5 minute read
FACE TO FACE MET
#FACETOFACE SISKA TOL
fotografie JOHAN BROUWER tekst GEA DE JONG-OUD
Advertisement
Zij bedacht het ontwerp van het kunstwerk, dat naar verwachting in de eerste helft van 2023 geplaatst zal worden bij knooppunt Joure. Haar inspiratie doet ze gewoon op in de wereld om haar heen. “Heel veel dingen zijn bijzonder”, zegt ze tijdens dit interview. Gedurende het gesprek wordt steeds meer duidelijk hoe ze dit bedoelt. Dit is het verhaal van de veelzijdigheid van kunstenaar Siska Tol uit Lemmer.
Siska Tol groeide op in Rotterdam en koos als beroepsopleiding voor de mts. In een groep met allemaal jongens had ze het goed naar de zin op deze school. Haar kennis en vaardigheden bracht ze in praktijk bij Struik en Hamerslag, een bekend bedrijf in de jachtbetimmering. Daar leerde ze een leuke Fries kennen, en dat werd haar man. De liefde bracht haar naar Lemmer. Hier raakte ze verknocht aan een echte Friese traditie: het skûtsjesilen. Samen met haar man begon Siska een eigen bedrijf. Daarnaast is zij moeder van twee volwassen kinderen en vult ze haar dagen het liefst met schilderen, tekenen, kleien en beeldhouwen.
“Mijn man wilde terug naar Friesland”, begint Siska haar verhaal. “Ik ging mee, maar wilde wel zo dicht mogelijk bij de polder wonen, om snel weer terug te kunnen naar mijn oude omgeving. Zo dacht ik op dat moment, maar achteraf had dit helemaal niet gehoeven. Ik heb het hier uitstekend naar mijn zin. Wanneer ik wil, kan ik teruggaan naar waar ik vandaan kom. Zo ga ik elke veertien dagen naar Dordrecht waar ik samen met mensen die ik nog ken van de tijd op de mts een ‘kleigroepje’ heb. We maken daar van alles met elkaar. Komend voorjaar gaan we zelfs exposeren in Dordrecht.”
VRIJ LEVEN
In Lemmer begonnen Siska en haar man in 1997 een eigen bedrijf op gebied van interieuradvies. “Wij houden ons onder andere bezig met de inrichting van scholen, voornamelijk in het westen van het land”, vertelt Siska. “Daarnaast zijn wij actief in Duitsland en hebben we ook opdrachten hier in de buurt. De inrichting van de vestigingen van Bakkerij Breimer is hier een goed voorbeeld van. We hebben veel vaste klanten. Zij komen steeds bij ons terug. Mijn man regelt de contacten voor ons bedrijf. Hij gaat op pad en doet de besprekingen. Vervolgens werken we samen de opdrachten uit.”
In de loods van het bedrijf hangen prachtige schilderijen, onder andere van haar inmiddels volwassen dochter en zoon. “De loods van ons bedrijf verandert steeds meer in een atelier van mij”, lacht Siska. “Gelukkig vindt mijn man dat wel prima. Ik krijg alle ruimte van hem. Daar ben ik heel blij mee, want wie heeft de kans om zo te kunnen leven als ik? Zo vrij? Mijn beroep is al heel creatief. Ontwerpen maken op de computer is een leuke bezigheid. Maar ook het werken met echte materialen past goed bij mij. Schilderen, tekenen, beeldhouwen en met klei bezig zijn, het is allemaal zo leuk om te doen. Ik maak nu kerstballen van klei. Ik heb ze beschilderd, ze worden Delfts blauw. Het is altijd weer spannend om te zien hoe ze uit de oven komen.”
INSPIRATIE
Haar werken en technieken verschillen enorm van elkaar. Deze veelzijdigheid roept de vraag op waar haar ideeën vandaan komen. “Mijn inspiratie doe ik overal op”, vertelt Siska. “In de natuur, in tijdschriften en boeken, eigenlijk gewoon in de wereld om mij heen. Heel veel dingen zijn bijzonder. Kijk bijvoorbeeld eens goed naar water.”
Voor ons op tafel ligt een kunstwerk dat water uitbeeldt. Het is niet nat. Siska heeft dit waterkunstwerk gemaakt van klei. Ze heeft er reliëf in aangebracht. Ze heeft het met verf gekleurd en geglazuurd. Zo is er een mooie sprankeling in ontstaan. “Water vind ik fascinerend. Ik schilder heel graag water, maar ik zeg er eerlijk bij dat dat juist heel moeilijk is. Water heeft zoveel vormen. Hoe valt het licht erop? Hoe krijg je ‘het leven’ erin? Het is iedere keer opnieuw heel boeiend om hiermee bezig te zijn.”
LEMSTER SKÛTSJE
Via het water komen we op het skûtsjesilen. Siska vervult met veel plezier een bestuursfunctie bij het Lemster Skûtsje. “Ja, wie had dat nou van een Rotterdamse kunnen denken?”, lacht ze. “Maar het klopt, ik ben bestuurslid van Stichting Lemster skûtsje. Ik ontwerp ook ansichtkaarten, paraplu’s en kerstballen met het Lemster skûtsje erop. Dit jaar hebben we voor de tiende keer het magazine over ons skûtsje gemaakt. Onze dochter heeft op skûtsjes gezeild. Zij heeft een grafische opleiding gedaan en doet de vormgeving van dit blad. Ieder jaar ziet het er weer heel anders uit.
De kosten van het magazine worden gedekt door de advertenties. De bemanning en de bestuursleden zorgen er zelf voor dat het huis aan huis bij iedereen wordt bezorgd. Hierdoor krijgen ze de nodige aanspraak en dat is juist zo leuk. Het zorgt voor een stukje extra binding met de Lemsters. Dit jaar zijn we SKS-kampioen geworden. Het was hier groot feest, geweldig om mee te maken. Dan is het helemaal leuk om er zo nauw bij betrokken te zijn.”
LANDMARK BIJ KNOOPPUNT JOURE
Het water speelt ook een rol in het unieke kunstwerk, dat waarschijnlijk in de eerste helft van 2023 bij het knooppunt Joure zal verschijnen. Het ontwerp is ontsproten uit het creatieve brein van Siska: “Ik hoorde via een van onze opdrachtgevers dat er ideeën voor een kunstwerk konden worden aangedragen. Ik ken Joure van de Boerenbruiloft en de Ballonfeesten. Bij Friesland horen weidevogels en water. Deze associaties en ideeën kwamen meteen bij mij op en je ziet ze allemaal terug in het kunstwerk. Op een bepaald moment nam de gemeente contact met mij op. Ik ging naar het gemeentehuis in de veronderstelling dat ik mijn ontwerp mocht toelichten maar ik hoorde daar meteen dat mijn creatie was uitgekozen. Helemaal leuk, natuurlijk.”
In de loods staat het ontwerp in het klein. Het geeft een prachtig beeld van de typische kenmerken van Joure en Friesland. Op een ronde terp staat een open ballon, waarvan alleen de contouren zichtbaar zijn. Aan de bovenzijde zie je de weidevogels vliegen, in het midden galopperen de Friese paarden en de bodem bestaat uit water. Het kunstwerk vertelt precies wat onze omgeving zo bijzonder maakt.
Tot slot spreekt Siska nogmaals over het plezier van het creatief bezig zijn. “Iedereen kan tekenen”, zegt ze. “Gewoon bezig zijn met wat je leuk vindt, daar word je gelukkig van. Een valkuil van veel mensen, ook van mijzelf trouwens, is dat je te veel bezig bent met het eindresultaat. Dat moet goed zijn, het liefst perfect. Maar je hoeft echt niet meteen een Rembrandt te schilderen. Gewoon lekker beginnen en loslaten hoe het moet worden, dat is de beste raad die ik kan geven. Je mooiste creatie ontstaat vanzelf wanneer je ermee bezig bent. En doe gewoon wat in je opkomt. Waarom leren kinderen dat zij binnen de lijntjes moeten kleuren? Dat heb ik mij altijd afgevraagd. Buiten de lijnen kleuren kan verrassend mooi en inspirerend zijn.”
