuwe jaar in te luiden.”

FOTO: NANTKO SCHANSSEMA, FOTO NANTKO

bij De Fryske Marren.

Sinds vorig jaar gelden nieuwe regels voor het afsteken van vuurwerk. Kijk voor meer informatie op rijksoverheid.nl/onderwerpen/ vuurwerk/regels-vuurwerk. Of scan de QR code Van links naar rechts:Robert Scholten, W. v.d. Lageweg, de heer M. Bijl en de heer P. Smits.

Deze foto is gemaakt op het moment dat de 1,5 meter regel niet van toepassing was.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren NOVEMBER 2021

GEZONDE WIJKAANPAK

samen met inwoners werken aan positieve gezondheid

Bij het begrip ‘gezondheid’ denken we vaak aan het oplossen van gezondheidsproblemen. Toch gaat gezond zijn ook om andere dingen. Lekker in je vel zitten bijvoorbeeld. Mee kunnen doen met anderen. Het gevoel hebben dat je leven betekenis heeft. En om kunnen gaan met fysieke, mentale en emotionele uitdagingen. Zo’n brede kijk heet positieve gezondheid.

Chronische stress

Helaas is positieve gezondheid niet voor iedereen vanzelfsprekend. “Omstandigheden als geldzorgen, schulden, psychische of lichamelijke problemen leiden vaak tot chronische stress”, legt Myrthe Sijtsema van GGD Fryslân uit. “En dat heeft impact op de gezondheid en zelfs op de gemiddelde levensduur. Wie chronisch stress ervaart, heeft bovendien niet altijd de energie en mogelijkheid om zelf bijvoorbeeld met een gezonde leefstijl aan de slag te gaan.”

Eigen regie

Gemeente De Fryske Marren is daarom gestart met het meerjarige project Gezonde Wijkaanpak. Binnen dit project bundelen Sociaal Werk De Kear en GGD Fryslân de krachten en werken ze samen met het sociaal wijkteam van de gemeente. Deze partijen gaan intensief met inwoners samenwerken om meer positieve gezondheid in de wijken te brengen. Niet door van bovenaf iets op te leggen, maar door bewoners van de wijk te vragen wat zíj nodig hebben. De nadruk ligt op de eigen regie en mogelijkheden van inwoners zelf.

Gezonde keuze

De focus van het project is deels collectief. Binnen wijken en buurten

FOTO: NANTKO SCHANSSEMA, FOTO NANTKO

Gezondheid is een breed begrip. Het gaat niet alleen over niet ziek zijn, maar ook over goed in je vel zitten en een zinvol leven hebben. De komende jaren draagt gemeente De Fryske Marren actief bij aan de gezondheid van inwoners. Bijvoorbeeld met het project Gezonde Wijkaanpak, een samenwerking van de gemeente met Sociaal Werk De Kear en GGD Fryslân. De pilot daarvan start in Joure en Sint Nicolaasga.

Van links naar rechts: Tanja Kombrink van Sociaal Werk De Kear, Myrthe Sijtsema van GGD Fryslân en Thea Postma van Wolwêze.

is het doel een gezondere omgeving creëren en daarbij zoveel mogelijk partners betrekken. “Zoals scholen, sportverenigingen en buurthuizen”, legt Tanja Kombrink van Sociaal Werk De Kear uit. “Deze partijen gaan we inspireren om de gezonde keuze de makkelijke keuze te maken. Bijvoorbeeld door een rookvrij beleid te hanteren of gezonde tussendoortjes in de kantine aan te bieden.”

Iedereen anders

Binnen het project is nadrukkelijk ook ruimte voor individueel maatwerk. “We willen graag weten welke kansen voor verbetering de inwoners zelf zien”, zegt Myrthe. “Dat kan heel breed zijn, want iedereen ervaart zijn gezondheid anders. Voor de een is het belangrijk om te stoppen met roken of minder schulden te hebben. Een ander heeft behoefte aan meer sociale contacten. Weer iemand anders zou praktische adviezen willen krijgen om betaalbaar en toch gezond te koken. Een vierde wil meer plezier beleven in de dagelijkse bezigheden.” “Door met inwoners in gesprek te gaan en te luisteren naar wat er speelt en leeft, komt boven tafel waar behoefte aan is”, vult Tanja aan. “Ze gaan vervolgens zelf met die ideeën aan de slag. Onze rol is ondersteunen en verbinding leggen met partijen die iets kunnen betekenen. We kijken dan vooral naar al bestaande initiatieven

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

- Mirthe -

‘Iedereen moet kansen en mogelijkheden voor een goede gezondheid krijgen’ en netwerken. Stel, iemand heeft weinig daginvulling en zou graag iets actiefs willen doen met anderen. Zo’n inwoner zou kunnen aansluiten bij een wandelgroepje of andere activiteit in de omgeving.”

Nog gezonder worden

De eerste stappen zijn inmiddels gezet. Myrthe: “In Joure is een aantal inwoners uitgenodigd voor een zogenoemde ‘Photovoice’, waarbij ze foto’s konden maken van dingen in hun wijk waarvan ze blij worden of waarvan ze stress krijgen. Daar gaan we over praten. Ook wordt hun verhaal verwerkt in een lied.” Begin november werd in Sint Nicolaasga een eerste bijeenkomst gehouden. Inwoners uit de wijk kregen hiervoor

een uitnodiging. Tanja: “Tijdens de bijeenkomst konden ze aangeven wat gezondheid voor hen betekent, waar ze in hun buurt trots op zijn en wat er nodig is om nog gezonder te worden.”

Bewustmaking

In Sint Nicolaasga sluit de Gezonde Wijkaanpak naadloos aan bij het al bestaande Bloeizone-initiatief Wolwêze Sint Nyk. Een initiatief met partijen als huisartsen, scholen, jeugdverenigingen, ouderenverenigingen, zorgorganisaties, de GGD, plaatselijk belang en de gemeente. “Wij zijn actief bezig met het bewustmaken van een gezonde leefstijl”, vertelt Thea Postma van Wolwêze. “En we kijken wat het dorp zelf te bieden heeft om daaraan bij te dragen. Er zijn heel wat laagdrempelige initiatieven rond bijvoorbeeld gezonde voeding, beweging en sociale activiteiten, maar niet iedereen kent ze. We bundelen onze krachten met de Gezonde Wijkaanpak en zo versterken we elkaar.” De pilot duurt twee jaar. Daarna is het de bedoeling dat Gezonde Wijkaanpak zich uitbreidt over meerdere gebieden in gemeente De Fryske Marren. Het ultieme doel? Dat het project overbodig is, omdat alle inwoners ‘positief gezond’ zijn. Myrthe: “Ons ideaal is dat iedereen kansen en mogelijkheden voor een goede gezondheid heeft.”

FOTO: NANTKO SCHANSSEMA, FOTO NANTKO

www.defryskemarren.nl

Van links naar rechts: Romy, pleegmoeder Diny, pleegvader Franke, Wesley en Niels (vriend van Romy).

EÉN GROTE (PLEEG)FAMILIE!

In het huis van Franke en Diny Roskam-de Jong is volop ruimte. En evenzoveel warmte. Samen vingen ze de afgelopen jaren vijf pleegkinderen op. Aan de keukentafel in Haskerhorne vertellen ze − met hun pleegkinderen Wesley en Romy − hoe bijzonder dit is. En hard nodig ook. Er is namelijk een tekort aan pleegouders, ook in De Fryske Marren. Het is een hardnekkig vooroordeel: pleegkinderen zouden lastig zijn en er zou niets van ze terecht komen. Wesley (20) en Romy (23) bewijzen het tegendeel. Wesley zit op school en woont bij de familie Roskam. Romy studeert, werkt vier dagen en kocht twee jaar geleden samen met haar vriend Niels een koopwoning. Wesley was acht toen hij bij Diny en Franke kwam. “Ik weet nog goed dat we naar Frankrijk gingen en dat Wesley samen met zijn nichtje afwasdienst had. Zijn nichtje deed haar beklag, omdat Wesley niet

wilde helpen. Ik ging ernaartoe en zag dat hij gewoon niet wist wat hij met die ranjabeker aan moest”, vertelt Diny. Het is een tekenend voorbeeld uit de pleegzorg. Niet elk kind wordt gestimuleerd om mee te draaien in het gezinsleven.

met haar vriend Franke, die zelf geen kinderen had. Hij moest natuurlijk ook met Diny’s plannen instemmen. Samen besloten ze het avontuur aan te gaan. “We hebben er geen moment spijt van gehad”, zegt Diny stellig.

Mooi avontuur

Eén groot gezin

Het pleegouderschap kwam per toeval op Diny haar pad. “Een vriend van mijn zoon kwam in de problemen en ik nam hem in huis. Toen hij na acht maanden wegging, was ik heel blij dat ik dit had kunnen doen.” Het smaakte naar meer. Inmiddels woonde Diny samen

WEEK VAN DE PLEEGZORG

Op 3 november (t/m 10 november) startte de landelijke Week van de Pleegzorg met onder andere de actie ‘Doneer je schoolhek’, waarbij er op schoolhekken spandoeken hingen om aandacht te vragen voor pleegzorg. Wethouder Roel de Jong onthulde op 3 november het eerste spandoek op basisschool de Trieme in Sintjohannesga. “Gemeente De Fryske Marren ondersteunt deze actie van harte en we hopen dat heel Friesland volgt. Pleegouders zijn zo ontzettend belangrijk, omdat ieder kind een veilige en kansrijke toekomst verdient” aldus wethouder de Jong.

“Het is hier gewoon één grote familie. Diny haar kinderen vragen altijd naar Wesley & Romy en andersom ook”, aldus Franke. “Ja, dat klopt”, knikt Romy. “Deze zondag ben ik jarig en dan komen ook de andere kinderen van Diny bij Niels en mij op bezoek.”

Op de rit

Romy en Wesley werken hard aan hun toekomst. Ze zijn − zowel letterlijk als figuurlijk − goed op weg. Romy zit nu, na afronding van haar transportopleiding, in het derde jaar van de hbo-opleiding Human Resource Management (HRM). Verder werkt ze als administratief medewerker bij een wijngroothandel. Ze droomt van een klein transportbedrijf waar ze op de vrachtauto rijdt én de HRM

Pleegouder worden? In Friesland is een groot tekort aan pleegouders. En dat is ontzettend jammer, want elk kind verdient een veilige en kansrijke toekomst. Wil jij weten hoe je een kind kunt helpen? Meld je dan aan voor een informatieavond op: jeugdhulpfriesland. nl/pleegouder-worden. Daar hoor je onder meer welke oudercompetenties van pas komen, hoe de screening gaat en hoe ouders en kinderen aan elkaar gekoppeld worden.

doet. Romy: “Bij Diny en Franke heb ik geleerd dat ik mag zijn wie ik ben, en dat ik me niet altijd groot hoef te houden.” Wesley heeft zijn draai gevonden in de opleiding Manager Transport & Logistiek aan het Friesland College. “Vroeger cijferde ik mezelf vaak weg, dan dacht ik: laat maar zitten. Hier heb ik geleerd beter

- Diny -

‘Trots op deze twee’

voor mezelf op te komen. Ook ben ik mijn pleegouders heel dankbaar dat het contact met mijn ouders altijd soepel is verlopen.”

Van onschatbare waarde

Als pleegouder ben je van onschatbare waarde en leer je om kleine successen te vieren: een behaald zwemdiploma of de apetrotse blik als nieuwe schoenen in de smaak vallen. Diny: “Als je ziet waar ze nu staan, dan kan ik alleen maar heel erg trots zijn op deze twee. Ik ben blij dat ik daar samen met Franke aan bij mocht dragen.”

deFryskeMarren

www

deFryskeMarren

#FACETOFACE JOLANDA EN GEERT SCHOKKER fotografie JOHAN BROUWER tekst EELKE LOK

“We leare der enoarm fan” Jolanda en Geert Schokker wonen in Bantega. Een drukbezet echtpaar. Soms hebben ze ’s avonds om een uur of elf even de tijd om samen op de bank te gaan zitten. Even met de voetjes op tafel; uitpuffen. Ze zijn bijna te uitgeblust om nog enthousiast druk met elkaar te praten. Het is in de orde van: ‘Kopke thee?’ – ‘Jawol’. “Ach, dan sjogge we oant healwei twaën telefyzje en dan gean we ek wer te let op bêd.” Want de volgende dag wacht hun dagelijks werk. En wacht het vrijwilligerswerk waar ze dag en nacht mee bezig zijn. Ze zijn multivrijwilligers voor de Bantegaster mienskip. En daar horen ze zelf dus ook bij, want ze vinden het “hartstikke leuk en we leare der enorm fan.”

Jolanda Schokker heeft een kapsalon (mannen en vrouwen) in het centrum, schuin tegenover de kroeg. Als je er naar vraagt weet ze niet eens hoeveel klanten ze die ochtend heeft gehad. Heel Bantega gaat daar naar de kapper. Haar man Geert werkt bij een installatiebedrijf, maar heeft ook een eigen handeltje in zaken die met de computer te maken hebben. Hij maakt onder andere webpagina’s voor de liefhebbers. Hij is daar handig in. Heeft een winkel in het spul gehad, maar dat was weer níét handig. Dan moet je inkopen, en dat is in die wereld bijna gokken.

PLAATSELIJK BELANG Geert heeft de webpagina voor de kapperszaak van zijn vrouw gemaakt. Ook de website van Plaatselijk Belang komt van zijn hand. “Dêr moat we al efkes nei sjen, want der wurdt optheden net al te folle mei dien.” Hij kijkt zijn vrouw aan. “Dat kinst dó aanst wol dwaan, do wist hoe’t it moat.” De ene vrijwilliger spoort de andere aan. Want Jolanda is sinds kort benoemd in het bestuur van Plaatselijk Belang. “Wat ik dêr presies dwaan moat, dêr moat we it noch oer ha.” En ze stond ook niet te dringen, toen ze gevraagd werd, maar de hele vergadering vond het een goed idee dat de kapster in het bestuur zou komen. Centrale vrouw. “Dat kinsto wol dwaan, Jolanda.”

deze ijsclub doet dat wel, maar doet ook veel meer. Twee maanden geleden hadden ze bijvoorbeeld de Elfstedentocht op skeelers. Dat is veel zwaarder dan fietsen of schaatsen. De Polder is beroemd omdat ze destijds met die Elfstedentocht begonnen. Ze hadden wel eens tweehonderd deelnemers, nu waren het er een kleine honderd. “It blykt dat it hieltyd mear in feteranespultsje wurdt, it is wat ferskood.” En juist die veteranen nemen hun petje af voor een ijsclub die verder denkt dan het gebruik van enkel eigen paden en wegen. Die wegen gebruiken ze binnenkort wel. Deze maand wordt een mountainbiketocht gehouden. Die begint met een slag door Bantega, daarna gaan ze zig-zag door het Kuinderbos en dan via de wegen naar Bantega terug. En hoewel het een tocht is, weet Geert ook dat als twee mountainbikers ergens fietsen, dat dan de tweede de eerste altijd voorbij wil. Zo’n 160 hadden zich al vrij snel opgegeven, dus dat komt wel goed. “Ach, it is in aardige route, we moat yn it bosk oer de âlde dwinger hinne. Je komme op paden wer’t je oars net komme meie.”

SJINKIE KNEGT

Toen kon ze niet meer anders, “want at net ien it docht, komt it net klear.” Ook in Bantega willen veel mensen best een keertje wat doen, maar niet structureel. Jolanda wel. Zo heeft ze ook vele jaren in het Oranjecomité gezeten. Heel actief in de organisatie van evenementen en festiviteiten, zoals dorpsfeest en Koningsdag. “En de spûketocht, dy is der ynkoarten ek wer.” Waarmee ze aangeeft daarin betrokken te zijn. En ze prijst de saamhorigheid van de Bantegaster bevolking als het om zulke manifestaties gaat. Ze gebruikt het woord vaak, “want it is dé karakteristyk fan de Bantegeasters.”

IJsclub De Polder heeft de vorige winter aan het ijs geproefd. Er brandt nu een verlangen naar een strengere winter. En Bantega heeft zich al weer opgegeven om Friese kampioenschappen op natuurijs te mogen organiseren, tot aan shorttrack toe. En dat laatste is logisch omdat internationaal shorttrack-vedette Sjinkie Knegt in Bantega woont. Er al vele jaren gehuldigd is voor aansprekende titels. De Polder wil nog meer publiciteit: voorzichtig wordt volgens Schokker gedacht om de concurrentie met de ijsclubs in Nijelamer, Steggerda en Ulesprong aan te gaan om de allereerste wedstrijd op natuurijs op de kortebaan te organiseren. Hij weet dat daar veel werk voor nodig is, maar durft de strijd aan te gaan.

IJSCLUB

TONEELVERENIGING

Geert is voorzitter van ijsclub De Polder in Bantega. En dat is niet een ijsclub waar gewacht wordt tot de vrieskou binnenkomt, waarna de baan wordt klaargemaakt. Ja,

Geert Schokker is in de Polder de opvolger van Jelle Wesselius die dat zo’n dertig jaar deed. Als iemand de saamhorigheid in Bantega kon binden was het Wesselius. Merkwaardig is dat Wesselius

naast politicus een goede toneelspeler was; misschien nog wel zou kunnen zijn. Als je goed luistert, als Jolanda en Geert op de bank zitten, dan hoor je soms teksten die niet waar kunnen zijn. Dan zijn ze aan het oefenen voor een toneelstuk. De Schokkers behoren tot de vaste toneelploeg van de toneelvereniging ‘Op Nij Feriene’. Ze spelen overigens niet elk jaar en zitten beiden toevallig niet in het stuk wat nu gerepeteerd wordt: ‘Hertstocht’. Daar spelen maar vier mensen in mee. Dat stuk zou al in oktober zijn gespeeld. Het voorgaande stuk, ‘In grutte geast’, werd vorig jaar het laatste weekend ook al afgelast vanwege de intredende corona. En nu slaat de corona nog steeds toe. “We wienen gewoan noch net klear om ‘Hertstocht’ al te spyljen, we ha te lang yn de sliepstand sitten. Dus we ha it no ferset nei febrewaris.” Jolanda kan dat allemaal weten, want ze zit ook in het bestuur van de toneelvereniging; doet daar het secretariaat en het jeugdtoneel. Op Nij Feriene heeft een aantal jaren terug besloten dat als ze wat doen het goed moet zijn. Ze zagen het stuk “Ien fleach oer it koekoeksnêst” en toen waren ze verloren. “Echt spylje, at der stiet in tútsje, net wat dwaan, nee, fol op de bek!” Het blijkt te werken, ze noteren hoge cijfers en veel kijkers, want ze treden ook in Lemmer op. En ze spelen altijd Friese stukken.

MULTIVRIJWILLIGERS Multivrijwilligers als Jolanda en Geert Schokker kunnen het woord wat we moesten gebruiken eigenlijk niet horen: corona. Omdat ze beiden te maken hebben met de hele Bantegaster mienskip, en die heeft de sociale contacten heel erg nodig. “En wy sels ek, fansels.” Als je met het echtpaar spreekt is het net alsof ze allebei uit de slaapstand zijn gekomen. Ze gaan er weer vol tegenaan. “Want it is itselde as oeral, minsken wolle wol putsjes dwaan, mar net yn in bestjoer. Wy bin oars, fine it aardich, se kinne ús allegear. En we leare der noch hieltyd fan. Wat wol je noch mear?”

NUMMER 11 • 2021

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Duimstraat 36 • Echtenerbrug • 0514 541 006 • melchers-dejong.nl MEUBELS • VLOEREN & RAMEN • ZONWERING • SLAAPKAMERS • BOOT- & HERSTOFFERING

Verhuizen is het einde van een fase. En het begin van een nieuwe. Daarom wilt u dat dat op rolletjes verloopt. Dat kan met Hoekstra, Erkende Verhuizers® uit Sneek. Met verhuizers die niet alleen zorgvuldig inpakken en uitpakken. Maar ook doorpakken. Zo zijn uw verhuizing én uw spullen letterlijk in goede handen

Verhuizen zonder zorgen. Hoe? Hoekstra. hoekstrasneek.nl/verhuizingen (of scan de QR-code)

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST JANITA BARON // FOTO’S LOTTE LAWANT

BRANDED CONTENT

deFryskeMarren HET TEAM VAN BOEKHANDEL BINNERT OVERDIEP ZIT VOL ENERGIE EN ENTHOUSIASME

“WIJ GELOVEN DAT VERHALEN GEBRACHT MOETEN WORDEN!”

Vól energie is het team van boekhandel Binnert Overdiep in Heerenveen, na een zwaar Covidjaar, aan de slag gegaan. Ze zijn er met elkaar van overtuigd dat verhalen verteld moeten worden, ook lokale verhalen, en dat zie je terug in het uitgebreide assortiment en de georganiseerde activiteiten. Hoewel ook deze winkel natuurlijk een economisch belang heeft, staat dat niet voorop in de keuzes die het team maakt. De boekhandel wil in de eerste plaats maatschappelijk verantwoord ondernemen. Waarbij er volop ruimte is voor lokale schrijvers, unieke kunstobjecten, duurzaamheid én nieuwe kennis en kennismakingen.

Zoals vrijwel iedere ondernemer kan beamen heeft corona voor een roerige periode gezorgd waarbij ook de boekhandel van een essentiële winkel in de eerste lockdown naar een volledige sluiting in de drukste periode van het jaar tijdens de tweede lockdown ging. Stapels boeken, die normaal rond de feestdagen verkocht worden, bleven nu in de winkel liggen. Tenminste, in eerste instantie. Het team besloot om niet bij de boeken neer te zitten en stapte letterlijk op de bezorgfiets. En ze kwamen met nieuwe plannen om de aankomende periode feestelijk te maken. De winkel ligt letterlijk vol én er staan mooie activiteiten op het programma.

CLICK & COLLECT Wist je dat er buren zijn die pakketstress hebben? Dat er mensen zijn die niet eens onder de douche durven stappen als ze weten dat er een

LINKS: Winkelchef Nynke in actie. MIDDEN BOVEN: Jenske en Nienke pakken alles mooi voor de klant in. MIDDEN ONDER: Het karakteristieke winkelpand in het midden van winkelstraat De Dracht in Heerenveen RECHTS: Annet, al jaren het gezicht van de kantoorboekhandel van Binnert Overdiep.

pakketje komt, bang om het pakketje te missen? We zijn met zijn allen flink meer online gaan shoppen in de afgelopen jaren. Ondernemers proberen hier op verschillende manieren op in te spelen. Binnert Overdiep meent nu dé oplossing gevonden te hebben: click & collect. Niet langer hoef je online vooraf te betalen: je reserveert alleen het boek op jouw naam. Je haalt vervolgens het boek, of een ander product, op wanneer het jou uitkomt en je betaalt pas op dát moment. En dat kan natuurlijk ook met contant geld. Hoe fijn is dat?

poëzie. Of zoals de uitgever omschrijft: “Met drama, humor, verdriet en vooral Rock&Roll.” Op woensdag 29 december zal er in de boekhandel zelf een feestelijke bijeenkomst zijn met onder anderen Beppie en Xandra Brood. niet per se financieel uit kunnen, maar ze zijn wél belangrijk om te organiseren voor de inwoners van de regio, is het team van mening. In het verleden waren er al avonden voor ‘young adults’; was er een lezing rondom Friezen die kinderen bij hen lieten onderduiken tijdens de Tweede Wereldoorlog; en vonden er publieke presentaties plaats rondom unieke kunstobjecten in de collectie, zoals het Rijksmuseumboek en de schetsboekjes van Vincent van Gogh.

HERMAN BROOD Het is natuurlijk heerlijk als je ’s avonds iets bestelt wat de volgende dag al op je deurmat ligt. Vanzelfsprekend biedt Binnert Overdiep ook nog steeds die mogelijkheid aan. Maar het kan ook anders. De boekhandel in Heerenveen was één van de eerste boekwinkels in Nederland die een webshop had. Daarmee bedienen ze inmiddels een groot gebied in Nederland. Die voorsprong heeft boekhandel Binnert Overdiep in de afgelopen periode verder uitgebreid. Inmiddels kun je namelijk niet alleen boeken bestellen, maar ook speelgoed, puzzels, kantoor- en hobbyartikelen en veel meer. Kortom, alles wat je ook in de fysieke winkel vindt mét actuele voorraad.

CULTURELE FUNCTIE

Minke, zelf een gepassioneerd literatuurlezer.

Het team en de eigenaren van Binnert Overdiep zetten daarnaast flink in op een culturele functie, met bijzondere culturele activiteiten. Activiteiten die voor de winkel

In die laatste categorie heeft Binnert Overdiep een leuk nieuwtje: er komt een exclusief boek uit in een oplage van slechts vijfhonderd exemplaren, over Herman Brood. Dezelfde uitgever van eerdergenoemde kunstobjecten heeft zich nu op het oeuvre van Herman Brood gestort. Het nieuwe boek is een verzameling van ruim 3750 nog nooit vertoonde tekeningen, brieven, schetsen en

Voor in de agenda • Vrijdag 26 november, 20.15 uur: David van Reybrouck in het Posthuis Theater: ‘Revolusi’. • Zondag 28 november, 14-16 uur: Jimmy Nelson in de boekhandel. • Woensdag 29 december, 16-18 uur: Beppie en Xandra Brood in de boekhandel.

DAVID VAN REYBROUCK Met veel enthousiasme kondigt het team ook de andere activiteiten voor dit najaar aan. Zo organiseert de boekwinkel in samenwerking met het Posthuis Theater op 26 november een avond met de Vlaamse schrijver David Van Reybrouck over zijn nieuwste boek ‘Revolusi’, dat het verhaal van Nederlands-Indië vertelt. Door de NRC omschreven als: “De nieuwe David Van Reybrouck prikt het Nederlandse sprookje over Indië door.” Een avond waarop je gegarandeerd met nieuwe kennis en inzichten naar huis zult gaan, zo meent men bij de boekwinkel.

JIMMY NELSON Of wat dacht je van de internationaal gerenommeerde fotograaf Jimmy Nelson, die op 28 november naar Heerenveen komt voor een signeersessie. Van hem is de uitspraak: “If you change the way you look at people, the people you look at, change.” En laat dat principe nu mooi aansluiten bij de gedachte en werkwijze van het team van boekhandel Binnert Overdiep. “Wij geloven dat verhalen gebrácht moeten worden!”, besluiten ze. En omdat de boekwinkel al die verhalen brengt, krijgen wij als lezers of bezoekers een kans om nieuwe kanten van onze geschiedenis en/of omgeving te leren kennen. Een kans om met beide handen aan te grijpen én daarmee de boekhandel te ondersteunen in haar maatschappelijke functie.

deFryskeMarren

IN DE MID

Laat je inspireren door de MIDdenstanders in Joure. In de MID vind je alles wat je nodig hebt.

02 03 04

06 07 08 09

Deze maand de STORM-aanbieding in whisky en wijn! Islay Storm 70 cl. blended malt Scotch whisky € 33,90. NOVELLO 2021, de primeurwijn van Cavit d’Italia FIORI d’INVERNO voor € 6,50 en TERRAZZE DELLA LUNA voor € 7,50 per ﬂes Wijnkoperij Joure www.wijnkoperij -joure.nl

Een unieke en ontspannen ervaring bij Blossom Babyspa Joure voor zowel ouder als kind. Neem je een kijkje op onze website? Blossom Babyspa Joure www.babyspajoure.nl Luxe chocoladeletters, vervaardigd uit het topsegment van Callebaut chocolade in melk, puur of wit, € 8,95 De IJsfabriek & Chocolade www.deijsfabriekjoure.nl Kom langs en check onze nieuwe menukaart! * Pumpkin spice latte * Caramel hot chocolate * Apple pie oat cappuccino Doppio Espresso Joure www.doppio-espresso.nl Pinstripe blue My-pashion high quality travel. Blazer € 89,95, pant € 84,95 mt. xxs t/m 2xl. Blouse Maicazz € 79,95 mt. XS t/m 3XL. Nieuwe collecties en outlet voor dames en heren, het hele jaar door! Fashion & Outlet center Joure www.facebook.com/ fashionoutletcenterjoure Quooker, binnen enkele seconden geﬁlterd, gekookt of gekoeld (bruis)water. Ervaar het bij Expert Joure. Expert - Joure www.expert.nl ZiZo en Enjoy. Jasje € 89,95 - Broek € 79,95 - Coltrui € 39,99 Toering Mode www.toeringmode.nl Bleu de Wolvega, per 100gr € 2.75 Zee Tsiis www.zeetsiis.nl PME Legend Snowpack 3.0. Prijs € 399,99 Terra 1888 - Gewoon voor Mannen www.terra-mannenmode.nl

06 NERGENS MAKKELIJKER DAN IN DE MID

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 11 • 2021

Tekst: Lotte van der Meij / beeld: Johan Brouwer

BERTHUS EN HAMMIE KOORNSTRA, EIGENAREN VAN WIJNKOPERIJ JOURE

”DE CRUX ZIT 'M IN HET FEIT DAT WAT WIJ DOEN NIET ALS WERKEN VOELT”

Een beleving bieden en niet zomaar iets verkopen in hun winkel, dat is het doel van Berthus en Hammie Koornstra, eigenaren van Wijkoperij Joure, samen met hun schoondochter Vanessa. Dat zorgt voor een bijzondere wisselwerking, waaraan zowel hun klanten als zij zelf plezier beleven. Klanten laten proeven en hen inspireren tovert vaak een grote lach op hun gezicht. Wijnkoperij Joure is gevestigd aan de Midstraat 142 in een pittoresk en authentiek pand, gebouwd in de karakteristieke Jugendstil. De winkel staat vol met een grote verscheidenheid aan wijn, whisky en ander gedestilleerd. Een ‘snoepwinkel’ voor volwassenen.

GEBOORTEHUIS Nog een bijzonderheid: het winkelpand is tevens de plek waar Berthus Koornstra in 1951 is geboren. Hij groeide daar bij zijn ouders op als enigst kind. Als vierjarig jongetje hielp Berthus zijn vader al met het schoonmaken van lege beugelﬂesjes. In de kelder tussen twee grote spoelbakken met borstelmachines. Zijn vader Jopie (Johannes), als opvolger van weer zíjn vader, pake Berthus, had in dat winkelpand toen een tabakszaak en een agentschap in bier en limonade in het souterrain, het keldertje. Het bier werd toentertijd nog zelf gebotteld vanuit aangevoerde eikenhouten vaten en uitgeleverd aan de horeca in Joure en naaste omgeving. Je kunt wel zeggen dat de liefde voor dranken er bij Berthus met de paplepel is ingegoten.

DE KEUZES VAN...

Berthus

Koffie of thee: koffie. Wijn of whisky: wij n. Uit eten of zelf koken: beide, maar ik mag graag zelf kokkerellen. Hartig of zoet: hartig. Kaas, worst en andere charcuterie (vleeswaren, red.). Vakantie binnen- of buitenland: wintersport, 46 jaar gedaan, liefst naar Tirol! Wat heeft u altijd bij zich: bankpas. Voor welk liedje zet u de radio luider: ‘The opera’ van de Dizzy Man’s Band. Brings

BELANGRIJKE KEUZE Na zijn hbs-opleiding stond Berthus voor de keuze om wel of geen horeca-opleiding te gaan volgen. Precies rond die tijd, op achttienjarige leeftijd, ontmoette hij Hammie. De twee troffen elkaar tijdens het uitgaan in Akkrum. Berthus besloot het weekend erna zijn prille liefde te gaan bezoeken. Op de door hem ‘stiekem geleende’ Sparta bromﬁets van de buren reed hij in de stromende regen naar Grou, waar Hammie destijds woonde. Daar stond hij als een verzopen kat op de stoep bij zijn toekomstige schoonouders. Zij lieten hem binnen, heetten hem welkom in de familie en legden zijn sokken te drogen op de kachel.

back memories!

Wijnkoperij Joure Midstraat 142 8501 AW Joure www.wijnkoperij-joure.nl

Berthus koos toen voor de liefde en liet een horecaopleiding in Maastricht of Den Haag daarvoor schieten. Hij werd assistentaccountant, een andere interesse van hem. Berthus en Hammie trouwden in 1972 en kregen twee zoons, Folmer en Jildert.

proeven, proeven, proeven”, zegt hij lachend en vervolgt: “Naar beurzen gaan, importeurs en proeverijen bezoeken.” Het is belangrijk om veel vakbladen te lezen, ook wijnen whiskyboeken. Zijn favoriete wijnland is Italië. Oostenrijk komt op een dikke tweede plek. “Alles draait daar echt om sfeer en beleving”, legt Berthus uit.

OPKRULLEND TANDVLEES

TOEKOMSTBESTENDIGE WINKEL

Toch zou Berthus in die jaren zeventig zijn vader opvolgen. Het was een goede vriend die tegen bierliefhebber Berthus zei: “Drink nou eens een keer wijn, joh.” Dat werd een rode wijn uit Frankrijk. “Mijn tandvlees krulde op van de tannine en ik was om”, aldus Berthus. Door die mondbeleving besloot hij meer wijnen te gaan proeven. Enige tijd later, bij het drinken van een glas Châteauneuf du Pape, in dit geval een witte wijn uit de Rhônestreek, ontstond de echte passie en is hij zich serieus gaan verdiepen in wijn. “Lezen, lezen, lezen,

In 1966 besloot Berthus’ vader als gevolg van de veranderende markt te stoppen met de tabakszaak en met het agentschap. In het pand vestigden zich huurders, waaronder een speelgoedwinkel en veel later, tussen 1985 en 2010, ook de redactie van de plaatselijke krant van Joure. Het winkelpand kreeg verschillende kantoorruimtes, maar de kelder werd niet gebruikt. In deze lege kelderruimte werd in 1985 Wijnkoperij Joure opgestart. Met voornamelijk wijnen en wat gedestilleerde dranken in de verkoop.

In 2010 verhuisde de plaatselijke krant. Tijdens een familieberaad met zijn vrouw, zonen en schoondochter Vanessa, de vrouw van Folmer, sprak Berthus zijn wens uit om het pand volledig te gaan herinrichten. Met als doel een toekomstbestendige drankenspeciaalzaak te creëren. Een plek waar mensen komen voor hun aankoop van wijn, whisky en ander gedestilleerd, met goed advies.

winkel overnemen. Zij zijn dan de vierde generatie Koornstra, die het bedrijf zullen gaan voortzetten. “Een prachtig gegeven, een familiebedrijf, dat staat voor plezier en ‘samen verder’”, zoals Berthus het met mooie woorden omschrijft. “Geniet zo lang het kan!”, sluit Berthus af. “Wat ik doe voelt niet als werken en zo lang de gezondheid het toelaat blijf ik dit doen.”

VIERDE GENERATIE

Voor wie een gelegenheid zoekt om te proeven: regelmatig vinden in het pand wijnof whiskyproeverijen plaats.

Het zijn schoondochter Vanessa en Hammie die je meestal in de winkel treft. Vanessa zal samen met Folmer in de toekomst de

@WINKELSINDEMID

/ GRATIS PARKEREN

Open dag MBO

Doedag en Open avond

23 november 2021 15.00 - 20.30 uur

24 november 2021

Tiid foar in oare bank?

www.aeresmbo.nl/sneek

www.aeresvmbo.nl/sneek

Op onze website vind je meer informatie en kun je je aanmelden.

Ga naar onze website voor meer informatie.

Stap no oer!

! Wolkom Harste 2, 8602 JX Sneek

Harste 2, 8602 JX Sneek

! Wolkom ! Wolkom

Stap no oer! Stap no oer!

Komend seizoen weer succesvol aan de slag met uw grasmaaier? Meld u dan nu aan voor een winter onderhoudsbeurt.

Geertsma Assurantiën T (0514) - 60 33 60

Hiemstra Financiële Diensten T (0518) - 41 80 80

Attentiv A Boskma B.V. T (0515) - 580402

Assurantiekantoor M. Kruis T (0514) - 52 16 20

Kootstra Assurantiën & Advies T (0511) - 54 44 42

Veldsink-Ferwerda adviesgroep T (0513) - 41 31 78

Noorder Staete Assurantiën b.v. T (0511) - 460240

Stellema T (0511) - 451997

Meinema Verzekeren & Bankieren T (0519) - 57 17 45 Geertsma Assurantiën Assurantiën T (0514)Geertsma - 60 33 60

Hiemstra Financiële Diensten T (0518) - 41 80 80 Heilbron

Foppie van Terwisga / ‘

Lemmert Hasker Assurantiekantoor

T (0513) 67 74 00 Eigen Haard 33, 8561 EX Balk Flevostraat 2-A, 8531 KS- Lemmer Attentiv A Boskma B.V. Assurantiekantoor M. Kruis T (0515)T- 0514 580402- 60 33 60 T (0514) - 52 16 20 T 0514 – 568350 Groenhout Financiële Dienstverlening 531529 / ‘ T (0517) Geertsma Assurantiën Hiemstra Financiële Diensten Foppie van- Terwisga E info@geertsma.frl E bankzaken.lemmer@heilbron.nl Kootstra Veldsink-Ferwerda T (0514)Assurantiën - 60 33 60 & Advies T (0518) - 41 80 80 adviesgroep t Hasker Assurantiekantoor T (0511)I -www.geertsma.frl 54 44 42 T (0513) - 41 31 78 I www.heilbron.nlTHiemstra Financiële (0513) - 67 74 00 Diensten T (0517) - 39 00 22 Attentiv A Boskma B.V. Assurantiekantoor M. Kruis Noorder Staete Assurantiën b.v. Stellema T (0515) - 580402 T (0514) - 52 16 20 Groenhout Financiële Dienstverlening adviesT (0511) - 451997 Foppie van Terwisga T (0511)Veldsink-Ferwerda - 460240 & Makelaardij BV 531529 TAQRaad (0517)/-Verzekeringen T (0514) - 566262 Kootstra Assurantiën & Advies Veldsink-Ferwerda adviesgroep ‘t Hasker Assurantiekantoor Polderboskdyk 3, 8501 ZJ Joure Meinema Vrieling T (0511) -Verzekeren 54 44 42 & Bankieren T (0513)Annen - 41 31 78 Hiemstra Financiële Diensten T (0519)T- 0513 57 17 45- 41 31 78 T (0592) - 27 12 68 Hasker UtgongenT2, 8465 (0517) - 39 SJ 00 Oudehaske 22 Noorder Staete Assurantiën b.v. Stellema E -joure@veldsink.nl T (0511) 460240 T (0511) - 451997 T 0513 – 67 74 00 AQRaad Verzekeringen & Makelaardij BV I www.veldsink.nl E info@foppie.nl T (0514) - 566262 Meinema Verzekeren & Bankieren Vrieling Annen T (0519) - 57 17 45 T (0592) - 27 12 68 I www.foppie.nl

Jo bank tichtby. Jo bank tichtby.

WINTER BEURT

AKTIE

Tiid foar in Tiid foar in oare bank? oare bank?

Vrieling Annen T (0592) - 27 12 68

Automower onderhoud PLUS

Automower onderhoud STANDAARD

incl btw

Gaestdijk 60a - 8522 MZ Tjerkgaast 0514 - 53 15 74 - www.tjittedewolff.nl

Groenhout Financiële Dienstverlening T (0517) - 531529 Hiemstra Financiële Diensten T (0517) - 39 00 22 AQRaad Verzekeringen & Makelaardij BV T (0514) - 566262

GRATIS HAAL- EN BRENGSERVICE

200,Jo €bank tichtby. € 60,incl btw

Foppie van Terwisga / ‘ t Hasker Assurantiekantoor T (0513) - 67 74 00

Scan de QR-code of ga naar de website

deFryskeMarren deFryskeMarren

Klaas Keimpema

'Ik ben zoals ik ben!'

Klaas Keimpema (57 jaar) werkt ruim 40 jaar bĳ Empatec. Momenteel werkt hĳ bĳ Empatec Meubel in Franeker. Hĳ is te vroeg geboren. Een gevolg hiervan is dat zĳn korte termĳn geheugen anders werkt dan bĳ de meeste mensen. Hĳ kan dingen meestal maar een half uur onthouden. Klaas heeft dit gegeven geaccepteerd en maakt er elke dag het beste van! Op de fiets Als het even kan is Klaas buiten te vinden. Op de fiets van zĳn huis in Sexbierum, naar zĳn werk bĳ Empatec Meubel in Franeker. Als trainer op het voetbalveld. Of onderweg naar de damvereniging. Dit houdt hem fit en vitaal. Ondanks zĳn anders werkende geheugen, redt Klaas zich prima in het leven. Test “Toen ik jong was kon ik niet meekomen met leren. Mĳn leraar op school zag dat. En hĳ dacht: Klaas zou beter op zĳn plek zitten bĳ Empatec. Hĳ heeft ervoor gezorgd dat ik hier kon werken. Ik wist dat er iets niet helemaal klopte in mĳn hoofd. Toen ik 40

was heb ik daarom een geheugentest laten doen. Er kwam meteen uit dat ik een kort geheugen heb. Het was voor mĳ een bevestiging. Iets wat ik al heel lang wist.” Geen last “Mensen komen er vaak snel achter dat mĳn geheugen anders werkt. Dat vind ik niet erg. Dan moeten mensen het me nog maar een keer vertellen. Ik heb een manier gevonden om er mee om te gaan. Als ik de dingen maar opschrĳf, dan komt het wel goed. Ik heb niet echt last van mĳn beperking. Ik ben zoals ik ben.” Ik ben Klaas en ik laat me niet beperken!

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Eelke’s vinger op de zere plek Minsken en geiten De wize werop at PVV’er Wilders lêsten ûntfong waard yn Ter Apel joech nochris oan dat der noch wol wat minsken binne dy’t it ûniens binne mei de komst fan asylsikers, ûngeacht wat dy minsken yn har eigen lân belibbe ha of belibje moatte. No is de nije sjoernalistyke opfetting dat minsken dy’t earne tsjin binne folle rommer omtinken krije as de oaren. Ik tink nammentlik dat der yn Ter Apel ek in hiel soad minsken binne dy’t leaver net sjoen hiene dat Wilders dêr omstrúnde. Mar dy hearden we net. We ha dus in ivich trochgeande diskusje. De omstannichheden yn de wrâld bin optheden sa, dat der ek foar dizze regearing neat oars op siet as efkes sok sette om dy minsken opfange te kinnen. Der bin lju yn Balk bliid mei de soarch foar de flechtelingen; der bin ek minsken bot op tsjin Mar it gemeentebestjoer fan De Fryske Marren hie net folle oare kar as it AZC yn Balk noch wer twa jier bestean te littten. Seker omt boargemaster Veenstra foarsitter fan de Fryske Gemeenten is koenen se net in kant mear út. Datselde gemeentebestjoer hat it dreech, want it moast ek noch te set oer in oare stream asylsikers: 4800 geiten yn Rotsterhaule. De hiele geitebefolking yn Fryslân soe dêrmei achttjin persint heger komme, dat is nochal wat. Net elkenien is like lokkich mei safolle geiten. It skynt dat geiten der foar soargje dat wy it dan oan de longen krije. En buorman boer seit dat syn kij no al stean te skeuken yn de stâl omt se benaud binne foar in geite-oerstreaming. Wêrom komme dy geiten no nei Rotsterhaule? No, de grûn is dêrre goedkeaper as yn de regio weryn gewoanwei geiten opkwikt wurde. Fjirtich ûngerêste Rotsterhaulsters stiene al bij Doarpsbelang op de stoepe. Geiten skite, en se sille ek wol wat CO2 blaze. De bekinde diskusje. Wethâlder Roel de Jong hie lykwols in opmerkelik andert: it kolleezje sil no besjen hoefolle romte at der wetlik is om de geiten te ferbieden nei Rotsterhaule te kommen. Der is gjin ferskil mear tusken geiten en minsken.

Eelke Lok. Als journalist van Omrop Fryslân draait hij al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele nononsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten.

De vinger op de zere plek….

deFryskeMarren TEKST EELKE LOK // FOTO’S DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN EN GONNY VAN RIJS

deFryskeMarren

VEERTIG JAAR HARICH NIEUWS

EIGENTIJDSE DORPSKRANT Er zijn landelijke dagbladen. Je hebt ook regionale kranten, zoals de Leeuwarder Courant en het Friesch Dagblad. Dan is er een bataljon lokale kranten, zoals de krant die u nu leest. En je hebt dorpskranten. Eén zo’n dorpskrant gaan we even doorneuzen. Op de voorkant lezen we dat de krant met de 41ste jaargang begonnen is. Harich Nieuws is dus al veertig jaar oud.

Gonny van Rijs en Jettie Wijnja, twee leden van de vierkoppige redactie, vertellen ons over de historie en het huidige bestaan van die 76 pagina’s dikke krant, waarin amper ruimte is voor de nietjes. Gonny kwam van Tropherne, Jettie via Ferdwerd, Stiens en Balk. Maar allebei zijn volop Harichsters. Beiden zitten al jaren en jaren in de redactie, en prijzen zich gelukkig dat ze het nu samen doen met twee jongere mensen: Cor Flapper en Marije Reijenga. “Dat bin échte Harichers. En se sjogge nei oare dingen as wy, dat is wichtich foar de krante. En se bin ek better thús op kompjoeters en sosjale media, da’s fijn.”

KORFBALCLUB Het blad is indertijd ontstaan vanuit de belangrijkste vereniging van Harich. Dat is de korfbalclub. In een derde helft na een wedstrijd van veertig jaar geleden vonden Jan Volbeda, Akke Landman en Theo en Titie Mous dat het tijd werd voor een krantje met wedstrijdverslagen en het programma. Ze zochten wat

adverteerders en hup, ineens was daar ‘Sportnieuws’. En er bleek een groot draagvlak voor te bestaan. Gonny van Rijs, ze zat in het onderwijs, volgde al vrij snel Akke Landman op. Die is nog steeds betrokken en regelt nu nog met anderen het rondbrengen van de krant. In de beginperiode typten Gonny en Titie Mous de krant zelf. Die typemachine werd soms achterop de fiets van de één naar de andere vervoerd; maar net wie de meeste tijd had.

Echter als de redactie bij elkaar kwam, moest het meeste die avond nog gedaan worden. En ze zetten zelf de advertenties in elkaar, met plakletters. Dat er dan na afloop van de redactievergadering nog een potje klaverjas werd gespeeld is dan ook niet vreemd. “It wie hiel gesellich.” Wiebe Geertsma nam 34 jaar geleden de positie van Jan Volbeda over. Daarmee was dat klaverjassen wel van de baan, al bleef het best gezellig. Beide dames hebben grote waardering voor wat Wiebe Geertsma altijd voor de dorpskrant heeft gedaan. Door zijn komst bleek er namelijk andere kopij voor Sportnieuws te zijn dan alleen sportnieuws. Het blad werd dan ook omgedoopt in Harich Nieuws. Zo heet het nog altijd. Een blad waarin alles van het dorp en het uitgebreide gebied daaromheen wordt opgenomen.

ACHTERIN Technisch veranderde er successievelijk natuurlijk een hele hoop. In eerste instantie moest Harich Nieuws een nieuwe voorkant krijgen, die wees op het sportieve korfbalverleden. Zo ontstond een mooie tekening van een krant die gedrapeerd is om kerk en boerderij, alles

samengebundeld in een korfbalkorf. Die voorpagina is er nog, in het korfbal-geel en -blauw. En vergeet niet dat het blad ook nog altijd dienst doet als informatiebron voor de leden van deze belangrijkste vereniging van het dorp. Maar het sportnieuws rond de korfbalclub KV Harich staat, net als bij een professionele krant, achterin…

VRIENDENPLOEG Het was ook wel mooi dat de technieken om een krant te maken steeds beter werden en nog worden. Vroeger had je dat typewerk. Een hele klus. Eén foutje is typex. Of knippen en plakken. Later kwam er een typemachine met correctielint. Het stencilen werd drukken, de typemachine werd een computer, de e-mail werd de redactionele aanvoer. Vroeger liepen ze met een tiental vrijwilligers om een grote tafel, blaadje voor blaadje oppakken, bundelen en dan nieten. Drukker Dick de Jong deed het later professioneler. De huidige drukker Rein Flapper kan het al automatisch. “Mar ek hy fynt dat we net tsjokker wurde moatte, want oars kin de nietsjes der net mear yn.”

“WE SKRIUWE GJIN POLITYKE FERHALEN; WE HA IT INKELD OER DE DOARPSETHOS” Gonny van Rijs (links) en Jettie Wijnja

NU TE ZIEN IN DE BIOS! Kijk voor het complete ﬁlmprogramma op:

www.bios-heerenveen.com Reserveer & bestel je tickets online!

Burg. Kuperusplein 52 HEERENVEEN Telefoon: 0513 654 051

WWW.BIOS-HEERENVEEN.COM

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 11 • 2021

“JE MOATTE DER ALTYD EFTEROAN BELJE OM DE STIKJES OP TIID BINNEN TE KRIJEN”

De redactie van de dorpskrant wordt verzorgd door Cor Flapper en Marije Reijenga (boven), Jettie Wijnja (links) en Gonny van Rijs (rechts).

Titie Mous heeft zich 36 jaar met Harich Nieuws bezig gehouden, bij haar verhuizing naar Bakhuizen is ze gestopt. Al eerder verliet ze de redactie, maar het typewerk en de opmaak bleef ze al die jaren doen. Luut van Rijs doet nu de eindopmaak. Cor Flapper heeft het penningmeesterschap van Gerrit Rijpkema overgenomen, hij is ook jarenlang lid van de redactie geweest. Er zijn nog enkele mensen die een wat kortere tijd de redactie hebben versterkt: Rens Kramer, Jacob van Dijk en Klaske de Vries. De redactie is altijd een ‘vriendenploeg’ van goedwillende vrijwilligers die een dorpsblad maken, gebleven.

IT PETEAR Als je de krant openslaat staan daarin de logische dingen. Iemand wordt vijftig

jaar. Er is elke maand een verhuisde Haricher die zijn verhaal schrijft. De mededelingen van Plaatselijk Belang. Wie kweekt de hoogste zonnebloem. En natuurlijk de agenda en mededelingen van stichting Ons Gebouw, het dorpshuis. Wiebe Geertsma schreef soms een In Memoriam over iemand uit Harich die was overleden. De dames hopen dat hij dat blijft doen. Hij zette toch al een accent neer met elke maand de rubriek van Tante Knierke, die een (hilarisch en dus fictief) probleem oplost. De Harichers lazen daar soms heel veel over zichzelf terug. “We skriuwe gjin polityke ferhalen”, zegt Jettie. “We ha it inkeld oer de doarpsethos.” Gonny: “Leven en laten leven, mear net.” Wat ze wél doen, is gespreken

voeren met Harichers: It Petear. Daarin komen dan overigens wel de meningen van die mensen terug. “En dy petearen bin bêst lêstich, hear! Poeh! Dy kear, dat we Jos Pacques, dy’t hjir doe noch wenne, útlizze lieten wat se yn harren bedriuw yn Balk presys dogge.”

350 EXEMPLAREN Mooi vinden ze het, dat ze gesprekken hebben met mensen waarover niemand wat weet; verrassend voor interviewers én lezers. Ook leuke dingen: iemand volgen tijdens de Elfstedenwandeltocht. En natuurlijk heeft de geschiedenis van Harich ook een plekje. Dat vind je ook terug in het boek dat kortgeleden de laatste honderd jaar van Harich beschreef. Daar lees je dus ook wat er allemaal in Harich Nieuws heeft gestaan.

De redactie heeft altijd gezellig kunnen werken, maar stilzitten was er niet bij. “Je moatte der altyd efteroan belje om de stikjes op tiid binnen te krijen.” En de taalflaters zijn structureel en moeten uit de teksten. En de AVG is er tegenwoordig ook: je moet rekening houden met de privacy van de mensen, zowel in foto’s als met tekst. 350 exemplaren Harich Nieuws verschijnen tien keer per jaar. Dat kost niet meer dan acht en een halve euro. Oud-inwoners van Harich krijgen de krant over de mail. De enige vraag die overblijft: verschijnt Harich Nieuws ook de komende veertig jaar nog? Gonny en Jettie stoten tegelijk hetzelfde voord uit: “ABSOLUUT!”

KIJK VOOR HET LAATSTE (SPORT) NIEUWS UIT JE REGIO OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL REDACTIETIP? REDACTIE@GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren deFryskeMarren

TEKST RIEMIE VAN DIJK FOTO'S LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

DE ONDERWIJSASSISTENTES VAN CSG BOGERMAN:

“SAM IS DE LEUKSTE COLLEGA DIE JE JE KUNT WENSEN” Voor onderwijs-assistentes Trees, Lucie en Elske van csg Bogerman in Sneek is het zo klaar als een klontje: Labradoodle Sam is de leukste collega die jij je kunt wensen. Ze zijn er van overtuigd dat iedere school voor voortgezet onderwijs een hond moet hebben. Sam zorgt voor blijdschap en vrolijkheid!

Kwispelend begroet Sam me als hij me samen met Trees bij de schooldeur ophaalt. Onderweg naar het kantoor van de onderwijsassistenten moet écht iedereen die hem voorbij ziet lopen, even iets zeggen of een aai geven. Zodra Trees en ik aan tafel zitten, geeft Sam zich neer. Later schuiven ook Lucie en Elske aan.

Trees kwam op het idee van een schoolhond door haar dochter die stage liep in Engeland met jonge delinquenten. Trees: “Daar lieten ze hen honden verzorgen om verantwoordelijkheid te leren dragen. Toen dacht ik: ‘Zou dat ook hier met de leerlingen op school kunnen?’ Het idee werd steeds groter. Ik ging me verdiepen; wat zou een hond hier op school kunnen betekenen en welk ras is geschikt?’”

HYPOALLERGEEN Trees kwam uit op een labradoodle, want die is hypoallergeen. Dat betekent dat die geen allergische reacties veroorzaakt. Vervolgens ging Trees op zoek naar een fokker, die ze vond in Pride & Joy Australian Labradoodles, Annapetra Plooij-deBoer uit Molkwerum. “Mijn vriend Johan was ook enthousiast. Op een zaterdag zijn we samen naar Annapetra toegegaan. Ik heb verteld wat ik wilde en gevraagd of zo’n hond daar geschikt voor is. Annapetra was direct enthousiast en zei: ‘Daar ga ik je mee helpen!’” Vervolgens moest Trees groen licht krijgen op school. “Ik had een hele presentatie geschreven voor mijn leidinggevende. Die vond het goed. En ook de rector zei na vijf minuten: ‘Ga je gang, ik pak het wel op met het bestuur. We zetten het weg onder de noemer van een pilot. Lukt het niet, dan zijn we een ervaring rijker.’ Een jaar later hebben we hem gekregen.” Toen Sam tien weken oud was, naam Trees ‘m op haar arm mee naar school. “Vanaf het begin was ie stoïcijns: de wereld kan me gestolen worden; ik geef wel aan wat ik leuk vind. Het eerste jaar hebben we heel voorzichtig gedaan. In het begin kon hij nog niet traplopen. Lucie en ik zaten daarom in een kantoor vlak bij de ingang. Daar lag ie soms op het bureaublad. Als de deur dicht was, dan wisten de leerlingen: hij slaapt en we mogen hem nu niet storen. Wij zochten contact met de leerlingen en niet andersom.

SPIEGELEN

“SAM HEEFT GEEN OORDEEL; HET MAAKT HEM NIET UIT OF IEMAND ZWART, WIT, DIK, DUN, ROOD, BLOND OF AUTISTISCH IS”

Nu is hij drie jaar en loopt hij los door school. Hij geeft duidelijk aan wat hij wil. Onze school heeft 600 tot 700 leerlingen, die niet beter weten dan dat er een schoolhond rondloopt. Ze kennen de regels en afspraken en houden zich hier aan. In onze kantine ligt natuurlijk van alles op de grond, maar de leerlingen denken daar goed om en geven hem niets.” Trees, Lucie en Elske kunnen uren praten over hoe Sam het verschil maakt. Eén van de leerlingen heeft dankzij Sam geen last meer van tics. Trees: “Hij voelt ze opkomen, komt hier vragen of hij en Sam naar buiten mogen. Daarna komt hij weer helemaal ‘zen’ terug. Een andere keer

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 11 • 2021

DE VASTE RITUELEN VAN SAM EN JOHAN

“MENSEN DIE ER OPEN VOOR STAAN, ZIEN WAT SAM HIER LOS MAAKT” Team Sam, met Lucy, Elske en Trees.

Paspoort Sam Naam: Sam Ras: Labradoodle Fokker: Annapetra Plooijde Boer / Pride & Joy Australian labradoodles Leeftijd: 3 Instagram: @sam-labradoodle-sam Werkgever: Csg Bogerman Collega’s: Trees, Lucie, Elske (team onderwijsassistenten)

“TOEN HEB IK GESPIEGELD: ‘WAAROM DENK JIJ DAT SAM WEGLOOPT?’” kwam een leerling die druk was in de klas bij ons. Hij wilde met Sam spelen. Hij deed zijn uiterste best, maar Sam negeerde hem. Toen heb ik gespiegeld: ‘Waarom denk jij dat Sam wegloopt?’ Ik ben te druk, ik moet eerst rustig worden, realiseerde de leerling zich. Later, toen het er beter uit zag, kwam Sam aan met de bal: nu kunnen we spelen. Laatst was er een leerlinge die zò ontzettend graag contact met ‘m wilde. Maar zodra hij kon, liep Sam weg. Ze wilde te graag. Daardoor ging het ook mis met vriendinnetjes. Bij een leerling die in zichzelf gekeerd is, legde Sam de bal op haar schoot: ik wil spelen. Zij veegde de bal weg, maar Sam ging door. Zij moest lachen, was ontdooid en ging met

hem spelen. Eén van de eindexamenleerlingen, een stoere jongen van 16 jaar komt regelmatig langs om Sam te knuffelen. Hij pakt even zijn rust met de hond.

torium. We hebben thuis ook afspraken moeten maken. Sam betekent enorm veel voor Johan en blijft bij ons als mij iets overkomt.”

PEDAGOGISCHE WAARDE Het werkt altijd: de leerlingen hebben zoveel steun aan Sam. In de pauze zie je veel leerlingen achter de laptop. Nu halen ze Sam op om lekker buiten te gaan spelen. Ze komen na de pauze met de tong op de schoenen weer binnen. Sam brengt iedere keer de bal weer langs.”

NIEUWE COLLEGA EN VRIEND VOOR THUIS In het nieuwe schooljaar werd Sam voorgesteld als ‘nieuwe collega’. Dat leidde tot veel vragen van collega’s, ook sceptische. “Maar mensen die er open voor staan, zien wat Sam hier los maakt”, meent Trees. Dat van een ‘nieuwe collega’ is dan ook heel serieus. Trees: “Sam heeft een arbeidsovereenkomst. Alles is officieel vastgelegd door een jurist van school. Als ik werk, werkt hij ook. We hebben dezelfde werktijden. Om de twee uren gaat Sam met mij wandelen. Altijd zonder leerlingen. Even in de rust, lekker snuffelen en hond zijn. Op school is Sam een pleaser, bij ons thuis in IJlst mag ie vervelend zijn. Dat heeft hij ook nodig. Hij voelt heel veel, er zijn veel indrukken die bij hem binnenkomen. Sam woont bij mij en mijn vriend Johan. Zodra ik thuis de auto parkeer en hij Johan ziet, is hij hond. Dan besta ik niet meer. Ik ben Sams baas, Johan is zijn vriend. Sam en Johan zijn twee handen op één buik. Ze ouwehoeren samen, spelen met de bal. Sam ‘helpt’ Johan als die klust. Hij staat waakzaam bij het hek en blaft naar elke hond die voorbij komt op de Geeuwkade in IJlst. Dan is ie stoer en verdedigt hij zijn terri-

“Sam heeft pedagogische waarde, zorgt voor emotionele groei. Hij kan kinderen steun geven, die wij niet kunnen bieden”, weet Trees. “Wij zullen kinderen niet zo snel een knuffel geven, nu met corona al helemaal niet. Wij willen veel met woorden, Sam doet het met daden. Sam heeft geen oordeel; het maakt hem niet uit of iemand zwart, wit, dik, dun, rood, blond of autistisch is. Sam is een hele fijne, gezellige collega. De leukste collega die je je kunt wensen!” Sam heeft inmiddels zelfs een eigen Instagram-account. “HIj heeft al driehonderd volgers in een jaar tijd gekregen, en dat kan nog wel meer worden”, lacht Trees. Ze laat een paar foto’s uit een enorme serie zien. Van leerlingen die huiswerk maken terwijl Sam op de tafel ligt te slapen. Van Sam met slingers om de nek, omdat hij jarig was. Andere scholen volgen Sam met belangstelling Kortgeleden had Trees nog contact met een docent van een vmbo-school in Zwolle. Die stelde vragen als: “Hoe heb je het voor elkaar gekregen? Welke stappen moet ik nemen? Wat betekent Sam voor leerlingen?“ Het zou zomaar kunnen, dat deze editie van GrootdeFryskeMarren op de bureaus van andere schooldirecteuren in Nederland terecht komt, denkt Trees. Ze heeft voor hen alvast een advies: “Natuurlijk zijn er hobbels, maar schroom niet. Het is het waard. Zoek een goede fokker, zorg voor een goede opbouw, en regel zaken goed met de achterban.”

Johan: “Sam heeft een eigen bank waarop hij slaapt. Als ik ‘s ochtends beneden kom, doet hij zijn poot omhoog als teken dat ik naast hem moet zitten. Dan rollen we over de bank en als z’n poot weer omhoog gaat, laat ie zien dat ie nog niet tevreden is en herhaalt hetzelfde ritueel zich. Als ik bij het ontbijt mijn bord Brinta eet, gaat Sam naast me zitten. Het laatste beetje Brinta krijgt Sam. Om half vijf ’s middags zit hij op me te wachten bij het hek; daar heb ik een blok hout neergezet waar hij op blijft zitten tot ik thuis ben. vervolgens gaan we achter huis spelen met de bal en om vijf uur gaan we nog even lopen voor het eten. Tijdens het eten zit Sam naast me omdat hij weet dat hij alleen van mij wat mag aannemen. Het schelpenpaadje bij IJlst vindt ie prachtig. Dan sprint Sam richting Sneek, maar kijkt voortdurend achterom om te kijken of de baas er nog wel is. Anders raakt ie in paniek. In het weekend gaan we naar moeke toe. Het laatste stukje mag ie los van de lijn. Hij weet precies waar ze woont en gaat direct voor de kast zitten waar de trommel met koekjes in staat. Al met al is Sam iemand waar veel mensen een voorbeeld aan kunnen nemen, eerlijk, betrouwbaar, en sociaal. Hij heeft ook z’n streken, maar gaat bij mij door als mijn grootste vriend!”

GRATIS KERSTBOMEN VANAF 19 NOVEMBER START DE VERKOOP

GRATIS KERSTBOOM, HOE WERKT DAT? U zoekt een kerstboom naar wens uit, het bedrag wat de boom kost zetten we op een cadeaubon. Deze cadeaubon koopt u van ons en u krijgt de kerstboom gratis mee. De cadeaubon kunt u vanaf 1 februari 2022 weer bij ons besteden. Deze is onbeperkt geldig.

Openingstijden

Maandag t/m vrijdag van 07.00 tot 17.30 uur Zaterdag van 08:30 tot 16.00 uur

Kom ook een wandeling mak en in ons kerstbomen bos. We hebben vele soorten en maten, zowel gezaagd al s met een pot. We vertellen u graag hoe u la ng plezier heeft van uw kerstboom.

&FIT

GEZOND

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

GERRIE EN LIES GENIETEN VAN HUN ROL ALS

VRIJWILLIGER

De schoonzussen Gerrie van der Wal en Lies van der Wal werken als vrijwilligers in woonzorgcentrum De Flecke, een locatie van ouderenzorgorganisatie Patyna. Ze vinden het geweldig om één dag in de week als ‘kookprinsessen’ in de keuken te staan. ‘’Het is erg leuk werk en daarnaast is het een mooie tijdsbesteding voor onszelf’’, vertellen de dames enthousiast.

Alleenstaande moeder Alleenstaande moeder Lies van der Wal (links) en Gerrie van der Wal maken hutspot in de keuken van De Flecke

Gerrie is ongeveer zes jaar geleden begonnen met vrijwilligerswerk. Sinds ruim een jaar verzorgt zij op de woensdagavond een warme maaltijd voor een groep bewoners met dementie. “Ik heb vroeger in de horeca gewerkt, dus koken is één van mijn hobby’s.” Lies is sinds kort vrijwilliger bij De Flecke, zij kookt hier ook één dag per week op de afdeling met bewoners met lichamelijke problematiek. “Ik heb vroeger altijd in de zorg gewerkt, dus ik kan uit ervaring spreken dat je het als zorgmedewerker waardeert wanneer er vrijwilligers zijn die een handje helpen. Je draagt als vrijwilliger niet alleen een belangrijk steentje bij aan het welzijn van de bewoners, maar je ontlast ook de medewerkers.” In De Flecke wordt er gewerkt via het principe van kleinschalig wonen. Doordat de bewoners in kleinere groepen bij elkaar wonen, kun je beter aansluiten bij hun wensen en behoeften. De bewoners mogen zelf aangeven wat ze graag willen eten. Hier wordt binnen het menu rekening mee gehouden. Volgens de dames eten de bewoners het liefst een aardappel, met groente en een stukje vlees. “In het begin maakte ik ook wel eens een schotel klaar, maar de bewoners vinden de ‘ouderwetse’ gerechten toch lekkerder”, vertelt Gerrie. Gerrie en Lies vertellen dat de bewoners vaak helpen met het koken. Wanneer de verse snijbonen op het programma staan, neemt Gerrie altijd haar eigen molentje mee. “De bewoners kunnen dan zelf

‘’Wij zijn, als vrijwilligers, een lichtpuntje voor een ander!’’ draaien, waardoor de bonen gesneden worden. Tijdens het aardappelen schillen krijg ik ook vaak hulp, de grote pan komt dan op tafel en de bewoners mogen de geschilde aardappelen erin gooien. Wat hebben ze dan een lol wanneer al het water omhoog spat, het is geweldig!” Volgens Lies zijn de leuke kanten van vrijwilligerswerk dat je iemand kan helpen en dat het dankbaar werk is. “Op sommige momenten springen de tranen in mijn ogen, je ziet de bewoners soms zó genieten.” Gerrie vindt het erg mooi dat je iets voor een ander kunt betekenen. “Wij zijn, als vrijwilligers, een lichtpuntje voor een ander!” De dames beginnen te lachen bij de vraag of ze zichzelf over vijf jaar nog als vrijwilliger zien. “Vijf jaar… bliksem! Dan wonen wij hier zelf bijna”, grappen ze. “Maar als er verder niks verandert en mijn gezondheid nog goed is, dan zeker”, zegt Lies. Gerrie beaamt dat: “Als ik verder gezond ben, loop ik hier over vijf jaar nog als vrijwilliger rond!”

Vrijwilligers gezocht Op dit moment verzorgen Gerrie en Lies één keer per week een warme maaltijd voor een aantal bewoners. De bewoners genieten van het contact met deze kookvrijwilligers en van hun kookkunsten. Lijkt het jou ook leuk om vrijwilliger te worden? Dan kun je contact opnemen met Mattie van der Horn (vrijwilligerscoördinator bij De Flecke) via het volgende telefoonnummer: 0513-412244.

Een medewerkster van de GAMMA bouwmarkt in Sneek staat al te wachten bĳ binnenkomst. Eenmaal in het kantoor volgt een warm welkom door Dafina Ibishi en haar leidinggevende Een medewerkster van de GAMMA bouwmarkt in Sneek staat Jan Poortman (Bouwmarkt manager). Een breed lachende al te wachten bĳ binnenkomst. Eenmaal in het kantoor volgt Dafina, en Jan natuurlĳk. Dafina werkt als caissière bĳ de een warm welkom door Dafina Ibishi en haar leidinggevende GAMMA. Met hulp van Pastiel heeft ze een contract gekregen. Jan Poortman (Bouwmarkt manager). Een breed lachende Maar hoe ging dat nu eigenlĳk van start? Dafina, en Jan natuurlĳk. Dafina werkt als caissière bĳ de GAMMA. Met hulp van Pastiel heeft ze een contract gekregen. Maar hoe ging nuNederland eigenlĳk van start? Ze zet, in overleg met haar inmiddels Liefde bracht haardat naar Dafina (32 jaar) is opgegroeid in Kosovo (voormalig Joegoslavië) met Liefde bracht haaren naar haar ouders, broers zus Nederland waar zĳ een Dafi na (32jeugd jaar) heeft. is opgegroeid in gelukkige Zĳ doet een Kosovo (voormalig Joegoslavië) studie voor Fysiotherapeute als met ze, haar ouders, enhaar zus waar zĳ leert een via familie in broers Kosovo, vriend gelukkige heeft. Zĳ doet en een kennen. Hĳ jeugd woont al in Nederland in studie als naar ze, 2010, alsvoor ze 19Fysiotherapeute jaar is, komt zĳ ook via familie inZeKosovo, haar veel vriend leert Nederland. werkt met plezier kennen. Hĳ woontf van al inhaar Nederland in in het autobedrĳ vriend en waar 2010, ze 19 jaar is, komt zĳ ook ze alleals werkzaamheden verricht, opnaar het Nederland. Zeauto’s werktna. met veel plezier verkopen van Inmiddels is ze in het autobedrĳ van haar vriend waar ook moeder van f twee dochtertjes. Dan ze allehaar werkzaamheden verricht, op het loopt relatie stuk, waardoor ze ook verkopen auto’sDafi na.na: Inmiddels ze haar baanvan verliest. ‘Ik wist isniet ook moeder twee dochtertjes. Dan wat ik moestvan doen’. Haar werkervaring loopt relatiek stuk, waardoor ze ook vindt haar ze moeilĳ te vertalen naar een haar baan verliest. Dafina:heeft ‘Ik wist niet andere baan. Daarnaast ze nog wat ik moest doen’. Haar werkervaring moeite met de Nederlandse taal. Via vindt ze moeilĳk te Mina vertalen naar een haar Casusregisseur Ouhella van andere baan. Daarnaast heeft zewordt nog de gemeente Súdwest-Fryslân moeite met debĳNederlandse taal.haar Via ze aangemeld Pastiel. Hoewel haar Casusregisseur MinadeOuhella van jongste kind nog niet naar basisschool de Súdwest-Fryslân wordt gaat gemeente wilde ze absoluut niet thuis zitten. ‘Ik ze aangemeld bĳDafi Pastiel. wil werken!’ aldus na. Hoewel haar jongste kind nog niet naar de basisschool gaat wilde ze absoluut niet thuis zitten. ‘Ik wil werken!’ aldus Dafina.

“ “

Ik wil werken

Werk

Ik wil werken

Juist dan krĳgt ze een harde klap te verwerken. Haar vader overlĳdt Werk volkomen onverwacht. ‘Daar heb ik Juist krĳgt een harde het dedan eerste driezemaanden heel klap erg te verwerken. Haar vader dt moeilĳ k mee gehad,’ vertelt overlĳ Daﬁna. volkomen onverwacht. ‘Daar heb ik het de eerste drie maanden heel erg moeilĳk mee gehad,’ vertelt Daﬁna.

toegewezen Pastiel-jobcoach Carolien de Jong, haar traject even stil. Maar na Ze in overleg haar driezet, maanden wil zemet actie! En inmiddels dan gooit toegewezen de lockdown Pastiel-jobcoach roet in het eten.Carolien Als de de Jong, haar traject even Maar na lockdown voorbĳ is gaat ze stil. wederom in drie maanden wilsamen ze actie! danPastielgooit de actie modus, metEn haar de lockdown roet inregelt het eten. Alsmet de jobcoach. Carolien samen lockdown voorbĳ is gaatbĳ ze de wederom in haar een proefplaatsing GAMMA. de modus, samen kmet haarcontract PastielDit actie resulteert uiteindelĳ in een jobcoach. Carolien bĳ de GAMMA voorregelt 3 tot samen 12 uur met per haar bĳ de GAMMA. week,een eenproefplaatsing geweldig begin! Dit resulteert uiteindelĳk in een contract bĳ dehaar GAMMA Naar zin voor 3 tot 12 uur per week, geweldig begin! naar haar zin Dafinaeen heeft het ontzettend bĳ de GAMMA. Dafina: ‘Die eerste dag Naar voeldehaar ik mĳzin meteen thuis’. Ze wil graag Dafi nauren heeft het ontzettend naar haarmet zin meer werken. Na een evaluatie bĳ deleidinggevende GAMMA. Dafina: ‘Die eerste haar Jan, heeft ze dag een voelde mĳ meteen thuis’. Zemaanden. wil graag contractikgekregen voor zeven meer urenna werken. Na een evaluatie met Jan: ‘Dafi functioneert goed, vooral haar enthousiasme leidinggevende Jan, heeft ze aan’. een spreekt mensen contract gekregen zeven niet maanden. Er kunnen op ditvoor moment meer Jan: na functioneert goed, er vooral uren ‘Dafi geboden worden, maar zĳn haar spreekt mensen aan’. zekerenthousiasme kansen. Vanwege het feit dat zĳ Er op ditmoeder moment niet Dafi meer eenkunnen alleenstaande is kan na uren geboden worden, er den zĳn voornamelĳ k alleen ondermaar schooltĳ zeker kansen. Vanwege het feit dat zĳ werken. Opvang is inmiddels geregeld. een alleenstaande moeder is kan Dafina En met hulp van Pastiel zĳn er aanvragen voornamelĳ k alleen onder schooltĳ ingediend voor tegemoetkoming inden de werken. Opvang is inmiddels kosten voor kinderopvang. De geregeld. toekomst En met vol hulpmogelĳ van Pastiel zĳn er aanvragen is weer kheden! ingediend voor tegemoetkoming in de kosten voor kinderopvang. De toekomst is weer mogelĳ kheden!positiviteit en Dafi na vol straalt enorme enthousiasme uit en heeft een nieuwe start gemaakt. Pastiel heeft daar een handje bĳ Dafi na straalt enorme positiviteit en geholpen, evenals de gemeente Súdwestenthousiasme uit en heeft een nieuwe start Fryslân én de GAMMA! gemaakt. Pastiel heeft daar een handje bĳ geholpen, evenals de gemeente SúdwestFryslân én de GAMMA!

WELKOM IN LEMMER Wij zijn hét erkende BOVAG onderhoud& reparatiecentrum in uw regio voor alle merken campers & caravans.

DOE HET NU! Tijdelijk 10% korting op alle onderdelen. OFFICIAL LAIKA DEALER

Laika Lemmer van CCR Lemmer LEMMER -Genieten van de vrijheid die een camper met zich meebrengt, wordt steeds populairder. Mensen vinden het een prettig idee om tijdens hun reizen zelfvoorzienend te zijn. Bij Laika Lemmer, officieel Dealer en onderdeel van CCR Lemmer, nemen we u graag mee in de wereld van La Dolce Vita in onze Laika Campers. Laika belichaamt de Italiaanse cultuur van de La Dolce Vita en biedt zijn klanten een unieke reiservaring in een omgeving die rijk is aan design, elegantie, comfort en ergonomie. Naast nieuwe Laika Campers en jong gebruikte campers, verhuren wij Laika Campers om iedereen de mogelijkheid te bieden het La Dolce Vita Laika camperleven te ervaren.

uit voorraad Nieuwe & Gebruikte Campers aar! leverbaar: maak u wensen kenb LEMMER - De verkoop van nieuwe en jong gebruikte campers stijgt in 2021 meer en meer. Er worden nu al meer gebruikte campers verkocht dan gebruikte caravans. Verder zien we dat veel jongere ouderen hun huis verkopen, gaan huren en de overwaarde gebruiken om te gaan met reizen met hun nieuwe Laika camper.

Laika is, naast Hymer, het premium merk van de Erwin Hymer Group. Laika ontwerpt en bouwt prestigieuze campers met het doel haar klanten functionaliteit, innovatie, Italiaans design en een professionele, gespecialiseerde aftersales service aan te bieden. Klanttevredenheid is het hoofddoel van Laika. Zij creëert voertuigen met aandacht voor detail en bouwtechnieken die Laika voertuigen geschikt maken voor alle klimaten.” CCR Lemmer is de officiële dealer in Nederland en zij dragen het Italiaanse merk uit onder de naam ‘Laika Lemmer’. De oprechtheid van eigenaar Johan, het eerlijke advies van het team en de hoge mate van service en kwaliteit worden enorm gewaardeerd door klanten uit heel Nederland.

Johan Bijlsma, eigenaar Laika lemmer / CCR Lemmer.

Alles in eigen hand

ans BOVAG onderhoud en reparatie alle merken campers en carav

tijdelijk 10% korting op alle onderdelen t/m 30 november! Die service na de aanschaf van een Laika Camper past CCR Lemmer prima. Wij hebben namelijk alle kennis en kunde in huis om uw camper of caravan optimaal te onderhouden, te repareren en eventuele schade te herstellen. Natuurlijk altijd onder garantie uitgevoerd. Bij een BOVAG kleine onderhoudsbeurt wordt uw camper of caravan op ruim 35 punten gecontroleerd. Bij een grote beurt zelfs op 50 punten. Bij een BOVAG onderhoudsbeurt krijgt u een uitgebreid onderhoudsrapport wat in de BOVAG-database wordt opgeslagen en natuurlijk plakken we de BOVAG-sticker op uw camper of caravan.

is onvervalst populair. Het kopen van een Laika camper

Wees welkom, maak een afspraak Was getekend, Johan Bijlsma

Laika is hét designmerk van de Erwin Hymer-groep

NIEUW & JONGE GEBRUIKTE LAIKA CAMPERS, CAMPER EN CARAVAN OCCASIONS, BOVAG ONDERHOUD, REPARATIE EN SCHADEHERSTEL IN EIGEN WERKPLAATS, ACCESSOIRES & WANNAHAVES AFSPRAAK

Lemsterpad 50 | 085-8228325 | ccrlemmer.nl | laikalemmer.nl OFFICIAL LAIKA DEALER

deFryskeMarren // GEZOND&FIT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

EEN BIJDRAGE VAN DE KEAR

deFryskeMarren

Een nieuwe skatebaan

in Lemmer voor en door jongeren Toen in augustus de eerste signalen kwamen dat het skatepark in Lemmer plaats zou moeten maken voor nieuwbouw, meldden de eerste jongeren zich al snel bij Sociaal Werk De Kear. Het idee van deze enthousiaste groep skaters tussen de 14 en 24 jaar was niet alleen het skatepark verplaatsen, maar deze ook vernieuwen. Hoe ze dit aanpakken? Skater Jille Sebastiaan van der Ploeg aan het woord… “Ik skate al mijn hele leven. Ik heb mijn eerste skateboard gekregen van een buurman van een vriend van mij. Vanaf dat moment is deze passie letterlijk gaan rollen. We zijn weleens in Lemmer, maar gaan ook vaak naar andere skatebanen in de omgeving met meer mogelijkheden. De skatebaan is destijds van de oude vestiging naar de huidige locatie gebracht. Toen was het al niet veel soeps, maar het is sinds die tijd eigenlijk alleen maar minder geworden. Dat, terwijl er juist meer en meer skaters bijkomen in Lemmer en omgeving. Soms gaan we daarom naar Heerenveen, Emmeloord of zelfs Rotterdam. Je ziet hoeveel meer daar mogelijk is. Je kunt daar beter trainen, waardoor je ook beter wordt in skaten. Dat is echt bizar in vergelijking met hier in Lemmer.”

ONVEILIG “Via Lemsternijs heb ik bekend gemaakt dat de huidige skatebaan niet in goede staat en zelfs onveilig was. Overal lag glas, asfalt was kapot en het metaal was erg verouderd. Het was natuurlijk al bekend dat de baan gesloopt zou worden in verband met nieuwbouw op deze locatie. De skaters in Lemmer en omstreken wilden er met elkaar voor zorgen dat er een nieuwe baan voor terug zou komen. Vanaf dat moment is de projectgroep ontstaan. De groep bestaat uit OPENINGSEVENT dertig tot veertig jongeren “Op dit moment zijn we druk bezig met het in de leeftijdscategorie project. We zijn in gesprek geweest met van 14 tot 24 jaar. De een bedrijf dat skateparken bouwt en projectgroep heeft hebben de wensen van de jongeIN GESPREK MET bij Sociaal Werk De ren aan hen doorgegeven. Het Kear aangegeven bedrijf gaat aan de hand daarvan belang te hebben een bouwtekening maken. Ook bij een nieuwe hebben we regelmatig overleg met skatebaan. de gemeente over de voortgang en actiepunten. De volgende stap is om op zoek te gaan naar sponsoren, GOEDE fondsen en andere middelen om dit SAMENWERKING project te kunnen financieren. “Sociaal Werk De Kear heeft ons in dit proces heel goed Als het project is gerealiseerd willen wij geholpen. Als we alles zelf hadden moeten graag een evenement organiseren voor jong doen, waren we nog niet zover gekomen. Zonder tussenkomst van de jongerenwerkers en oud zodat we iedereen kunnen laten zien van De Kear was het heel lastig om in contact wat we hebben gedaan en dat de skatebaan een plek is voor iedereen. Dit evenement te komen met de gemeente en bedrijven. willen we sowieso als opening organiseren, Ik werk fulltime en de jongere jeugd die maar misschien wel jaarlijks om het in stand betrokken is, gaat nog naar school. Zij weten te houden.” niet direct welke paden ze moeten bewandelen om bij de juiste personen te komen. Daar ben ik zelf ook nog lerende in. Dit is de STEUN NODIG perfecte situatie om dat te doen. Ik denk dat “We hebben echt steun nodig! Mensen die wij allemaal heel erg blij zijn met de onderons kunnen helpen om dit te realiseren, steuning van De Kear.” maar ook de erkenning dat dit project

SKATER JILLE SEBASTIAAN VAN DER PLOEG

“DE SKATECULTUUR IS HEEL ERG WARMHARTIG”

belangrijk is voor de jongeren in Lemmer. We zijn een specifiek groepje. Mensen die niet skaten of zich niet bij de skatebaan betrokken voelen zullen dat misschien niet zo zien, maar wij willen juist iedereen erbij betrekken. Wij willen mensen kennis laten maken met de skatebaan en nieuwe mensen verwelkomen. Daarnaast hebben we natuurlijk ook de financiën nodig om dit te kunnen realiseren.

De skatecultuur, want zo kunnen we het bijna wel noemen, is echt heel erg warmhartig. Je wordt altijd goed ontvangen, is tot nu toe altijd mijn ervaring geweest. Iedereen wordt toegelaten, geaccepteerd en kan van elkaar leren.”

Over Sociaal Werk De Kear Sociaal Werk De Kear is er voor alle inwoners in de gemeente De Fryske Marren. Je kunt bij ons terecht met vragen over bijvoorbeeld leefbare buurten en dorpen, meedoen en vrijwilligerswerk, gezonde leefstijl en mantelzorg. We werken samen met inwoners om het samenleven in de buurten en dorpen te versterken, met elkaar en voor elkaar. Jongeren weten ons te vinden omdat we aanwezig zijn, bijvoorbeeld op straat en op scholen. Zo weten we wat er speelt en leeft en kunnen we hen laagdrempelig verder helpen. De jongerenwerkers van de Kear ondersteunen de jongeren bij het proces, zo brengen ze de groep initiatiefnemers in contact met de juiste personen bij bijvoorbeeld de gemeente, maar ook bij organisaties die hen uiteindelijk zal helpen bij de uitvoering van de bouw. Ze sluiten aan bij overleggen tussen de verschillende partijen en ondersteunen in de voorbereidingen hiervan, ook het schrijven van plannen en de subsidieaanvragen zullen met hulp van de Kear worden gedaan. Heb jij ook een tof idee? Of wil je meer weten van dit skate initiatief? Wil je meedoen of juist sponsoren? Sociaal Werk De Kear is bereikbaar via info@sociaalwerkdekear.nl en telefonisch via 0513 33 42 70. Ook op onze website www.sociaalwerkdekear.nl vind je meer informatie.

NUMMER 11 • 2021

MEER AANDACHT VOOR FRACTUURPREVENTIE BIJ 50-PLUSSERS DIE EEN BOT BREKEN

BROZE BOTTEN Botten verliezen hun stevigheid bij het ouder worden. Dat gebeurt bij iedereen. Bij sommige mensen worden de botten wel erg broos. Dan is er sprake van osteoporose. Osteoporose wordt ook wel botontkalking genoemd. Er wordt vaak gedacht dat osteoporose nou eenmaal hoort bij het verouderingsproces en dus niet behandeld hoeft te worden. Onterecht.

“Dat is ook meteen een deel van het probleem”, vertelt Ria Wesche. Ria is internistendocrinoloog in ziekenhuis Tjongerschans en gespecialiseerd in hormoon- en stofwisselingsziekten. “Juist omdat het idee leeft dat deze chronische aandoening hoort bij het ouder worden, wordt er ook minder vaak op gescreend. De zorg voor mensen die na hun vijftigste jaar een fractuur krijgen, moet meer aandacht krijgen.”

ONVOLDOENDE SCREENING OP OSTEOPOROSE Hoe is die zorg nu geregeld? Ria: “Mensen

boven de vijftig jaar die een fractuur oplopen, horen te worden gescreend op osteoporose. Uit een recent rapport blijkt dat maar één op de vier mensen hier daadwerkelijk op wordt gescreend. De oorzaak zit aan twee kanten: aan de ene kant vinden patiënten het soms onzin om te worden gescreend en zien ze de noodzaak er niet van in. Zorgprofessionals, aan de andere kant – denk aan de huisarts, fysiotherapeut, chirurg of orthopeed – behandelen de gevolgen van de breuk, maar denken er niet altijd aan om patiënten naar de fractuurpreventiepoli te verwijzen.”

MEER KANS OP BOTBREUKEN Mensen met osteoporose hebben een verhoogde kans op botbreuken. “Door de osteoporose worden de botten poreus. De botdichtheid neemt dan af; er vallen onzichtbaar kleine gaten in. Je botten zijn hierdoor minder stevig en de kans is groter dat je iets breekt. Een kleine misstap van een stoepje kan al voldoende zijn. Nadat je een fractuur hebt opgelopen, is kans op een nieuwe fractuur in de eerste twee jaar het grootst. Daarom is het zo belangrijk om op osteoporose te screenen.”

Ria Wesche, internist-endocrinoloog

“HEB JE EEN BOTBREUK GEHAD EN BEN JE BOVEN DE VIJFTIG? LAAT JE SCREENEN.”

boven de vijftig jaar een osteoporotische fractuur. Risicofactoren zijn de menopauze, stijgende leeftijd, een laag lichaamsgewicht, eetstoornissen zoals anorexia, of je ouders een heup hebben gebroken, roken, alcoholgebruik en medicijngebruik zoals prednison of anti-epileptica.”

LAAT JE TIJDIG SCREENEN Het verschil tussen een goed bot (links) en een poreus bot.

STILLE ZIEKTE Osteoporose merk je niet, totdat je een bot breekt. Vanaf dat moment krijg je klachten. “Botbreuken door osteoporose komen vaak voor in de wervels, de pols of de heup. Je voelt pijn, je houding verandert of het bot verandert van stand. Osteoporose kan een enorm negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven. Wereldwijd krijgt één op de drie vrouwen en één op de vijf mannen

Gelukkig is osteoporose goed te behandelen, mits je er op tijd bij bent. “Met de juiste behandeling kan de botdichtheid sterk verbeteren. Het is belangrijk dat de risicogroep met een fractuur zich tijdig laat screenen om zo verder botverlies tegen te gaan. Daarnaast is het belangrijk dat je voldoende beweegt, voldoende buiten bent en gezonde voeding neemt.”

FRACTUURPREVENTIEPOLI EN VALKLINIEK IN TJONGERSCHANS Al vijftien jaar heeft Tjongerschans een osteoporose-/fractuurpreventiepoli voor alle patiënten ouder dan vijftig jaar die een botbreuk hebben opgelopen. Na aanvullend bloedonderzoek en een botdichtheidsmeting bespreekt een gespecialiseerd verpleegkundige de uitslagen van dit onderzoek en legt uit welke preventieve (leefstijl)maatregelen belangrijk zijn. In geval van osteoporose bespreekt de internist daarna de behandelingsmogelijkheden. Bij een verhoogd valrisico kan de patiënt ook worden verwezen naar de valpolikliniek van de afdeling Geriatrie.

MAANDAG 15 NOVEMBER

#TJONGERTALK OVER HEVIGE MENSTRUATIES Het is misschien niet een dagelijks gespreksonderwerp, maar wel een serieus probleem van veel vrouwen: hevig bloedverlies tijdens de menstruatie. Maar liefst één op de vijf vrouwen heeft er last van. Maandag 15 november organiseren we een ‘Tjongertalk’ over dit veelvoorkomende probleem. Huisarts Anita Zandstra en gynaecoloog Gerco Jansen vertellen je in een online bijeenkomst over de symptomen en oorzaken, maar vooral wat de oplossingen kunnen zijn. Meer weten of aanmelden? Ga naar www.tjongerschans.nl.

deFryskeMarren // GEZOND&FIT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Team Kindzorg

deFryskeMarren

Met hart en ziel Met hart en ziel én professioneel. Vanuit dat principe staat het team Kindzorg van Thuiszorg Zuidwest Friesland dag en nacht klaar voor kinderen met een fysieke, chronische of meervoudige beperking. “De behoefte van het kind en het gezin staat centraal”, verzekert wijkverpleegkundige Cindy Speijers. “Onze zorg is afgestemd op hun wensen en mogelijkheden, wij leveren altijd maatwerk.” Kinderen met een ernstige beperking hebben vaak 24/7 zorg nodig. “Sommige kinderen zijn zo kwetsbaar dat je ze geen moment uit het oog kunt verliezen”, vertelt Cindy. Ouders doen wat ze kunnen, maar hun accu moet zo nu en dan wel worden opgeladen. “Zeker als ze ook nog werken en als er meer kinderen in het gezin zijn, is dat een grote opgave. Wij staan klaar om kinderen de gewenste zorg te bieden én hun ouders de broodnodige adempauze te geven.”

Specialistisch Team Kindzorg bestaat uit ervaren verpleegkundigen en verzorgenden die zijn opgeleid om specialistische zorg thuis te verlenen. “Van het overnemen van dagelijkse zorgtaken en het toedienen van zuurstof tot het aanbrengen van een katheter”, somt de wijkverpleegkundige op. Desgewenst begeleiden ze het kind naar school, de sportvereniging of tijdens een bezoekje aan opa en oma. Omdat zij zo nauw bij de zorg zijn betrokken, merken de verpleegkundigen eventuele veranderingen in de gezondheid van het kind meteen op. Deze signalerende functie is heel belangrijk, weet Cindy. “Door goed te observeren en tijdig in te grijpen, voorkomen we dat de situatie verergert. Juist vanwege de kwetsbaarheid van deze kinderen is dat heel belangrijk.”

Rosalie en Jelly, verpleegkundige bij Kindzorg.

“Soms vergt het een maand oefenen voordat een kind het juiste pictogram aanklikt. Als dat lukt en je ziet die brede glimlach verschijnen, dan kan ik daar enorm van genieten.”

Nieuwe prikkels

Zo nodig wint het team Kindzorg specialistisch advies in bij het Antonius Ziekenhuis. “We voeren regelmatig overleg met de kinderartsen. Bij vragen mogen we altijd bellen, dat lijntje is heel kort.”

Voor de tienjarige Rosalie is de ondersteuning van team Kindzorg een uitkomst. Vanwege een ernstige stofwisselingsziekte is haar energieniveau laag. Dit betekent dat ze bij veel activiteiten hulp nodig heeft. Team Kindzorg komt volgens een vast schema (met soms extra aanvragen) langs om te helpen met de verzorging, zoals aan- en uitkleden en voeding geven. Ook gaan de medewerkers er met haar op uit naar bijvoorbeeld paardrijden en de stad.

Op adem komen Team Kindzorg onderscheidt zich vooral met de zogeheten blokzorg. “Wij geven dag en nacht zorg van minimaal drie uur tot maximaal 24 uur achter elkaar. In die tijd nemen wij alle dagelijkse zorgtaken van ouders over. Thuis én daarbuiten”, benadrukt Cindy. Dankzij deze opzet kunnen ouders op adem komen. “Een nachtje doorslapen, naar kantoor of even tijd maken voor andere kinderen in het gezin.” Volgens de wijkverpleegkundige zijn kinderen bij haar team in goede en professionele handen. “Ouders kunnen de zorg voor hun kind met een gerust hart aan ons toevertrouwen.” Team Kindzorg stelt hoge eisen aan medewerkers. “Behalve verpleegkundige deskundigheid vragen we ook psychosociale en pedagogische vaardigheden. Niet iedereen is geschikt voor dit vak, de lat ligt hoog.” Zorgen voor kinderen met beperkingen vraagt ook een flinke dosis geduld.

“Dankzij het kinderthuiszorgteam wordt Rosalie’s wereldje groter”, vertelt haar moeder Marieke. “Ze krijgt nieuwe prikkels en voor haar ontwikkeling is het goed dat ze ook activiteiten zonder haar ouders onderneemt. Dat maakt haar zelfstandiger én ze kan ons aan het einde van de dag duidelijk maken wat ze heeft meegemaakt.” Rosalie is “heel wijs” met het kinderthuiszorgteam. “Als een van de medewerkers met haar op pad gaat, straalt ze van oor tot oor”, lacht Marieke. “Dan zwaait ze mij met een grote glimlach uit.”

Jip en Annie, verpleegkundige bij Kindzorg.

Niet alleen Rosalie heeft baat bij het team Kindzorg, ook haar

ouders Marieke en Johan waarderen deze ondersteuning enorm. “Het verzorgen van een ziek kind is intensief, dat houd je alleen vol als je het zo nu en dan kunt loslaten.” Zowel Marieke als Johan omschrijven de zorg van team Kindzorg als veilig en vertrouwd. “Wij kennen alle medewerkers van het zorgteam ondertussen goed en vertrouwen Rosalie volledig aan hen toe.”

Warmte en aandacht Wijkverpleegkundige Cindy Speijers hoopt dat meer ouders uit Súdwest-Fryslân en De Fryske Marren de weg naar team Kindzorg weten te vinden. “Er zijn nog veel gezinnen waarin ouders worstelen met de zorg voor hun zieke kind.” Cindy roept hen op om vooral aan de bel te trekken en een vrijblijvend gesprek aan te vragen. “We komen graag langs om de wensen en mogelijkheden te bespreken.” Team Kindzorg is niet alleen deskundig en professioneel, warmte en aandacht zijn minstens zo belangrijk. “Kinderen en hun ouders kunnen op ons rekenen”, belooft de wijkverpleegkundige. “Deskundige en liefdevolle zorg gaan bij ons hand in hand.”

Team Kindzorg is te bereiken via telefoonnummer 0515 - 46 11 01 of via e-mail kindzorg@thuiszorgzwf.nl.

CULTUUR

NUMMER 11 • 2021

TEKST WIEPKJE HOEKSTRA // FOTO’S THOMAS VAER, HANS BUREN EN VVV WATERLAND VAN FRIESLAND

&UITGAAN

EEN ROUTE VAN BIJNA VIJFTIEN KILOMETER RONDOM DE ALDEGEASTER BREKKEN

WANDEL- OF FIETSRONDJE MET VEERPONTJE DROECH OER DE FEART Even ‘oerstekke’ met een pontje. Tot voor kort was dit na oktober niet mogelijk in Zuidwest-Friesland. Maar omdat onze regio het hele jaar mooi is, zijn er drie veerpontjes die dit jaar langer doorvaren: in november en december ieder weekend en in de kerstvakantie (met uitzondering van de feestdagen) iedere dag tot en met 31 december. VVV Waterland van Friesland heeft een aantal leuke pontjesroutes samengesteld, met adresjes om onderweg lekker op te warmen.

GrootdeFryskeMarren gaat dit najaar op pad om de pontjesroutes te verkennen. In deze aflevering maken we een fikse wandeltocht óf een relaxte fietstocht rond het water van de Aldegeaster Brekken. Dit meer ligt midden in Nationaal Landschap ZuidwestFryslân, dat een unieke combinatie van agrarisch gebied, natuur en cultuurhistorie vormt. Onderweg steek je het water over met een veerpontje.

DROOG OVER DE GRONS Je start de route bijvoorbeeld in het piepkleine dorpje Nijhuizum, waar je kunt parkeren bij Frieslands kleinste kerk. Het eenvoudige gebouwtje uit 1721 was de tijd ver vooruit door nooit een aansluiting op het elektriciteitsnetwerk te nemen. Langs de Nijhuizumervaart bereik je vervolgens de veerpont. De vriendelijke familie Renema zorgt dat je in ruil voor één euro droog over het water van De Grons komt.

EINDE VAN DE WERELD

DORIS MOOLTSJE In het volgende dorp, Oudega, is er een rustpunt gecreëerd aan de haven bij camping De Bearshoeke. Iets lekkers haal je bij

de Doarpswinkel in het centrum (niet op zondag). Langs het strandje aan de Aldegeaster Brekken ga je vervolgens richting Doris Mooltsje: één van de oudste watermolentjes van Friesland. Doris was hier de laatste molenaar.

GANZENWALHALLA

FOTO HANS BUREN

Als de wereld plat zou zijn, zou je er hier af kunnen vallen. Dit gebied rond de Keapwei werd vroeger wel ‘East en West Ynje’ (Indië) genoemd. Een verharde weg werd er pas in 1974 aangelegd. Links en rechts van die weg zie je alleen maar weilanden, ganzen en misschien een paar koeien. Uiteindelijk kom

je in Kleine Gaastmeer weer in de bewoonde wereld tercht. Iets verderop, in (grote) Gaastmeer kun je weekends gezellig lunchen bij d’Ald Herberch aan het water.

Vanaf nu heb je het water van de Aldegeaster Brekken aan je linkerhand en aan je rechterhand natuurgebied De Ryp. Hier zijn veel vogels te zien! In de herfst en winter is het er een kakofonie van het geluid van ganzen. Bijvoorbeeld de kleine rietgans komt speciaal uit Spitsbergen gevlogen om hier de winter door te brengen. Nergens zijn de omstandigheden voor ganzen zo goed als hier: uitgestrekte weilanden om te foerageren en ondiep water om te overnachten. Na het passeren van de Mûntsebuorsterpolder kom je uiteindelijk weer terug in Nijhuizum. Op nummer 14 is een rustpunt waar je een warm kopje thee of koffie kunt nuttigen. ROUTEKAART Bekijk de routekaart online en download ‘m in Google Maps.

Doris Mooltsje aan de Aldegeaster Brekken

FOTO THOMAS VAER

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

UIT

TIPS Sfeervolle afsluiting in Workum Elfstedenstadje Workum ligt om de hoek van de finishplaats, hier kun je sfeervol afsluiten met een welverdiende lunch of diner. Aanraders in Workum zijn het welbekende Jopie Huisman Museum of Museum Warkums Erfskip, gevestigd in de historische waag van het stadje. www.waterlandvanfriesland.nl/workum Onderweg van Nijhuizum naar Workum moet je zeker even stoppen bij ijsboerderij Margje 24, hier zijn in de winterweekenden wel twintig verschillende soorten chocolademelk te koop! www.margje24.nl

Stoer vervoer Word jij al moe bij de gedachte aan vijftien kilometer lopen en ben je geen fietser? Bij Nordmann Outdoor in Heeg verhuren ze e-steps met stoere brede banden. Echt leuk om hierop eens door het Friese landschap te toeren! Vergeet je handschoenen niet. www.nordmann-outdoor.nl

FOTO THOMAS VAER

Verhalen over het Nationaal Landschap Op zaterdag 20 november tussen 11:00 en 16:00 uur zijn er verschillende ambassadeurs van het Nationaal Landschap Zuidwest-Fryslân actief op deze route om je onderweg verhalen te vertellen over de ontstaansgeschiedenis van dit landschap. Ook de molens draaien deze dag. Bekijk de website voor informatie en tijden. www.nationaallandschap.frl/ excursies-lezingen

Openingstijden Ondanks een zorgvuldige inventarisatie kan Waterland van Friesland helaas geen garanties bieden met betrekking tot de openingstijden van horeca onderweg. Wil je het zeker weten, bel dan vooraf even.

Meer leuke routes

Ontdek de andere routes met pontjes die nog in het najaar en de winter varen op: www.waterlandvanfriesland.nl/pontjes

Of scan deze QR code

Met de stoere e-steps op de Keapwei

NUMMER 11 • 2021

POSTHUIS THEATER EN LIONSCLUB HEERENVEEN E.O. ORGANISEREN SPEAKERS CORNER

ERWIN ZEINSTRA EN SKÛTSJEGEBROEDERS BROUWER IN SPEAKERS CORNER Samen met het Posthuis Theater organiseert de Lionsclub Heerenveen en omstreken op dinsdag 30 november een Speakers Corner in het Heerenveense theater, met als gasten Erwin Zeinstra en de gebroeders Sytze en Harmen Brouwer. Presentator Ferdinand de Jong verzorgt deze avond de interviews.

Harmen en Sytze Brouwer uit Heerenveen vertellen als zeilbroers met de nodige humor over hun belevenissen op de Friese wateren. Op jonge leeftijd raakte deze twee-

ling al betrokken bij het skûtsjesilen. Sytze Brouwers droom kwam uit toen hij in 2017 schipper werd op de Gerben van Manen. Zijn broer Harmen is schipper op De Twee Gebroeders van Langweer.

het EK in 2021 heeft beleefd? Of hoe het is om samen met Lionel Messi op het veld te staan? Maakt Harmen óf Sytze de meeste kans op het SKS-kampioenschap in 2022? Of hoe maak je een skûtsje sneller?

Er is gelegenheid tot het stellen van vragen. Wil jij ook graag weten hoe Erwin Zeinstra

De gehele opbrengst van deze Speakers Corner gaat naar een goed doel. Het wordt

besteed aan het welzijn van de kinderen op de kinderafdeling in Ziekenhuis Tjongerschans.

SPEAKERS CORNER | DINSDAG 30 NOVEMBER | 20:00 UUR | WWW.POSTHUISTHEATER.NL

FOTO: HANS GULDEMOND

Erwin Zeinstra uit Dronrijp was de afgelopen jaren één van de vaste assistent-scheidsrechters van ‘Team Kuipers’. Zeinstra vertelt vol passie over zijn indrukwekkende internationale carrière aan de zijde van scheidsrechter Björn Kuipers (die inmiddels gestopt is als scheidsrechter in de zomer van 2021) en zijn rol als assistent-scheidsrechter. Ongetwijfeld gaat Zeinstra in op de invloed van de VAR en de diverse nieuwe spelregels.

RICK DE LEEUW FOTO: MAARTJE ELANTS

IN HET BOLWERK ZATERDAG 20 NOVEMBER

Rick de Leeuw en de band KLEUR

Omringd door een vijfkoppige band brengt Rick de Leeuw in Het Bolwerk een concert met dezelfde tomeloze energie als waarmee hij in de jaren 90 de Tröckener Kecks aanvoerde. Nederlandstalige rockmuziek uit de frontlinie, dat is Rick de Leeuw. Aangemoedigd door de enthousiaste reacties op zijn vorige plaat Zonder Omweg (2019) en de daaropvolgende tournee, verscheen in september de fonkelnieuwe opvolger: Lieg Me De Waarheid. Geïnspireerd en nieuwsgierig verkent De Leeuw daarop nieuwe wegen en toont hij aan zowel muzikaal als tekstueel onverminderd relevant te zijn.

ZATERDAG 20 NOVEMBER // AANVANG: 21.00 UUR // 21 EURO (VVK 18,50 EURO)

DUTCH EAGLES THEATERTOUR ‘GOLD’ IN THEATER SNEEK

Goud voor een breed publiek Theater Sneek is er trots op ook dit seizoen de mannen van de Dutch Eagles te kunnen verwelkomen op het podium. ‘Gold’ hebben de mannen deze theatertour gedoopt. Niet zo’n gekke naam voor een tour van een tributeband die ruim put uit het muzikale Westcoast-repertoire, dat vanuit het altijd zonnige Californië de wereld heeft veroverd. Maar met de stralende Californische zon heeft de naamkeuze niet veel te maken; eerder nog zou de inspiratie kunnen komen van de goldrush die vanaf 1848 honderdduizenden gelukszoekers uit de VS en Europa naar Californië deed trekken. Want, zo legt drummer André Kemp uit: “Gold staat voor ons ook echt voor de zoektocht naar goud, maar dan in de betekenis van goede muziek.”

Wat de muziek van de Eagles zo goed maakt? André Kemp: “Weinig muziek is zo uitgekristalliseerd als die van de Eagles. Alles heeft een plek. Het gaat duidelijk om het liedje, niet om het individu. Daarnaast zijn het natuurlijk ijzersterke liedjesschrijvers. De kracht van veel van hun songs is ook dat een solo in een liedje vaak weer een liedje op zichzelf is.” Het is uiteindelijk wel de opzet dat het publiek wordt

geraakt door de songs. Dat een liedje ze doet terugdenken aan een bepaalde gebeurtenis in hun leven. “Zolang we het publiek weten te raken is onze missie geslaagd!”, besluit Kemp.

DUTCH EAGLES – GOLD | VRIJDAG 3 DECEMBER | 20.15 UUR | WWW.THEATERSNEEK.NL

deFryskeMarren // CULTUUR&UITGAAN

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST WIM WALDA // FOTO'S WIM WALDA EN SJOUKE BOUMA

deFryskeMarren

SINT NYK KOMT BIJ SLAGER SJOUKE BOUMA OP

‘SLACHTVISITE’

Sjouke Bouma, bouwjaar 1987, getrouwd, twee kinderen, is eigenaar van Tres Vers in Sint Nicolaasga. Hij is slager, bakker en groenteboer in één persoon verenigd. En met ingang van november 2021, ook toneelspeler. Bouwma komt samen met negen collega-slagers uit heel Friesland in actie tijdens de locatievoorstelling ‘Slachtvisite’ van de Peergroup in de Molkfabryk in Burgum. Reden genoeg om deze enthousiaste ondernemer/toneelspeler uit Sint Nicolaasga eens ‘door te zagen’ over zijn liefde voor ‘het stukje vlees’ en over zijn toneelaspiraties.

“Toen ik een mailtje kreeg van de Peergroup dat ze bezig waren om een locatievoorstelling met en over slagers ‘op te tuigen’, ging mijn hart sneller kloppen” Wat deed jou besluiten om slager te worden? “Tijdens mijn middelbare opleiding kon ik stagelopen bij C1000, nu Jumbo, in Sint Nyk. School was niet echt ‘mijn ding’, zodat het leren-werken traject voor mij een uitkomst was. Daar heb ik diverse opleidingen gedaan. Maar de slagerij intrigeerde mij. De slager deed mij het voorstel om via werken-leren slager te worden, zodat ik naar de SVO, de Slagers Vak Opleiding in Zwolle ging. Het vak had mij te pakken en ik had er blijkbaar ook gevoel voor.

bakkerij en groenteboer. Ons brood kopen we in. De drijvende kracht achter de groente-afdeling was Jacob Jellesma. Hij in het verleden beste groenteboer van Nederland geweest, en leert mij nu nog de fijne kneepjes van het vak.

Vanuit de SVO mocht ik meedoen aan de Nederlandse kampioenschappen voor zogenaamde Young Butchers onder de 25 jaar en het jaar daarop aan de EK in Engeland. Daarvoor moesten we een half jaar lang een dag per week naar Wageningen voor training. In Engeland werd ik Europees Kampioen.”

De volgende ‘halte’ wordt de dorpskroeg. Ik heb het 160 jaar oude pand dit jaar gekocht, met de bedoeling om Tres Vers daar na een ingrijpende verbouwing over drie jaar naartoe te verplaatsen. De bovenverdieping is inmiddels met veel ‘ellebogenstoom’, vrienden, kennissen en familie tot woonhuis verbouwd en daar wonen we sinds augustus met zijn vieren.”

Waarom en wanneer ben je voor jezelf begonnen? “Ik zag in Sint Nyk de kwaliteit van het winkelbestand ‘achteruitboeren’. Het zou zonde zijn als we dat in ons dorp zouden moeten missen. Om een lang verhaal kort te maken, ik heb Jellesma Verstriade overgenomen en werd eigen baas. Naast slagerij is Tres Vers tevens

Jeroen Hoekstra heeft de taak van Jellesma overgenomen, en is tevens onze huiskok. Jeroen is verantwoordelijk voor de maaltijden; we hebben altijd minimaal twaalf verse zelfgemaakte maaltijden in de aanbieding.

Wat heb jij met toneelspelen? “Ik doe jaarlijks mee aan de allegorische optocht als startpunt van de Sint Nykster Merke, maar heb verder geen enkele toneelervaring. Dat zou ik overigens best graag willen, maar daar heb ik als winkelier, met bovendien een uitgebreide

verbouwing op de agenda, domweg geen tijd voor. Maar toen ik een mailtje kreeg van de Peergroup dat ze bezig waren om een locatievoorstelling ‘Slachtvisite’ met en over slagers ‘op te tuigen’, ging mijn hart sneller kloppen. Zij zouden mij samen met negen andere Friese slagers graag een rol zien vervullen in dat stuk. Daar hoefde ik niet lang over na te denken.”

‘SLACHTVISITE’ VAN DE PEERGROUP Peergroup is een Drents toneelgezelschap dat prikkelt en pusht met actueel en ‘schurend’ locatietheater om mensen tot nadenken te stemmen over de belangrijke thema’s van deze tijd. Een van die thema’s is de vleesconsumptie. Over de voorstelling laat de Peergroup het volgende weten…

“Tijdens de slachtmaand november werd vroeger het vetgemeste varken door de boer op het erf geslacht; een feest waarbij buren, vrienden en familie samen aten en het varken verdeelden. Dit ritueel staat centraal tijdens de theatervoorstelling ‘Slachtvisite’ in De Molkfabryk in Burgum. Na het eten van een door de deelnemende slagers samengesteld vijfgangendiner - overigens is ook aan de vegetariërs gedacht - wordt met 360 graden filmbeelden het verhaal van de voedselindustrie onder de loep genomen. Verwacht geen traditionele setting met een toneel voor de acteurs en stoelen voor de toeschouwers. Als kijker sta je er middenin, je kunt je vrij door de ruimte bewegen en krijgt het verhaal via een koptele-

Slagerfestival Toen Sjouke Bouma van de Peergroup de speellijst van de voorstellingen kreeg, heeft hij meteen alle kaarten van de voorstelling van 20 november gereserveerd en voor uitverkocht verklaard. Hij werd volledig voor gek verklaard, maar had al een offerte bij een busmaatschappij lopen. De bus zat een paar dagen later vol en alle kaarten waren in ‘no-time’ verkocht. Voor de inwoners van Sint Nyk wordt 20 november in Burgum een eigen ‘slagerfestival’.

foon mee. Je wordt meegenomen van de baarmoeder van een varken via de kraamkamer in een varkensstal naar de kelders van het slachthuis. Uiteindelijk neem je de lift naar het dak van de wereld en werp je een blik op de toekomst van ons voedsel. In het hart van deze muzikale 360 graden ‘toverbal’ beent een ambachtelijke Friese slager live en haarfijn een varken uit en verwerkt het tot de producten die je kent van de slager of supermarkt. Wees gerust: wij tonen geen beelden van de slacht.”

NUMMER 11 • 2021

VIJF REDENEN OM GEEN AFSPRAAK MET DE TANDARTS MEER OVER TE SLAAN Wie eenmaal een controle-afspraak bij de tandarts overslaat, loopt een verhoogd risico om dat een volgende keer weer te doen. Met als extra risico dat de conditie van het gebit achteruitgaat en kleine problemen uitgroeien tot grote. Uitstelgedrag: de meesten van ons hebben er weleens last van. We wéten dat het belangrijk is om twee keer per jaar langs te komen. Toch voegen we niet altijd de daad bij het woord. Als steuntje in de rug geef ik u daarom vijf goede redenen om voortaan geen afspraak meer over te slaan.

1. Laat uw budget van de aanvullende tandverzekering niet ongebruikt Heeft u de tandarts dit jaar nog niet voor de tweede (of misschien ook nog niet voor de eerste) keer bezocht? Maak dan in elk geval voor de jaarwissling een afspraak. Anders laat u het gereserveerde budget van uw aanvullende tandverzekering ongebruikt. Dat is erg jammer, want dit geld is bedoeld om uw mondgezondheid op peil te houden. Maak er gebruik van!

2. Regelmatig tandartsbezoek helpt om uw gebit beter te verzorgen Hoe langer het geleden is dat mensen de tandarts bezochten, hoe ‘makkelijker’ nonchalance bij de mondverzorging ‘erin sluipt’. Regelmatige controle en professionele preventieve gebitsreiniging helpen u om uw mondgezondheid op peil te houden én motiveren u om uw gewoonten langer en beter vol te houden. Ons advies is daarom om twee keer per jaar een afspraak te maken.

3. De tandarts ziet problemen soms al voordat u klachten heeft Een beginnend gaatje hoeft nog geen klachten te veroorzaken en u merkt zelf niet altijd direct dat uw tandvlees niet in goede conditie is. De tandarts ziet bij een controle wel dat er iets aan de hand is en kan ingrijpen of u advies geven.

4. M et regelmatig tandartsbezoek bewijst u uw kinderen een grote dienst Vindt u het moeilijk om goede gewoonten vol te houden? Bespaar het uw kinderen. Door uw kind goede gewoontes als vanzelfsprekendheid mee te geven, gaat hen dit straks een stuk makkelijker af. Neem uw kinderen dus mee naar de tweejaarlijkse controle.Tot hun achttiende levensjaar zit tandartszorg, op enkele kleine uitzonderingen na, in de basisverzekering.

5. Bang voor de tandarts? Wij helpen u graag. Bent u bang voor de tandarts? Dan bent u niet de enige: tachtig procent van de mensen is weleens bang voor de tandarts. Meld het ons als u een afspraak maakt of op controle komt. We kunnen wat meer tijd inplannen om u op uw gemak te stellen. Bent u lang niet naar de tandarts geweest, is er een uitgebreide behandeling nodig of bent u bang voor pijn? Er zijn veel mogelijkheden om uw gebit zonder pijn weer in gezonde conditie te krijgen. Maak gerust een afspraak!

Frank Post Frank Post heeft al meer dan 25 jaar ervaring als tandarts-implantoloog en is eigenaar van Kliniek Tandheelkunde Sneek, gezondheidscentrum Simmerdyk. Belangrijke specialismen zijn behandelingen onder volledige narcose, angstpatiënten, implantologie, parodontologie en uitgebreide esthetische gebitsrenovaties.

WWW.TANDARTSSNEEK.NL

FANFARE MELODIA WIJCKEL VERBINDT

90+1 JAAR GENIET Het jubileumconcert van de Christelijke Muziekvereniging (C.M.V.) Melodia Wijckel zal met gouden letters in de kronieken worden bijgeschreven. Zaterdagavond 6 november 2021 werd het 90+1-jarig bestaan van de fanfare gevierd met een groots muzikaal spektakel. Naast de harmonieuze klanken van Melodia genoot het publiek met volle teugen van de bekende Friese zangeres Elske DeWall. In dit artikel blikken we terug op de meer dan negentig jaar oude geschiedenis van de fanfare.

Na meer dan negentig jaar is C.M.V. Melodia uit Wijckel nog steeds een bloeiende fanfare, altijd in voor nieuwe uitdagingen, die veel verder reiken dan alleen muziek maken en het geven van traditionele concerten. De band tussen jong en oud is sterk, de leden vormen samen een grote muzikale familie. Het jubileumconcert onderstreepte dit nog eens.

MOOIE VERHALEN Melodia is een fanfare met mooie verhalen. “Er is zoveel te vertellen”, zegt Elske Woudstra, sinds 1980 lid van Melodia. Woudstra maakte met kleine tussenpozen ook zo’n 32 jaar deel uit van het bestuur in diverse functies. Al vijftig jaar is een euphonium (een tenortuba) haar instrument. “De ronde klank van dit instrument spreekt mij erg aan, net als de prachtige melodieën als tegenhangers van de klanken van de bugels”, vertelt Elske. “Het woord euphonium betekent ‘welluidend’, dat zegt alles. Onze fanfare is altijd allerlei muzikale uitdagingen aangegaan. Ik kan hier niet alles vertellen, maar een paar belevenissen springen er zeker uit. Zo hebben wij in 2015 een YouTube-film gemaakt voor 200 jaar koninkrijk naar aanleiding van een landelijke oproep. Het werd een groot succes. We eindigden als tweede van Nederland.” Elske Woudstra leest een krantenbericht voor: “Fanfare Melodia Wijckel maakt kans op een optreden in Carré, op 26 september, in aanwezigheid van koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Het YouTube-filmpje bij hun uitvoering van In Oranje, een muziekstuk dat Carl Wittstock schreef voor het 200-jarig jubileum van het koninkrijk, hoort volgens de jury tot de vier leukste inzendingen van het land. In het filmpje dat onder meer in Sloten en Wijckel is opgenomen, lokt Melodia mensen uit de hele Nederlandse geschiedenis mee naar een optreden.”

SMOELENMUUR VOOR EEN GOED DOEL Ook de 24 uren durende muziekmarathon, die op initiatief van Fanfare Melodia in 2018 werd gehouden, mag zeker niet ontbreken in de mooie

“DE FAMILIAIRE SFEER BINNEN MELODIA IS HEEL BIJZONDER”

verhalen, vindt Woudstra. “Dankzij dit initiatief hebben wij voor ons dorpshuis een ‘smoelenmuorre’ gerealiseerd. Alle inwoners van Wijckel die dit wilden, konden zich laten fotograferen om op een tegeltje in het dorpshuis te worden getoond. Het zijn ruim driehonderd tegeltjes geworden. Deze tegelmuur symboliseert de mienskip van het dorp.” De marathon werd gekoppeld aan een goed doel. “Van het geld dat overbleef van dit project is apparatuur beschikbaar gesteld om oudere dementerenden van muziek uit hun hun jeugd te laten genieten. Zorgcentra in Balk kregen iPads. De actie ‘Jouw smoel voor een goed doel’ leverde ons een tweede plaats op voor de KNMO-Award van Nederland.” De KNMO is de overkoepelende Koninklijke Nederlandse Muziek Organisatie.

FAMILIAIRE SFEER Elske Woudstra vervolgt: “In 2014 speelden we in de vierde divisie bij het ONFK (de Open Nederlandse Fanfare Kampioenschappen – red.). We werden toen Nederlands Kampioen. Fantastisch! In 2018 deden we mee aan het bondsconcours en promoveerden we naar de derde divisie. We doen alle concoursen met onze eigen mensen. Dat zie je ook wel anders. Dan worden er muzikanten ingehuurd. Maar dat is niet onze manier. Het komt de sfeer ten goede wanneer je na een succesvol concours weer bij elkaar komt om te repeteren.

deFryskeMarren // CULTUUR&UITGAAN

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST GEA DE JONG-OUD // FOTO’S C.M.V. MELODIA WYCKEL

deFryskeMarren JONG EN OUD

EN VAN SAMEN MUZIEK MAKEN “HET IS EEN PRACHTIGE UITDAGING OM MUZIEK TE SPELEN, WAT ALLE LEDEN AANSPREEKT”

het ook financieel goed gaat met Melodia. Hij verzamelt op zijn eigen erf en in zijn schuur allerhande tweedehands goederen die op de jaarlijkse rommelmarkt in september worden verkocht. Het is een begrip in de buurt van Wijckel en de verre omgeving. Door corona ging de rommelmarkt helaas twee keer niet door, maar de handel aan huis bleef bestaan. Hier verkoopt hij voor kleine bedragen tweedehands spullen. Met de opbrengst ondersteunt hij de fanfare.

JONGSTE LID

Dan weet je dat je het echt met zijn allen hebt gedaan.”

D ir

Dirigent Jeanette nt Valkema (Oosthem, Jea n ett 1971) kreeg de liefde voor e V a l ke m a muziek met de paplepel ingegoten, en volgde al muziekles op haar achtste. Ze studeerde aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam en is vakleerkracht muziek en docente Algemene Muzikale Vorming bij het kunstencentrum Atrium in Sneek. “Na mijn terugkeer naar Friesland in 2001 werd ik gevraagd om het jeugdkorps te gaan leiden. Ik heb er even over nagedacht en besloot in de voetsporen ig

OUDSTE LID

Het oudste lid van Melodia is Kobus Eppinga. Kobus is 85 jaar en speelt de tweede bariton. Kobus Eppinga is een belangrijk persoon voor de muziekvereniging, te lid K want hij zorgt al 35 jaar dat o b u s E pp i n g a

“Vergadering gehouden op 22 september 1930 op den avond om 7.30 uur in het voorste lokaal van de Hervormde school te Wyckel naar aanleiding van een oproep in de plaatselijke nieuwsbladen om te komen tot het oprichten en in standhouden van een Christelijke Muziekvereniging. Aan deze oproep was door een ruim twintigtal personen gehoor gegeven. Deze vergadering werd door het hoofd der school, den Heer Sjoerd Dijkstra geopend. Zeventien leden lieten hun inschrijven, en op deze avond werd ook een voorlopig bestuur gekozen. Vervolgens werd er nog een bespreking gehouden over de benodigde gelden, besloten werd deze zo mogelijk te verkrijgen door renteloze aandelen van tien gulden.” “Thans kwam aan de beurt het verkiezen van een Directeur. Als liefhebbers hadden zich vier kandidaten opgeven. Volgens een gehouden stemming onder de leden werden twee gekozen, en wel de heren M. Hottinga en R. Nijdam. Besloten werd op dezelfde avond, omdat de heren niet zo ver weg woonden, dezen maar even op te halen dan konden ze loten wie de directeur zou worden. De afgezant naar de heer Hottinga kwam het eerst terug, doch zonder de heer Hottinga, deze vertrouwde het wel als het bestuur trok voor hem. Even later kwam ook de tweede afgezant terug, maar deze was gelukkiger en had de heer Nijdam weten mede te tronen. De uitslag van deze loting was, dat de heer Nijdam benoemd werd als directeur, met een gage van f 2,- per repetitieavond. De contributie voor de leden werd vastgesteld op f 0,10 per avond.”

MET DE PAPLEPEL INGEGOTEN

Het is een prachtige uitdaging om muziek te spelen met mooie arrangementen, wat alle leden aanspreekt. Want de jeugd heeft een andere voorkeur dan de oudere generatie. Daarom spelen we naast de zwaardere grote stukken met meer diepgang ook stukken, gebaseerd op popmuziek. Die mix is juist zo leuk. En je merkt dat de jongeren, wanneer ze langer spelen, die mooie grote stukken steeds meer gaan waarderen. Elke dinsdagavond is de repetitie. Het is zo leuk dat ik altijd moeite heb om mij aan de eindtijd te houden.”

Jon

“Die familiaire sfeer binnen Melodia is heel bijzonder”, bevestigt ook dirigent Jeanette Valkema. “We zijn een bloeiende muziekvereniging van maar liefst 41 leden, met hele verschillende leeftijden en achtergronden. Ik geniet hier enorm van. Dit is helemaal mijn leven. Inmiddels ben ik dirigent van drie korpsen.”

van mijn vader te treden. Hij was ook dirigent. Ik ben gek op muziek en ga graag met mensen om.

Jongste lid Wessel Terluin is tien jaar. “Ik speel bugel. Dat is een mooi instrument met een mooie klank”, vertelt Wessel enthousiast. Bij het jeugdkorps van Melodia, de Muzykmaten, leerde Wessel al snel om samen met anderen muziek te maken. Na het behalen van zijn A-diploma speelt hij nu ook bij het grote korps, net als zijn oudere broer en zus. Wessel: “Ik vind het heel leuk. Elke dinsdagavond ga ik naar de repetitie en te lid ik blijf tot het eind. We We s s e l Te rl u i n hebben flink geoefend voor ons jubileumconcert.” Op de vraag hoe spannend dit optreden voor hem was, antwoordt Wessel: “Ik had er gewoon heel veel zin in.”

HOE HET BEGON…

EEN VOORUITBLIK Na het jubileum kijken de dirigent en alle leden al weer vooruit. Zo komt er een nieuwjaarsconcert met onder anderen multi-instrumentalist Folkert Hans Tolsma en staat in juni 2022 het Iepenloftspul op de agenda. In april 2022 neemt de fanfare uit Wijckel deel aan het Open Nederlands Fanfare Kampioenschap, voor de eerste keer in de derde divisie.

Melodia houdt wel van een uitdaging. Het gaat goed met het korps. Samen muziek maken en genieten van elkaars spel zorgt voor een grote saamhorigheid, waarbij jong en oud zich thuis voelt.

“Op vrijdagavond 31 oktober 1930, werden de instrumenten uitgedeeld, die woensdag 29 oktober alhier waren aangekomen. De instrumenten, 15 nieuwe en 6 goede tweedehandse, waren zoals het bleek onbeschadigd aangekomen en bleken er keurig uit te zien. Er was grote belangstelling onder de toekomstige werkende leden bij het uitpakken. Allereerst werd er na de verdeling van de instrumenten, Psalm 150 gespeeld. Wij hopen dan ook dat deze schone psalm nog vele malen mag klinken uit onze Koperen monden.”

agenda zaterdag 13 november

zondag 14 november

zaterdag 20 november

zondag 28 november

JOURE KIDS Intocht van Sinterklaas en z’n pieten in de MID.

SNEEK MUZIEK Big Band Cue voor de laatste keer o.l.v. Willem Aukema met een speciaal door hem samengesteld programma.

OUDEGA DOEN Fiets- en wandelroute met onderweg verhalen op speciale locaties.

SUDWEST-FRYSLÂN OPEN DAG Molens in de gemeente SúdwestFryslân zijn in bedrijf en open voor publiek.

sinterklaasintocht

WWW.JOURE.NL

orgelconcert JOURE MUZIEK

Muzikaal torenfeest met orgelconcert ter ere van de herplaatsing van de spits van de Jouster Toer. WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ ORGELCONCERT

simone kleinsma SNEEK THEATER

Voorstelling ‘Verder’ over haar persoonlijke verhaal om alleen verder te moeten gaan. WWW.THEATERSNEEK.NL

za. 13 en zo. 14 november

cold race

LANGWEER SPORTEVENEMENT

Afsluiting van het zeilseizoen met wedstrijden in een Polyvalk. WWW.LANGWEERCOLDRACE.ORG

zondag 14 november

mozart

BOLSWARD MUZIEK Oratorium Vereniging Bolsward, Promenade Orkest en 4 solisten met Ave Verum en het Requiem van Mozart. WWW.THEATERSNEEK.NL

big band cue

brekkenpaadroute

WWW.THEATERSNEEK.NL

WWW.NATIONAALLANDSCHAP.FRL

maandag 15 november

za. 20 en zo. 21 november

SNEEK MUZIEK Lekker dineren met als bonus mooie klanken van singer-songwriter Jeremy Johnson.

SNEEK DANS Atrium dansvoorstelling over samenzijn na zo’n lange tijd van afstand houden.

op het podium

WWW.LEWINSKI.NL

woensdag 17 november

daniel boissevain

SNEEK THEATER Bloedstollende theatertriller ‘De Schuldige’ met Daniel Boissevain in de hoofdrol. WWW.THEATERSNEEK.NL

donderdag 18 november

annegreet van bergen

BALK LEZING Over de verschillen tussen het leven in de jaren vijftig en nu. WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL

zaterdag 20 november

sinterklaas

ZUIDWEST FRIESLAND KIDS

Op diverse plekken kunnen kinderen sint en piet verwelkomen.

get up!

WWW.THEATERSNEEK.NL

hsfcon

SINTERKLAAS

WWW.ITFRYSKEGEA.NL

vrijdag 3 december

hans dulfer BALK MUZIEK

WWW.PODIUMGORTER.NL

maandag 22 november

lotte velvet BALK CABARET

Voorstelling ‘Ondergrond’ met mogelijkheid tot diner vooraf bij Badmeester Keimpe. WWW.THEATERAANHETWATER.NL

vrijdag 26 november

verhalenavond FRIESLAND CULTUUR

Luister naar verhalen, verteld in huiskamers, musea, bedrijven en op meer locaties. WWW.VERHALENAVOND.NL

zaterdag 27 november

De mooiste Nederlandstalige liedjes over alle facetten van het leven.

Swingen met de Rock&Roll en Sixties band van Nederland.

Een spetterende muzikale avond met een grote variatie in muziek.

WWW.PODIUMGORTER.NL

WWW.CULTUREELPODIUMMAKKUM.NL

WWW.CONCORDIA-JOURE.NL

deropút

RYSTERBOSK EXCURSIE Op stap met een gids door het eeuwenoude Rysterbosk.

WWW.HSFCON.NL

hayfever MAKKUM MUZIEK

winterwandeling

Saxofonist Hans Dulfer en band spelen vers repertoire doorspekt met Dulferklassiekers.

britta maria BALK MUZIEK

WWW.MOLENSTICHTINGSWF.NL

SNEEK CONVENTIE De nieuwe jaarlijkse Science Fiction, Fantasy en Horror conventie.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

zondag 14 november

open molendag

concordia & iris kroes JOURE MUZIEK

dutch eagles SNEEK MUZIEK

Combi van de hits van de Eagles met juweeltjes van andere artiesten uit de popmuziek. WWW.HETBOLWERK.NL

zaterdag 4 december

tommy ebben SNEEK MUZIEK

Solo eerbetoon aan Bob Dylan. WWW.LEWINSKI.NL

maandag 6 december

wim daniëls BALK THEATER

Met de voorstelling ‘Koken met taal’ laat taalexpert Daniëls je genieten van wat taal te bieden heeft. WWW.THEATERAANHETWATER.NL

Waterland van Friesland is de naam voor de toeristische regio Zuidwest Friesland. VVV Waterland van Friesland geeft hier tips om eropuit te gaan. Meer uitjes? Kijk voor de volledige agenda op: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/EVENEMENTENKALENDER

Inspiratie

FOTO: THOMASVAER FOTOGRAFIE

Yn spiraasje

OERSTEKKE MET PONTJE DROECH OER DE FEART

Brekkenpaad met verhaal

HSFCON

Even ‘oerstekke’ met een pontje. Tot voor kort was dit in het najaar en in de winter niet mogelijk. Maar omdat Waterland van Friesland het hele jaar mooi is, varen drie pontjes dit jaar extra lang door. In oktober, november en december in de weekenden, en elke dag in de eerste week van de kerstvakantie (m.u.v. feestdagen) kun je met deze pontjes oversteken. VVV Waterland van Friesland heeft daarom pontjesroutes voor wandelen en fietsen samengesteld voor de herfst en winter. Met de leukste adresjes om onderweg op te warmen.

Ontdek de bijzondere geschiedenis en natuur van de Brekkenpolder bij Oudega SWF tijdens deze speciale fiets en wandeltocht op het Brekkenpaad op zaterdag 20 november. Onderweg vertellen landschapsambassadeurs op speciale plekken mooie verhalen, zoals in het ingetogen kerkje in Nijhuizum en in het prachtige kerkje van Sandfirden. En met het pontje Droech oer de Feart steek je gemakkelijk ‘De Grons’ over om deze tocht van 17 kilometer te voltooien.

Liefhebbers van Science Fiction, Fantasy en Horror kunnen hun hart ophalen tijdens deze nieuwe jaarlijkse HSF conventie in Sneek. Deze conventie op zaterdag 20 en zondag 21 november in het Van der Valk Hotel brengt een weekend vol panels en lezingen over alles wat deze genres te bieden hebben. Ook zijn er een groot aantal stands, worden er workshops georganiseerd en is er alle tijd en ruimte voor ontmoetingen met andere fans. Eregasten Rochita Loenen-Ruiz en Peter Schaap houden elk een eregastspeech.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ PONTJES

WWW.NATIONAALLANSCHAP.FRL

WWW.HSFCON.NL

noflik Aangenaam

FOTO: JANNEKE VELLINGA

Pontjes varen door

GENIET VAN 20 VERSCHILLENDE CHOCOLADEMELK SMAKEN BIJ MARGJE24

Chocolademelksalons

Verhalenavond

Met de koudere maanden in het verschiet zijn de ijssalons van Margje24 in Workum, Sneek en Leeuwarden omgetoverd tot Chocolademelksalons. In deze Chocolademelksalons heb je maar liefst de keuze uit 20 soorten chocolademelk, gemaakt van eigen melk van Margje24. Kom jij alle smaken proeven? De saloon in Workum is elk weekend geopend en in de salons in Sneek en Leeuwarden staan ze (bijna) dagelijks voor je klaar. Natuurlijk vind je er ook heerlijke ijstaarten, ijslolly’s en verschillende smaken ijs in literbakken.

Op vrijdagavond 26 november worden er overal in Friesland verhalen verteld: in huiskamers, musea, cafés, kerken en meer locaties. Op sommige locaties kun je zelfs luisteren naar meerdere verhalen, ten gehore gebracht door verschillende verhalenvertellers. Zoals in het Kazemattenmuseum in Kornwerderzand, Museum en Werkplaats Houtstad IJlst en in en rondom het kerkje van Sandfirden. Kom luisteren en hoor meer over de Hongerwinter, een IJlster moord of een Hollander in Fryslân.

WWW.MARGJE24.NL

WWW.VERHALENAVOND.NL

ook jouw

evenement hier? Plaats jouw evenement gratis in onze evenementenkalender. Je kunt je evenement aanmelden op onze website. WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ EVENEMENT

SPORT

NUMMER 11 • 2021

TEKST HJOERI VAN LEEUWEN // FOTO'S DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

“Het EK zilver is wel het hoogtep STEFAN BOERSMA, OUD-INTERNATIONAL NEDERLANDS CP-TEAM Het is dinsdag in de herfstvakantie bij SC Joure. Tussen het ochtend- en middagprogramma van de keepersdag van de Voetbalacademie Joure is er gelegenheid tot lunchen voor spelers en trainers. Een van de trainers is Stefan Boersma, die daarvoor vrij heeft geregeld van zijn werk. De 27-jarige keeperstrainer heeft ruim vijftig interlands namens het Nederlands CP-team op zijn naam staan.

Allereerst moet er even een wijdverspreid misverstand uit de wereld worden geholpen, meent Stefan Boersma, trainer van het Meiden Onder 17 team van SC Joure. “Het verschil tussen G-voetbal en het CP-voetbal is vrij simpel uit te leggen. Het G-voetbal is de overkoepelende naam voor al het aangepast voetbal. Dat wil zeggen voor mensen met fysieke beperkingen, maar ook met andere beperkingen. Een van de onderdelen die onder het G-voetbal hangt is CP-voetbal. CP staat voor Cerebrale Parese, wat wil zeggen dat er motorische beperkingen zijn ontstaan door hersenbeschadiging. In mijn geval was dat bij de geboorte, waarna ik een epileptische aanval kreeg. Voor anderen kan het ook op latere leeftijd zijn ontstaan door bijvoorbeeld een hersenbloeding. Als je naar mij kijkt, en niet weet dat ik een hersenbeschadiging heb opgelopen, dan zul je het ook niet snel zien. Wanneer ik moe ben, dan kun je het zien en wanneer je er iets vanaf weet en er op let, dan zie je bijvoorbeeld dat er een verschil is in de afwikkeling van één van mijn benen. Toch ervaar ik het zelf helemaal niet als een probleem, sterker nog, ik wil mensen bewust maken dat er dingen juist wél kunnen wanneer je een dergelijk iets hebt meegemaakt.

FULLTIME Het Nederlands CP-team was in de jaren voorafgaand aan de Paralympische Spelen van Rio in 2016 lange tijd actief als

Stefan Boersma in actie

Even ontspannen tijdens de Paraylimpische spelen in Rio de Janiero in 2016

vast team. Dagelijks werd er getraind op Papendal, waarbij Brazilië het doel was. Boersma hierover: “Ondanks dat ik geen eerste keeper was, heb ik wel genoten van die periode. We werden gefinancierd door NOC*NSF zodat we allemaal onze hobby fulltime konden uitoefenen, hoe vet is dat?! Eerst kwam ik in een talententeam terecht in Groesbeek en vervolgens ben ik doorgestroomd naar de selectie van het Nederlands team. Hiervoor moest ik wel meerdere dingen veranderen. Zo moest ik afvallen, ruim dertig kilo. Als je een doel hebt, dan kun je dat! Dat geef ik ook zeker mee aan anderen. Daarnaast moest ik verhuizen naar de locatie. Dat was wel even wennen, maar je zit allemaal in hetzelfde schuitje, iedereen wil ervoor gaan.

Stefan Boersma: “Als je niet weet dat ik een hersenbeschadiging heb opgelopen, dan zul je het ook niet snel zien.”

In een eerder stadium was er nog een Europees Kampioenschap waar ik niet startte als eerste keeper. Vervolgens raakte de doelman geblesseerd in de kwartfinale. Ik speelde die wedstrijd en vervolgens ook de halve finale. Jammer dat we vervolgens de finale verloren, maar sportief gezien is het winnen van het EK zilver wel het hoogtepunt van mijn carrière.”

werkgever. Na een tijdje kreeg ik de vraag om niet meer als gedetacheerde, maar op contract bij Randstad te gaan werken. Ik ben daar nu alweer vier jaar met plezier aan het werk bij een specifieke afdeling, gericht op mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, om die weer aan werk te helpen. Ik voel mij er helemaal thuis en hoop er nog jaren te kunnen blijven werken.”

WERK

Om op locatie te komen heeft Boersma gewoon een auto tot beschikking. “Het enige wat anders is, is dat ik in een automaat moet rijden, maar dat is geen probleem .”

Dat Boersma op deze dinsdag tijd heeft om ook nog een keer te worden geïnterviewd, is niet gebruikelijk. “Nee, normaal gesproken ben ik gewoon aan het werk. Ik werk bij Randstad, waar ik uiteindelijk door de Edwin van der Sar Foundation terecht ben gekomen. Toen duidelijk werd dat het CP-team zou stoppen ben ik daar begonnen met een project richting werk. Via het netwerk ben ik vervolgens in gesprek geraakt met mijn huidige

SC JOURE De oud-international is inmiddels niet meer weg te denken bij de club waar hij zijn eerste voetbalervaringen had. “Ik ben hier begonnen met voetballen. Toen ik het allemaal niet meer bij kon

punt van mijn carrière”

COLUMN

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

mr. DORIEN KOOPMANS-DE BOER

MAG IK EVEN AFREKENEN? Froukje en Hanno hebben in 1993 huwelijksvoorwaarden gemaakt. Ze weten niet of ze er nog baat bij hebben of dat de huwelijksvoorwaarden, na al die jaren, juist een nadeel opleveren. In ieder geval is het belang ervan niet meer aanwezig. Er is geen eigen bedrijf meer. De notaris vertelt: veel oudere huwelijkse voorwaarden bevatten een zogenaamd ‘periodiek verrekenbeding’. Ook die van Froukje en Hanno. Dat betekent dat zij ieder jaar de gespaarde inkomsten met elkaar hadden moeten delen. In de praktijk blijken veel echtgenoten de jaarlijkse verrekening te zijn vergeten of ze vonden het teveel gedoe. Ook Froukje en Hanno hebben nooit iets onderling verrekend. De wet zegt dat er in zo’n geval een ‘vermoeden’ is dat bij einde huwelijk al het aanwezige vermogen verrekend had moeten worden, tenzij er tegenbewijs is. Dit leidt er vaak toe dat er feitelijk sprake is van een gemeenschap van goederen. Dit is voor Froukje en Hanno een aanvaardbare uitkomst.

“IK WIL MENSEN BEWUST MAKEN DAT ER DINGEN JUIST WÉL KUNNEN”

benen is er een G-team opgericht en later ben ik van daaruit international geworden. Een hele stap waar ik werkelijk met alleen maar plezier op terugkijk. Nu ik weer terug ben bij de club waar ik ben begonnen moest ik wel weer even wennen. Allereerst alleen al vanwege het verschil in veld en aantallen. Bij CP-voetbal is de goal kleiner en zijn er minder spelers.

Stefan is heel blij met SC Joure en wil niet naar een andere club.

Zelf ben ik actief in het vierde elftal van SC Joure, waar ik keeper ben. In het begin moest ik wel wennen aan de beleving rondom het voetbal. Bij het CPteam van Nederland was alles natuurlijk gericht op het voetbal en bij mijn huidige team was het natuurlijk niet hetgeen waarmee ze hun geld verdienden. Daardoor was het even aanpassen, maar inmiddels haal ik er enorm veel plezier uit. Daarnaast ben ik ook niet alleen trainer van de MO17 van SC Joure,

maar geef ik ook keeperstraining bij de club en doe ik dat ook bij Read Swart in De Knipe. Ik ben dus best wel veel op het veld te vinden.”

Maar een totale deling van het vermogen is lang niet altijd wenselijk, denk aan ondernemers die opeens met hun exechtgenoot fifty/fifty moeten afrekenen waardoor hun onderneming in gevaar komt. Ondernemers wordt geadviseerd alsnog op tijd af te rekenen eventueel in combinatie met het wijzigen van de huwelijksvoorwaarden. Wie het verrekenbeding beu is, kan zijn huwelijkse voorwaarden namelijk vrij gemakkelijk veranderen en zelf een eerlijke verdeling regelen. Echtgenoten die géén periodiek verrekenbeding in hun huwelijksvoorwaarden hebben opgenomen, moeten bij zichzelf nagaan of de zuivere splitsing van het vermogen nog wel gewenst is met het oog op toekomstig overlijden. Spreiding van het vermogen is vaak beter voor de matiging van de erfbelasting. Vraag hierover gerust advies.

TRAINERSVAK Boersma behaalde enkele jaren geleden zijn diploma als keeperstrainer, maar heeft nog meer doelen in het trainersvak. “Gezien de Covid-periode is het er nog niet van gekomen, maar ik wil graag mijn UEFA C/TC 3 gaan halen. Het team wat ik nu trainen geef is tevreden, maar ik wil graag mijn horizon verbreden in het vak. Als het met werk en SC Joure lukt zou ik dan graag die opleiding willen gaan doen. Overigens kan dat gewoon binnen deze club, ik heb op dit moment niet de drang om iets anders te willen of bij een andere vereniging te kijken. Ik ben heel blij met SC Joure.”

Kortestreek 16 8531 JG Lemmer T: 0514 561712 E: info@notarisalberda.nl

www.notarisalberda.nl

deFryskeMarren // SPORT deFryskeMarren

TEKST SAILSERVICE.ORG // FOTO'S JASPER VAN STAVEREN

DE LANGWEER COLD RACE KOMT ERAAN!

In het komende weekend van 13 en 14 november zal op de Langweerder Wielen voor de vijfde keer de Langweer Cold Race worden gevaren. Zo’n tachtig teams uit Langweer en ver daarbuiten zullen in Polyvalken de strijd aangaan om deze felbegeerde titel. De Langweer Coldrace wordt sinds 2016 georganiseerd door Sailservice.org. Het concept van de Langweer Cold zeilrace is dat de teams beide dagen een aantal korte races varen. De boten worden ter beschikking gesteld door Ottenhome Heeg, een team kan en hoeft dus niet met een eigen Valk te komen. De Valken blijven gedurende de dag op het water en de teams worden vanuit de Oude Haven met razendsnelle ribs van en naar de boten gebracht. Alleen dat is al een spektakel om te zien.

HET PROGRAMMA ZIET ER ALS VOLGT UIT:

VRIJDAG 12 NOVEMBER 20.00 Officiële opening en loting (Wapen van Langweer). Aansluitend: Optreden Danny Panadero (Wapen van Langweer).

ZATERDAG 13 NOVEMBER

ACTIVITEITEN OP EN ROND DE KADE De Langweer Cold Race is tijdens deze lustrumeditie meer dan een zeilwedstrijd. Er is voor de zeilers én voor de toeschouwers van alles te beleven. Denk aan artiesten als Danny Panadero en Fred en de Cherry Pies, springkussens, een oliebollenkraam en een DJ. Naast deze activiteiten op de wal kunt u bovendien het water op om de zeilrace van dichtbij te bekijken. In de Oude Haven liggen waterfietsen waarmee u (gratis) het water op kunt en zowel op zaterdag 13 als zondag 14 november om 13.00 uur vaart de Sloep fan Fryslân uit vanaf de Stevenshoek. Wanneer u een plekje aan boord van deze sloep wilt bemachtigen, kunt u zich opge-

10.00 Start wedstrijden vanuit de Oude Haven. 11.00 Stichting Vaarwens. 12.00 Springkussens geopend (Oude Haven). 13.00 Vertrek Langweerder Sloep vanuit Oude Haven naar wedstrijden. 14.00-16.00 Agnes’ Oliebollen Express (Oude Haven). 14.00-17.00 DJ Stefano (Oude Haven). 17.00 Apres Zeilen (in De Tapperij. ven via e-mail info@sailservice.org. U kunt dan kosteloos opstappen, als er genoeg aanmeldingen zijn, om de wedstrijd van dichtbij te bekijken.

CORONAMAATREGELEN Het werd toch nog even spannend vorige week dinsdag met de persconferentie, maar gelukkig kan deze lustrumeditie van de Langweer Cold Race gewoon doorgaan. Tijdens het evenement worden de landelijke coronamaatregelen gevolgd, zoals gesteld door de overheid. Als u de horeca en/of de terrassen op wilt gaan, moet u een coronvaccinatiebewijs bij u hebben, de welbekende QR code. U kunt vragen om een

speciaal bandje en deze moet u het hele weekend dragen. Daarna bent u vrij om u te bewegen. Het bandje krijgt u wanneer u zich vrijdagavond meldt bij het Wapen van Langweer of op zaterdag bij een van de andere horeca gelegenheden. Gaat u voor testen-voor-toegang, dan krijgt u elke dag een andere kleur bandje.

STICHTING VAARWENS De organisatie ondersteunt de Stichting Vaarwens. De Stichting Vaarwens vaart gratis dagtochten met mensen die een zeer slechte levensverwachting hebben door een levensbedreigende ziekte.

ZONDAG 14 NOVEMBER 10.00 Start wedstrijden vanuit de Oude Haven. 12.00 Springkussens geopend (Oude Haven). 13.00 Vertrek Langweerder Sloep vanuit Oude Haven naar wedstrijden. 14.00-16.00 Inka Straattoneel (Oude Haven). 15.00 Fred & his Cherry Pies (Oude Haven). 16.30 Prijsuitreiking (Wapen van Langweer).

14 6

22 15

4 17

10 17

6 6

10 10

17 8

14 14

18 14

PUZZELPAGINA NR 11

8 11

7 17

D C

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de email of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 11-2021 – tot uiterlijk 2 december 2021. Wij wensen je veel puzzelplezier!

14 17

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers te vinden ord wo rde het gekleu

olievetstof

rekening

gewijde gave

kaartspel

boksterm haarvet

atoomdeeltje

bevelen

ruzie gevechtsvliegtuig

godin v.d. aarde

op grote afstand

kiekje bijbelse figuur

kijkkast

meterton

voorzetsel

aanwijzend vnw.

ambtshalve

aanwijzend vnw.

slot

leer der huidziekten wiel christelijk feest

pl. in Duitsland

panel

riv. in Frankrijk

kolfglas

ontkenning Griekse letter

tweetal familielid

grondtoon

inhoudsmaat

tevens

tapkast

voegwoord

slaginstrument

42 47 52

ontzag

OPLOSSING EDITIE 10-2021: Zweedse puzzel: BOOGSCHUTTER / Sudoku: 2 1 8 3 9

Oplage: 28.000 exemplaren.

50 56

Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.bios-heerenveen.com

REDACTIE

FOTOGRAFIE

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Henk van der Veer, Wim Walda, Eelke Lok, Janita Baron, Joeri van Leeuwen, Gea de Jong-Oud en Johan Vogelzang

Douwe Bijlsma/Gewoan Dwaan, Johan Brouwer, Wim Walda.

VORMGEVING

VERSPREIDING

Frans van Dam (bliidd.nl)

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

DRUK Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

REDACTIETIPS? redactie@grootdefryskemarren.nl

DE BIOS HEERENVEEN

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 11 VÓÓR 2 december 2021 PER EMAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST NAAR: GROOTDEFRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

BLADMANAGEMENT Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

VERKOOP

EINDREDACTIE

Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok, Mieke Alferink

Henk de Vries

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

Liesbeth Brinksma uit Langweer heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze is aangeboden en is te besteden bij DE BIOS in Heerenveen

GrootdeFryskeMarren is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren.

2 BIOSCOOPKAARTJES!

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren NR. 10-2021

COLOFON

PUZZEL EN WIN

treurdicht

opschik

WAARDEBON T.W.V. € 25,-

vrouwelijk dier

vochtig

Verticaal: 1 langharige jachthond 2 netwerk van lijnen 3 harde kunststof 4 in mindering gebracht 5 kloosterzuster 7 grootmoeder 8 woestijnbron 9 sluis 10 wit 11 verblijf 15 wilde haver 16 riv. in Spanje 17 kanarie 18 in werking 21 mobiele eenheid 24 begroten 25 dwarsbalk voor rails 26 toneelachtergrond 27 pitvrucht 29 aanwijzend vnw. 31 schaakterm 34 gemalen steen 35 rangtelwoord 36 deel v.d. mond 37 zemelaar 38 kledingstuk 39 slaginstrument 41 jaartelling 43 schapengeluid projectieplaatje 47 spoorstaaf 49 peulvrucht aangeboden45 door en te besteden bij: 52 doctorandus 53 Engels bier 55 onheilsgodin 56 één en ander.

cycloop

berg in Azië

Horizontaal: 1 slang 6 heftige regenbui 12 Ned. omroep 13 keer 14 deel van Italië 17 tropische wind 19 niet verder dan 20 body mass index 22 grappenmaker 23 tafelgast 25 wijd 27 jeugdpuistjes 28 communicatiemiddel 30 vaart 32 Chinees gerecht 33 ruiterpet 35 het kweken 37 indiaans symbool 40 proper 42 bescheiden 44 deel v.e. bureau 46 vlaktemaat 48 ontkenning 50 hoofdgroet 51 heden 54 mistletoe 57 dikke brij 58 telwoord 59 taaloefening 60 geld neertellen.

oefenstuk

kunsttaal

sportploeg

Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.

zuilengang

vragend vnw.

waterdoorlatend

oude lap

Joods geschrift

frequentiemodulatie

onderofficier liefhebber

wachthuisje vreemde munt enige

bijbelse koning

specerij

makelaar in weddenschappen

16 20

34 40

kwelling

waard

Russisch meer

eerste opvoering

mijns inziens

jonge militair

deel van Oostenrijk

koraaleiland

groente

pl. in Frankrijk

2 12

bid (Latijn)

maatstaf

dagdromer gordel

bioscoop

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 11 • 2021

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTDEFRYSKEMARREN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 9 DECEMBER 2021

Tweede broek halve prijs!

BER M E V O N 4 1 NDAG KOOPZO U 00-17.00 VAN 12.

Midstraat 91-93 Joure • terra-mannenmode.nl