GrootdeFryskeMarren 3-2022 by GrootMedia

MAANDBLAD

03-2022

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

6e JAARGANG • NR. 52

groot deFryskeMarren

MET BIJLAGE

rg Kijk op zoreg io zorg en welzijn in de

IN DEZE UITGAVE Tusken de Marren informatie van gemeente De Fryske Marren

WIL VERMAKEN EN VERWONDEREN “IK BLIJF WÉL MEZELF, IK BEN GEEN ADHD-CLOWN” Mogen wij jouw woning verkopen? Dan krijg jij een energielabel cadeau makelaardijhoekstra.nl/energielabel

t.w.v. €325,-

FOTO: JOHAN BROUWER

AUKE REIJENGA

NUMMER 03 • 2022

ALTIJD NOG DE HOOP LANCERING WEBSITE VRIJWILLIGERS INFORMATIE PUNT (VIP)

Nog maar net was ik van de verbazing bekomen dat we weer zonder mondkapje de supermarkt in mochten en zonder controle uit eten konden. Zou dit dan werkelijk het einde van corona zijn? Helaas was de ontspanning van korte duur. Bijna meteen kon ik weer terugschakelen naar standje stress: de oorlog in Oekraïne brak uit. Deze keer was niet een ziekte de allesbepalende alleenheerser, maar een president met grootheidswaanzin. Terwijl ik dit schrijf, zijn er honderdduizenden mensen op de vlucht, terwijl vele anderen zich schuilhouden in kelders. Collega’s van mijn man, vredelievende ICT’ers, moeten verplicht het leger in. Dit alles speelt zich af op nog geen dag rijden van ons vandaan. Ik wil helpen, maar ik kan zo weinig doen.

DFM - Onlangs is de nieuwe website van het Vrijwilligers Informatie Punt (VIP!) De Fryske Marren www.vipdefryskemarren.nl live gegaan. Het Vrijwilligers Informatie Punt is er voor iedereen die vrijwillig iets voor een ander wil betekenen. Het doel van VIP! De Fryske Marren is vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties met elkaar in contact brengen. Op de nieuwe website www.vipdefryskemarren.nl kunnen (potentiële) vrijwilligers en organisaties terecht voor actuele vacatures. Wethouder Irona Groeneveld is blij met de nieuwe website: “Vrijwilligers zijn onmisbaar in onze dorpen en wijken. Met de komst van deze website is er nu een centrale plek waar vraag en aanbod bij elkaar komen. Mensen die al vrijwilligerswerk doen, maar

De neiging is groot om de hele dag door mijn nieuwsapp te verversen. Maar dat kan niet: het lokale nieuws moet ook geschreven worden. De gemeenteraadsverkiezingen komen eraan. En ik realiseer me nu extra wat een voorrecht het is dat die verkiezingen er zijn. Dat de democratie hier zó stevig verankerd is dat we in De Fryske Marren uit maar liefst uit elf partijen onze keuze kunnen maken. Dat deze politici zich uit volle overtuiging inzetten voor beter wonen, cultuur, sport, onderwijs, duurzaamheid en al het andere wat er beter kan. In deze krant vind je een prachtig overzicht van de speerpunten van alle partijen. Ik zou zeggen: verdiep je erin, maak je keuze en duik dat stemhokje in! Je bent niet machteloos, je hebt altijd nog de hoop.

HEREMA PARK LIVE STAAT IN DE STEIGERS!

‘Hoop is dat je kunt zien dat er licht is, ondanks de duisternis,’ zei Desmond Tutu. De hoop op betere tijden hield – en houdt – ons op de been. In dit nummer vind je het verhaal van Karam Farhat, die na veel tegenslagen toch zijn droom waarmaakte: dansleraar worden. Ik sprak Auke Reijenga van het Puzzelmuseum in Joure. In de afgelopen twee jaar moest zijn museum regelmatig de deuren sluiten. Hij liet de moed niet zakken en zocht nieuwe wegen om mensen te vermaken en verwonderen.

JOURE - Een lijst met deelnemende artiesten is er al en het is een lijst om trots op te zijn. De voorbereidingen voor Herema Park Live zijn in volle gang! De eerste editie van dit muziekfestival in park Heremastate in Joure staat gepland op zaterdag 18 juni.

Na twee jaar van maatregelen kunnen we ons weer vrij bewegen. En na een stormachtige winter komen er weer knoppen aan de bomen. Mensen blijven hun dromen waarmaken en hun leefomgeving verbeteren. Dat helpt mij om de moed erin te houden en – net als Tutu – de hoop op vrede niet op te geven.

FOTO: ELISABETH ISMAIL

Veel leesplezier toegewenst!

Hannah Zandbergen, Redactie GrootdeFryskeMarren

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio! EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 14 APRIL 2022 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA

ook mensen die graag iets willen betekenen voor een ander, kunnen terecht op de nieuwe website. Het is mooi dat vrijwilligers op deze manier gefaciliteerd worden.” VIP! De Fryske Marren kent drie locaties binnen de gemeente: Joure, Lemmer en Balk.

Het programma biedt een mix van lokale en landelijk bekende bands, volgens de vijf Jouster mannen van stichting JOMO Concerts (JOuster Muziek in de Openlucht). Siep van der Valk: “Het openluchtpodium in het park is een prachtige locatie. Hier willen we meer mee doen en jaarlijks een mooi festival neerzetten”. Rudolf Valkema: “Vorig jaar hadden we het programma klaar, maar was het eind augustus nog niet mogelijk om een grootschalig evenement te organiseren. Gelukkig kunnen we nu de draad weer oppakken. We ha der sin oan!“ Landelijke artiesten die zijn gecontracteerd, zijn Miss Montreal en Waylon. Erwin Bethlehem: “Hier zijn we erg blij mee, beiden zijn topartiesten die het park op zijn kop kunnen zetten. Het is een kleine wijziging in het programma, omdat de

agenda van Jett Rebel het niet toeliet om op zaterdag bij ons op te treden. Maar met deze artiesten zetten we een programma neer om trots op te zijn.” Anno Terpstra: “De rode draad van Herema Park Live is muziek in het park en betrokkenheid van lokale bands, naast de twee landelijk bekende namen. Daarom hebben we Brass Inc en Straight on Stage gecontracteerd, twee bekende Jouster bands die garant staan voor een swingende avond.”

GEZELLIGE DRUKTE BIJ BREBCO’S ULTIMATE BYE BYE PARTY JOURE – Eind februari vervielen vrijwel alle coronamaatregelen in ons land, en daarom kon de bekende Jouster pompbediende Albert Brouwer, ook wel bekend als ‘Brebco’, zijn geluk niet op. Brebco gaf op 26 februari zijn afscheidsfeestje. Zo’n honderdvijftig mensen hadden gehoor gegeven aan de uitnodiging van Brebco’s Ultimate bye bye party. Op 31 december stopte zijn dienstverband bij BP Joure na ruim 52 jaar. Eind december 2021 had Brouwer al posters laten drukken om zijn afscheidsfeestje onder de aandacht te brengen.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

DE FRYSKE MARREN OPENT GEMEENTELIJK 35STE FRIESE deFryskeMarren INFORMATIEPUNT OEKRAÏNE BALLONFEESTEN De gebeurtenissen in Oekraïne laten velen niet onberoerd. GRATIS Gemeente De Fryske Marren krijgt heel veel telefoontjes en mailtjes van inwoners die iets willen doen voor de mensen uit Oekraïne. TOEGANKELIJK Om het aanbod te inventariseren heeft de gemeente het mailadres oekraine@defryskemarren.nl ingesteld. Hier kunnen inwoners terecht voor vragen en worden de aanbiedingen voor huisvesting verzameld. Gebouwen verlicht in de blauw-gele kleuren van de Oekraïense vlag Uit solidariteit met Oekraïne kleurde het raadhuis in Balk, het oude gemeentehuis van Lemmer en de Jouster Toer in Joure een avond in de kleuren van de vlag van Oekraïne. Het grijpt ons allen erg aan wat er in Oekraïne gebeurt. Onze gedachten zijn bij de inwoners van het land en bij iedereen die daar dierbaren heeft.

JOURE - Voorzitter van de Friese Ballonfeesten Herman Kleinsmit meldt ons, dat de 35e editie van de Friese Ballonfeesten in Joure door gaat, en van 20 t/m 24 juli wordt gehouden. Na twee jaar gaan eindelijk de ballonnen weer de lucht in. Ook dit jaar is de toegang tot het evenement gratis. Men is nog bezig met de invulling van het programma. Je kunt de Ballonfeesten ook vanuit de lucht meebeleven. Wie een ballonvaart via de website boekt, kan ervaren hoe mooi Fryslân is vanuit de lucht.

BEWONERS SUDERIGGE GAAN VOOR ‘ELFSTEDENKRUISJE’ LEMMER - Voor het eerst sinds vier jaar werd vorige week in Zorgcentrum Suderigge in Lemmer weer een ‘Elfstedentocht’ gehouden. In bijpassende winterse kleding deden de bewoners diverse Elfstedenspelletjes. Daarmee konden ze stempels op de stempelkaart verdienen waarna er een ‘heus’ Elfstedenkruisje in het verschiet lag. Dit tot groot plezier van de deelnemers.

Eelke Lok. Als journalist van Omrop Fryslân draait hij al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele no-nonsense kijk op de wereldweet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten....

de vinger op de zere plek!

OUDE PLAQUETTE BIJ LEMMER TERUG NAAR WOERDEN LEMMER - Wetterskip Fryslân heeft een plaquette die vorig jaar in de omgeving van Lemmer werd gevonden, teruggebracht naar Woerden. De gedenksteen hoort bij een stoomgemaal dat in 1921 werd omgebouwd tot zuiggasgemaal. Op de plaquette staan de namen van heemraden genoemd, de bestuursleden van een waterschap. Volgens Hilda Boesjes-Beljon van Wetterskip Fryslân is de gedenkplaquette die vorig jaar bij bouwwerkzaamheden werd gevonden gemaakt voor het gemaal Barwoutswaarder. Daarom is de plaquette overgedragen aan het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, waar het thuis hoort. Het gemaal werd in 1951 omgebouwd tot elektrisch gemaal, maar het gebouw bestaat nog altijd en is een gemeentelijk monument. Het oorspronkelijke gemaal verving in 1881 twee poldermolens.

WEER CARNAVAL IN BOKKEDAM

BAKHUIZEN – Het was na twee jaar eindelijk weer Carnaval in Bokkedam, oftewel Bakhuizen. Dat men weer los mocht, was goed te merken. Het carnavalsweekend werd geopend door jeugdprins Wallionie den Urste op peuterspeelzaal De Peuterhof en basisschool De Toekomst. Het kindercarnaval vond plaats in MFC De Gearte, het jongerencarnaval in ’t Swalkershûs. Bokkedam werd voor even geregeerd door Prinses Allegria den Urste en jeugdprins Wallionie den Urste. De carnavalsavond was voor de volwassenen en zij genoten van Feest DJ Maarten als gangmaker. Het was duidelijk zichtbaar dat men weer uitkeek naar een echt feestje en dit carnaval gaat dan ook als een memorabele avond de boeken in.

KLEDINGUITLEEN BALK DOET MEE AAN NLDOET BALK - Op zaterdag 12 maart is het weer zo ver. Dan organiseert het Oranjefonds NLdoet in het hele Koninkrijk. Ook in Friesland stropen vele vrijwilligers hun mouwen op, waaronder de vrijwilligers van Kledinguitleen Balk. Het doel van de Kledinguitleen om mee te doen is tweeledig. Als eerste zijn er nog klussen, die men graag gerealiseerd wil zien. De uitleen is prachtig, maar kan nog mooier. De puntjes op de i zetten is het doel. Daarnaast wil het bestuur op deze dag mensen verwelkomen, die interesse hebben om vrijwilligerswerk te gaan doen bij de Kledinguitleen. De uitleen zoekt nog mensen die een dagdeel aanwezig willen zijn tijdens de

openingstijden. Ook vrijwilligers die graag hun naaikunsten willen inzetten voor de Kledinguitleen zijn van harte welkom. Opgeven kan via NLdoet, Facebook of door langs te komen kom bij Kledinguitleen Balk.

Kroechferlet De omkearde wrâld. Gewoanwei, at der yn in doarp in nije horekafergunning takind wurdt, stean alle kroechhâlders (dy’t dochs al net de moaiste twa jier fan har libben hân ha) rjocht oerein. Wat moat dat! Minsken kin wol by ús komme! Faak is de komst fan in nije kroech de berte fan konkurrinsjeoarloch. Mar no’t it restaurantsje Eigen Wies yn Riis syn horekafergunning fuortsmite sil, wol Geeske Wiendels fan hotel Jans dat net ha. Ut namme fan alle oare Riister kroegen sei se dat Eigen Wies kofje en bier skinken bliuwe moat. Riis hat nammentlik 2250 sliepplakken en mar 360

restaurantstuollen. Dus der moatte hieltyd sa’n 1900 lju yn de finsterbanken sitte om in bakje sop op te slobberjen. Dy kin ek net nei Alde- of Nijemarrum, want dy sitte yn deselde sitewaasje. Yn Bakhuzen of Sondel stean inkeld noch doarpshûzen. Yn dy Gasterlânske hoeke stean fan âldsher frij weelderige hûzen, weryn somtiden dy horeka plak krigen hat. No docht bliken dat at je dêr apparteminten of groepsakkommodaasjes fan meitsje, je yn ien kear folle en folle mear jild fertsjinje kinne as mei noch tweintich jier in pear kopkes kofje oan lânsfytsend folk te sliten. At ynfestearders jo dat foarrekkenje, dan bin je gau kroechhâlder ôf. Gasterlân is net klear foar de sucht fan minsken, rûnom wei, dy’t dêr wenje

of fakânsje fiere wolle. De fyzjes foar rekreaasje ha it noait oer kroegen. Sels by de kar ‘al of net in hotel’ wurdt der noait wurke mei de sifers dy’t se yn Riis sjen litte. Doarpsfyzjes sette heechút oeral doarpshûzen del, at de pleatslike kroech ferdwynt. Soks hat de leefberens fan it doarp baat by, mar de rekreant net. Dêr komt by dat de hiele provinsje Fryslân, foarsis ik jim, de kommende jierren in kear safolle toeristen in plak jaan moat. En dêr bin we absoluut net klear foar. Oan de oare kant: je kin dochs net ien twinge om te dwaan wat goed is foar de sliephoreka, wylst je oanbean jild fleane litte moatte. En je kin in gemeente net freegje om in kroech te eksploitearjen. Hjir wurdt ûndernimmersskip frege.

Verhuizen is het einde van een fase. En het begin van een nieuwe. Daarom wilt u dat dat op rolletjes verloopt. Dat kan met Hoekstra, Erkende Verhuizers® uit Sneek. Met verhuizers die niet alleen zorgvuldig inpakken en uitpakken. Maar ook doorpakken. Zo zijn uw verhuizing én uw spullen letterlijk in goede handen

Verhuizen zonder zorgen. Hoe? Hoekstra. hoekstrasneek.nl/verhuizingen (of scan de QR-code)

Wij komen graag bij u langs. Hierbij houden we uiteraard gepaste afstand.

Maak nu een afspraak

VOOR BUITENZONWERING Duimstraat 36 • Echtenerbrug • 0514 541 006 • melchers-dejong.nl MEUBELS • VLOEREN & RAMEN • ZONWERING • SLAAPKAMERS • BOOT- & HERSTOFFERING

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

“IK BLIJF WÉL MEZELF, IK BEN GEEN ADHD-CLOWN” AUKE REIJENGA WIL VERMAKEN EN VERWONDEREN

Aan de buitenrand van Joure, op industrieterrein De Ekers, bevindt zich het puzzelmuseum. “Het is soms wat moeilijk te vinden, daarom hang ik altijd een Friese vlag buiten”, zegt eigenaar Auke Reijenga (62). Bij een puzzelmuseum denk je misschien aan een stoffig museum vol legpuzzels. Maar er is hier bijna geen legpuzzel te vinden. Het staat er wél propvol met ‘breinbrekers’: tangrams, optische illusies, houtje-touwtje en ijzeren puzzeltjes, alles in zo groot mogelijk formaat. Hier is Reijenga in zijn element. Zeker als hij er ook nog eens als ‘Clown Auke’ bij gaat goochelen, want dat doet hij óók. Vóór corona had clown Auke soms wel vier optredens in de maand: ballonbeestjes maken, jongleren… Reijenga wil niets liever dan mensen vermaken en verwonderen. Mensen weer even laten spelen en plezier laten hebben, dat is waar hij het meest van geniet. >> TEKST HANNAH ZANDBERGEN // FOTO’S JOHAN BROUWER

deFryskeMarren

AUKE REIJENGA deFryskeMarren

“JE MOET VAN ELKE DAG EEN FEESTJE MAKEN”

In het puzzelmuseum in Joure kijk je je ogen uit bij alles wat hier staat, hangt en ligt. Wat doen die getallen aan de muur en wat is er toch met die klok aan de hand? De handen jeuken om aan de slag te gaan met alle puzzeltjes op de tafels. Als Auke Reijnga groepen op bezoek krijgt, geeft hij een inleiding bij wat er allemaal te zien is. Hij pakt er wat goocheltrucs bij en daarna mag het publiek zelf aan de slag. En dat doet iedereen met veel enthousiasme, tot groot genoegen van Reijenga.

‘YES, IK HEB HEM!’

Auke Reijenga: “Als hier een groep mensen is, heb ik zelf ook een topdag. Ik noem het puzzelmuseum wel eens een speeltuin voor volwassenen: je kunt je hier helemaal uitleven. Toen ik het museum opzette, heb ik gedacht: wat zou ik zélf leuk vinden in een puzzelmuseum? Er moet genoeg te zien zijn, maar ook genoeg te doen. Je vindt hier oude, zeldzame puzzels, maar je kunt ook zelf puzzelen. Dat werkt eigenlijk heel goed. Mensen vinden het altijd erg leuk om hier te zijn. Ik heb het afgeleerd om ze te snel te helpen met de puzzels. Bezoekers willen het graag zelf uitzoeken. Als ze het dan hebben opgelost, hoor ik: ‘Yes, ik heb hem!’” Zelf heeft hij de meeste puzzels wel opgelost. “Maar niet allemaal. Ik heb nu een dingetje van tien stukken, waar je een vis van kunt maken. Mijn vrouw en ik zijn er al heel lang mee bezig, maar hij zit nog steeds niet in elkaar.”

TASSEN VOL PUZZELS Reijenga’s fascinatie voor puzzels begint al jong. “Toen ik negen was, kreeg ik een schuifpuzzeltje van mijn moeder. Daar begon het mee. Iets later kreeg ik een kubus van Rubik. Ik werd lid van een kubusclub en ontdekte dat er nog veel meer gekke puzzels bestonden. Toen ben ik heel fanatiek gaan verzamelen. Met tassen vol puzzels kwam ik soms thuis: ik vond ze in speelgoedwinkels, boekwinkels, op rommelmarkten en bij De Slegte. Als je erop let, kom je ze overal tegen. Ik maakte ze schoon en loste ze op, en dan belandden ze meestal in dozen. Uiteindelijk stond zelfs de woonkamer vol puzzels. Toen - we hebben het over veertien jaar geleden - werd het echt wel tijd om een plekje voor ze te zoeken. Ik wilde graag de oude bibliotheek huren, maar die werd afgebroken. Daarom ben ik hier op het industrieterrein terechtgekomen.”

EEN GOUDEN DAG Reijenga loopt naar een tafel vol mooie houten puzzels. “Dit zijn de houtje-touwtje-puzzels van Eureka, een Belgisch merk. Het doel is om de ring eraf te halen. Dat lijkt makkelijk, maar sommige zijn erg moeilijk. Ik had bijna alle puzzels compleet en van het bedrijf heb ik de twee ontbrekende puzzels gekregen.” Hij wijst naar een voorwerp. “Zie je dit dienblad? Wat staat hier?” Na even turen ontdek ik het woord ‘lift’, zichtbaar in de tussenruimte tussen de zwarte figuren. “Dit zijn optische illusies, dat vraagt een bepaalde manier van kijken. Dit dienblad vond ik op een rommelmarkt, prachtig gemaakt met ingelegde steentjes. Veel mensen lopen daaraan voorbij, omdat ze niet zien wat het is. Als ik zoiets vind, heb ik een gouden dag.”

TIPELTANGE De verzameling wordt nog steeds uitgebreid. Zo krijgt Reijenga regelmatig puzzels van liefhebbers die gaan verhuizen. In het museum zijn enkele bijzondere oude

“JE MOET VAN ELKE DAG EEN FEESTJE MAKEN”

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 03 • 2022

“HET PUZZELMUSEUM IS EEN SPEELTUIN VOOR VOLWASSENEN”

Vroeger was Reijenga schoolmeester in de middenbouw. Dat er nu veel schoolklassen langskomen in het museum, vindt hij dan ook erg leuk. “Dan komt toch dat onderwijzersinstinct weer naar boven.” Het verschil: hier luisteren de kinderen vol aandacht. “Sommige kinderen zuchten eerst wel wat, maar uiteindelijk vinden ze het allemaal erg leuk om hier met de puzzels aan de slag te gaan.”

MISLUKTE EXPERIMENTEN In de vitrines bevindt zich onder andere een verzameling luciferpuzzeltjes, zoekplaten met spreekwoorden en alle mogelijkse Rubikspuzzels. “Hier zie je allemaal rebussen van rond het jaar 1900. Vader kocht op zaterdagmiddag één sigaar, een hele doos was te duur. Op het zakje stond een rebus voor de kinderen. Die werden bewaard, want ze hadden niet veel. De stempels waarmee ze gemaakt zijn, liggen hier ook. Het Jouster museum heeft ze voor me afgedrukt.” Er staan ook puzzelboeken tentoongesteld, zoals Margriet winterboeken. “Vroeger was er geen televisie of smartphone. Zo’n winterboek werd dan stukgelezen door het hele gezin. Er stonden verhalen, strips en spelletjes in; iedereen vond er wel iets in.” De Tom Tit boeken, met natuurkundige proefjes erin, vond Reijenga als kind fantastisch, vertelt hij. “Op vrijdagmiddag leende ik die uit de schoolbibliotheek. Ik probeerde de experimenten uit te voeren, maar dat mislukte vaak.”

CLOWN AUKE EN DE CIRCUSFIETS Reijenga pakt een simpel draadje wol. Dat blijkt voldoende om hem in een goochelaar te veranderen: “Knip het touwtje maar eens door met een schaar. Nu doe ik hem in mijn mond en … hij is weer heel.” Volgens hem ligt goochelen heel dicht bij puzzelen. Met beide wil hij mensen vermaken en verwonderen. Die twee combineren is voor hem dan ook logisch. Als clown Auke naar een markt gaat, neemt hij altijd wat puzzels mee. En als Auke Reijenga een puzzelworkshop op locatie geeft, doet hij ook een paar goocheltrucs. Hij noemt zichzelf redelijk rustig; niet iemand die op de voorgrond treedt. “Om clown Auke te

Luciferpuzzeltje

Er zijn drie mogelijke oplossingen: 5+4=9|8–4=4|0+4=4

puzzels te bewonderen. “Het meest bijzondere stuk is de Tipeltange van mijn beppe, een soort ijzeren tang, waarbij je alle ringetjes los moet zien te maken. Deze puzzel is door mijn overgrootvader gemaakt. Hij heet zo omdat je er ‘tipelig’ van wordt. Ik vind het heel leuk dat die bewaard is gebleven. Het puzzelen zit toch een beetje in de genen.”

Verplaats één lucifer zodat de som klopt.

spelen, zet ik een knop om. Als ik ergens mijn ding mag doen, dan sta ik er. Ik blijf wel mezelf, ik ben geen adhd-clown. Ik draag bewust weinig schmink, alleen een rode stip op mijn neus. Veel kinderen en hun ouders vinden dat eigenlijk wel prettig. Ik heb nooit last van huilende kinderen.” Vóór corona had clown Auke soms wel vier optredens in de maand: ballonbeestjes maken, jongleren… “Dat probeer ik zo goed mogelijk te doen. Als het makkelijk lijkt, beheers je het perfect.”

Hij leerde zichzelf fietsen op een eenwieler. “In Utrecht kocht ik een speciale circusfiets. Ik heb heel fanatiek geoefend, net zolang tot ik zelfs op de fiets kon jongleren.” Want wat Auke Reijenga zich eenmaal heeft voorgenomen, doet hij ook. Een doorzetter, dat is hij wel. “Jongleren moet je blijven oefenen. Maar ja, het is wel zo handig als je dan als motivatie een optreden in de planning hebt. Het leuke is: een van mijn kinderen is nu ook gaan jongleren. Hij zag vroeger hoe ik dat oefende, en nu wil hij het ook leren.”

OUD-HOLLANDSE SPELLEN In de afgelopen jaren was het puzzelmuseum regelmatig gesloten vanwege de coronamaatregelen. “Ik heb me er niet heel druk over gemaakt. Ik had weinig inkomsten, maar aan de andere kant had ik ook geen kosten van gas, water en licht.” Reijenga bedacht in de coronaperiode wel iets nieuws: puzzelworkshops op locatie. “Dan neem ik een bak vol mooie puzzels mee, ik doe een verhaal met goocheltrucs, en daarna kunnen mensen in groepjes puzzelen. Ik doe dat voor allerlei groepen, zoals vrijwilligersgroepen, bedrijfsuitjes en familiefeesten.” Ook populair zijn de oud-Hollandse spellen. Reijenga heeft er een stuk of dertig. In het museum staat een trekbiljart, een gatenkaas en een tolspel. Vooral de laatste wordt fanatiek gespeeld door kinderen én hun ouders. Het record staat op naam van een moeder. “Het is natuurlijk wat anders dan de puzzels, maar het past wel bij elkaar. Met de spellen ga ik bijvoorbeeld ook naar familiefeesten. Dan zet ik ze mooi neer, en dan hebben ze een leuke activiteit.” Het fietsen op een eenwieler is, nu hij de zestig gepasseerd is, wel een beetje voorbij, vindt hij zelf. “Het puzzelmuseum kan ik nog wel tien of twintig jaar doen. Dat is gewoon leuk. Leef alsof het je laatste dag is, zeg ik altijd. Je weet niet wat er morgen gebeurt. Ik doe elke dag wat ik leuk vind, wat is er mooier dan dat? Je moet van elke dag een feestje maken.”

10% korting op PVC vloeren Kamet, Trivor, Denali en Pantar uit de Aanhuis collectie

10 %

korting op alle maatwerk raamen deurhorren uit de Aanhuis collectie

10 % korting op TVkasten op maat gemaakt

10% korting op de tapijt collectie Excellence en Loft van Interfloor

Elk kind wordt GEZien! Kinderopvang, peuteropvang, BSO en gastouderopvang Vanuit de kernwaarden Geborgenheid, Eigenheid en Zelfontplooiing daagt Kinderwoud elk kind uit om spelenderwijs nieuwe dingen te ontdekken en zichzelf in zijn eigen tempo te ontwikkelen. Elk kind wordt GEZien en mag zijn wie het is!

kinderwoud.nl

20 %

10% korting op vinylvloer Dynamic wood XXL van Interfloor

korting op alle rol-, vouwgordijnen en multishades uit de Aanhuis collectie

Vloeren Raamdecoratie Gordijnen Kasten op maat Verf & behang Stalen deuren Interieuradvies

Jousterwei 20b, 8447 RH Heerenveen T. 0513 – 72 42 23 E. heerenveen@bronsnijder.nl

Voor het uitzoeken van haar bril ging ze naar De OptiSjen in Sneek. 'Toen het nog Eyecare was ben ik er ook geweest en dat was prima, vandaar dat ik nu weer heen ging samen met mijn schoonzus. Het was heel gezellig en de mensen waren erg attent. Ik ben zelf slechthorend en heb de opticien gevraagd om het mondkapje af te doen zodat ik kon liplezen en dat deed hij direct.

je wordt er gewoon helemaal jonger van'

De oogmeting was prima, heel zorgvuldig. Daarna mocht ik op de kruk bij Rosalie en ging ze met sjaaltjes aan de gang. Het was serieus en lachen tegelijk. Door mijn grijze haren ben ik nu een wintertype geworden in plaats van een herfsttype. Onbewust wist ik dat wel, maar het is fijn om bevestiging te krijgen. Rosalie zocht de brillen uit in de winkel en het duurde even maar uiteindelijk kwam ze met twee brillen waar deze van Res/Rei bij zat. "Dat is 'm" zei mijn schoonzus. Inderdaad deze past bij mij, met die prachtige blauwe kleur en streepjes in het montuur.

Als gepensioneerde zestiger geniet Jikkemien van de Wal volop van het leven. De ene keer in Giethoorn bij haar vriend, de andere keer in ldaerd. De prachtige bril die ze nu draagt geeft duidelijk haar karakter weer. Een actieve oma die dingen onderneemt met haar kleinkinderen en graag wandelt met vriend en de honden. Af en toe vertaalt ze nog een toneelstuk naar het Fries en als het even kan gaat ze op reis naar Kroatië met de camper.

Ik wilde weer meekleurende Varilux glazen want dat vind ik echt een uitkomst. In mijn vorige bril moest ik nog wel eens zoeken in het glas om scherp te zien, dat hoeft nu niet meer en ik kan er ook beter mee lezen. Overigens pak ik nog steeds een leesbril als ik echt ga lezen en in de auto zet ik een zonnebril op sterkte op. Het mooiste compliment kreeg ik van een oud-buurvrouw : "Je bent er gewoon helemaal jonger van". Dat is toch prachtig! Ik ben er erg blij mee en binnenkort mag ik met mijn schoonzus mee. Dan zit zij op de kruk om een nieuwe bril uit te zoeken:

Jikkemien van de Wal 1

De OptiSjen Oosterdijk 1 . 8601 BP Sneek. 0515 744 026. www.optisjen.nl . email@optisjen.nl

Fotografie: Al mar Setz

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | MAART 2022

INHOUD

• Gemeenteraadsverkiezingen 2022: Stemmen in gemeente De Fryske Marren • Gemeenteraadsverkiezingen 2022: Waar staan de partijen voor? •G emeentegezicht: Lilian Strampel-Dolstra, juridisch beleidsmedewerker kinderopvang • Actueel inzicht in woningbouwprogramma via nieuw dashboard

Gemeentelijke activiteiten kalender Vergaderingen gemeenteraad Donderdag 31 maart Petear, 19.30 uur

Woensdag 13 april

Raadsvergadering, 19.30 uur Kijk voor actuele informatie op: defryskemarren.nl/ gemeenteraad

Tûk Wenjen Dinsdag 29 maart

Informatieavond - digitaal, 19.30 uur.

Aanmelden

Voor bovenstaande bijeenkomst kunt u zich aanmelden via de website www.tukwenjen.nl/ informatieavonden.

Gemeenteraadsverkiezingen 14, 15 en 16 maart Donderdagavond 10 maart Lijsttrekkersdebat, 19.30 uur.

Uiterlijk vrijdag 11 maart

Schriftelijk aanvragen vervangende stempas en schriftelijke volmacht, 17.00 uur. Gemeentehuis Joure, bureau verkiezingen. Meer informatie rondom de gemeenteverkiezingen vindt u op: www.defryskemarren.nl/ verkiezingen.

Zaterdag 19 maart

Landelijke Opschoondag, hele gemeente

Maandag 21 t/m vrijdag 25 maart

Himmelwike, meerdere plaatsen in de gemeente

Vrijdag 25 en zaterdag 26 maart

(gratis) Compostdagen milieuterreinen Joure, Harich en Lemmer

Lit jo stim hearre!

Wa wurde de 31 nije gemeenteriedsleden fan De Fryske Marren? Op 16 maart kinne jo jo stim útbringe op ien fan de âlve partijen op de kandidatelist. De gemeenteriedsferkiezings binne ferspraat oer trije dagen. Sa kinne jo sels in momint kieze om te stimmen. Troch te stimmen ha jo ynfloed op de besluten fan de gemeenteried yn de kommende fjouwer jier. En dus op de keuzes dy’t we de kommende tiid meitsje as gemeente en wêr’t we as gemeente jild oan besteegje sille. Of’t it no giet om wentebou, sport, rekreaasje, ôffal, de slutingstiid fan horeka of ferkear: it beslút fan de ried is op strjitte te merken! Feilich jo stim útbringe Stimme kin op in feilige wize. Jo kinne al op de twa dagen foarôfgeand oan woansdei 16 maart, de reguliere stimdei, jo stim útbringe. Op 14 en 15 maart binne der fjouwer stemburo’s iepen yn ús gemeente: Gaasterlânhûs yn Balk, Party- en Zalencentrum ’t Haske op ‘e Jouwer, SCC De Hege Fonnen op ‘e Lemmer en Zalencentrum Sint Nyk yn Sint Nyk. Sa kinne jo sels in kar meitsje op hokker dei jo stimme. Foar it earst te stimmen? Bist 18 en meist foar it earst stimme? Wichtich om te dwaan! Bring dyn stim út op ien fan de partijen dy’t meidogge. En dy partijen tinke lang net altyd itselde oer ûnderwerpen dy’t foar dy of my wichtich binne. Dat kin, of moat, fansels ek yn in demokrasy. Fynst it lêstich om te

kiezen? Folje dan de stimwizer yn! De partijen hawwe dêr yn harren stânpunten foar de kiezers taljochte. Yn ûngefear tsien minuten witst dan hokker partij(en) by dy pasje! De âlve listlûkers Oan de âlve listlûkers wurde yn dizze edysje fan Tusken de Marren wat fragen steld. De partijen hawwe in miening oer wat der yn De Fryske Marren spilet. It giet om de takomst fan ús gemeente én dus ek oer jo eigen takomst. It is dan ek wichtich om gebrûk te meitsjen fan ús stimrjocht.

Stemwijzer MijnStem helpt u bij het maken van de juiste keuze. Met stellingen over lokale thema’s krijgt u snel inzicht in partijstandpunten. Scan de QR code.

Graach oant sjen op 14, 15 of 16 maart! Fred Veenstra, boargemaster De Fryske Marren

Tweede ontwerp van omgevingsvisie ter inzage gelegd De gemeenteraad heeft op woensdag 2 februari besloten om het tweede ontwerp van de omgevingsvisie De Fryske Marren ter inzage te leggen. Het tweede ontwerp van de omgevingsvisie ligt met ingang van 18 februari tot 29 april 2022, gedurende een periode van 10 weken, ter inzage. Op de website vindt u een link waarmee u bij de digitale tweede ontwerp omgevingsvisie komt. Ook staan hier de teksten in analoge vorm bij de te downloaden stukken. U kunt tot 29 april reageren op het tweede ontwerp. Dit kan op verschillende manieren. Kijk voor meer informatie op onze website: www.defryskemarren.nl/omgevingsvisie. Voor vragen kunt u op werkdagen contact opnemen met één van de medewerkers van het team ruimtelijke ontwikkeling via telefoonnummer: 14 05 14.

25 & 26 maart: gratis compost inleveren voor inwoners van De Fryske Marren Op 25 en 26 maart kunt u gratis GFT-compost ophalen bij onze milieuterreinen. Dit kan tijdens de openingstijden van de milieuterreinen in Joure (Handelswei 13), Harich (Houtdijk 1a) en Lemmer (Ossekamp 4).Let op: op is op. Met deze uitdeelactie willen we u als gemeente bedanken voor uw inspanning bij het scheiden van gftafval. Daarnaast kunt u op deze manier kennismaken met een mooi product dat zowel voor het milieu als voor de bodem waardevol is.

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | maart 2022 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren.

Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren MAART 2022

Elke stem

telt

Praktisch

Stemmen in gemeente De Fryske Marren

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN Lijsttrekkersdebat Donderdagavond 10 maart gaan alle lijsttrekkers van de deelnemende partijen met elkaar in debat over actuele thema’s. Het debat wordt geleid door Gerard van der Veer, onder andere bekend als presentator van Omrop Fryslân. U bent van harte welkom om aanwezig te zijn bij het debat met de lijsttrekkers. De avond kunt u ook volgen via een livestream op YouTube. Door middel van de chatfunctie kunt u vragen stellen aan de lijsttrekkers. Houd hiervoor onze website in de gaten.

STEMWIJZER MIJNSTEM Om de inwoners van gemeente De Fryske Marren te helpen bij het maken van hun stemkeuze is MijnStem beschikbaar. Met stellingen over lokale thema’s krijgt u snel inzicht in partijstandpunten. De lokale partijen hebben zichzelf op de stellingen gepositioneerd én hun standpunten aan u toegelicht.

Locatie: Zalencentrum St. Nyk in Sint Nicolaasga. Tijd: 19.30 uur.

www.mijnstem.nl/defryskemarren.

Uitlegvideo gemeenteraadsverkiezingen In deze video wordt uitgelegd hoe u kunt stemmen tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. Scan de QR-code en bekijk het filmpje! Een QR-code scannen met de camera-app

Open de camera-app op uw telefoon. Houd uw apparaat zo vast dat de QR-code verschijnt in de zoeker in de camera. Uw apparaat herkent de QR-code en geeft een melding. Tik op de melding om de link te openen die bij de QR-code hoort.

Op woensdag 16 maart 2022 kunt u stemmen. Dan worden de leden van de gemeenteraad gekozen. U kunt stemmen tussen 7.30 en 21.00 uur. U kunt vervroegd stemmen op maandag 14 en dinsdag 15 maart. Dat kan bij vier stembureaus in De Fryske Marren. Ook deze stembureaus zijn open van 7.30 uur tot 21.00 uur. OP WIE KUNT U STEMMEN?

De kandidatenlijsten vindt u op onze website. Uiterlijk 12 maart worden de kandidatenlijsten huis-aan-huis verspreid.

VERSPREIDING STEMPASSEN

Uiterlijk op woensdag 2 maart ontvangen alle kiesgerechtigden een brief met stempas in de brievenbus. Heeft u geen stempas ontvangen? Onder het kopje ‘Vervangende stempas aanvragen’ vindt u meer informatie.

WAT HEEFT U NODIG ALS U GAAT STEMMEN?

Uitslagenavond Benieuwd wie er gekozen zijn in de nieuwe raad? Woensdag 16 maart, na de sluiting van de stembussen kunt u de voorlopige uitslagen volgen en hoort u reacties van de politieke partijen op de voorlopige uitslag. Vanaf ca. 21.30 uur komen de eerste uitslagen binnen. U ben van harte welkom in het gemeentehuis om de sfeer van de uitslagenavond zelf mee te maken. De uitslagen worden gepresenteerd door presentator Gerard van der Veer. Ook kunt u de uitslagenavond volgen via een livestream op YouTube. Houd hiervoor onze website in de gaten. Wilt u bij de uitslagenavond aanwezig zijn? Dan kunt u de auto parkeren bij de Oranjerie (Grienedyk 6), de brandweer (Tolhûswei 6) of achter het woonzorgcentrum Vegelin State (Harddraversweg 4) in Joure.

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

• Neem uw stempas mee (zonder stempas kunt u geen stem uitbrengen). • Neem uw paspoort, ID-kaart of rijbewijs mee. Dit identiteitsbewijs mag niet langer dan vijf jaar verlopen zijn.

WAAR KUNT U STEMMEN?

Op uw stempas staat het adres van een stembureau bij u in de buurt. Maar u mag ook in een ander stembureau in De Fryske Marren stemmen. Alle stembureaus zijn makkelijk bereikbaar en toegankelijk.

VERVANGEND STEMPAS AANVRAGEN

Tot vrijdag 11 maart 2022 17.00 uur vraagt u op www.defryskemarren.nl/ verkiezingen een vervangende stempas

www.defryskemarren.nl

e informatie over het stemmen WAAR ZIJN DE STEMBUREAUS? In gemeente De Fryske Marren zijn er 44 stembureaus waar u uw stem kunt uitbrengen. Let op! Er zijn een aantal stemlocaties gewijzigd. U kunt in elk stemlokaal binnen onze gemeente stemmen. Als het u beter past om in een ander stembureau in onze gemeente te stemmen dan mag dat natuurlijk. * In een viertal stembureaus kunt u vervroegd uw stem uitbrengen. Dit kan op maandag 14 en dinsdag 15 maart van 07.30 tot 21.00 uur.

WIJZER HANDIG! DE STEM mwijzer Kijk voor de ste op: van De Fryske Marren marren ke ys efr /d www.mijnstem.nl

aan. De vervangende stempas krijgt u vóór 16 maart thuisgestuurd. U kunt ook zelf vóór 11 maart 17.00 uur bij de gemeenteloketten in Balk, Joure of Lemmer een vervangende stempas aanvragen. Een afspraak maken is niet nodig.

KUNT U ZELF NIET KOMEN NAAR HET STEMBUREAU?

Bijvoorbeeld omdat u klachten heeft die wijzen op het coronavirus? Blijf dan thuis en laat u meteen testen. Iemand anders kan voor u stemmen. Dat kan op drie manieren: • Via een onderhandse volmacht Vul de achterkant van uw stempas in. Geef uw stempas mee aan de persoon die voor u gaat stemmen. Geef ook een kopie van uw identiteitsbewijs mee. Dit mag ook een foto zijn op een mobiele telefoon of tablet. Zorg dat de foto goed leesbaar is.

STEMWIJZER MIJNSTEM

Om de inwoners van gemeente De Fryske Marren te helpen bij het maken van hun stemkeuze is MijnStem beschikbaar. Met stellingen over lokale thema’s krijgt de kiezer snel inzicht in partijstandpunten. De lokale partijen hebben zichzelf op de stellingen gepositioneerd én hun standpunten aan de kiezer toegelicht. MijnStem: www.mijnstem.nl/defryskemarren

INFORMATIE OVER DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN

Heeft u nog vragen? Kijk dan op www.defryskemarren.nl/verkiezingen. U kunt ook contact met ons opnemen via telefoonnummer: 14 05 14 of via e-mail: verkiezingen@defryskemarren.nl.

Bakhuizen

MFC De Gearte

Sint Odulphusstraat 69

nr. 41

Balk *

Gaasterlânhûs

Dubbelstraat 1

nr. 34

Balk

Zorgcentrum Talma Hiem, De Cirkel

Talma Park 1

nr. 35

Balk

Zalencentrum De Treemter

Bogermanstraat 3

nr. 36

Bantega

SCC De Pomp

Middenweg 125

nr. 32

Echtenerbrug

Dorpshuis De Brêge

De Veenscheiding 18

nr. 33

Elahuizen

Kerkgebouw It Lokaal

Tsjerkewei 5

nr. 43

Goingarijp

De Klokkenstoel

It Hôf 3

nr. 22

Harich

Ons Gebouw

Stinsenwei 11

nr. 44

Haskerhorne

Dorpshuis Trefpunt

Haulsterweg 3

nr. 11

Idskenhuizen

Doarpshûs De Stjelp

De Ikkers 2

nr. 14

Joure

Gemeentehuis

Herema State 5

nr.

Joure

Vrije Evangelische Gemeente De Brug

Brugstraat 3

nr.

Joure *

Party- en Zalencentrum 't Haske

Vegelinsweg 20

nr.

Joure

Sporthal De Stuit

E A Borgerstraat 25

nr.

Joure

De Oerdracht

E A Borgerstraat 46

nr.

Joure

De Brede School

Koningin Julianalaan 3

nr.

Joure

Woon-zorgcomplex De Werf

Sluisdijk 30 0002

nr.

Langweer

De Hoekstien

Oasingaleane 13

nr. 15

Lemmer

Wijkgebouw Us Haven

Lijnbaan 7

nr. 24

Lemmer

Verenigingsgebouw De Zandbanken

Spaanderbank 7 A

nr. 25

Lemmer

Buurthuis Sterrehuis

Betelgeuze 1 A

nr. 26

Lemmer *

SCC De Hege Fonnen

Betelgeuze 2

nr. 27

Lemmer

Dienstencentrum Senioren

Wiepke Hofstraat 8

nr. 28

Lemmer

MFA De Steiger

Schokker 4 B

nr. 29

Lemmer

Kerkgebouw Baptistengemeente

Wega 1

nr. 30

Nijemirdum

Doarpshûs Nijemardum

Lyklamawei 5

nr. 39

Oosterzee

Café De Jister

Herenweg 59

nr. 31

Oudega

MFC De Skeakel

Aldewei 37 A

nr. 42

Oudehaske

Kulturhûs

Julianastraat 5

nr. 12

Oudemirdum

MFC It Klif

Hegewei 16

nr. 40

Ouwsterhaule

Dorpshuis De Hichte

Heerenweg 2

nr. 20

Rottum

Doarpshûs

Binnendyk 22

nr.

Scharsterbrug

Verenigingsgebouw TV De Skarslach Trijegea 1

nr. 21

Sint Nicolaasga

Zorgcentrum Doniahiem, Wijkcentrum Stationsstraat 1

nr. 16

Sint Nicolaasga * Zalencentrum Sint Nyk

Baron van Hardenbroekstr 3 nr. 17

Sintjohannesga

De Rank

Streek 108

nr.

Sloten

SCC De Poarte

Kerksteeg 49

nr. 45

Sondel

Doarpshûs De Bining

Sondelerdyk 2 A

nr. 38

Terherne

Dorpshuis De Buorkerij

Buorren 29

nr. 23

Terkaple

MFS It Heechein

Buorren 34

nr. 10

Tjerkgaast

Doarpshûs 't Spantsje

It Foarfjild 10

nr. 18

Vegelinsoord

Dorpshuis De Sethage

Grevenweg 2 a

nr. 13

Wijckel

Dorpshuis Irene

Jeen Hornstraweg 8

nr. 37

• V ia een schriftelijke volmacht U kunt een andere kiezer vragen om namens u te stemmen. Dit heet een volmacht afgeven. Dit kunt u regelen op onze website: www.defryskemarren.nl/ verkiezingen. Uw schriftelijk verzoek (pdf) om een kiezer in De Fryske Marren te machtigen moet uiterlijk vrijdag 11 maart 2022, 17.00 uur binnen zijn bij bureau Verkiezingen, Antwoordnummer 2, 8500 VB Joure. Of deze moet ingeleverd zijn bij de receptie van het gemeentehuis in Joure of bij de servicepunten in Balk of Lemmer.

23 22 10 13 3 1-7

43 42

44 34 35-36

17 16

27 24-30

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren MAART 2022

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN

WAAR STAAN DE PARTIJEN VOOR?

LIJST 1 Luciënne Boelsma CDA

LIJST 2 Gerda de Vries FNP

LIJST 3 Sippy van der Meer PvdA

LIJST 4 Ivo de Wolff VVD

LIJST 5 Sytze Holtrop ChristenUnie

“CDA De Fryske Marren wil zorgen voor meer woningen voor jong en oud. De ‘mienskip’ is de motor van de maatschappij, wij geven financiële steun aan dorpshuizen en sport/cultuur. De openbare ruimte ziet er netter uit en we investeren in het fietspadennetwerk. De agrarische sector en het mkb kunnen rekenen op onze inzet. Ook vinden we het belangrijk dat de stem van jongeren wordt meegenomen naar de raad.”

“Betelbere duorsume wentebou, yn alle doarpen en stêd. Passe op de romte en natuer dy’t wij ha. Us iepen lânskip hoedzje, gjin sânwinning of oare fratsen yn de Iselmar. Kultuer, taal, eveneminten en sport fersterkje. Ferienfâldiging fan fergunningoanfraach foar eveneminten. Beslútfoarming tichter by de boarger.”

“De PvdA gaat knokken voor het welzijn van alle inwoners. We willen méér bouwen voor álle generaties. We investeren in sport, cultuur en het verenigingsleven. En we zijn zuinig op ons landschap, want dat is het goud van onze gemeente.”

“Woningbouw in alle dorpen en stad. Optimale dienstverlening voor onze inwoners. Brûsplak Joure op de locatie van ’t Haske. Opwaardering en herinrichting van het centrum van Lemmer. Een nieuw gemeenschaps- en cultuur-/sportcentrum in Balk en Bakhuizen. En milieuterreinen de hele zaterdag open.”

“Onze speerpunten zijn: 1. Armoedebestrijding door bijvoorbeeld armoederegelingen eerder beschikbaar te maken, te experimenteren met basisinkomen en schulden over te nemen. 2. Natuurbehoud en biodiversiteit, geen giftige bestrijdingsmiddelen. 3. Woningbouw, met een voorrangsregeling voor jongeren. 4. Fryske taal stimuleren. 5. Sport en cultuur als preventief middel voor gezondheid.”

“We willen het woningtekort verlagen door meer starters- en huurwoningen te realiseren. Daarnaast zetten we in op alternatieve woonvormen zoals ‘woonhofjes’. Op initiatief van het CDA is er een woningbouwcoördinator aangesteld. Inwoners met mooie initiatieven kunnen hier terecht. De coördinator biedt hulp om het project kansrijk te maken.”

“De FNP hat in Oanfalsplan Wenjen ûntwikkele om de wenningneed oan te pakken. Bou yn alle doarpen en stêd, foarrang eigen ynwenners en minsken mei sosjale of ekonomyske bining. Bou foar starters, jongerein en âlderein dy’t yn it doarp wenjen bliuwe wolle.”

“De gemeente moet meer regie pakken met betrekking tot wie waar bouwt en voorrang geven aan betaalbare starterswoningen met nul op de meter. Zeker ook in de kleinere kernen. Daarnaast moet de gemeente ruimte bieden voor alternatieve woonvormen zoals pre-mantelzorgwoningen of dubbele bewoning.”

“In elk dorp moet gebouwd kunnen worden om dorpen nu en in de toekomst leefbaar te houden. Bereikbaarheid en langer thuis wonen zijn aandachtspunten voor de VVD. Er is een versnelling gekomen in de woningbouw, deze versnelling moet doorzetten.”

“Jongeren moeten een voorrangsregeling krijgen om in de dorpen te blijven wonen. In de kleine dorpen zal gebouwd moeten worden om het platteland leefbaar te houden. Tevens moet de gemeente afspraken maken met woningbouwcorporaties om ook in de kleinere dorpen te bouwen. Kortom: inzetten op betaalbare woningen, (sociale) huur en goedkope koop.”

“CDA De Fryske Marren wil dat iedere inwoner en ondernemer de kans krijgt om te verduurzamen. Het CDA heeft het initiatief genomen voor een duurzaamheidsfonds. Daarnaast zien we kansen voor kleine windmolens bij boerderijen en zonnepanelen op daken in plaats van op goede landbouwgrond.”

“Minder enerzjy brûke stiet op nûmer ien. De gemeente stimulearret it isolearjen al jierren, de FNP wol dit fol faasje trochsette. Grutte doarpen kinne mooglik akwatermy brûke, op guon plakken is restwaarmte te brûken. Ûndersykje of in monofergister yn lytse doarpen in oplossing wêze kin.”

“Bij de PvdA maken we ons zorgen over de toenemende energiearmoede. We willen kwetsbare inwoners ondersteunen bij het verlagen van energiekosten, bijvoorbeeld door betere isolatie en het stimuleren van lokale energiecoöperaties. We benutten liever daken voor zonne-energie dan ons landschap. Én we zijn tegen nieuwe megastallen.”

“Verder kijken dan alleen zonne- en windenergie. Verduurzamen is nodig, maar met alleen zon en wind bouwen we ons unieke landschap helemaal vol. We moeten naar alle opties kijken: isoleren, aquathermie, geothermie, kernenergie en zonnepanelen op daken in plaats van landbouwgrond.”

“Wij vinden het vooral van belang dat het betaalbaar blijft voor inwoners. We zetten vol in op zon op daken en het verschaffen van informatie over de mogelijkheden van bijvoorbeeld Tûk Wenjen. Én heel belangrijk: als gemeente zelf het goede voorbeeld geven.”

VRAGEN Welke speerpunten staan centraal in het verkiezingsprogramma van uw partij?

Waar moet de gemeente de komende jaren op inzetten als het gaat om wonen in De Fryske Marren?

Wat is de komende periode het belangrijkste als het gaat om duurzaamheid in de gemeente?

FOTO’S: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

Op 14, 15 en 16 maart kunt u uw stem laten horen tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. Zo beslist u mee over de koers die gemeente De Fryske Marren de komende vier jaar gaat varen. Om erachter te komen waar de verschillende partijen voor staan, stelden we drie vragen aan elf lijsttrekkers.

Meer weten over de gemeenteraadsverkiezingen? Kijk op defryskemarren.nl/verkiezingen

LIJST 6 Jeannet Speelman D66

LIJST 7 Rinze Visser NCPN

LIJST 8 Anne Merkuur GroenLinks

LIJST 9 Gerard ten Boom Burgerpartij

LIJST 10 LIJST 11 Geeske Holtrop-Hoekstra Armin Krijgsman Kleurrijk Fryske Marren Forum voor Democratie

“Een gezonde woonomgeving door onder andere het actief terugdringen van chemische bestrijdingsmiddelen en het instellen van spuitvrije zones. Een omgeving die uitdaagt om te bewegen. De dorpen moeten aantrekkelijk blijven. D66 wil voor alle inwoners een betaalbare woning, goed onderwijs, ruimte voor sport en voor iedereen de mogelijkheid om kunst en cultuur te beleven en te beoefenen.”

“We hebben veel speerpunten die allemaal even belangrijk zijn. Bijvoorbeeld dat álle inwoners met evenveel respect en rechtvaardig behandeld worden, dat sport en cultuur levensvatbaar blijven en dat de communicatie met inwoners sterk moet verbeteren.”

“Onze speerpunten zijn: 1. Eerlijk delen. We willen de bijstandsregels versoepelen. 2. Verantwoordelijkheid nemen: de gemeente versterkt biodiversiteit en natuur. 3. Vertrouwen in de Mienskip, we stimuleren inwonersinitiatieven. 4. Wonen kan anders: meer sociale huurwoningen en ruimte voor alternatieve woonvormen. 5. De klimaatcrisis eerlijk aanpakken. Iedereen moet de woning energiezuinig kunnen maken.”

“Onze focus ligt op de vol- “Vertrouwen in mogelijkgende punten. 1. Inwoners heden. Iedereen hoort van De Fryske Marren erbij!” jong en oud - verbinden en betrekken bij de toekomst van de gemeente. 2. Beter onderhoud van de leefomgeving, onder andere om de verkeersveiligheid te bevorderen. 3. Samen optrekken met agrarische ondernemers om zo het landelijke karakter van onze omgeving te behouden. 4. Sport, cultuur en recreatie moet voor iedereen betaalbaar en toegankelijk zijn. 5. Aanstelling van een Onafhankelijk Aanspreekpunt Geschillen binnen de gemeente. 6. Verbieden van iedere vorm van gasof zandwinning.”

“Onze speerpunten: 1. De macht terug bij de inwoners; transparantie en een lokaal referendum. 2. Geen vrijheidsbeperkingen zoals 1G/2G/3G en lockdowns, én geen QR! 3. Lagere energierekening; niet van het gas af. 4. Geen onteigening van landbouwgrond. 5. Lagere lokale belastingen. 6. Woningen voor starters.”

“Meer koop- en huurwoningen voor starters en ouderen. De gemeente moet met lef kijken naar oplossingen, zoals tijdelijke woningen, hergebruik van panden of kansen voor tiny houses. Er moet meer gebouwd worden in de dorpen met behoud van het dorpse karakter en de natuur.”

“De liberalisering van de woningmarkt moet stoppen, dat is de oorzaak van de huidige wooncrisis en woningnood. Landelijke partijen die ook in De Fryske Marren vertegenwoordigd zijn, moeten zich hier samen met de NCPN sterk voor maken. De gemeente kan ervoor zorgen dat het aantal sociale huurwoningen niet verder daalt.”

“Zorgen voor meer en betaalbare huurwoningen. Huisjesmelkers geen kans geven. Tijdelijk wonen in recreatiewoningen toestaan, bijvoorbeeld voor mensen na een scheiding. Regelen dat jongeren en ouderen die in hun dorp willen blijven wonen dat kunnen en ze dus soms voorrang geven bij een bouwproject.”

“Woningen aanbieden op plaatsen waar mensen willen én kunnen wonen, dit geldt voor zowel voor huur- als koopwoningen. De optie van sociale woningruil bij scheefgroei openhouden. Huizen betaalbaar maken voor iedereen en eerst aanbieden aan inwoners van De Fryske Marren.”

“Bestaande lege gebouwen omvormen naar woningen/appartementen voor inwoners en verblijfsovernachting. Wonen is dan relatief goedkoop en neemt geen extra ruimte in beslag.”

“Forum voor Democratie is vóór het bouwen van een aantal woningen in dorpskernen, afgestemd op de lokale behoefte. Ook willen we dat inwoners van Friesland voorrang krijgen op de woningmarkt. De gemeente moet ervoor zorgen dat leegstaande panden zonder woonbestemming middels renovatie geschikt worden gemaakt voor bewoning.”

“D66 wil naar een samenleving waarin we zoveel mogelijk gebruikmaken van schone en herwinbare energie. Aan de slag met energiebesparings-oplossingen zoals het isoleren van huizen. Om meer energie op te wekken, zien wij de oplossing in lokale energie-initiatieven; ván en vóór inwoners. Samen de schouders onder een groene toekomst!”

“Wat duurzaamheid betreft zijn er met de andere partijen geen grote verschillen. Voor de NCPN is het belangrijk dat de overgang naar schonere energie voor iedereen betaalbaar is. Het Rijk moet grote vermogens en inkomens meer belasten om geld vrij te maken.”

“Ik probeer het kort samen te vatten: 1. Isoleren en zon-op-dak met de Mienskip stimuleren, iedereen moet kunnen meedoen. 2. Wateroverlast aanpakken. 3. Natuur en landschap versterken, geen zandwinning in het IJsselmeer. 4. Nieuwe economie in veenweidegebied: bodemdaling stoppen. 5. Ruimte voor natuurinclusief ondernemen, bijvoorbeeld in de bollenteelt.”

“Woningen isoleren. Geen zonnevelden aanleggen, eerst de daken vol en daarna pas kijken naar andere mogelijkheden. Ook de energieopslag in eigen huis onderzoeken en bevorderen. En duurzaamheidsprojecten van bewoners promoten en subsidiëren.”

“Een schoonheidscommissie voor grote duurzaamheidsprojecten, het landschap mag niet worden geïndustrialiseerd. En slimme oplossingen zoals het overdekken van parkeerplaatsen met zonnepanelen.”

“Dat we tegen de klimaatgekte zijn, betekent niet dat wij tegen natuurschoon en groen zijn. Integendeel, meer dan welke partij dan ook willen wij ons inzetten voor het daadwerkelijk groener maken van De Fryske Marren!”

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren MAART 2022

GEMEENTEGEZICHT

Lilian Strampel-Dolstra, juridisch beleidsmedewerker kinderopvang

Lilian Strampel-Dolstra is juridisch beleidsmedewerker kinderopvang Team VTH (vergunningen, toezicht en handhaving) bij gemeente De Fryske Marren. Dat klinkt als een serieuze functie en dat is het ook. Lilian ziet erop toe dat de kinderopvang binnen de gemeente wettelijk goed voor elkaar is. FOTO’S: NANTKO SCHAAFSMA, FOTO NANTKO

Gegevens goed beschermen Lilian (53) heeft een achtergrond als jurist, met een specialisatie in bestuursrecht. Ze werkt al jaren in onze gemeente. Voorheen als vergunningverlener/handhaver bijzondere wetgeving, zoals drank- en horecavergunningen en vergunningen voor evenementen. Sinds 2014 houdt Lilian zich binnen De Fryske Marren bezig met de uitvoering van de Wet kinderopvang. Dat betekent dat ze toeziet op een goede kwaliteit van alle aangeboden kinderopvang, zoals kinderdagverblijven en gastouderopvang. De gemeente werkt hierbij nauw samen met de GGD, die voor de gemeente het toezicht houdt. De GGD stelt inspectierapporten met adviezen op.

Verantwoorde kinderopvang

Aan welke eisen moeten kinderopvangaanbieders zoal voldoen? “Er moet bijvoorbeeld een beleidsplan zijn en iedereen die er werkt moet een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) hebben”, somt Lilian op. “Ook moet de ruimte voldoen aan specifieke eisen en zijn er voorwaarden aan het aantal beroepskrachten per groep. En zo zijn er meer regels.” De gemeente is ‘streng aan de poort’, zoals Lilian het noemt. “We willen weten wie we binnenhalen. Een kinderopvangaanbieder met een negatief GGD-advies schrijven we niet in. Ons doel is om verantwoorde kinderopvang te blijven waarborgen. We willen voorkomen dat we later moeten ingrijpen.”

Handhaving

‘Kinderopvang is een belangrijke basis, dat moet gewoon goed zijn’ Aan regels voldoen

In gemeente De Fryske Marren zijn 167 gastoudervoorzieningen aan huis, vier gastouderbureaus, 31 kinderdagverblijven en 22 locaties voor buitenschoolse opvang. “In Nederland kun je niet zomaar gastouder worden of een kinderdagverblijf starten”, geeft Lilian aan. “En dat is maar goed ook. Kinderen zijn het kostbaarste bezit van ouders. Ouders moeten erop kunnen vertrouwen dat de opvang goed is. Gastouders en houders van kinderopvangorganisaties moeten daarom aan de wettelijk bepaalde kwaliteitseisen voldoen.”

Onderzoek op locatie

Als juridisch beleidsmedewerker kinderopvang is Lilian daarbij een belangrijke schakel. Een van haar taken is het inschrijven van nieuwe kinderopvangvoorzieningen in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK), een online basisregister met de gegevens van alle kinderopvangaanbieders, en het GIR, de Gemeenschappelijke Inspectieruimte. “Nieuwe aanvragen komen bij mij terecht”, vertelt Lilian. “Ik kijk of de aanvraag volledig is en vraag de GGD het benodigde onderzoek voor

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

registratie te houden. De GGD doet vervolgens een onderzoek op locatie en doet daar verslag van aan de gemeente. Als de aanvrager aan de voorwaarden voldoet, schrijf ik die in het LRK in. Na inschrijving mag de opvang

beginnen en krijgen ouders een LRK-nummer waarmee zij kinderopvangtoeslag kunnen aanvragen. Alle kinderdagverblijven, buitenschoolse opvanglocaties en gastouderbureaus worden daarna jaarlijks gecontroleerd.”

Op zoek naar kinderopvang? Kijk in het LRK! Zoekt u een gastouder, kinderdagverblijf of buitenschoolse opvang in gemeente De Fryske Marren? U vindt alle geregistreerde aanbieders in het publieksportaal van het Landelijk Register Kinderopvang. >> landelijkregisterkinderopvang.nl

Drie maanden na de start van een kinderopvangvoorziening doet de GGD nogmaals een inspectie. “Bij sommige aanbieders zijn bepaalde zaken dan toch niet op orde”, geeft Lilian aan. “Een gesprek kan voldoende zijn om een overtreding snel te herstellen. Bijvoorbeeld als het om een incompleet beleidsplan gaat. Bij ernstiger overtredingen, bijvoorbeeld als er geen VOG is, is handhaving nodig. Dan komt het tot een waarschuwing, een dwangsom of – in het uiterste geval – een bestuurlijke boete. Niet fijn, maar het doel is dat de kinderopvangaanbieder zich aan de wet houdt.” Lilians missie is elke dag: kijken wat wél kan. “Ik wil meedenken in oplossingen. Er samen uitkomen. Soms lukt dat, soms niet. Een gastouder kan heel enthousiast zijn om te starten, maar als ze niet aan de wettelijke eisen voldoet, moet ik toch mijn strenge gezicht laten zien. Niet omdat ik het iemand niet gun, maar omdat het zo geregeld is in de wet en omdat wij ons als gemeente óók moeten verantwoorden. Kinderopvang is een belangrijke basis voor jonge kinderen. Dat moet gewoon goed zijn en daar zet ik mij graag voor in.”

www.defryskemarren.nl

Actueel inzicht in woningbouwprogramma

VIA NIEUW DASHBOARD

FOTO’S: DOUWE BIJLSMA, G’WOAN DWAAN

Via het nieuwe online ‘dashboard uitvoering woningbouwprogramma’ hebben inwoners inzicht in de actuele status van woningbouwprojecten in De Fryske Marren. Op interactieve wijze kunnen inwoners de verschillende woningbouwprojecten en de status ervan online inzien. De gemeente heeft het dashboard zelf ontwikkeld. Uniek is de koppeling aan de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Hiermee loopt De Fryske Marren voorop in Nederland en bieden we een transparant inzicht in deze tijd waarin grote behoefte is aan de bouw van woningen. Van links naar rechts: Anke Sprik, Jorn Kemker en Jelger Kooistra bij Havendiken fase 2 in Balk.

Type woningen en bouwfasen

Anke Sprik, Jorn Kemker en Jelger Kooistra hebben het dashboard de afgelopen tijd samen ontwikkeld. Anke Sprik, medewerker volkshuisvesting: “Het dashboard geeft inwoners inzicht in het woningbouwprogramma tot 2030. Je ziet in het dashboard de verschillende projecten met daarin het aantal te bouwen woningen, het type woningen, de omschrijving van de fasen in het plan en de actuele status. Per project werken we de projectinformatie en de status regelmatig bij.”

Uniek door koppeling aan BAG

Jorn Kemker, gegevensbeheerder: “De status van een woning en project zijn voor inwoners zichtbaar in het dashboard mede door de koppeling aan de BAG. Dat maakt dit dashboard uniek. Zo is er meteen inzicht in de vordering van de bouw van een project. Juist

door die automatische koppeling aan de BAG en omdat alle data zichtbaar zijn gemaakt in een kaart, geeft het dashboard snel en gemakkelijk informatie over woningbouw, aan inwoners en bestuurders. Daar zijn we best trots op.”

Dynamisch

In De Fryske Marren wordt op tientallen plekken gewerkt aan nieuwe woningen. Van appartementen tot wijken met ‘grondgebonden’ woningen, zoals vrijstaande woningen of twee-onderéén-kapwoningen. Denk aan Tramdijk Oost in Lemmer of Broek Zuid bij Joure, maar ook aan meer kleinschalige projecten, zoals Jachtkamp in Bantega, Wytlân in Nijemirdum of Nij Sân Rotten in Rottum. Jelger Kooistra, geo-coördinator bij de gemeente: “We hebben het dashboard

zo gemaakt dat het verschillende selectieen filtermogelijkheden biedt. Zo kun je de informatie filteren op woonplaats of op een specifieke periode. Elke woning wordt als individueel object in de kaart weergegeven. Het dashboard toont ook de geplande toekomstige woningen die nog niet zijn opgenomen in de BAG. Bovendien is het een dynamisch dashboard. Je ziet nu het programma tot 2030 en we vullen dit de komende tijd aan met nieuwe projecten”.

Wethouder Jos Boerland: “Door de koppeling aan de BAG lopen we met dit dashboard voorop in Nederland. We geven hiermee ook invulling aan de verdere digitalisering en transparantie naar onze inwoners. We zijn trots op het dashboard en blij dat we dit actuele inzicht in het woningbouwprogramma kunnen bieden. Het voorziet in een behoefte en geeft overzicht in deze tijd van krapte op de woningmarkt. Ook het ministerie van BZK (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) wil meer zicht op de woningbouwplannen in Nederland. Met dit dashboard geven we ook invulling aan deze wens van het ministerie en de provincie Fryslân.”

Mogelijk maken

De gemeente bouwt niet zelf maar maakt het wel mogelijk om te bouwen, door planvorming en ondersteuning van ontwikkelaars en initiatieven. Ook zijn we verantwoordelijk voor het inzichtelijk maken van geplande projecten. De komende jaren worden in De Fryske Marren gemiddeld per jaar zo’n 100 woningen opgeleverd. U vindt het dashboard op de website van de gemeente: www.defryskemarren.nl/ wonen-en-woningbouw. Overigens biedt het dashboard geen inzicht in beschikbare bouwkavels, daarvoor kunt u terecht op www.wonenindefryskemarren.nl.

deFryskeMarren deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 03 • 2022

#FACETOFACE BERTINA KUIPER fotografie JOHAN BROUWER tekst GEA DE JONG-OUD

“Ik verheug mij op mijn dag bij de boer” Haar ogen stralen wanneer Bertina Kuiper vertelt over de perioden dat ze in Nieuw-Zeeland verbleef. “Maar ook hier en nu heb ik het goed voor elkaar”, vertelt ze lachend. “Voor mijn werkzame leven had ik als klein meisje al de wens om iets met kinderen te doen of iets op agrarisch gebied. Dat doe ik nu allebei.” De wieg van de inmiddels 31-jarige Bertina Kuiper uit Tjerkgaast stond in Elahuizen. Daar groeide ze op in een gezin met vier kinderen. “We waren met twee jongens en twee meisjes, om en om. Ik ben de tweede in de rij, dus de oudste dochter”, vertelt ze.

DROOMWENS Naast haar wensen op het gebied van werk had Bertina Kuiper nóg een grote droom. Het leek haar fantastisch om een periode heel ver van huis te zijn, in een compleet nieuwe omgeving. “Zelfs op vakantie kwamen wij nog bekenden tegen”, vertelt Bertina. “Ik wilde naar een plek op de wereld waar ik helemaal niemand zou kennen. Daarom probeerde ik een reis naar Nieuw-Zeeland te regelen. Ik deed dat via een bureau, maar begreep dat ik op die manier gedurende een half jaar alleen kost en inwoning kreeg. Dat wilde ik niet. Ik wilde daar gewoon mijn geld verdienen. Ook voor als ik weer terugkwam. Dus ik liet mijn plan even voor wat het was.”

EERSTE KEER NIEUW-ZEELAND “Op een bepaald moment hielp ik een vriend met kuilen. Ik zat bij hem op de trekker, toen hij vroeg of ik nog iets spectaculairs in het vooruitzicht had. Ik vertelde over mijn mislukte plan en toen vertelde hij spontaan dat zij familie in Nieuw-Zeeland hadden. Misschien konden zij iets voor mij betekenen. Mijn eerste reactie was dat ik daar niet heen wilde. Dan kwam ik immers weer bij bekenden terecht en dat wilde ik juist niet. Maar bij nader inzien kwam ik toch tot de conclusie dat ik deze kans moest grijpen. Ik kende die mensen zelf helemaal niet. Ik heb hun gegevens gevraagd en contact gezocht. Ik mocht komen. Zo maakte ik in 2012 een reis van dik vijf maanden naar de andere kant van de wereld. Op de boerderij waren achthonderd Jersey koeien en ik heb daar aan alle werkzaamheden meegedaan. Als het vaste personeel op vakantie ging, draaide ik hun diensten. Ook paste ik wel op de kinderen als dat zo uitkwam. Het beviel mij ontzettend goed. Ik voelde mij daar als een vis in het water.”

HEIMWEE NAAR EEN DIERBAAR GEWORDEN LAND Maar aan alles komt een eind. Zo ook aan dit fantastische avontuur. Terug

in haar vaderland ging Bertina aan de slag als vertegenwoordiger. Ze ging met veel plezier langs de boeren met verzorgingsproducten zonder antibiotica. Het was een leuke baan. Toch bleef er iets knagen. Bertina: “Ik had zo’n heimwee naar Nieuw-Zeeland, dat ik besloot ontslag te nemen en ik vertrok in november 2014 opnieuw naar het land dat mij zo dierbaar was geworden. Mijn moeder vond het niet zo’n goed idee. Ze had gehoopt dat mijn verlangen na de eerste reis voorbij was. Toch ging ik opnieuw zo ver weg. Ik had geen verkering en luisterde naar de goede raad van een oom. Hij zei: ‘Als ik jong was, dan wist ik het wel.’ Ik mocht gaan werken bij vrienden van de familie waar ik tijdens mijn eerste reis verbleef. Deze mensen bezaten ook een melkveebedrijf en hadden het bedrijf van mijn eerste werkgever overgenomen. De veestapel werd uitgebreid naar elfhonderd koeien. Er was veel werk. Ik deed alles mee, heb er veel van geleerd en enorm van genoten.”

“HET WAS DAAR GEWOON PERFECT” Wat is het geheim van Nieuw-Zeeland? Waarom straalt Bertina Kuiper zo als ze terugblikt op haar reizen? Is het mogelijk om dit onder woorden te brengen? “Het was daar gewoon perfect”, vindt Bertina. “Ik heb een jaar mogen verblijven in een land met een mooie cultuur, in een mooie omgeving, bij en met mooie mensen. Een moment om nooit te vergeten was het bezoek dat mijn moeder aan mij bracht. Het was voor haar een hele stap om die reis te ondernemen. Samen met twee goede vrienden is ze drie weken bij mij geweest. Dat was in januari. Dan is het zomer in Nieuw-Zeeland. Dat was echt een geluksmoment.”

BIOBOEREN IN DEDGUM Opnieuw keerde Bertina terug naar Nederland. Ze schreef zich in bij AB Fryslân om als boerenhulp aan de slag te gaan. “Ik heb maar vijf dagen zonder werk gezeten. Ik kon meteen aan de slag in Dedgum bij een bioboer met vijftig koeien. Dat werk kon ik mooi in mijn eentje doen. Ik deed daar alle werkzaamheden. Van voeren, melken en de kalveren tot de werkzaamheden op het land met de trekker. En toen borrelde er weer iets bij mij naar boven.”

KRAAMHULP “Van jongs af aan had ik nóg een droom en dat was kraamverzorgster worden. Het werd mij door mijn familie een beetje uit het hoofd gepraat. Ik zou een soort veredelde poetshulp worden en dat wilde ik toch niet? Maar het leek mij echt wel iets. Ik begreep dat er in Zwolle een eenjarige opleiding was, volledig gericht op de kraamzorg. Het was hard werken, geen vakantie en zelf een stageplek zoeken. Dat laatste lukte mij in eerste instantie niet, maar een jaar later wel. Ik kreeg bij Kraam Zus een stageplek met kans op vast werk. Zo werd ik kraamhulp. Dat heb ik drie jaar gedaan. Wanneer er een baby wordt geboren is dat altijd een speciale periode binnen een gezin. Om daar deel van uit te mogen maken is heel bijzonder. Het werk was geweldig. Maar dit beroep heeft ook een andere kant, namelijk op wacht staan. En dat was niets voor mij. Niet weten waar je aan toe bent, geen afspraken kunnen maken met vrienden, dat soort dingen, ik werd er zo onrustig van. Veel te onrustig. Ik ben gestopt. Kort geleden heeft mijn zusje een baby gekregen. Ze wilde mij graag als kraamhulp en dat heb ik gedaan. Dan kriebelt het wel weer, want het werk is zo ontzettend leuk. Maar tegelijkertijd wist ik ook zeker dat ik een goede keus had gemaakt. Die onrust wil ik niet meer.”

GOED VOOR ELKAAR Op dit moment is Bertina helemaal tevreden. “Ik ben bijna drie jaar bij mijn vriend Auke”, vertelt ze. “We wonen nu een jaar samen in Tjerkgaast en hebben het prima naar de zin. We hebben leuke vrienden. Ik ben lekker aan het sporten. En mijn werk is leuk. Ik werk iedere vrijdag bij een boer in Legemar. Dat contract loopt via AB. Is het drukker, dan spring ik vaker bij. En ik werk nog twee en een halve dag bij kinderdagverblijf De Speelhoeve in Loënga. De ontwikkeling van de kinderen van dichtbij meemaken en dat je daar aan mag bijdragen is zo leuk. De liefde van die kinderen en hun altijd goede humeur, daar geniet ik van. Deze werkcombinatie is super. Als ik op donderdag van het kinderdagverblijf naar huis ga, wijzen mijn collega’s mij er vaak op dat ik nog geen weekend heb. Maar ik verheug mij juist op mijn dag bij de boer. Heerlijk tussen de koeien. Ja, ik heb het best goed voor elkaar.”

Een paar levensvragen aan...

Bertina Kuiper Welk cijfer geef je aan… JE LEVEN TOT NU TOE?

“Een hoger cijfer dan ik zelf verwacht. Als we zo praten, merk ik dat ik al veel heb gedaan en geleerd.”

JE HUIDIGE WOONPLAATS?

“Een zeven. Ik hoop ooit op een woonboerderij met beesten te wonen.”

JE HUIDIGE WERK?

“Een negen. Als kind wilde ik iets met kinderen en iets op agrarisch gebied. Dat is precies wat ik nu doe. Dat maakt het zo mooi.”

JE HUIDIGE LEVEN?

“Een dikke acht. Auke en ik hebben het goed voor elkaar. Maar we hebben ons ook opgegeven voor ‘boer zoekt boer’. Ik zie dat als een datingsite voor boeren die graag willen dat hun bedrijf wordt voortgezet, en dus een opvolger zoeken, en potentiële bedrijfsopvolgers. Misschien komt daar iets uit. Wie weet… Dat is onze droom.”

PLEZIERJACHTEN DOOR ALLE SEIZOENEN HEEN BEGELEIDEN! Voor de afdeling Yachtservice & Refit van Marina Stavoren, Jachthaven Hindeloopen en Friese Hoek Lemmer zoeken wij een:

Werkvoorbereider (M/V) Diesel-/elektromonteur (M/V)

SkipsMaritiem

Allround medewerker Yachtservice & Refit (M/V)

Wij zijn een familiebedrijf in de watersport met full service jachthavens aan het IJsselmeer. Wil je meer weten? Ga naar www.skipsmaritiem.nl

SEIZOENSKRACHTEN IN WATERSPORTSTEMMING GEZOCHT Voor de horeca- en verkoopafdelingen van Marina Stavoren, Jachthaven Hindeloopen, SkipsWinkel Sneek, restaurant Sailors Inn en paviljoen De Potvis zoeken wij een klantgerichte en enthousiaste:

Havenmeester (M/V) Voor onze jachthaven Marina Stavoren Buitenhaven.

Medewerker Watersportwinkel (M/V) Voor onze watersportwinkels op Jachthaven Hindeloopen, Marina Stavoren en SkipsWinkel Sneek (mogelijkheid tot werken op afwisselende locaties).

Croissanterie-medewerker (M/V) Voor onze ontbijtruimtes op Jachthaven Hindeloopen en Marina Stavoren.

Bediening/baruitgifte (M/V) Restaurant Sailors Inn (Hindeloopen) en paviljoen De Potvis (Stavoren).

Afwas / keukenhulp (M/V) Restaurant Sailors Inn (Hindeloopen) en paviljoen De Potvis (Stavoren).

Iets voor jou?

Stuur een mail met je motivatie naar pz@skipsmaritiem.nl, of app deze naar 06-1250 4850. Je kunt natuurlijk ook eerst de gehele vacature nalezen op www.skipsmaritiem.nl/werken-bij-skipsmaritiem

Jachthaven Hindeloopen

Marina Stavoren

Jachthaven Friese Hoek

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST GEA DE JONG-OUD // FOTO’S: KARAM FARHAT

deFryskeMarren

KARAM FARHAT

“EEN EIGEN DANSSCHOOL IS MIJN GROTE DROOM” Karam Farhat is pas 23 jaar oud. Dat zou je niet zeggen wanneer je het levensverhaal van deze uit Syrië afkomstige danser hoort. Je zou er met gemak een boek over kunnen schrijven. De hobbels op zijn levensweg waren groot. Toch is hij altijd blijven gaan voor zijn grote droom: een eigen dansschool.

Toen hij veertien jaar oud was, vluchtte Karam met zijn ouders, jongere broers en zusje uit Syrië. Ze kwamen terecht in Bangkok. Daar moest de familie wachten. Pas na twee jaar hoorden ze dat Nederland hun tweede thuis zou worden, een land waar Karam en zijn familie nog nooit van hadden gehoord. Eenmaal in Nederland wilde Karam de taal snel onder de knie krijgen. Dat deed hij op zijn eigen manier. Hij ging werken bij McDonald’s in Joure en ging naar school. Na een jaar kon hij zich goed uitdrukken in het Nederlands en probeerde hij diverse opleidingen.

KENNISMAKING MET DANS Karam Farhat vertelt: “Binnenhuisarchitect leek mij wel leuk, maar dat was moeilijk. De opleidingen tot beveiliger en horecamedewerker waren het ook niet voor mij. Zorg en welzijn op mbo niveau 1 was voor mij te makkelijk. Daar kwamen de docenten tot de conclusie dat ik meteen naar mbo niveau 4 mocht. Toen gebeurde er iets dat alles veranderde. Een vriendin van mij deed aan dansen. Meestal ging ik met haar mee naar de dansschool en wachtte tot ze klaar was. Op een dag vroeg zij of ik mee wilde dansen met de groep. Dit werd voor mij een geweldige ervaring. Ik dacht: ‘Hier geniet ik van. Dansen, dat is het helemaal voor mij. Hier moet ik iets mee doen. Ik ga een dansopleiding volgen’.”

geboorteland. Het is altijd zoeken naar de balans tussen beide culturen. Een ander voorbeeld is dat de haren van de jongens in onze cultuur heel kort worden geknipt. Hier in Nederland kwam ik er pas achter dat ik krullen heb. Nu laat ik het lekker groeien. Laatst waren we samen met familie in Dubai en mijn tante vertelde mij: ‘Ik ben trots op jouw broertje die voor tandartsassistent leert. Maar ik schaam me voor jou, want het is raar om te vertellen dat jij een danser bent.’” Die opmerking deed Karam pijn. Maar het houdt hem niet tegen om vol voor zijn droom te gaan.

CULTUURVERSCHILLEN

TECHNIEK EN TALENT

Zijn ouders gingen echter niet meteen akkoord. “Van jongs af aan wilde ik al dansen. Maar jongens die dansen, dat wordt in onze cultuur niet geaccepteerd”, zegt Karam. “Daarom deed ik in Syrië aan taekwondo en zwemmen. Hier in Europa is het anders en dat is voor mijn ouders heel lastig. Zij houden zich vast aan de tradities van mijn

Zelfstandig wonen was ook ‘een dingetje’, volgens Karam. “In onze cultuur mag iemand pas het huis uit wanneer je gaat trouwen”, legt hij uit. “Het was moeilijk om mijn eigen weg te gaan. Ik had niks. Ik was maar een student zonder baan. Deze opleiding was op dat moment niet te combineren met een bijbaan. Toch heb ik doorgezet en ik ben

in Leeuwarden gaan wonen.” Karam ging in Leeuwarden naar de dansopleiding bij D’Drive. “Ik moest auditie doen,” vertelt hij, “maar ik wist niet wat het woord betekende. Ik had geen idee dat ik me moest laten zien om aangenomen te worden. Klassiek dansen, modern dansen, ik had er nog nooit van gehoord. Breakdance en hiphop was mijn stijl. Ik heb op dat moment mijn hart laten spreken en deed mee met wat er van mij werd verwacht. Ik ben aangenomen door mijn techniek en talent.

KLASSIEK, MODERN, JAZZ EN HIPHOP Daarna ging ik werken bij een dansschool in Leeuwarden. Ik verdiende niet veel maar zat wel in de danswereld en deed wat ik leuk vond. Op een bepaald moment kwam ik erachter dat ik gebruikt werd. Ik verdiende veel te weinig en ik mocht nergens anders werken of stage lopen. Ik wilde er wel weg maar zat vast. De eigenaar van de dansschool was ook mijn docent hiphop op de dansopleiding en ik wist dat hij mij voor dat onderdeel zou laten zakken als ik weg zou gaan. Ik deelde mijn zorgen met mijn moeder. Twee jaar heb ik erover nagedacht en getwijfeld, maar toch nam ik uiteindelijk ontslag. Na mijn examen kreeg ik een telefoontje. Ze zeiden dat ze goed en slecht nieuws voor me hadden. Ik was geslaagd voor modern, klassiek en jazz en raad eens of ik geslaagd was voor hiphop? Nee dus. Mijn vermoeden was juist. Ik was gezakt

voor hiphop, terwijl ik daar juist in uitblink. De docenten van klassiek, jazz en modern hadden mijn examenfilm voor hiphop ook gezien en vonden mijn niveau erg goed. Zij hadden onderling besloten, zonder de docent van hiphop te raadplegen, dat ze mij toch lieten slagen voor het vak hiphop zodat ik mijn diploma kon ophalen.”

EIGEN DANSSTUDIO IN JOURE Nu heeft Karam Farhat op zijn 23e zijn eigen bedrijf, Freezz Studio. Hij heeft het zo genoemd, omdat hij in Friesland woont en ‘Freezz’ ook veel te maken heeft met dansen. Hij geeft danslessen, freerunninglessen en conditielessen in Leeuwarden, Bolsward, Workum en Joure en zijn agenda is goed gevuld met workshops voor bedrijven en scholen. Karam houdt van mensen en wil jong en oud laten genieten. Het plezier staat voorop. Ook al verstoorde corona een deel van zijn plannen, er staan mooie dingen te gebeuren. Hij wil graag een dansschool in Joure. Trots laat Karam filmpjes zien van zijn eigen dancemoves en ook van een door hem uitgedachte choreografie. “Als ik nu terugkijk op mijn start in de danswereld, dan ben ik blij dat ik ook deze nare ervaringen heb opgedaan”, blikt Karam tevreden terug. “Anders was ik nooit zover gekomen.”

deFryskeMarren BRANDED CONTENT

deFryskeMarren LEFFERT MIEDEMA EEN HALVE EEUW ‘IN DE BOTEN’

“3D-PRINTEN MAAKT VEEL MEER MOGELIJK” Net van de lts ging hij er als jongetje van zestien jaar oud solliciteren. Op de brommer van zijn toenmalige woonplaats Workum naar Makkum. Het was in de tijd dat de werf nog Amels heette en het schepen maakte voor de offshore om later over te stappen naar de bouw van luxe jachten. Intussen zijn we vijftig jaar verder en is Leffert Miedema het langst werkzaam op de werf in Makkum. De directie vond hem daarom de aangewezen man om de eerste paal te slaan voor de nieuwe werkplaatsen. Een halve eeuw geleden sloeg zijn vader als heier het fundament voor de grote afbouwhal. “De cirkel is rond”, zegt Leffert Miedema die vanaf september kan gaan genieten van zijn dik verdiende pensioen.

Beginnend bij de ‘cirkel’, het heien van vader Miedema, dat ging niet zonder slag of stoot, want Miedema senior raakte tijdens de werkzaamheden te water, schoot onder de zolderschuit door en overleefde het maar ternauwernood. “Ik kwam thuis uit school en daar zat ie, als een dood vogeltje”, zegt Leffert. “Er zaten indertijd pennen onder zo’n zolderschuit. Voor hetzelfde geld was hij met zijn overall aan een pen blijven haken. Dan had hij het niet overleefd.”

VIS IN HET WATER

Niet dat ze thuis aan watersport deden, maar Leffert Miedema had wel altijd iets met bootjes. Hij kwam goed terecht bij Amels. En kreeg verkering met de dochter van Jan van Akker, inderdaad de bekende skûtsjeschipper. Hoe toevallig wil je het hebben? Vanaf dag één voelde Leffert zich dan ook als een spreekwoordelijke vis in het water. Eerst achttien jaar op de werkvloer waar hij van alle disciplines het nodige opstak en vervolgens het grootste deel van zijn carrière op kantoor. Leffert begon daar als de eerste AutoCAD-tekenaar op de werf. Later kreeg hij, door zijn ervaring, de functie van coördinator standaardisatie. “Ik moet er voor zorgen dat de standaarden goed uitgevoerd worden, goed verwerkt en verdeeld worden. Voorkomen dat je het wiel opnieuw gaat uitvinden en een

duidelijke communicatie, zowel in- als extern, zodat de klant ook goed weet waar hij aan toe is.”

SPIN IN HET WEB ‘Standaard’ klinkt wat gek, want bij dit kaliber (mega)luxe jachten is er niet één hetzelfde. Het gaat dan ook vooral over onderdelen zoals pompen, leidingwerk, lasmiddelen en bevestigingsmiddelen. “Maar afspraken moet je ook standaardiseren voor de disciplines interieur, exterieur, techniek, schilderen, elektra, constructie en inkoop”, aldus Miedema. Leffert Miedema, woonachtig in Scharnegoutum, is coördinator standaardisatie voor alle vestigingen die onder Feadship vallen. Hij is de spin in het web. Want vanuit de standaardisatie is hij ook voorzitter van de verschillende vakgroepen. Zijn standplaats is Makkum, maar hij is ook zeker één dag in de week in Aalsmeer en komt ook bij de andere vestigingen.

ENORME GROEI Natuurlijk is er nogal wat veranderd in die halve eeuw ‘in de bootjes’. Niet onbenoemd mag worden de enorme groei onder De Vries Scheepsbouw Makkum: van 75 naar 375 mensen. Dat zijn er nogal een paar. En dan hebben we het nog niet eens over de co-makers. Het behoeft weinig voorstellingsvermogen dat dit ook positieve ontwikkeling brengt voor de middenstand in het

dorp en in de regio. Denk aan de catering rond de tewaterlating van een jacht of in het geval er overgewerkt moet worden. Ook het aantal opstallen is gegroeid. Begonnen met één, zijn er nu twee afbouwhallen met werkplaatsen en kortgeleden sloeg Miedema eigenhandig de eerste paal voor een nieuwe en veel grotere werkplaats.

MEER EFFECTIVITEIT DOOR 3D-PRINTEN Belangrijke ontwikkeling die direct met Miedema’s werk te maken heeft, is het 3D-printen. “Dat is geweldig”, meent Miedema. “We zijn nu bezig met een groot project waar we dit in integreren. Werkelijk alles is mogelijk. Een roestvast stalen bakje waar schakelaars in komen, is nu een geprint bakje. Scheelt erg veel in de kosten. Je bent niet meer aan een bepaalde vorm gebonden, alles kan. De klant wil steeds meer en door die 3D-techniek kunnen we daar aan tegemoet komen. Roestvast staal, aluminium, hout, je kunt alles 3D-printen. In de nabije toekomst kunnen we hierdoor meer in modules werken. Maar het voordeel zit hem ook in de effectiviteit. Nu lassen we alles. Maar als we meer onderdelen kunnen lijmen, kun je voorkomen dat er bij wijze van spreken soms drie of vier disciplines op de vierkante meter zijn. Daar ligt de uitdaging, want ons visitekaartje is op tijd leveren.”

“DE CIRKEL IS ROND”

De tewaterlating van superjacht Moonrise. Met zijn 99.95 meter lengte is dit schip het op een na grootste jacht gebouwd door Feadship, gemeten naar volume.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 03 • 2022

TEKST RICHARD DE JONGE // FOTO’S JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE EN FEADSHIP.NL

BEELD: FEADSHIP.NL

DE VRIES SCHEEPSBOUW MAKKUM BREIDT UIT

De Vries Scheepsbouw Makkum bouwt jachten van het merk Feadship. Hoewel de flinke orderportefeuille reden geeft om de capaciteit te vergroten, wil de directie de toekomst van het familiebedrijf ook veiligstellen voor de komende generaties. Er wordt flink geïnvesteerd in de faciliteiten. Eind 2019 werd al een nieuwe dokhal en het eerste deel van de werkplaatsen opgeleverd. Deze tweede dokhal geeft meer flexibiliteit om aan meerdere jachten tegelijk te bouwen. Nu wordt een tweede deel van de werkplaatsen gebouwd met dezelfde afmetingen als het eerste deel, namelijk 72 bij 45 meter.

EERSTE PAAL VOOR JOUW NIEUWE WERKPLEK?

FOTO: JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

De uitbreiding van de werf zorgt voor meer werkgelegenheid. Ook is het een mooie gelegenheid voor het BedrijfsOpleidingsCentrum om nieuwe leerlingen een vak te leren. Op dit moment zijn er 375 medewerkers in dienst. De werf heeft maar liefst 26 openstaande vacatures (ook voor BBL-leerlingen). Een paar van deze vacatures zijn: • • • • • •

Maritieme vakkracht afdeling Montage Leer-werkplekken (BBL- opleidingen) Engineer Interieur en Exterieur Facilitair medewerker Jachtschilders Teamleiders afdeling RVS, Montage, Exterieur

Belangstelling? Zie www.werkenbijfeadship.nl of scan de QR code.

BEELD: FEADSHIP.NL

OARS TINKE OARS DWAAN

STEM

Theo van Bruggen

Anne Merkuur

De ChristenUnie wil recht doen aan elke inwoner die bijdraagt aan de samenleving en aan iedereen die een helpende hand nodig heeft.

De Fryske Marren

Recht doen aan de schepping, recht doen aan woningzoekenden en recht doen aan de waardevolle lokale economie. Rechtvaardige regels zijn nodig. Maar ook de ruimte om daarvan af te kunnen wijken om iemand er bovenop te helpen. Ruimte voor oplossingen op maat. Daarom zet de ChristenUnie zich in voor een samenleving, ons land en onze gemeente, waar we samen recht doen. Met jou willen we samen recht doen.

SAMEN RECHT DOEN

Sytze Holtrop Lijsttrekker ChristenUnie

Meer weten? Ga naar defryskemarren.christenunie.nl

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

Gemeenteraadsverkiezingen • 14-15 -16 maart 2022 TEKST RICHARD DE JONGE // FOTO’S KLEURRIJK FRYSKE MARREN

BRANDED CONTENT

LIJST 10: KLEURRIJK FRYSKE MARREN

“GLOEDNIEUW TEAM MET 450 JAAR LEVENSERVARING” Elf kandidaten op de lijst Voor wie persoonlijk kennis wil maken met de kandidaten is er de digitale ‘elfkandidatenroute’. En vanzelfsprekend staat het verkiezingsprogramma op de website. Check www.kleurrijkfryskemarren.nl 1. G eeske Holtrop-Hoekstra, Delfstrahuizen Recreatie Horeca ondernemer

2. T hijs Maat, Rotsterhaule ZZP’er en Black Angus fokker

3. J anneke v/d Werf-Vaatstra, Oosterzee/Lemmer Melkveehoudster

4. S imon Smink, Oudemirdum Rayonadviseur Zuivel /Voetballer

5. Jantje de Jong-de Boer, Bantega Kinderopvang Vrouw & Bedrijf

6. Lieuwe Schotanus, Joure Financieel specialist gemeenten

7. Jornt Elgersma, Harich Student HBO Dier- en Veehouderij/Korfballer V.l.n.r. Thijs Maat, Jantje de Jong, Obe Veldman, Geertine Hamstra, Robert Lenes, Geeske Holtrop, Jornt Elgersma, Janneke v/d Werf.

Kleurrijk Fryske Marren is momenteel dan wel een éénvrouwsfractie in de gemeenteraad, bij de komende verkiezingen bestaat de kandidatenlijst uit elf enthousiaste personen. Thijs Maat, de nummer twee op de lijst. “De kandidaten komen uit alle lagen van de maatschappij, met verschillende beroepen en afkomstig uit de gehele gemeente. Met een no nonsense beleid. We hebben aandacht voor de burger, bedrijfsleven zoals landbouw, recreatie, horeca et cetera, jeugdzorg, de ouderen, onderwijs en ambachten.” Thijs Maat: “We gaan voor een levendig platteland met alle tradities die daarbij horen.” ”Daar horen ook carbidschieten, paasvuren, jeugdketen en dorpsfeesten bij”, vult Janneke van der Werf-Vaatstra, nummer drie op de lijst, aan.

Pleiten voor eenvoudiger evenementenbeleid De saamhorigheid op het platteland is een belangrijk punt voor Kleurrijk Fryske Marren. Zo moet volgens de partij het evenementenbeleid van de gemeente eenvoudiger worden.

Geeske Holtrop-Hoekstra, nummer één op de lijst Kleurrijk: “De gemeente moet meer in overleg gaan met haar burgers. De gemeente is vaak een tegenstander, terwijl het veel beter zou zijn als een gemeente meedenkt.” Janneke: “We staan voor leefbaarheid. Als je hier vanuit de Randstad voor je rust komt wonen, moet je wel beseffen dat je kunt verwachten dat het hier geen een dooie boel is. Het is een idyllisch beeld van het platteland. Boerderijtje, kippetje, vaak een nostalgisch beeld, maar we leven hier natuurlijk niet onder een steen. Er is hier veel kennis.”

Gebruik maken van leegstaande panden Dat de partij voor het platteland is, betekent niet dat het tegen uitbreiding is van de dorpen. Thijs: “We zijn voor een leefbaar dorp. En natuurlijk hoort daar uitbreiding bij. Waar we voorstander van zijn, is gebruik maken van leegstaande panden. Dat ook de versnippering op het platteland binnen de perken blijft. Daar ligt ook een taak voor de gemeente. Er is vaak bouwgrond genoeg, maar mensen haken af omdat ze tegen het oeverloze overleg met de gemeente aan lopen. De gemeente

8. R obert Lenes, Rottum Project manager IJB groep Lemmer

9. Geertina Hamstra, Sintjohannesga Chatbot en online specialist (ICT)

10. P iet jan Thibaudier, Lemmer Melkveehouder

11. O be Veldman, Joure Slager en slagerswinkel

meekrijgen. Ze moeten het zelf op orde houden. Belangrijk is dat je jongeren vertrouwen geeft. Want dan krijg je dat ook terug. Het brengt je heel veel”, zegt Janneke uit ervaring.

Creatieve denktank moet veel slagvaardiger zijn. Denk simpel, denk in oplossingen, korte lijnen. Niet de oplossing zoeken in juridische procedures, maar het gesprek aangaan. De overheid hoort er voor de burger te zijn.”

Aandacht voor ambachten Kleurrijk Fryske Marren heeft aandacht voor ambachten: de slager, de bakker, de timmerman. Kleine bedrijven de ruimte geven zich te ontwikkelen. Ook op toeristisch gebied. Janneke: “Dat begint vaak al op scholen. Het is natuurlijk prachtig als je kind leert hoe hij met een computer om moet gaan, maar het ambacht begint al op de basisschool met het timmeren van een vogelhuisje.”

Jeugdketen goede ontwikkeling

“We vinden jeugdketen een goede ontwikkeling voor de jeugd. Want in de meeste jeugdketen gaat het goed. Ze bouwen daar Kleurrijk Fryske Marren is een bondgenootschap aangegaan met Boer Burger Beweging (BBB), een landelijke politeke partij een hechte vriendenkring op waar ze vaak in met Caroline van der Plas, hier op de foto tijdens een bezoek hun verdere leven veel aan hebben. En het is aan Kleurrijk Fryske Marren. De partijen strijden samen voor een stukje eigen verantwoordelijkheid wat ze een levendig platteland voor Boer en Burger.

Belangrijk om te noemen, vindt de partij, is dat het zeker voor verduurzaming is, maar de partij is tegen zonnepanelen op het land. Geeske: “We zouden graag een creatieve denktank willen op het gebied van duurzaamheid, maar wel met de nodige vakkennis zodat je komt tot een goede landelijke inpasbaarheid. Je moet zeker met je tijd meegaan, maar dat betekent niet dat je overal maar iets neer moet zetten. Het is toch raar dat er geen welstandscommissie is voor het landelijk gebied. Die zou er moeten komen voor de grotere duurzaamheidsprojecten op het platteland.” Als laatste twee punten noemt Kleurrijk Fryske Marren handhaving en de tweedeling in de maatschappij. Geeske: “Het moet komen vanuit vertrouwen. Luisteren en praten als er gehandhaafd moet worden en niet zonder meer de botte bijl er in. Elke conflictsituatie is uniek en verdient oprechte aandacht.” En als laatste zegt ze: “We willen geen tweedeling in de maatschappij. Iedereen hoort er bij, ongeacht religie, afkomst, gezondheidsstatus of geslacht.”

deFryskeMarren

Gemeenteraadsverkiezingen • 14-15 -16 maart 2022 TEKST EELKE LOK // FOTO’S CDA DFM

BRANDED CONTENT

VRAAG VAN ‘JEUGDIG’ CDA (LIJST 1):

WAT IS DE MENING VAN DE STILLE MEERDERHEID? Ineens zegt Luciënne Boelsma-Hoekstra, lijsttrekker van het CDA in De Fryske Marren: “Dizze krante komt yn maart út, dan kin ik no ek wol fertelle dat we dan op syk sille nei de miening fan de stille mearderheid.” Naast Luciënne, momenteel wethouder voor het CDA in de gemeente en daarnaast boerin in Jiskenhuzen, zit de nummer 2 van het CDA, Cor Flapper. Cor is een jonge melkveehouder uit Harich. Die heeft dan al verteld dat het CDA in De Fryske Marren ook extra inzet op de meningen en behoeften van de jongeren in de gemeente. In eerste instantie zijn jongeren niet altijd politiek geïnteresseerd, maar als je ze erbij betrekt hebben ze zeker een mening. In het verkiezingsprogramma van het CDA staan die meningen en behoeften voor zover ze overeenkomen met die van het ‘grote’ CDA in het blauw aangegeven, naast de ‘gewone’ groene teksten, die op zich niet veel afwijken van die van de andere politieke partijen. Dan gaat het om de nuances. Die kent de jeugd minder, zij hebben het laatste hoofdstuk geschreven. Leuk om te lezen!

DE EERSTE 10 OP DE LIJST

Jongeren Het CDA heeft de afgelopen vier jaar al veel naar jongeren geluisterd. Die hebben fantastisch meegesproken en gediscussieerd over de CDA-koers. Er bestaat zelfs een app binnen het CDA waarop de jongeren de politici duidelijk maken wat voor lijn ze het best kunnen volgen. “Jongeren bin dúdliker, we krije dêrtroch better sicht op de takomst”, zegt lijsttrekker Boelsma, die deze wijze om samen tot oplossingen te komen ideaal vindt. Het logische gevolg van deze vier jaar was overigens dat diverse jonge mensen nu op de kandidatenlijst van het CDA staan, stelt Flapper tevreden vast. Hij is ook jong en nieuw en kwam direct op de tweede plaats te staan.

Woningbouw Nu is er natuurlijk één onderwerp wat momenteel veel jongeren aangaat. Jongeren blijven vaak in het dorp waar ze geboren zijn. Ze houden goed contact met elkaar, ook als ze allemaal wat anders doen. Dat ‘andere’ doen ze ook het liefst vanuit eigen dorp. Maar daar zijn geen woningen en als die er wel zijn, zijn ze voor hen niet betaalbaar. Dus staat er op de app: huizen!!! “We moat ús der op koarte termyn drok oer meitsje.” Niet dat de gemeente alles kan doen, maar wel veel meer dan de gewoonte was tot nog toe. De gemeente zou kunnen investeren in grond, zodat ze zelf kunnen bepalen wat voor woningen gerealiseerd moeten worden. Ja, dat kost geld. Er moet ruimte komen voor kleine huizen. Ze hebben het ook over het maken van woonhofjes voor onze oudere inwoners. Of grote afgeschreven gebouwen renoveren tot appartementen. Een actief woningbeleid. Daartoe

Op pad met de groene campagne caravan

Cor Flapper en Luciënne Boelsma-Hoekstra

heeft het CDA een voorstel gedaan om een gemeentelijke wooncoördinator te benoemen. “Dan komt der ek snelheid yn.” Als jongeren in het eigen dorp kunnen blijven wonen, blijven ze actief in het verenigingsleven en zo blijven onze dorpen leefbaar.

Rentmeesterschap Het CDA heeft veel jonge enthousiaste kandidaten, waarvan dus de eerste twee het agrarische CDA-aureool hebben. Rentmeesterschap. Flapper wijst door het venster, naar het agrarische landschap. “Wij wenje yn ien fan de moaiste gemeentes fan it lân. It wurdt gruttendiels underhâlden troch ús boeren. Dat moatte we koesterje!” Landbouwpolitiek is Europees, maar ook de gemeente moet volgens hem wat doen: “Bygelyks ûntwikkelromte jaan en de bermen better ûnderhâlde, dy hearre ek by dit lânskip.” Het CDA zal zich de komende raadsperiode bezighouden met de gemeentelijke omgevingsvisie. Boelsma en Flapper willen zielsgraag dat zoveel mogelijk inwoners er straks over meepraten. Dan gaat het van-

zelfsprekend niet alleen over het landschap, ook over natuur en de recreatie; beide zijn belangrijk in De Fryske Marren. Er is een landelijk CDA. Dat denkt en doet wel eens anders dan een lokaal CDA. “Wy binne en bliuwe fansels oansprekber, mar yn ús gemeente ha wy in eigen taak.” De verweving met het landelijke CDA heeft bijvoorbeeld als voordeel dat via de partijlijn in Den Haag kan worden gelobbyd voor een aquaduct onder de Scharsterrien in de A6 tussen Lemmer en Joure. Een rijksweg, maar de gemeente ziet dat het Rijk daar een ongewenste situatie heeft gecreëerd en in stand houdt.

Luisteren Er is hoop dat er daar naar hen geluisterd wordt, zoals het CDA wil luisteren naar de inwoners van de eigen gemeente. Flapper en Boelsma zijn al samen per trekker het verkiezingsprogramma gaan rondbrengen. Het CDA heeft ook een ‘fietscaravan’ en gaat dezer dagen de gemeente rond. In die caravan staat een melkbus. Daarin komen de ideeën van de ‘stille meerderheid’ die ze

uitnodigen in de caravan. Iedereen, van welke partij ook, is welkom. “Skreauwers hear je tsjintwurdich sa folle en sa lûd, dat je al gau tinke: lit mar, wat kin’t ús skele.” Daarom wil het CDA luisteren naar de ideeën en gedachten van mensen die je normaal niet hoort. Misschien wel zodanig luisteren, dat dit verhaal straks niet meer geldt, maar dat het nieuwe verhaal van het CDA van De Fryske Marren uit die melkbus rolt.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 03 • 2022

TEKST EN BEELD WIM WALDA

BRANDED CONTENT

JONGSTE D66 LID KELLY BLUM (LIJST 6)

LAAT HET NIET BIJ PRATEN ALLEEN… Eerstejaars rechtenstudente Kelly Blum uit Lemmer is een opmerkelijke jonge politica. Voordat ze een vraag beantwoordt denkt ze even na en komt vervolgens met een antwoord dat hout snijdt. Met haar negentien lentes is ze het jongste lid van D66 De Fryske Marren en zet ze zich als nummer vijf van de kieslijst en lid van de verkiezingscommissie in voor de sociaalliberalen in de gemeente. Wat motiveert haar? Waar komt die interesse in politiek vandaan? En waar ziet ze zichzelf over tien jaar?

mijn moeder, Poolse van geboorte, is werkzaam bij Marine Harvest, het vroegere Sterk in Lemmer. Mijn twee halfbroers wonen inmiddels weer in Polen.”

‘Op mijn slofjes…’ “Ik ben in het Antonius Ziekenhuis in Sneek geboren, maar opgegroeid in Lemmer. Een mooie en veilige jeugd met veel vrienden en vriendinnen. Na de basisschool heb ik de eerste drie jaar havo aan het Zuyderzee College in Lemmer gedaan. De bovenbouw heb ik afgemaakt in Emmeloord, waarna ik sociaal juridische dienstverlening ben gaan studeren aan de Hanzehogeschool in Groningen. Dat bleek ik ‘op mijn slofjes’ aan te kunnen, waarop ik besloot de lat wat hoger te leggen. Ik heb mij ingeschreven bij de rechtenfaculteit van de Rijks Universiteit in Groningen. Ik weet nog niet welke richting ik op wil. Met name Europees en Internationaal recht, maar ook Juridische bestuurskunde en IT-recht lijken mij erg leuk. De toekomst zal leren wat het uiteindelijk gaat worden. Eerst maar eens mijn studie rechten afmaken en - dichter bij huis – hard werken aan een goede verkiezingsuitslag van ‘mijn’ partij.

“Waar die politieke betrokkenheid vandaan komt?”, herhaalt Kelly Blum onze vraag. “Dat weet ik eigenlijk niet zo goed. Het is mij in ieder geval niet met de paplepel ingegoten, want de enige die iets met politiek had in onze familie was mijn opa. Die zat in de gemeenteraad voor het CDA. Ik heb wel altijd veel gelezen en documentaires bekeken over maatschappelijke problemen en wil daar graag over meepraten. Maar niet aan de zijlijn.”

Progressief, maar niet te radicaal “Je ziet op het nieuws dingen gebeuren waarbij je denkt: had dat niet beter op een andere manier opgelost kunnen worden? Maar alleen denken, dat zet geen zoden aan de dijk. Ik vind het belangrijk dat de jeugd een oordeel heeft en meepraat over de gewenste koers, maar zich ook actief inzet voor de veranderingen die ze graag doorgevoerd willen zien. Ik denk dat de TV-uurtjes tijdens de coronacrisis daar zeker invloed op hebben gehad. Mijn ouders vroegen toen al: ‘Zou je niet iets met politiek willen doen?’ Ik ben gaan googelen en merkte dat ik om te beginnen lid kon worden van een politieke partij en mij op lokaal of regionaal niveau kon inzetten. Die daad heb ik bij het woord gevoegd en ik ben lid geworden van D66. Vooraf heb ik veel gelezen in de partijprogramma’s van de partijen op mijn

Lijsttrekker van D66 is Jeannet Speelman uit Joure en we hebben twee zetels binnen de 31 leden tellende gemeenteraad van De Fryske Marren. CDA en FNP zijn, met beide zeven zetels, de grootste partijen, gevolgd door de PvdA en VVD met vier zetels en GroenLinks, D66 en de NCPN met alle drie twee zetels. Christen Unie, Burgerpartij DFM en Kleurrijk Fryske Marren hebben alle drie één zetel.”

Kelly Blum bij de Lemster Sluis

‘shortlist’. Uiteindelijk bleven er twee kandidaten over: GroenLinks en D66, die elkaar deels overlappen qua innovatie en de manier waarop ze maatschappelijke problemen willen benaderen. Uiteindelijk is de keus op D66 gevallen. Wat de doorslag heeft gegeven is de manier waarop D66 haar doelstellingen wil bereiken, iets meer via de weg der geleidelijkheid en dat past bij mijn karakter.” Kelly Blum is daarmee progressief, maar niet te radicaal.

en heb ik er ook geen moeite mee om op de voorgrond te treden. Zo ben ik ook opgevoed. Mijn ouders, Nico en Ella, zijn beiden harde werkers. Mijn vader bij Willem de Boer Food en Events in Emmeloord en

Geen ongenuanceerde kretologie “Ik verdiep mij doorgaans in een onderwerp waar ik ‘wat van vind’. Ik hou niet van ongenuanceerde kretologie en wil goed beslagen ten ijs komen. Bij zaken die mij na aan het hart liggen, zoals dat met veel onderwerpen in de politiek het geval is, praat ik wel graag mee Kelly Blum: “Ik heb wel ambities voor de landelijke politiek of het Europees Parlement.”

Waar zie jij jezelf over tien jaar?

“Dan hoop ik in ieder geval een periode in de gemeenteraad van De Fryske Marren op mijn CV te hebben bijgeschreven. Daarnaast heb ik wel ambities voor de landelijke politiek of het Europees Parlement. Er liggen uitdagingen die erg groot zijn, zoals bijvoorbeeld de ambitie om in 2050 helemaal van het gas af te zijn. De keiharde gevolgen van een te grote afhankelijkheid van fossiele brandstoffen komen in deze dagen eens te meer duidelijk naar voren. Er moeten nog bergen werk worden verzet voordat we die horde hebben genomen. Daarnaast zijn er talloze andere uitdagingen op maatschappelijk gebied. Kortom, geen gebrek aan onderwerpen om mijn steentje bij te kunnen dragen aan de gewenste veranderingen.”

HET IS LENTE DUS WEER AAN DE SLAG IN DE TUIN

Tiid foar in oare bank?

VOLOP: VIOLEN, KRUIDEN, HAAGBEUK, VASTE PLANTEN EN NOG VEEL MEER!

Stap no oer!

! Wolkom

AANBIEDING

Tuin camelia

vele kleuren

Van 9.90

nu voor 6.95 Foppie van Terwisga, ‘t Hasker Assurantiekantoor Groenhout Financiële Dienstverlening Hiemstra Financiële Diensten (0518) - 41 80 80 Sint Annaparochie T (0517) - 531529 Witmarsum Hasker Utgongen 2 - 8465T SJ Oudehaske Attentiv A Boskma B.V. Hiemstra Financiële Diensten AQRaad Verzekeringen & Makelaardij BV T 0513 - 67 74 00 T (0515) - 580402 Bolsward T (0517) - 39 00 22 Franeker T (0514) - 566262 Lemmer E info@foppie.nl - I www.foppie.nl Geertsma Assurantiën T (0514) - 60 33 60 Balk

Kootstra Assurantiën & Advies T (0511) - 54 44 42 Buitenpost

Assurantiekantoor M. Kruis T (0514) - 52 16 20 Hindeloopen

Geertsma Assurantiën Veldsink-Ferwerda adviesgroep Eigen Haard 33 - 8561 EX Balk T (0513) - 41 31 78 Joure T 0514 - 60 &33 60 Meinema Verzekeren Bankieren Stellema T (0519) - 57 17 45 Dokkum T (0511) - 451997 Kollum E info@geertsma.frl - I www.geertsma.frl Noorder Staete Assurantiën b.v. T (0511) - 460240 Burgum

VOOR TUINPLANTEN GA JE NAAR GREENSALES BALK !! Openingstijden

Maandag t/m vrijdag van 07.00 tot 17.30 uur - Zaterdag van 08:30 tot 16.00 uur.

Foppie van Terwisga / ‘ t Hasker Assurantiekantoor T (0513) - 67 74 00 Oudehaske

Jo bank tichtby.

KLEINTJE

SKIBEURS KORTINGEN*

MEER DA RACEFIETSENN 200 EN OP VOORRAA MTB D!

VANAF

DÉ SPECIALIST IN

RACEFIETSEN EN MOUNTAINBIKES! Wij zijn dealer van ondermeer: Specialized, Colnago, Cube, Bianchi, Giant, Fuji en De Rosa. Voor beginner tot ‘crack’ een passende fiets! RUIM 750 M2 FIETSKEUZE! VEEN

REN

22 A7/E

JOU

Haskerutgongen 7 - Oudehaske Tel: 0513 677234 • info@haicobouma.nl

HEE

OUDEHASKE

KIJK OOK OP: WWW.HAICOBOUMA.NL haicobouma_adv_proskating_1-2liggend.indd 1

VANAF

50% 20%

op wintersportkleding op hardware wintersport

2 2 0 2 T R A A M 2 1 11 & L E K N I W E D N I S N BIJ O en in * zie de actievoorwaard

N DE AC GRATIS PARKEREN AA

de winkel.

HTERZIJDE VAN ONZE

SPORTHUIS A.P. VAN DER FEER thuis in de wintersport DIJKSTRAAT 7-11 / 8701 KB BOLSWARD / T. 0515 - 57 23 97 / APVDFEER.NL

24-05-18 08:54

WINKEL

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

Gemeenteraadsverkiezingen • 14-15 -16 maart 2022 TEKST EELKE LOK // FOTO’S GERT JAN HERMUS FOTOGRAFIE

BRANDED CONTENT

LIJST 5: GROENLINKS

EERLIJK DELEN EN HELPEN “Onze inzet is dat de gemeente de inwoners van De Fryske Marren met raad en daad bijstaat om op alle fronten te verduurzamen”, aldus de nummer twee van de kandidatenlijst van GroenLinks, Theo van Bruggen uit Harich. Van Bruggen werkt in het dagelijks leven aan de energietransitie. Het is dan ook begrijpelijk dat hij verduurzamen een heel belangrijk punt van het verkiezingsprogramma (‘Kiezen voor de toekomst’) vindt.

1. ANNE MERKUUR, OUDEHASKE

5. FOPPE HAARSMA, KOLDERWOLDE

De afgelopen periode heeft GroenLinks zowel in de oppositie als in de coalitie goed samengewerkt met andere partijen. Nu is het tijd voor wat eigen accenten. Eentje staat muurvast. De zandwinning in het IJsselmeer bij Mirns leek van de baan, onder andere te danken aan de inzet van Anne Merkuur uit Aldehaske, lijsttrekker en huidig fractievoorzitter van GroenLinks. Het bedrijf dat zand wilde winnen probeert het opnieuw. Merkuur: “it bliuwt nee!” Anne is taalkundig onderzoeker bij de Fryske Akademy. Logisch dat de Fryske taalparagraaf in het partijprogramma qua ambitie vergelijkbaar is met die van bijvoorbeeld de FNP. “De gemeente moat soarch drage foar it behâlden en befoarderjen fan it Frysk. Dat belied moat net rjochte wêze op it gemeentehûs sels, mar júst op de mienskip dêrbûten.”

DUURZAAMHEID Als je het programma helemaal leest heb je het gevoel dat GroenLinks de mensen bij de hand wil nemen op weg naar de gevraagde leefbaarheid en welvaart. De term ‘eerlijk delen’ is leidend en komt vaak terug.

2. THEO VAN BRUGGEN, HARICH

6. SELMA VELDHUIZEN-DE BODE, LANGWEER

Ook bij de al genoemde duurzaamheid. Van Bruggen: “Iedereen moet meedoen aan energietransitie. Bij huurders kan dat via de woningbouwcorporatie en voor woningeigenaren met een lager inkomen moet de gemeente bijspringen. Door bijvoorbeeld betaalbare isolatieprojecten op te zetten.” Hij noemt het geen subsidie, maar ‘ontzorgen’. “Het is in ons aller belang dat we verduurzamen, en dat is zeker niet alleen de verantwoordelijkheid van de inwoners of huiseigenaren.” “We ha fansels ek as gemeente te krijen mei de gefolgen fan klimaatferoaring”, vult Merkuur aan. “Wy wenje hjir op feangreide, fier ûnder NAP. Der moatte no stappen set wurde om te soargjen dat wy hjir in pear generaasjes fierder noch hieltyd libje en wenje kinne.” “En,” zegt Van Bruggen, “als gemeenten onafhankelijker worden van fossiele brandstoffen heeft dat meer voordelen. Lokale energiecoöperaties kunnen in de dorpen helpen met zonneprojecten en het isoleren van woningen.” ‘Oars tinke, oars dwaan’, zegt het partijprogramma daarover. In die totaalvisie van GroenLinks passen overigens ook solitaire

3. MARIKE UILENREEF, SINTJOHANNESGA

7. NATHALIE KRAMERS, HARICH

4. TINO VAN DER HEIJDEN, JOURE

8. IRONA GROENEVELD, TERHERNE

FINANCIËN

DE FRYSKE MARREN windmolens. Ja, de provincie houdt dat tegen, maar Van Bruggen geeft aan dat dorpen prima kunnen profiteren van een goede windmolen bij het dorp. Dat levert veel energie en dus geld op, en dat kun je dan weer besteden aan leefbaarheid van het dorp. Dus 51 dorpen in De Fryske Marren allemaal één windmolen? “ Ja, het gaat om draagvlak en eigenaarschap. Als een dorp dat zelf wil, moet dat toch gewoon kunnen.”

meer buiten de kaders durven denken. Bijvoorbeeld ecologisch bouwen en ecologische wijken actief bevorderen, en initiatieven voor ongebruikelijke woonvormen ondersteunen. Van Bruggen: “Mooi was dat niet alleen de gemeenteraad, maar ook een groot deel van Balk tegen dat waterpark was met tweede woningen. Deels om de natuur, maar ook omdat ze zeiden: ‘Wij hebben geen recreatievilla’s maar wel gewone huizen nodig’.”

WONEN Dorpen staan misschien (nog) niet in de rij voor een windmolen, maar wel voor huizen. GroenLinks wil inzetten op meer sociale woningbouw. In overleg met de corporaties moet daar echt iets aan gedaan worden. Daarnaast wil GroenLinks dat we woningen bouwen voor de toekomst. Vooral kleinere en/of levensloopbestendige woningen. Leegstaande panden (winkels bedrijven, kantoren, boerderijen) omvormen tot meerdere woningen. De gemeente moet

Eerlijk delen dus. Niet alleen de ruimte. Als het aan Merkuur ligt worden de bijstandsregels versoepeld en experimenteert de gemeente met een basisinkomen. Er zouden geen onmogelijke toestanden moeten ontstaan als je een paar boodschappen doet voor iemand die dat niet meer kan betalen. Is het wel een gemeentelijke taak om te morrelen aan die Participatiewet? “Dêr moatte we net te bang foar wêze. Tsjin Den Haach oanskoppe dus!”

De begroting van de gemeente is op orde, nu moeten we ook durven investeren in de toekomst, zegt GroenLinks. “Het hangt allemaal aan elkaar. Als je samen woningen bouwt kunnen jongeren hier blijven wonen. En als de energierekening lager is en er geld verdiend wordt met opwekking van energie dan kan dat worden geïnvesteerd in de leefbaarheid van een dorp. De gemeente kan dat ondersteunen met kennis en tijd.” Er wordt al zoveel gedaan door mensen zelf. Dat kapitaal moet de gemeente volop faciliteren en aanjagen. Van Bruggen wijst op het Collectief Groenproject in Ruigahuizen, waar de bewoners zelf hebben aangepakt om de natuur te versterken en het aangezicht van het dorp veel mooier te maken. GroenLinks is erg tevreden over hun wethouder Irona Groeneveld, aldus Merkuur. “Sy stiet der foar de hiele mienskip en de hiele gemeenteried. Dat blykt wol út dat immen sei dat er net iens troch hie fan wat foar partij oft se wie. We binne der dan ek tige wiis mei dat se ree is om eventueel noch in perioade troch te gean.”

deFryskeMarren

IN DE MID Laat je inspireren door de MIDdenstanders in Joure. In de MID vind je alles wat je nodig hebt.

01 02 03

04 05

D&Co Woman is een nieuw label bij Toering Mode. Fijne knitwear 89,95. Broek travel kwaliteit vanaf 74,95 Toering Mode www.toeringmode.nl NIEUW in het assortiment van Terra 1888: G-Star RAW! De nieuwste series jeans in een aantal stoere zomerse wassingen liggen vanaf nu op voorraad! Terra 1888 - Gewoon voor Mannen www.terra-mannenmode.nl Hoe heerlijk is het om te genieten van vers gebrande koffie! Op ambachtelijke wijze en vol passie worden de koffie’s van VANMARK dagelijks vers bereid. Voor thuis, in de horeca of op kantoor, altijd afgestemd op ieders smaak. Proef en ervaar nu de unieke koffie’s van een Jouster koffiebranderij! VANMARK Coffee & Cycling www.vanmark.cc Prachtige schilderijen. Los of als drieluik. Afmetingen 120x80 cm. Prijs € 99,- per stuk. De Entoeraazje www.deentoeraazje.nl Droge worst van Brandt & Levie. Onmisbaar op een goede borrelplank! Verkrijgbaar in diverse smaken. Zee Tsiis www.zeetsiis.nl

NERGENS MAKKELIJKER DAN IN DE MID

NUMMER 03 • 2022

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Tekst en beeld: Lotte van der Meij

MARK KORNET VAN VANMARK COFFEE & CYCLING

”MENSEN LATEN KENNISMAKEN MET VERSE HUISGEBRANDE KOFFIE” De muren van Vanmark Coffee & Cycling aan de Midstraat 128 in Joure hangen vol met wielershirts, voorzien van handtekeningen van bekende wielrenners. Al bij binnenkomst ruik je direct het heerlijke aroma van verse huisgebrande koffie. Het is duidelijk: eigenaar Mark Kornet heeft zijn twee grootste passies samengebracht: koffie en wielrennen. Welkom in hét wielercafé van Friesland. Mark Kornet (1992) is geboren in Sliedrecht. Na jaren bij de politie gewerkt te hebben werden zijn ervaringen die hij daar opdeed hem teveel. De ﬁets werd zijn beste maatje. Hij bleek talent voor het ﬁetsen te hebben. Het bracht hem energie en gaf hem zijn levensvreugde terug. Daarnaast bracht de liefde hem drie jaar geleden naar Joure.

DE KEUZES VAN...

Mark

MET LIEFDE GEBRAND Het wielrennen gaat wat Mark Kornet betreft gepaard met samen zijn en is onlosmakelijk verbonden met goede koffie en appeltaart. “Koffie is immers een natuurlijke, legale doping”, zegt Mark. Toen hij nog maar pas in Joure woonde, ontstond het idee om een wielercafé te openen. “Ik wil een plek creëren waar ﬁetsers - en ook andere mensen - naar toe kunnen komen en samen kunnen zijn”, vertelt Mark. Hij kocht een pand in de Midstraat en opende het allereerste wielercafé van Friesland.

Fietsen kijken of zelf fietsen: zelf fietsen. Favoriete koffiesmaak: Peru, complex en voor alle doeleinden geschikt. Favoriete fietsplek: de Dolemieten in Italië. Hoog, steil, én goede koffie. Koffie of fietsen: fietsen Favoriete nummer: Brothers in arms van Dire Straights.

Alle koffie die je hier kunt drinken is door Mark Kornet zelf geselecteerd en met liefde gebrand. De koffie wordt in de winkel ook verkocht en inmiddels wereldwijd geleverd via de webshop. Mark’s doel is zoveel mogelijk mensen deze ambachtelijke wijze van koffiebranden te laten ervaren en proeven. Overal in het café staan kleine souvenirs van de wielerervaringen van Mark zelf, zoals zijn eerste startnummer. Ook hangt er een shirt vol met handtekeningen dat hij ruilde voor een pak koffie. Hij begint pas echt te glunderen bij het laten zien van een foto van hem op de ﬁets met de Franse profwielrenner en wereldkampioen Julian Alaphilippe. Mark: “Dat was echt zó’n mooi moment, alles viel samen daar op die berg in Spanje.”

Vanmark Coffee&Cycling Midstraat 128 8501 AV Joure www.vanmark.cc

Iedereen is welkom bij VanMark. Stap gerust eens binnen en drink een kop heerlijke koffie, Mark vertelt met alle liefde waar de koffie vandaan komt en wat het zo lekker maakt.

@WINKELSINDEMID

/ GRATIS PARKEREN

LEKKER SNEL AFVALLEN! Spectaculair afslanken met ons apparaat De snelheid waarmee je afvalt, hangt ook af van je motivatie. Omdat je gelijk na de proef resultaat ziet (gem. 15 cm verlies*) zet dit aan tot een gezonder eetpatroon. Hoe ons apparaat precies werkt, leggen wij uit tijdens de intake. Hierbij maken we ook samen jouw afslankplan. * Resultaten ter inzage in de studio conform privacywetgeving

na 10 x

Stel niet uit, begin nu! Ga lekker slank de zomer in na 10 x

ACTIE

Intake incl. behandeling

van 89,- voor 49,-

1) Verlies direct ca. 15 cm* 2) Vet definitief weg 3) Verstrakking van je huid 4) Spieropbouw 5) Gratis recepten & voedingsschema 6) En bovenal lekker & ontspannend

Geldig t/m 30 juni 2022

Easyslim.nu • info@easyslim.nu Bel 06 - 1563 2873 of boek online via www.easyslim.nu

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

“’S MORGENS STOND IK TE LAAT OP, EN BEGON IK DE DAG OPGEJAAGD”

NAOMI RESPICIO-DIJKSTRA

TEKST EN FOTO’S LOTTE VAN DER MEIJ

“IK WIL MENSEN LETTERLIJK IN BEWEGING BRENGEN”

Naomi Respico-Dijkstra organiseert regelmatig ‘werkgeluk-wandelingen’. Samen wandelen in de natuur. Het gaat daarbij niet om de prestatie, maar om de beleving. Wandelen geeft energie en is goed voor lichaam en geest. De wandelingen zijn heel vrijblijvend en laagdrempelig. Naomi Dijkstra wordt geboren in Groningen, maar al in haar eerste levensjaar strijkt het gezin neer in Joure, vanwege haar vaders werk in het ziekenhuis in Leeuwarden. In het gezin Dijkstra is Naomi de jongste, ze heeft nog een broer en een zus. Naomi groeit op in Joure, doorloopt hier de basisschool en gaat vervolgens naar het vwo, het Bornego College in Heerenveen. Ze komt daarna terecht op de kunstacademie, ontdekt dat dit niet helemaal haar ding is, en studeert uiteindelijk communicatie aan de NHL Leeuwarden.

WERKEN OP EEN CRUISESCHIP Na haar studie gaat Naomi aan de slag als marketing-communicatiadviseur bij een groothandel. Als haar vader ziek wordt en helaas overlijdt – het is dan 2005 – is dat een verdrietige gebeurtenis. Naomi besluit dan een half jaar te gaan werken op een cruiseschip. Ze wil gaan reizen, maar in haar eentje vindt ze dat wel spannend. Door te gaan werken op een cruiseschip kan ze op een veilige manier veel van de wereld zien. Zo ziet ze onder andere Scandinavië, de Oostzee, Giekenland, Tunesië en Portugal. Op het schip werkt ze in een parfum- en sieradenwinkel. Als de boot in een haven ligt is de winkel dicht en heeft Naomi de tijd en de mogelijkheid om iets van het land te zien, waar het schip heeft aangemeerd.

THE LOVE BOAT Op het cruiseschip werkt in datzelfde jaar 2005 ook een jongen uit de Filipijnen. Ben, oftewel Benedict Respicio. Naomi en Ben worden verliefd op elkaar. Het zou een verhaal uit ‘The Love Boat’ kunnen zijn. Naomi lacht: “Dat is een verhaal op zich.” Ook nadat ze is teruggekeerd naar Joure blijft het kriebelen.

Om te kijken of de liefde blijvend is, bezoekt Naomi de Filipijnen om Ben en zijn familie te ontmoeten. Daarna zoekt ze hem op als het schip in de buurt ligt, zoals in Italië. Aan dat bezoek houdt ze een prachtig en waardevol souvenir over: ze raakt in verwachting.

TOERIST EN VADER Naomi Dijkstra en Benedict Respicio besluiten een gezinsleven en toekomst in Joure op te bouwen, maar het is nog een heel geregel om Ben hier naartoe te krijgen. Twee weken voor de geboorte van hun zoon Ivan kan Ben voor drie maanden, met een toeristenvisum, komen. Heel fijn, al moet hij daarna terug naar de Filipijnen. Uiteindelijk mag Ben in april 2008 voor altijd in Nederland blijven. Het stel krijgt nog twee kinderen, Ashley (in 2009) en Mason (in 2013). Ze trouwen in 2015.

FIT TO FORTY De tijd verstrijkt. We pakken het verhaal van Naomi weer op in haar veertigste levensjaar. Ze gaat een challenge met zichzelf aan: ‘fit to forty’. “Ik wilde meer bewegen, maar ’s avonds waren er teveel drempels te overwinnen, zoals oppas regelen en moe zijn na een lange dag werken. ’s Morgens stond ik te laat op, en begon ik de dag opgejaagd. Ik vond mijzelf niet zo’n leuk persoon meer.” Ze besluit het anders aan te pakken. ’s Avonds legt ze alvast haar sportkleding klaar en zet haar wekker voor de volgende ochtend op zes uur. Bij het ontwaken van de natuur loopt Naomi een ‘mindfulrun’. Ze hardloopt een rondje en geniet van de natuur en de rust. Dit geeft haar zóveel energie; ze heeft zo haar me-time moment en merkt

dat ze daar de hele dag profijt van heeft. Het wordt haar mentale motor. Het lopen gaat niet om de prestatie maar om de beleving. Zonder meten van tijd en afstand of snelheid. Dat probeert ze wel een tijdje, maar dit werkt obsessief voor haar en dat is nou juist net niet de bedoeling.

KEUZES MAKEN Naomi heeft in haar jeugd te maken gehad met een eetstoornis, en als gevolg daarvan is ze nog dagelijks bezig met afwegingen en keuzes maken. Nu ze zichzelf zo’n geluksmoment van het hardlopen gunt, kan ze hier veel beter mee omgaan. Door de natuur op te zoeken en buiten te bewegen, komt

ze veel dichter bij zichzelf. Het geeft haar vertrouwen en vergroot haar gevoel van eigenwaarde. Dat gunt ze anderen ook. Hier komt haar drive vandaan mensen letterlijk in beweging te brengen. “In de coronatijd zaten we met z’n allen gedwongen thuis te werken. Achter een scherm. Terwijl het zo fijn is om elke dag naar buiten te gaan. Het geeft energie, is goed voor je lijf en geest.”

GELUKSWANDELEN In 2021 begint Naomi voor zichzelf om haar visie ‘aandacht werkt’ uit te dragen, waar werkgeluk een onderdeel van is. Ze plaatst regelmatig de prachtigste foto’s van haar wandelen loopmomenten. Hiermee inspireert ze anderen en zo ontstaat het idee om samen te lopen. Sinds kort organiseert ze ‘werkgeluk-wandelingen’. Heel vrijblijvend en laagdrempelig. Zo’n vijf kilometer, als pauze in je (werk)dag. De eerste keer dat ze een oproep doet op de facebookpagina ‘Ik bin een Jouster’ vindt ze dat heel spannend. Nergens voor nodig, want er blijkt veel animo voor te zijn. De intentie is samen buiten zijn en in verbinding met elkaar en de natuur te staan.

DE WERELD IN BALANS In de toekomst ziet ze zichzelf buitenuit wonen met een moestuin. Door plaatsen tijdonafhankelijk te kunnen werken hoopt ze ook meer tijd door te kunnen brengen in de Filipijnen, waar de familie van haar man woont. Gelijkwaardigheid en persoonlijke aandacht zijn belangrijke kernwoorden in het leven van Naomi Respicio-Dijkstra. Het is haar wens de wereld in balans te brengen.

C lu b C a ffem ed SAMEN EEN LEUKE DAGBESTEDING

Comfortzorg is gespecialiseerd is in groepsbegeleiding aan mensen met dementie. Wij bieden passende dagbesteding; een plek om thuis te voelen in een leuke, veilige en vertrouwde omgeving. Met locaties in Reduzum en Heerenveen MEER INFORMATIE NODIG? info@comfortzorg.nl | www.comfortzorg.nl Adv-2.3.indd 1

0513 - 43 77 64

16-2-2022 14:40:01

Zorg thuis als het kan, in het ziekenhuis als het moet Kinderen krijgen thuis specialistische zorg van verpleegkundigen en verzorgenden van Antonius

Antonius is de naam waaronder Thuiszorg Zuidwest Friesland en Antonius Ziekenhuis samen verder gaan. Wij bieden zorg die met u meebeweegt. Bij u thuis als het kan en in het ziekenhuis als het moet. Een mooi voorbeeld van zorg aan huis is dat van ons team Kindzorg, dat dag en nacht klaarstaat voor kinderen met een fysieke, chronische of meervoudige beperking. De verpleegkundigen en verzorgenden van het team zijn speciaal opgeleid om specialistische zorg thuis te verlenen. “Van het overnemen van dagelijkse zorgtaken en het toedienen van zuurstof tot het aanbrengen van een katheter”, vertelt onze wijkverpleegkundige Cindy Speijers. “Omdat we

mijnantonius.nl

zo nauw bij de zorg zijn betrokken, merken we veranderingen in de gezondheid van het kind meteen op. Heel belangrijk, want door goed te observeren en tijdig in te grijpen, voorkomen we dat de situatie verergert.” Als het nodig is vraagt het team Kindzorg advies bij de collega’s van het ziekenhuis van Antonius. Cindy: “We voeren regelmatig overleg met de kinderartsen. Bij vragen kunnen we altijd bellen, dat lijntje is heel kort.” Meer weten over hoe wij u zorg bieden die met u meebeweegt? Ga naar mijnantonius.nl/samen.

Speciale bijlage over zorg en welzijn in de regio

Kijk op zorg

Sociaal werk De Kear:

Antonius

Henryke de Vries Samen Fit & Vitaal:

“We hadden Samen Actief veel eerder moet ontdekken”

Zelfregie: geen woorden maar daden

“Bewegen in de natuur geeft je een positief gevoel”

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

Word jij onze nieuwe collega? Check onze vacatures!

Of kijk op: www.patyna.nl/vacatures

Nieuwe collega's adv. 260x395 mm V3.indd 1

03-02-2022 13:52

Kijk op zorg

Zelfregie: geen woorden, maar daden

“Meer zelfregie en zelfredzaamheid voor cliënten”, vrijwel elke zorginstelling schreeuwt het van de daken. Maar toen ik in 1985 als wijkverpleegkundige in Zuidwest-Friesland begon, was zelfregie al de gewoonste zaak van de wereld. Als ik bij cliënten thuiskwam, was ik te gast en zo gedroeg ik me ook. Ja, ik gaf advies en dacht met hen mee, dat was een wisselwerking. Maar als een cliënt zijn eigen ideeën naar voren bracht, dan accepteerde ik die keuze. Zelfregie draait vooral om respect tonen voor ieders individuele wensen en beslissingen.

Inmiddels is het streven naar meer zelfregie

Als voorzitter van de cliëntenraad van Antonius zie

en zelfredzaamheid ook overgewaaid naar

ik nog veel meer ontwikkelingen die de zelfregie

ziekenhuizen. De tijd dat de dokter alles wist en

van cliënten bevorderen. Zo kunnen cliënten via

invulde, ligt achter ons. Patiënten weten zelf goed

MijnAntonius online hun medische gegevens

wat ze voelen en wat ze nodig hebben, zowel in

inzien. Ook kunnen ze via dit patiëntenportaal

de behandeling als qua nazorg. Daarom is het

afspraken plannen, onderzoeksuitslagen bekijken

belangrijk dat patiënten het gesprek aangaan met

en vragenlijsten invullen. Zo houden ze meer zicht

hun arts. Kom goed voorbereid naar het spreekuur,

op en dus meer controle over hun eigen zorgproces.

bijvoorbeeld door eventuele vragen op te schrijven. Informeer naar de voor- en nadelen van een

Nieuwe technologie kan zeker bijdragen aan de

behandeling en naar eventuele alternatieven. En

zelfregie van cliënten. Minstens zo belangrijk is een

als je niet direct wilt of kunt beslissen, vraag dan

goede samenwerking van alle ketenpartners. Je kunt

bedenktijd. Dat mag en dat kan, want het is jouw

een patiënt thuis alleen goede en veilige zorg bieden

lichaam.

als ziekenhuizen, thuiszorginstellingen, huisartsen en andere zorgverleners in de eerste lijn de

Zelfregie draait dus om de individuele keuzevrijheid

handen ineenslaan. Daar heeft Antonius al slagen

van cliënten. Daar blijft het niet bij. Het vraagt

in gemaakt. Bijvoorbeeld door bij opname in het

van zorginstellingen een extra inspanning om

ziekenhuis al eventuele thuiszorg te organiseren.

cliënten in hun kracht te zetten. Antonius heeft

En heeft een (diabetes)patiënt na een verblijf in

daar al belangrijke stappen in gezet. Vanuit het

het ziekenhuis nog wondzorg nodig, dan is er een

motto ‘Thuis als het kan, in het ziekenhuis als het

kort lijntje tussen de wondconsulenten van het

moet’, organiseert Antonius zorg zo dicht mogelijk

ziekenhuis en de thuiszorg. Zij delen hun kennis en

bij de cliënt. Dankzij zorgvuldig samengestelde

hanteren hetzelfde wondprotocol. Zo is de cliënt

patiëntpaden voldoet die zorg thuis aan de hoogste

ook thuis verzekerd van de beste zorg.

kwaliteits- en veiligheidseisen. Een goed voorbeeld is het patiëntpad COPD. Patiënten meten thuis (na

Als cliëntenraad blijven we deze

instructie) dagelijks hun bloeddruk, gewicht en

ontwikkelingen kritisch volgen. We spreken

het zuurstofgehalte in hun bloed. Deze gegevens

met bestuurders en managers en lopen

worden automatisch doorgestuurd naar Antonius

veiligheidsrondes; zo komen we in de

en bij de geringste afwijking wordt er meteen

haarvaten van Antonius. En als we

ingegrepen. Het is veilig en comfortabel voor

verbeterpunten ontdekken, trekken we

COPD-patiënten, want het scheelt een hoop gereis

meteen aan de bel. In het belang van

naar het ziekenhuis. Telemonitoring maakt hen

cliënten houden we de vinger voortdurend

bovendien bewuster van hun eigen gezondheid.

aan de pols.

Het stimuleert om leefregels nauwgezet op te volgen en zodoende hun kwaliteit van leven te

Toos van den Broek

verhogen. Ook dat is zelfregie.

Voorzitter cliëntenraad Antonius

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

Kijk op zorg Werken en leren voor een baan bij Zorggroep Hof en Hiem. De komende maanden leren we in dit blad zes verschillende leerlingen van Hof en Hiem kennen. In de serie ’Nieuwkomers in de thuiszorg’ vertellen leerlingen over hun ervaringen met de nieuwe opleiding van Hof en Hiem Thuiszorg.

s r e m o k w u e i N g or z is u th de in Op zoek naar de juiste match Gaatse Westra (48 jaar) is accountmanager bĳ Pastiel in Joure. Vanwege zĳn interesse in het groen doorloopt hĳ eerst de Middelbare Tuinbouwschool. Na een stage bĳ een ingenieursbureau ontdekt hĳ dat dit het toch niet is en dat hĳ zĳn sociale hart wil volgen. Daarom kiest hĳ ervoor om de opleiding Personeel & Arbeid te doen. In zĳn derde jaar van de opleiding loopt hĳ stage bĳ DSW-L, de voorloper van sociale werkvoorziening Caparis, en hĳ merkt goed dat dit werkveld beter bĳ hem past.

Anita Reus: “Alles wat je op school leert, pas je direct toe in de praktijk en daar leer je ontzettend veel van.“

De juiste match

NA 25 JAAR TERUG DE SCHOOLBANKEN IN

Na het afronden van zĳn opleiding gaat hĳ aan de slag als intercedent bĳ StartPeople uitzendbureau. Anderhalf jaar later doet zich een mooie kans voor bĳ Caparis als personeelsconsulent bĳ de afdeling groenvoorziening. Twee jaar later is hĳ klaar voor de volgende stap. Na verschillende functies te hebben bekleed bĳ een automatiseringsbedrĳf en een ingenieursbureau solliciteert hĳ bĳ Empatec voor de functie van jobcoach. Gaatse: ‘Ik werk hier sinds 2005. Bĳ de start van Pastiel ben ik als jobcoach aan de slag gegaan en sinds drie jaar werk ik met veel plezier als accountmanager.’

Werk brengt je verder

Gaatse: ‘Pastiel is een mensgerichte organisatie waar je veel vrĳheid krĳgt om het beste uit de kandidaat te halen. Bĳ voorkeur betaald werk, maar het kan ook vrĳwilligerswerk of stage zĳn als iemand dat nodig heeft om door te ontwikkelen. Leg niet de nadruk op die afstand tot de arbeidsmarkt, kĳk wat iemand wel kan. En dat is vaak heel veel! Ik ben ervan overtuigd dat werk je verder brengt. Het geeft structuur en draagt bĳ aan iemands gezondheid en geluk. Als ik een werkzoekende en een werkgever bĳ elkaar kan brengen, dan zie ik mezelf als een soort regisseur tussen de arbeidsmarkt en de kandidaat. Op dit moment zĳn we bĳvoorbeeld op zoek naar organisaties die de mogelĳkheid bieden voor taal stageplekken voor nieuwkomers. De nieuwe Wet Inburgering maakt het nu mogelĳk voor inburgeraars om snel en zo

“

Leg niet de nadruk op die afstand tot de arbeidsmarkt, kĳk wat iemand wel kan. En dat is vaak heel veel!

volwaardig mogelĳk mee te doen aan de Nederlandse samenleving. Werken en de taal leren zĳn hierin belangrĳke elementen.

Outplacement en verzuim

Sinds kort biedt Pastiel ook outplacement en verzuim 1e en 2e spoor aan. ‘Outplacement wordt ingezet wanneer iemand niet meer op zĳn plek zit. Pastiel kan helpen en begeleiden bĳ het vinden van een nieuwe, passende werkplek. Bĳ verzuim helpen wĳ om medewerkers vanuit ziekte weer te laten re-integreren in de eigen functie. Dit kan ook een andere werkplek zĳn als de huidige functie niet meer passend is. Wĳ beschikken over een groot netwerk en gebruiken verschillende instrumenten om mensen weer op het juiste (werk)spoor te zetten. Wat ons onderscheidt is dat wĳ gebruik maken van ons uitgebreide netwerk en de vakbedrĳven van Empatec voor onze ontwikkel en re-integratie doelen.’ Gaatse is ervan overtuigd dat er veel mogelĳkheden zĳn voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Het is best even wennen om, na 25 jaar te hebben gewerkt, op je 43e weer met een opleiding te starten. Anita Reus uit Sneek zei vorig jaar haar vaste baan op om eindelijk datgene te gaan doen wat ze van kinds af aan al wilde: werken in de zorg. In september startte ze met de opleiding van Hof en Hiem Thuiszorg. Ze werkt nu bij het thuiszorgteam van Hof en Hiem in Joure. Met name in het begin was dat wel even schakelen, vindt Anita. “Je hebt opeens weer met deadlines te maken, want je huiswerk moet op tijd af en je moet de theorie op tijd hebben geleerd.” Maar eigenlijk is dit een hele praktijkgerichte opleiding, merkt Anita. “Alles wat je op school leert, pas je direct toe in de praktijk en daar leer je ontzettend veel van. Dat maakt de overgang eigenlijk heel makkelijk.” De leerlingen van Hof en Hiem Thuiszorg gaan elke week een dag naar school. En daar hoort ook huiswerk bij. Dat huiswerk bestaat uit het voorbereiden van de lessen en het leren voor toetsen. Gelukkig is leren een stuk leuker als het om een onderwerp gaat wat je interesseert, meent ook Anita: “Ja, het is soms best pittig om op je vrije dag de boeken in te duiken, want je hebt de hele week hard gewerkt. Dat was wennen, maar de stof interesseert me heel erg. Daardoor is het heel goed te doen. Sterker nog: ik vind het echt heel leuk!”

Anita Reus:

“Ik ben heel blij dat ik hierdoor straks betere zorg kan verlenen” De leerlingen leren op dit moment veel over de basiszorg. Over hoe je een goede houding aanneemt wanneer je een cliënt verzorgt en hoe je iemand in bed verplaatst, maar er komt ook een groot deel anatomie aan te pas. De lessen zijn afwisselend op school te volgen, als een mix met digitale lessen en e-learnings. Ook worden gastlessen gegeven door collega’s uit de praktijk. “De afgelopen maanden heb ik ontzettend veel geleerd over het spijsverteringskanaal en het zenuwstelsel. Door te weten hoe ons lichaam werkt, kunnen we signalen bij cliënten herkennen en op tijd hulp inroepen. Complexe materie, maar ik ben heel blij dat ik hierdoor straks betere zorg kan verlenen”, besluit een zeer gemotiveerde Anita Reus.

www.hofenhiem.nl Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

zorg en welzijn in de regio

EEN BIJDRAGE VAN DE KEAR

Joukje (50) en Marijke (48):

“We hadden Samen Actief veel eerder moet ontdekken” Joukje (50) en Marijke (48) zijn twee deelnemers van ‘Samen Actief’. Ze zijn bij Samen Actief gekomen om weer onder de mensen te komen. Ze kwamen allebei apart van elkaar bij Samen Actief terecht, leerden elkaar kennen en er ontstond een mooie vriendschap. De groep van Samen Actief komt twee keer in de week bij elkaar om een wandeling te maken, te sporten, een spelletje te doen of een workshop te volgen.

oor onder andere ziekte,

verhoudt tot hun persoonlijke ambities

herstellende van kanker en

en doelen. Als buurtwerkers zijn wij er

schuldsanering zijn Joukje en

tijdens dit programma niet alleen om

Marijke thuis komen te zitten.

de deelnemers te motiveren en aan te

Ondanks dat ze allebei kinderen hebben

zetten tot participatie, maar zijn we er

zagen ze steeds meer hun netwerk om

ook voor ze, wanneer ze vastlopen en een

hen heen verdwijnen en werden de

luisterend oor nodig hebben. Er is ruimte

dagen zwaarder. Van een gezond leven,

voor een telefoontje of een één op één

een eigen onderneming, naar helemaal

gesprek om er vervolgens weer vol tegen

niks. De wereld om hen heen werd klein.

aan te gaan.”

“We hadden Samen Actief veel eerder

Een warme overdracht

moet ontdekken”, zeggen Joukje en

“Aan het einde van het project maken

Marijke. Bij Samen Actief vonden ze

wij een inschatting waar de deelnemers

herkenning en erkenning. Ze kunnen

staan in hun mogelijkheden tot

nu hun verhaal delen en voelen zich

participeren. Het blijft maatwerk

gesteund. Doordat Marijke niet kan

waardoor het van belang is dat wij de

autorijden in verband met lichamelijke

sociale kaart en het netwerk goed op orde

klachten haalt Joukje haar altijd op;

hebben. Wij begeleiden en bemiddelen

in ruil daarvoor neemt Marijke een

deelnemers naar een vervolg. Dit kan

zelfgemaakte maaltijd voor Joukje mee omdat zij het niet breed heeft door de schuldsanering. Een klein gebaar met een grote betekenis, het gevoel dat ze allebei van waarde zijn.

zijn bij ‘Samen Actief Light’, Pastiel, de

IN GESPREK MET

BUURTWERKER FRANK TIMMERMAN

Bewegen als middel

programma zorgen wij dat er een sfeer

Wurkjouwer, sportverenigingen of naar

ontstaat waarbij men elkaar vertrouwt

vrijwilligerswerk. Het kan ook zijn dat er

Frank

en waar er aandacht is voor elkaar, en

in de groep nieuwe sociale contacten zijn

Timmerman,

waarbij wij elkaar op een respectvolle

ontstaan waardoor men elkaar opzoekt

manier behandelen.“

en elkaar helpt. Zo kwam er eerder een

buurtwerker Sport en Cultuur,

Laagdrempelig Samen Actief is een collectieve en

vertelt er graag meer over: “Vanuit

idee vanuit de groep om gezamenlijk een

Coaching op talent

wandelgroep te starten. Wij ondersteunen

Frank: “Iedere deelnemer heeft zijn eigen

dit idee totdat het helemaal zelfstanding

laagdrempelige activiteit voor inwoners

onze functie als buurtwerker zorgen

doelen. Om deze doelen te laten slagen

draait. Voor ons is zo’n groep dan weer

uit De Fryske Marren die actiever

wij ervoor dat inwoners die meedoen

coachen wij de deelnemers tijdens het

een mooi initiatief wat dan onderdeel

willen worden, meer willen bewegen en

aan het project Samen Actief weer

programma en de beweegactiviteiten.

wordt van Samen Actief Light.”

sociale contacten willen opbouwen. De

zelfstandig kunnen participeren in de

We helpen de deelnemers vaardigheden

buurtwerkers van Sociaal Werk De Kear

maatschappij. Het project start met een

te ontwikkelen en op hun houding te

“Het is prachtig om te zien hoe

kijken samen met de deelnemers naar

intake door middel van de tool Mijn

reflecteren. Door hier aandacht aan te

iemand stap voor stap groeit naar een

hun persoonlijke doelen zodat ze hier

Positieve Gezondheid waarbij wordt

besteden kunnen de deelnemers nagaan

zelfredzamer leven en weer kan meedoen

ook zelf mee aan de slag kunnen. Met

gekeken naar de wensen, behoeften en

waar hun talenten liggen en hoe zich dit

in de maatschappij”, besluit Frank.

als resultaat een mooie vriendschap,

talenten van de deelnemer. Dit wordt

vrijwilligerswerk, extra ondersteuning

in kaart gebracht en gekoppeld aan

bij het dagelijks functioneren of gevoel

een persoonlijk doel. Tevens kijken

van zingeving.

wij goed of er meerdere individuele

Ook meedoen?

doelen samengebracht kunnen worden.

Wil je aansluiten bij Samen Actief, maar is het programma al gestart?

Want hoe dichter je aansluit bij wat de

Dan kun je instappen bij een Samen Actief Light groep. Dit zijn de lokale

deelnemers zelf aantrekkelijk vinden

beweeg- of activiteitengroepen waarbij je door kunt stromen naar het

en nodig hebben voor een grotere

Samen Actief programma. De buurtwerker uit jouw gebied zal met je

participatie, hoe beter het is.

kijken naar wat het beste bij je past.

Nadat de intakes zijn afgerond start de

Hebben we je interesse gewekt en wil je aansluiten bij een wandeling?

groep met het inhoudelijke programma.

Neem dan contact op met de buurtwerker uit jouw gebied:

Twee keer per week, twaalf weken lang,

GEBIED JOURE:

GEBIED LEMMER:

GEBIED BALK:

maar juist de deelnemers en hoe sport

Agnes Engelsma,

Lonneke Post,

Frank Timmerman,

en bewegen hen verder kan helpen bij de

tel. 06-8205 3677

tel. 06- 5129 1195

tel. 06-5129 1262

komt de groep samen om met zichzelf en elkaar aan de slag te gaan binnen verschillende thema’s. Niet het spel, training of de tak van sport zijn het vertrekpunt voor de programmering,

terugkeer in de maatschappij. Tijdens het Jouke en Marijke

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

Kijk op zorg

Henryke de Vries van Samen Fit & Vitaal

“Buiten zijn maakt Niet een gymzaal of sportschool maar de bosrijke omgeving van Oranjewoud vormt het decor van de beweeglessen van Samen Fit & Vitaal. Het fitnessbedrijf richt zich op de oudere doelgroep vanaf ongeveer vijftig jaar. De beweeglessen zijn voor ieders niveau goed te doen, waarbij vanzelfsprekend rekening wordt gehouden met veel voorkomende klachten in deze groep, zoals artrose, afname van spiermassa en verminderde balans. Alles draait om vitaliteit en de sociale interactie.

eze doelgroep helpen

Energiek gevoel

fit en vitaal te blijven,

En ze wist al gauw dat ze iets met de

dat is Henryke de Vries

oudere doelgroep wilde gaan doen. Grote

van Samen Fit & Vitaal

vraag natuurlijk: wat is oud? “Zo oud

op het lijf geschreven.

als je je voelt, daar hangt geen cijfertje

“Ik krijg er veel energie

aan. Ik heb het 50+ genoemd en dan

van, merk ook dat het me geen energie

mag iedereen voor zichzelf bepalen of

kost”, vertelt Henryke de Vries uit

dat hem of haar aanspreekt. Samen

Heerenveen. “En dan kost het ook geen

bewegen. Ik heb altijd zo gewerkt dat

moeite om te variëren en een leuke les

mensen en de omgeving de les maken.

neer te zetten. Ik heb in het verleden best

Die inspireren mij en daar komt de les

mijn onzekere kanten gehad, maar die

uit. Ik heb er voor gekozen om dit buiten

zijn helemaal weg. De interactie is voor

te doen omdat dat mezelf ook zo veel

mij het belangrijkst. Het enthousiasme

brengt. Het geeft je zoveel meer energie

van de mensen.” Dat enthousiasme

dan binnen. Zo ervaar ik dat. De natuur

begint bij jezelf, zo simpel is het in het

geeft je een positief gevoel. En vooral het

geval van Henryke.

energieke gevoel dat je daarna hebt. Daar heb je vooral de rest van de dag veel

Sportief gezin

plezier van. Met de fitnessmaterialen

Henryke de Vries (39) komt uit een

en af en toe een vleugje muziek, kun je

sportief gezin. Vader en moeder sportten

eindeloos variëren.”

veel en beide broers voetbalden. Sport zat in het gezin verankerd, bewegen

Nou ja, behalve als het spiegelglad is,

stond centraal. Er werd ook veel naar

sneeuwt en min vijftien is. Henryke: “Dán

sport gekeken. Niet zo gek dus dat

zeker niet, maar dat hebben we nog niet

Henryke al op jonge leeftijd wist dat

meegemaakt. En als dat gebeurt, worden

ze het cios wilde doen. Ze heeft tijdens

de lessen verplaatst.”

“Luisteren naar je lichaam is het allerbelangrijkst”

het cios de opleidingen fitness, health & management, MBvO-leidster (Meer

Verkeerde ademhaling

Bewegen voor Ouderen) en zwemdocente

Volgens de goedlachse sportinstructrice

afgerond. Ze is gecertificeerd trainster

is het vooral voor de oudere doelgroep

voor nordic walking, sportief wandelen,

belangrijk om in groepsverband te

pilates en aquasport. Henryke heeft

sporten. Het samen bewegen. “De lessen

intussen twintig jaar ervaring als sport-

zijn laagdrempelig. Iedereen kan op zijn

Bewust zijn van de ademhaling. Dat

dingen doet die je leuk vindt. Vaak zie je

en zwemdocente.

eigen niveau meedoen. Er wordt gelet

wordt vaak vergeten. Wat je veel ziet

dat mensen iets kiezen omdat ze denken

op lichaamshouding. Naarmate je ouder

is dat mensen tijdens de oefeningen

dat het goed is. Maar na een tijd afhaken

wordt, vermindert de balans, krijg je

de adem vasthouden omdat ze toch

omdat het toch niet bij ze past of omdat

meer moeite met de coördinatie. Door

spanningen voelen in het lijf. Door daar

het te belastend is. Prestatiedrang zorgt

het trainen van mobiliteit en stabiliteit

aandacht aan te schenken, hoop ik dat ze

er voor dat veel mensen denken dat je

is de kans groter dat deze doelgroep

daar in het dagelijks leven ook iets aan

een hoge hartslag moet halen om zo fit

langer zelfstandig kan blijven wonen.

hebben.”

en gezond mogelijk te blijven. Terwijl

Henryke de Vries op haar bakfiets die dienst doet als garderobe, koffie- en theehoek en EHBO-verzorgingspunt.

maar ik vind het wel belangrijk dat je

matig intensief bewegen vaak beter is.

Conditie, spierkracht, botversterkende oefeningen en aandacht voor het brein.

Matig intensief bewegen

Dan houd je het ook nog langer vol. De

Beweeg je brein fit. Daar doen we ook

“De cursisten houden net als ik ook

sociale factor is erg belangrijk. Dat er af

oefeningen voor. We hebben veel mensen

van het buiten zijn. Sinds het begin van

toe na de les koffie is en dat er zo nu en

met klachten. Daarom ben ik ook aan

de corona-epidemie is het duidelijker

dan iets gezelligs wordt georganiseerd.

het differentiëren. Ik geef altijd per

geworden dat mensen graag buiten zijn.

Dat zorgt er voor dat het leuk blijft. En

oefening meerdere opties aan hoe je hem

Maar binnen bewegen is uiteraard ook

als het ritme er in zit, zie je dat mensen

kunt uitvoeren. Want luisteren naar je

goed, want het gaat erom dat je beweegt.

blijven komen.”

lichaam is het allerbelangrijkst.

Er zijn veel dingen goed in het leven,

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

zorg en welzijn in de regio

blij”

TEKST EN BEELD: RICHARD DE JONGE

Chantal Hoevers Prins

“Niet te bang zijn voor de signalen die je in je lijf voelt” Ook uitstapjes Henryke verzorgt ook uitstapjes voor de bewoners van de woonvorm, al dan niet met een sportieve lading. Rollators achterin en hup, naar de bestemming waarvoor door de bewoners wordt gekozen. “Het is ook belangrijk dat ze niet alleen op en rond de woonvorm verblijven. Dat ze ook eens in een andere omgeving komen. Andere mensen ontmoeten. Buiten komen ze in aanraking met kinderen. En dan zie je dat er soms weinig verschillen zijn tussen jong en oud. Als straks het ergste van corona voorbij is,

Onlosmakelijk verbonden

komen daar nog mooiere dingen uit. Nog meer

Henryke de Vries en haar bakfiets zijn onlosmakelijk

samenwerkingen met de jonge generatie. Dat

met elkaar verbonden. Waar je haar ziet, is de bakfiets

vind ik dan ook weer mooi, want ik ben graag een

nooit ver weg. De bakfiets is al lang niet meer het

verbinder.”

vervoermiddel voor haar twee kinderen. Die hebben plaatsgemaakt voor fitnessattributen, kannen koffie

80/20 regel

en thee, en haar EHBO-kit. Tijdens de lessen doet de

Een gezonde leefstijl helpt je enorm om fit te zijn.

bakfiets ook dienst als garderobe voor jassen, tassen,

Daar probeert Henryke zelf zoveel mogelijk in mee

mobieltjes en sleutels. In het geval van regen is de

te gaan. Maar ook zij is maar een mens. “Zoals ik nu

bakfiets geheel af te sluiten met een hoes. “Ik heb

leef ben ik heel gezond, maar dat is wel eens anders

wel gedacht aan een elektrische bakfiets. Maar dat is

geweest”, erkent ze. “De 80/20 regel. In het weekend

natuurlijk een rare gedachte, want het gaat tenslotte

mag je best iets bij de koffie nemen en een snackje

om de sportieve activiteit. Het is een stevige en lichte

kan ook geen kwaad. Jezelf belonen voor de gezonde

bakfiets. Niet dat ik snel vooruit kom, maar dat hoeft

leefstijl van door de week, anders houd je het niet

ook niet. En belangrijk, ik hoef tenminste niet met de

vol.”

auto naar mijn werk”, lacht ze.

Fout imago nordic wandelen Juiste lichaamshouding

Nordic wandelen wordt vaak als ‘suf‘ bestempeld.

Naast het buiten bewegen in groepsverband

“Dat is jammer,” meent Henryke, “want het is een

heeft Henryke met haar Samen Fit & Vitaal een

complete en gevarieerde training waarbij je negentig

beweegaanbod bedacht voor mensen in een

procent van je spieren tegelijk aan het werk zet. Je

kleinschalige woonvorm in haar eigen woonwijk.

romp en armen worden ingezet en er worden rug-

“De bewoners hebben lichte zorg nodig, waarbij

en schouderspieren soepel gemaakt en verstevigd.”

zelfstandigheid zoveel mogelijk wordt gestimuleerd.

De juiste techniek is wel belangrijk en wordt tijdens

Omdat de bewoners veel binnen zijn, worden deze

de les aangeleerd. Ook worden er tussendoor

lessen uiteraard ook buiten gegeven. Goed kijken

spierversterkende en balans oefeningen gegeven.

waar individueel de behoeften liggen. Met die groep ben ik ook bezig met lichaamshouding, bewust zijn

Gelukhormoon

van de ademhaling. Hoe sta je zo stabiel mogelijk?

Langdurig zitten, weten we allemaal, is schadelijk.

Voor de bewoners die het minst mobiel zijn, geef ik

Voor alle leeftijden. Als onze spieren en gewrichten

geregeld stoelyoga.

niet in beweging komen, gaan ze vastzitten. Dat je lichamelijke klachten hebt, betekent niet dat je niet

Wat me sowieso opvalt is hoeveel mensen in het

kunt bewegen. “Niet te bang zijn voor de signalen

algemeen moeite hebben met de juiste manier

die je in je lijf voelt. Je kunt best veel aan. Ook

van tillen en bukken. En hoe sta je zo ontspannen

hartpatiënten. Juist voor hen is het belangrijk om

mogelijk? De meesten staan heel gespannen met

naar buiten te gaan en de frisse lucht op te snuiven.

de voeten tegen elkaar, hangen in de heupen,

Zeker als je stress ervaart is het buiten zijn ook heel

knieën overstrekt. Daar ben ik wel elke les bij alle

erg prettig. Dan wordt het gelukhormoon endorfine

groepen mee bezig: lichaamshouding, zonder dat dit

aangemaakt. Buiten zijn maakt blij.”

vervelend wordt. Want het plezier staat voorop.”

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

is erkend mantelzorgmakelaar en helpt mantelzorgers

‘ALLES GING GOED, TOTDAT MENEER DE DIAGNOSE PARKINSON KREEG’ Baas over eigen leven, dat zijn we het liefst. Zelf bepalen wanneer je naar buiten gaat, een kop koffie drinkt, op vakantie gaat, vrienden opzoekt. Veel mensenlevens zien er zo uit. Toch komt voor iedereen een moment waarop die vanzelfsprekendheid scheurtjes gaat vertonen. Al is het maar omdat de jaren nu eenmaal verstrijken en we allemaal ouder worden. We kunnen op een dag ook domme pech hebben, een ziekte of aandoening krijgen of een ongeval. Ineens heb je de hulp van anderen nodig om zelfredzaam te blijven. We worden, vanuit de geest van de ‘participatiesamenleving’, aangemoedigd om die hulp dichtbij huis te zoeken. Vanuit de gemeente wordt steeds meer een beroep gedaan op informele zorgverleners of vrijwilligers, maar die zijn er vrijwel niet. Uit onderzoek blijkt bovendien dat veel mensen het bezwaarlijk vinden om familie of vrienden om (meer) hulp te vragen. Om hulp vragen is niet zo gemakkelijk: het doet wat met je. Anderen niet tot ‘last’ willen zijn én de angst voor afhankelijkheid spelen hierin vaak een rol. Om deze redenen wimpelen mensen een hulpaanbod nog weleens af, terwijl ze die hulp juist zo hard nodig hebben. Daarnaast is het vragen om hulp voor veel mensen geen reële optie meer. Kinderen wonen vaak op afstand en het is niet meer vanzelfsprekend dat je familie om de hoek woont of dat buren mantelzorgtaken oppakken. Dat is allemaal geen probleem totdat we, om wat voor reden dan ook, in moeten leveren op onze zelfredzaamheid. Dit overkwam familie De Boer. Tot voor kort een zelfredzaam echtpaar. Meneer zorgde voor zijn echtgenote die na een val geopereerd moest worden en niet meer de oude werd. Alles ging goed. Totdat hij zelf de diagnose Parkinson kreeg: hun hele wereld stond op zijn kop. Na verloop van tijd bleek dat het echtpaar moeite had zichzelf te redden. Hun enige zoon, woonachtig in Breda, kon de zorg voor zijn ouders niet op zich nemen en hun netwerk is beperkt. De thuiszorg werd ingeschakeld, maar er was meer nodig. De huishouding moest gedaan worden en er was ondersteuning en persoonlijke begeleiding nodig om op een goede manier thuis te kunnen blijven wonen. Alle regeltaken, het uitzoekwerk en de aanvragen die daarbij kwamen kijken gaven de familie veel stress. Als mantelzorgmakelaar heb ik die regeltaken tijdelijk van de familie overgenomen. Tijdens het keukentafelgesprek met een sociaal professional van de gemeente brachten we in kaart welke ondersteuning en voorzieningen in huis nodig waren. Om zelfredzaam te blijven, is het belangrijk om vroegtijdig te signaleren dat hulp nodig is. Natuurlijk is niet iedereen in staat het heft in eigen handen te nemen en de eigen zorg te organiseren. Kan jij of je naaste hierbij ondersteuning gebruiken? Neem dan gerust vrijblijvend contact met mij op.

Over Chantal Hoevers Prins

Als mantelzorgmakelaar en pgb-specialist is Chantal Hoevers Prins de onafhankelijke allround cliëntondersteuner en zorgregelaar. Samen met haar team biedt Chantal integrale ondersteuning aan mantelzorgers, gemeenten, zorgprofessionals en werkgevers bij alle mantelzorgvragen. Chantal is erkend en geregistreerd mantelzorgmakelaar en onafhankelijk cliëntondersteuner.

telefoon: 0515 - 700 267 www.mantelzorgzaken.nl

Beg eleid in g V erz o rg in g en V erp leg in g

Het verschil zien tussen feit en mening

LANGER THUIS BLIJVEN WONEN MET THUISZORG

is ook een vak

KOM LANGS OP

15 maart 16.00-20.00

Je leert ’t bij

Comfortzorg biedt een breed pakket aan ambulante begeleiding, verpleging en verzorging aan huis. Uw hulpvragen kunnen zeer divers en specifiek zijn en daarom bieden wij altijd zorg op maat. MEER INFORMATIE NODIG? info@comfortzorg.nl | www.comfortzorg.nl

0513 - 43 77 64

Glasvezel internet in De Fryske Marren! Kom naar de Solcon advies- en inschrijfdag 19 maart 10.00 – 16.00 uur Expert Lemmer

Nu 2 wifi-versterkers gratis (t.w.v. € 139,90)

én korting op de installatie

www.solcon.nl/defryskemarren

zorg en welzijn in de regio EEN BIJDRAGE VAN ANTONIUS

Antonius: beter en sneller herstel na darmoperatie

“Patiënten houden zelf de regie en dat stimuleert” Fitter de operatie in en daarna sneller en beter herstellen. Dat is de essentie van het herstelprogramma ERAS 2.0 waar Antonius uitstekende resultaten mee boekt. Darmkankerpatiënten die dit programma doorlopen zijn snel op de been en ervaren minder complicaties. Daarnaast leidt ERAS 2.0 tot een halvering van de ligduur en vrijwel geen heropnames. “Dit grote effect heeft mij en mijn collega’s enorm verrast”, bekent chirurg Thijs Brandsma.

RAS staat voor Enhanced Recovery After Surgery oftewel verbeterd

Darmkanker, hoe herken ik het?

herstel na operatie. Met de introductie van versie 2.0 legt

Antonius de lat heel hoog. “We behoren

Darmkanker is één van de best behandelbare vormen van kanker mits de tumor op tijd wordt ontdekt. De zeven signalen zijn:

tot de kopgroep van tien ziekenhuizen in Nederland die ERAS 2.0 gecertificeerd zijn”, benadrukt de chirurg. Dit herstelprogramma focust op álle

• bloed of slijm bij de ontlasting •b lijvend veranderd ontlastingspatroon • verminderde eetlust • buikkramp of buikpijn • loze aandrang • onverklaarbaar gewichtsverlies • c onstante vermoeidheid door bloedarmoede

onderdelen van het darmkankertraject. Denk aan betere voorlichting en beweegen voedingsadviezen waardoor patiënten fitter de operatie ingaan. Verder is de pijnstilling tijdens de ingreep sterk aangepast. Patiënten krijgen minder opiaten en daardoor zijn ze eerder mobiel. Na de operatie komt de patiënt zo snel mogelijk weer uit bed. Met extra aandacht

Heeft u een of meerdere klachten? Neem dan contact op met uw huisarts.

voor beweging en voeding kan de patiënt snel en veilig naar huis. “Dankzij ERAS 2.0 is de gemiddelde ligduur van darmkankerpatiënten verminderd van zes naar drie dagen”, licht chirurg Thijs Brandsma toe.

Teamprestatie

“Gezond eten, voldoende beweging en stoppen met roken en drinken: het helpt allemaal om de operatie fitter in te gaan”

Trots Een ander kenmerk van ERAS 2.0 is

Dit mooie

dat elk facet van het zorgproces wordt

resultaat is

geregistreerd. “We leggen per patiënt alle

volgens hem

beweging en stoppen met roken en

precies uit wat er voor, tijdens en na de

gegevens en uitkomsten vast: van de

een heuse

drinken: het helpt allemaal om de

operatie gaat gebeuren”, vertelt Carmen.

hoeveelheid pijnstilling en de mate van misselijkheid tot eventuele complicaties”,

teamprestatie.

operatie fitter in te gaan”, verzekert

Ook als zorg thuis nodig is, wordt dit

Want behalve

Jantien. Bovendien leveren patiënten op

geregeld. “Dankzij deze optimale

chirurgen dragen

Th i

js B

ra n d s m a

vertelt chirurg Thijs Brandsma. Deze zorgvuldige registratie biedt

deze manier een actieve bijdrage aan hun

voorbereiding weten

ook anesthesiologen, poli-, OK- en

conditieopbouw en herstel. “Ze houden

patiënten precies wat ze

afdelingsmedewerkers, fysiotherapeuten

zelf de regie en dat stimuleert.”

kunnen verwachten.”

Optimale voorlichting

Vertrouwen

van het protocol. Daarnaast

Verder is een belangrijke rol

Ook Carmen Bethlehem,

Op de dag van de operatie

biedt deze databank ons de

weggelegd voor Jantien van der Sluis,

verpleegkundige op de afdeling

melden patiënten zich op

verpleegkundig specialist oncologie

Chirurgie en ERAS-verpleegkundige,

de afdeling Chirurgie. Ook

en casemanager. Als na een dikke

speelt een cruciale rol binnen dit

daar zijn ze in vertrouwde handen,

darmonderzoek het vermoeden op een

programma. Dat begon al in de

want het gehele verpleegkundige team is

De mooie resultaten van ERAS 2.0

kwaadaardigheid bestaat, gaat zij zo snel

voorbereidingsfase. “Samen met mijn

geschoold in ERAS 2.0. Sinds de invoering

zijn voor Antonius reden genoeg om

mogelijk met de patiënt in gesprek. “Ik kijk

collega Didi Roelofs heb ik folderteksten

van dit programma gaan patiënten lopend

dit internationale programma uit te

vooral naar de mate van kwetsbaarheid:

geschreven en protocollen opgesteld.”

naar de operatiekamer in plaats van

rollen naar de vakgroepen Urologie en

is er sprake van gewichtsverlies of

Ze hoefden het wiel niet zelf uit te

liggend. “Zo blijven ze zo lang mogelijk in

Gynaecologie. Carmen, Jantien en Thijs

bloedarmoede en hoe zelfredzaam is de

vinden. “Collega’s uit het Martini

beweging en voelen ze zich veel minder

zijn trots dat ERAS 2.0 in zo’n korte tijd op

patiënt?” Zo nodig schrijft

Ziekenhuis hebben ons prima geholpen

patiënt.” Enkele dagen na ontslag neemt

de kaart staat.

verschillende voordelen. “Zo houden we onszelf scherp in

en diëtisten hun steentje bij.

het consequent toepassen

begeleiding was zeer waardevol.”

en ijzertabletten voor.

bij de invoering van ERAS 2.0, hun

Jantien een laxeermiddel

mogelijkheid om dit zorgpad nB

e t h le

he m

verder te optimaliseren.”

de ERAS-verpleegkundige telefonisch contact op met de patiënt. “Ik informeer

“Ondanks corona waren álle disciplines

Vervolgens verwijst ze

De ERAS-verpleegkundigen

naar het herstel en vraag hoe hij of zij

bereid hier hun schouders onder te zetten.”

de patiënt door naar

bereiden patiënten zorgvuldig

het traject heeft ervaren”, vertelt Carmen.

Teamwork 2.0 dus? “Dat klopt”, reageert

de fysiotherapeut

voor op hun darmoperatie. “Circa

Zij benadrukt dat patiënten zowel voor

de chirurg. “We hebben samen iets moois

en zo nodig naar de

één tot twee weken voor de

als na de ingreep contact met haar

neergezet waar de patiënt sneller beter van

operatie nodigen we hen uit op

mogen opnemen. “We zijn laagdrempelig

wordt. Dat geeft mij veel voldoening.”

ons polispreekuur. Dan leggen we

bereikbaar.”

diëtist en geriater. “Gezond eten, voldoende

n ti

van d e r S l ui s

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

Kijk op zorg TEKST EN BEELD: HENK VAN DER VEER

“Het zijn de kleine dingen die Bos- en Meerzicht groot maken” Het fraai gelegen Bos- en Meerzicht aan de Jan Schotanuswei nr. 12 in Oudemirdum is een particuliere woon- en zorgboerderij voor ouderen, onder directie van Debby Nota. Dat bij Bos- en Meerzicht gastvrijheid en welzijn centraal staan, wisten we al bij eerdere bezoeken. Hier wordt zorg ‘met een gouden randje’ geleverd. Dat ervaren we ook wanneer we vlak voor Valentijnsdag (14 februari) te gast zijn bij Debby Nota. “Kom binnen”, zegt Debby Nota die ons al bij de ingang uitnodigend staat op te wachten. We schuiven aan bij een heuse Valentijns High Tea. “Wat wil je drinken?”, is haar overbodige vraag. We antwoorden dat het maar thee moet worden. In de ruime ontmoetingsruimte zitten zo’n twintig bewoners aan gezellige tafeltjes bij elkaar. Aan een van de zijkanten van de ‘huiskamer’ staan rode hartjes om het thema van de middag nog maar eens te accentueren: Love is in the air! Uiteraard willen de bewoners eerst van alles weten van die schrijvende gast. “Oh, jo binne fan de ferhalekrante”, zegt één van hen treffend en complimenteus. Inderdaad, ook vanmiddag komen we weer een verhaal ophalen maar ook om sfeer (letterlijk!) te proeven. huiskamer versieren. Daarvoor zijn al Ik geniet als zestigplusser met volle

veertig doosjes bonbons gehaald in de

teugen mee van heerlijke hapjes, in

vorm van hartjes. Als de bewoners dan ’s

gezelschap van vitale ouderen die alweer

ochtends bij het ontbijt komen, dan ligt

een meer dan gezellige middag in het

er voor iedereen zo’n klein doosje klaar.

huis beleven. “We beginnen met het zoet

Onze kok houdt dan ook weer rekening

en het tweede gedeelte van de High Tea

met het menu van die dag, dat wordt

sluiten we af met wat hartigs”, geeft de

iets dat verbonden is aan Valentijnsdag.

enthousiaste directeur als voorschot op

We trekken dingen door.”

wat komen gaat. Ondertussen geniet een vijftal dames

Alle bewoners hebben veel plezier met de bingo.

daar aandacht voor kunt hebben. Dáár

hebben”, zegt Debby. “We hebben een heel

gaat het in essentie om.”

divers programma, waar aan meegedaan

Niet eentonig

volop van de zoete lekkernijen die op

“Valentijnsdag is voor deze generatie

de etagère staan en laten duidelijk

Over liefde gesproken, is die ook bij

Tea, Vocal Roses, een dansgroep, bezoek

helemaal geen ding”, vertelt Debby

blijken dat ze een dergelijke activiteit

ouderen nog aanwezig? Debby Nota: “Ik

aan de Orchideeënhoeve...”

Nota terwijl wij aan ons kopje thee

waarderen. “Wie wil nu niet van al dit

begrijp de gereserveerdheid van deze

lurken. “In Bos- en Meerzicht zijn we wel

lekkers genieten?”, zegt één van de dames.

vraag en ik weet dat er een taboe op rust.

Als de hartige hapjes op tafel worden

opgegroeid om, als het maar even kan,

“Maar het is toch ook echt de gezelligheid

Toch geef ik er antwoord op omdat het

gezet, gaat de traditionele bingo van

dingen te vieren, want de dagen moeten

waar het om draait. Wij hoeven hier niet

ook zeker bij ons zorgteam een onderwerp

start. Het plezier spat er vanaf. Een

niet eentonig worden als je hier woont.

aan mee te doen. Als je wilt kun je al die

van gesprek is. Als hier jonge mensen

van de aanwezige heren, Roel, is

Vandaar dat ‘de afdeling activiteiten’

lekkere hapjes ook op je kamer krijgen.

komen werken, dan vragen ze mij en het

fanatiek bezig en het kan dan ook niet

dan zoiets presenteert. We zitten nu in

Ik kies hiervoor en heb mijn buurvrouw

zorgteam wel hoe ze daar mee om moeten

uitblijven of hij roept onterecht in

het weekend vóór 14 februari, en die

vanmiddag opgehaald. Ze wilde eerst niet.”

gaan. Intimiteit bij ouderen blijft ook

z’n enthousiasme: “Bingo!” De dames

belangrijk en dat bespreken we hier met

moeten erom lachen, Roel gelukkig ook.

maandag zal de nachtdienst alles in de “En bevalt het?”, vragen wij de

kan worden.” En ze somt op: “Een High

respect. Het is er.” Als wij aan het einde van de middag de

‘buurvrouw’. “Och man, wat ben ik blij dat ik hier zit”, antwoordt die. Ook aan de

Hartige hapjes

prijzen uit mogen reiken, is er nogmaals

andere tafeltjes genieten de deelnemers

In de keuken zijn Corrie en Sietske, de

hilariteit als Roel zegt dat de tube

met volle teugen van deze High Tea.

activiteitenbegeleiders, druk bezig om

anti-rimpel crème voor Debby is! Mijn

En als ‘haar bewoners’ het naar de zin

de hartige hapjes op de

middag kon al niet meer

hebben, heeft Debby Nota dat ook.

etagères te rangschikken.

stuk en al helemaal niet

De beide dames, samen

als één van de dames mij

De weg naar ouderdom

met Diny, hebben deze

‘een jonge kerel’ noemt die

“Op weg naar ouderdom verlies je

activiteit al ruim van

haar een vuurrood hart mag

heel veel dingen, maar koester je ook

tevoren gepland. Bij

overhandigen. “Het

datgene wat je nog wel hebt en kunt”,

Bos- en Meerzicht wordt

zijn de kleine dingen die

spreekt Debby wijze woorden. “Wat wij

nooit ‘zomaar’ iets

Bos- en Meerzicht groot

bij Bos- en Meerzicht doen is constant

georganiseerd. “Anders

maken”, weet een lachende

kijken naar wie die oudere is die ouder

zou je hier elke week een

Debby Nota!

wordt en wat er nog wél is en hoe je

sjoelbak of Rummikub

Debby Nota

Corrie en Sietske in de keuken

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

zorg en welzijn in de regio

TEKST SONJA HARKEMA // BEELD BERGMAN CLINICS

BRANDED CONTENT

Elke vrouw is anders

Behalve als het op sommige klachten aankomt De één gebeurt het van de één op de andere dag, bij de ander speelt het al jaren: pijn en ongemak in je bekkenbodemgebied. Het hebben van urineverlies, een verzakking of problemen met de ontlasting brengt voor veel vrouwen schaamte met zich mee. Het zijn klachten die voorkomen op alle leeftijden. Vaak staan ze in verband met de conditie van je bekkenbodem. En het belangrijkste: ze zijn goed te verhelpen en je bent echt niet de enige.

Je bekkenbodem

JE BENT NIET DE ENIGE

Je bekken bestaat uit verschillende botten en heeft een belangrijke rol bij je houding en hoe je beweegt. In het bekken liggen de endeldarm,

• Eén op de vier vrouwen

de baarmoeder, de blaas en de plasbuis. Deze steunen

boven de dertig jaar

allemaal op de bekkenbodem,

heeft last van ongewild

die gevormd wordt door

urineverlies. • Pijn bij het plassen komt

verschillende spieren.

bij 5% tot 10% van de vrouwen voor.

Naast het bieden van

• Ongeveer 30% van

ondersteuning aan de organen geven je bekkenbodemspieren

de vrouwen heeft

controle over het legen van

problemen bij de stoelgang.

je blaas en darmen. Ook

• Zo’n 6% van de

spelen de spieren een rol in de seksualiteit. Als je bekkenbodem

volwassen vrouwen

verzwakt is of juist te sterk

heeft last van ontlastingsverlies.

gespannen is, kunnen er

• Zo’n 20% van de

klachten ontstaan.

vrouwen (ook al bij

Blaasklachten

twintigjarigen) heeft last

Inspanningsincontinentie komt

van één of meerdere seksuele klachten.

veel voor bij vrouwen. Eén op de vier vrouwen heeft er last van.

Vaginale verzakking

klachten in de loop van de dag

twee weken op consult kunt

Tijdens bijvoorbeeld hoesten,

Wanneer de bekkenbodem-

of na inspanning.

komen. Is er een operatie

volwassen vrouwen

lachen en sporten kun je te

spieren uitrekken of beschadigd

nodig? Dan probeert Bergman

krijgt te maken met

maken krijgen met ongewenst

raken, zakken de baarmoeder,

Er is veel mogelijk bij een

Clinics je al binnen een

de gevolgen van een

urineverlies. Vrouwen durven

blaas en/of darmen in de

verzakking. Welke behandeling

maand na de indicatie te

vaginale verzakking.

hier uit schaamte vaak niet

vagina. Deze kunnen in

het beste is voor jou, hangt af

behandelen.

over te praten. En dat is

sommige gevallen zelfs naar

van het type verzakking. In

zonde, want er zijn goede

buiten komen. Dat kan

ernstige gevallen is een operatie

Bezoek aan de kliniek

behandelmogelijkheden. Voor

verschillende problemen geven,

nodig. Maar oefentherapie

Bergman Clinics heeft met alle

beperken door je klachten. Er

inspanningsincontinentie

zoals een zwaar gevoel in de

of het plaatsen van een ring

zorgverzekeraars afspraken

zijn mensen die je graag willen

kan deze bestaan uit

vagina (schede), problemen met

(pessarium) nemen ook al veel

gemaakt. Wanneer je een

helpen en ervoor kunnen zorgen

bekkenfysiotherapie of een

zitten en/of problemen bij de

klachten weg.

doorverwijzing en een medische

dat je zo snel mogelijk weer

kleine ingreep.

ontlasting. Vaak verergeren de

indicatie hebt, krijg je de zorg

lekker in je vel zit.

Behandeling in de buurt

• Ongeveer 25% van de

dus voor 100% vergoed. Voor meer informatie

In Heerenveen vind je een kliniek van Bergman Clinics

Probeer over die drempel heen

kun je terecht op

| Vrouw. Een toegankelijk

te stappen en laat je niet langer

www.bergmanclinics.nl/vrouw

medisch centrum dat zich specifiek richt op zorg voor vrouwen en waar artsen werken die gespecialiseerd zijn in (uro)gynaecologische zorg. Bovendien werken ze samen met academische ziekenhuizen, zoals UMC Utrecht en het Amsterdam UMC.

• Blaasklachten

• Onderbuikpijn

• Verzakking

• Ontlastingsklachten

Om je zo snel mogelijk te

• Anticonceptie

• Pijn bij het vrijen

kunnen helpen, werkt

• Menopauze en overgang

• Vulva aandoeningen

Bergman Clinics | Vrouw met

• Bekkenpijn

korte wachttijden. Zo mag je Bergman Clinics in Heerenveen

MET WELKE KLACHTEN KUN JE BIJ BERGMAN CLINICS | VROUW TERECHT?

ervan uitgaan dat je binnen

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

&UITGAAN

CULTUUR

NUMMER 02 • 2022

SELWYN RIJK, KUNSTENAAR/KNUTSELAAR

“Kunst moet je zien; je moet e Over bijna iedereen is informatie te vinden op internet. Als je ooit twee droge worsten hebt gewonnen op een klaverjastoernooi van de voetbalclub staat het voor eeuwig op de digitale snelweg. Niemand ontkomt aan Google. Of toch wel. Over de kunstenaar Selwyn Rijk uit Gaasterland is geen info te vinden. Alleen een vergeelde klassenfoto uit 1983 van de lagere school in Koudum. Selwyn Rijk doet niet aan trends, maakt geen tweets, zit niet op Instagram, laat staan TikTok. Selwyn is alleen maar bezig met het maken van kunst.

“ “Ik wil niet dat je een portret van mij maakt”, zegt Selwyn Rijk als ik hem een hand geef. “Ik wil geen interview over waar ik geboren ben, wie mijn ouders zijn en waar ik naar school ben gegaan. Dan wordt het zo’n Goede Tijden Slechte Tijden-verhaaltje. Daar heb ik geen zin in. Ik wil het alleen maar hebben over mijn kunst.”

IN DE BOSSEN…

Selwyn woont in de bossen van Gaasterland, niet ver van Oudemirdum. Hij woont in een houten huisje annex atelier dat je met recht een Tiny House mag noemen. In de woning, waar een houtkachel staat te loeien, is het een wirwar van verf, materiaal en half afgemaakte kunstwerken. Er is geen plek voor een bed; Selwyn slaapt in een stoel. “Ik ben geen fan van slapen”, zegt Selwyn. “Het voordeel van slapen in een stoel is dat als ik wakker word, gelijk aan de werktafel zit en ik

“IK GELOOF IN ALLES EN VIND ALLES MOOI”

weer verder kan.” Naast zijn huisje staat een woonwagen die is omgebouwd tot museum. ‘Rijks-museum’, zo is te lezen boven de ingang. In de woonwagen staat en hangt Selwyns kunst. En het is héél veel kunst.

KUNSTENAAR/KNUTSELAAR Het eerste wat opvalt is dat Selwyn veel kleur gebruikt. De kleuren spatten bijna letterlijk van de werken. Ook zijn de items divers. Er zijn miniaturen en beelden, maar ook imposante schilderijen.

Het RijksMuseum van Selwyn

“Ik noem mijzelf geen kunstenaar maar een knutselaar. Ik kan realistisch schilderen maar dat neemt veel tijd en dan ben ik in mijn hoofd alweer bij het volgende idee. Zoals bijvoorbeeld mijn serie ‘Vreemde Kwasten’. Dat is begonnen als een grapje maar is een hele serie geworden. De bezoekers die hier komen zijn ook vaak geïnteresseerd in mijn ‘Cocktussen’. Dat zijn cactussen in de vorm van een piemel. Mensen vinden die grappig.” Zijn eerste werk was een schilderij voor zijn moeder. Daarna deed hij negen jaar niets aan kunst. “Laten we zeggen dat ik lang aan het puberen was.” Nu werkt Selwyn veel en vaak. “Er gaat geen dag voorbij dat ik geen kunst maak. Ik heb veel energie en altijd inspiratie. Als ik wakker word heb ik al ideeën. Ik sta altijd aan. Soms schilder ik stenen die ik in het bos heb gevonden; dan maak ik

TEKST FREDDIE SCHELTEMA // FOTO’S: SELWYN RIJK

er niet over praten”

COLUMN

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

mr. DORIEN KOOPMANS-DE BOER

ER ONTBREEKT IETS IN DE ERFENIS?! De tante van Alida is onlangs overleden. Tante heeft vroeger altijd tegen Alida gezegd dat zij haar gouden ring zou erven, omdat die ring in de vrouwelijke lijn van de familie moest blijven. Nu blijkt dat de betreffende ring er niet meer is. Alida vraagt zich af of ze dan nog recht heeft op een geldbedrag, aangezien de ring best veel waard was. De notaris legt uit dat iedereen een legaat van een bepaald voorwerp kan opnemen in zijn of haar testament. Maar als dit voorwerp er bij overlijden niet meer is, komt het legaat te vervallen. Ofwel: is het voorwerp bij overlijden niet meer aanwezig, dan krijg je niets. Enkele kunstwerken van Selwyn hebben raakvlakken met de schilderijen van Dali. Toch heeft Selwyn Rijk zijn eigen stijl.

weer iets van hout of maak ik een schilderij. Het gaat altijd door. Ik heb ook veel dakpannen beschilderd die ik vaak als presentje aan bezoekers gaf.”

KLEUR-RIJK LEVEN In zijn 44-jarige leven heeft Selwyn veel van de wereld gezien. Hij is in totaal in 28 landen geweest. Hij woonde en werkte in Nieuw-Zeeland, bouwde een huis in Frankrijk en zat in de botenbusiness in Ierland. Nu voelt hij zich thuis in Gaasterland, op de Beukenlaan, waar hij naast zijn vader woont. “Ik ben geen kluizenaar want ik heb graag mensen om mij heen, maar ik woon alleen. Het kan best zijn dat ik over tien jaar met dertig hippies in een boerderij woon. Maar nu ben ik tevreden met wat ik heb. Ik heb niet veel nodig”, verklaart hij.

FESTIVALS Selwyn maakt ook grote werken voor festivals. Zo stonden zijn kunstwerken op het Play Festival en op het Psy-Fi festival. Hij maakte de imposante ingang voor het psychedelisch trance en dance festival op de Groene Ster. Selwyn kreeg veel complimenten maar is teleurgesteld in de organisatie van Psy-Fi in Leeuwarden. “Ik had veel tijd en energie gestoken in mijn kunstwerk maar kreeg nog geen bedankje. Dat vond ik ontzettend teleurstellend en daarom ga ik voor die organisatie niet meer werken.”

PLEZIER EN HUMOR IN HET WERK Een echte kunstheld of voorbeeld heeft Selwyn niet, al hebben enkele werken raakvlakken met de surrealistische schilderijen van Salvador Dali. “Ik geloof in alles en vind alles mooi. Maar ik heb mijn eigen stijl. Ik begin gewoon te rommelen en zie wel wat het wordt. En het wordt altijd wat. Mijn plezier zit in het maken. Er zit ook veel emotie in mijn werk. Vaak ben ik verbaasd over

“MIJN PLEZIER ZIT IN HET MAKEN”

het resultaat.” Ook moet er humor in zijn werken zitten, vindt hij. Naast de genoemde ‘Cocktussen’ en de ‘Vreemde Kwasten’ heeft Selwyn sculpturen gemaakt van een kapotte wasmand en en een kapot wasrekje. “Dit was ooit een wasrekje en is nu een was-rekje. En dit was een wasmachine maar ik heb het bewerkt en is nu een was-machine. Ik mag graag met woorden spelen.” Al zijn werken hebben een dubbele bodem. “Als je goed kijkt hebben mijn werken ook een belangrijke achterkant. Iedereen kijkt naar de voorkant maar ook aan de keerzijde zit een verhaal. Zelfs mijn schilderijen hebben ook aan de achterkant een boodschap.”

HET GAAT ALLEEN MAAR OM DE KUNST Eigenlijk zoekt Selwyn Rijk een manager of galeriehouder die brood ziet in zijn kunstwerken. Zelf zijn werk in de markt zetten en aan de man brengen ziet hij niet zitten. “Dat zakelijke aspect van de kunst interesseert mij niet. Ik moet kunst maken en creatief zijn. Dat is wat ik kan en waar ik goed in ben. Een ander moet zorgen voor verkoop. Ik heb daar trouwens ook geen tijd voor.” Nee, Selwyn maakt zich niet druk en wíl zich ook niet druk maken over zakelijke beslommeringen, of over dagelijkse tweets op Twitter of schijtlollige Insta’s. Bij Selwyn Rijk draait alles alleen maar om de kunst. “Kunst moet je zien; je moet er niet over praten.”

In de ‘omgekeerde situatie’ kan het voorkomen dat het voorwerp zich nog wel in de nalatenschap bevindt, maar degene aan wie dit legaat is toegekend niet meer in leven is. Dan blijft dit voorwerp gewoon in de erfenis. Het kan niet meer aan die persoon worden afgegeven. Een uitzondering geldt wanneer de erflater zelf regels opstelt in het testament waarbij het legaat wordt toegekend. Tante had in haar testament kunnen opnemen dat Alida, bij het ontbreken van de gouden ring, alsnog de waarde in geld zou krijgen. En dat wanneer Alida eerder zou overlijden dan zijzelf, de ring naar Alida’s dochter zou gaan (plaatsvervulling). Tante zou ook kunnen aangeven of Alida de waarde van de ring nog zou moeten verrekenen met de andere erfgenamen. Het is dus goed om met de notaris van tevoren alle mogelijke scenario’s door te spreken. Het maken van een testament is maatwerk.

Kortestreek 16 8531 JG Lemmer T: 0514 561712 E: info@notarisalberda.nl

www.notarisalberda.nl

Hét maandblad

KOM PROEFROEIEN IN SNEEK

met verhalen uit jouw regio

Op zaterdag 26 maart is onze open dag! Maak kennis met roeivereniging De Geeuw van 9 tot 12 uur.

op de bank én... online!

Na deze ochtend kijk je in drie lessen of deze sport bij jou past, voordat je echt lid wordt.

HET LAATSTE (SPORT)NIEUWS LEES JE ONLINE OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Ben je een ervaren roeier? Ook dan ben je van harte welkom bij onze vereniging. Laat ons weten dat je komt via instructie@degeeuw.nl

Meer info? kijk op www.degeeuw.nl Adres: Malta 1a, 8601 GW Sneek (achter de brandweerkazerne)

deFryskeMarren VOLG ONS!

ALLE VOORDELEN OP EEN RIJTJE

20 cm diameter

BIG GREEN

WATER ONTHARDER

Voorkomt kalkaanslag Verwijdert bestaande kalk Verbetert geur, kleur en smaak Filtert op chemicaliën Behoudt calcium en magnesium latie

Prijs incl. instal

Voorkomt kalkaanslag en filtert je drinkwater

46 cm

€

Verspilt geen water Werkt zonder zout Gebruikt geen stroom Geen afvoer nodig Onderhoudsvrij Milieuvriendelijk Duurzaam

OOK IDEAAL VOOR VAKANTIEWONINGEN

Verwijdert sediment, zware metalen en chemicaliën

Zamarra Kok

Actie:

1-ste vervangfilter volgend jaar

GRATIS!

De Big Green wordt geleverd en geïnstalleerd door een van onze ervaren installateurs. Zo bent u ervan verzekerd dat alles perfect werkt, heeft u voortaan geen last meer van kalkaanslag en kunt genieten van zuiver drinkwater.

Kalkaanslag is een grote ergernis; het maakt de toiletpot bruin, douchetegels dof en is slecht voor apparaten. Daarom heb ik een Big Green kalkpreventie apparaat met koolstoffilter laten installeren. Zacht water (en dus koffie en thee) smaakt beter en de waterkoker blijft schoon. Ik kan met een kwart minder (vaat)wasmiddel toe en hoef geen speciale sanitairreiniger meer te gebruiken. Vooral het gebrek aan kalkaanslag in de badkamer scheelt erg veel poetswerk. Helaas moet ik de douche nog wel nadrogen, omdat anders opgedroogde waterdruppels met magnesiumresidu zichtbaar blijven. Telegraaf, 4 juli 2020

Ongefilterd kraanwater

Gefilterd met de Big Green

Filter geplaatst in kruipruimte

Filter geplaatst in meterkast

www.big-green.nl • Informatie 0299-321188

deFryskeMarren // CULTUUR&UITGAAN deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

ZATERDAG 2 APRIL

WOEZEL EN PIP

VIEREN HUN 15-JARIG BESTAAN IN HET POSTHUIS THEATER De kleine kinderhelden Woezel en Pip vieren het 15-jarig bestaan van de Tovertuin en dat doen ze groots in het Posthuis Theater in Heerenveen op zaterdag 2 april om twee uur met de ‘Woezel & Pip Sing-a-long’.

BEELD: DROMENVANGER BV

Het wordt één groot muzikaal meezingfeest met Woezel en Pip zelf en hun vriendjes Charlie en Buurpoes. De meest bijzondere, leukste, liefste, grappigste én memorabele momenten uit de afgelopen jaren in het theater staan centraal, dus het wordt een show vol highlights waarin stilzitten absoluut geen optie is! Haal samen met alle vriendjes uit de Tovertuin herinneringen op, zing mee met de grootste theaterhits en herleef de mooiste momenten die je vergat of die je juist nooit vergeten bent helemaal opnieuw. En na de voorstelling mag je vast nog wel even knuffelen met Woezel, Pip, Charlie en Buurpoes tijdens een speciale meet & greet. De voorstelling is geschikt voor 2+. Zaterdag 2 april | 14:00 uur | € 18,- | www.posthuistheater.nl

VRIJDAG 18 EN ZATERDAG 19 MAART

PHEIFER & BLOM EN STEFANO KEIZERS De theaters zijn weer open en in het weekend van 18 en 19 maart valt er veel te lachen in Theater Sneek.

LUCKY FONZ III MET NIEUW ALBUM NAAR BOLWERK VRIJDAG 11 MAART

Lucky Fonz III is één van de meest geliefde zangers en live-artiesten van Nederland. Hij scoorde hits met ‘Ik heb een meisje’ en ‘Linde met een E’. Na zijn succesvolle theatertournees en festivaloptredens keert Lucky Fonz terug naar de clubzalen. Zijn unieke shows staan bekend om de bijzondere combinatie van prachtige liedjes, eigenzinnige teksten, humor en ontroering. Het publiek wordt heen en weer geslingerd tussen stille emoties en uitbundig gefeest; er mag worden gehuild, maar ook meegezongen. Op 4 maart verscheen het nieuwe album van Lucky Fonz: ‘Hemellichamen’, een ontroerende verzameling van schitterende Nederlandstalige liedjes waaronder ‘Toedeloe’, ‘Ik ben een sukkel’ en ‘Kwantumwetenschapper’. Melancholisch, extatisch, hartverscheurend en hilarisch; Lucky Fonz III is weer in topvorm! VRIJDAG 11 MAART // AANVANG: 21.00 UUR // € 17,50 (VVK € 15,-)

PHEIFER & BLOM VRIJDAG 18 MAART

Op vrijdag 18 maart komen de dames Pheifer & Blom naar de Tüöttenzaal. Anniek Pheifer en Jacqueline Blom zijn al jaren bekende gezichten op televisie én op de planken en twee van de grappigste actrices van ons land.

STEFANO KEIZERS ZATERDAG 19 MAART

Op zaterdag 19 maart komt Stefano Keizers terug naar de Noorderkerkzaal. Dit keer met een show met de titel ‘Hans Teeuwen’. Stefano Keizers raakte bij het televisiepubliek bekend met programma’s als De Slimste Mens, Het Perfecte Plaatje en Expeditie Robinson. In het theater is zijn ontregelend cabaret spraakmakend. ‘Hans Teeuwen’ is alweer het derde cabaretprogramma van Stefano Keizers.

Voor het eerst brengen zij nu een fysieke, muzikale en absurde duovoorstelling, boordevol brutale inzichten op het dagelijkse leven, waarin niets en niemand wordt ontzien.

KIJK VOOR MEER INFO EN TICKETS OP THEATERSNEEK.NL

uit agenda 11 MAART T/M 10 APRIL

t/m 2 april

donderdag 17 maart

zondag 20 maart

zaterdag 2 april

OOSTERZEE EXPOSITIE

SNEEK THEATER

SNEEK MUZIEK

SNEEK CABARET

hangwerk

festen

Kunstenaars Martin Brandsma en Jan van der Til tonen hun werk. WWW.NUWELAND.NL

t/m 10 april

Peter Heerschop, Viggo Waas, Bas Hoeflaak en vele anderen spelen in een aangrijpende voorstelling waar humor en drama hand in hand gaan. WWW.THEATERSNEEK.NL

kiek, su was sneek

the kilkennys

Deze Ierse folkband geeft klassieke Ierse folksongs en ballades een nieuwe twist.

tournee cameretten Finalistentournee van de 55e editie Cameretten Festival. WWW.THEATERSNEEK.NL

WWW.HETBOLWERK.NL

de speld

zondag 3 april

sneek attack

it preamke

SNEEK CABARET

Geniet vanaf het water van de prachtige omgeving van Makkum.

Satirisch nieuwsplatform De Speld gaat de strijd aan met alles wat ons de komende decennia te wachten staat.

SNEEK BEURS Hardrock en metal platenbeurs met 80 meter vinyl, CD’s & merchandise.

WWW.FRIESSCHEEPVAARTMUSEUM.NL

WWW.ITPREAMKE.NL

WWW.THEATERSNEEK.NL

WWW.HETBOLWERK.NL

vrijdag 11 maart

vrijdag 18 maart

zaterdag 26 maart

vr. 8 en za. 9 april

SNEEK MUZIEK Prachtige Nederlandstalige liedjes met eigenzinnige teksten, humor en ontroering.

BALK MUZIEK Rapalje gaat op reis langs theaters en neemt het publiek mee naar de Schotse Hooglanden.

BOLSWARD MUZIEK Muzikaal talent uit Bolsward en omgeving zorgen samen voor een avondvullend programma.

SCHARSTERBRUG FESTIVAL Start van het festivalseizoen met een tweedaags muziekfestival.

SNEEK EXPOSITIE Nostalgie en verwondering voeren de boventoon bij het zien van Sneek 100 jaar geleden.

lucky fonz III

WWW.HETBOLWERK.NL

MAKKUM RONDVAART

rapalje

WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL

zaterdag 12 maart

zaterdag 19 maart

rysterbosk

RIJS EXCURSIE Maak kennis met het Rysterbosk en alle bijzondere verhalen die daarbij horen. WWW.ITFRYSKEGEA.NL

koeknuffeldag

DELFSTRAHUIZEN EXCURSIE Kom koeknuffelen, geef je over aan de rustige ademhaling van de koe en ontspan volledig.

bolsward live

brêgepop

WWW.BREGEPOP.NL

WWW.STICHTINGBOP.NL

crossover concert

JOURE MUZIEK Orgelconcert op het Ahrendorgel in samenwerking met popkoor That’s It.

za. 9 en zo. 10 april

skûtsjesilen langwar LANGWEER SPORTEVENEMENT

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

Start van het watersportseizoen waarbij meer dan 40 skûtsjes strijden om de hoogste eer.

CROSSOVERCONCERT

WWW.SKUTSJESILENLANGWAR.NL

zondag 27 maart

zondag 10 april

BALK MUZIEK

KORNWERDERZAND EXCURSIE

WWW.BOERDERIJRECREATIE.NL

trio brandhout

de 14 van terherne

SNEEK MUZIEK

Drie muzikanten spelen Amerikaanse Jazz uit de jaren 20 tot 40 en instrumentale Gypsy Jazz. WWW.LEWINSKI.NL

TERHERNE WANDELEN Avondwandeling van ongeveer 14 km met 14 belevenissen langs het Sneekermeer en pittoreske Friese dorpjes.

flavium

Bluesband Flavium speelt repertoire van B.B. King. WWW.PODIUMGORTER.NL

zondag 13 maart

WWW.FACEBOOK.COM/DE14VANTERHERNE

FRIESLAND SPORTEVENEMENT

SNEEK THEATER

Speciale editie van de Winterfiets Elfstedentocht, ter herinnering aan de laatste georganiseerde ‘Tocht der tochten’ op de schaats 25 jaar geleden.

Indringende voorstelling over de Joodse schrijfster Ilse Weber door Inez Timmer en Tseard Nauta.

MAKKUM EXCURSIE Bezoek met natuurgids dit, normaal niet toegankelijke, eiland in het IJsselmeer.

WWW.FRIESLANDBEWEEGT.FRL

WWW.LEWINSKI.NL

WWW.ITFRYSKEGEA.NL

winterfiets elfstedentocht holocaust hollywood

vismigratierivier Wandelexcursie o.l.v. een natuurgids over de vismigratierivier op de grens van zoet en zout. WWW.ITFRYSKEGEA.NL

woensdag 30 maart

makkumernoardwaard

matthäus passion JOURE MUZIEK

De primeur van de Matthäus Passion van J.S. Bach in De Fryske Marren in een intieme uitvoering. WWW.PASSIEVOORDEKUNST.NL

BEKIJK DE COMPLETE UITAGENDA OP: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/UITAGENDA

Interessant

FOTO: FRIES SCHEEPVAART MUSEUM

nijs gjirrich

EXPOSITIE ‘KIEK, SU WAS SNEEK!’

Kiek, su was Sneek!

Crossover concert Joure

Camerettenfestival

Bekijk Sneek door de ogen van je (voor)ouders en ontdek of je de binnenstad van nu nog herkent. In de tentoonstelling ‘Kiek, su was Sneek!’ zie je foto’s van de stad zo’n 100 jaar geleden. Tot en met 10 april organiseren het Fries Scheepvaart Museum en de Vereniging Historisch Sneek bij deze tentoonstelling een gevarieerd activiteitenprogramma. Van stadswandelingen tot lezingen, en van een ‘Sneker kopke thee’ tot een heuse historische quiz.

Op zaterdag 26 maart beleef je in de Hobbe van Baerdt kerk in Joure een bijzonder crossover concert tussen organist Eeuwe Zijlstra op het Ahrendorgel en popkoor That’s It onder leiding van Jorick Feenstra. Op het Ahrendorgel vertolkt Zijlstra muziek door de eeuwen heen. Popkoor That’s It brengt herkenbaar repertoire en arrangementen uit de popmuziek. Bijzonder is dat het popkoor en orgel ook samen muziek gaan uitvoeren, waaronder het beroemde Hallelujah en If I had words.

Ontdek op zaterdag 2 april in Theater Sneek de cabaretiers van de toekomst tijdens de finalistentournee van de 55e editie van het Camerettenfestival. De finalisten van Cameretten 2021 maken hun debuut op het podium en trekken langs theaters, poppodia en cultuurcentra om hun (prijswinnende) voorstelling te tonen. Tijdens deze goedgevulde cabaretavond komt van alles voorbij; ongemakkelijke sketches, herkenbare typetjes en hilarische grappen.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ CROSSOVERCONCERT

Natoer natuur

WWW.THEATERSNEEK.NL

FOTO: JAN TIJSMA

WWW.FRIESSCHEEPVAARTMUSEUM.NL

GRUTTO OP PAAL

Excursie Rysterbosk

Oer de râne fan de tiid

Voor veel mensen is het Rysterbosk een geliefde plek om te wandelen. De statige lanen, de kronkelige paadjes, de historische kenmerken, de grote verscheidenheid aan flora en fauna en niet te vergeten de majestueuze monumentale eeuwenoude beuken kenmerken dit eeuwenoude bos. Er valt ontzettend veel te vertellen over de geschiedenis en natuur van het Rysterbosk. Een gids van It Fryske Gea vertelt je hier graag alles over op zaterdagochtend 12 maart.

Van 1 t /m 9 april viert Fûgelwacht Wommels e.o. haar 75-jarig jubileum met een bijzonder jubileumproject ‘Oer de râne fan de tiid’. Kunstenaars, musici, een wetenschapper en de burgemeester sluiten zich ieder 24 uur op in een glazen huis, boven de historische Slachtedyk tussen de weidevogels. Voor alle gasten een unieke ervaring die inspiratie biedt om uiting te geven aan een idee of kunstwerk dat een blik op de toekomst biedt. Met de bijbehorende audiotour beweeg je jezelf ‘Oer de râne fan de tiid’.

WWW.ITFRYSKEGEA.NL

WWW.VOGELWACHTWOMMELS.NL

vrijwilligers gezocht Voor onze VVV locaties zoeken we ‘locals’ die hart hebben voor de regio en er met passie over kunnen vertellen. Is dit iets voor jou? Kijk op: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ VACATURES

SPORT

NUMMER 03 • 2022

COLUMN

GEERT JAN HARINGSMA

SNEL STIJGENDE HYPOTHEEKRENTES…

FEDDE JISSE REGTS, LID TECHNISCHE COMMISSIE SC JOURE

“IEDERE SPELER MOET SPORTCOMPLEX VERL

Circa 10 jaar geleden zat de 10-jaars hypotheekrente nog boven de 5%. Vorig jaar kon je de rente voor eenzelfde periode van 10 jaar vastzetten voor minder dan 1%. Een enorme daling dus waar veel mensen van geprofiteerd hebben door hun hypotheek over te sluiten óf te verhuizen en daardoor boetevrij van hun rentecontract af te kunnen. Sinds begin februari stijgen de rentes plots in een hoog tempo. Wanneer banken een rentestijging of- daling aankondigden was dit vaak in stapjes van 0,05% en in een extremer geval een keer 0,1%. Nu lijkt de kentering toch echt te zijn gekomen. Wanneer we Aegon als voorbeeld nemen dan kon de rente bij deze bank eind januari van dit jaar nog 20 jaar vastgezet worden voor 1,46%. Wanneer je vandaag een aanvraag indient bij Aegon met het verzoek de rente voor 20 jaar vast te zetten dan krijg je een rente aangeboden van (tenminste) 1,93%. Een stijging van bijna 0,5% in zeer korte tijd. Op een hypotheek van € 300.000 betekent dit dat je jaarlijks € 1500 meer aan rente betaalt. En dit geldt eigenlijk voor alle banken en voor alle rentevaste periodes! Betaal je nog steeds een relatief hoge rente vanuit het verleden en overweeg je al langer om over te sluiten dan is dit wellicht de laatste kans om de hypotheekrente nog tegen een lage rente vast te zetten. Uiteraard moet nog steeds berekend worden of de te betalen boete bij je huidige geldverstrekker opweegt tegen het voordeel van de nieuwe, lagere maandlast. Ik wil je graag vrijblijvend voorrekenen of oversluiten zinvol is. Stap 1 is dan altijd het opvragen van een zogenoemde ‘proforma’ aflosnota bij je huidige geldverstrekker. Zonder deze nota (waarin de boete is opgenomen) is het niet mogelijk te berekenen of oversluiten zinvol is. Heb je de aflosnota van je huidige bank ontvangen en ben je benieuwd of oversluiten in jouw specifieke situatie zinvol zou kunnen zijn? Bel of mail mij eens voor een vrijblijvende afspraak. Je wordt er altijd wijzer van. Ik ben bereikbaar op 06-83333432 of via info@gjhfinancieeladvies.nl

Begin deze eeuw was SC Joure een van de sportieve smaakmakers van het voetbal op zondag in de noordelijke provincies. Een tweede plaats in de toenmalige hoogste klasse van het amateurvoetbal, wedstrijden voor de ‘grote’ KNVB-beker en andere hoogtepunten volgden elkaar op. Anno 2022 hangt de vlag er anders bij. De sportvereniging uit het gelijknamige dorp speelt in de tweede klasse op zaterdag en op de ranglijst staat het eerste elftal er niet heel florissant voor. GrootdeFryskeMarren sprak met Fedde Jisse Regts, lid van de Technische Commissie, om een en ander toe te lichten. En Regts blikt vast vooruit.

“ “We zijn bezig met een heel nieuwe voetbalvisie uit te rollen door de gehele vereniging”, begint Fedde Jisse Regts, in het dagelijks leven interim manager, zijn verhaal. “Het beleidsplan van eerder ging uit van een doorstroom naar de eerste klasse maar op dit moment denken wij dat dit niet geheel realistisch is. Dit jaar zijn we eigenlijk dingen aan het implementeren, onder andere wie waar verantwoordelijk voor is en met de communicatie daarvan. Volgend seizoen moet alles helder en duidelijk zijn. Daarvoor is er nog wel werk aan de winkel aangezien op papier moet staan hoe de voetbalvisie eruit komt te zien, welke spelopvattingen (spelidee of spelprincipes, red.) we gaan gebruiken en hoe die in te zetten tijdens trainingen en wedstrijden. Daar gaat nog wel wat tijd in zitten de komende periode.”

plex naar huis gaat. Dat is goed voor de binding met de club. Dat is ook waarom we geen spelers van buiten benaderen om te komen spelen, al is iedereen welkom om zich aan te melden. Naast het voetballen is er heel veel te doen aan vrijwilligerswerk binnen een vereniging. Iemand die enige binding heeft met SC Joure omdat hij of zij er al jarenlang speelt is geneigd

“WIJ ZOUDEN GRAAG AAN EEN RECREATIEVE ONDER23COMPETITIE DEELNEMEN”

CLUBGEVOEL

Geert Jan Haringsma Erkend Financieel Planner/ Erkend Financieel Adviseur

www.gjhfinancieeladvies.nl

Een van de belangrijkste pijlers binnen SC Joure is het clubgevoel. Regts: “Het is voor SC Joure een belangrijk uitgangspunt dat de spelers met veel plezier kunnen voetballen. Of je nu recreatief speelt, prestatief, jong of oud bent, het doel is dat iedere speler met een glimlach van het sportcom-

Technische Commissie SC Joure vlnr: Fedde Jisse Regts, Edwin Feenstra, Johan Hazelhof, Sander Wynia

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST JOERI VAN LEEUWEN // FOTO'S RICARDO VEEN

MET EEN GLIMLACH HET ATEN”

om dat eerder te doen. Kijk naar mijzelf. In de jeugd gespeeld hier, daarna in een vriendenteam en uiteindelijk wilde ik als vrijwilliger wel iets binnen de club doen. Hoe mooi is het dat iemand op zijn zesde lid wordt en op zijn tachtigste stopt met vrijwilligerswerk? Dat gevoel is wat we willen hebben als vereniging.” Regts is zelf oud-keeper van de groenwitten.

TWEEDE KLASSE In het huidige beleidsplan staat de wens om zo spoedig mogelijk zo hoog mogelijk te spelen. “Maar niet ten koste van alles. Spelers halen, spelers betalen is gewoon iets wat wij niet doen”, aldus Regts. “We spelen liever een klasse lager met jongens van de eigen club. Dat is een heldere visie die zorgt voor veel meer binding en beleving. In het begin heb ik wel eens gedacht dat dit misschien als ambitieloos kan worden ervaren, maar nu denk ik daar wel anders over. Waarom zouden we ten koste van de sportclub eventueel een klasse hoger spelen? Is dat het dan waard? In de jeugd lopen heel wat talentvolle spelers rond om de komende jaren een doorstroom te hebben vanuit de jeugd naar het eerste elftal. Aan de andere kant is het eerste elftal mooi, maar ook de andere elftallen bestaan uit vrijwel alleen maar Jousters. Daar zijn wij als vereniging erg content mee.”

TRAINERS “We zijn bezig met het schrijven van een nieuwe technisch beleidsplan. Voor ons is het belangrijk om de komende jaren trainers aan ons te binden die zich in de nieuwe visie van SC Joure goed voelen. Daarom gaan we ook meermaals met trainers in gesprek over de ontwikke-

lingen in het voetbal, hoe zij tegen het voetbal aankijken en of ze zich kunnen vinden in bepaalde werkwijzen. We maken al jaren grotendeels gebruik van het programma VTON maar de afgelopen seizoenen vonden we toch dat er nog te weinig gebruik van werd gemaakt. We willen de trainers prikkelen om zich te ontwikkelen en na te denken over het spel.” Voor zowel trainers als ouders en spelers is de jeugdopleiding van SC Joure één die gericht moet zijn op ontwikkelen. Regts hierover: “Het zou mooi zijn wanneer dat de focus is. Vanuit het perspectief van trainers vinden we ook dat dit de leidraad moet zijn. Een stand op de ranglijst is van ondergeschikt belang ten opzichte van de ontwikkeling van een speler. Als iemand toe is aan een nieuwe prikkel voor de ontwikkeling en dat gaat wellicht ten koste van een of twee punten op het eind van het seizoen, dan is ons dat om het even. We staren ons niet blind op het niveau van de ranglijst. Dit is overigens nog wel een belangrijk item voor de komende periode want de communicatie hierin is wel belangrijk.”

ONDER23 Bij SC Joure is er bewust voor gekozen om niet deel te nemen aan een onder23-competitie. “Voor ons zat de negatieve afweging met name in de

reisafstanden. In het noorden, met name Friesland, heb je geen volwaardige competitie. Vanuit het perspectief van de club hebben wij niet de drive om naar halverwege Nederland te rijden om daar te voetballen. We zijn gewoon een dorpsvereniging met ruim duizend leden. Dat wil echter niet zeggen dat we het niet zien zitten om deel te nemen aan een competitie in die categorie. Sterker nog, op basis van de fysieke ontwikkeling en het wennen aan het seniorenvoetbal is het een geweldig alternatief. Wij zouden graag aan een recreatieve Onder23-competitie deelnemen want daar zien we wel echt toekomst in. Zelf willen we spelers, die nog niet direct rijp zijn vanuit de jeugd richting het eerste elftal, in een jong tweede team laten spelen met een ervaren trainer. Aangevuld met enkele ervaren oud-eerste elftal spelers zou dat een prima tussenvorm zijn.”

de huidige tien uitbouwen naar veertien seniorenteams. Qua prestaties van het eerste elftal hopen we aan de bovenkant van de tweede klasse te gaan spelen op termijn. Op basis van de opleiding denken we dat dat mogelijk moet zijn. Natuurlijk met zoveel mogelijk eigen jeugd want dat is voor ons de basis om op verder te gaan voor de toekomst. Onze sportieve rode draad.”

TOEKOMST De vraag waar SC Joure over enkele seizoenen zou moeten staan is voor Regts makkelijk te beantwoorden. “We hebben nu een damesteam en een tweede team zou daarbij wenselijk zijn. Bij de senioren willen we eigenlijk

“HOE MOOI IS HET DAT IEMAND OP ZIJN ZESDE LID WORDT EN OP ZIJN TACHTIGSTE STOPT MET VRIJWILLIGERSWERK?”

Fedde Jisse Regts

AIKIDOdeFryskeMarren FRIESLAND

JAPANSE KRIJGSKUNST IN JOURE EN HEERENVEEN

TEKST EN BEELD YNTE DRAGT

deFryskeMarren // SPORT

Het is best lastig om aikido in het kort te omschrijven. Niet alleen voor beginners, ook voor ervaren beoefenaars. ‘Aikido’ is Japanse krijgskunst met een sterk filosofische inslag, maar je ervaart aikido pas door het te doen en iedereen kan dat, volgens Johan Schuyl, oprichter van Aikido Friesland. De vereniging bestaat inmiddels alweer tien jaar en geeft trainingen in Joure en in Heerenveen. Aikido is niet leeftijdsgebonden en mannen en vrouwen kunnen het samen beoefenen.

Aikido ziet er best spectaculair uit. Het is een ‘spel’ tussen aanvaller en verdediger, waarbij de verdediger meegaat in de aanval en deze op een geweldloze manier ongedaan maakt. Het is de bedoeling een situatie te creëren waarbij de aanvaller ontmoedigd wordt en de aanval opgeeft. Verdediger en aanvaller komen met elkaar in harmonie.

MORIHEI UESHIBA

De oorsprong van aikido ligt in Japan. Daar ontwikkelde de Japanner Morihei Ueshiba (1883-1969) in het begin van de twintigste eeuw een krijgskunst die draait om het samenbrengen van lichaam en geest. Een krijgskunst die niet om geweld draait, maar juist om vrede. Ueshiba, die ook Ōsensei (de grote meester of grote leraar) wordt genoemd, liet zich inspireren door vroegere Japanse krijgskunsten. Hij vormde dit samen met religieuze en zijn eigen morele opvattingen tot aikido. Aikido moest volgens Ōsensei niet gericht zijn op het vernietigen van de tegenstander, maar juist op het zo min mogelijk schade toebrengen aan de tegenstander. Ueshiba stopte in 1942 in de Tweede Wereldoorlog daarom ook met het opleiden van Japanse legerofficieren. Hij vond namelijk dat aikido in het teken moest staan van vrede en niet van oorlog, met als doel een zo oprecht en eerlijk mogelijk mens te worden. Dit is ook de reden dat er in aikido geen competities worden gehouden .

AIKIDO FRIESLAND Het is donderdagavond in Heerenveen. Op de trainingsavond zijn dertien leden, oftewel aikidoka’s (beoefenaars van aikido) aanwezig in sporthal De Spil. Het portret van Morihei Ueshiba staat op een van de lange turnbanken tegen de wand. Ōsensei, de meester zelf, kijkt als het ware toe hoe de aikidoka’s op de mat zijn krijgskunst uitvoeren en de daarbij horende bewegingen of technieken oefenen. Aikido Friesland kent twee trainingsavonden per week. “Op dinsdagavond zitten we in Joure en op donderdagavond in Heerenveen”, vertelt hoofdinstructeur Johan Schuyl. “De vereniging kent momenteel twintig leden. Het moet na de corona weer wat op gang komen, want nog niet iedereen is aanwezig. Hopelijk komen ook deze leden weer terug. Maar het is goed dat we weer los kunnen.” Als hoofdinstructeur bij Aikido Friesland neemt Johan Schuyl het merendeel van de lessen voor zijn rekening. Hij is al bijna dertig jaar bezig met aikido en heeft de 4e dan, een gradatie binnen aikido, en is rijks-erkend aikido-instructeur. Johan is in 1993 in Leiden begonnen met aikido bij Marc Jongsten (6e dan) van Aikido Centrum Leiden. “Daarvoor heb ik ook jiu-jitsu tot de 2e dan beoefend. Naast de trainingen van Marc en de stages bezocht ik ook lessen van Wilko Vriesman, 6e dan, in Amsterdam.” In 2010 verhuisde Johan naar Friesland. “Om met aikido bezig te blijven en om het plezier dat ik in aikido

Gevorderde aikidoka’s gaan gekleed in de wijde Hakama broekrok. De Hakama kent zeven plooien en iedere plooi heeft weer een eigen betekenis. Waarom Japanse krijgers wijde broeken droegen? Dan kon de tegenstander (de stand van) de benen niet zien.

heb te delen ben ik in 2011 begonnen met lesgeven in Joure en sinds 2013 is daar de locatie in Heerenveen bijgekomen. Daaruit is Aikido Friesland ontstaan.”

‘IN JE CENTRUM BLIJVEN’ Aikido doorgronden kan in het begin lastig zijn. Volgens Johan Schuyl gaat het in eerste instantie om je houding. Dat betekent rechtop staan met rechte rug, kin omhoog en met beide benen stevig op de grond. Dan ben je ‘in je kracht’. Ook is het belangrijk om ‘in je centrum’ te blijven. Dat wil zeggen: kalm, onverstoorbaar, stabiel en geconcentreerd. Je blijft bij aikido dicht bij je opponent. Als je daarvan wegloopt of teveel uitwijkt, dan maak je jezelf kwetsbaar. Bij de oefeningen van de aikidoka’s is dat ook duidelijk te zien. De draaibewegingen van het lichaam zijn kort om de tegenstander. Als je wordt aangevallen heb je de neiging je schrap te zetten, je te verzetten. Bij aikido is het juist de kunst om met de aanvalsbeweging mee te gaan en daarmee de aanval te controleren en te neutraliseren. Bij aikido is er geen wedstrijdelement, er is geen sprake van winnen of verliezen. Je daagt je trainingspartner uit de krijgshandeling te verfijnen, te optimaliseren.

Volgens Johan zijn er meerdere reden waarom mensen aikido beoefenen. “Je vergroot er je souplesse mee en je wordt er leniger van. Je leert hoe je moet vallen. En je krijgt er meer zelfvertrouwen van, Het vergroot je assertiviteit. Voor mensen die snel onzeker zijn is aikido een goede duw in de rug om weer meer zelfvertrouwen te krijgen. Daarnaast leer je hoe je met druk om moet gaan.”

MINDER BLESSUREGEVOELIG Ook is aikido minder blessuregevoelig. Johan: “Wij hebben leden die karate hebben gedaan, maar niet meer tegen blessures aan willen lopen. Vooral als je ouder wordt, wil je dat niet meer. Voor deze mensen is aikido een goede vervanger. Johan Schuyl

“VOOR MENSEN DIE SNEL ONZEKER ZIJN IS AIKIDO EEN GOEDE DUW IN DE RUG OM WEER MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN”

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 03 • 2022

Bennie Koenen

'Ik maak mij niet snel druk!'

Bennie Koenen (42 jaar) werkt via Empatec Detachering & Coaching als schoonmaker bĳ schoonmaakbedrĳf Rooth Multiservice. Hĳ is geboren met een licht verstandelĳke beperking. Maar dit gegeven staat hem totaal niet in de weg. Bennie redt zich prima! Aan het werk Doordat Bennie een licht verstandelĳke beperking heeft, ging leren hem vroeger niet gemakkelĳk af. Daarom volgde hĳ speciaal onderwĳs. Vervolgens ging hĳ aan het werk bĳ een sociale werkvoorziening in Heerenveen. Kort daarna verhuisde hĳ naar Sneek. Sindsdien werkt hĳ bĳ Empatec in Sneek. Door de jaren heen heeft hĳ allemaal verschillende werkzaamheden opgepakt.

Betekenis Aikido Ai = Harmonie. Ki = Energie. Do = Levensweg. Samen betekenen de drie woorden ai, ki en do “de weg van samenbrengen van levensenergie” of “de weg van de harmonieuze geest”, wat weer uitgelegd kan worden als ‘zonder geweld’. Nieuwsgierig geworden naar aikido? Dan kun je een proefles volgen op een dinsdagavond in Joure (Sporthal De Stuit) en op een donderdagavond in Heerenveen (Sporthal De Spil). Er wordt getraind tussen 19.30 en 21.00 uur.

Maar het kan ook andersom. Je hebt juist mensen die in de vechtsport wel het wedstrijdelement nodig hebben en van een tegenstander willen winnen. Voor hen is aikido dus minder geschikt.” Een van de andere leraren is Jacobus de Boer (1e dan, rijks-erkend aikido-instructeur) en ook al vanaf het begin betrokken bij Aikido Friesland. Jacobus vertelt dat je ook in het dagelijkse leven je veel meer bewust bent van je houding. “Ga je gewoon rechtop staan met beide benen op de grond, dan voel je je al een stuk sterker en energieker en je bent je veel meer bewust van je omgeving.” Johan noemt het voorbeeld van mensen die op hun mobiel kijken, vaak met gebogen rug, nek en hoofd. “Je ziet zelden iemand die stevig rechtop staat.” Een verkeerde houding is al snel belastend voor je gewrichten en bij een klein duwtje moet je je al schrap zetten om je evenwicht niet te verliezen en niet te vallen. Bewustwording van je lichaamshouding en ook van je geest leer je met aikido.

VIJFTIEN STROMINGEN Hoe lang aikido al in Europa wordt beoefend, is bij Johan niet echt bekend. Waarschijnlijk zijn westerlingen voor het judo naar Japan gegaan en zijn ze daar in aanraking gekomen met aikido en hebben ze het meegebracht naar Europa. Aikido heeft zich wereldwijd verspreid en verder ontwikkeld. Inmiddels zijn er zo’n vijftien stromingen binnen aikido ontstaan. Bekend aikido-leraar in Europa is de Fransman Christian Tissier (8e dan Aikikai-Aikido). Tissier geeft veel internationale seminars, onlangs ook in Nederland, om aikido bekender te maken en technisch verder te ontwikkelen. Door Tissier heeft aikido een Europees tintje gekregen. “Dat komt omdat het traditionele Japan nu eenmaal wat anders was dan onze westerse cultuur”, meent Jacobus de Boer. “Onze huidige maatschappij is bijvoorbeeld veel prestatiegerichter. Neem ons onderwijssysteem. Als kind wordt je op school geacht ieder jaar naar een groep hoger te gaan. Vroeger bij de Japanse krijgskunsten was dat anders. Daar maakte je pas een volgende stap als de leraar vond dat je er aan toe was. En zo werkt het bij aikido eigenlijk nog steeds. Zodra je eraan toe bent, kun je naar een hoger niveau.”

Breed inzetbaar “Ik heb onder andere ﬁetsen in elkaar gezet voor Batavus. Voor een bedrĳf in Sneek (VKV) heb ik bestellingen opgenomen en automaterialen bezorgd bĳ klanten. Ik ben ook nog pakketbezorger geweest. Momenteel werk ik

via Empatec Facilitaire Services als schoonmaker bĳ Rooth Multiservice. Ik maak zelfstandig projecten schoon. Het is leuk werk, al mis ik het autorĳden soms wel. Als bezorger heb ik heel wat kilometers gemaakt. Gelukkig rĳd ik met de auto naar al mĳn schoonmaakprojecten, dit is een leuke aanvulling op mĳn werk.” Trots “Ik heb nooit echt last gehad van mĳn verstandelĳke beperking,” geeft Bennie aan. “Ik maak mĳ niet snel druk en red me prima. Mĳn vrouw werkt ook bĳ Empatec, samen hebben we een zoon. Ik ben enorm trots op hen. Ik heb een baan én een gezin. Meer kan ik mĳ niet wensen.” Ik ben Bennie en ik laat me niet beperken!

54 17

22 15

10 10

17 10

18 14

PUZZELPAGINA NR 03

14 14

8 11

D C

NUMMER 03 • 2022

18 17

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de email of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 03-2022 – tot uiterlijk 4 april 2022. Wij wensen je veel puzzelplezier!

4 14 19

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers te vinden ord wo rde het gekleu

tsarenbesluit

baken

herfstbloem

rinoceros

godsspraak

bijbelse figuur

ingevouwen strook

langzamerhand

Ierland

bouwstof

reiniger

dop

geschrift

sprookjesfiguur

24 28

26 30

27 31

Spaanse titel

opruier

snijwerktuig

hogeschool

heerser v. Venetië een zekere

kaartspel

42 47 52

37 44

39 45

50 56

innig

57 60

sluis dapper

vleesgerecht

biljartstok

inwonend

gezichtsbeharing

rookgerei

compagnon

34 40

dopheide

boom

eikschiller

handvat

molentrechter

verhindering

televisie

Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.

land in Afrika Engelse en andere inhoudsNed. maat eiland

naarling

Europeaan

jury

rebellie grassoort

korrelig

bijbelse figuur

verlaagde toon

staat

volgeling

bijbelse vrouw

maangodin

best

slordig

mager

tijdstip

telwoord

motto

Horizontaal: 1 handgeklap 6 verzamelplaats van mest 12 sprookjesfiguur 13 tweestrijd 14 bijna altijd 17 laaghartig 19 grondgebied 20 dun 22 godin v.h. morgenrood 23 wortelknol 25 land in Afrika 27 behoeftig mens 28 notie 30 attent 32 kippenhok 33 via 35 Amerikaanse filmprijs 37 huilen 40 mouwloze damesmantel 42 uitspreken 44 edelgas 46 gangruimte 48 roem 50 bladgroente 51 laborant 54 kortwieken 57 deel v.e. mast 58 Romeinse keizer 59 druk 60 medisch specialist. Verticaal: 1 pl. in Flevoland 2 pasklaar voorbereid 3 onderricht 4 motorrijtuig 5 Amerika (afk.) 7 pl. in Gelderland 8 Europese munt 9 incident 10 rotzak 11 voorzetsel 15 tijdperk 16 vriendelijk 17 profeet 18 familielid 21 voegwoord 24 met alle geweld 25 manwijf 26 gebergte in Europa 27 sleetje rijden 29 droog (van wijn) 31 getal 34 herkauwer 35 editie 36 oevergewas 37 zacht en slap 38 wijze grijsaard 39 zuidvrucht 41 in werking 43 telegraaf restant 45 Spaanse uitroep 47 huidplooi 49 speelkaart 52 moerasplant 53 sneeuwschoen 55 noordnoordoost 56 brandgang.

blijkens de akten denkbeeldig

muziekinstrument

bang maken welige groei

aanvulling van paarden

16 20

zangnoot

domheid

vreemde munt

deel v.h. hoofd

nul

kleine ruimte

breekbaar

PUZZEL EN WIN

leefregel

2 BIOSCOOPKAARTJES!

groente

getuigschrift

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.bios-heerenveen.com

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren NR. 02-2022 Marijke Veldman uit Nijemirdum heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze is aangeboden en is te besteden bij DE BIOS in Heerenveen OPLOSSING EDITIE 02-2022: ZWEEDSE PUZZEL: BROODROOSTER // SUDOKU: 15777

COLOFON GrootdeFryskeMarren is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren. Oplage: 28.000 exemplaren.

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 03 VÓÓR 4 april 2022 PER EMAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST NAAR: GROOTDEFRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

EINDREDACTIE

VERKOOP

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl www.yingmedia.nl

Henk de Vries

Geart Jorritsma, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Mieke Alferink

REDACTIE FOTOGRAFIE

redactie@grootdefryskemarren.nl

Henk van der Veer, Wim Walda, Eelke Lok, Hannah Zandbergen, Joeri van Leeuwen, Gea de JongOud, Lotte van der Meij, Freddie Scheltema, Ynte Dragt en Richard de Jonge

BLADMANAGEMENT

VORMGEVING

VERSPREIDING

Gianna Posteraro

Frans van Dam (bliidd.nl)

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

REDACTIETIPS?

DE BIOS HEERENVEEN

Douwe Bijlsma/Gewoan Dwaan, Johan Brouwer.

DRUK Hoekstra krantendruk, Emmeloord

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTDEFRYSKEMARREN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 14 APRIL 2022

START VERKOOP zaterdag 26 maart Meld je aan via de website

Vanuit je appartement zie je het allemaal. Water, wolkenluchten, zon en hoge bomen aan de overkant. De tikkende masten van schepen in de passantenhaven aan je voeten, de kerktoren van Langweer verderop. Je woont straks aan de Langweerder Wielen op loopafstand van de knusse hoofdstraat vol kleine winkels, gezellige terrassen en een bomenrijke ‘wandelboulevard’. 17 ruime appartementen verdeeld over de begane grond en 3 woonlagen, beneden een gastvrije horecagelegenheid. Bijna geen enkel appartement is hetzelfde. Je hebt hier de keus uit 2 of 3 slaapkamers. Als buitenruimte een balkon, loggia, (dak)terras of zelfs een combinatie hiervan. De 2 appartementen op de begane grond hebben een eigen terras, plus eigen ligplaats voor een boot. Voor andere appartementen is er een mogelijkheid om er een ligplaats bij te kopen.

Unieke ligging aan Langweerder Wielen Veel woonruimte, met het gemak van alles gelijkvloers Drie penthouses met eigen dakterras Eigen parkeerplaats op het terrein

TE KOOP: 14 UNIEKE APPARTEMENTEN EN 3 LUXE PENTHOUSES

BIJZONDER WONEN, PAL AAN DE LANGWEERDER WIELEN ONTWIKKELING

REALISATIE

www.wetterstate.nl www.mooieplek.nl

www.kuinbv.nl

VERKOOP + INFORMATIE

Westersingel 32, Sneek 058 - 233 7 382 nieuwbouw@makelaardijhoekstra.nl

Bliuw fan ús Iselmar kust ôf!

Gjin sânwinning of oare fratsen yn it wetter!

Bou huzen nei aard, skaal en karakter! Jou wenplakken dus echt sels de kâns om passend by te bouwen!

Regels moatte nut ha, oars skrasse!

Jou minsken lucht om te libjen, der moat wol frijheid bliuwe om te ûndernimmen.

Hâld ús ynfrastruktuer kwalitatyf goed!

Dus fytspaden sûnder kûlen én wetterplassen.

Ha each foar elkoar, we libje mei-elkoar!

De maatskippij is somtiden kompleks genôch, dêrom sjogge we nei elkoar om.

Tink om ús lânskip, ús romte! Dit is ús goud minsken.

En last but not least, jou it Frysk echt in lykweardich plak njonken it Nederlânsk! Ek dat is ynklusyf.

defryskemarren.fnp.frl

instagram.com/fnpdfm

facebook.com/FNPDFM

twitter.com/fnpdfm

It FNP team: (links nei rjochts)

Jochum Meester Jeltsje Piersma Remboud v Iddekinge Janke de Vries Jan Volbeda Gerda de Vries Wiebe Hoekstra Sander Mollema Jelmer Quartel Wouter Wouda

Sjoch ek it FNP ferkiezingsboekje! (no by jo yn ‘e bus of online)

De Fryske Marren