GrootdeFryskeMarren 1-2022

MAANDBLAD

01-2022

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

6e JAARGANG • NR. 51

groot deFryskeMarren

IN DEZE UITGAVE Tusken de Marren informatie van gemeente De Fryske Marren

UIT ROTSTERHAULE “IK DOE HET GEWOON, EN DAN ZIE IK VANZELF WEL HOE HET GAAT” Mogen wij jouw woning verkopen?

Dan krijg jij een energielabel cadeau makelaardijhoekstra.nl/energielabel

t.w.v. €325,-

FOTO: JOHAN BROUWER

GERJANNE BIJKER

2

NUMMER 01 • 2022

OP ZOEK NAAR INSPIRATIE “Hoe blijven we vrolijk in deze tijd?” Een mevrouw had net haar boodschappen keurig in het mandje van haar rollator gelegd toen ze deze vraag stelde aan een kennis die ze tegenkwam. De dames raakten aan de praat over de hoge prijzen, de coronamaatregelen en de tijd van het jaar. Gelukkig slaagden ze erin elkaar op te vrolijken want ze namen afscheid met een glimlach op hun gezicht.

Hoe blijf je vrolijk in deze tijd? Die vraag bleef door mijn hoofd spoken en deed mij denken aan een verhaal, dat iemand mij eens vertelde. Laten we hem hier Kees noemen. Kees voelde zich ellendig, zelfs depressief. Hij luchtte zijn hart bij een van zijn beste vrienden. Deze vriend hoorde hem aan en gaf hem huiswerk mee. Kees moest op zoek gaan naar inspirerende citaten. Raakten ze hem, dan moest hij ze ophangen door zijn hele huis.

Kees nam de opdracht serieus. Hij kwam tot de ontdekking dat hij alle vertrekken van zijn woning kon versieren met de meest diepzinnige spreuken.

“Van John Lennon tot Johan Cruijff, van Albert Einstein tot Charlie Chaplin, ik heb een ware schat aan spreuken ontdekt. En het belangrijkste: het hielp mij over mijn dieptepunt heen”, zo vertelde hij mij.

Toen ik hem naar voorbeelden vroeg, somde hij op: “John Lennon: ‘You’re all geniuses and you’re all beautiful. You don’t need anybody to tell you who you are or what you are. You are what you are.’ Johan Cruijff: ‘De waarheid is nooit precies zoals je denkt dat hij zou zijn.’ Albert Einstein: ‘Twee dingen zijn oneindig: het universum, en menselijke domheid. Maar van het universum weet ik het nog niet helemaal zeker.’ Charlie Chaplin sprak op zijn zeventigste verjaardag: ‘Toen ik mezelf begon lief te hebben, kon ik zien dat emotionele pijn en lijden alleen waarschuwingen zijn, dat ik niet mijn eigen waarheid leef.

Nu weet ik: dat is AUTHENTICITEIT.’ Dit is slechts een klein stukje van de hele speech. Zoek maar op hoe het verder gaat, het is een aanrader”, zo besloot Kees.

Dit zijn zo maar twee voorbeelden van wat mensen voor elkaar kunnen betekenen.

Terug naar het nu. Dit is de nieuwste editie van GrootdeFryskeMarren, de krant die je elke maand opnieuw de waardevolle verhalen van mensen uit je naaste omgeving vertelt. Hier kan jouw zoektocht naar inspiratie beginnen…

Veel leesplezier toegewenst!

Gea de Jong-Oud, Redactie GrootdeFryskeMarren

START NIEUWE CURSUSSEN BEELDENDE KUNST BIJ IT TOANHÛS JOURE – De inschrijving voor zes nieuwe cursussen beeldende kunst bij It Toanhûs in Joure en Lemmer is gestart. De eerste cursussen voor volwassenen, waaronder tekenen/schilderen, keramiek en portret schilderen, starten eind januari.

Portretschilderen wordt gegeven door Esther Eggink. Esther is een ervaren kunstenares, gespecialiseerd in portretschilderen. Eerder heeft zij meegedaan aan het programma Sterren op het Doek waar zij Clairy Polak mocht schilderen. Op de vraag wat kenmerkend is aan haar lessen, antwoordt Esther: “Loslaten, de tijd vergeten en beginnen! De techniek dient zich gaandeweg aan als je vertrouwen hebt in het proces.”

Naast het aanbod voor volwassenen is er ook een cursus speciaal voor jongeren tussen

de 12 en 18 jaar. Zij kunnen zich inschrijven voor de cursus tekenen en schilderen.

En na de voorjaarsvakantie beginnen de Junioracademie-cursussen voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar. Het aanbod daarvan bestaat uit cursussen keramiek, tekenen en schilderen.

Meer informatie over cursussen is te vinden op www.toanhus.nl. Uiteraard wordt er tijdens de cursussen rekening gehouden met de geldende coronamaatregelen.

MACHIAVELLIPRIJS VOOR WEERMAN GERRIT HIEMSTRA UIT BALK BALK - Meteoroloog Gerrit Hiemstra uit Balk krijgt de Machiavelliprijs 2022.

Hiemstra ontvangt de prijs omdat hij bij een groot publiek de klimaatverandering en de gevolgen ervan duidelijk maakt.

De Machiavelliprijs wordt sinds 1989 jaarlijks uitgereikt aan mensen of organisaties die een bijzondere bijdrage hebben geleverd aan de communicatie tussen politiek, overheid en burgers. Vorig jaar ging de prijs naar viroloog Marion Koopman en intensivist Diederik Gommers, omdat ze de kennis over het coronavirus toegankelijk maken voor een breed publiek. Marja Wagenaar van de Stichting Machiavelli vindt dat Hiemstra onbedoeld is uitgegroeid tot boegbeeld van de klimaatbeweging, doordat hij zich steeds baseert op de feiten en op wetenschappelijke bronnen en alles op een rustige manier brengt. Zelf noemt Gerrit Hiemstra het een eer dat hij de prijs krijgt. Volgens hem hoeft hij er geen

moeite voor te doen het klimaat onder de aandacht te houden, omdat er heel vaak klimaatgerelateerde gebeurtenissen zijn.

Hiemstra probeert volgens eigen zeggen uit wetenschappelijke verhalen de essentie te halen, zodat mensen het begrijpen en onthouden. (Foto Cheeseworks)

TWEEMAAL EUROPEES GOUD VOOR ANTOINETTE DE JONG Hét maandblad met verhalen uit jouw regio!

EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 10 FEBRUARI 2022 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA

ROTTUM - Schaatster Antoinette de Jong uit Rottum won afgelopen weekend tweemaal een gouden medaille tijdens de EK Afstanden in Thialf. Op zaterdag deed ze dat op de 1500 meter. Na een spannende strijd met Ireen Wüst was De Jong de snelste. Eerder op de dag was er ook goud voor Femke Kok op de 500 meter.

Op zondag pakten de Nederlandse vrouwen het goud op de ploegenachtervolging. Het team werd naast Antoinette de Jong compleet gemaakt met Ireen Wüst en Irene Schouten. De ploeg zette een foutloze rit neer. Ze waren zelfs vier seconden sneller dan de nummer twee Noorwegen. Het Russische team werd derde.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

3

LEERLINGEN deFryskeMarren 1,56 MILJOEN MENSEN ZIEN ANDRÉ EN WEER NAAR JANNY SCHAATSEN MAKEN IN… JOURE SCHOOL FRYSLÂN – De eerste afleveringen van ‘Denkend aan Holland, de Elfstedentocht’ van en met André van Duin en Janny van der Heijden, zijn een groot succes. De serie is deze maand in meerdere afleveringen op televisie te volgen.

TERHERNE - De afgelopen drie weken waren de leerlingen van basis- en middelbare scholen vrij. Twee weken vanwege de kerstvakantie en een extra week door de lockdown.

Vorige week maakte het kabinet op advies van het OMT bekend dat de schooldeuren weer open mochten. Bij Bloei, Skoalle foar de mienskip in Terherne werd de nieuwe start samen feestelijk op het schoolplein gevierd met een toost op het nieuwe jaar.

(Foto: Bloei)

De

Begin januari, rond de klok van zes uur in de ochtend, vertrokken de twee tv-persoonlijkheden voor hun Elfstedentocht vanuit de Zwettehaven in Leeuwarden. De ruim tweehonderd kilometer lange vaartocht werd in de eerste aflevering bekeken door 1,56 miljoen mensen. Tijdens de stop in Sneek gingen André en Janny op bezoek bij een schaatsenfabriek. Daar maakten ze hun eigen schaatsen. Waar het lijkt alsof deze schaatsenfabriek in de Waterpoortstad staat, was dat in werkelijkheid Zandstra BV in Joure.

IN DRIE DAGEN 17.500 KAARTEN VOOR ELFSTEDENMUSICAL ‘DE TOCHT’ VERKOCHT

de

FRYSLÂN - Voor ‘De Tocht’ zijn in de eerste drie dagen kaartverkoop al 17.500 kaarten in Nederland, maar ook België, verkocht. De kaartverkoop voor het theaterspektakel over de Elfstedentocht ging dinsdag 4 januari, de dag dat 25 jaar geleden de laatste tocht der tochten werd verreden, online van start.

Musical ‘De Tocht’ vertelt het verhaal van afzien, doorzetten en de kracht van vriendschap. Vijf jeugdvrienden sluiten een pact: “Later als we groot zijn, rijden we samen de Elfstedentocht”. In de winter van 2022 maakt belofte schuld, zeker nu één van de vrienden een geheim bij zich draagt en er meer op het spel staat dan enkel het halen van het kruisje. De première van de spektakelmusical staat gepland voor oktober van dit jaar. In Leeuwarden wordt speciaal voor het stuk een theater gebouwd. Daarin komt een ijsvloer van 2000 vierkante meter te liggen.

ONRUSTIGE JAARWISSELLING ECHTENERBRUG

In Echtenerbrug leven veel vragen over wat er nieuwjaarsnacht precies is gebeurd en hoe het zo ver heeft kunnen komen dat de ME werd ingezet. In een goed en open gesprek hebben alle aanwezige partijen hun verhaal verteld.

Ook konden verschillende vragen gesteld en beantwoord worden. Hierdoor is een completer en helderder beeld ontstaan van de gebeurtenissen in deze onrustige nacht”, zo laat gemeente De Fryske Marren weten. “De belangrijkste conclusie van alle partijen is dat we dit nooit weer willen meemaken.”

Plaatselijk belang Echtenerbrug, de politie en de gemeente zetten zich daarom gezamenlijk in om herhaling te voorkomen. “Voor de komende jaarwisseling is de afspraak gemaakt om samen met alle betrokken partijen tijdig aan de slag te gaan om van oud en nieuw weer een gezellig feest te maken.

Een feest voor alle inwoners van Echtenerbrug, waarbij we hopelijk niet meer te maken hebben met beperkende coronamaatregelen.”

Op korte termijn wordt het gesprek tussen Plaatselijk Belang, de politie en de gemeente voortgezet. Daarbij wordt ook een aantal inwoners uit Echtenerbrug uitgenodigd. Ook de jongeren uit Echtenerbrug zullen bij de voorbereiding worden betrokken.

VRIJE INLOOP VOOR BOOSTERPRIK VANAF HEDEN MOGELIJK FRYSLÂN - In heel Fryslân is het sinds woensdag 12 januari mogelijk om de boostervaccinatie te halen bij de Friese vaccinatielocaties zonder van tevoren een afspraak te maken.

Eerder gold deze zogeheten vrije inloop voor de extra prik alleen nog voor de XXL-locatie WTC te Leeuwarden en de vaccinatielocatie in Drachten. Voorwaarde voor het halen van de boostervaccinatie is wel dat de laatste coronavaccinatie minimaal drie maanden geleden was of dat men minimaal

drie maanden geleden genezen is van een coronabesmetting.

De vrije inloop geldt alleen voor 18 jaar en ouder. De locaties zijn te vinden op de website van GGD Fryslân: www.ggdfryslan.nl/ coronavirus/vaccinatie/locaties.

FOTO: DOUWE BIJLSMA / GEWOAN DWAAN

ECHTENERBRUG - Op initiatief van Plaatselijk Belang Echtenerbrug vond vorige week donderdag een gesprek plaats met vertegenwoordigers van de politie, de gemeente en Plaatselijk Belang over de gebeurtenissen tijdens de nieuwjaarsnacht in Echtenerbrug. Tijdens de jaarwisseling liep een samenzijn van een groep mensen uit de hand. Om de rust te herstellen moest de Mobiele Eenheid worden ingezet.

De locatie heeft een capaciteit van 1.460 toeschouwers en wordt voorzien van de nieuwste theatertechnieken. De voorstelling wordt geproduceerd door Madeléne van Beuzekom uit Lemmer.

(Foto Guido Hibma).

De

de

deFryskeMarren

KIJK VOOR HET deFryskeMarren LAATSTE (SPORT) NIEUWS UIT JE REGIO OP:

deFr yske WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL REDACTIETIP? REDACTIE@GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Zit jij wel in de juiste truck?

Do aanst ek?

De ene baan als chauffeur is de andere niet. Rijden bij Hoekstra is anders:

+ Afwisselend: elke dag is anders + Veel contact met mensen: je hebt veel stops per dag

+ Elke avond thuis in je eigen bed slapen + Keuze 2, 3 of 4 dagen werken per week + Een leuk team in een hecht familiebedrijf

+ Collega’s die wat voor je over hebben + Veel leuke activiteiten en persoonlijke aandacht

+ Een stabiele werkomgeving met waardering voor je werk

+ De nieuwste vrachtwagens met de modernste apparatuur

Past onze truck beter bij jou?

Wij zoeken chauffeurs!

Bel 0515 41 21 10, mail naar personeelszaken@hoekstrasneek.nl of volg de link via de QR-code.

h o e k s t r a s n e e k . n l

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

5

deFryskeMarren GERJANNE BIJKER UIT ROTSTERHAULE

“IK DOE HET GEWOON, EN DAN ZIE IK VANZELF WEL HOE HET GAAT”

“Ondernemend en ambitieus”, zo noemt Gerjanne Bijker (23) uit Rotsterhaule zichzelf. En terecht, want naast haar opleiding communicatie aan de NHL Stenden in Leeuwarden is ze gestart met een eigen bedrijf in de communicatie.

Ook rijdt ze paard op hoog niveau.

Toen ze de kans kreeg om mee te werken aan de Boerinnenkalender 2022, hoefde ze niet lang na te denken. ‘Grijp je kansen en volg je dromen’ is haar levensmotto. “Eerst dacht ik wel even: ‘Wat heb ik nu weer gedaan?’, maar ik vond het ook heel leuk. Er waren bijna vierhonderd inzendingen, dus het was best een eer dat ik werd uitgekozen.” >>

TEKST HANNAH ZANDBERGEN FOTO’S JOHAN BROUWER

6

deFryskeMarren

GERJANNE BIJKER deFryskeMarren “IK WAS ZÓ BEZIG MET HOE IK MIJ LIET ZIEN AAN DE BUITENWERELD; IK WILDE DAT IEDEREEN ME LEUK VOND”

“

“Ik had al een paar jaar overwogen om mee te werken aan de Boerinnenkalender”, vertelt de nu 23-jarige Gerjanne Bijker. “Op een keer was ik in zo’n bui, dat ik dacht: ‘Ik doe het gewoon’. Via de website heb ik me toen ingeschreven, ik moest foto’s insturen en vragen beantwoorden. Naast mijn uiterlijk werd er ook gekeken naar mijn motivatie om mee te doen en de band die ik met de agrarische sector heb. Ik was het alweer een beetje vergeten, toen ik opeens een mailtje kreeg dat ik bij de laatste vijftig zat.

Voor die tweede ronde moest ik een filmpje opnemen, waarin ik vertelde wat mijn motivatie was. Dan wordt er ook gekeken hoe je jezelf presenteert. Toen kreeg ik al snel reactie dat ik mee mocht doen.”

BIGGETJES EN FOTOCAMERA’S

OPGEGROEID TUSSEN DE WEILANDEN “Het doel van de boerinnenkalender is om de agrarische sector een wat positiever imago te geven”, legt Gerjanne uit. “De boeren hebben het op dit moment best zwaar en ik vond het belangrijk om iets positiefs voor ze te doen. Zelf ben ik opgegroeid tussen de weilanden en boerderijen. Mijn moeder is een boerendochter. De boerderij, een melkveebedrijf, was eerst van mijn grootouders en nu van mijn oom en tante. Sinds mijn geboorte ben ik daar al te vinden. Mijn zusje, nichtje en ik zetten weleens de tent op in de tuin en dan sliepen we daar. We waren altijd bezig met de paarden en de pony’s. Het boerenleven vind ik heerlijk: je hebt alle ruimte. Als ik een dag naar school ben geweest, is het heerlijk om weer naar de boerderij te gaan en in alle rust met de dieren bezig te zijn.”

LIEFDE VOOR DE DIEREN Dat de agrarische sector het moeilijk heeft, ziet Gerjanne ook om zich heen. “Ik hoor steeds vaker dat boeren hier in de buurt stoppen en iets anders gaan doen. Dat is

ook niet zo raar: als boer is het moeilijk om rond te komen. De melkprijzen stijgen niet, terwijl de kosten wel stijgen. Door schaalvergroting proberen ze dit op te lossen, maar die investeringen leiden weer tot hoge aflossingskosten. De regelgeving verandert ook steeds, wat het lastig maakt om plannen te maken.”

hoeveel liefde de boeren hebben voor hun dieren. Het zou goed zijn als mensen eens een kijkje zouden nemen op een boerderij, om te zien hoe ze te werk gaan. Waar komt dat pak melk eigenlijk vandaan? Met de kalender willen we de sector daarom positief in het nieuws laten komen.”

BIJNA EEN BN’ER Gerjanne heeft het gevoel dat er van buitenaf soms negatief naar boeren wordt gekeken. “Mensen uit de stad zien niet

FOTO: RACHEL BOSMAN | SHARABANDE FOTOGRAFIE

Op een zomerdag werden de boerinnen en boeren mooi op de foto gezet. Gerjanne: “De fotoshoot was ontzettend leuk.

Natuurlijk was ik wel een beetje zenuwachtig, maar ik werd meteen op mijn gemak gesteld. Alle medewerkers waren ontzettend enthousiast en ze deden enorm hun best om mij op mijn gemak te stellen. Mijn haar en make-up werden gedaan, en met een styliste mocht ik een outfit uitzoeken.

Daarin kon ik zelf mijn grenzen aangeven.

Ik mocht met biggetjes op de foto. Er was een kans dat ze over me heen zouden gaan poepen, maar dat gebeurde gelukkig niet.

Op een gegeven moment lag ik midden in de voortuin, met die biggetjes en fotocamera’s en videocamera’s eromheen. Toch voelde ik me niet ongemakkelijk: iedereen was zo met me bezig dat het eigenlijk heel normaal en leuk voelde om daar te liggen.”

En dat is goed gelukt: in de laatste maanden van het jaar kreeg de kalender veel media-aandacht. “Met de boerinnen en boeren, want die deden ook mee, zijn we onder meer naar Jinek en naar radio 538 geweest. We zijn inmiddels een hechte groep geworden, hoewel we uit het hele land afkomstig zijn. Het was erg leuk om bij de talkshow van Jinek te zijn. Een paar van ons zaten aan tafel, samen met de andere gasten, en mochten daar vertellen over de sector. Ik zat in het publiek, ik hoefde niet veel te doen, maar ik voelde me ook bijna een BN’er, haha. Erg leuk om dat een keer te ervaren.”

Gerjanne wilde eigenlijk al langer meedoen aan de Boerinnenkalender. Maar ze stelde het steeds uit, omdat ze zich afvroeg wat anderen ervan zouden vinden. De les die ze afgelopen tijd leerde, is dat ze meer haar hart mag volgen. “Er hangt een bordje op mijn kamer met een tekst die precies bij mij past: ‘Folgje dyn dreamen, gryp kânsen,

doch, belibje en lear, laitsje in soad & genietsje fan alles wat op dyn paad komt’.

Ik probeer dat nu zo veel mogelijk na te streven: doen wat ík graag wil, zonder me af te vragen wat de mening van andere mensen is.”

SOCIALE MEDIA “Best wel ambitieus”, noemt ze zichzelf.

Tijdens haar opleiding communicatie ontdekt ze dat sociale media heel goed bij haar passen. Die interesse leidt ertoe dat Gerjanne haar eigen bedrijf opzet, GB socials. Hiermee helpt ze kleinere ondernemers om hun sociale media goed in te zetten. “Ik vind het leuk om na te denken over hoe je via social media de doelgroep aanspreekt.

Een bedrijf staat ergens voor: hoe zorg je

NUMMER 01 • 2022

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

ervoor dat je dat overbrengt, en dat de volger zich persoonlijk aangesproken voelt? Bij ieder bedrijf is dat weer anders.

In de zomervakantie had ik geen bijbaan.

Dit idee zat al langer in mijn achterhoofd, dus ik dacht: ik doe het gewoon en dan zie ik vanzelf wel hoe het gaat.”

“IK PROBEER DAT ZO VEEL MOGELIJK NA TE STREVEN: DOEN WAT ÍK GRAAG WIL, ZONDER ME AF TE VRAGEN WAT DE MENING VAN ANDERE MENSEN IS”

Toch is ze op haar eigen account niet zo actief. “Vroeger was dat wel anders, toen had ik drie- of vierduizend volgers op Instagram. Maar ik ben daarmee gestopt. Ik was zó bezig met hoe ik mij liet zien aan de buitenwereld, ik wilde dat iedereen me leuk vond. Daardoor werd ik ook steeds banger voor negatieve reacties. Op social media wordt heel snel geoordeeld of een mening gegeven. Ik wilde uit die cirkel stappen en mijn eigen dingen doen.”

STEEDS BETER WORDEN Doen wat ze zelf wil. Op dit moment is dat, naast studie en bedrijf, vooral met de paarden bezig zijn. “Paarden zijn mijn grote liefde. Op mijn vierde kreeg ik mijn eerste pony al. Vanaf mijn zesde reed ik veel wedstrijden, zowel dressuur als springen. Ik werd Fries kampioen en mocht meerdere keren naar het Nederlands Kampioenschap. Toen ik zestien was, ben ik overgegaan naar paarden. Mijn merrie Danieta B heb ik helemaal zelf opgeleid om dressuur te rijden. Met haar ben ik ook Fries kampioen geworden en heb op het NK gereden. Ik heb haar nu 4,5 jaar.

Het leuke van dressuur is dat je steeds

7

beter wordt, je blijft jezelf ontwikkelen.

Het is ook heel gaaf om een paard dingen te leren.”

Naast haar eigen paard rijdt Gerjanne nog twee andere paarden. “Dat is via een project dat paarden aan ruiters koppelt: eigenaar zoekt ruiter. Ik ben daarnaast geselecteerd voor een talentenproject: ‘Mei Grand Prix Nei Grand Prix’, dat het niveau in Friesland omhoog wil krijgen.

Ik rijd vier tot vijf keer in de week, en per keer ben ik dan zo’n vier tot vijf uur bezig.

Dus het is een flinke tijdsinvestering.”

ALTIJD BEZIG Hoe ze dat combineert met haar bedrijf en studie? “Ik zit eigenlijk nooit stil, en ik benut mijn tijd goed. Ik ga vroeg uit bed, plan alles precies in, en ’s avonds werk ik dan aan mijn bedrijf of aan school. Ik vind het helemaal niet erg om altijd bezig te zijn. De afwisseling tussen school en buiten bij de paarden zijn, is juist heel fijn.”

De paarden ziet Gerjanne niet als haar toekomst. “Ik rijd op subtopniveau, maar voor mij blijft het wel een hobby. Ik ben van mening dat je van paarden niet rijk wordt”, zegt ze met een glimlach. “Ik hoop dat ik later een goedlopend bedrijf heb.

Ondernemer zijn past heel goed bij mij, omdat ik behoorlijk gedreven ben. Daar voel ik me gewoon beter bij. En bovendien heb ik dan meer vrijheid om paard te rijden wanneer ik dat wil.”

Boerinnenkalender 2022 Het platteland wemelt van de verborgen schoonheden, zo bewijst de Boerinnenkalender jaar in jaar uit. Al sinds 2011 brengen boerinnen uit alle hoeken van Nederland en België een ode aan onze voedselmakers. Dit doen zij door op sexy wijze aandacht te vragen voor de agrarische sector en onterechte vooroordelen over boeren en boerinnen. De Boerinnenkalender 2022 is alweer de elfde editie van dit fenomeen. In deze editie staan maar liefst vier Friese modellen: naast Gerjanne uit Rotsterhaule zijn dat Dyan uit Langweer, Nynke uit Echtenerbrug en Sjoukje uit Sneek. De Boerinnenkalender is te koop in of via onder andere de boekhandel.

15% korting op karpet op maat uit de Wonderful Wool collectie

10 %

WINTERBEURT Is uw fiets aan een beurt toe?

10 %

Gewone fiets nú € 39,Elektrische fiets nú € 49,Prijzen exclusief eventueel te vervangen onderdelen.

Merk 2 • 8501 AN Joure • 0513 - 551813 Prins Hendrikkade 58 • 8601 CB Sneek • 0515 - 412163 Lemmerweg 13-15 • 8608 AA Sneek • 0515 - 413096

INFO@PROFILERODENBURG.NL

*Najaarsbeurt 25-11-2021 t/m 1-3-2022

Maak nu gebruik van onze speciale winterbeurt: • De fiets wordt volledig nagekeken/afgesteld/gesmeerd en eventueel doorgemeten • Wielen worden gericht en op spanning gezet • Versnellingen en remmen worden opnieuw afgesteld en gesmeerd • Versleten onderdelen worden waar nodig vervangen • Ketting en schakelsysteem worden gesmeerd • De fiets wordt voorzien van de laatste nieuwe software (indien beschikbaar) • De fiets wordt grondig gereinigd • U kunt er hierna zeker weer een jaar tegen aan

10% korting op schuifdeuren op maat

korting op Mauritius en Maio pvc click vloeren

korting op duurzame tegelvloer Creatino collectie ‘Blauw maakt gelukkig’

20% korting op alle duettes en plisses uit de Aanhuis collectie

Vloeren Raamdecoratie Gordijnen Kasten op maat Verf & behang Stalen deuren Interieuradvies

10% korting op de Aanhuis laminaat collecties Flora & Livia

Jousterwei 20b, 8447 RH Heerenveen T. 0513 – 72 42 23 E. heerenveen@bronsnijder.nl

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | JANUARI 2022

INHOUD

• Nijjierstaspraak boargemaster Fred Veenstra • Gemeentgezicht: Pieter Peeringa, Chief Information Security Officer (CISO) • Wat doe jij…? Als je medemens in nood verkeert • De energiecoach helpt met besparen op je energierekening • FrysClock: in klok mei Fryske grutskens

Vergaderingen gemeenteraad Woensdag 12 januari

Raadsvergadering, 19.30 uur

Woensdag 19 januari Petear, 19.30 uur

Woensdag 2 februari

Raadsvergadering, 19.30 uur

Woensdag 9 februari

Als wegbeheerder heeft de gemeente een zorgplicht voor het in goede en veilige staat verkeren van wegen. We strooien in totaal meer dan 480 kilometer aan openbare wegen en fietspaden. Dit vereist een goede organisatie.

Om snel op gladheid te kunnen reageren heeft de gemeente tien strooiploegen die elk een deel van het wegennet voor hun rekening nemen.

De wakers van de gladheidsbestrijding beslissen of er gestrooid moet gaan worden. Ze doen dit op basis van de actuele weersverwachtingen van WeerOnline in combinatie met een gladheidmeldsysteem.

Welke straten strooien we als eerste?

• de belangrijkste ontsluitingswegen in het buitengebied; • de wegen die het openbaar vervoer gebruikt; • de wegen met een ontsluitende functie voor een wijk; • e n overige wegen die belangrijke verkeersstromen verwerken; • doorgaande fietsroutes.

FOTO: DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

Gemeentelijke activiteiten kalender

Strooien in De Fryske Marren

We streven ernaar om binnen ongeveer drie uur de hoofdwegen in de gemeente, buiten én binnen de bebouwde kom en de busroutes te strooien.

In alle overige woonstraten strooien we niet standaard. Bij hevige sneeuwval of ijzel nemen we ook andere wegen zoveel mogelijk onder handen.

Bekijk onze strooiroutes op www.defryskemarren.nl/strooien.

Petear, 19.30 uur

Stembureauleden gezocht voor de gemeenteraadsverkiezingen 2022

Kijk voor actuele informatie op: defryskemarren.nl/ gemeenteraad

FOTO: DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

Tûk Wenjen Donderdag 27 januari

Digitale informatieavond, 19.15 uur.

Aanmelden

Voor bovenstaande bijeenkomst kunt u zich aanmelden via de website www.tukwenjen.nl/ informatieavonden.

Bijeenkomsten Friese IJsselmeerkust Donderdag 3 februari Lemmer en omgeving

De bijeenkomst is digitaal en start om 19.30 uur.

Aanmelden kan uiterlijk 17 januari.Meer informatie op: defryskemarren.nl/ bijeenkomsten-over-frieseijsselmeerkust.

Grondstoffen vanaf nu welkom op nieuwe milieuterrein Harich Op vrijdagochtend 7 januari 2022 bracht plaatselijk belang Balk Vooruit de eerste grondstoffen naar het nieuwe milieuterrein aan de Houtdijk 1a in Harich. Het milieuterrein vervangt daarmee het tijdelijke terrein aan de eigen Haard in Balk. Het nieuwe milieuterrein is iedere maandag,- vrijdag- en zaterdagochtend geopend. Op de andere dagen kunt u terecht in Lemmer of Joure.

Op het milieuterrein kunt u terecht met de meest voorkomende afvalsoorten, waaronder: grof- en groenafval, papier, elektrische apparaten, glas, puin, textiel, metaal en hout. Kijk voor een kleine sfeerimpressie en de actuele openingstijden op defryskemarren.nl/milieuterreinen.

Op maandag 14, dinsdag 15 en woensdag 16 maart 2022 zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Op enkele stembureaus in onze gemeente kan 14 en 15 maart vervroegd gestemd worden. Voor de bezetting van de stembureaus zijn wij op zoek naar enthousiaste leden die zitting willen nemen op een stembureau. Als u op een stembureau werkt, krijgt u een vergoeding. Helpt u mee?

Wat doet een lid van een stembureau?

Stembureauleden zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een succesvol verloop van het stemproces. Zij controleren de stempas van de kiezer, overhandigen het stembiljet, tellen na afloop de stemmen en zien toe op naleving van de coronamaatregelen in het stemlokaal. Als lid van het stembureau helpt u mee de gemeenteraadsverkiezingen in goede banen te leiden.

Iedereen van 18 jaar en ouder kan zich aanmelden Enthousiast geworden en wilt u zich aanmelden als stembureaulid of teller? U kunt zich aanmelden via www.defryskemarren.nl/verkiezingen of een e-mail te sturen naar verkiezingen@defryskemarren.nl.

Als stembureaulid krijgt u vooraf een gratis (digitale) training van de gemeente.

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | januari 2022 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren.

Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

10

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren JANUARI 2022

NIJJIERSTASPRAAK BOARGEMASTER FRED VEENSTRA, DE FRYSKE MARREN 6 JANNEWARIS 2022

Bêste Fryske Marders, Yn it earste plak: foar eltsenien in goed en sûn 2022. Folle lok en seine!

Ek dit jier binne wy net by elkoar, mar meitsje wy tankber gebrûk fan de mooglikheden om dizze taspraak digitaal by jo yn ‘e hûs te krijen. Dat jout ek wer nije mooglikheden. Ik tink dat der sa mear minsken yn de gelegenheid binne om myn taspraak te sjen, no of op in letter tiidstip, dan wannear’t wy it yn de riedsseal dogge.

Ek kin ik jo op dizze wize aansen in pear opnames fan moaie gesprekken mei minsken út ús mienskip sjen litte. Sa hat elts neidiel ek wer syn foardielen!

It jier begûn sawat yn alle plakken yn ús gemeente aardich rêstich. Wat my wol opfoel wie dat der nettsjinsteande it ferbod in hiel soad fjoerwurk, somtiden swier fjoerwurk, ôfstutsen waard. It is ferbean, it koe dus net. En bysûnder spitich wie dat der yn Ychtenbrêge úteinlik ynset fan de ME nedich wie.

Oan ‘e oare kant snap ik dat in soad minsken ferlet hawwe fan byinoar wêzen. Dêr ha we op dit stuit eins gjin mooglikheden foar. De coronaomstannichheden steane it net ta, mar minsken, wy allegearre, snakke dernei. Ik hoopje oprjocht dat wy mei de folgjende jierwiksel wer yn alle doarpen in echt feest fiere kinne, sûnder oerlêst, sûnder gedoch.

De ME is der om de oarder te hanthavenjen, net om maatskiplike problemen op te lossen. Wy moatte yn alle gefallen as gemeente, doarpsbelangen, en ynwenners, jong en âld, yn petear om te sjen wat wy dwaan kinne, yn de kommende tiid en rjochting de folgjende jierwiksel. Hjoed hawwe wy in goed petear mei Doarpsbelang Ychtenbrêge hân.

Genôch oer de jierwiksel. Ik wol efkes weromsjen op 2021. Dat doch ik aanst ek mei in tal minsken út ús gemeente dy ‘t ik dêroer spruts. Corona hold ús it hiele jier dwaande, of better, it hold ús yn de greep. Al hast twa jier moatte we oars libje as dat wy wend wiene.

Mar as ik sjoch nei de gemeente dan sjoch ik dat der nettsjinsteande alle beheiningen in hiel soad dien is. Neist alle gewoane wurksumheden is der yn dit lêste jier fan it hjoeddeistige kolleezje in soad wurk ferset. Ik neam de beliedsplannen foar duorsumens, sinnefjilden en de enerzjystrategy. Maar

ek it reyntegraasje- en partisipaasjebelied en it sportbelied. In nij beslút oer it iepen hâlde fan it azc yn Balk. Wy ha meters makke mei plannen foar maatskiplike foarsjennings yn Balk en op ‘e Jouwer. Der binne plannen foar de feangreideproblematyk fêststeld.

En der leit noch in tal plannen klear der ‘t de ried de kommende wiken en moannen noch oer te set sil. Bygelyks it rekreaasjebelied, it ôffalbelied en ús nije kultuernota.

Dêrnjonken is folop wurke oan wenningbouplannen yn ferskate doarpen en stean der de kommende tiid lytse en grutte bouwplannen op stapel, sa as Wyldehoarne 4 op ‘e Jouwer.

Soms binne kolleezje en ried it net mei elkoar iens. Sa is it útstel foar in rekreaasje-ûntwikkeling by Balk net oernaam troch de ried. Mar dat is demokrasy sa ‘t it heart te wurkjen. De ried makket de finale ôfwaging.

Wat dit jier net trochgie wiene opnij in soad eveneminten. Wat is it foar de organisatoaren en ús as ynwenners en besikers fan bûten spitich dat we dêr net fan genietsje koene. En wat wie it foar ús minsken en foar my persoanlik hieltyd wer in dreech beslút om nee sizze te moatten. Dat makket myn fak der net aardiger op, moat ik jo sizze. Wat in foardiel is datst inoar yn minne tiden goed kennen learst. De kontakten mei bygelyks de skûtsjebestjoeren hawwe noch nea sa yntinsyf west. We binne al lang wer begûn mei de petearen oer de kampioenskippen fan 2022. Oan ús sil it net lizze!

Nettsjinsteande de ôfwêzigens fan eveneminten hawwe in hiel soad toeristen dit jier fan ús gemeente genietsje kinnen. It wie yn de simmer drokker as ea. Dat wie goed foar ús hiele toeristysk sektor en de hoareka.

En ek de middenstân koe mei de nedige kreativiteit dochs saken ûndernimme.

In foarbyld: de Jouster Merke koe yn de tradisjonele opset net trochgean. Dochs koe hjir yn goede gearwurking tusken ûndernimmers en gemeente wat fan in feestlike stimming ûntstean, ynklusyf de kermis.

Mei de nedige kreativiteit en ynset geane wy as gemeente ek it kommende jier temjitte. Wy gean gewoan troch mei

it meitsjen fan bestimmingsplannen, it ferlienen fan subsydzjes, it jaan fan útritfergunningen, rydbewizen of Wmofoarsjennings. Mar dy kreativiteit is yn it foarste plak nedich foar saken dy ’t oer in langere termyn geane.

We sille bygelyks neitinke oer ús takomst as gemeente. Hoe tinke wy dat ús bernsbern yn dit gebiet libje wolle soene en hoe kinne wy dan no de goede beslúten nimme? Dêr is in lange-termyn fyzje foar skreaun dy ‘t de kommende wiken oan de ried, oan de lokale polityk oanbean wurdt. Sa kin it in ynspiraasjeboarne wêze foar de ûnderhannelingen oer in nij kolleezje.

Mar ek it regearakkoart foar ús nije kabinet kin dêr in bydrage oan leverje. De útspraken oer de Lelyline meitsje dat ek wy neitinke moatte oer de foardielen en neidielen dy ‘t dy line mei him meibringt.

In typyske lange-termyndiskusje. En it nije kabinet wol fierder mei regiodeals. In moai ynstrumint om yn ‘e mande mei ús buorgemeente moaie plannen foar just ús regio te smeien. In regiodeal slute je tegearre.

Ik hoopje dat de fjouwer rieden dy’t prate moatte oer de takomst fan ús Sosjaal Wurkfoarsjenningsbedriuw Empatec ek mei elkoar, tegearre, ta in droegen en ienriedich beslút komme. De goed 1000 minsken dy ‘t dêr wurkje hawwe rjocht op regionale bestjoerlike solidariteit.

Oer solidariteit praat. De ôfrûne perioade docht in swier berop op ús solidariteit, ús libben en ús wurkjen. Yn in tal petearen hie ik it der oer mei fertsjintwurdigers út ferskate maatskiplike sektoaren. We sille der no nei sjen.

Fiif petearen

Ik fûn it prachtich om op dizze wize mei de minsken te praten. In pear saken foelen my derby op.

In it foarste plak: wy libje yn in feilige gemeente. Litte we dat koesterje.

Plysje, gemeente, mar ek al dy minsken dy ‘t belutsen binne by de buertwhattsappgroepen soargje dêrfoar.

Dat dogge we tegearre en litte we dat dwaan bliuwe.

We moatte kreatyf wêze. It echte ûndernimmerskip komt no boppe.

Dat jildt foar de grutte en lytse ûndernimmers, mar ek foar elkenien dy ‘t mei goede ideeën ús mienskip ferbetterje

wol. Ik tink bygelyks oan de learlingen fan de tienerskoalle op De Lemmer dy ‘t prachtige ideeën hawwe oer it klimaat en dêroer meikoarten mei my yn petear gean.

“Doch dyn wurk mei wille en tink nei oer watst fan in oar hearst”. In wize les fan de vice-foarsitter fan ús ried. Yn maart ha we gemeenteriedsferkiezings. As wy dy wize les ta motto ferheffe, dan sille wy yn dy nije ried moaie diskusjes krije oer de ûnderwerpen dy ‘t yn ús gemeente fan belang binne foar ús allegearre.

De leafde en oandacht dy ‘t yn de soarch jûn wurdt, soargje foar ljochtpuntsjes. En de soarchferlieners binne ek sels ljochtpuntsjes. Net allinnich yn de âldereinsoarch, mar oeral. Oft it no om de húsdokters giet, de thússoarchmeiwurkers, de minsken yn Maeykehiem, se binne allegear ljochtpuntsjes dy ‘t we nedich ha. En ik rekkenje dêr ek de minsken fan De Kear by, en neam spesjaal de jongereinwurkers dy ‘t mei in hiel soad ynset soargje dat ús jeugd ek op in goede wize troch dizze coronatiid komt.

En dan de poster dy ‘t oan de ein yn byld kaam. Hâld moed, haw leaf. We libje yn in yngewikkelde tiid. De measten fan ús besykje der it bêste fan te meitsjen sûnder al tefolle yn diskusje of yn de kontramine te gean.

Oan de flanken is der ferbaal ferset.

Soms, ek by ús, binne der demonstraasjes. Dat mei en dat fasilitearje we wêr nedich en wêr ‘t dat kin.

Mar lit ús, as leafhawwen tefolle frege is, besykje respekt foar inoar op te bringen, goede omgongsfoarmen brûken te bliuwen en mei kompassy nei inoar yn it libben te stean. As ús dat slagget moat it net dreech wêze om moed te hâlden.

2022 begjint ûnder it juk fan corona. Mei faksinaasjes, medisinen en begeliedende maatregels moat it mooglik wêze, ik bliuw optimistysk, om dit jier ûnder dat juk út te kommen en ús normale libben wer oppakke te kinnen.Sadat De Fryske Marren wer de kleurrike, aktive en noflike gemeente wêze kin dy ‘t it al wie, dy ’t is en bliuwe sil.

Wilt u de nieuwjaarstoespraak van burgemeester Fred Veenstra terugzien?

Of de Nederlandstalige versie van de toespraak lezen?

Scan dan de QR code!

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

11

GEMEENTEGEZICHT

Pieter Peeringa, Chief Information Security Officer (CISO)

‘WE WILLEN GEEN MAKKELIJKE PROOI ZIJN VOOR CYBERCRIMINELEN’

“In de afgelopen jaren zijn we als gemeente steeds digitaler geworden”, steekt Pieter van wal. “Het is belangrijk om de informatie die we verwerken goed te beveiligen. We zien namelijk óók een toename in cybercrime, waarbij criminelen proberen anderen geld afhandig te maken via de computer of telefoon. Steeds vaker proberen cybercriminelen systemen van bedrijven of organisaties binnen te dringen – hacken noemen we dat.

Zo werd een gemeente in het oosten van het land vorig jaar het slachtoffer van zogenoemde ransomware. Een cybercrimineel – binnengekomen via een makkelijk te raden wachtwoord – versleutelde de bestanden. Geen enkele medewerker kon er meer bij. De daders eisten losgeld – ‘ransom’ – om het systeem weer vrij te geven.”

Gegevens goed beschermen

Organisaties zijn kwetsbaar voor cybercriminaliteit. Medewerkers kunnen het slachtoffer worden van een phishingmail. Ze worden dan bijvoorbeeld naar een valse website gelokt, waar ze vervolgens hun inloggegevens prijsgeven. “De gevolgen

FOTO: NANTKO SCHANSSEMA, FOTO NANTKO

Pieter werkt als Chief Information Security Officer (CISO) bij gemeente De Fryske Marren. In het Nederlands heet zijn functie ‘strategisch adviseur informatiebeveiliging’.

Samen met zijn collega’s zorgt Pieter ervoor dat de informatiesystemen goed worden beschermd tegen bijvoorbeeld cybercriminelen, datalekken of storingen.

kunnen groot zijn”, weet Pieter. “Als onze systemen door ransomware worden platgelegd, ligt onze dienstverlening stil. We kunnen dan bijvoorbeeld geen vergunningen meer verlenen of uitkeringen betalen. Ook kunnen persoonsgegevens van inwoners gestolen en doorverkocht worden.” Dat wil de gemeente natuurlijk voorkomen.

“Onze dienstverlening moet door blijven gaan. Bovendien hebben we een grote verantwoordelijkheid richting onze inwoners en ondernemers. We willen hun gegevens goed beschermen.”

Passende maatregelen

‘Het is belangrijk om te leren hoe je veilig om kunt gaan met informatiesystemen’

Pieter kijkt samen met collega’s waar de organisatie risico loopt om aangevallen te worden door cybercriminelen. En hij bedenkt strategieën om de risico’s te verkleinen.

“Dat vraagt om een balans. Je kunt niet van medewerkers verwachten dat ze eerst zes wachtwoorden invoeren om te kunnen werken.

Aan de andere kant willen we geen makkelijke prooi voor cybercriminelen zijn. We nemen passende technische en organisatorische maatregelen.

Een voorbeeld is dat je standaard je computer vergrendelt als je je werkplek verlaat. En dat je je wachtwoorden

regelmatig wijzigt. Het is trouwens beter om wachtzinnen te gebruiken, die zijn makkelijker te onthouden.”

Hoe digitaal veilig bent u?

Bewustmaking

Pieters werk bestaat ook uit bewustmaking van de medewerkers.

Hoe gaan ze veilig met wachtwoorden om, hoe herkennen ze valse mailtjes? “Ik vind het leuk om ze hier laagdrempelig over te vertellen. Dat doen we bijvoorbeeld via e-learnings, een handboekje en bijeenkomsten. Het risico om als organisatie gehackt te worden, is voor digitaal minder onderlegde medewerkers soms een ver-van-mijnbed-show. Ik maak het dan persoonlijk.

Als ze door krijgen dat door een hack hun salaris bijvoorbeeld niet kan worden betaald, valt het kwartje wel.”

Wat Pieter ook doet, samen met zijn collega’s die over privacy gaan, is het checken van nieuwe systemen op veiligheid. “Bijvoorbeeld een systeem voor schuldhulpverlening. Zijn de gevoelige gegevens daarin goed beveiligd? Welke risico’s rond veiligheid heeft het systeem?” Ook blust hij ‘brandjes’. “Zo check ik phishingmails die medewerkers ontvangen en blokkeren collega’s de link als dat nodig is.”

Kijk voor tips op beveiligmij.nl/tips

Leren

Pieter is CISO sinds 2016. Daarvoor was hij intern controleur bij de gemeente. “De menselijke kant van informatieveiligheid boeit me al langer. Waarom trappen we massaal in phishingmails? We worden met z’n allen steeds digitaler, ook onze inwoners. Maar we leren op school niet hoe we risico’s kunnen herkennen.

Niemand trapt met opzet in een nepmail. Je bent altijd slachtoffer!

Daarom is het belangrijk om mensen te leren hoe ze veilig kunnen omgaan met informatiesystemen. Dat doen we al binnen onze organisatie. Wie weet kan de gemeente in de toekomst een grotere rol spelen om ook inwoners, bedrijven en scholen bewust te maken van de risico’s. Het zou mooi zijn als we op die manier het verschil kunnen maken.”

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren JANUARI 2022

FOTO’S: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

12

WAT DOE JIJ…?

ALS JE MEDEMENS IN NOOD VERKEERT Wat doe je wanneer je iemand om hulp hoort roepen?

Voor de meeste mensen is het antwoord simpel: meteen helpen natuurlijk! Of zo nodig 112 bellen. Ook Irma Sickler en haar man uit Akmarijp hoefden hier niet over na te denken, toen zij een paar maanden geleden met zo’n situatie te maken kregen. Helaas bleek toen ook dat hulp bieden niet voor iedereen vanzelfsprekend is.

“Op zondagmiddag 17 oktober voeren mijn man en ik in onze sloep vanuit Broek richting Goingarijp”, vertelt Irma.

“Vlak voordat wij het haventje van Broek Noord passeerden, hoorden we mensen schreeuwen in doodsangst. We keken het haventje in en zagen twee mannen tot hun borst in het water staan. Hun vissersboot was gezonken en al hun spullen – hengels, rugzakken, stoeltjes enzovoorts – dreven om hen heen. De temperatuur van het water zal niet meer zijn geweest dan een graad of 10.”

hen hield een derde man aan de rits van zijn jas boven water – hij was overleden.

Onmiddellijk belden we 112 en ondertussen bleven we met de mannen praten. Zij vertelden dat hun vriend een hartstilstand had gekregen en overboord was gevallen. Ze wilden hem vastgrijpen, maar kwamen daardoor tegelijk aan één kant van de kleine boot, die hierdoor water maakte en zonk.”

Overboord door hartstilstand

“Pas op het moment dat wij met onze sloep de twee vissers bereikt hadden en hen probeerden te kalmeren, zagen we hoe ernstig de situatie was. Eén van

‘We hoorden hen schreeuwen in doodsangst’ Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

“De twee mannen wilden eerst niet in onze sloep komen, omdat zij hun vriend niet wilden loslaten. Nadat de politie was gearriveerd, kwamen ze toch aan boord om niet nog verder onderkoeld te raken. We zijn naar de kant gevaren, waarna agenten de mannen in folie wikkelden en in een warme auto zetten.

Samen met de politie hebben we de drijvende spullen aan wal gelegd. Omdat er niets was wat wij verder konden doen, hebben we hierna per sloep onze weg vervolgd.”

Twee sloepen en vier fietsers

“Wat het extra tragisch maakte, is dat − nog voordat wij in de buurt van het haventje kwamen − er mensen waren die niet hebben geholpen. Twee sloepen met elk twee personen passeerden ons en zwaaiden zelfs naar ons, terwijl ze in tegenovergestelde richting voeren. Het hulpgeroep kan hen niet zijn ontgaan; ze moeten de mannen hebben zien staan. Daarnaast hoorden we later van de twee vissers dat vier fietsers op de nabijgelegen brug zijn gestopt, naar hen hebben staan kijken en gewoon weer op de fiets zijn gestapt.”

“Het maakt me verdrietig en boos en ik begrijp het niet. Hebben ze de situatie totaal verkeerd ingeschat? Konden ze niet helpen? Wie niet zelf in actie kan komen, kan toch in ieder geval 112 bellen? Laten we om elkaar denken en een ander altijd hulp bieden wanneer dat nodig is. Ondanks deze ervaring ben ik ervan overtuigd dat verreweg de

Oproep van burgemeester Fred Veenstra “Het verhaal van Irma laat zien hoe belangrijk het is om meteen in actie te komen, wanneer blijkt dat iemand anders hulp nodig heeft. Ook als je nog niet precies weet wat er aan de hand is. Of als je het misschien wel een beetje eng vindt. Kun je zelf niet helpen, bel dan altijd 112. Alleen samen kunnen we onze woon- en leefomgeving zo veilig mogelijk houden.”

meeste mensen dat ook doen, wanneer het erop aan komt. Dat is toch een troostende gedachte.”

Heb jij ook iets meegemaakt waarbij het helpen van een medemens in nood centraal stond? Laat het ons weten via communicatie@defryskemarren.nl.

www.defryskemarren.nl

13

DE ENERGIECOACH HELPT MET BESPAREN OP JE ENERGIEREKENING De meeste huishoudens gaan in 2022 meer betalen voor energie. Zeker voor gezinnen met een bescheiden inkomen kan het daardoor moeilijker worden om elke maand rond te komen. Het slimste dat je zelf kunt doen, is besparen op je energieverbruik. De Fryske Marren zet energiecoaches in om mensen met een laag inkomen daarbij te helpen.

Het zal niemand ontgaan zijn: gas en elektriciteit worden steeds duurder.

Veel gezinnen hebben daardoor steeds meer moeite om elke maand financieel de eindjes aan elkaar te knopen.

Maar wist je dat je met een paar eenvoudige maatregelen tot wel 10% van je energieverbruik kunt besparen?

Omgerekend gaat het om enkele tientjes per maand. Dat scheelt!

Energie besparen

Energie besparen is goed voor het milieu en goed voor de portemonnee.

Gemeente De Fryske Marren wil inwoners met een smalle beurs graag helpen om te besparen op hun energierekening. Daarom vond er in 2020 een pilot plaats in de gemeente.

In deze pilot zijn tien inwoners met een bescheiden inkomen begeleid en geadviseerd door een energiecoach.

Een energiecoach is een betaalde of vrijwillige specialist die veel weet van energie besparen. De pilot was een succes. Daarom zet gemeente

Met een paar eenvoudige maatregelen bespaar je per maand tientjes op je energierekening De Fryske Marren vanaf 1 december 2021 meerdere energiecoaches in voor mensen met een laag inkomen.

Slimme tips

Hoe werkt het? De hulp van een energiecoach is gratis. Hij of zij komt bij inwoners thuis om te kijken waar er bespaarkansen liggen. De energiecoach

geeft inzicht in het energieverbruik en helpt met slimme tips, simpele instructies en energiebesparende maatregelen om het dagelijkse verbruik omlaag te krijgen. Energie besparen kan al met kleine stapjes, bijvoorbeeld door tochtstrips aan te brengen of de verwarming ’s nachts lager te zetten.

Naast tips en hulp neemt de coach een aantal energiebesparende middelen mee om direct te installeren. Ledlampen bijvoorbeeld. De inwoner hoeft niet voor deze middelen te betalen, de gemeente neemt de kosten op zich.

Wil jij ook energie besparen?

Meld je aan voor een gratis bezoek van de energiecoach.

Inwoners van De Fryske Marren kunnen gratis een bezoek van de energiecoach aanvragen. Meld je aan via de website tukwenjen.nl.

Heb je vragen? Bel 14 05 14 of mail naar energiecoach@defryskemarren.nl.

Eenvoudig energie besparen?

Dat doe je zo!

• Opladers die ongebruikt in het stopcontact zitten, verbruiken energie. Haal ze eruit als je ze niet gebruikt.

• Douche maximaal 5 minuten.

Gebruik een timer om de tijd bij te houden.

• Sluit de deuren in huis. Zo voorkom je dat de warmte verdwijnt naar plekken waar je niet bent, zoals de gang en het trapgat.

• Zet apparaten die je niet gebruikt helemaal uit en niet op de stand-by stand. Gebruik bijvoorbeeld een schakelbare stekkerdoos.

• Plak radiatorfolie achter de radiatoren als extra isolatie.

• Zet ’s nachts de verwarming op 15 graden en overdag op 19 of 20 graden. Zet de verwarming een uur voordat je naar bed gaat lager. Het blijft dan nog warm genoeg in huis.

• Plaats tochtstrips op plekken waar het tocht, bij ramen en deuren bijvoorbeeld.

• Ontdooi je vriezer regelmatig; hoe dikker de ijslaag, hoe meer energie het apparaat verbruikt.

• Vervang lampen door ledlampen. Die gebruiken 85% minder stroom dan gloeilampen en 75% minder dan halogeenlampen. Vervang eerst de lampen die je het vaakst aan hebt en de meeste Watt hebben, zoals de lampen in de keuken, woonkamer en badkamer.

14

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren JANUARI 2022

FRYSCLOCK:

IN KLOK MEI FRYSKE GRUTSKENS ‘It is tolve oere’, lêze jo op ‘e klok as de middei komt. En in pear minuten letter: ‘It is hast fiif minuten oer tolven’.

De FrysClock brûkt gjin sifers of wizers om de tiid oan te jaan, mar wurden. Twa fan dizze wurdklokken binne koartlyn ophongen yn it gemeentehûs fan De Fryske Marren.

“Mei in FrysClock bringe jo in bytsje Fryske kultuer yn hûs”, seit Peter van der Wijk, produktûntwerper en makker fan de klokken. “Wy Friezen binne grutsk op ús taal; it makket in grut part út fan ús Fryske identiteit. Sa’n wurdklok helpt om it te behâlden en te propagearjen.”

Njonken dit kulturele aspekt en de prachtige foarmjouwing - jo hingje in FrysClock krekt as in skilderij as blikfanger oan ‘e muorre - hat de klok noch in moaie eigenskip: jo kinne dêr fan leare. Peter: “It Frysk is net maklik om te skriuwen, ek foar minsken dy’t it har hiele libben sprutsen hawwe. Op in FrysClock sjochst allerhande Fryske wurden goed stavere.”

-LUCIËNNE-

‘It helpt om de taal libben te hâlden’ Oanpaste wurdklok

Sûnt dy tiid hat Peter der tsientallen fan ferkocht oan partikulieren, lykas bedriuwen en oerheidsynstânsjes.

De measte dêrfan binne yn it Frysk, mar de FrysClock is ek beskikber yn oare (streek)talen. Peter: “Ik haw no wurdklokken makke yn trije ferskillende Grinslanner dialekten, Drintsk, Twents, Surinaamsk, Arabysk en ek gewoan yn it Nederlânsk.”

Fryske taal mear sichtber

Wethâlder Luciënne Boelsma wie posityf ferrast doe’t se ferline jier oktober twa Fryske wurdklokken hingjen seach yn it

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

Fjouwer jier lyn ûntwurp Peter de earste ferzje fan de FrysClock, wêrnei’t er dy fierder útwurke en ferfine ta de hjoeddeiske ferzjes. “Ik haw altyd in driuw hân om dingen te meitsjen,” seit er. “Yn myn jeugd wie ik konstant omjûn troch technology en kreativiteit. Foar my as ûntwerper is it moaie fan sa’n wurdklok dat je wat meitsje dat moai en funksjoneel is.”

gemeentehûs. “Ik tocht fuortdaliks dat it in hiel moaie en brûkbere útfining wie”, seit se. “Sa’n FrysClock fergruttet de sichtberens fan it Frysk. Dat helpt de taal libben te hâlden.” In foarbyld fan dat lêste is te finen yn it gemeentehûs sels. In protte ynwenners dy’t as memmetaal it Frysk hawwe, prate foar de wissichheid Nederlânsk as se by de

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

-Peter-

‘Jo bringe in bytsje Fryske kultuer yn hûs’

baly komme. Luciënne: “Lyk as oare Fryske útdrukkingen yn it gebou lit in FrysClock witte: hjir kinst feilich Frysk prate. Dat wurdearje wy tige.”

Wolle jo mear witte oer de FrysClock?

Sjoch op frysclock.com.

Elke dag een mooie dag bij Kinderwoud!

• dagopvang • buitenschoolse opvang • peuteropvang • gastouderopvang T 0513 - 610 825 M info@kinderwoud.nl

www.yingmedia.nl

kinderwoud.nl

20% KORTING OP VLOEREN Actie geldt van 10 t/m 22 januari 2022. Vraag naar de voorwaarden.

16

deFryskeMarren deFryskeMarren #FACETOFACE

WILLEM DE BRUIJN

fotografie JOHAN BROUWER tekst LOTTE VAN DER MEIJ

“Ik ben de nieuwe Willem en die is ook heel goed” In één seconde verandert het leven van Willem de Bruijn uit Delfstrahuizen. Op 11 juli 2014, een gewone zomerse dag, valt Willem van het dak en loopt hierdoor blijvende hersenschade op. Dit ongeluk heeft grote impact op het leven van hem en zijn vrouw Wendy.

Willem de Bruijn (1968) woont samen met zijn vrouw Wendy in hun verbouwde huis midden in de weilanden vlakbij het Tjeukemeer. Zij runnen hier een glamping met safaritenten en tiny huisjes. Dat ze hier in Friesland zijn komen wonen is toeval. Willem is geboren en opgegroeid in Naaldwijk.

EERSTE INTERNETDATEGENERATIE Willem heeft in Naaldwijk een fijne jeugd bij zijn ouders en met zijn oudere zus. Hij interesseert zich voor zeilen en techniek.

Hij doorloopt de lts in de buurt en doet daarna de mts en hts in Den Haag. Na een jaar verplichte dienstplicht - “Zo was dat nog in die tijd”, zegt Willem – gaat hij werken als praktisch ingenieur in de agrarische sector. In zijn jeugd werkt hij ook al in deze sector, in één van de vele kassen die er in dat deel van Nederland staan.

In 2002 ontmoet hij Wendy. Willem en Wendy hebben zich allebei ingeschreven bij een datingsite en het wordt een succesvolle match. Na wat heen en weer mailen spreken ze af, gaan samen op zeilvakantie met de boot van Willem en zijn ouders. Na ongeveer een jaar klikt het zo goed dat ze gaan samenwonen in Hillegom. In 2008 trouwen ze. Willem en Wendy zijn een echtpaar van de eerste internetdate-generatie.

GEEN ALLEDAAGSE HOBBY De jaren verstrijken en Wendy ontwikkelt een niet-alledaagse hobby: huizen bekijken. Eerst alleen online, later ook in het echt. Ze maken er echt een uitje van. Eén van Wendy haar lievelingsprogramma’s is ‘Escape to the Country’ op BBC en van daaruit ontstaat ook hun interesse om zélf wijds en groot te willen wonen. Willem stelt wel de voorwaarde, dat er om het huis de mogelijkheid is voor nevenactiviteiten.

Het liefst iets met zeilen of kamperen.

Zo gezegd zo gedaan. In 2011 verhuist het stel naar Delfstrahuizen. Twee jaar later openen ze de glamping Kampari met vijf safaritenten.

VALPARTIJ Ze zitten niet stil. In de winter van 2013-2014 wordt er een groot stuk bij het woonhuis aangebouwd. Willem heeft al jaren een eigen bedrijf in de

energiesector, dit kan hij prima vanuit Friesland runnen. Uiteraard moet het huis daarom ook voorzien worden van zonnepanelen en heat pipes. Op die bewuste zomerdag in juli is Wendy naar haar werk in Almere. Ze is haar telefoon vergeten. Willem klust, samen met een bevriende installateur, die dag thuis, wanneer het noodlot toeslaat. Hij staat boven op het dak. Hij struikelt, zo vermoedt men, valt een aantal meter door het dak voorover naar beneden, met zijn hoofd op betonplaten. De installateur ziet Willem op de grond liggen. Hij legt hem in de stabiele zijligging en zuigt bloed uit zijn mond. Vervolgens belt hij 112 met de eerste de beste telefoon die hij vindt. Die van Wendy, zo blijkt achteraf. Willem zelf weet er niets meer van. Sterker nog, hij is de periode erna, zo’n zes weken, helemaal kwijt.

TRAUMAHELIKOPTER Twee motoragenten zijn die elfde juli 2014 als eerste ter plaatse. Daarna volgen meerdere ambulances. Omdat Wendy haar mobiel is vergeten belt één van de agenten Wendy op haar werk. Tijdens dit gesprek hoort Wendy door de telefoon de traumahelikopter met een arts opstijgen. Deze helikopter met arts wordt volgens protocol standaard ingeschakeld in de Noordelijke provincies als iemand van het dak valt. Gelukkig maar, want Willem moet geïntubeerd worden en dat mag alleen door een arts gebeuren.

Willem krijgt een roesje omdat hij nogal onrustig is en wordt naar het UMCG in Groningen gebracht. Hier wordt hij direct onderzocht met onder andere een CT scan. Intussen wordt Wendy door haar collega’s naar het ziekenhuis gebracht.

OP DE IC Willem komt op de IC terecht en ze kunnen eigenlijk niet goed inschatten wat er precies aan de hand is en wat de prognoses zijn. Hij heeft hersenkneuzingen, een klaplong en is halfzijdig verlamd. De artsen houden hem in slaap en maken hem dagelijks wakker om te kijken hoe het gaat. Willem reageert niet, praat niet en is heel onrustig.

Om die reden hebben ze hem zelfs ‘vastgebonden’ aan bed zodat hij zichzelf niet kan bezeren of uit bed kan vallen.

Na een week wordt er een MRI gemaakt en de artsen constateren dat Willem DAI heeft, Diffuse Axonal Injury. In het kort

gezegd: zijn hersenen zijn zo door elkaar geschud dat zijn brein zijn lichaam niet meer kan aansturen. Zoals bij een ‘shaken baby syndroom’ ook wel gebeurt. De arts zegt tegen Wendy dat ze blij moet zijn als hij in een karretje thuis komt.

Wendy geeft aan dat dit wel een moment is geweest waarbij ze even een flink potje gejankt heeft. Wanneer na twee en een halve week Wendy toevallig aanwezig is bij een wakker maak-moment is het Wendy haar stem die bij Willem een eerste reactie veroorzaakt. Wendy doet voor hoe Willem reageerde als hij wakker werd gemaakt. Ze draait haar hoofd wild heen en weer. Willem raakt hier zichtbaar geëmotioneerd door…

OVERLEVINGSSTAND Thuis in Delfstrahuizen probeert Wendy in deze periode alles draaiende te houden.

Ze schiet in de overlevingsstand. Ze googelt er op los, zoekt online uit wat maar zou kunnen helpen. Ze krijgt hulp van familie en vrienden bij het runnen van de camping. Ze loopt tegen een aantal praktische problemen op. Ze weet bijvoorbeeld bepaalde wachtwoorden niet, die wel belangrijk zijn om te weten.

Willem raadt dan ook iedereen aan dit thuis goed te bespreken. Je weet nooit wat er gebeurt. Schrijf ergens je wachtwoorden op, voor het geval dat er iets gebeurt. Het scheelt veel stress.

REVALIDATIE In het ziekenhuis mag Willem intussen van de Intensive Care af naar Medium Care.

Er is vrijwel geen interactie mogelijk.

Totdat Wendy een foto van hun boot laat zien. Willem reageert. Zijn hartslag gaat omhoog en op dat moment komen er dingen langzaam op gang. Hij begint wat te praten, vreemd genoeg alleen in het Engels en wat scheldwoorden in het Nederlands. Hij wordt verplaatst naar ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen, waar hij zeer actief wordt begeleid. De fysiotherapeut helpt hem weer lopen en de logopediste helpt hem met praten.

Zijn korte termijn geheugen werkt slecht en even denken ze dat hij geen lerend vermogen meer heeft. Gelukkig blijkt dit niet het geval en verlaat Willem lopend na drie weken het ziekenhuis om zijn intrek te nemen in het revalidatiecentrum in Beetsterzwaag. Niet wetende hoe

en wanneer je dit verlaten mag. In Beetsterzwaag start hij vol overgave aan zijn revalidatie, het kan Willem niet snel genoeg. “Ik was bereid heel hard te werken, maar je hebt ook geluk nodig“, zegt Willem. In de weekenden mag hij naar huis omdat ze thuis in een prikkelvrije omgeving wonen. Wendy werkt veertig uur per week. Willem krijgt in die tijd veel hulp van buren die hem naar al zijn revalidatie-afspraken brengen en halen. Daar is hij ze ontzettend dankbaar voor, zegt Willem.

ACCEPTATIE Zijn leven oppakken zoals het voor het ongeluk was is niet mogelijk. Hij stopt met zijn eigen adviseringsbedrijf op energiegebied en richt zijn focus volledig op Kampari. Het helpt hem om veel buiten bezig te zijn.

Hij heeft blijvende hersenschade. Er is een stuk aansturing van de hersenen weg, maar het brein is zo ingenieus dat het nieuwe patronen kan ontwikkelen. Willem is bijzonder goed hersteld. Hij is wat trager, het duurt daarom wat langer om bijvoorbeeld op woorden te komen en hij heeft meer voorbereidingstijd nodig.

Hij houdt lijstjes bij en laat zich graag ondersteunen door technische snufjes.

Het is belangrijk om met één ding tegelijk bezig te zijn. “Mensen vragen vaak hoe het met mij gaat. Dat vind ik lastig om te beantwoorden”, bekent hij. “Door het voeren van gesprekken met een medisch maatschappelijk werkster kan ik nu accepteren dat ik blijvende hersenschade heb. Dat praten raad ik iedereen aan.

Als mensen vragen of ik al weer de oude ben, dan is mijn antwoord nu: ‘Ik ben de nieuwe Willem en die is ook heel goed’.”

STERKERE BAND De band tussen Wendy en Willem is door deze periode sterker geworden. Willem is in essentie dezelfde persoon gebleven, hij is empatischer geworden en de communicatie verloopt soms wat anders.

Hierin hebben ze hun weg gevonden.

Gelukkig is Willem zijn ambitie voor de glamping niet verloren en zijn interesse in de energiewereld ook niet, hij zit namelijk in het bestuur van Energiecoöperatie DorpCentraal.

Er ligt nog een mooie toekomst voor hem, dat beseft hij maar al te goed.

NUMMER 01 • 2022

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

17

Hey groep 8er!

WAT DOE JE? (ONLINE) OPEN DAG* WOENSDAG 2 FEBRUARI Voor ouders/verzorgers met kinderen in groep 8. Scan de QR-code en ga naar onze website voor meer informatie!

Ontdek wat csg Bogerman doet tijdens het open huis in Balk: 21 januari 2022

*Wij hopen jullie op onze school te kunnen ontvangen.

Uiteraard is dit afhankelijk van de op dat moment geldende coronamaatregelen. Houd onze website de komende weken goed in de gaten.

lwoo - bb - kb - gtl - mavo/havo - havo - atheneum - gymnasium Riensingel 2 • zuyderzeelyceum-lemmer.nl

Onderdeel van:

check csgbogerman.nl voor meer info en volg ons op .

Open dag MBO

Doedag en Open avond

28 januari 2022

2 februari 2022

aeresmbo-sneek.nl

aeresvmbo-sneek.nl

Ga naar onze website voor meer informatie.

Op onze website vind je meer informatie en kun je je aanmelden.

Harste 2, 8602 JX Sneek

Harste 2, 8602 JX Sneek

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

19

TEKST EN BEELD LOTTE VAN DER MEIJ

deFryskeMarren

“Dat zo’n klein mensje met zo’n kort leventje zoveel mensenlevens raakt, vind ik heel bijzonder” JOLANDA REITSMA EN DE NEGEN DAGEN VAN MARA LYNKE Op 16 oktober 2003 wordt Mara Lynke geboren, het tweede kindje van Jolanda Reitsma en haar man Chris uit Joure. Mara Lynke wordt geboren met een open ruggetje, ook wel spina bifida (SB) genoemd. Negen dagen later staan Jolanda en Chris voor de moeilijkste beslissing van hun leven.

prachtig uit. Zo tegenstrijdig is dit!

Jolanda en Chris komen in een bizarre rollercoaster terecht. Ze moeten een datum kiezen en vervolgens zitten ze op die dag vijftien uren met een stervend kindje in hun armen. Een ontzettend verdrietig en intense gebeurtenis.

Na het overlijden komt er een lijkschouwer en heb je speciale papieren nodig omdat je een overleden persoon gaat vervoeren. Een paar uur later zitten Jolanda en Chris in de auto op weg naar huis. Jolanda houdt haar overleden dochtertje in haar armen. Het is heel bizar allemaal.

Jolanda Reitsma (1973) zit aan haar keukentafel in Joure met een kopje thee. Ze komt net van yoga.

Ze vertelt ons haar verhaal, dat begint met een zoen tussen haar en schoolgenoot Chris, tijdens een werkweek van de opleiding SPW (sociaal pedagogisch werk) in Sneek. Die zoen is eenmalig als het aan hen ligt. Op dat moment, tenminste. Als Jolanda een half jaar later stage loopt in Drachten en daar in een ‘zusterflat’ woont, loopt ze heel toevallig Chris weer tegen het lijf. Dit keer laten ze elkaar niet meer gaan.

Mara is op 25 oktober 2003, de uitgerekende datum voor de geboorte, begraven. Ze heeft negen dagen geleefd.

Dat is inmiddels 31 jaar geleden. Na een romantisch aanzoek van Chris op Schiphol, zo’n negen jaar na die tweede ontmoeting, trouwt het stel.

MARA-BOOM PRETECHO In 2001 worden Jolanda en Chris, na een onbezorgde zwangerschap, de ouders van dochter Yente. Alles gaat goed. Jolanda werkt drie dagen per week, doet een hbo studie psychologie en raakt in verwachting van haar tweede kindje. Ook deze zwangerschap verloopt goed. In die tijd krijg je nog niet standaard een echo, dus laten ze een zogenaamde ‘pretecho’ maken. Alles ziet er goed uit en hun geluk kan niet op.

Vlak voor de bevalling kan het gezin verhuizen naar hun nieuwe woning. De vloer moet er nog in als de bevalling zich twee weken te vroeg aandient. Het vruchtwater breekt, maar Jolanda krijgt geen weeën. Ze vertrekken naar het ziekenhuis in Sneek en drie en een half uur later word op 16 oktober 2003 dochter Mara Lynke geboren.

ge hoort zeggen dat er “iets niet in orde” lijkt. Ze kijkt haar man aan en helaas bevestigt hij dit. Mara wordt meegenomen voor onderzoek en al snel krijgen ze te horen dat Mara spina bifida, een open ruggetje, heeft. Daarbij heeft ze een klompvoetje en een klein begin van een waterhoofdje. Dit komt voor bij 4,5 op de 10.000 baby’s die per jaar geboren worden. Direct gaan de radartjes werken bij Jolanda. “Je bent bezorgd en ik dacht in oplossingen. Ik moest van mijzelf mijn hoofd erbij houden omdat ik haar moeder ben.”

OPEN RUGGETJE

GEEN BEHANDELPLAN

Jolanda heeft haar dochtertje nog niet gezien als ze de verpleegkundi-

Nog diezelfde middag vertrekken Jolanda en Mara in twee ambulan-

ces naar het UMCG in Groningen.

Hier staat een specialistenteam klaar om Mara te onderzoeken. De artsen bekijken wat ze vanuit hun eigen specialisme kunnen doen.

Jolanda wordt naar de kraamafdeling gebracht. Op dat moment weet ze niet dat Mara en Chris op de kinderafdeling zijn, waardoor ze zich even heel eenzaam voelt. ’s Avonds komt een arts vertellen dat er maar één spier is ontwikkeld, dat naar haar benen loopt. Mara zal vanaf de navel verlamd zijn.

Met dit heftige bericht geeft de arts ook meteen aan dat ze misschien alvast kunnen nadenken of ze wel of niet zouden willen behandelen.

Dit komt hard binnen. Het hele weekend denken ze na en praten

ze erover met familie en vrienden.

Na het weekend krijgen Jolanda en Chris te horen dat er voor Mara geen behandelplan is (slechts in 2% van de gevallen is dit er niet).

ZO TEGENSTRIJDIG! Op nadrukkelijk advies van de artsen - omdat Mara een mensonwaardig bestaan zou krijgen - nemen Jolanda en Chris de moeilijkste beslissing van hun leven. Ze besluiten het advies op te volgen en het leven van hun dochter te beëindigen. Iets wat in die tijd nog niet veel gedaan wordt, maar al wel in het UMCG. Mara heeft veel pijn en hiervoor krijgt ze een hoge dosis morfine. Verder doet ze het heel goed. Ze drinkt goed en ze ziet er

Mara ligt op de begraafplaats De Westermeer in Joure. In ‘het kinderrijtje’. Regelmatig zetten Jolanda en Chris een kaarsje neer en op 1 januari herdenken ze samen met heel veel andere mensen hun dierbaren.

En plaatsen ‘leafdesljochtjes’. Het leven gaat verder en Jolanda en Chris krijgen na Mara twee gezonde zoons, Keye en Joas.

In de tuin achter hun huis laat Jolanda ons de Mara-boom zien, een stermagnolia. Gekregen van haar collega’s, “omdat kleine sterretjes overdag niet zichtbaar zijn.”

Een stermagnolia bloeit maar heel kort, net zoals het leven van Mara.

“Ik vind het bijzonder dat zo’n klein mensje met zo’n kort leventje zoveel mensenlevens raakt, terwijl sommige mensen hiervoor een heel leven nodig hebben”, sluit Jolanda haar verhaal af.

“Zij kon dat in negen dagen.

Mara had er geen heel leven voor nodig.”

Nu de meeste winkels en horeca weer dicht zijn is het extra belangrijk om de lokale economie te steunen. Wist jij dat je bij veel lokale ondernemers ook online kunt bestellen? Of telefonisch? Zo kun jij voor een nieuwe cakevorm, een stofzuiger of een cadeautje gewoon om de hoek terecht. Of toch nog genieten van een driegangenmenu van je favoriete restaurant! Met zijn allen helpen we de plaatselijke economie. En zorgen we ervoor dat we straks nog steeds naar dat leuke restaurantje in de buurt kunnen!

Benieuwd naar slimme tips om lokaal online te besteden? Kijk dan op omdehoek.frl

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

21

deFryskeMarren

Eelke’s vinger op de zere plek Klokken Tusken at je wat skriuwe en it ferskinen dêrfan yn de krante sit altyd in hoartsje. Ik moat dit stikje 31 desimber ynleverje. In pear oeren dêrnei beierje yn de hiele gemeente De Fryske Marren frijwol alle klokken fan tsjerken en klokkestuollen. Fersin jimsels net yn de tiid, want se begjinne net allegear tagelyk te lieden om middernacht, sa’t it eartiids hearde. Dat is no wat ôfhinklik fan hoe lang at de kloklieder docht oer de borrel dy’t dan yngetten wurdt. Hy of sy moat ek noch al gau trochsûpe, want om healwe ienen hâldt it gebeier al wer op.

Hast tritich klokken dy’t oer de gemeente dreune, dat kin moai klinke.

It is mar de fraach wat we der fan hearre sille, want tagelyk smite we foar santich miljoen rotsjes en oar guod de loft yn. Ik ha alle betrouen yn boargemaster Fred Veenstra, mar der harket echt net ien at hy seit dat der gjin fjoerwurk ôfstutsen wurde mei. Jim witte yntusken alwer dat it need gie. En ûnder it mom dat it tradysje wêze soe stienen de hiele dei de karbidbussen ek al yn de greide ús earen en dy fan ús hûn te fernielen.

Niks tradysje. Klokken bin dat wol. Mar dat dienen we al jierren net mear, it domme gesjit hie it al lag wûn. Dêrom wie it no ek hartstikke aardich dat op ynisjatyf fan de ‘Aanjagers fan de Tsjûkemar’ en de ‘Stichting BRM’ de klokken lieden waarden. Kultuer en de Monumintesoarch moai tegearre. De Monumintesoarch freget ek kloklieders, dy bin der by guon klokkestuollen net iens mear. Moaie adfertinsje, dat mienskiplik lieden fan de klokken.

Kin der sa ek wat mear ienriedigens komme yn ús ferdielde mienskip?

Nee. Want ûnder dit klokkeberjocht stie it ferhaaltsje dat de partij Kleurrijk Fryske Marren har oanslúte soe by BBB, jim witte wol, de suksesfolle ienmanspartij fan Caroline van der Plas. “Mar”, sei kleurrike frou Holtrop, “we hâlde ús eigen namme.” Ferdield bliuwe. Eigen is wichtiger dan mienskip.

It gebeier fan de klokken is al wer ferstomd foardat it begûn is.

Eelke Lok. Als journalist van Omrop Fryslân draait hij al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele no-nonsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten.

De vinger op de zere plek….

BRANDED CONTENT

LTB

TEKST EN BEELD RICHARD DE JONGE

SCHILDERSGROEP DRIE SCHILDERSBEDRIJVEN ONDER ÉÉN NAAM

Schildersbedrijf Lenis ging vijf jaar geleden een samenwerking aan met Tichelaar Schilders in Heerenveen en Tichelaar Schilders slokte twee jaar geleden Bootsma Schilders op in Hommerts. Al die tijd behielden de drie bedrijven hun eigen identiteit. Zo kon het gebeuren dat een opdracht werd verleend aan Lenis, er een busje voor kwam rijden van Bootsma en er schilders uitstapten in een overall van Tichelaar. Niet erg duidelijk.

Daar is sinds 1 januari een eind aan gekomen want de drie bedrijven gaan verder onder één naam: LTB Schildersgroep, waarbij de drie letters staan voor de namen van de drie bedrijven, dat is helder. LTB Schildersgroep zetelt in Wolvega, heeft 35 schilders in dienst, vijf mensen op kantoor en wordt geleid door de zwagers Teunis Bakker en Sjaak Lenis. De LTB Schildersgroep heeft Noord-Nederland als werkgebied. Bakker: “Voor de klant verandert er niets. Het is vooral voor de interne organisatie. Als je links een BV hebt en rechts eentje, wordt alles aan elkaar doorbelast. Dat is nu niet meer zo en maakt het een stuk eenvoudiger.”

BAND De breedte van het bedrijf is de specialisatie.

Bakker: “Behangen voor de particulier, het fijne werk bij de mensen thuis of het schilderen van een bedrijfshal, we hebben net zoveel aandacht voor de zakelijke klant als voor de particulier. We gaan voor de relatie.

Het is goed dat je het nu leuk hebt, maar het is nog beter als je over tien jaar nog een band hebt. Het gaat erg goed, we hebben een goed gevulde orderportefeuille. We merken wel dat de zakelijke markt korter inkoopt dan voorheen. Soms krijg je vier weken van

tevoren opdracht voor een omvangrijke klus.

Plan-technisch is dat wel eens lastig, maar ook een uitdaging. We zijn een familiebedrijf met schilders-DNA en hebben samen meer dan 200 jaar ervaring, we staan dichtbij de klant, zijn innovatief en door het samengaan staan we sterker.”

5 JAAR GARAN ** TIE

85.-

STOFZUIGER | VS06A111

• 9 meter actieradius • Groot stofzakvolume van 4 liter • PowerSecure System: langdurig schoonmaakresultaat, zelfs wanneer de stofzak vult • HygiëneFilterSysteem: verzorgt schone en geffilterde uitblaasluch

633.*

WASMACHINE | WW90T734AWH/S2 • 9 kg vulgewicht en 1400 toeren • QuickDrive: verkort de wastijd tot 50% • AutoDose: doseert automatisch de juiste hoeveelheid wasmiddel en wasverzachter voor elke hoeveelheid was • Stoom: voor hygiënisch wassen en grondig reinigen van kleding • Energieklasse A • *Prijs na €100,- cashback via Samsung **Na registratie via Samsung

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

23

TEKST EN BEELD GEA DE JONG-OUD

deFryskeMarren TIRZA KINGMA UIT JOURE

“SCHRIJVEN MAAKT MIJ GELUKKIG” Tirza Kingma schrijft. Dat doet ze iedere dag. “Al anderhalf jaar heb ik geen dag overgeslagen”, zegt ze stralend. “Ik krijg er geen genoeg van. Sterker nog, het maakt mij gelukkig.” Tirza luisterde naar de stem van haar hart, nam afscheid van haar baan als decaan en toen was daar de ruimte voor haar grote passie.

Tirza Kingma werd geboren in Joure. Toen ze vijf jaar oud was, verhuisde het gezin naar Balk, de werkplek van haar vader. Tirza behaalde haar vwo-diploma op het Bogerman College in Sneek en voltooide daarna de heao-studie communicatie in Groningen.

Samen met de uit Wyckel afkomstige Yke Faber streek ze neer in Utrecht, waar ze een aantal jaren bleef. “Het verlangen naar een huis met een tuin zorgde ervoor dat wij terugkeerden naar Friesland”, vertelt Tirza. “We dachten aan Lemmer of Joure of misschien Leek. Het werd Joure, waar een woning aan It Reidlân op ons pad kwam. We wonen er nog steeds, met veel plezier.”

WERKEN Maar liefst vijftien jaar werkte Tirza als communicatiemedewerker, voornamelijk in het onderwijs. “Eerst bij het ROC in Utrecht”, blikt ze terug. “Daar was een nieuwe directeur die voor elke unit een eigen communicatiemedewerker wilde. Het was een mooie tijd. Ik kon mijn creativiteit goed kwijt bij het maken van de teksten en brochures. Later werd CSG Comenius in Leeuwarden mijn werkgever. Daar werd ik gevraagd om decaan te worden. Dat leek mij leuk, maar bij nader inzien bleek het niet echt mijn werk te zijn.

Ik moest ouderavonden regelen en daar mijn verhaal doen. Ik stond ineens voor de klas en voerde gesprekken met leerlingen. Dat paste niet bij mij en ik miste het creatieve stuk van voorheen enorm. Ik besloot ontslag te nemen.”

DE KINDEREN Tirza en Yke waren inmiddels moeder en vader van twee dochters, Nynke Mirte en Marrit, en van een zoon, Wen. “Al snel na de geboorte van onze oudste dochter hebben wij een verzoek ingediend om een kindje te adopteren uit China”, vertelt Tirza. “Misschien zit het in de genen, want ik ben niet de enige in onze familie met deze wens. Ik wilde dat gewoon ook erg graag. Al die kinderen, die daar in tehuizen wonen… Ik wilde in ieder geval een van hen een goede plek geven. We hebben lang moeten wachten. Pas in 2010 zijn we naar China gereisd om onze zoon Wen op te halen. Dat was zo’n bijzondere ervaring. Vanaf het eerste moment dat wij zijn foto zagen, was hij onze zoon. Wen is geboren met een dubbelzijdige schisis.

Gelukkig is alles vanaf het allereerste begin goed gegaan met hem. Mijn nieuwe boek gaat over de adoptie, onze reizen naar China en Wens opgroeien met schisis.”

WERELDREIZEN “In 2014 ben ik zoals gezegd gestopt met werken. Dat was vlak voor wij een wereldreis van elf weken hadden gepland. In

“FANTASTISCH, TOCH? IK WORD ER ZO BLIJ VAN.”

november van dat jaar zijn wij vertrokken, samen met onze drie kinderen. We bezochten Thailand en reisden verder naar Australië. We genoten van Sydney en Tasmanië. We besloten onze reis met vijf dagen Hongkong.

Zo kon Wen voor de eerste keer zijn Aziatische afkomst ervaren.”

Vijf jaar later stapte de familie opnieuw het vliegtuig in. Ze maakten voor en met zoon Wen een rootsreis naar China. Ze bezochten

“AL DIE KINDEREN, DIE DAAR IN TEHUIZEN WONEN… IK WILDE IN IEDER GEVAL EEN VAN HEN EEN GOEDE PLEK GEVEN” het kindertehuis, waar hij het eerste deel van zijn leven had doorgebracht. “Wen was er echt trots op. ’Gek dat ik hier heb gewoond’, zo zei hij”, weet Tirza zich nog goed te herinneren. “Niet alleen voor hem, maar voor ons hele gezin was deze reis er een om nooit te vergeten.”

CHOCOLADE Ondertussen was Tirza zelf veel bezig met de vraag wat nu precies haar passie is. Ze deed zelfs meerdere testen. “Maar die zijn nu niet meer nodig, ik heb het gevonden”, zo laat ze stralend weten. Haar website, die ze zelf bouwde, geeft een goed beeld van wie ze is. Daar neemt ze je mee op haar reizen en vertelt ze in haar ‘Lentekrabbels’ over wat haar bezighoudt en gelukkig maakt, zoals schrijven, reizen én chocolade. “Ik eet graag chocolade. Iedere dag. Als het er niet is, ga ik het halen”, lacht Tirza. “In het buitenland hebben ze vaak andere smaken zoals mint of kokos, heerlijk. Ik eet nooit een hele reep op, hoor. Gewoon heerlijk genieten van een paar kleine stukjes.”

SCHRIJVEN, SCHRIJVEN, SCHRIJVEN Natuurlijk is er op haar website ook aandacht voor ‘Het kan niet altijd zomer zijn’, het boek dat ze schreef, geïnspireerd op haar leven als decaan. “Heerlijk aangedikt”, vertelt Tirza. “Van vrienden kreeg ik op een bepaald moment het boek ‘365 dagen succesvol’ en daardoor zag ik ineens mijn stip op de horizon. Ik wilde gewoon een boek schrijven.

Daarom ben ik in 2016 aan de Schrijversacademie in Groningen begonnen. Vanaf het eerste moment was ik enthousiast. Je schrijft opdrachten en krijgt feedback van elkaar.

Nu schrijf ik dagelijks. Ik kan er niet meer zonder. Was ik communicatiemedewerker gebleven en geen decaan geworden, dan had ik mijn werkzame leven misschien langer vol kunnen houden. Maar doordat ik gestopt ben met werken buitenshuis heb ik nu wel mooi een boek geschreven en komt mijn tweede eraan.”

Schrijven, reizen, chocolade, moeder zijn en gelukkig leven, het tekent Tirza Kingma.

“Fantastisch, toch? Ik word er zo blij van.”

24

deFryskeMarren TEKST EN BEELD WIM WALDA

deFryskeMarren DICHTER, SCHRIJVER EN FILOSOOF FREEYAD IBRAHIM

“ZONDER VRIJHEID VAN MENINGS MET GEBROKEN VLEUGELS” Freeyad Ibrahim Rasool Heij, dichter, schrijver, filosoof, oorspronkelijk afkomstig uit Koerdisch Irak, woont al ruim vijfentwintig jaar in Friesland, dat hij als zijn nieuwe thuis is gaan beschouwen. In zowel regionale als landelijke media verschenen columns van zijn hand over de cultuurverschillen tussen zijn geboorteland en Nederland. “Ik moet schrijven.

Want zonder vrijheid van meningsuiting ben ik te vergelijken met een vogel met gebroken vleugels.” Is getekend, Freeyad Ibrahim uit Heerenveen.

F

Feeyad Ibrahim kwam ter wereld in 1951, als derde van de acht kinderen Heij, in het dorp Diana. Bij de grens met Turkije en Iran, zo’n tachtig kilometer ten noorden van de stad Erbil in Koerdistan, Irak. Zijn vader was leraar Engels en zijn moeder huisvrouw.

KINDERJAREN IN EEN ‘LAND VAN MELK EN HONING’ Freeyad: “We woonden in een bergachtig gebied, met veel waterbronnen en een rijke flora en fauna. Er heerste een heerlijk klimaat met lange lentes en zomers, waarbij de temperatuur niet boven de dertig graden kwam. Heerlijk, bijna altijd zon. De dorpsbewoners maakten uit melk hun eigen biologische zuivelproducten: yoghurt, kaas, boter. Ook waren er wijngaarden en een keur aan boomgaarden met fruitbomen. Het leven was eenvoudig, we waren tevreden met weinig.

Mijn vader was de directeur van de school en bevriend met de moellah van de moskee en de pastor van de christenen, die de helft van de dorpsbevolking uitmaakten.

We leefden in harmonie met elkaar. De christenen hielden hun erediensten in alle rust en vrijheid in hun eigen kerkgebouw, de moslims in de moskee. Mijn jeugd was onbezorgd, met veel vrijheid en liefde voor de natuur.”

Wat heb jij met literatuur?

“Op de middelbare school was ik leergierig.

Ik hield van literatuur: Arabisch, Koerdisch en Farsi, de taal van buurland Iran. Op mijn achttiende ging ik naar de universiteit van Bagdad, waar ik een Master Degree in Oosterse letterkunde haalde en een aanstelling als docent Engels kreeg. Ik had toen veel tijd om te reizen en de mooiste natuurgebieden te bezoeken. Op mijn dertigste vond mijn familie dat er een vrouw voor mij gezocht moest worden. Ik vond dat ik dat zelf wel kon, maar na enige tijd bleek dat ik de verkeerde keuze had gemaakt; we gingen uit elkaar. De familie heeft toen mijn huidige vrouw Sana voor mij gekozen. Een topkeuze.”

Wanneer en waarom ben jij naar Nederland gekomen?

“In de tachtiger jaren van de vorige eeuw veranderde het leven. De oorlog met Iran brak uit. Arabië werd een kruitvat, critici werden monddood gemaakt, zodat ik op een gegeven moment besloot te vluchten, omdat het leven onmogelijk werd. Een gewoon mens heeft eten en drinken nodig om te leven, maar mijn dringende behoefte om te schrijven was voor mij een eerste levensbehoefte. Eind vorige eeuw ben ik naar Nederland gekomen. Alleen, omdat het voor mijn gezin te riskant was.

Vanaf het eerste moment hield ik van de Nederlandse taal, het klonk als muziek in mijn oren, vooral de heldere stemmen van jonge meisjes en vrouwen. Ik probeerde vanaf de tweede week die taal te leren, maar dan op mijn eigen manier door zinnen te lezen, te herhalen en vervolgens te imiteren. En door te praten met mijn nieuwe landgenoten. Elke keer als ik iemand tegenkwam, begroette ik hem of haar met ‘hallo’, zittend op mijn tweedehands fiets.

Daarom heb ik mijn eerste boek ‘Hallo op de fiets’ genoemd. Ten aanzien van mijn schrijfwerk ben ik heel veel dank verschuldigd aan Janne Heide, die toentertijd in Franeker woonde. Ze heeft mijn columns

“EZELS EN HONDEN WAREN GELUKKIGER DAN IK”

geredigeerd en was mijn steun en toeverlaat bij het leren van de grammatica. Daarnaast heeft ze mij geholpen om een mooie woning in Heerenveen te vinden.”

Hoe heb je de asielprocedure ervaren?

Oranje Complex, over Wim Kok, Koningin Beatrix die precies op mijn tante leek, over Sinterklaas, over Integratie en over de Bokken van de Schapen scheiden, Koeien en Koeien van Waarheid… enzovoorts.“

“Ik vind het nog steeds moeilijk om over de asielprocedure te praten. Ik was in de hel van minister Job Cohen en later Rita Verdonk beland. Ik deelde negen maanden een bungalow met zeven jongeren.

Ze maakten dag en nacht herrie, draaiden keiharde muziek, dronken alcohol tot in de ochtend, maakten ruzie met elkaar, schreeuwden. Kortom, ik werd ziek door slapeloosheid en stress. Ik werd in het ziekenhuis van Emmen opgenomen voor onderzoek en behandeling. Eindelijk rust en aandacht. Ik smeekte God dat ik nooit beter zou worden.

Hoe verliep je asielaanvraag?

Mijn dichtader ging weer open en ik begon voor lokale kranten schrijven. Over Honden, Blonden, Fietsen, Het weer van Piet Paulusma, Onsterfelijke vrouwen, over het

CUM LAUDE GESLAAGD, MAAR NUL OP HET REKEST

“Als dikke stroop. Ik wisselde van de ene naar de andere advocaat en reisde daarvoor het hele land door. Ik schreef talloze brieven naar allerlei overheidsinstanties om mijn gezin naar Nederland over te laten komen. In zeven jaar tijd heb ik honderden brieven van de Immigratie- en Naturalisatie Dienst, de IND, en van mijn advocaten en van de gemeente ontvangen. Meerdere malen werd mijn aanvraag afgewezen. En ging ik weer in beroep. Ik heb met mijn columns ook ‘bokken van schapen gescheiden’.”

“Na negen maanden in het AZC ben ik verhuisd naar een kamertje in een flatgebouw

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 01 • 2022

25

UITING BEN IK ALS EEN VOGEL ‘Het huis met drie muren’

(Verschijningsdatum : 5 december 2021)

Een mix van humor, reality, feiten en mythes over de islamitische cultuur. Dat is ‘Het huis met drie muren’. Een eigen versie van iconen uit de wereldliteratuur, van ‘Lolita’ en ‘Animal Farm’ tot ‘Sons and Lovers’ en ‘Honderd jaar eenzaamheid’. Een vertelling, die niet zou misstaan in de fabelreeks ‘Sprookjes van 1000-en-1-nacht’. De lezer maakt kennis met de puber Hamko, die een wellustig oog heeft voor zijn moeder Miriam. Op haar beurt wreekt Miriam de verwaarlozing door haar man Mustafa met haar liefde voor de muziekleraar annex minnaar van haar dochter. O, wrede speling van het lot!

Ook pater familias Mustafa, een man van gezag en aanzien, lijdt onder de strenge wetten en regels van de maatschappij; hij moet alle zeilen bijzetten om zijn gezin in het gareel te houden.

Toch volhardt hij in zijn heimelijke ambitie: uit het ei van een prehistorische vogel wil hij een stimulerend middel ontwikkelen, duizend keer krachtiger dan viagra...

“IK WAS IN DE HEL VAN MINISTER JOB COHEN EN LATER RITA VERDONK BELAND” in Bolsward. Daarna kreeg ik een woning in het dorpje Welsrijp toegewezen. Om de verveling te verdrijven ging ik bijna dagelijks op de fiets naar Harlingen, Leeuwarden, Menaldum, of Sint Annaparochie. Onderweg maakte ik kennis met de mensen. Ik fietste overdag met mooi weer, maar ook in het donker, bij regen, vorst, sneeuw en harde wind… niks kon me tegenhouden. Het was vechten voor een gezond leven en een gezonde geest.

Door de gemeente werd ik aangespoord om een baan te zoeken, nadat ik cum laude voor het staatsexamen in Leeuwarden was geslaagd. Dat heb ik twee jaar geprobeerd, maar overal kreeg ik nul op het rekest. Men vroeg naar documenten, naar studie-certificaten uit het land van

herkomst en die had ik in de hectiek van mijn vlucht niet meegenomen.”

van mijn vrouw zoemde onophoudelijk door mijn hoofd: ‘De kinderen zijn ziek, ons zoontje is zwaar mishandeld door onbekenden, ik ben bang dat de veiligheidsdienst hierachter zit’. Ik raakte in een depressie en ik zocht mijn toevlucht in schrijven en fietsen; twee wonderlijke middelen.”

HERENIGING KOERDISCH GEZEGDE “Toen ik voor het eerst na drie maanden mijn vrouw aan de lijn had, klonk haar stem boos. Dat ik al die tijd niks van me had laten horen, en dat ik nog niets had gedaan voor gezinshereniging. Ik herinnerde me op dat moment een Koerdisch gezegde: ‘Die ver is van het slagveld heeft een scherp zwaard.’ Ik stond zwaar onder druk. De gemeente stelde eisen, de klachten van mijn vrouw en mijn ziekte. Want door de onbarmhartige omstandigheden tijdens mijn vlucht had ik een nierontsteking opgelopen. Ik had geen rust, was bang en onzeker. De stem

“Het heeft uiteindelijk vijf jaar geduurd voordat ik mijn gezin hiernaartoe over kon laten komen, dat was een feest. Ik werkte ondertussen als vertaler. Mijn vrouw integreerde snel en kon zich al gauw redden in de taal, maar voelde zich niet prettig in het kleine dorp. We hebben ons toen ingeschreven bij Accolade Heerenveen en kregen daar een woning toegewezen. Inmiddels is mijn zoon Ibo Heij een bekende architect, mijn dochter Nora Heij is apotheekster, de tweede zoon Furat Heij doet bouwwerk en mijn jongste dochter Jasmina Heij zit in klas vier van de mavo. Ik ben dus een trotse vader.”

Mis je je thuisland?

“Ik mis alleen de bergen en de zon.

Mijn eerste dertig levensjaren waren mooi, maar daarna heb ik geen dag rust en vrede meer gehad. Anders denken brengt problemen met zich mee; een confrontatie met jezelf en anderen. Door het bewind van Saddam werd mij de mond gesnoerd en werden er pogingen gedaan om mij op te pakken, omdat ik een paar revolutionaire gedichten vanuit het Koerdisch in het Engels had vertaald.

Ezels en honden waren gelukkiger dan ik in die periode, waarin ik veel hartverscheurende gebeurtenissen heb meegemaakt. Nu ik midden tussen een volk leef, waarvan de mensen bijna allemaal vredig en geletterd zijn, heb ik voor een groot deel het vertrouwen in de mensheid teruggekregen. Ik heb weer energie.

En dat heeft geresulteerd in mijn nieuwste roman ‘Het huis met drie muren’.”

26

& FIT

GEZOND

NUMMER 01 • 2022

Antonius:

zorgen doen we samen Het is begin december als Willem Wijnia, verpleegkundige in Antonius, aan de laatste van zes nachtdiensten begint. “Na bijna een week ben ik een bekende verschijning voor mijn patiënten en weten ze dat ik goed op ze pas. Ze mogen mijn hulp altijd inroepen, te vaak oppiepen bestaat niet.” Willem vindt de zorgbonus ‘leuk meegenomen’, maar de échte waardering krijgt hij van zijn patiënten. “Als ik iedereen goed door de nacht heb geloodst, ben ik heel tevreden. Daar haal ik veel voldoening uit.”

Antonius: één naam voor één organisatie

Zorg thuis als het kan, in het ziekenhuis als het moet. Om daar nog beter vorm aan te geven, werken Thuiszorg Zuidwest Friesland, Antonius Ziekenhuis en Antonius Zorggroep nu onder één naam: Antonius.

Binnen deze nieuwe stichting staat samenwerking centraal:

alle zorgtaken worden gezamenlijk uitgevoerd!

Gerda van der Meer, wijkverpleegkundige.

Verpleegkundige Willem Wijnia.

Toen Willem in 1999 de opleiding tot verpleegkundige had afgerond, zat hij in dubio.

“Zowel chirurgie als interne geneeskunde sprak me aan, ik twijfelde.” Gelukkig hoefde hij niet te kiezen, want in het Antonius ontstond een vacature op de afdeling Interne, Chirurgie en Urologie. “Hoe meer specialismen, hoe meer je meemaakt. Elk uur is anders.”

In de afgelopen 22 jaar ontwikkelde ‘zijn’ afdeling voortdurend. “Er viel een patiëntencategorie af en er kwam iets voor terug.

Wat bleef is de veelzijdigheid en juist die mix vind ik zo leuk”, verzekert Willem. “Ik heb het mooiste beroep ter wereld.”

Saamhorigheid Bovendien voelt hij zich in het Antonius Ziekenhuis als een vis in het water. “Dit is een relatief klein ziekenhuis waarin iedereen elkaar groet, die gemoedelijke sfeer spreekt me erg aan.” Corona versterkte die verbondenheid. “COVID dwong ons om over de muren van de afdelingen heen te kijken. Er ontstond een sterke behoefte om problemen sámen op te lossen”, memoreert Willem.

“Die saamhorigheid is voor mij het echte Antoniusgevoel.”

Volgens de verpleegkundige straalt die goede sfeer af op patiënten. “Patiënten merken dat we elkaar kennen en goed samenwerken. Dat geeft een vertrouwd gevoel.”

Kort lijntje Ook binnen de thuiszorgtak van Antonius vormen kleinschaligheid en samenwerking de rode draad. “Ons thuiszorgteam staat midden in de wijk”, vertelt wijkverpleegkundige Gerda van der Meer. Zij geeft leiding aan een compact team van verpleegkundigen en (wijk)ziekenverzorgenden. Elk wijkteam beschikt over alle noodzakelijke kennis en ervaring om cliënten goed te ondersteunen.

Zo nodig schakelen zij de deskundigheid van het Antonius Ziekenhuis in. “Het lijntje met de wond- en COPD-verpleegkundigen is heel kort.” Die sterke verbinding is wat haar betreft de kracht van het Antonius. “We kunnen altijd de hulp van het ziekenhuis of andere thuiszorgteams inschakelen”, benadrukt Gerda. “Zorgen doen we samen.”

Meebewegen Gerda werkt al achttien jaar in de thuiszorg, waarvan de laatste twee jaar bij het Antonius. “De sfeer is gemoedelijk en ik voel me vanaf mijn eerste werkdag heel welkom.” De

charme van haar werk schuilt in de variatie.

“Geen dag of cliënt is hetzelfde, de afwisseling is enorm.”

Die grote verscheidenheid aan cliënten en ziektebeelden vraagt om een flexibele houding. Dat geldt in het bijzonder voor het contact met dementerenden. “Als je zo’n cliënt tegenspreekt, ga je botsen en dan wordt de verwarring alleen maar groter. Je moet dus voortdurend improviseren en meebewegen.”

De wijkverpleegkundige is zich er terdege van bewust dat zij te gast is bij haar cliënten. “Zodra ik de voordeur open, betreed ik hun privédomein en dus pas ik me aan.” Gerda oordeelt niet over een rommelig of smoezelig interieur.

“Ik heb maar te accepteren hoe anderen leven, ik laat iedereen in zijn en haar waarde.”

Voelsprieten De thuiszorgprofessionals kijken altijd met een open en brede blik naar hun cliënten. “Als ik iemands wond verzorg, probeer ik ook te achterhalen of er andere problemen spelen.”

Door haar voelsprieten te gebruiken, kan ze mogelijke verergering voorkomen. “Onze signalerende rol is heel belangrijk.” Binnen het Antonius Ziekenhuis krijgt Gerda alle ruimte om zich verder te ontwikkelen. Zo volgt ze op

dit moment de opleiding tot verpleegkundig consulent palliatieve zorg. “Ik wil mensen in hun laatste levensfase graag nog beter begeleiden en ondersteunen.” Is dat niet heel zwaar? “Het is intensief en tegelijkertijd geeft het me veel voldoening. Als een palliatieve cliënt zegt: ‘Gerda, wat fijn dat je er was’, geeft mij dat heel veel energie. Er zíjn voor mensen, dat is mijn drijfveer.”

Humor Naast de verdrietige momenten wordt er in de (thuis)zorg ook veel gelachen, verzekert de wijkverpleegkundige. “Humor kan helpen om het leed te verlichten”, vertelt Gerda. Collega Willem is het daar mee eens.

“Natuurlijk mag er gelachen worden, zowel binnen je team als met patiënten. Humor draagt bij aan het herstel, daar ben ik van overtuigd.” Hij is nog lang niet uitgekeken in het Antonius. “Ik ga elke dag met plezier naar mijn werk en dat hoop ik tot mijn pensioen te blijven doen. Ik ben hier helemaal op mijn plek.” Voor wijkverpleegkundige Gerda geldt hetzelfde. “Ik zorg graag voor anderen en tegelijkertijd wordt er ook goed voor mij gezorgd. Ik voel me gesteund door het Antonius en ik ben trots dat ik daar deel van uitmaak. Ik sta er nooit alleen voor.”

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

27 EEN BIJDRAGE VAN DE KEAR

Nynke met haar broer en zus.

SOCIAAL WERK DE KEAR HELPT JONGE MANTELZORGERS

“Pas toen ik ouder werd, besefte ik dat het bij ons thuis soms anders was” Annieck Bos is buurtwerker sport bij Sociaal Werk De Kear. Ze is het aanspreekpunt voor jonge mantelzorgers in De Fryske Marren.

Het begrip ‘jonge mantelzorger’ is niet bij iedereen bekend. Je kunt aan de buitenkant niet zien welke zorg iemand met zich meedraagt.

Aandacht voor kinderen in deze situatie is belangrijk omdat ze niet altijd gezien en begrepen worden. helpen en om rekening te houden met haar Vanuit Sociaal Werk De Kear bieden de moeder. “Pas doe’t ik âlder waard, besefte ik buurtwerkers ondersteuning, ontspanning dat it by ús thús soms oars wie. Doe hearde en ontmoeting. Ook voor jonge mantelzorik dat freontsjes en freondinnen bygelyks gers. De Kear biedt ondersteuning zodat mei har âlders nei it klimbosk west hiene. mantelzorgers goed voor zichzelf (blijven) Dan tocht ik, oh ja, dat kinne jim gewoan zorgen en de zorg voor een ander goed dwaan allegearre.” kunnen blijven volhouden. De Kear arganiseert daarom onder andere ontspanFUNUITJE IN SNOWWORLD ningsactiviteiten voor Via gemeente De Fryske Marren jonge mantelzorgers. kwam Nynke in contact met De IN GESPREK MET Even geen zorgen Kear en ging ze mee naar het BUURTWERKER thuis, maar alle tijd eerste FUNuitje in Snowworld.

ANNIECK BOS en aandacht voor het “En dat wie sa leuk, dat wy kind door samen leuke kontakt mei jim hâlde woene, EN NYNKE dingen te doen! mar foaral my de oare jonge mantelsoargers.”

goed gaat en of het goed komt met de zorg wanneer zij er niet is.” Annieck vraagt Nynke, wat dat gevoel oproept, terwijl ze ook een oudere broer en zus heeft en haar vader op dat moment ook thuis is. “Ik wit noch doe’t ik op it kamp wie en it hiel leuk wie. It wie foarby en myn mem soe my ophelje. In frou sei doe dat myn mem te wurch wie en dat myn pake en beppe no kamen. En dan witte je net wat de situaasje is, ek omdat ik gjin mobyl hie. Mar dan binne je d’r gewoan net en dan tink ik: ‘Wat is de situaasje?’ Want as je gewoan thús binne en mem har in bytsje minder fielt, dan sjoch ik har en dan kin ik d’r op reagearje. No hie ik gjin idee en dan fyn ik it dochs dreech.”

MANTELZORGER NYNKE

HELPING HANDS

Annieck Bos ging in gesprek met Nynke (15). Nynke is jonge mantelzorger voor haar moeder die artritis psoriatica, een vorm van reuma, heeft. “Ik ken Nynke al een aantal jaren van de uitjes en de zomerkampen die we organiseren voor jonge mantelzorgers”, vertelt Annieck. “Nynke is een hele vrolijke jongedame. Ze omschrijft zichzelf als aardig, erg vrolijk, positief, maar ook wel erg druk.”

Nynke: “Soms praat ik wol hiel fluch en floep ik der domme dingen út en dan tink ik: ‘Ooh, dêr hie ik oer neitinke moatten’.”

We spreken af in de Midstraat in Joure om meer over haar en haar familie te weten te komen. Nynke vertelt dat ze vroeger niet wist dat ze jonge mantelzorger was. “It wie foar my hiel normaal dat ús mem altyd thús wie en dat se wat langer op bêd bleau of net boadskippen die.” Het was voor Nynke geen probleem om thuis met een aantal dingen te

Annieck vraagt Nynke wat het mantelzorgen voor invloed op haar leven heeft.

‘No, ik bin in bytsje mear alert, tink ik. Want je kinne net gewoan trije dagen útfanhús.”

Op de vraag waarom dat niet kan, want er zijn toch meer mensen thuis, antwoordt ze: “As der wat bart, dan sil ik d’r net wêze, en dat fielt net goed of sa.”

NYNKE (15)

“IT WIE FOAR MY HIEL NORMAAL” “WAT IS DE SITUATIE?” Annieck: “Wanneer Nynke dit zegt, voel ik bij mezelf dat dit dus is wat een jonge mantelzorger anders maakt dan een ander kind.

Een ander kind heeft bijvoorbeeld heimwee, maar Nynke maakt zich zorgen of alles thuis

“Ik bewonder Nynke dat ze alles zo relaxt vertelt,” zegt Annieck, “en dat het lijkt alsof het voor haar zo normaal is, maar ze zich toch ook realiseert dat het een bijzondere situatie is. Nynke vertelt dat ze soms wat meer moeten bijspringen thuis als haar moeder

het even niet meer voor elkaar krijgt. Ze vindt dat niet erg. Gelukkig hebben ze ook hulp in huis.”

Nynke: “Ja, fan ‘Helping hands’,dat is de namme fan ‘e organisaasje. It binne gewoane minsken dy ’t de taak ha in pear oeren yn ‘e wike by ús thús te wêzen. Se dogge de wask, meitsje it iten klear en soksoarte dingen.”

Toen deze hulp er nog niet was, ging het een stuk slechter met haar moeder. “Se freget ús net altyd, wylst wy d’r gewoan sitte en neat dogge… En dan docht se tefolle, wat har wer problemen jout.”

Terwijl ze aan het praten zijn vraagt Annieck zich af, of zo’n situatie thuis ook iets brengt.

Dat je er iets van leert of dat het je vormt?

Nynke: “Miskien bin ik wat ferstanniger of ferantwurdliker. As ús mem op bêd leit, tink ik, wat kin ik dwaan of hoe giet it mei mem.

En we tinke om elkoar.”

Zorg jij ook voor iemand anders?

Annieck Bos: “Ik gun het elke jonge mantelzorger om mooie momenten samen met ons te beleven, dus ik hoop ook écht dat jonge mantelzorgers contact met ons opnemen en mee willen doen aan onze activiteiten. Dat we allemaal iets meer naar elkaar omkijken en er nóg meer voor elkaar zijn. Dat is waarom ik dit werk doe. Veel jongeren vinden dit normaal of vanzelfsprekend maar je hoeft het niet alleen te doen!

Ben je een ouder/verzorger of zelf jonge mantelzorger en zou je graag contact met ons willen? Mail dan naar mantelzorg@sociaalwerkdekear.nl of bel naar 0513-334270.

28

deFryskeMarren deFryskeMarren BERT ‘BANDJE’ HOLTROP

“NETFLIX IS DE REDDING VAN D Hij maakte de periode mee dat iedere zichzelf respecterende dorps- of stadsgemeenschap zijn eigen videotheek moest hebben. Op de hoek van elke straat kon je er bij wijze van spreken een aantreffen. Nederland telde toen bij benadering 1200 videotheken. Anno 2021 is dat aantal geslonken tot een handvol speciaalzaken dat nog een acceptabel assortiment aan titels heeft. Een van de laatsten die dapper standhoudt tegen het geweld van streamingdiensten als Netflix, Disney+, Prime Video, Apple TV, NL Ziet, enzovoorts, is de 74-jarige Bert Holtrop uit Sneek, die nog steeds een rotsvast vertrouwen heeft in de toekomst van de videotheek. Onwillekeurig dringt zich de associatie op aan dat kleine dorpje in Gallië, dat er als enige in geslaagd is om de Romeinse invasie onder aanvoering van Julius Caesar te weerstaan met behulp van een toverdrank die hen oersterk en daardoor onoverwinnelijk maakt. Asterix en Obelix vormen een ware nachtmerrie voor de Romeinen uit de omliggende legerplaatsen, en zijn een doorn in het oog van Julius Caesar.

Bert Holtrop werd in Leeuwarden geboren, volgde een opleiding tot elektricien en begon een winkel in witgoed aan de Eewal in die stad. De installatietak van het bedrijf groeide als kool. In de hoogtijdagen werkten er achttien mensen, die klussen deden voor de parkeergarage op het Zaailand, vliegbasis Leeuwarden en de CCF, om een paar van zijn klanten te noemen.

ZEPERD VAN ENKELE MILJOENEN Daarnaast was hij een fervent filmliefhebber. Hij sloeg geen film in de Leeuwarder bioscopen over. Zodat het niet lang duurde of hij ging in zijn winkel aan de Eewal VHS-videobanden verhuren. Dat bleek ‘booming business’. Elke vrijdagavond was het dringen geblazen op de Eewal, zodat er, toen zijn boekhouder eind zeventiger jaren aangaf dat er wel wat financiële speelruimte was, in 1979 een bescheiden videotheek kwam in Sneek. Er volgde nog een winkel, en nog een, en nog een. De ketens schoten als paddenstoelen uit de grond; Videoland, Ster, Filmclub, Moviemax en Berts eigen Videokring. “Ik had zaken in Sneek, Leeuwarden, Harlingen, Franeker, Drachten, Oosterwolde, Heerenveen. Later kwamen daar twee in Groningen bij, Hoogezand, Emmen, Meppel, Zwolle, Alkmaar, Baarn en nog een paar in België. Ik weet nog goed dat ik mijn eerste banden kocht van Piet Bloemink, die voor de Friese Pers banden van het label ‘Video for Pleasure’ verkocht.”

Grinnikend: “Dat was een pornolabel dat ze een ‘zeperd’ van enkele miljoenen bezorgde. Hetzelfde overkwam overigens ook de Telegraaf en Philips, die zich ook hebben gewaagd aan een kort maar heel duur videoverhuur avontuur.”

videotheken in Nederland waren er maar een slordige 300 die geld verdienden; de andere hadden meer het karakter van een veredeld buurthuis, praatje maken, shagje roken, biertje drinken.”

NAAST ROMAN POLANSKI “In die tijd deed ik de inkoop voor de hele keten en zat ik vrijwel wekelijks bij een première. In 2002 zat ik in Tuschinski voor een voorvertoning van de film ‘The pianist’. De stoel naast mij bleef leeg, tot vlak voor het begin van de film. Toen streek Roman Polanski, de maker van de film, er neer. Het was een indrukwekkende film over een Poolse Jood, die de Tweede Wereldoorlog overleefde en had veel parallellen met Polanski ’s eigen jeugd in het getto van Krakau tijdens WOII. Toen hij mij vroeg wat ik ervan vond, was ik sprakeloos, zwaar onder de indruk.”

HAMBURGER ETEN MET WESLEY SNIPES “Zo heb ik tijdens de première van de film ‘Blade’ met hoofdrolspeler Wesley Snipes een hamburger zitten eten in een Amsterdamse kroeg en zijn we daarna nog samen naar een feestje tot in de vroege uurtjes geweest. Bij een andere gelegenheid werd ik voorgesteld aan Mister Bean. Bij de première van de Clint Eastwood film ‘Pale Rider’ in Los Angeles kreeg ik van hem een gesigneerde flyer.” Hij loopt naar de kast in zijn woning boven de videotheek en laat een ingelijste poster zien met de tekst ‘Jouw fantastische steun voor mijn films is de reden dat ik je deze speciale beloning geef.’ “Prachtige herinneringen natuurlijk en stof voor mooie verhalen, maar tijdrovend en na een aantal keer is het nieuwtje er wel af. Steeds weer die smoking aan.”

“ZO HEB IK TIJDENS DE PREMIÈRE VAN DE FILM ‘BLADE’ MET WESLEY SNIPES EEN HAMBURGER ZITTEN ETEN IN EEN AMSTERDAMSE KROEG” We hadden rond de dertig vestigingen, waarvan zes franchisers, waren goed voor 130 banen en circa vijf procent van de markt. De inkoop was een kwestie van slim onderhandelen. Kocht je bijvoorbeeld 1500 banden van een titel, zei ik steevast tegen de vertegenwoordiger: ‘Als ik er nog 100 bij doe, kan er dan een euro af?’ Dat gold dan voor de hele partij, hè.

Was ik per saldo goedkoper uit dan mijn oorspronkelijke deal.”

35.000 EURO PER DAG De gespecialiseerde videotheken daarentegen beleefden hoogtijdagen, vooral sinds de komst van de dvd. “Dat waren tijden dat er ‘serieus’ geld binnenkwam”, blikt Bert terug. “Er waren dagen bij dat we 35.000 euro cashten. Al moet je dat ook in perspectief zien. Van de 1200

SLIM ONDERHANDELEN De verhalen buitelen over elkaar heen, stuk voor stuk worden ze afgesloten met een grinnikende ‘Bert Bandje’. “In Sneek hadden ze geen idee wat zich allemaal achter de deuren van ons ‘hoofdkwartier’ aan de Wijde Noorderhorne afspeelde.

NALATENSCHAP VAN 37.000 VIDEOBANDEN De hausse voor videotheken kwam in 1997, toen de dvd zijn intrede deed. Dat magische zilveren schijfje zou de logge videobanden vervangen. Dat lukte niet helemaal, want er bleken nog steeds ‘die-

hards’ te zijn, die de videoband ‘eeuwige trouw’ hebben gezworen. Zoals de verzamelaar Henri Vlek uit Hallum die bij zijn overlijden in 2013 een gigantische verzameling van 37.000 videobanden naliet.

Dat laat onverlet dat de dvd een niet te stuiten opmars maakte. Een opmars overigens die geen lang leven was beschoren, want in die periode maakte internet een nog grotere sprong vooruit. Dankzij de verbeterde techniek konden films gedownload worden via sites als Napster en Pirate Bay. In het buitenland werd daar streng tegen opgetreden, maar Nederland maakt daar niet zo veel haast mee.

Pas in 2014 werd in Europees verband een downloadverbod van kracht. Dankzij streaming kanalen als Netflix, Disney+,

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 01 • 2022

29

TEKST EN BEELD WIM WALDA

E VIDEOTHEEK” Remco Tjoelker

'Ik ben een hele normale jongen'

Remco Tjoelker (20 jaar) werkt bij Empatec Verpakken. Vol enthousiasme pakt hij allerlei producten in. Daarnaast werkt hij ook nog bij Vonk, een bedrijf dat kaarsen maakt. Hij vindt het heel erg leuk om met zijn handen te werken.

Bijzonder onderwijs Remco heeft een licht verstandelijke beperking, maar hij ervaart dit bijna nooit als een probleem. Soms vond hij het wel lastig om mee te komen op school. Daarom heeft hij bijzonder onderwijs gevolgd.

Een fijne omgeving, waarin hij goed tot zijn recht kwam.

Afwisseling “Na de middelbare school ben ik bij Vonk gaan werken. Dit is een kaarsenmakerij. Hier werk ik twee dagen per week. Sinds kort werk ik ook twee dagen in de week bij Empatec Verpakken. Ik heb het hier heel erg naar mijn zin, het is een leuke afdeling met gezellige collega’s.”

Apple TV en Prime Video van Amazon, wordt er tegenwoordig vrijwel niet meer gedownload. “Maar de sector heeft daar wel een gevoelige klap van gekregen, zodat er in die periode veel videotheken failliet zijn gegaan. Zelf hebben we in die periode ook een faillissement van zeven vestigingen meegemaakt. Ik ga geen geld steken in een bedrijf waar niets meer binnenkomt”, aldus de Sneker videotheekeigenaar.

BETEKENEN DE STREAMINGDIENSTEN HET EINDE VAN DE VIDEOTHEEK? “Integendeel. Ik zie Netflix als de redding van de videotheek. Kijk naar het aanbod.

Dat is versplinterd en ‘middle of the road’. Daar kom je behalve series, sci-fi en heldenfilms, geen recente bioscoopfilms tegen. Bij ons wel. Er komen gemiddeld vijftien films per jaar uit die veel mensen graag willen zien. Die hebben Netflix en Disney+, niet, maar ze liggen na een paar weken wel in de videotheek. Wij hebben per definitie na de bioscoop als eerste de nieuwste films. Een paar weken of maanden, afhankelijk van het succes, nadat een film is uitgekomen, kun je hem bij ons huren. Je komt die films niet op de betaalde streamingdiensten tegen, hoogstens oude bioscoopfilms, en dat dan ook nog mondjesmaat.

Daarnaast komt het ook voor dat klanten hele oude klassiekers willen zien, bijvoorbeeld ‘12 Angry Men’ uit 1957. Die bestel ik dan, waarna ze in mijn assortiment zitten.

Dat is niet van het ene op het andere moment een commercieel succes, want het betreft maar een klein groepje dat daarin is geïnteresseerd, maar volgend jaar is er weer zo’n klein groepje. De aankoop komt er dus vroeg of laat uit. Datzelfde geldt voor de vaak zeer indrukwekkende films in het genre ‘Filmhuisfilms’, dat hoort er gewoon bij. Zonder dat genre mag je je geen videotheek noemen. In het kort: ons aanbod is veel breder en de dienstverlening maatwerk.”

KRIMP IS ERUIT “Er is door Netflix, Disney+ en andere betaalde streamingdiensten flink aan de boom geschud, waardoor de ‘bokken van de schapen’ zijn gescheiden. Maar de krimp is er nu uit. Ik zie dat ook aan mijn omzet.

Dit jaar 50% meer dan twee jaar geleden.

Wij hebben een groep heel trouwe klanten.

Sommigen zie ik al veertig jaar. Die namen vroeger hun kleinkinderen mee als ze een paar films kwamen huren. Nu komen de kleinkinderen zelf. Die hebben weliswaar geen videorecorder, maar wel een spelcomputer of desktop met cd-rom station, waar een dvd in afgespeeld kan worden.”

Razende Reporter “Ik heb dan wel een verstandelijke beperking, maar verder ben ik een hele normale jongen hoor! Naast mijn werk heb ik verschillende hobby’s. Zo heb ik mijn eigen videokanaal waar ik filmpjes op plaats over dingen die ik interessant vind. Sinds kort werk ik ook als ‘Razende Reporter’ voor Empatec. Op verzoek maak ik filmpjes. Dit doe ik naast mijn werk op de inpakafdeling. Hier ben ik trots op!”

Ik ben Remco en ik laat me niet beperken!

Ook Sloten en Oudermirdum verdienen supersnel en stabiel internet via glasvezel!

Supersnel en stabiel internet is niet alleen voorbehouden aan de grote steden. Met glasvezel ben je klaar voor de toekomst waarin data alleen maar meer en internet alleen maar belangrijker wordt.

Scan de QR-code en schrijf je in voor de nieuwsbrief

Samen met de Plaatselijke Belangverenigingen start DELTA Fiber Netwerk een campagne om, net als voor Langweer, Oudehaske, Bakhuizen, Nijemirdum en Sondel, glasvezel mogelijk te maken voor Sloten en Oudemirdum.

Aanmelden doe je voor 16 februari 2022.

Wil je weten hoe? Check de website en schrijf je in voor de nieuwsbrief.

gavoorglasvezel.nl

&UITGAAN

CULTUUR

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

BINNENKORT IN HET THEATER FEBRUARI

MAART

01 03 16 17 18 19 23 24 25 26 27

BAKCHANTEN

05

TESTAMENT/ODE AAN LENNAERT NIJGH 75 JR.

DE MEIDEN VAN LOS

06

GEERT MAK

06

KENTUCKY SNAKE OIL

09

VRÉNELI STADELMAIER

10

PAULIEN CORNELISSE

11

REMY VAN KESTEREN SWAN LAKE (6+)

LENY BREEDERVELD, RENÉ GROOTHOF

13

WAT SOESTO!

17

MICHA WERTHEIM

ALEX PLOEG

18

A SEAT AT THE TABLE

ERNST, BOBBIE EN DE REST (4-8 JR)

19

TON KAS

20

TIM HONNEF

23

CONNY JANSSEN DANST

24

JASPER VAN DER VEEN

25

HER MAJESTY

26

STEMMEN OP ZOLDER, DE MATTHÄUS PASSION VOOR KINDEREN (7+)

THEATERGROEP ALUIN | AANVANG: 20:15

LUSTEN EN LASTEN | AANVANG: 20:15

MAN || CO

WHAT A TIME TO BE ALIVE | AANVANG: 20:15

TIM FRANSEN

DE MENS EN IK | AANVANG: 20:15

SLÄPSTICK

THE ROARING TWENTIES | AANVANG: 20:15

DUTCH EAGLES

GOLD | AANVANG: 20:15

ZOUTMUS

JUNGLEPRINTER | AANVANG: 20:15

DE REIZIGER | AANVANG: 20:15

FREARK SMINK, KLAASJE POSTMA / PIER 21 | AANVANG: 20:15

EGO | AANVANG: 20:15

ERNST EN BOBBIE WETEN HET NIET MEER | AANVANG: 14:00 + 16:00

KIJK VOOR HET COMPLETE AANGEPASTE PROGRAMMA EN MEER INFORMATIE OP DE WEBSITE!

WWW.POSTHUISTHEATER.NL

JIM DE GROOT, JOSEE KONING E.A. | AANVANG: 20:15

GROTE VERWACHTINGEN | AANVANG: 15:00

CONCERT IN TERBANTSTER TSJERKE | AANVANG: 15:00

F*UCK DIE ONZEKERHEID | AANVANG: 20:15

AANSTALTEN | AANVANG: 20:15

REMY. & THE ANALOGUE ROBOT ORCHESTRA | AANVANG: 20:15

ROYAL MOSCOW BALLET | AANVANG: 15:00

VOOR HEEL EVEN (TRY-OUT) | AANVANG: 20:15

BLACK SHEEP CAN FLY | AANVANG: 20:15

BEST OF… | AANVANG: 20:15

WAT HIJ NOOIT VERTELDE… | AANVANG: 15:00

HOME (REMAKE) | AANVANG: 20:15

HET DREIGT VOLSLAGEN GOED TE KOMEN | AANVANG: 20:15

ARE YOU READY FOR THE COUNTRY? | AANVANG: 20:15

RUDOLF NAMMENSMA | AANVANG: 15:00

26

HET HOUTEN HUIS (10+)

30

DE MATTHEUS PASSIE

31

BONITA AVENUE

BLINDE VLEK | AANVANG: 19:15

SHARON KIPS, JOB HUBATKA, MUSICA EXTREMA | AANVANG: 20:15

HAJO BRUINS, ODA SPELBOS E.A. | AANVANG: 20:15

31

VVV Waterland van Friesland geeft je hier de komende tijd tips om eropuit te gaan.

Beleef jij de winter buiten in de natuur of ontdek je met een escapeloop het mysterie van een stad of dorp? Strek de benen, pak de fiets of misschien blijf je wel thuis, maar zeker is dat je Zuidwest Friesland met andere ogen bekijkt. Geniet van Waterland van Friesland!

kijk voor meer inspiratie op:

Aventoer Avontuur

FOTO: JURJEN ROOZEBOOM

www.waterlandvanfriesland.nL

DWAAL DOOR DE STRATEN VAN HINDELOOPEN MET EEN ESCAPELOOP

Escapeloop

Hazenpad

Augmented Reality

Ben je gek op het oplossen van puzzels en houd je van de buitenlucht? Met een Escapeloop combineer je beide in één activiteit. De Escapeloop is inmiddels te spelen in Hindeloopen, Sloten, Stavoren en Koudum, elk met een eigen verhaal.

Los jij het mysterie op van de gestolen teen, van de flessenpost van het bierschip of het niet uitgegeven “Beantsje Nijs”? Vergeet onderweg niet te genieten van de prachtige historische locaties.

Kies jij het Hazenpad? Deze nieuwe natuurroute van Bezoekerscentrum Mar en Klif zit vol opdrachten en weetjes voor kinderen in de leeftijd van ongeveer 5 tot en met 10 jaar. De route is zo’n 5 kilometer lang en voert door de Marderhoeke naar het uitkijkpunt bij het Oudemirdumerklif.

Onderweg kom je allerlei hazen tegen; elk met een doe-, denk- of ontdekopdracht over het leven van de haas. Je kunt het opdrachtenboekje en het benodigde kistje met materialen vooraf reserveren.

Augmented Reality laat je via je smartphone dingen zien die er eigenlijk niet meer zijn. En laat Friesland nou net vol zitten met historische verhalen en cultuur. Download de app en laat de geschiedenis tot leven komen. Met behulp van A.R. vertellen de reisleiders alles over de historie van de plek waar je bent. Zo stapt Gysbert Japicx in Bolsward van zijn sokkel om je alles te vertellen over zijn leven in vroegere tijden. En heb je het vrouwtje van Stavoren al eens ontmoet?

WWW.ESCAPELOOP.NL

WWW.NATIONAALLANDSCHAP.FRL

WWW.MEARFRYSLAN.NL

winterplezier

FOTO: THOMASVAER FOTOGRAFIE

winter wille

WINTERZWEMMEN

Ganzen spotten

Ljochtpuntsjes

Zwemmen in de winter is een hele ervaring, en bovendien super gezond! Er schijnt geen andere oefening te bestaan die zoveel positieve gezondheidseffecten heeft als even zwemmen in koud water. In Waterland van Friesland zijn volop strandjes en zwemplekken waar je een verfrissende duik kunt nemen. En warm je na afloop op met ‘waarme poeiermolke’. Voor een veilige winterduik is het wel raadzaam om je goed voor te bereiden.

Lees daarom eerst alle tips voor een geslaagd winterzwemavontuur op onze website.

Rond eind september komen er bijna 2 miljoen trekganzen uit hun broedgebieden bij Spitsbergen, Nova Zembla, Siberië en Scandinavië naar onze streek én tevens Nationaal Landschap. Nergens zijn de omstandigheden voor trekganzen zo geschikt als hier. Er zijn uitgestrekte weilanden en stoppelvelden van mais om te foerageren. En als je dan toch onderweg bent om de ganzen te spotten, combineer het dan met een van onze prachtige fiets- en wandeltochten!

Ook in het donker zijn de zeven Elfsteden en vele dorpen in Waterland van Friesland het bezoeken waard. Wanneer de avond valt, zijn veel monumenten, skûtsjes en fonteinen verlicht.

Deze winterse gezelligheid zorgt ervoor dat je helemaal in Elfstedensferen komt. Maak ‘s avonds eens een wandeling, bijvoorbeeld langs het water, en ontdek al deze ljochtpuntjes, oftewel lichtpuntjes. Zo bekijk je een stad of dorp ineens met hele andere ogen.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ WINTERZWEMMEN

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ NL/PLAN-JE-BEZOEK/ROUTES

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ LJOCHTPUNTSJES

ûnt spanning ontspanning

FOTO: THOMASVAER FOTOGRAFIE

winterzwemmen

RELAXEN IN DE PRIVÉSAUNA VAN DE POLLEPLEATS

Scandinavië dichtbij

Zuidwest Friesland bij je thuis

In deze koude wintermaanden haal je Scandinavië dichtbij door heerlijk te ontspannen in de privésauna van de Pollepleats in Westhem. In deze sauna met panoramaview met prachtig uitzicht over het meer kom je helemaal tot rust. Na afloop even afkoelen?

Spring dan in het meer. Het water van de Reidmar zal je een echte opkikker geven. Om dit ontspannen gevoel langer vast te houden, boek je aansluitend een overnachting in de luxe suite met eveneens prachtige vergezichten.

Je hoeft niet (altijd) de deur uit om te genieten van Waterland van Friesland. Op ons Instagramaccount zie je dagelijks de prachtigste foto’s van Zuidwest Friesland, in al haar facetten, voorbij komen. Elk seizoen en weertype heeft z’n eigen charme en dat levert elke keer een andere foto op.

Ook kun jij op Instagram jouw mooiste foto’s delen met #waterlandvanfriesland. En wie weet zie je je eigen foto op ons account voorbij komen.

WWW.POLLEPLEATS.NL

WWW.INSTAGRAM.COM/ WATERLAND_VAN_FRIESLAND

Deropút Waterland van Friesland is de naam voor de toeristische regio Zuidwest Friesland.

VVV Waterland van Friesland geeft hier tips om eropuit te gaan. Meer uitjes? Kijk op: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ EVENEMENTENKALENDER

34

SPORT

NUMMER 01 • 2022

ANTOINETTE EN MICHELLE DE JONG OP

“EFKES R Van fulltime vader naar chauffeur Van fulltime vader naar chauffeur

Thomas is altijd onderweg en heeft het druk maar vindt dit heerlijk! Sinds april 2021 werkt hij dankzij Pastiel via uitzendbureau AB Vakwerk voor Sijperda Verhuur. Voor Thomas is altijd onderweg en heeft het druk maar vindt dit dag en dauw staat Thomas Mollema (56 jaar) op en vervoert heerlijk! Sinds april 2021 werkt hij dankzij Pastiel met veel enthousiasme mobiele toiletten door heel via uitzendbureau AB Vakwerk voor Sijperda Verhuur. Voor Noord- Nederland. dag en dauw staat Thomas Mollema (56 jaar) op en vervoert met veel enthousiasme mobiele toiletten door heel NoordNederland.

Armoedige jeugd Thomas komt ter wereld in Wommels en groeit hier liefdevol op samen met Armoedige jeugdbroers en een zus. zijn ouders, twee Thomas komt wereld in Wommels Een leuke maarterwel armoedige jeugd. en groeitzegt: hier liefdevol op en samen met Thomas ‘Mijn vader moeder zij n ouders, broers en jarenlang een zus. werkten hard,twee ze waren beide Een leuke maark voor wel armoedige jeugd. verantwoordelij de brugbediening Thomas zegt:Zij‘Mij n vader moeder in het dorp.’ n vader werktenook in de werkten hard, ze beide jarenlang ploegendienst in waren een fabriek.

Thomas: verantwoordelij ‘Breed haddenk voor we de hetbrugbediening echter niet.’ in dorp.’ Zijnbroer vaderheeft werktalook de Zijnhetmiddelste eenin tij d ploegendienst in een fabriek.

Thomas: gezondheidsproblemen en verblij ft in ‘Breed hadden we het echter een medisch kindertehuis in Rijs. niet.’

Een Zij n middelste broer een tij d bosrij ke omgeving kanheeft hem alhelpen en gezondheidsproblemen en gezin verblijft in daarom verhuist het hele naar een medisch kindertehuis in Rijs. Een Gaasterland. bosrijke omgeving kan hem helpen en daarom verhuist Fulltime vader het hele gezin naar Gaasterland.

Leren gaat Thomas niet makkelijk af en hij gaat al op jonge leeftijd aan het werk.

Fulltime vader Veel baantjes volgen maar werken in de Leren gaat Thomas makkelij k af Als en transportwereld is zijniet n grote droom. hij gaat al op aan het het groot werk. echter de jonge leeftijdleeftij heeftd om Veel baantjes volgen werken in de rijbewij s te halen is maar het kostenplaatje transportwereld is zij n grote droom.

Als te hoog. Hij is 15 jaar samen met zij n hij echteralsdezijleeftij d heeft om het groot partner n relatie eindigt.

Op dat rij bewijs is te hij halen is van het drie kostenplaatje moment vader kinderen. te is 15 van jaar acht samen zijn Zijnhoog. twee Hij dochters en met tien jaar partner als zijnomrelatie eindigt. kiezen ervoor bij hem te blijOp ven. dat Hij moment hijheftruckchauffeur. vader van drie kinderen. werkt danisals Thomas: Zij nntwee dochters van acht tien jaar ‘Mij werkgever toonde veelen begrip en kiezen ervoor om bij om hemco-ouderschap te blijven. Hij zette alles in het werk werkt dan Thomas: mogelij k als te heftruckchauffeur. maken.’ Wanneer zijn ‘Mij n werkgever begrip en kinderen volledigtoonde bij hemveel komen wonen zette alles in hetniet. werkHij om co-ouderschap twijfelt Thomas stopt met werken mogelij k tevader maken.’ zijn om fulltime te zijn. Wanneer Als zijn oudste kinderen bij hemonderwij komen wonen kind naarvolledig het voorgezet s gaat, twij feltze Thomas stopt in metLemmer. werken kiest voor niet. een Hij school om vader te zijn.

Als zij Haarfulltime moeder woont daar enn oudste ze wil kind naar het voorgezet onderwijs gaat, kiest ze voor een school in Lemmer.

Haar moeder woont daar en ze wil

“ “

Ik ben zelfstandig en zie een groot Ik ben deel vanzelfstandig Nederland enik zieop een groot als pad ben. deel van Nederland graag daar n andere dochter als ikwonen. op Zij pad ben.

volgt haar al snel, er is een tijd lang een omgangsregeling. Dan stopt het contact, graag daar wonen. n andere dochter tot groot verdriet vanZijThomas. volgt haar al snel, er is een tijd lang een omgangsregeling.

Dan stopt het contact, Weer aan de slag tot groot verdriet Thomas zit danvan al Thomas. acht jaar in de bijstand. Hij wil weer aan de slag maar Weer dek slag het is aan moeilij om werk te vinden. De Thomas dan al Fryslân acht jaar de GemeentezitSúdwest meldtinhem bij stand.

Hij wil weer aan met de slag maar aan bij Pastiel.

Samen Carolien, het is moeilij om werk te hij vinden. jobcoach bij kPastiel, gaat aan De de Gemeente hem slag met zijSúdwest n cv. ZeFryslân draagt meldt hem voor aan bij Pastiel. Samen met vacatures.

Carolien, bij uitzendbureaus en deelt jobcoach bij Pastiel, gaat hij aan AB de Met resultaat!

Via uitzendbureau slag metkan zijnhijcv.

Zededraagt hem voor Vakwerk aan slag bij Sijperda bij uitzendbureaus deelt vacatures.

Verhuur.

Hij brengtenmobiele toiletten Met resultaat! Via en uitzendbureau AB naar bouwplaatsen andere locaties.

Vakwerk hij aan de slagals bijchauffeur Sijperda Thomas: kan ‘Ik ben nu alsnog Verhuur.

Hij hier brengt toiletten aan het werk, benmobiele ik trots op!

Ik ben naar bouwplaatsen en andere locaties. zelfstandig en zie een groot deel van Thomas: ‘Ik als beniknuopalsnog als chauffeur Nederland pad ben.

Ik lever aan het werk,af,hier benzeikschoon trots op! ben de toiletten maak enIkwaar zelfstandig en zie groot deel van nodig repareer ik zeeen ook.

Dit bevalt zijn Nederland alsgoed, ik opdat pad ben. Ik lever werkgever zo Thomas in 2022 de af, maak eentoiletten jaarcontract krijgt!ze schoon en waar nodig repareer ik ze ook. Dit bevalt zijn werkgever zo goed, datwat Thomas in 2022 Thomas is heel blij met hij doet en is een jaarcontract zowel Pastiel als krij ABgt! Vakwerk en Sijperda Verhuur dankbaar voor deze kans!

Thomas is heel blij met wat hij doet en is zowel Pastiel als AB Vakwerk en Sijperda Verhuur dankbaar voor deze kans!

Het gebeurt niet vaak meer dat Antoinette de Jong met een huilbui de schaatsbaan verlaat.

Ze is harder geworden, ook veel zelfbewuster.

En toch kwam er zondag 26 december tijdens het Olympisch Kwalificatietoernooi in Thialf weer tranen in haar ogen. Dit keer niet door haar eigen prestaties. Of eigenlijk wel, want met haar uitstekende tijd van 1.14.61 kwalificeerde ze zichzelf voor de 1000 meter straks in China.

Maar juist daardoor viel zusje Michelle de Jong net buiten de kwalificatieboot.

Antoinette zat er meer mee dan haar zus Michelle.

Gelukkig realiseerde Michelle de Jong in de dagen daarop een goede 500 meter, die haar óók naar de Olympische Spelen in Beijing brengt. Dat maakte Antoinette weer gelukkig. Want daarmee kwam de unieke situatie tot stand dat twee zusjes uit Rottum op de Olympische Winterspelen zullen starten. Antoinette de Jong is 26 jaar, Michelle is 22.

EEN UKKIE DIE VÉR ZOU KOMEN Antoinette kennen we al heel lang. Henk Gemser, nationaal schaatstrainer in diverse categorieën, wilde onderstrepen dat je niet vroeg genoeg met topschaatsen kunt beginnen en liet opnames zien van een klein ukkie, trainend op de binnenste 200 meterbaan op Thialf in de groep van HCH. De oude kernploegtrainer was bewonderend toen hij over haar vertelde. Het ukkie had direct al de goede houding, afzet en wat al niet. Gemser voorspelde dat deze Antoinette vér zou kunnen komen.

Dat kwam ze. Mem Liesbeth mocht dan in paarden doen, en Antoinette reed daar ook wel op, maar ze koos toch voor schaatsen, terwijl ze de woorden van Gemser niet eens gehoord had. Toen ze zich op het schaatsen stortte, stoomde Antoinette vrij snel door tot in hoogste regionen van eerst Thialf, daarna nationaal en dan zit je direct aan de internationale top. Als alrounder pur sang.

Als junior won ze al de nationale titels allround in de C- en B- categorie. Ze was zelfs nog B-junior toen ze al bij de nationale selectie van A-schaatsers kwam. En de junior sprong gewoon door en kwam uit op de nationale seniorkampioenschappen.

Kwalificeerde zich al voor de World Cup op haar favoriete afstand, de 3000 meter. Ze reed daarop ook het juniorwereldrecord van de Tsjechische vedette Sablikova uit de boeken en werd zevende op de Olympische Spelen in 2014. Werd wereldkampioene allround junioren en in 2016 was ze derde op het EK allround achter Wüst en Sablikova.

De ervaren Wüst en Sablikova waren de eerste hinderlijke hobbels in haar carrière, zodat Antoiinette de Jong niet direct de allerhoogste top bereikte. Daardoor kwamen er wel eens traantjes. Ze kwam bij Jac Orie, de Jumbo-Visma ploeg, waar ze de tijd kreeg. Op de Olympische Spelen van 2018 werd ze derde op de drie kilometer, tweede bij de WK afstanden. Die drie kilometer zat goed, daardoor won ze het allround kampioenschap in Nederland en Europa.

FRIES TRIO OP DE KORTEBAAN Het was ook het jaar dat zus Michelle de Jong haar intrede deed in de hogere echelons van de nationale schaatswereld.

Als sprintster in het midden, van de 500

35

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST EELKE LOK // FOTO'S DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

SCHAATSEN VAN ROTTUM NAAR BEIJING

IDE YN SJINA”

Antoinette de Jong

Michelle de Jong

Olympische Spelen. En heeft kansen op het podium. Dat lijkt voor Michelle (nog) niet het geval, al weet je het nooit op die 500 meter.

OPMAAK VOOR CHINA Antoinette heeft haar zinnen gezet op meerdere podiumplaatsen. Droomt zachtjes van het hoogste platform.

Ze is verloofd en zei dat ze daardoor wat vrijer, rustiger en zelfstandiger is geworden. Ze laat dat zien door eigenlijk op alle afstanden goed mee te kunnen; bij een eventueel wereldkampioenschap allround heeft niemand anders een kans.

Haar doel is evenwel Beijing, want na een zilveren en bronzen medaille lonkt nu het goud. De fantastische 1500 meter tegen Wüst op de Europese afstandskampioenschappen blijft hangen als waardering, de pursuit is van wereldklasse en op de drie kilometer zit alleen Irene Schouten haar dwars.

Michelle de Jong

Antoinette de Jong (links), Ireen Wüst en Irene Schouten

meter. Ze maakte een jaar later de wereld al duidelijk dat er niet over het zusje van Antoinette moest worden gesproken, maar over Michelle de Jong. Die ook best hard kon schaatsen. Ze leek en lijkt echter uiterlijk zoveel op haar oudere zus, en ze hanteren beiden ook de nieuwe

opmaakmode van topsportsters, dat het voor buitenstaander nog steeds zusjes zijn. En dat heeft ook zijn mooie kanten, zoals de gezamenlijke reis naar China.

Michelle zat in het Friese trio die de oude waarden van de snelle Friese

vrouwen op de kortebaan waarmaakten.

Femke Kok, Michelle de Jong en Marrit Fledderus. Nij Beets, Rottum en Sint Nyk. Ze spoorden net zo hard als Antoinette door de jeugdige geledingen, alleen deden ze dat in het korte werk. Femke is net als Michelle gekwalificeerd voor de

Twee meisjes uit Rottum maken zich na de emoties van het OKT nu professioneel op voor een belangrijk gezinsuitje.

“Efkes ride yn Sjina.”

NUMMER 01 • 2022

COLUMN

36

mr. DORIEN KOOPMANS-DE BOER

VROEGER WAS ALLES BETER? Vroeger rookten we op het schoolplein of tijdens een vergadering. Dat was toen heel gewoon. Nu spoelen we het toilet door met schoon drinkwater. Dat is nu nog heel gewoon. In de toekomst kweken we vruchten die zichzelf verdedigen tegen insecten.

Men kan zich dan niet meer bedenken dat er ooit gif voor nodig was. Ontwikkelingen gaan door.

Gelukkig maar.

Zo ook in het erfrecht; ook daar zijn regelmatig ontwikkelingen. Vroeger had een onterfd kind bijvoorbeeld evenveel zeggenschap als de andere kinderen bij de verdeling van een erfenis. Hij had net zo goed recht op de keukenmachine als zijn broer of zus. Een onterfd kind kreeg misschien wat minder goederen uit de erfenis dan de anderen, maar zijn handtekening voor de verdeling daarvan was een vereiste.

Tegenwoordig kan de verdeling plaatsvinden buiten het onterfde kind om.

Zijn wettelijk deel is in waarde gereduceerd tot de helft van wat hij normaal zou erven.

Het onterfde kind hoeft niet mee te tekenen voor de verkoop van goederen en mag zich niet bemoeien met de bestemming van de spullen in de woning. Zonder toestemming mag hij zich zelfs niet in de woning van de overledene bevinden. Hij zal het moeten stellen met (slechts) een vordering op de erfgenamen.

“JE MOET NIETS EN J Weer of geen weer, wel of geen coronamaatregelen: hardlopen kan altijd.

Het houdt je fit, je bent lekker in de natuur en je kunt het doen wanneer het jou uitkomt. Je kunt er natuurlijk voor kiezen om er zelf op uit te gaan.

Muziek in je oren, hardloopschoenen aan en lekker een stukje rennen. Je tilt je hardloopervaring echter naar een nog hoger niveau wanneer je samen met anderen rent. Met behulp van een goede trainer. Zo doen ze dat ook in Lemmer.

H

Hardloopgroep Lemsterland bestaat al sinds 1994 en telt om en nabij de veertig leden. Eén van die leden is fervent hardloper André van de Visse.

De 61-jarige Van de Visse is al achttien jaar lid van de hardloopvereniging en is hardloper sinds zijn twintigste. Hij heeft dus al heel wat kilometers afgelegd. En daar komen als het aan hem ligt nog flink wat kilometers bij.

ZEER GEVARIEERD LEDENBESTAND

“Toen ik in 2003 van Amsterdam naar Lemmer verhuisde, zocht ik een hardloopclub. Aan de ene kant om lekker te blijven rennen en aan de andere kant om te integreren in Lemmer. Ik wilde graag mensen leren kennen. Hardlopen is een individuele sport, maar het wordt pas echt leuk als je het samen doet”, zegt André.

Voor mensen die individueel hardlopen kan het leuk zijn om bij een loopgroep aan te sluiten. Beide keren ben je aan het hardlopen. Je hebt nog steeds de vrijheid om zelf te beslissen wanneer je loopt, maar wel met als leuke bijkomstigheid een fijn groepsgevoel en een positieve groepsdruk om de motivatie erin te houden. En hoe hard of ver je kunt rennen doet er niet toe. Jong, oud, snel, langzaam, woonachtig é in Lemmer of afva nd komstig uit Bakhuizen, e Vis se hardloopgroep Lemsterland kent een zeer gevarieerd ledenbestand.

Iedereen die een paar kilometer kan rennen is dan ook welkom. Hoe hard je je best doet, wat je doel is en hoe vaak je traint, dat bepaal je zelf. Dat vindt André van de Visse het mooie aan hardlopen: “Je moet niets en je wint altijd van jezelf.”

An

dr

Heeft u nog een testament van vóór 2003 met daarin een onterving van een kind?

Sluit dat aan op de wettelijke regelgeving van nu? Laat het eens goed nakijken, want vroeger was niet alles beter. Dit is maar één voorbeeld, maar er zijn er meer.

Testamenten hebben namelijk ook een houdbaarheidsdatum. Dingen waarvan je denkt dat ze een leven lang meegaan, zijn soms toch aan vervanging toe.

ANDRÉ VAN DE VISSE EN HARDLOOPGROEP LEMSTERLAND

Naast het sociale aspect en de vrijblijvendheid van de sport is er nog een mooie bijkomstigheid. Want door te sporten maakt je lichaam allerlei stofjes aan, die zorgen voor een voldaan gevoel. “Wanneer ik na het trainen thuis-

kom, voel ik me lekker fit. Sterker nog: ik heb meer energie dan toen ik wegging. Een dikke pens heb ik nog nooit gehad en ik kan eten en drinken wat ik wil. Het enige wat ik daarvoor doe, is doen wat ik leuk vind: twee keer per week hardlopen”, legt André uit.

EEN TRAINER KAN HET VERSCHIL MAKEN Een atletiekbaan heeft Lemmer helaas niet. Maar dat houdt de loopgroep niet tegen. “Alle trainingen zijn in Lemmer. We starten altijd op hetzelfde punt en starten rustig. De langzaamste van de groep gaat voorop en bepaalt het tempo. Met elkaar rennen we naar een plek waar we oefeningen en coretraining doen. Het hoofdprogramma bestaat vaak uit een intervaltraining en onze trainer Riekele weet er altijd een pittig toetje aan toe te voegen. Daardoor vergeet je de volgende dag niet dat je de avond ervoor hebt getraind,” lacht André.

Riekele is Riekele Kobus en sinds 2018 trainer van hardloopgroep Lemsterland.

Sporten in Nederland Kortestreek 16 8531 JG Lemmer T: 0514 561712 E: info@notarisalberda.nl

www.notarisalberda.nl

In 2021 sportte 77% van de Nederlandse bevolking met een leeftijd van tussen de 5 en 80 jaar. 38% van hen doet dat alleen. 19% doet dat via een vereniging.

Hardlopen staat in de top drie van meest beoefende sporten.

10% van de sportende Nederlanders doet aan deze sport, ná wandelen met 23% en fitness met 13%.

Bron: NOC-NSF

Een ware sportliefhebber en zelf ook actief in de hardloopwereld. Met gemak tikt hij de achttien kilometer per uur aan. Riekele heeft de leiding over de groep en denkt de trainingen uit. Die zijn elke keer weer anders. Ook houdt hij de groep op de hoogte van de coronamaatregelen, zodat iedereen met een gerust hart en zonder zorgen kan trainen.

Een trainer weet het verschil te maken in je hardloopkwaliteiten. Je kunt ook prima alleen hardlopen, bijvoorbeeld met behulp van een app op je telefoon waarbij je een schema bijhoudt.

deFryskeMarren // SPORT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

37

TEKST SONJA HARKEMA // FOTO'S LOOPGROEP LEMSTERLAND (FACEBOOK)

deFryskeMarren

JE WINT ALTIJD VAN JEZELF”

Hardlopend de winter door b P robeer van huis te gaan als het nog droog is. Na een kilometer rennen ben je hoe dan ook warm. En nat word je toch, of het nu van het zweten of van de regen is. b Kleed

met name je bovenlichaam warm aan en draag eventueel een muts. b H anteer de vuistregel: boven de tien graden een korte broek aan, onder de tien graden een lange broek. b W at je ook aantrekt, draag geen katoen.

Dit gaat schuren en geeft irritatie tijdens het rennen. b Z org voor voldoende kleding zodat je altijd een schoon setje in de kast hebt liggen wanneer je gaat rennen.

“HARDLOPEN IS EEN INDIVIDUELE SPORT, MAAR HET WORDT PAS ECHT LEUK ALS JE HET SAMEN DOET”

Maar wil je alles eruit halen, dan heb je iemand nodig die je bewust maakt van zaken die je zelf niet ziet of merkt.

Zoals je houding en je ademhaling.

Zo voorkom je blessures en krijg je meer plezier in het rennen.

WEDSTRIJDEN Samen trainen is niet het enige wat de club met elkaar doet. In een wereld zonder coronamaatregelen spreken ze regelmatig met elkaar af. Samen suppen in het voorjaar, een barbecue in de zomer of een borrel met glühwein rond kerst. Ook spreken de leden onderling met elkaar af om mee te doen met hardloopwedstrijden in de regio. Zo lopen ze onder andere jaarlijks de Oosterzeeloop met elkaar.

WOUDAGEMAALLOOP Het meest trots is de hardloopgroep op de Woudagemaalloop, die leden samen met de Beachclub in Lemmer, de Rabobank en de IJB Groep organiseren. “De Woudagemaalloop is prachtig”, vertelt André. “Elk jaar in juni wordt de loop op een doordeweekse avond georganiseerd.

Het is een rondje van vijf kilometer om het gemaal, dat je twee keer rent. Het mooie is dat de hekken opengaan en je op plekken bent waar je anders niet komt. Zo ren je dus ook over een dijk met schapen.” Leuk weetje: om ervoor te zorgen dat dit goed gaat is de organisatie inmiddels uitgebreid met een aantal zogenoemde ‘schapentegenhouders’.

Om jongeren te laten ervaren hoe leuk hardlopen is, kent de Woudagemaalloop

ook een Kids Run. Kinderen kunnen één of twee kilometer rennen. Een juf van de basisschool verzorgt de warming-up, ouders kunnen komen kijken en er is muziek. Zo maken ze er met zijn allen elk jaar een feestje van. Helaas kon ook deze loop de afgelopen twee jaar niet doorgaan vanwege corona.

André van de Visse blijft ondanks de coronamaatregelen positief en gemotiveerd. “Buiten hardlopen kan en mag altijd. En wat voor seizoen het ook is, de natuur is altijd weer prachtig. Ik vind het dan ook heerlijk om door mooie gebieden te lopen. De duinen in Egmond of met zonsondergang langs het strand hier in Lemmer, ik vind het beide helemaal fantastisch!”

38 17

10

22

23

26

18

21

25

20

24

19

9

9

14

11

6

17

7

10

14

2

15

17

24

22 15

9

15

8

22

2

22

17

6

15

22

10

15

12

6

22

19

6

12

6

14

22

8

17

6

18

14

10 10

17

7

2

17

17

11

10

19

17 8

17

17 10

1

14

2

4

18 14

4

17

14

26

18

22

17

14

20

7

15

6

7

PUZZELPAGINA NR 01

14 14

5

8 11

22

17

7

5

9

8

7

17

11

17

11

17

8

14

14

W

15

22

8

7

15

4

8

19

17

H

22

18

18

5

17

6

9

13

8

12

6

7

11

5

D C

16

15

14

4

3

2

1

NUMMER 01 • 2022

17

7

6

18

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de email of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 01-2022 – tot uiterlijk 5 februari 2022. Wij wensen je veel puzzelplezier!

4

17

14 19

17

22

Probeer ijke letters. staan voor gel .

Gelijke cijfers te vinden ord wo rde het gekleu

12

schenking

tijdvak ijsschaal

bevel

rekenopgave

gast

mankement

11

bouwmateriaal onheilsgodin

Europese voetbalbond veelal

part

werkplaats biljartterm

slee

springstof

houding

Frans lidwoord

8

afkijken

bijbelse vrouw

stuk hout indruk

kegelsnede

bijbelse figuur

4

godin v.d. draagbare vrede telefoon

Italiaans gerecht

beroep

9

akelig

positieve elektrode

alpenhut

O L K N K A N F R N K I

een zekere

barenspijn

judomat

binnenstad interval

6

waskom

1

werktuig

kwaad

Bijbelse priester

oude vakbond orgelregister judograad terdege

annexus bouwstof

afgrijselijk

kleinste deel

niemendal

2

C I L E A K R O E P O L

O R O R B E P R I U U A

D P O E E L O A S C S H

E N N S L P T V A K J E

I E E A S R U C A P E T

N N L L M E H S N A J N

E N E K U E R K B L T E

I A D V T G K H O R S O

U P E F A O S N D A E R

R I M P E L L O O S O G

K T N E D E C E R P H D

© www.puzzelpro.nl

aan zee papegaai domina

afspraak

dochter van Cadmus

nagerecht geurstof

veldfles

5

elfenkoning

De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Ze kunnen elkaar overlappen.

Letters mogen vaker worden gebruikt. Zoek de woorden op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

Antwerpse televisie vakantieganger

10

touw (Ind.)

voordat

pensioenuitkering

inleidend deel

spijkerbroek diskjockey bergplaats

zuiver

doem

vechtsport

lidwoord

familielid

ALRAS BENEN CACHET CODEINE CROSSER EDELEN FREES

haarwrong jongere broer of zus

zuidvrucht

standaardmaat

3

© www.puzzelpro.nl 2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

12

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren NR. 12-2021 Laura den Boer uit Joure heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen.

Deze is aangeboden en is te besteden bij DE BIOS in Heerenveen OPLOSSING EDITIE 12-2021: Zweedse puzzel: Banketletter // Cijferpuzzel: Uitzendkracht

COLOFON GrootdeFryskeMarren is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren.

Oplage: 28.000 exemplaren.

Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.bios-heerenveen.com

REDACTIE

FOTOGRAFIE

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Henk van der Veer, Wim Walda, Eelke Lok, Janita Baron, Joeri van Leeuwen, Gea de Jong-Oud en Lotte van der Meij.

Douwe Bijlsma/Gewoan Dwaan, Johan Brouwer.

REDACTIETIPS? redactie@grootdefryskemarren.nl

DE BIOS HEERENVEEN

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 01 VÓÓR 5 februari 2022 PER EMAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST NAAR: GROOTDEFRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

DRUK Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

VORMGEVING Frans van Dam (bliidd.nl)

VERSPREIDING

Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

VERKOOP

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

EINDREDACTIE

Geart Jorritsma, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Mieke Alferink

BLADMANAGEMENT

Henk de Vries

PRECEDENT REISAANBOD RIMPELLOOS SPOREN SUPER VAKJE

2 BIOSCOOPKAARTJES!

7

vogel

KRUIEN LASEREN LAVEN LOGEERPLEK OPNAMEKNOP PAAPJE PANNEN

PUZZEL EN WIN

ongaarne

roofvogel

1

GROENTEHAL HOESTJE KABELS KLOON KOUSJE KREUKEN KROEP

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTDEFRYSKEMARREN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 10 FEBRUARI 2022

Het verschil zien tussen feit en mening is ook een vak

Bezoek onze voorlichtingen in januari.

Kijk op rocfriesepoort.nl/ voorlichtingen

Je leert ’t bij

vmbo

havo

atheneum

gymnasium

t e h t n jij ku

site H oud de wetben in de ga le vo or actueie! informat

open dag 9 februari

2022

Do edage

n:

7&8 februar i

rsg-sneek.nl @rsgsneek

@rsgmagisteralvinus