GrootdeFryskeMarren november 2019 by GrootMedia

1 1 -201 9 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

3e JAARGANG • NR. 11

groot deFryskeMarren

IN DEZE UITGAVE

FOTO: JOHAN BROUWER

HALBE KUPERUS

Tusken d informatie vae Marren ng De Fryske Maemeente rren

“SE WOLLE ÚS BOEREN FUORT HA!”

Verkoop woning metin Makelaardij Hoekstraop Funda? Jouwjehuis vol de spotlight

2 x 6x Verkoop dan in november je huis bij Makelaardij Hoekstra! En ontvang 6x je favoriete woonblad

plus 2 kaarten voor de VT Wonen beurs

VT W on beur en s

woon

blad

NUMMER 11 • 2019

opmerkelijk... FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Maandelijkse rubriek met opmerkelijke zaken in de regio. Is u wat opgevallen, wilt u ons deelgenoot maken van een leuke gebeurtenis, of heeft u een een aankondiging of tip voor ons, stuur deze dan naar redactie@grootdefryskemarren.nlt.nl

(OM)KROMTE De Omkromte. Even uitleggen, want in Bakhuizen weten ze niet dat de Omkromte een straat is van de Harddraversdijk in Joure, richting Broek-zuid. Er staan daar huizen. Voorzichtig zeggen: grote mooie huizen op niet kleine stukken grond. Net als op de naastgelegen Kooilaan. Om op die Kooilaan te komen, moet je langs het oude wandelpad de Omkromte. Zo liep je eertijds naar tramstation de Kooi. Volgens de bewoners nu, moet je daar helemaal niet meer wandelen. Mag het zelfs niet. Het is hún grond. Ze plaatsten er paaltjes en verbodsbordjes. Jouster wandelaars klopten aan bij de vereniging Moai Skarsterlân. Die dook (in 2014 al) in de oude documenten. Wat bleek: de Omkromte is een openbaar pad. Weg met die paaltjes en verboden toegang bordjes. Laten we het voorzichtig houden: de gemeente aarzelde ietwat. Moai Skarsterlân niet. Drie keer naar de rechter en tenslotte de Raad van State, het hoogste juridische orgaan in Nederland. Rechters en bestuurders wezen het gelijk aan Moai Skarsterlân toe. Open dat pad. De uitspraak van de Raad van State was 11 juli 2018 (!). Natuurlijk zijn de bewoners daar ook in het geweer gekomen. Ze verzochten dat ze “recht van eigen reed” zouden houden, het is toch hún reed. Het heeft ongetwijfeld vaak op de agenda van B en W gestaan. Twee groepen die beide gelijk hebben. Wandelaars moeten toch naar Langweer toe kunnen. En iedereen mag toch z’n eigen paaltjes op z’n eigen grond slaan. Wat een dilemma. Onmogelijke discussie voor een bestuurder. Wat was ik daar graag even bij zo’n vergadering geweest. Helaas. Deze krant moet het doen met dat het college uiteindelijk koos voor de meeste mensen, de wandelaars. Merkwaardig is dat ze zó huiverig zijn voor die beslissing, dat de gemeenteraad het nog moet accorderen.

SINTERKLAASINTOCHT JOURE/LEMMER - Op zaterdag 16 november zet Sinterklaas weer voet aan wal in Nederland. Rond 14:00 uur doet hij her en der de dorpen in ons land aan en dat de Sint dat overal tegelijk kan is een goed bewaard publiek geheim. In Joure vaart de Sint met zijn Pieten om 14:00 uur de Jouster haven binnen, om daarna met de Schimmel een rijtocht door de Midstraat te maken. De Pieten hebben de zakken waarschijnlijk weer goedgevuld met pepernoten en ander lekkers. Ook in Lemmer arriveert de Goedheiligman rond 14.00 uur, en wel met een stoomboot bij de Lemster sluis. Hier wordt Sinterklaas opgewacht door dansende Pieten en heel veel kinderen. Vanaf 15.00 uur is er een groot feest voor de kinderen op het Fedde Schurerplein. Het kan zijn dat Sinterklaas op zaterdag 16 november ook in andere dorpen en steden in Friesland verschijnt.

VOGELHUISJES VOOR KOOLMEES HASKERHORNE – Onlangs kwamen vele kinderen naar de Wurkjouwer om daar een vogelhuisje maken. Iedereen was welkom, ook vaders, moeders, grote broers of zussen en pakes en beppes. Bijkomend doel was er met elkaar aan te werken, jeugd en ouderen; dit ook om eenzame ouderen in Haskerhorne uit hun isolement te halen, aldus de organisatie. Er werden vogelhuisjes gemaakt voor de koolmeesjes; zij zijn voor mensen, en ook voor de natuur, erg belangrijk. De koolmees eet insecten, waaronder de processierups. Met behulp van de koolmees kan (voor een deel) de processierups op een natuurlijke ‘groene’ wijze bestreden worden. Wethouder Luciënne Boelsma maakte samen met de jeugd het eerste vogelhuisje. De vogelhuisjes mochten gratis mee naar huis worden genomen.

BRANDWEER LANGWEER NEEMT NIEUWE TANKAUTOSPUIT IN GEBRUIK

LANGWEER – De brandweer van Langweer heeft vorige week een nieuwe tankautospuit in gebruik genomen. De brandweerlieden van Langweer hebben eerst een periode geoefend om het hagelnieuwe voertuig met de nieuwste snufjes onder de knie te krijgen. Vanaf deze week staat de nieuwe auto op de uitruk. De nieuwe Volvo tankautospuit beschikt over het zogeheten One Seven blussysteem. De unieke eigenschappen van One Seven blusschuim leveren maar liefst een 90% benutting van het ingebrachte water op, in vergelijking tot slechts 5-25% bij conventionele brandbestrijdingsmethoden met alleen water. De effectiviteit van het schuim zorgt voor een snelle knockdown en verlaagt de schade aan eigendommen enorm, omdat een lager watergebruik overmatige waterschade voorkomt en daarmee het opruimen vereenvoudigt. Deze eigenschappen zorgen voor een sterk verhoogde veiligheid voor brandweermensen, hetgeen één van de belangrijkste aspecten is bij elke brandweerinzet. One Seven kenmerkt zich onder meer door extreem lange worplengtes, het dringt diep door in de brandomgeving Dete bereiken. om zo de brandhaard Naast het blussysteem beschikt het voertuig over het benodigde redgereedschap de voor gebruik bij verkeersongevallen.

deFryskeMarren BOEKSTART INLOOPOCHTEND IN BIBLIOTHEEK JOURE JOURE - Op dinsdag 19 november om 10.00 uur kun je in de bibliotheek in Joure weer komen lezen met je baby. Tijdens deze ‘BoekStart’

INZAMELACTIE D.E. PUNTEN VOOR VOEDSELBANK JOURE – Het zijn moeilijke tijden voor veel mensen: niet iedereen profiteert van een beter wordende economie. Duizenden gezinnen leven onder de armoedegrens. Gelukkig kan de Voedselbank een aantal van deze mensen ondersteunen met een wekelijks voedselpakket. “Koffie lijkt een luxeproduct”, aldus Voedselbank De Utjouwer. “Koffie komt sporadisch voor in onze pakketten. Een pak koffie in het pakket is een klein gebaar, maar wordt zeer gewaardeerd. Ook mensen die afhankelijk zijn van de Voedselbank kunnen een kopje koffie bij een moment van ontspanning gebruiken.” Voedselbank De Utjouwer schiet daarom te hulp door het inzamelen van Douwe Egberts Waardepunten. De Waardepunten, bij voorkeur geteld in bundels van 100 of 1000, kunnen de hele maand december worden ingeleverd bij de DE-actiebox bij alle kerken of bij een aantal supermarkten binnen de grenzen van de oude gemeente Skarsterlân. De door u ingeleverde waardepunten worden verzilverd voor pakken koffie. Deze pakken koffie worden gedoneerd aan de voedselbank. Douwe Egberts steunt deze actie en heeft toegezegd alle donaties met 15% te verhogen!

STOKÂLDE FRYSKE WINT SUPER GOLD BIJ WORLD CHEESE AWARDS OUDEMIRDUM – De Fryske heeft bij de World Cheese Awards in Bergamo (Italië) de hoofdprijs in de wacht gesleept, de SUPER GOLD voor de Stokâlde Fryske. Ook werd een BRONZE award gewonnen voor de Âlde Fryske. Beide kazen vallen in de categorie Goudse kazen met een leeftijd ouder dan een jaar. De Stokâlde Fryske is een extra oude kaas met een rijping van twee jaar. De kaas is nog maar een jaar op de markt. Catharinus Wierda, ondernemer van De Fryske, over de Stokâlde Fryske: “We waren vorig jaar benieuwd hoe onze kaas zich zou doorontwikkelen, ook als deze ouder wordt. We waren toen al verrast door de romige én krachtige smaak met veel kristalvorming.” De kazen van De Fryske – van Jong tot Stokâld – zijn alle zeer romig van karakter. Dit komt door het vakmanschap van de kaasmakers en omdat de melk niet wordt afgeroomd bij het kaasmaken. Ook gebruiken de boeren veel gras in het rantsoen waardoor er meer zachte melkvetten ontstaan. Catharinus Wierda over de prijs: “Het is een prachtige opsteker voor onze kaas waarbij we willen laten zien dat duurzaamheid en topkwaliteit goed samen gaan.”

s y r F e d

HEEFT U OOK NIEUWS TE MELDEN ? LAAT HET ONS WETEN!

De wandelaars winnen. Volgend voorjaar de Omkromtewandeltocht.

Eelke Lok, Redactie GrootdeFryskeMarren

inloopochtend kunnen ouders met baby’s en peuters kennismaken met boeken om voor te lezen. Voor de kleintjes is er volop ruimte om te spelen en te ontdekken. Al vanaf de eerste dag luistert je baby naar je stem. In het eerste jaar ontwikkelt een kind zich snel en leert het veel nieuwe dingen. Daar speelt BoekStart op in. BoekStart is een programma dat het lezen met heel jonge kinderen bevordert. Met je baby op schoot een boekje ontdekken is leerzaam. Het stimuleert de taal- en spraakontwikkeling van je kind, zo blijkt uit onderzoek. Het verhoogt de concentratie en het versterkt de band tussen kinderen en hun ouders. Allemaal zaken waar je baby een leven lang plezier van heeft. De Boekstart inloopochtenden worden iedere derde dinsdag van de maand gehouden en zijn gratis. Aanmelden is niet nodig, loop gerust binnen!

deFryskeMarren HET LAATSTE NIEUWS UIT DE REGIO STAAT OP:

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

VERHALENAVOND deFryskeMarren

KONINKLIJKE ONDERSCHEIDING VOOR MARIJKE LODEWEGES UIT RIJS RIJS – Marijke Lodeweges uit Rijs heeft een koninklijke onderscheiding gekregen. Ze is benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau. Lodeweges heeft zich de afgelopen dertig jaar bijzonder verdienstelijk gemaakt voor de bescherming, beleving en verbinding van natuur, landschap en mensen in Gaasterlân-Sleat. Burgemeester Fred Veenstra van de gemeente De Fryske Marren heeft de 71-jarige Lodeweges het versiersel opgespeld in het gebouw De Wildtskuorre van It Fryske Gea. Dat deed hij op de Groene Markt in het Rijsterbos, tijdens de opening van de natuurweek aldaar.

IN FRIESLAND

REGIO - Op vrijdag 15 november vindt voor het tweede achtereenvolgende jaar ‘Verhalenavond’ plaats in Friesland. Iedereen met een verhaal, particulier of organisatie, kan dat verhaal vertellen op een zelf te kiezen locatie. En aan die oproep wordt veel gehoor gegeven, zo blijkt. De verhalen worden verteld op meer dan honderd locaties in de provincie. Het aantal verhalen dat te beluisteren is (tussen 19.00 en 22.00 uur) ligt nog veel hoger. “Op diverse locaties zijn meerdere verhalen te horen”, zegt David Lelieveld van de organisatie. In De Fryske Marren zijn zowel de aangemelde vertellers als de vertellocaties heel verschillend; van een Brink vol vertellers en gezelligheid in Oudemirdum tot het verhaal van ‘Sterke Hantje’ in Oudega, en van een ‘fotografische reis’ in Terherne, tot de belevenissen van een showbizzactrice in

Lemmer. En ook in Joure zijn verhalen te horen. “Qua locaties spant ‘de huiskamer’ de kroon; zo’n veertig procent van het totaal aantal aanmeldingen is particulier. We merken ook dat scholen, kerken, cafés en bedrijven enthousiast zijn”,

SINT NICOLAASGA - Koor Les Rigolaux is inmiddels begonnen met het instuderen van het kerstprogramma. Ook mensen van buiten het koor worden uitgenodigd mee te zingen. Iedereen is welkom, mensen met en zonder zangervaring. Het kost 25 euro om mee te doen. Het koor repeteert iedere maandagavond in het gebouw Unitas te Sint Nicolaasga van 20.00 tot 22.00 uur. Froukje de Wit is de dirigent van het koor.

aldus Lelieveld. “Nu nog even aanmelden”, knipoogt hij. Dat aanmelden kan tot een uur voor aanvang op de website www.verhalenavond.nl.

deFryskeMarren HET LAATSTE NIEUWS UIT DE REGIO STAAT OP:

LEMSTER DICKENS FESTIJN LEMMER – De voorbereidingen van het Winterevenement Lemster Dickens Festijn zijn in volle gang.

MEEZINGEN MET KERSTOPTREDEN LES RIGOLAUX

Op 14 en 15 december gaat Lemmer terug in de tijd. Het thema van 2019 is ‘Lemmer komt op stoom’. Het Lemster Dickens Festijn is een sfeervol winterevenement in het centrum van het oude vissersdorp Lemmer. Geheel in stijl van de boeken van Charles Dickens, kom je tijdens het Lemster Dickens Festijn terecht in een wereld vol bijzondere personages. Je ontmoet vissersvrouwen, straatkinderen, gespuis en gegoede burgerij in een mix van Dickens en het historische Lemmer van eind 1800. Naast de bijna 500 vrijwilligers, acteurs en figuranten die je meenemen in de

Het kerstoptreden vindt plaats op zaterdagavond 14 december in de Heilige Nicolaaskerk in Sint Nicolaasga. De bedoeling is dat ook blazers en kinderen mee doen. Aanmelden voor meezingen en/of een keer langskomen kan bij de secretaris van het koor: Jacqueline Upperman, (06) 4884 4921.

Kaarten voor dit bijzondere festijn zijn nu al in de voorverkoop verkrijgbaar. Online via www.lemsterdickensfestijn.nl. Daarnaast zijn de kaarten te koop in de winkels van onder meer Jumbo, Bruinsma Kaas & Wijn, Primera en Break Out.

Heb jij ook een favoriete plek in Zuidwest Friesland? Of een bijzondere kijk op de bekende ‘landmarks’? Ook jij kunt nog meedoen aan deze fotowedstrijd en jouw favoriete plek van onze regio met ons delen. Stuur uiterlijk 30 november 2019 jouw foto in via uniek@waterlandvanfriesland.nl (vergeet niet te vermelden waar de foto is gemaakt).

Foto: Piebe van den Berg

vvv waterland van frIesland fotowedstrIjd Wie weet komt jouw foto in 2020 onder een brug in Zuidwest Friesland te hangen! Deze inzending van Piebe van den Berg trakteert ons op een prachtige weerspiegeling in het Nannewiid.

cheque van € 600,- in ontvangst genomen. Dit bedrag is beschikbaar gesteld door Ying Media, uitgever van o.a. GrootdeFryskeMarren. Een deel van de advertentie-inkomsten in deze krant wordt jaarlijks gereserveerd voor een goed doel en ditmaal was de voedselbank de gelukkige ontvanger van dit geldbedrag. Foto: v.l.n.r. Maurits Hettinga (Voedselbank Zuidwest Friesland Balk), Wim de Koning (Voedselbank Lemsterland), Andries Tolsma (Voedselbank Lemsterland), Riek van der Vlugt (Voedselbank Lemsterland), Gerben van Houten en Jan van der Velde (Voedselbank De Utjouwer Joure) en geheel rechts Ying Mellema (Ying Media).

Jouw foto onder de brug?

Door deel te nemen ga je akkoord met de actievoorwaarden, die na te lezen zijn op www.waterlandvanfriesland.nl

HEEFT U OOK NIEUWS TE MELDEN? LAAT HET ONS WETEN!

oude tijd, is er volop muziek te horen. Koren zingen Christmas Carols, kinderen spelen musicalliedjes, zeelieden zingen shanty en bij de verschillende binnenen buitenpodia swing je mee met de muzikanten. Ook zorgen vele locaties op de sfeervolle winterfair in hartje Lemmer voor een hapje of een drankje.

YING MEDIA OVERHANDIGT CHEQUE VAN € 600 AAN VOEDSELBANKEN JOURE - Op 7 november hebben de gezamenlijke voedselbanken in de gemeente De Fryske Marren een

WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

BUDGETCOACH EEF VAN OPDORP GEEFT GRATIS BESPAARTIPS IN JOURE JOURE – Woensdagavond 20 november komt budgetcoach en tv-bekendheid Eef van Opdorp naar ’t Haske in Joure. Eef van Opdorp is bekend van programma’s als ‘Uitstel van Executie’ en ‘Geld maakt gelukkig’. De informele bijeenkomst is gratis te bezoeken voor iedereen die interesse heeft in budget- en besparingstips. Geldzaken zijn eigenlijk nooit echt leuk. Eef van Opdorp wel. Zij legt geldzaken op een luchtige en humoristische manier uit. Haar motto is: “Als ik het niet snap, dan snapt niemand het.” Inkomsten en uitgaven bijhouden geeft rust. Het laat ook zien waar eventueel bespaarkansen liggen. Gemiddeld kunnen bezoekers honderd euro besparen. De organisaties Sociaal Werk De Kear, Humanitas, VerSUS en Rabobank Sneek-ZuidwestFriesland zijn de organisatoren van deze bijeenkomst. Tjalling Visser van Humanitas Thuisadministratie: “Verschillende organisaties in De Fryske Marren ondersteunen mensen bij hun geldzaken. Samen kunnen we mooie dingen creëren. Deze bijeenkomst is daar een voorbeeld van. Ik hoop en verwacht dat deze samenwerking een vervolg krijgt.” Aanmelden kan gratis via: www.rabobank. nl/zwf-sneek/besparen.

De 100% elektrische e-Golf nog dit jaar tegen een bijtelling van slechts 4% of stap 2020 in voor €299 Private Lease per maand

De 100% elektrische e-Golf is vertrouwd en vernieuwend tegelijk. Met een actieradius van 230 kilometer brengt deze volledig elektrische Golf je verder dan ooit. Rijd nog dit jaar nog een e-Golf tegen een bijtelling van 4% en kies uit onze ruime voorraad. Of stap 2020 in en ga voor Private Lease voor slechts €299* per maand. Onze Volkswagen teams van Heerenveen en Sneek vertellen je graag meer over de mogelijkheden. Bezoek vandenbrug.nl of kom dit jaar nog langs in de showroom van Sneek of Heerenveen.

BIJ: NATUURLIJK

vandenbrug.nl/volkswagen

* De full operational lease wordt onder het Keurmerk Private Lease aangeboden door Volkswagen Financial Services en de vanaf-prijs is inclusief BTW o.b.v. 48 maanden, 10.000 km per jaar, €500 eigen risico. Brandstof is niet inbegrepen. Vaste opzegvergoeding is 40% van de resterende leasetermijnen. Toetsing en registratie bij BKR te Tiel. Drukfouten voorbehouden. Afbeelding kan meeruitvoeringen bevatten.

Van den Brug Heerenveen

Van den Brug Sneek

Zilverweg 3-5, 8445 PE Heerenveen T 0513 - 63 30 54

Kleermakersstraat 6, 8601 WG Sneek T 0515 - 42 52 52

Je vindt Van den Brug ook in Drachten, Buitenpost en Franeker.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren BOER HALBE KUPERUS UIT SINT NICOLAASGA OVER ‘BOER ZIJN EN BOER BLIJVEN’

“Se wolle ús fuort ha!” Hij is boer. Heeft vijftig koeien op 34 bunder grond. Woont naast de golfbaan van Sint Nicolaasga, in het buurtschap de Legemar. Boerderij en ZZP-er bij een golfgras-maaibedrijf. Je kunt hem op vele golfbanen in Fryslân aan het werk zien. We zitten aan de grote tafel in zijn woonkeuken. Daar hebben we het over boer zijn en boer blijven. Boer Halbe Kuperus verheft zijn stem, hij wil duidelijk zijn. TEKST EELKE LOK FOTO'S JOHAN BROUWER

Halbe Kupersus met zijn zoon Jolle voor de traktor. “It is hjir yn Fryslân it aldermoaiste.”

NUMMER 11 • 2019

HALBE KUPERUS OVER BOER ZIJN EN BOER BLIJVEN

e boeren waren twee keer in Den Haag. Halbe had geen tijd. Zoon Jolle Kuperus ging er wel naar toe. Op de trekker. Hij is er nog van onder de indruk, de eenheid van al die boeren. Hij schuift aan tafel. Hij wil immers ooit de boerderij van heit overnemen. Mem, die in de gezondheidszorg werkt, schenkt koffie en gaat er knikkend bij zitten. Dan komt buurman Jelle uit Langweer ook nog even langs. Ze maken gezamenlijk de verslaggever duidelijk dat hij en die hele goegemeente van Nederland nog lang niet alles van de boeren goed begrijpen.

EIGEN BAAS

muizen. “En ik ha’t wat rêsticher, bin ek noch frijwilliger op Maeykehiem.” Ook Jelle heeft vijftig koeien. Hij kijkt Halbe even aan: “Wy bin lytse boeren, no.”

‘BOER’ Ze geven daarmee aan dat er geen eenduidige vertaling van het woord boer is. Alles en iedereen is verschillend. Het hangt af van de historie, van investeringen, van land, van hoeveelheid koeien, en van instelling. “En at we ‘boer’ sizze, dan bin dat likegoed bouboeren. Elkenien hat syn eigen swierrichheden, mar no wiene we yn Den Haach efkes gelyk.”

Ze zijn boer en willen boer blijven. Dat maakt hen elke dag weer blij. Halbe Kuperus (54) die de boerderij van zijn vader overnam: “Hearlik, frij, altyd bûten, de bisten. Boer wêze is hartstikkene moai!” Zoon Jolle (22) voegt toe: “Je bin eigen baas, dat is wichtich. En je wenje ek sa moai, lekker bûtenút.” Jolle was als landbouwstudent al op stages in het buitenland, in Texas en Canada. Hij denkt nog na over een trip naar Zweden. Maar: “It is hjir yn Fryslân it aldermoaiste.”

Er was tijdens de tocht naar Den Haag een klein filmpje op de sociale media. Van een motoragent tussen de rijen trekkers op de snelweg, die even stopt en koffie aangeboden krijgt vanaf één van die trekkers. Jolle noemt het als het voorbeeld hoe de stemming was tijdens die ritten die ook nog al lang duurden. “It is hiel goed yn de stokken hâlden”, zegt Halbe. Ach, een hekje hier en daar kapot rijden, dat was toch het enige? Dat wordt wel weer vergoed. “We ha sels alles wer opromme”, verzekert Jolle.

Buurman Jelle (57) knikt. Jelle was eerst loonwerker, maar op z’n 25ste was hij thuis nodig om samen met zijn broer de boerderij van zijn vader te runnen. Later splitsten ze, want broer Gosse moest anders vanwege opvolging. Die vecht nu bij Koufurderrige tegen de

Er is met de demonstraties een punt gemaakt. Ze hebben de bel geluid. Op de nieuwe manier, via de mobiele telefoon. Daarmee bereik je iedereen. En buitenstaanders. Zelfs vissers van de Wadden en van de Noordzee sloten zich aan. Iedereen was gelijk.

ONGENOEGEN Gelijk in hun ongenoegen over de overheid. Ze noemen het onterecht dat boeren moeten verdwijnen om bouw te kunnen laten doorgaan en natuurgebieden onaangetast te laten blijven. Ze vinden het de zoveelste aanduiding dat boeren en ook vissers onjuist en vooral oneerlijk worden behandeld in de zorg om weer een beetje in de milieurij mee te lopen.

FOTO BOVEN: de boerderij van de familie Kuperus, in buurtschap de Legemar, bij SintNicolaasga. FOTO’S RECHTS: wandbord met dank aan Jeltje 86; boer Halbe Kuperus; zoon Jolle Kuperus op de trekker.

Over het algemeen hadden de media tot aan de demonstratie toe aan de verkeerde kant van het verhaal zitten werken. “Se witte der neat fan!” Dat die journalisten slechts zeiden en opschreven wat de wetenschap dicteerde, lachen ze weg. Media geven een verkeerd beeld van de boer en leggen de cijfers van die wetenschap fout uit. De relativering, anders het sterke punt van de boerengemeenschap, is helemaal weg. Alles wat zich als groen manifesteert, deugt niet. De namen van de minister, van partijen als D’66 en Groen Links, worden verbitterd uitgesproken. De rest van de overheid doet tussendoor ook nog dingen die volgens de boeren niet kunnen.

Telkens komen ze er op terug. ‘Die vliegtuigen moeten toch ook inleveren? Er komt nota bene nog een groot vliegveld bij, in Lelystad! Er zijn straks Formule 1 races in Zandvoort, daar zijn ze gewoon al aan het bouwen, terwijl er geen vergunning voor is!’

CIJFERS Een boer als Halbe Kuperus werkt

keihard. Elke dag, van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat. En ook de ‘papierbrut’, die een boer moet afwerken is arbeidsintensief. Bovendien staan er opgelegde niet werkbare regels op, waardoor je veel oneerlijke concurrentie krijgt. En dan al die vergunningen. Niettemin wordt de verslaggever overstroomd met cijfers. Om aan te geven wat er mis is.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

“WY DOGGE IT GOED, MAR WY KRIJE FAN ALLE PROBLEMEN ALTYD DE SKULD!”

faat. Er kwamen vergunningen voor hoeveelheden toegestane CO2, ammoniak, stikstof, PAS, PFAS en wat al niet. Alle vier betogen ze dat juist de boeren alles hebben gedaan om de overheid en gemeenschap te helpen om de wereld gezonder te maken. Maar nu landbouwminister Carola Schouten de latente ruimte die de boeren nog hebben óók wilde afpakken, kwamen ze in het geweer.

WANTROUWEN “We ha grouwélich ynfesteard yn fosfaatrigels, we ha de stikstof al mei de helte fermindere.” Ze geloven de cijfers van het RIVM ook niet. Schouten koerst in haar beleid echter op het RIVM. En dan komt meteen het echte wantrouwen: “It RIVM is ek in ryksynstelling.” Halbe Kuperus vindt het allemaal heel verdacht. En zegt dan: “Ik tink dat se de boeren fuort ha wolle! Dit is in ûnderdiel fan in grut plan om dêrfoar te soargjen. Wy moat nei de bliksem, sa fielt it!” En dat willen boeren niet; zie hun woorden in het begin van het verhaal. Ze hebben een schitterend beroep. Ze zijn dienstbaar voor een eerlijk product. Ze verzorgen een natuur, die ze met respect behandelen. En dan leven in Fryslân ook nog de beste boeren van de wereld. Aan de wand hangen de oorkondes van een aantal koeien van Kuperus, die allemaal meer dan 100.000 liter afleverden. “Wy dogge it goed, mar wy krije fan alle problemen altyd de skuld!” Daarom was het zo belangrijk de gemeenschap een beetje mee te krijgen. Dat lukte met de ‘trekkerdemonstraties’. En met de koffie voor de politieman. Ze willen af van het vaak randstedelijke verhaal van ‘de boer is vies’.

Het gevecht terug is begonnen. Voor de deur van het Provinciehuis in Leeuwarden, waar gedeputeerde Johannes Kramer alle maatregelen in Fryslân voorlopig schrapte, “nei’t er se earst fierstente lichtfaardich wol oernaam hie.” Ze zijn trots op Fryslân. Friese vlaggen beheersten de boerenstrijd in de rest van het land.

“HEARLIK, FRIJ, ALTYD BÛTEN. BOER WÊZE IS HARTSTIKKENE MOAI!”

Op 1 april 2015 werd het melkquotum afgeschaft. Boeren waren er klaar voor: investeren, de productie nog meer omhoog zoals hen was geleerd door respectievelijk de Rabobank, de zuivelgiganten en de winkelbedrijven. De overheid greep echter steeds vaker in, omdat de hoge productie schadelijke kenmerken had. De landbouw zou grondgebonden worden, maar er kwam een nieuw quotum: voor fos-

Die strijd moet worden voortgezet; een andere denkwijze, landelijk. Die Natura 2000 gebieden, kunnen die niet in een lus? Niet allemaal van die stukjes hier en daar. Ze willen overal over meepraten. Niet meer praten zónder hen. En dan ook: “Se moat ús ek lyk behannelje yn Europa, sadat we earlik konkurearre kinne tsjin lannen as Oekraïne, wêr’t se net iens witte wat stikstof is.“ Bij het weggaan dwaalt de blik van Halbe Kuperus even over zijn land, over de Legemar. Je ziet aan z’n ogen dat hij dat beeld wel verrekte graag zou willen behouden.

www.juwelierariedekoning.nl info@juwelierariedekoning.nl

Wij kiezen tijden het diner bewust voor een concept zonder menukaart, zodat wij onze voorraad klein kunnen houden en deze volledig kunnen benutten.

JOURE

No waste is ons motto!

BALK v. Swinderenstr. 16 8561 AP 0514-602232

JOURE Midstraat 43 8501 AE 0513-412730

Dit daagt ons elke keer weer uit om ons menu zo samen te stellen dat we zo weinig mogelijk voedsel te verspillen. Hierbij houden wij zo veel mogelijk rekening met de seizoenen en werken het liefst met producten uit de regio en ingrediënten die wij zelf uit de natuur plukken. Wanneer u bij ons komt dineren, zult u gang na gang verrast worden. Uiteraard houden we hierbij rekening met uw speciale wensen, allergieën en intoleranties.

BALK

Om kennis te maken met ons mooie concept serveren wij vanaf nu een:

VAN 27,50 VOOR € 25,-*

*AFGESTEMD OP UW SPECIALE WENSEN

Kom langs in onze winkel en laat u inspireren! Oosterdijk 89 Sneek • 0515-412874 • info@deboerlicht.nl • www.deboerlicht.nl

PVC, tapijt of laminaat? Voor ieder wat wils!

OPEN OP DINSDAG T/M ZONDAG VANAF 12:00 UUR

*GELDIG TOT 21 DECEMBER

3 ETAGES VERLICHTING!

2-GANGEN VERRASSINGSMENU*

Douwe Egberts Plein 1A Joure T 0513 417 070 I www.zuiver-joure.nl

e dag met verjjaardag ver 20 r haa t vier g Jon De Melchers &

20% KORTING OP VLOEREN

Actie geldt van 18 t/m 30 november 2019. Vraag naar de voorwaarden.

Tusken de Marren INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | NOVEMBER 2019

INHOUD

• De Omgevingswet: Minder regels, meer overzicht, de bewoner centraal • Thuis in De Fryske Marren • Bloemlezing uit het werkprogramma • Online op ontdekking door de Súdwesthoeke

Wa wint de Kultuerpriis De Fryske Marren 2019?

Vergaderingen gemeenteraad De gemeenteraad vergadert anders in 2019. De vergadering van de raad is verdeeld in drie onderdelen: Petear, Debat en Beslút • Woensdag 13 november, • Woensdag 27 november, • Woensdag 4 december De bijeenkomst vindt plaats in het gemeentehuis in Joure en begint om 19.30 uur. Bovenstaande data zijn onder voorbehoud. Kijk voor actuele informatie op: www.defryskemarren.nl/ gemeenteraad.

Inloop bijeenkomst driesprong Huisterheide

Woensdag 27 november, 17.00 – 19.30 uur in Zalencentrum Sint Nyk in Sint Nicolaasga. Kijk voor meer informatie op: www.defryskemarren.nl/ huisterheide

Wêrom jouwe wy de priis? Yn De Fryske Marren wurdt in protte Frysk brûkt, sa as út sifers blykt: 70 oant 80% fan ús ynwenners praat Frysk, 80 oant 90% ferstiet it ek. Wy wolle graach dat dat op syn minst gelyk bliuwt, mar leaver noch dat it ferbettert. De gemeente wol dêrom it brûken fan it Frysk stimulearje. De útrikking fan de Kultuerpriis is dêr in middel ta. Wy wolle dêr de doarpsbelangen en ús ynwenners graach by belûke. De priis bestiet út in bedrach fan € 750,- en wurdt elk jier útrikt.

Ferline jier wûn dichter en skriuwer Eppie Dam út Sleat de priis foar syn dichtbondel Ienkennich lânskip.

Oanmelde foar 23 novimber Jim kinne de feriening of de doarpsgenoat dy’t foar de priis yn oanmerking komme kin, oanmelde troch foar 23 novimber in mail te stjoeren nei: info@defryskemarren.nl mei de namme fan de feriening/doarpsgenoat en telefoannûmer en emailadres fan de kontaktpersoan. Graach maile t.a.f. Yde Wierda. Wolle jim by de foardracht wol yn it koart oanjaan wêrom at jim fine dat de feriening of de doarpsgenoat yn oanmerking komt foar de priis? Graach as foardrager jo namme, emailadres en telefoannûmer yn de mail sette.

Servicepunt in Balk Hoe ervaart u de van 18 november tot 14 december gesloten

Woont u in Balk of omgeving? Dan heeft u waarschijnlijk al gemerkt dat het voormalige gemeentehuis in Balk aan de Dubbelstraat ingrijpend wordt verbouwd. Zo’n grote verbouwing brengt altijd overlast met zich mee. Dit geldt ook voor het servicepunt van De Fryske Marren dat in het gebouw is gehuisvest. De komende tijd wordt de hal aangepakt. Dat geeft niet alleen veel (geluids)overlast, ook uw veiligheid en dat van onze medewerkers is dan in het geding. Daarom is het servicepunt in de periode van 18 november tot 14 december gesloten. U kunt deze periode terecht in het servicepunt in Lemmer of het gemeentehuis in Joure. Ook voor andere dienstverlening bent u daar natuurlijk van harte welkom. De openingstijden vindt u op onze website.

driesprong Huisterheide?

De kruising van de Langwarderdyk en Huisterheide tussen Sint Nicolaasga, Scharsterbrug en Langweer wordt aangepakt. Voordat we een tekening gaan maken, willen we eerst weten wat de ervaringen zijn van u als gebruiker van de driesprong. Komt u regelmatig op de fiets, trekker, auto, of op een andere manier langs dit punt? Dan horen we graag uw ideeën op woensdag 27 november tijdens een inloopbijeenkomst. Tussen 17:00 en 19:30 uur bent u van harte welkom in Zalencentrum Sint Nicolaasga. Kijk ook op www.defryskemarren.nl/huisterheide

75 JIER FRIJ

Volgend jaar is het 75 jaar geleden dat ons land werd bevrijd. 75 jaar vrijheid: belangrijk om bij stil te staan en te vieren! Daarom vinden er in De Fryske Marren volgend jaar verschillende activiteiten plaats. Bent u ook van plan iets te organiseren? Wij horen het graag! De gemeente heeft speciaal voor dit bijzondere jubileum een subsidie beschikbaar voor activiteiten in het kader van 75 jaar vrijheid. Het gaan dan om een stimuleringsbijdrage van € 500,- per initiatief. In de volgende editie van Tusken de Marren gaan we verder in op 75 jaar vrijheid en de activiteiten die in De Fryske Marren in dat kader worden georganiseerd. Meer informatie? Neemt u gerust contact op met Yde Wierda of Alice Schop, via 14 05 14 of info@defryskemarren.nl.

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | november 2019 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren. Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

COLOFON

Gemeentelijke activiteiten kalender

Yn ús doarpen binne ek dit jier wer in protte produksjes west dy’t it fertsjinje yn it sintsje set te wurden. De karkommisje fan de Kultuerpriis De Fryske Marren ropt ynwenners en pleatslike belangen op om foardrachten foar de priis te dwaan: is der yn jo doarp in moai iepenloftspul útfierd? Hat jimme toanielferiening in treflik stik op ‘e planken set? Hat in doarpsgenoat in nijsgjirrich boek yn de Fryske taal publisearre? Is jim jongerein aktyf mei muzyk en dogge se dat yn it Frysk? Dan kin dy feriening of dy doarpsgenoat yn oanmerking komme foar de priis!

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren NOVEMBER 2019

FOTO: DOUWE BIJLSMA (GEWOAN DWAAN)

De Omgevingswet

Wethouder Roel de Jong (links) met projectleider Wilfred Lintsen.

Minder regels, meer overzicht, de bewoner centraal Vanaf 2021 treedt de Omgevingswet in werking, een nieuwe wet over onze fysieke leefomgeving. De Omgevingswet geeft minder regels en dat werkt voor iedereen een stuk prettiger. Wel vraagt de wet om een compleet andere aanpak dan gemeente en bewoners gewend zijn. Wethouder Roel de Jong en projectleider Wilfred Lintsen van gemeente De Fryske Marren vertellen. Veel regeltjes, een onoverzichtelijke brij aan wetten en ellenlange procedures. Het typeert het ‘van het kastje naar de muur-gevoel’ dat mensen soms ervaren als ze iets willen regelen met de overheid, bijvoorbeeld een bouwvergunning. “Tot nu toe kon het niet anders; die regels zijn er nu eenmaal. Maar vanaf 2021 gaat dat veranderen”, zegt wethouder Roel de Jong. “De Omgevingswet voegt maar liefst 26 wetten en honderden maatregelen samen in één heldere wet. De wet gaat over zaken als milieu, waterbeheer, ruimtelijke ordening, natuur, monumentenzorg, bodem en geluid. Alles om ons heen dus.”

Minder regels

besluitvormingstermijn van 26 weken is teruggebracht naar acht.” Ook is er meer ruimte voor eigen initiatieven van bewoners en geeft de wet mogelijkheden voor lokaal maatwerk. Bij beslissingen wordt bovendien goed gekeken naar het effect van zo’n beslissing op de rest van het gebied. Er moet een samenhang zijn tussen sociale, ruimtelijke en economische aspecten.

Open discussie

De nieuwe wet geeft gemeente, bewoners en bedrijven een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Ieders rol verandert daarmee. De Jong: “Een bepalende gemeente is niet van deze tijd. Veel mensen weten zelf prima wat

Met de Omgevingswet zijn er minder en overzichtelijke regels en dat maakt procedures een stuk eenvoudiger. Projectleider Wilfred Lintsen: “Het is niet zo dat alles ineens maar kan, maar de besluitvorming verloopt door de vereenvoudigde regelgeving wel sneller. Een voorbeeld? De

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

ze wel en niet in hun leefomgeving wensen. Burgerinitiatieven worden dan ook steeds belangrijker. Het is het idee dat betrokken partijen – buren, organisaties, etc. – eerst zelf met elkaar om tafel gaan en afwegingen maken, vóórdat een idee bij de gemeente terecht komt. De gemeente komt vervolgens niet met regeltjes, maar praat mee in een open discussie om de juiste wegen te vinden.” Een mooi voorbeeld van burgerparticipatie is de Club van Aanjagers van de Tsjûkemar. “Deze stichting komt met concrete toeristisch-recreatieve plannen rond het Tsjûkemar en gaat daarvoor zelf met belanghebbenden om tafel”, aldus De Jong. “Zulke initiatieven faciliteren we graag.”

Gaaf

Binnen de gemeente zijn projecten gestart om te zien wat er nodig is om de wet straks goed uit te voeren. De Jong: “We gaan intern trainingen volgen en starten proeftuinen op rond initiatieven van bewoners. Gewoon om eens te zien: hoe werkt deze nieuwe aanpak nou? Voor medewerkers betekent het een andere manier van benaderen. We

‘Hopelijk zien mensen de gemeente straks niet meer als hobbel, maar als partner’

toetsen niet meer, maar laten los en denken mee.” Dat vraagt om een andere mindset. Best spannend, maar ook heel gaaf, vindt Lintsen. “Het past bij de huidige tijd. Niet meer zenden, maar samen iets creëren.”

Omgevingsvisie

De gemeente betrekt bewoners en ondernemers zo snel mogelijk bij de nieuwe ontwikkelingen. Lintsen: “Op 1 januari 2021 treedt ook de Wet Kwaliteitsborging in werking. Ook daar gaan we mensen te zijner tijd over informeren. Intussen zijn we al een tijdje bezig met het vaststellen van de Omgevingsvisie, een van de instrumenten binnen de Omgevingswet. Vorig jaar hebben we bewoners van een aantal dorpen reactie op het eerste ontwerp gevraagd en daar komen we volgend jaar op terug. Ook betrekken we bewoners bij het opstellen van ons Omgevingsplan, dat de visie vertaalt in een concreet programma.” Met de Omgevingswet krijgen inwoners meer vat op hun omgeving, verwacht De Jong. “Deze wet zet de burger centraal. Er is ruimte om met elkaar in gesprek te gaan en duidelijke, weloverwogen keuzes te maken. Ik hoop dat deze verandering de afstand tussen bewoners en de gemeente verkleint. Als het goed is, zien mensen de gemeente straks niet meer als hobbel die je moet nemen om een initiatief voor elkaar te krijgen, maar als partner die je helpt jouw plan op de juiste plek te verwezenlijken.”

www.defryskemarren.nl

THUIS IN DE FRYSKE MARREN

“Als nieuwkomer in Nederland doe je er goed aan om zo snel mogelijk de taal te leren en mee te doen in de samenleving”, zegt Maria Schopenhauer. Ze werkt vrijwillig als taalcoach bij VluchtenlingenWerk Noord-Nederland en ondersteunt statushouders in De Fryske Marren. “De moeilijkheid is dat deze mensen zelf verantwoordelijk zijn voor hun inburgering, echter ze weten vaak niet welke weg ze daarvoor moeten bewandelen. Dat komt omdat ze de Nederlandse taal en cultuur niet of onvoldoende kennen.”

Hulp uit alle hoeken

“Daarnaast vindt een grote groep het lastig om contacten te leggen en/of te solliciteren, waardoor inburgeren een hele kluif is”, gaat Maria verder. “Het is moeilijk om ons systeem te snappen, mensen weten niet waar ze terecht kunnen voor welke hulpvraag.” Naast VluchtelingenWerk zetten ook Sociaal Werk De Kear, Wurkjouwer, Pastiel en het Friesland College zich in om statushouders te ondersteunen. En net als Maria zijn er veel vrijwilligers actief die taalles geven en begeleiding bieden bij de financiële administratie. Maar helaas maakt niet iedereen gebruik van deze helping hands. Een wetswijziging moet dat veranderen; vanaf 2021 is niet de statushouder, maar de gemeente verantwoordelijk voor het organiseren van de inburgering. Een goede zet, vindt Maria. “De wet sluit dan beter aan op de behoeftes van statushouders.”

Persoonlijk inburgeringsplan

“De overheid wil toe naar een inburgeringsstelsel met veel meer maatwerk voor asielzoekers en statushouders”, vertelt Mirjam Gietema, beleidsmedewerker Maatschappelijke Ondersteuning bij De Fryske Marren. “In

‘Het is moeilijk voor statushouders om het systeem te snappen’

FOTO: FOTO NANTKO

Als je als vluchteling in Nederland komt wonen, loop je tegen veel zaken aan. Je moet de taal leren, werk zoeken en integreren. Voor veel statushouders (asielzoekers met een verblijfsvergunning) is dat niet makkelijk. Om die reden worden er in De Fryske Marren allerlei activiteiten georganiseerd om deze groep mensen op passende wijze te ondersteunen.

Bovenste rij: Marianne (sociaal wijkteam jeugd en gezin), Niels (Jobcoach Pastiel), Evelien (consulent sociaal domein). Middelste rij: Maria (vrijwilliger Vluchtelingenwerk), Mirjam (beleidsmedewerker), Yolanda en Tine (Friesland College). Onderste rij: Aya (inwoner en inburgeraar), Rowena (VluchtelingenWerk), Nathalie (Wurkjouwer), Melek (inwoonster azc Balk)

het nieuwe stelsel moeten gemeenten samen met hun statushouders een persoonlijk inburgeringsplan maken. In De Fryske Marren lopen we daarin voorop. Nieuwkomers in onze gemeente zoeken we al in het asielzoekerscentrum op. Daarvoor werken we nauw samen met het COA in het azc in Balk. Na een kennismakingsgesprek volgt een uitgebreid intakegesprek, waarin we de achtergrond, gezondheid, gezinssituatie, financiën, talenten, uitdagingen en verwachtingen van de bewoner bespreken. Aansluitend maken we gezamenlijk een persoonlijk plan met doelen en activiteiten. Door persoonlijke trajecten op te stellen en taal en participatie met elkaar te verbinden, willen we de integratie optimaliseren.”

Ambities waarmaken

Aya Khayat kwam in 2015 met haar man en kinderen vanuit Syrië naar Nederland. Het gezin woont sinds drie jaar in Joure. Aya: “Ik ga hier elke week naar VrouwenPRAAT in de bibliotheek om mijn Nederlands te oefenen. Daarnaast word ik begeleid door een jobcoach van Pastiel. Samen kijken we of ik een leerwerktraject kan volgen, dat past bij mijn ambities en werkervaring. Ik krijg hier alle mogelijkheden om me te ontplooien. In Syrië werkte ik als accountant bij een bank. Het lijkt me fantastisch om in Nederland soortgelijk werk te vinden.”

Integratieactiviteiten

Om statushouders zoals Aya op weg te helpen, werkt de gemeente niet alleen samen met Pastiel en andere maatschappelijke organisaties, maar óók met bedrijven en werkgevers uit de buurt. “In onze gemeente worden allerlei activiteiten georganiseerd die bijdragen aan het welzijn en de integratie van inburgeraars”, vertelt Mirjam. “Elke

‘In De Fryske Marren doen we er alles aan om de integratie van nieuwkomers te optimaliseren’ nieuwkomer in De Fryske Marren volgt ‘Mijn Toekomst’”, geeft Rowena Lap als voorbeeld. Zij is teamleader integratie bij VluchtelingenWerk Noord-Nederland. “Mijn Toekomst is een project waarin statushouders gedurende vijf maanden workshops en (bedrijf)excursies over leven, wonen en werken in Nederland krijgen aangeboden. Hierbij krijgt elke statushouder een mentor toegewezen. Met de mentor maakt de statushouder plannen voor sociale activiteiten, een opleiding of werk.” Mirjam vervolgt: “Jobcoaches bij De Wurkjouwer en Pastiel zetten in op trajecten met stages, met als doel door te stromen naar betaald werk, passend bij iemands ervaring, talenten of interesses.

Hierbij werken ze nauw samen met het Friesland College voor de nodige taalondersteuning.”

Pilot

Op dit moment lopen er vanuit de overheid verschillende pilotprojecten om te onderzoeken wat werkt voor de nieuwe inburgeringswet. De aanpak van De Fryske Marren is geselecteerd voor het pilotprogramma ‘veranderopgave inburgering’. Mirjam: “We delen onze ervaringen graag; niet alleen met de Rijksoverheid, maar ook met (Friese) gemeenten. Met onze aanpak willen we ervoor zorgen dat nieuwkomers zich hier snel thuis voelen en deel uitmaken van de samenleving.”

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren NOVEMBER 2019

Doet u mee? Eind mei startte de nieuwe coalitie van CDA, VVD, PvdA en GroenLinks. Dit leidde tot een vernieuwd college: een kleurrijk team, dat vanaf de eerste dag de handen uit de mouwen kon steken. Naast alle zaken die meteen aandacht vragen, willen we ook aan de slag met de toekomst van de gemeente. De coalitie sprak deze ambitie al uit in haar coalitieakkoord ‘de takomst temjitte’. Wij maken deze ambitie concreet in ons eigen werkprogramma. Wij zijn positief over de kansen. We ervaren namelijk een zeer betrokken samenleving, bestuur en medewerkers. En we zijn blij dat onze financiën

weer in balans zijn en dat er ook geld is voor nieuwe plannen. Want er is veel inzet en geld nodig alles waar te maken. Als college zijn we er van overtuigd dat we het beste resultaat krijgen als we de uitdagingen zoveel mogelijk met de samenleving oppakken. Samen met u dus. Wij willen dan ook niet achter onze bureaus en vergadertafels blijven zitten, maar zelf en met onze medewerkers zichtbaar aanwezig zijn bij onze inwoners. Om te luisteren en vooral samen te bouwen aan onze lokale samenleving. Doet u mee? Fred Veenstra, burgemeester.

Werkprogramma college Het werkprogramma van het college is té uitgebreid om alle actiepunten hier te behandelen. Hieronder leest u een samenvatting. We zullen deze zaken zo veel mogelijk samen met betrokken oppakken. Meer weten? U vindt het werkprogramma op de website van de gemeente, onder www.defryskemarren.nl/werkprogramma. PROGRAMMA 1

Bestuur en organisatie In de tweede helft van 2020 evalueren we samen met onze inwoners de visie op de gemeente, die bij de fusie is opgesteld. De gemeenteraad is aan de slag met een actieplan voor het betrekken van jongeren bij gemeentelijke thema’s. Daarnaast neemt het college momenteel ons communicatiebeleid onder de loep. We ontwikkelen begin volgend jaar een kader voor het beoordelen van ‘right to challenge’-voorstellen. Ook gaan we in 2020 besluiten over de toekomst van internationale betrekkingen in De Fryske Marren en het worden van Regenbooggemeente. Om u zo goed mogelijk van dienst te kunnen zijn, investeren we in de kwaliteit van de organisatie. De organisatie is volop in ontwikkeling. Zo wordt er begin 2020 een nieuwe organisatiestructuur ingevoerd en werkt het college aan een voorstel voor centrale huisvesting van bestuur en kantoorpersoneel op Herema State. We komen in 2020 met een notitie over de organisatiebrede aanpak voor digitaal werken en digitaliseren. Ook onderzoeken we of we gemeentelijke producten onder kunnen brengen bij maatschappelijke voorzieningen, zoals bibliotheken en dorpshuizen.

PROGRAMMA 2

Ruimte Klimaat

Het klimaat is één van de belangrijkste onderwerpen uit het werkprogramma. Volgend jaar actualiseren we de duurzaamheidsnota voor 2020-2030. Dat doen we dit jaar al voor ons beleid op het gebied van zonneweides. Het college stimuleert het ontstaan van lokale energiecoöperaties en gaat de samenwerking met ze aan. De invloed van de klimaatontwikkeling op riolering komt dit jaar aan de orde in een nieuw gemeentelijk rioleringsplan. De Fryske Marren wil adviezen over energiebesparing toegankelijk maken voor huurders van woningen. Als de ervaringen met de pilot op dit terrein positief zijn, doet het college volgend jaar een voorstel over structurele inzet van energie-coaches.

Afval

We stellen in 2020 een nieuwe beleidsnotitie afval op, gericht op het terugdringen van afval en stimuleren van hergebruik. Hierbij willen we ervaringen en meningen van onze inwoners meenemen. Daarom zullen we drie bijeenkomsten organiseren en houden we een peiling. In 2020 stellen we een plan op voor.

Omgevingswet

De implementatie van de Omgevingswet vraagt om een visie op onze ruimte, in de breedste zin van het woord. Het gaat over planologische kaders, leefbaarheid, gezondheid, veiligheid, dienstverlening en participatie. Het in gang gezette traject, dat uiteindelijk moet leiden tot een omgevingsvisie, zetten we in nauw overleg met de raad en met betrokkenheid van inwoners voort. Voor de Omgevingsvisie is al een eerste ontwerp besproken door de gemeenteraad. Binnenkort zijn er vervolgbijeenkomsten met de gemeenteraad.

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

Verkeer: veilig op de fiets

In het kader van verkeersveiligheid zijn we nu al de fietsknelpunten aan het inventariseren, bij inwoners en andere gebruikers van fietsroutes in onze gemeente. Op basis daarvan leggen we de raad in 2020 een voorstel voor. Daarnaast wordt in 2021 onderzoek gedaan naar verkeersknelpunten en vervolgens een nota aan de raad voorgelegd. In 2021 komen we met een rapport over de mogelijkheden voor verdere uitbreiding van het fietspadennet. Ook inventariseren we in 2020 de obstakels in de openbare ruimte in samenwerking met ervaringsdeskundigen en maken hiervoor een plan van aanpak.

Beheer

Het huidige beheerplan groen is vooral gericht op het gelijk schakelen van het beleid van de voormalige gemeenten. U moet dan bijvoorbeeld denken aan bermenbeheer. Dit plan is inmiddels grotendeels afgerond. Tijd voor nieuw beleid dus, dat samen met betrokkenen zal worden ontwikkeld in 2020.

2019-2022 PROGRAMMA 3

Economie MKB

De Fryske Marren wil ‘MKB-vriendelijkste gemeente van Nederland’ worden. Wij zijn veel in gesprek met ondernemersverenigingen en andere betrokkenen over verbeteringen, als basis voor een verbeteringsplan.

Recreatie

De nieuwe Recreatievisie wordt samen met belanghebbenden, zoals ondernemers in deze sector, ontwikkeld. In deze visie besteden we aandacht aan bijvoorbeeld samenwerking met ondernemers in de toeristisch-recreatieve sector, kwaliteitsverbetering, mogelijkheden van seizoenverbreding, regionale samenwerking en het stimuleren en faciliteren van initiatieven ‘van onderop’. In het eerste kwartaal van 2020 leggen we de visie aan de gemeenteraad voor.

Toekomstbestendige bedrijventerreinen

Wij zetten in op het toekomstbestendig maken van onze bedrijventerreinen. Hierbij betrekken we de resultaten van de pilots die in de provincie worden opgestart. In 2021 stellen we een rapportage op over de pilot Toekomstbestendige bedrijventerreinen.

PROGRAMMA 4

Leefbaarheid en onderwijs Cultuur en onderwijs

DE TAKOMST TEMJITTE

www.defryskemarren.nl

In 2020 presenteren we een nieuwe kadernota Cultuur. Hierbij zijn verschillende partijen actief betrokken, zoals Cultuurplein De Fryske Marren. Ook evalueren we de inzet van “cultuurplein De Fryske Marren”. Eind 2019 komen we met een aanzet voor het Programma van Eisen voor de toekomstbestendige huisvesting van het culturele leven in Joure. Ook wat onderwijs betreft, zal de huisvesting de komende jaren een belangrijk onderwerp zijn.

Sport

Sport en sportieve activiteiten zijn van groot belang voor een vitale en gezonde samenleving. We gaan daarbij uit van een sportinfrastructuur die gericht is op de vraag van onze inwoners. In 2020 leggen we de raad een beleidsnotitie ‘’Sport en bewegen’’ voor. We zijn daarvoor nu in gesprek met belanghebbenden en inwoners om ervaringen op te halen en om met een notitie te kunnen komen die rekening houdt met de gevoelens van inwoners.

PROGRAMMA 5

Sociaal domein Werk en inkomen

De Fryske Marren wil trajecten richten op jongeren die kansrijk zijn op de arbeidsmarkt. Nog dit jaar komen we met een aanpak. Voor 60-plussers willen we alternatieven in de sfeer van vrijwilligerswerk ondersteunen. We doen dat via ‘sociaal goud’. Ook willen we aan de slag met een integraal beleidsplan voor minima, schuldhulpverlening en bijzondere bijstand. Hier betrekken we ervaringen van andere gemeenten bij.

Wmo

In 2020 besluiten we over oplossingsrichtingen voor de wachtlijstproblematiek in de jeugdzorg. De Fryske Marren wil meer aandacht voor sturing en beheersing binnen uitvoering van Wmo en Jeugdwet. In 2020 evalueren we de inzet van de bij de uitvoering Wmo en Jeugdwet betrokken disciplines. In 2020 brengen wij ook in beeld wat er binnen het Wmo-beleid geregeld is voor ouderen.

Asielzoekers

In 2020 stellen we onderzoek in naar mogelijkheden van intensievere begeleiding van asielzoekers, vanaf het moment van koppeling aan De Fryske Marren.

Vrijwilligers en mantelzorgers

Vrijwilligers zijn de kurk waarop onze samenleving drijft. In 2020 doen we een voorstel over het waarderen van vrijwilligers. We gaan door met de Regeling Mantelzorg-waardering. In 2021 laten we onderzoek doen naar een regionaal opgezet Respijthuis, om mantelzorgers te ontlasten en mogelijkheden voor vervanging te creëren.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren NOVEMBER 2019

ONLINE OP ONTDEKKING DOOR DE SÚDWESTHOEKE Grote en kleine meren, een kust met kliffen, bos, weide en een kleigebied met middeleeuwse terpen en dijken; de Súdwesthoeke heeft een enorm gevarieerd landschap. Hoe is dit zo ontstaan? Het antwoord op deze vraag geeft de digitale landschapsbiografie, die de gemeenten De Fryske Marren en Súdwest-Fryslân samen met Mar en Klif, het bezoekerscentrum van het Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân, hebben laten ontwikkelen.

Wie de landschapsbiografie Súdwesthoeke bestudeert, kijkt naar iets unieks. In Nederland is dit het eerste online naslagwerk waarmee een landschap zó uitgebreid en nauwkeurig is beschreven. Het doel van de digitale biografie is om inwoners, bezoekers en andere geïnteresseerden meer te laten genieten van wat je in de Súdwesthoeke allemaal tegenkomt. “Hoe meer je weet, hoe meer je ziet”, zegt Peter de Jonge, voorzitter van Mar en Klif in Oudemirdum. “En hoe meer je ziet, hoe meer je geniet.”

Storymap en cultuurhistorische kaart

Voor het maken van de landschapsbiografie gingen de twee gemeenten en het bezoekerscentrum in zee met het bureau Cultuurland Advies. Besloten werd om de biografie uit twee delen te laten bestaan: een storymap en een cultuurhistorische kaart. De storymap vertelt het verhaal van de Súdwesthoeke vanaf de voorlaatste ijstijd tot nu, opgedeeld in zeven periodes. De toegankelijk geschreven tekst is aangevuld met foto’s, illustraties, video’s, tijdlijnen en interactieve kaarten. De kaart ‘In de buurt’ laat mensen zelf op zoek gaan naar wat er aan cultuurhistorie in de omgeving te vinden is.

Onverwachte ontdekkingen

In totaal nam het ontwikkelen van de biografie zo’n anderhalf jaar in beslag. “Het was een uitvoerige en uitdagende klus”, vertelt projectleider en landschapshistoricus Dennis Worst van Cultuurland Advies. “Het grootste deel van de tijd

Landschaphistoricus Dennis Worst

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

hebben wij besteed aan het in kaart brengen van de cultuurhistorie van het gebied. Dit deden we aan de hand van onder andere literatuuronderzoek, satellietbeelden en vele historische en geografische kaarten. Vervolgens gaven we alles een plek in een digitaal product – ook voor ons was dat nieuw.” Tijdens het project kreeg het adviesbureau hulp van een gebiedspanel met lokale historici en van een werkgroep, die bestond uit medewerkers van de drie opdrachtgevers. Zij wierpen een blik op de opgestelde teksten en de gevonden informatie. Dit laatste bevat ook onverwachte ontdekkingen, namelijk tot dan toe nog onbekende contouren in het bos die wijzen op een terrein waar een stins (een middeleeuwse verdedigbare en bewoonbare toren) heeft gestaan.

- DENNIS WORST -

‘Een uitvoerige en uitdagende klus’ Richting geven aan beleid

Naast een rijke bron van informatie te zijn voor inwoners en recreanten, heeft de landschapsbiografie Súdwesthoeke nóg een belangrijk doel: richting geven aan beleid van de twee gemeenten. “De biografie vertelt ons precies op welke plaatsen het gebied bijzondere cultuurhistorische en landschappelijke waarden heeft”, aldus Roel de Jong, wethouder van gemeente De Fryske

De website staat boordevol historische afbeeldingen. Op deze pentekening van Stavoren uit 1669 door Pier Maria Baldi is goed te zien hoe de dijk er destijds uitzag.

www.defryskemarren.nl

Wat is je favoriete plek in de Súdwesthoeke? FOTO’S: FOTO NANTKO

Peter de Jonge voorzitter Mar en Klif

“Vlakbij Oudehaske ligt It Lytse Wiid, een klein moerasachtig meer dat omgeven is door riet en broekbos. De kragge die in het meer ligt, is moeilijk te bereiken; dat lukt eigenlijk alleen over bevroren water. Omdat het een beschermd gebied is, mag je daar officieel niet eens komen. Maar dit alles hield mij in mijn jeugd niet tegen. De sfeer, de geuren – de plek heeft iets wat mij haar destijds graag deed verkennen. Wanneer mijn vrouw en ik een eindje gaan fietsen, komen we er soms nog wel eens langs. Als het niet bezet is, dan maken we een stop bij het plateau met een bankje dat langs het fietsen wandelpad is neergezet. Vanaf daar heb je een mooi uitzicht over het meer en kun je verschillende soorten watervogels zien. Het is een plek die me al vroeg mijn leefomgeving heeft doen waarderen en dat nog steeds doet.”

Roel de Jong

wethouder gemeente De Fryske Marren “Vlakbij Oudehaske ligt It Lytse Wiid, een klein moerasachtig meer dat omgeven is door riet en broekbos. De kragge die in het meer ligt, is moeilijk te bereiken; dat lukt eigenlijk alleen over bevroren water. Omdat het een beschermd gebied is, mag je daar officieel niet eens komen. Maar dit alles hield mij in mijn jeugd niet tegen. De sfeer, de geuren – de plek heeft iets wat mij haar destijds graag deed verkennen.

Marren. “Bij het opstellen van nieuwe ruimtelijke plannen of een visie voor onze woon- en leefomgeving zoals de Omgevingsvisie kunnen we daar nu goed rekening mee houden.”

Wanneer mijn vrouw en ik een eindje gaan fietsen, komen we er soms nog wel eens langs. Als het niet bezet is, dan maken we een stop bij het plateau met een bankje dat langs het fietsen wandelpad is neergezet. Vanaf daar heb je een mooi uitzicht over het meer en kun je verschillende soorten watervogels zien. Het is een plek die me al vroeg mijn leefomgeving heeft doen waarderen en dat nog steeds doet.”

Digitale ontdekkingstocht

Op 29 oktober jl. is de online landschapsbiografie gelanceerd. Iedereen die dat wil, kan nu heel makkelijk een digitale ontdekkingstocht maken door de Súdwesthoeke. Wethouder Stella van Gent van gemeente Súdwest-Fryslân is blij met het resultaat. “Ik vind het geweldig dat je nu vanachter je bureau of in je luie stoel kunt zien hoe het verhaal van ons landschap tot leven komt. Maar ik hoop ook dat dit mensen motiveert om écht van de Súdwesthoeke te genieten, door eropuit te gaan. Er is hier zo veel moois.”

Een kijkje nemen in de landschapsbiografie Súdwesthoeke? Ga naar de website: www.landschapsbiosudwesthoeke.nl

Stella van Gent

wethouder gemeente Súdwest-Fryslân “In mijn studententijd woonde ik nog niet in Fryslân, maar kwam ik er wel vaak om te zeilen. We reden dan de provincie binnen, passeerden de toren van Spannenburg en… boem! Daar was het Friese landschap, dat zich in één keer helemaal aan ons ontvouwde. Al die weilanden met koeien, de meren, de zeilboten, de spiegeling van het water; de schoonheid van het gebied zie je daar in al haar facetten. Ook tegenwoordig kom ik er regelmatig, zelfs als ik ervoor moet omrijden. Het is de moeite waard: na dertig jaar kan het indrukwekkende uitzicht me nog steeds ontroeren. Tegelijkertijd vertelt het een verhaal. Over wateren die ontstaan zijn uit veengronden, en daarna nooit zijn drooggelegd. En over hoe een gebied waar vroeger armoede heerste zich ontpopte als onze grootste rijkdom: de Friese meren.”

deFryskeMarren

Focus

deFryskeMarren

ALLE HOSPER UIT BROEK fotografie JOHAN BROUWER tekst HENK VAN DER VEER

Het rijke leven van uitvinder Alle Hosper We schrijven het jaar 1986. ‘Spanninga nummer 15’ komt als super achterlicht als beste uit de bus in het consumentenprogramma TROS Kieskeurig. Een test met een kogel aan een touwtje die tegen een aantal achterlichten stuiteren. Alle achterlichten kapot, behalve die van Spanninga uit Joure. Ontwerper van het super achterlicht is Alle Hosper. Als kort na de test de Tweewieler Rai in Amsterdam wordt georganiseerd hangt er boven de stand van Spanninga een grote poster met daarop reclame voor de onverwoestbaarheid van de Spanninga nummer 15. “En doe begûn it gedonder! Der kaam in grossier en dy naam Spanninga even apart en sei: ‘Spanninga, hier zitten we niet op te wachten, haal die leus er maar vanaf. Iets wat niet kapot gaat willen we niet.’ Dat doe hawwe we de poster mar weihelle. Ik wie der earst wol lilk oer. We hawwe doe gratis achterljocht mei in kaam mei de opdruk ‘de beste…’ útdield!”

WILLIE WORTEL Alle Hosper uit Broek vertelt het ene verhaal na het andere als we op een mooie herfstdag bij hem aanschuiven aan de keukentafel van zijn woning met fraai uitzicht over het landschap van het dorp. Alle Hosper, een alleskunner, een groot voorstander van duurzaamheid, bevlogen dorpsman die het woord ‘mienskip’ in de praktijk bracht en nog altijd nastreeft. Een wijze senior die dit jaar zijn 80ste geboortedag vierde. We zitten met z’n tweeën aan de tafel. Vorig jaar overleed zijn vrouw, Aaltje Poepjes uit Sintjohannesga, met wie Alle in 1964 trouwde. Het echtpaar kreeg een dochter. Het blijkt algauw onmogelijk om zijn kleurrijke levensverhaal op één pagina te plaatsen, zelfs een boek zou wel heel dik worden. We beperken ons daarom tot een kort verhaal in vogelvlucht over Alle Hosper, waarvan nog altijd wordt gezegd dat hij de Willie Wortel van de achterlichtengigant Spanninga was.

NET YN IN HOKJE “Ik bin de soan fan Jouke Hosper en Anne van der Ley en bin op 16 july 1939 berne op ’e Jouwer. Heit wie fan boere komôf, mar hij hie neat mei kij. Hij woe de technyk yn en dat hat er ek dien en úteinlik haw ik dat ek dien, bij Spanninga. Mar goed, earst noch oer de húshâlding wêr’t ik wei kom. Heit en mem krigen fiif bern, wêrfan’t ik de twadde wie. Myn suster is de âldste en dêrnei kamen de jonges. We hiene in fantastyske jeugd. Ik bin berne yn ’e Midstrjitte, mar heit en mem binne wol trettjin kear ferhúze.

Yn it âlde hûs, dêr’t ik berne bin, koene we op ’e souder tusken de dakpannen de moanne sjen at we op bêd leine. At it snijde lei de snie wolris op’e râne fan’t bêd. Ach, je wurde der sterk fan. Ik gong nei de herfoarme skoalle op it Sân. Us heit en mem wiene oars romtinkend en net yn in hokje te pleatsen. De humaniteit gong boppe it klupke wêr’t je sneins nei tsjerke gongen. Dat haw ik ek hiel sterk. Ik stean iepen yn’e wrâld en wol net de maat nommen wurde troch wa dan ek, mar dat wol net sizze dat ik de miening fan in oar net wurdearje kin. Fan ús mem har kant wiene it hielendal Frijtinkers. Unôfhinklik! Dêr haw ik in tikje fan mei krige en dat is wolris lêstich; wy litte ús troch gjin inkele ynstânsje ynpakke. Ik bin nei de legere skoalle nei de ambachtsskoalle yn Snits gien. As jonkje sei ik al tsjin ús heit dat ik wat meitsje woe. Dat kaam miskyn wol trochdat ik yn myn jeugd it ambacht noch oan’e strjitte útoefenjen seach. Dat boeide mij mateloas. Ik haw mij noait ôffrege at ik mei dat meitsjen wol wat fertsjinje koe. Ik woe út ‘nyts’ graach ‘yts’ meitsje en sa bin ik yn it kreatieve segmint terjochte kaam.”

OP ‘E HARSES YN ‘E SLEAT Productontwerper Alle Hosper maakte zijn jongensdromen waar bij Spanninga, waar hij talrijke uitvindingen op zijn naam mocht zetten. Zo kwam de lamp met strooilicht met lichtgeleiders uit de jaren 90 uit de koker van Alle Hosper. En was Hosper ook de uitvinder van de beroemde Easy Ring, een fietsbel met een systeem met twee klepels die om en om klepelen en afremmen, waardoor een mooi geluid ontstond. Ook over die laatste uitvinding weet Hosper nog een mooie anekdote te vertellen. “Ik wie drok mei it úttesten fan ’e bel en lette blykber net goed op, dat op’e harses yn’e sleat. It wie in rioalsleat, dat doe’t ik der út krûpte wie der in boerin dy’t mij oare klean joech nei’t ik ek noch bij har ûnder de dûs mocht!”

Voor de ontwikkeling van de nieuwe fietsbel was een investering van toen een half miljoen gulden nodig, waarbij AGU uit Alkmaar, een oude bekende klant van Spanninga, een deel van de kosten op zich nam in ruil voor het exclusieve verkooprecht.

GEBRANDSCHILDERDE RAMEN IN BROEKSTER KERK Naast al zijn werk voor Spanninga heeft Alle Hosper in de loop van de jaren ook privé prachtige uitvindingen gerealiseerd. In de keuken waar we met elkaar koffiedrinken staat een bijzonder instrument waar Hosper met hulp van een oude stofzuiger iets aparts van maakte. Aan de wand hangen fraaie schilderwerken en er staan er her en der staaltjes van keramiekwerk, door Alle gemaakt. En dan zijn er nog mooie ontwerpen van klokken, waarbij door de Broekster uitvinder alles en dan ook werkelijk alles zelf bedacht en gerealiseerd is. Deze man maakt met zijn gouden handen wat z’n ogen zien! Een andere groot project waar Alle Hosper bij betrokken is geweest zijn de stuk voor stuk indrukwekkende gebrandschilderde ramen van de Broekster kerk. Hij ontwierp en schilderde de gebrandschilderde ramen in 1994, waarbij Hosper de Broekster activiteiten in samenspraak met dorpsgenoten van het oude dorp zo authentiek mogelijk afbeeldde. Een molen in het voorjaar; Sint Christoffel die op zijn rug het Christuskind veilig naar de overkant van het water draagt; een zomerse kerk met de klokkenstoel; een visser die onder herfstige luchten met een regenboog aan het vissen is. Alle Hosper is niet alleen de Willie Wortel van Broek; hij is ook nog een keer een begenadigd kunstenaar gebleken.

NUMMER 11 â&#x20AC;¢ 2019

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Service staat bij Bouclé bovenaan!

UW HOOFDZAAK, HOOFDZAAK ONZE KOPZORGEN! UW HOOFDZAAK, ONZE KOPZORGEN!

Yoga & Meer www.yogasjoukje.nl

Stoel Yoga • Inzicht-Meditatie • Dru Yoga Yin Yoga • Ontspanning Hypno Meditatie Activiteiten met o.a. Sytske Batteram (MantraZingen) AnnMaria Kuipers (Familie Opstellingen) Boukje Hoeksma (Dru Yoga) Brigitte de Jong (Yin Yoga en Adem Beleving) Sjoukje Hoekstra (Stoel Yoga en Inzicht-Meditatie) Ditty en Hanneke (Ontspanning Hypno Meditatie)

Verhuur Yoga ruimte In Yoga Centrum: Sjoukje Hoekstra 0514-522 313 Kortestreek 19 8531 JG Lemmer sjoukjehoekstra@hetnet.nl

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

ELAHUIZEN

TEKST EELKE LOK // FOTO'S ORANGE PICTURES

deFryskeMarren

EEN IETWAT KABBELEND, VRIENDELIJK, RECREATIEF WOONDORP Als we vanaf Woudsend naar Elahuizen rijden worden we, juist op de dag dat we dat dorp wat uitgebreider willen bekijken, opgehouden door allemaal wegverbeteraars. Ten teken dat de weg naar Elahuizen tegenwoordig vaak gevonden wordt. Daar waar de noordwestelijke oever van de Fluessen van Koudum via Gaastmeer tot en met Heeg en Woudsend ruim door recreatie werd en wordt gebruikt, werd juist Elahuizen daarin vaak overgeslagen. Dat is niet meer zo.

Sterker, de voorzitter van Plaatselijk Belang Elahuizen, Saskia Bosma-Noordhuis, is speciaal in Elahuizen komen wonen vanwege de liefde van haar gezin voor watersport. Als we even doorpraten, dan blijkt dat Elahuizen een best woondorp is, en dat de inwoners er een leefbaar geheel van hebben gemaakt.

OVERSPOELD DOOR HET WATER De historie van Elahuizen is ook de historie van Nijega. Naast de drie Oudega’s in Fryslân ontstond ook híér een Nijega. Rond 1500 vinden we de naam Nyeghae al terug. Een eigen kerk, dan was je dorp. Even verderop, iets noordoostelijker stond de volgende kerk. In Elahuizen, in 1412 nog gespeld als Elahuysen. De plaats waar de nakomelingen van de oude Ele toehielden. Dat Elahuizen lag aan de oever van de Fluessen. Te krap, want die Fluessen waren nog wel eens wild. In 1700 werd een groot deel van het dorp overspoeld door zeewater; er waren toen aan de Zuiderzee ook nog geen voldoende hoge dijken. Het dorp herbouwde, en het werd bijna een rustig plaatsje van noeste zeevaarders. Zo rustig dat zelfs

Saskia Bosma-Noordhuis van Plaatselijk Belang

de Heidenskipster boeren aan de overkant van de Fluessen graag op de begraafplaats van Elahuizen wilden liggen. Hun laatste reis ging met een skûtsje. Ze bleken er niet rustig te liggen. De overstroming van 1825 zorgde dat hun begraafplaats bij Trophorne onder water verdween. Net als opnieuw een deel van het dorp. Het dorp moest weer iets retireren. Toch bleven ze bouwen aan de boorden van de Fluessen; de Marwei loopt er nog heel dicht langs. Het werd wel veel kleiner. De kerk was ook al weg. Elahuizen was niet meer dan een buurtschap van Nijega. En toen de zuivelfabriek tussen beide dorpen werd gebouwd, voelde men zich al één.

SKÛTSJESILEN In 1967 werd dat werkelijkheid. Onder, verrassend genoeg, de naam Elahuizen. Er waren genoeg

Nijega’s. Ook om aan te geven dat er iets geweldigs zou kunnen ontstaan. Het SKS- verdween van It Heidenskip naar Elahuizen. Saskia Bosma woont ook op de grens van Nijega en Elahuizen. Kwam acht jaar geleden uit Bussum er naar toe. Werkt in het sales management. Nu in Heerenveen, straks in Lemmer. De historie, daar hoeft ze geen rekening mee te houden. Voor haar is Elahuizen één geheel. Er wonen daar ongeveer 350 mensen. Dat heet een klein dorp. Er is geen school, geen winkel. En geen café, en dus is de centrale plaats het dorpshuis. Ja, er is wel wat mogelijk bij de recreatieve bedrijven, maar die hebben eigenlijk geen functie voor het dorp. Er is een zeilschool, er is een jachthaven, er is botenverhuur, er is een klein restaurantje. En er is het grote zeilschip de prinses Beatrix waarmee gehandicapten met rolstoel toch kunnen zeilen. En Elahuizen blijft als zodanig bekend omdat het de SKS-skûtsjedag nog steeds organiseert. Nu zelfs met een fraai feest op een groot stuk weiland richting Trophorne, waardoor het publiek wat langer blijft hangen. In het verleden was er daar dan nooit wat te beleven. Dat is dus iets wat Elahuizen zelf oplost. Er zijn veel activiteiten. Er is een jaarlijks dorpsfeest. Er is een dorpskrant. Daar staat in dat je het weekend mee kunt doen aan Halloween. Er is een volleybalclub, een biljartvereniging, een gymnastiekvereniging. En tussen Elahuizen en Oudega ligt de gezamenlijke voetbalclub De Wâlde, genoemd naar het moeras wat daar eertijds lag.

FITNESS Saskia Bosma prijst de gemeente De Fryske Marren. Die heeft gezorgd dat de wens van het dorp om een sportfaciliteit is ingevuld. Het sportfitnesspark is, naast het dorpshuis, een centrale plaats voor de bewoners van Elahuizen. Die dus best actief zijn in het organiseren van activiteiten, maar, net als in de meeste dorpen, amper bereid zijn om lang in besturen te zitten. Ze zijn enkel, en dan ook enthousiast, voor de ‘lytse putsjes’. Het bestuur van Plaatselijk Belang heeft maar één grote zorg: Elahuizen is een woondorp, met een gevarieerde mixed bevolking, met mensen die overal werken. Bedrijfjes zijn er voldoende. Woningen niet. “Wy wolle graach hierwenten,” De jeugd wil er graag blijven

wonen, maar er zijn voor hen geen huizen. De laatste twee koopkavels worden binnenkort gebouwd, dan is alles op. De school is allang gefuseerd met die van Oudega. Elahuizen doet wel meer dingen samen met Oudega. Zoals één keer per drie jaar een gezamenlijk dorpsfeest. Dat vinden de Elahuisters voldoende, meer hoeft niet. Een beetje afstand. “Wy bin dochs krekt wat oars”, zegt Saskia Bosma. Als we tot de conclusie komen dat Elahuizen een ietwat kabbelend, vriendelijk, recreatief en leefbaar woondorp is, knikt ze goedkeurend.

NUMMER 11 • 2019

ROMY HAKZE, VANUIT UTRECHT VIA HEERENVEEN NAAR HASKERHORNE

“DE OUDE ZUIVELFABRIEK WAS LIEFDE OP HET EERSTE GEZICHT” Daar zit ze. In een jaren dertig huis middenin Utrecht. De twee ramen met uitzicht op straat geven zoveel inkijk dat het soms voelt alsof ze in een etalage zit. Haar vriend Sander komt op het idee om glas in lood voor de ramen op te hangen om zo het zicht te blokkeren. Hij sneupt het internet af en vindt drie ramen geschikt voor hun woning. Het overige wordt op marktplaats gezet en binnen een mum van tijd verkocht. “Voor dezelfde prijs als waar we ze alle drie voor hadden gekocht”, lacht Romy. “En daarmee was het virus geboren.” Inmiddels runnen Romy en Sander Hakze Brocantiek De Linde in Haskerhorne. TEKST EN FOTO’S ALBERT BOUWMAN

Terug naar het begin in Utrecht. Romy wordt aangestoken door Sander, en het duurt niet zo lang, voordat het hele huis vol staat met glas in lood deuren en ramen. Romy is bereid om tijdelijk hun huis voor de opslag te gebruiken, maar: “Al gauw liep het uit de hand en gingen we op zoek naar een grote opslagruimte. Dit bleek in Utrecht erg prijzig te zijn.”

Ondanks het feit dat ze Oost-Europa nu goed kennen, blijft het iedere keer weer een avontuur. “Omdat je nooit weet wat je tegenkomt. We kopen voornamelijk in bij vaste adresjes, maar iedere keer ontdek je toch weer iets nieuws.” Nu is het zelfs zo dat ze benaderd worden door handelaren uit landen waar ze niet eerder handel mee hebben gedreven, zoals bijvoorbeeld India en Indonesië.

LINDEGRACHT, HEERENVEEN

Regelmatig gaan Romy en Sander ook naar markten toe. “Dat is pas echt spannend. Chinese handelaren die hun handelswaar gemakkelijk in eigen land kunnen verkopen, omdat veel Chinezen gek zijn op antiek, kopen hele partijen op zonder te onderhandelen en het is dan ook een race om ze voor te blijven. Wat de aanbieder vraagt, betalen ze. Heel anders dan wij zijn gewend. Wij willen natuurlijk de handel voor een scherpe prijs krijgen.”

Sander Hakze, die oorspronkelijk uit Heerenveen komt, wordt dan getipt door zijn vader. Er staat een winkelpand leeg in Heerenveen, aan de Lindegracht. Zo belanden ze in Friesland. “Omdat het pand in het winkelcentrum stond, zijn we op zoek gegaan naar producten die we naast glas in lood konden verkopen en die leuk waren voor winkelend publiek. Zo zijn we begonnen met het restylen van kringloopmeubels.” Vier dagen per week rijdt het stel vanuit Utrecht naar Heerenveen. “Leuk, maar na een tijdje werd het ook erg zwaar. Tegelijk bracht de stap naar Heerenveen nieuwe mogelijkheden. Restaurant ‘t Gerecht vroeg of wij een grote partij oude industriële lampen konden leveren. We hadden dit nog niet eerder gedaan, maar natuurlijk wilden we die uitdaging aangaan. We zijn direct op zoek gegaan en zo zijn we al snel verliefd geworden op de industriële woonstijl.”

AUTHENTIEKE UITSTRALING

OP AVONTUUR

Romy en Sander zoeken verder en stuiten op de oude zuivelfabriek in Haskerhorne die al een tijdje te koop staat. Niet veel later staan ze voor het pand. Zodra Romy de ruimtes ziet en buiten in de tuin staat, is de keuze helemaal definitief. “Het was liefde op het eerste gezicht. Het pand bood niet alleen ruimte voor onze spullen, maar we konden er ook nog eens naast wonen. De oude directeurswoning stond namelijk ook te koop.” En de ruimte biedt nog meer mogelijkheden: “Van jongs af aan was ik al gek op dieren. Op mijn achttiende overleed mijn moeder waarna ik de twee hondjes, die we al sinds jongs af aan in huis hadden, meenam. Na hun overlijden wist ik zeker dat ik weer honden wilde zodra we meer ruimte zouden hebben.”

De speurtocht naar industriële lampen in Nederland levert weinig op. “We moesten onze blik verbreden,” vertelt Romy, “en zijn uiteindelijk via via in Oost-Europa beland. En dat was pas echt een avontuur.” Ze slagen in hun zoektocht en al gauw blijkt dat hier veel meer markt voor is. “Van de contacten die we daar hebben opgebouwd, plukken we nu nog steeds de vruchten.” Nieuwe vintage partijen worden ingekocht en naar Nederland gebracht. Romy glundert als ze erover praat. “Reizen is altijd een passie van me geweest. En nu kon ik opeens voor mijn werk naar hartenlust reizen naar landen als Tsjechië, Polen en Slowakije. Stiekem voelde het iedere keer weer als een korte vakantie.”

Met de nieuwe wending is het winkelpand van Brocantiek De Linde in Heerenveen ook al snel te klein. “Het op en neer reizen begon op te breken. Ik wilde het liefste terug naar Utrecht. Maar ja, vind daar maar eens wat voor een redelijke prijs. Hoewel er wel grotere locaties waren, waren het allemaal loodsen, en die hadden kraak noch smaak. Bovendien wilde ik graag een ruimte hebben waar we de spullen ook mooi konden etaleren.”

Ook Sander hoeft niet lang na te denken. Het pand wordt gekocht. De hele voorgevel wordt vervangen voor een glazen pui om zo mensen vanaf de straat een blik in de winkel te geven. Ze blijven zo dicht mogelijk bij de authentieke uitstraling van het pand. ‘De oude zuivelfabriek past zo goed bij de sfeer die we willen, dat het zonde is om er veel aan te veranderen.”

ROMANTISCH BEELD Wie rondloopt in de oude fabriek krijgt een romantisch beeld van hun werk. “Soms komen er mensen die de spullen zien en concluderen dat ze dit zelf ook wel kunnen. Toch hebben de meesten weinig benul van hoeveel werk erin

gaat zitten voordat een product uiteindelijk kan worden verkocht. Nadat we een meubelstuk of accessoire binnenkrijgen, maken we het goed schoon en kijken het na. Veel van de kasten zijn jarenlang gebruikt in ziekenhuizen en apotheken. Dan zit de geur van het ziekenhuis nog in de kast.” Slotjes, greepjes, scharnieren en schroeven worden vervangen en waar nodig volgen verdere reparaties. Sommige meubels worden geschuurd, geverfd of gelakt. Nadat het product verkoopwaardig is, wordt het op foto gezet. Vaak op een witte achtergrond, maar ook steeds meer in combinatie met de sfeer

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

VAN ESCAPEROOM TOT DISNEYLAND “En meestal zijn er natuurlijk ook nog vragen van geïnteresseerden. We onderscheiden ons door daarop zo persoonlijk mogelijk antwoord te geven. We vertellen ze bijvoorbeeld dat de lamp waarop ze reageren niet de enige is die we op voorraad hebben en dat we ook andere exemplaren hebben die er net even iets anders uitzien waarvan we een paar foto’s meesturen.” Romy en Sander Hakze leveren niet alleen aan particulieren. Ook veel bedrijven weten hen tegenwoordig te vinden. “In attractiepark Wildlands in Emmen hebben we bijvoorbeeld alle lampen geleverd voor de nieuwe achtbaan, maar ook voor Disneyland zijn we bezig met lampen voor een nieuwe attractie. Daarnaast vragen ook veel Escaperooms om spullen en leveren we veel aan winkels en horeca.”

HANDEL DRIJVEN OP DE STOEP Met al die drukte lijkt er weinig tijd om contact te maken met de inwoners van Haskerhorne zelf. “Druk zijn we zeker, maar we voelen ons hier meer dan thuis”, zegt Romy. Vóór de verhuizing van Brocanterie De Linde naar Haskerhorne hebben ze bij iedere bewoner in het dorp een briefje bezorgd, waarop staat wie ze zijn en dat de bewoners welkom zijn in de winkel. “De mensen die thuis waren, gaven we het briefje persoonlijk. We krijgen nog steeds van mensen te horen dat ze dit enorm waardeerden.” Regelmatig komt er een busje van een handelaar uit Oost-Europa naar Haskerhorne, vol met de meest bijzondere vintage items. “Dan staan we hiervoor op de stoep handel te drijven. Leuk om dan al die nieuwsgierige blikken van de mensen hier te zien. Vaak lopen dat soort momenten uit op een praatje. En voordat ik er erg in heb, sta ik zomaar een half uur te kletsen.”

FRIESE MENTALITEIT Een van de dingen waaraan Romy heeft moeten wennen, maar wat ze inmiddels wel kan waarderen, is de Friese mentaliteit. “Hier zijn mensen rechter voor hun raap. Als ze dingen ‘maar niets’ vinden, dan krijg je het te horen. Dat was eerst wel wennen, maar zo is het wel heel duidelijk wat je eraan hebt. Die nuchterheid en eerlijkheid begin ik steeds meer te waarderen.”

Rommelmarkt Op zaterdag 30 november houdt Brocantiek De Linde in Haskerhorne een Vintage Yard Sale, zeg maar een ‘rommelmarkt’. Spullen die al een tijd in het magazijn liggen, worden hier tegen lage prijzen verkocht. De parkeerplaats komt vol te staan met kraampjes, er zal een foodtruck aanwezig zijn en ook voor muziek wordt natuurlijk gezorgd.

Voor iedereen, die nog niet in Brocantiek De Linde in Haskerhorne is geweest, is er binnenkort een leuke manier om kennis te maken. Op 30 november (zie kader) organiseert Romy samen met haar collega’s een vintage yard sale. Het wordt een hele happening met lekker eten, muziek en heel veel vintage items voor kleine prijsjes. Het zijn activiteiten die haar op het lijf zijn geschreven.

DAGBESTEDING

Meer info op www.brocantiekdelinde.nl en op social media.

Toch heeft ze nog genoeg andere toekomstplannen. “We beginnen binnenkort een dagbesteding voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Een van onze medewerkers komt uit de zorg en heeft hierin ervaring. De mensen die hier voor dagbesteding komen, kunnen veel verschillende taken prima doen en het is geweldig om te zien hoe ze dankzij het werk en ons team een persoonlijke groei doormaken.”

in de winkel om de indruk te geven alsof het in een woonkamer staat. De afmetingen en het gewicht worden genoteerd en tot slot wordt er een passende tekst bij geschreven. Pas dan is het klaar om het product op de website te zetten.

Op termijn lijkt het haar nog leuk om nóg meer van de wereld te zien. “Wie weet komt er nog eens het moment dat Sander en ik steeds meer achter de schermen kunnen werken en er zo meer ruimte ontstaat voor andere dingen. Maar tot die tijd zitten we hier helemaal op onze plek en blijven we vol enthousiasme doorgaan.”

RICK BAAR, PRODUCTIEMANAGER RENTEX FLORON

MEER WAARDE VOOR DE MENS Achter drie vrachtwagens van Rentex Floron rĳden we het terrein op in Bolsward. Het parkeerterrein staat vol. Containers en karren vol was worden af - en aangevoerd. Bĳ de grootste zelfstandige wasserĳ van Nederland. Aan alles merk je dat het een geoliede machine is. Productiemanager Rick Baar stelt zichzelf voor. Met een rustige stem praat hĳ over de samenwerking met Empatec en het succes ervan. Verbinding

Zĳn accent verraadt dat hĳ niet uit Friesland komt. Wel uit het Noorden. Dat schept een band. Rick Baar zegt geen woord teveel. Maar wat hĳ zegt is oprecht. Rentex Floron bestaat al meer dan 100 jaar en is een echt familiebedrĳf. Het bedrĳf verwerkt textiel uit de gezondheidszorg. Het heeft een maatschappelĳke functie, net als Empatec. Werk en mensen zĳn daarin de verbindende factor. Mensen staan voorop. Het is belangrĳk dat medewerkers de mogelĳkheid hebben om zich te ontplooien. En zelfstandigheid krĳgen door werk. Door connecties uit het verleden is op een natuurlĳke wĳze de samenwerking met Empatec ontstaan. En deze is altĳd gebleven.

Maatschappelĳke functie

Het was in eerste instantie een ﬂinke stap. Samenwerken met Empatec. Maar maatschappelĳk verantwoord ondernemen hoort echt bĳ Rentex Floron. Daarom werken Empatec en Rentex Floron nu al jaren samen. Eerst vanuit een andere locatie. Toen bleek dat de locatie zou sluiten is gezamenlĳk een andere oplossing gevonden. Door de samenwerking uit te breiden. Naar het terrein van Rentex Floron in Bolsward. Het zogenaamde ‘Werken op locatie (WOL)’. Wat een groot succes blĳkt te zĳn.

Werken op locatie

43 mensen van Empatec werken nu een aantal jaar bĳ Rentex Floron in huis. Het gaat vlekkeloos. Logistiek is het slimmer en mensen horen er echt bĳ. De Empatec-medewerkers stapelen washandjes, sorteren schoonmaakdoekjes en verschillend microvezel-materiaal en doen kwaliteitscontrole. Empatec betekent veel voor Rentex Floron. Empatec ontzorgt het bedrĳf voor een zeer arbeidsintensief onderdeel van het primaire proces. Deze hoeveelheid werk kunnen ze zelf niet aan. Eigenlĳk kan Rentex Floron niet zonder Empatec, geeft Rick aan. Empatec is klantgericht en denkt mee. En er zĳn korte lĳntjes.

Mogelĳkheden

Rentex Floron kan wel meer mensen van Empatec gebruiken. In de eigen fabriek. Volgens Rick zĳn er best wel mensen die passen binnen het bedrĳf en ook de mogelĳkheden hebben. Dan is het voor Rentex Floron ﬁjn dat het medewerkers van Empatec zĳn. Als er maar tĳd is. Om te wennen en te integreren. Zowel voor de medewerker als Rentex Floron zelf. Het bedrĳf zet zich er voor in. Omdat het werk echt van meerwaarde is voor de mens. Het biedt structuur en maakt mensen gelukkiger. En ons dus ook, besluit Rick. En dát is waar Empatec het voor doet. Samenwerken met bedrĳven die net als Empatec kĳken naar de mogelĳkheden en de waarde van mensen.

22 LIFESTYLE TRENDS

WINTERPROOF MET VITAMINE D

Vitamine D is een vet oplosbare vitamine die het lichaam zelf in de huid kan aanmaken via de ultraviolette straling uit zonlicht. Verschillende studies bevestigen dat zonlicht de bloedspiegels van vitamine D evenveel kan laten stijgen als het innemen van een voedingssupplement met 250 microgram vitamine D.

Dit is een veel hogere dosis (25 x zoveel) dan de aanbevolen inname voor volwassenen, zoals die geadviseerd wordt door de gezondheidsraad. Mensen die niet veel in de zon komen lopen zelfs zomers kans op een vitamine D tekort. Het gebruik van zonnebrandcrème vanaf factor 15 en hoger kan de vitamine D productie zelfs met 99% verminderen.

Bij zwangerschap wordt vitamine D geadviseerd om bijvoorbeeld hypertensie, vroeggeboorte en een laag geboortegewicht te voorkomen. Tijdens de wintermaanden is het vooral belangrijk om vitamine D extra in te nemen.

Het Linus Pauling Instituut (orthomoleculaire geneeskunde) adviseert een dagelijkse aanvulling van 50 microgram vitamine D voor volwassenen en voor zuigelingen en kinderen een dagelijkse inname van 10 tot 25 microgram. (Bron: Natura Foundation)

Vitamine D hebben we nodig bij alle lichaamsprocessen en -functies.

HIEKE KAMMENGA & JOHANNA STRIKWERDA - Natuurwinkel Joure

Een tekort kan daarom een medeveroorzaker zijn van bijna alle ziekten. Voorbeelden: osteoperose (hier moeten vitamine D en K2 samen gebruikt worden); longziekten, infectieziekten, huidaandoeningen hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, ziekte van Parkinson, ziekte van Crohne, depressie en alle andere westerse aandoeningen.

7 Tips

tegen uitdroging van je huid Merk jij ook dat je huid naarmate het kouder wordt steeds droger gaat aanvoelen? Dat kan kloppen. De herfst is in volle gang, wind en regen wisselen elkaar af en binnen staat de kachel aan. Dit alles heeft invloed op je huid.

Hieronder geef ik je een aantal tips om uitdroging van je huid te verhelpen en te voorkomen.

1. Douche niet té warm en niet té lang; al dat warme

water droogt je huid uit. Smeer na elke douche- of badbeurt je huid in met een voedende bodycrème.

2. Scrub je huid 1x per week. Voor je gezicht gebruik je een speciale gezichtsscrub. Breng daarna een hydraterend masker aan en laat deze 10 minuten inwerken.

3. Drink voldoende water, zo’n 1,5 liter per dag. Dit staat gelijk aan 6 tot 8 glazen water.

4. Bezoek een

schoonheidsspecialiste voor een intensievere, voedende behandeling van je huid. Zij kan ook een passend advies geven over de juiste verzorging van je huid.

5. Pas je huidverzorging aan naar het seizoen. Zie tip FETTJE BAJEMA Schoonheidsspecialist, eigenaresse Huidsalon Fettje

4 wat een schoonheidsspecialiste hierin voor je kan betekenen.

6. Zorg voor planten in huis. Planten verhogen namelijk de luchtvochtigheid in een kamer en dan vooral de kamerplanten die veel water nodig hebben.

7. Ga met mooi weer een heerlijke buitenwandeling

maken. Goed voor je weerstand; het werkt ontspannend én je krijgt door de frisse lucht weer volop energie.

tips op, dan zul je Volg je bovenstaande epel aanvoelt en er merken dat je huid so es! stralend uitziet. Succ

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Op de bank van Jaring de Wolff

‘Op de bank van Jaring de Wolff’ is de titel van een serie maandelijkse interviews met mensen uit het verspreidingsgebied van GrootdeFryskeMarren. Deze keer neemt Johannes Altena (33) plaats op de bank. Een nuchtere Gaasterlander, die ondanks dat hij het nodige al heeft meegemaakt, positief in het leven staat. Sinds kort heeft Johannes een eigen praktijk, waarin hij samenwerkt met zijn partner Ytje Geertsma, die osteopaat is. Johannes is daarbij niet alleen maatschappelijk werker, maar ook coach.

MAATSCHAPPELIJK WERKER JOHANNES ALTENA

laat zich door het leven coachen

“Ik wilde ooit onderwijzer worden, maar tijdens een stage merkte ik dat kinderen met de grootste mond de meeste aandacht kregen. Maar laat nu mijn aandacht juist uitgaan naar de wat minder opvallende kinderen. Ik kwam erachter dat basisschoolleerkracht niets voor mij was. Toen ik later stageliep op School Lyndensteyn in Beetsterzwaag, waar leerlingen met een beperking les kregen, wist ik zeker dat mijn toekomst in de hulpverlening zou liggen. Zo kwam ik terecht bij de opleiding maatschappelijk werk”, vertelt Johannes al binnen vijf minuten nadat de voicerecorder het gesprek opneemt.

TEKST EN FOTO’S: HENK VAN DER VEER

De keuze om voor een opleiding maatschappelijk werk te kiezen, aangevuld met een post-hbo-studie coaching, is ongetwijfeld ook ingegeven door familieomstandigheden. Folkert Altena, de jongere broer van Johannes, leed aan een erfelijke spierziekte en ging naar Lyndensteyn. Een uitermate positief ingesteld mens, die helaas vorig jaar juli op 27-jarige leeftijd is overleden. LICHAAM EN GEEST IS ÉÉN “Na het overlijden van Folkert ben ik begonnen met de studie professioneel coach. Nadat ik mijn opleiding voor maatschappelijk werk had afgerond, heb ik bij Stichting AanZet in Leeuwarden gewerkt. Een organisatie die werkt met mensen met een psychische kwetsbaarheid. Omdat maatschappelijk werk te breed voor mij was heb ik gezocht naar een opleiding met meer verdieping en zo kwam ik bij de opleiding professioneel coach terecht, een eenjarige post hbo-opleiding in Scherpenzeel. Dat paste precies bij mijn visie. Mijn vriendin Ytje is osteopaat en samen hadden we altijd al een droom om een dienst aan te bieden. Een lichaam en geest verhaal. Ytje is als osteopaat heel veel met het lichaam bezig. Ze ziet mensen met lichamelijke klachten in haar praktijk, maar daar zit vaak ook een verhaal achter. Bij dat laatste ligt mijn interesse. De opleiding die ik gevolgd heb gaat uit van psychodynamica, met andere woorden lichaam en geest is één. De geest komt in beweging als het lichaam ook in beweging komt en omgekeerd is dat ook zo. Lichamelijke problemen ontstaan vaak mede

EMPATHISCH VERMOGEN Johannes geeft ook aan dat hij ondanks zijn jonge leeftijd al behoorlijk wat levenservaring heeft en dat hij zeker geen leek is omdat hij al veel meegemaakt heeft.

door psychische oorzaken. Daar probeer ik mee aan de slag te gaan.” TUSSEN DE WAL EN HET SCHIP Dat er steeds meer mensen tussen de wal en het schip raken omdat ze niet aan de hoge eisen van de maatschappij kunnen voldoen, weet ook Johannes. “Mijn werk is om samen met mensen die in de knel zitten een weg te bewandelen waardoor de problemen minder of nog liever opgelost worden. Mensen stranden nogal eens in hun eigen problematiek en sommige mensen hebben een schop onder de kont nodig, anderen een nieuw inzicht en weer anderen willen alleen maar hun verhaal delen. Ik wil dan een luisterend oor bieden. Niks is onoverkoombaar, alles kan minder worden of afnemen. Ik ben ervan overtuigd dat ieder mens over de kwaliteiten beschikt om zelf ook weer uit de problemen te komen en ik ben er dan om een zetje in de juiste richting te geven. Tijdens een intakegesprek verzamel ik gegevens van de cliënt, gaan we in op de hulpvraag en maken we afspraken over het te volgen traject”, legt Johannes uit. Dat Johannes zowel coach als maatschappelijk werker is, is een gegeven. Maar wat is nu precies het onderscheid tussen deze twee disciplines? “Als coach werk ik met inzichten en praktische tools en reflectie. En ik werk toekomstgericht: wat speelt er nu en hoe gaan we daar in de toekomst een manier voor vinden dat het anders en beter kan.

Johannes zit in een bank van de Cloak collectie. Dit is een opmerkelijke serie banken, strak vormgegeven en perfect uitgevoerd. Essentieel aan de ontwerpen is het woord ‘puur’. Puur in comfort, Puur in eenvoud, Puur in kwaliteit, volledig gericht op stijlvolle eenvoud en comfort. De meubelen ogen ingetogen en blijken in de praktijk opmerkelijk rustgevend, zowel visueel als ook in het feitelijke gebruik. De Cloak meubelen zien er volkomen logisch uit, alsof ze er altijd al geweest zijn en toch zien ze er ook volstrekt eigentijds uit. Ze stralen een ‘tijdloos enthousiasme’ uit. Wie gaat vergelijken en naar technische details kijkt, komt onvermijdelijk tot de conclusie dat de kwaliteit optimaal is. De meubelen kunnen naar wens worden bekleed.

De maatschappelijk werker doet nog meer praktische dingen, bijvoorbeeld financiële ondersteuning, maar ook helpen om relatieproblematiek op te lossen. Het is meer terugzien; wat is de aanleiding geweest? Ik werk oplossingsgericht, de oplossing zit bij de mensen zelf. Ik heb geen doosjes met zelfvertrouwen die ik overhandig en dan zeg: ‘Nu heb je wel zelfvertrouwen’. Ik coach mensen zodat ze zelf hun zelfvertrouwen weten te herstellen.”

“Jammer genoeg, maar het heeft mij ook veel gebracht. Ik weet hoe het is om met een ziek gezinslid op te groeien, te zien hoe ouders verdriet hebben om het lijden en overlijden van een kind. Van een hele andere orde, maar toch ook belangrijk, weet ik wat het voor een sporter betekent wanneer hij of zij zwaar geblesseerd is. Mijn eigen ervaringen brengen mee dat ik soms begrijp waar mensen het over hebben. Het is mijn basis, mijn fundering. Inderdaad empathisch vermogen. Ik laat mij coachen door het leven zelf. Je moet dingen nooit uit de weg gaan, maar juist aanpakken en dan kan het je iets opleveren. Toen mijn broer vorig jaar juli overleed, begon mijn opleiding in september. Dat was dus vlak na die ingrijpende gebeurtenis. Toen ik voor de eerste les naar Scherpenzeel reed, nam ik mij voor om niet over het verdriet te praten. Maar dat lukte niet, al tijdens de eerste les knapte ik meteen. Ik pakte een foto van rugbyers en vertelde dat deze foto uitbeeldde dat je de strijd wilt aangaan, maar dat je ook klappen moet opvangen. Vervolgens vertelde ik dat ik in zo’n rotsituatie zat en ik liet mijn emoties gaan. Het zorgde er wel voor dat andere mensen in de groep ook open durfden te zijn. Het is een stukje rouwverwerking voor mij geweest, waarbij het verdriet er uiteraard nog altijd is, maar ik heb het een plekje kunnen geven.”

De mooie Cloak bank is verkrijgbaar bij: Jaring de Wolff, Industrieweg 7A, 8521 MB Sint Nicolaasga, telefoon 0513 431 789 - www.jaring.nl

&FIT

GEZOND

NUMMER 11 • 2019

FOTO: JAN EDWIN GEERTSMA/SAY WAD

G O E D B E ZI G! Een vierdelige serie over de bezigheden van oudere inwoners van gemeente De Fryske Marren

Deel 3: Akke Rinske Brands-Wierdsma

Waarom worden sommige mensen bekend en anderen niet? Dat is niet alléén een kwestie van talent, maar misschien ook van geluk of toeval. Jopie Huisman, de beroemde Friese schilder uit Workum, wordt vaak geroemd vanwege zijn bijzondere weergave van simpele dingen. Begrijpelijk. Maar Akke Brands-Wierdsma is een schilderende Friezin wier werk ook gezien mag worden, vooral omdat zijzelf scherp oog heeft voor detail. In haar appartement in Suderigge in Joure hangt veel eigen werk, zoals twee schilderijtjes van een boerenechtpaar, hand in hand. Op het ene zijn ze van voren, op het andere van achteren zo karakteristiek vastgelegd als waren ze gefotografeerd. “Ze hebben me geïnspireerd”, verklaart de schilderes simpelweg.

Het leven in beeld

Ze bestaan, mensen van wie je je nauwelijks kunt voorstellen dat ze ooit ook kind zijn geweest. Bij Akke Brands-Wierdsma is het bijna het tegenovergestelde. Ondanks haar negentig levensjaren heeft haar enthousiaste oogopslag nog steeds iets jeugdigs. En haar kinderjaren lijken bijna tastbaar in het ‘Boek van mijn leven’, waarin ze haar herinneringen optekende. De fantastisch getroffen plaa tjes bij haar verhaaltjes onthullen een bijna aangeboren tekentalent. Een schoolreisje met de bus en helaas een pijnlijk ongeluk: een hand tussen de deur en daarna naar de dokter voor een lapje om de zere vinger. De wekelijkse schoonmaak in huis: ‘die rotlampenkappen afstoffen.’ “Niet met bolle wangen blazen,” als advies van haar bugelleraar onder de tekening van het meisje dat met volle kracht musiceert. Met haar illustraties geeft de jonge Akke een levensecht beeld van de dingen van het dagelijks leven van meer dan tachtig jaar terug. Gymnastiekles met ringen, een oude statige auto, tennisles, een hond in het gezin, dansles, mem die uit het stapelbed valt. Van alles passeert de revue. Ook hoogtijdagen, zoals de marcherende soldaten bij de bevrijding van Nederland na de Tweede Wereldoorlog.

Even iedereen de deur uit

Op een bureautje in de slaapkamer staat een emmertje met kleurpotloden. In de jeugdjaren van Akke Brands, rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog, waren er weinig materialen om zich creatief te uiten. Toch is het haar gelukt, zoals op de achterkant van de processen-verbaal van haar vader (die werkte bij de politie) met een simpel zwart potlood.

“Tekenen heb ik altijd graag gedaan, zo lang als ik me kan herinneren.” Zodra het kon, is ze overgeschakeld op olieverf. “Daarmee kon ik me nóg beter uitleven, nog duidelijker weergeven wat er in me opkwam.”

de (“Ze pakten het met hun blote handen aan of lieten het in hun pet scheppen.”) hadden genoeg indruk gemaakt om zulke situaties diep te doorvoelen.

De opborrelende inspiratie was heel divers. Jeugdervaringen zijn zichtbaar in schilderijen van haar ouderlijk huis, compleet met gemetseld trapje bij de voordeur. Maar ook in een portretje van haar jongste broertje, Jelle Wierdsma, die op zijn tweede stierf aan een mysterieuze ziekte waarmee de dokters destijds geen raad wisten. Het was niet bepaald rustig op het levenspad van Akke Brands. Toen ze trouwde met een weduwnaar met vijf kinderen had ze zelf al vier kinderen uit haar eerste huwelijk. Toch vond ze in dat drukke huishouden met negen kinderen en een baan als tekenlerares op de mavo, regelmatig wat tijd om kleur te bekennen op het doek. “Ik schilderde als iedereen weg was. De achterdeur op slot, zodat er niemand onverwachts kon binnenlopen. Zo kon ik me rustig inleven, even lekker niks aan mijn hoofd.” Je hóórt als het ware het genieten.

Waar ze vooral trots op is, is het enorme schilderij van een stadsgezicht op Kampen, de Hanzestad waar ze tijdens haar huwelijksjaren woonde. “Ik kreeg het verzoek van een medewerker van het blad ‘Het Beste’ om een pentekening uit te werken in kleur. Iets wat ik heel graag heb gedaan.”

In die schaarse uurtjes zagen stadsgezichten en stillevens het kleurrijke levenslicht. Maar ook actuele gebeurtenissen die Akke hadden geraakt kregen een hoofdrol in haar schilderijen. “Voor mij was dit een manier om dingen te verwerken,” vertelt ze bij een afbeelding van angstig kijkende mensen. “Mijn eigen inkleuring van een zwart-wit plaatje uit de krant over de revolutie in het toenmalige Tsjecho-Slowakije.” Haar oorlogservaringen – uitgehongerde mensen uit Amsterdam die naar het Friese platteland kwamen en aan wie Akke eten vanuit de gaarkeuken uitdeel-

Klankkleur van dromen

Een andere bijzondere opdracht had een totaal andere ondergrond. Geen doek, maar porselein. “Een man kwam naar me toe met antieke borden, een erfstuk uit de familie. Hij was bang dat zijn broers of zussen die zouden opeisen, en vroeg me het patroontje na te schilderen op blanco servies.” ‘Zicht op Kampen’ is aanwezig in haar appartement in Suderigge, maar sinds ze hier woont, schildert Akke Brands niet meer. Tekenen doet ze nog wel. Dat begon in de periode dat haar man begon te lijden aan geheugenverlies. Met haar prachtig gedetailleerde verbeeldingen van bekende kinderliedjes probeerde Akke haar man wat houvast te geven. Tegenwoordig maakt ze regelmatig illustraties in haar droomdagboek. “Als ik wakker word, kan ik me vaak haarscherp herinneren wat ik heb gedroomd. En het is altijd in kleur.” Nauwelijks verbazingwekkend voor een vrouw met zo’n groot observatie- en verbeeldingsvermogen.

Zorggroep Hof en Hiem verleent jaarlijks in de gemeente De Fryske Marren zorg aan ruim 600 bewoners en cliënten. Zowel in de thuiszorg als in de woonzorgcentra en kleinschalig wonen staan de zorgmedewerkers dagelijks klaar voor oudere mensen die in hun omgeving meer zorg nodig hebben. Ook bij herstel van ziekte of van een ziekenhuisopname kunnen de diensten van Hof en Hiem een uitkomst zijn.

Voor meer informatie over onze diensten, kunt u Hof en Hiem bereiken via: 0513 – 43 30 30.

Hof en Hiem biedt ook andere dienstverlening zoals hulp bij de huishouding en maaltijdservice, waarbij de koks binnen de woonzorgcentra dagelijks verse maaltijden bereiden en thuis kunnen laten bezorgen. Voor gezelligheid wordt gezorgd bij de dagbesteding vanuit de woonzorgcentra in Balk, Lemmer, Joure en Sint Nicolaasga. Wekelijks worden leuke activiteiten georganiseerd.

Zorggroep Hof en Hiem Postbus 244 8500 AE Joure

Wees ook welkom om binnen de woonzorgcentra tegen een kleine vergoeding in het restaurant een maaltijd rond het middaguur te consumeren.

www.hofenhiem.nl

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

65 JAAR ZORGGESCHIEDENIS

IN DE FLECKE

Deze maand is het precies 65 jaar geleden dat woonzorg- en behandelcentrum De Flecke in Joure werd geopend, toen nog onder de naam ‘Protestants Verpleeghuis’. Door de jaren heen is De Flecke behoorlijk veranderd. Een terugblik in de geschiedenis.

GEZONDHEID

BEGINT IN DE MOND Goede mondhygiëne is niet alleen belangrijk voor de gezondheid van uw gebit, maar ook voor dat van uw tandvlees. Mensen zijn soms geneigd om bloedend tandvlees, een indicatie van tandvleesontsteking, te negeren. Of ze merken niet eens dat hun tandvlees ontstoken is, bij gebrek aan pijnklachten. Onbehandelde tandvleesontsteking kan terugtrekkend en verdwijnend kaakbot tot gevolg hebben, en dat kan zelfs leiden tot het verlies van tanden en kiezen. Maar de gevolgen reiken verder dan de mond.

Alzheimer, diabetes, hart-en vaatziekten De bacteriën die geassocieerd worden met parodontitis, blijken ook een rol te spelen bij aandoeningen zoals alzheimer, hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Zo zijn deze bacteriën aangetroffen in de plaques bij patiënten met hart- en vaatziekten, in breinen van mensen die aan dementie lijden en in bepaalde kankers. De genoemde aandoeningen blijken vaker voor te komen bij mensen met parodontitis, en de ziekten hebben bij deze mensen bovendien een ernstiger verloop.

Een vaccin als oplossing? De Flecke was één van de eerste verpleeghuizen in Friesland. Voor de tweede wereldoorlog kende men het begrip ‘verpleeghuis’ nog niet. De mensen, die voor opname in aanmerking kwamen, werden toen verpleegd in ziekenhuizen of thuis bij hun kinderen. Aangezien de behoefte aan een verpleeghuis in Joure en omgeving er wel was, kwamen in 1949 mannen uit de Hervormde, de Gereformeerde en de Onthulling van de naam ‘De Flecke’ na de grote verbouwing begin jaren ‘60 Doopsgezinde kerk bij elkaar om te praten over de oprichting van een Protestants Verpleeghuis in Joure. Het oude gemeentehuis aan de Midstraat kwam vrij en bleek geschikt om als verpleeghuis te worden verbouwd. Op 6 november 1954 werd het Protestants Verpleeghuis officieel geopend.

“Als de R in de maand kwam moesten de panty’s aan, of het nu warm was of niet”

In het Protestants Verpleeghuis konden in het begin 20 langdurig zieken en 10 kraamvrouwen verblijven. De kraamafdeling werd overigens vier jaar later weer opgeheven. Ook was er een afdeling waar het personeel kon wonen. Door een grote wachtlijst en ruimtegebrek werd het Protestants Verpleeghuis enkele jaren later alweer flink verbouwd en uitgebreid. Ook kwam er een revalidatiecentrum bij waardoor het aantal bedden steeg naar 125. Het verpleeghuis werd hiermee na Douwe Egberts de grootste werkgever in de gemeente. Het merendeel van het personeel woonde in de nieuw aangebouwde zusterflat. Het vernieuwde verpleeghuis kreeg bovendien een nieuwe naam: De Flecke.

het gebouw niet meer aan de eisen voldeed. “Het aantal bedden ging terug naar 99, verdeeld over drie afdelingen: een afdeling voor cliënten met een lichamelijke beperking, eentje voor cliënten met dementie en één voor cliënten, die kwamen revalideren. En die indeling is nog steeds zo.”

Teamleider Sietske Gyzen begon in 1988 als ziekenverzorgster in De Flecke. “Er waren vijf afdelingen waarvan drie met alle cliënten door elkaar, ongeacht hun ziektebeeld. Naast één- en tweepersoons kamers waren er ook vieren vijfpersoonskamers, dus er was weinig privacy. Het personeel droeg jurkjes en als de R in de maand kwam moesten de panty’s aan, of het nu warm was of niet. Ja, de regels waren nog erg streng.” In 1997 werd De Flecke grondig verbouwd omdat

Momenteel biedt De Flecke plek aan 45 cliënten en 28 revalidanten. In 2016 heeft De Flecke de omslag gemaakt naar kleinschalig wonen en werken. “Op twee afdelingen zijn huiskamers gemaakt waar we onder andere zelf koken. Met vaste teams verlenen we zorg aan een kleine groep cliënten. Hierdoor is er meer persoonlijke aandacht en kunnen we beter inspelen op de wensen en behoeften van de cliënten. Voor zowel de cliënten als de medewerkers is dit erg fijn.”

De Flecke in woord en beeld - tentoonstelling In De Flecke is momenteel een tentoonstelling te bezoeken over de Flecke door de jaren heen. De tentoonstelling bestaat onder andere uit oude foto’s, krantenartikelen, dienstkleding en hulpmiddelen, die vroeger werden gebruikt. Ook is er een ‘huis van de toekomst’ ingericht. De tentoonstelling is tot eind november te bezoeken tussen 10.00 en 17.00 uur (alle dagen).

Of er ook echt een oorzakelijk verband bestaat tussen deze bacteriën en de genoemde aandoeningen staat niet vast, maar dat er een samenhang bestaat, daarvan zijn wetenschappers overtuigd. Inmiddels wordt er ingezet op de ontwikkeling van een vaccin tegen deze schadelijke bacteriën. Dat vaccin is er voorlopig nog niet. Verre van zeker is bovendien of dat vaccin de ultieme oplossing zal bieden. Want wanneer we deze bacteriën onderdrukken, krijgen andere (mogelijk schadelijke) bacteriën meer kans. En niemand weet wat daarvan de gevolgen zullen zijn.

Bloedend tandvlees? Bezoek uw tandarts! Wél is zeker dat goede mondhygiëne en een goede aanpak van tandvleesontsteking en parodontitis heel effectief zijn bij de bestrijding van schadelijke bacteriën. Zo toonde Engels onderzoek aan dat mensen met diabetes 2, die lijden aan parodontitis en bij wie de aandoening goed behandeld wordt, betere bloedwaarden hebben. Verzorg uw gebit dus goed. Heeft u last van bloedend tandvlees? Aarzel niet, en maak een afspraak met uw tandarts en/of laat u doorverwijzen naar de mondhygiënist. Tandvleesontsteking en parodontitis zijn namelijk heel goed te behandelen! Neem daarnaast ook uw leefgewoonten onder de loep. Want slechte leefgewoonten zoals roken, alcohol en ongezond eten verzwakken het gebit en geven schadelijke bacteriën meer kans.

t s o P k n a Fr

Frank Post heeft al meer dan 25 jaar ervaring als tandarts-implantoloog en is eigenaar van Kliniek Tandheelkunde Sneek, gezondheidscentrum Simmerdyk. Belangrijke specialismen zijn behandelingen onder volledige narcose, angstpatiënten, implantologie, parodontologie en uitgebreide esthetische gebitsrenovaties.

WWW.TANDARTSSNEEK.NL

NUMMER 11 • 2019

ORTHORADIUS RICHT ZICH OP TERUGGEVEN BEWEGINGSVRIJHEID

NIET MEER BELEMMERD IN DAGELIJKSE ACTIVITEITEN Tussen het Abe Lenstrastadion en Sportstad Heerenveen is sinds een jaar Orthoradius gevestigd. Orthoradius is een sport-orthopedisch centrum en onderdeel van ziekenhuis Tjongerschans. Het complex telt een polikliniek met spreek- en onderzoekskamers, een afdeling Radiologie met MRI, een operatiecomplex met twee operatiekamers, dagverpleging en revalidatiemogelijkheden. “Bij Orthoradius creëren we een prettige sfeer waarbij we serieus en betrokken naar onze patiënten luisteren. Op een moderne en professionele manier helpen we de patiënt in beweging te blijven”, aldus Huub Meijerink, een van de orthopeden binnen Orthoradius. “Bij Orthoradius vind je alle aandacht vanuit verschillende specialisten, waardoor

de patiënt de best mogelijke begeleiding krijgt. Samen met de patiënt wegen we alle mogelijkheden af en beslissen we over de juiste behandeling. Dat betekent niet altijd een operatie.”

SNEL GEHOLPEN BIJ BLESSURES Al op jonge leeftijd wist Huub Meijerink dat hij mensen beter wilde maken. “Dat is nu nog steeds mijn doel. Als orthopeed

help ik uiteenlopende patiënten bij het vergroten van hun bewegingsvrijheid; van de jeugdige sporter die na klachten van de meniscus weer beter kan bewegen én presteren, tot aan de actieve oudere die dankzij een knieprothese weer meer kan ondernemen. Ik ben in Nijmegen gepromoveerd op mijn onderzoek naar knieprotheses en heb me daar in de loop der jaren steeds meer in verdiept en mezelf ontwikkeld. Daarnaast weet ik als sporter als geen ander hoe vervelend het is om je passie niet te kunnen uitoefenen omdat je een blessure hebt. Hoe mooi is het dat ik anderen daar nu bij kan helpen en ervoor kan zorgen dat iemand bijvoorbeeld weer kan voetballen, zoals bij Mart.”

“IK WEET ALS VOETBALLER ALS GEEN ANDER HOE VERVELEND HET IS OM JE SPORT NIET TE KUNNEN UITOEFENEN OMDAT JE EEN BLESSURE HEBT.” Huub Meijerink, orthopedisch chirurg

Voetballer Mart de Jong: “Ik kreeg antwoord op al mijn vragen en vanaf het eerste moment hebben ze een spoedig herstel aangemoedigd.”

MART DE JONG KWAM BIJ ORTHORADIUS TERECHT VANWEGE ERNSTIGE KNIEKLACHTEN.

“EINDELIJK WEER VOETBALLEN” “Tijdens een voetbalwedstrijd verdraaide ik mijn knie dusdanig dat hij compleet op slot ging”, vertelt voetballer Mart de Jong. “Via mijn huisarts belandde ik bij Orthoradius en orthopedisch chirurg Huub Meijerink. Hij dacht al snel dat het waarschijnlijk om mijn meniscus ging. Omdat ik mijn knie niet kon strekken en hij niet veel langer in die houding mocht blijven, kwam ik op de spoedlijst voor een operatie terecht. Ik werd nog dezelfde avond geholpen.” “Het bleek inderdaad dat mijn binnenste meniscus met een winkelhaak tussen het gewricht zat. Omdat dit niet meer gehecht kon worden, is mijn binnenste meniscus eruit gehaald. Na een nacht ter observatie mocht ik de dag erop weer naar huis. Later ben ik nog twee keer langs gekomen ter controle. Ik voetbal heel actief en dit was al de tweede keer dat ik met zulke knieklachten kwam te zitten. Een jaar ervoor heb ik namelijk exact dezelfde problemen gehad aan mijn andere knie. Daarom was ik erg bang dat het nu misschien wel afgelopen zou zijn met sporten. Terwijl een groot deel van mijn leven bestaat uit voetbal, zowel als speler en als trainer. Mijn eerste vraag aan Huub Meijerink was dan ook: ‘Gaat dit nog wat worden?’ Hij gaf direct aan dat er veel begeleiding bij nodig zou zijn en dat ik mijn grenzen zou moeten aanvoelen, maar dat het zeker mogelijk was om weer te gaan voetballen. Ondanks mijn pijn en lichte paniek voor de operatie, ben ik door de medewerkers bij Orthoradius gerustgesteld en heel adequaat geholpen. Ik kreeg antwoord op al mijn vragen en vanaf het eerste moment hebben ze een spoedig herstel aangemoedigd. ‘Als jij je goed voelt dan gaan we ervoor!’ Zo heb ik maar kort met krukken hoeven lopen en heb ik mij amper beperkt gevoeld. Men dacht echt met mij mee, bijvoorbeeld met het oog op de beste fysiotherapeut. De nazorg die ik heb ontvangen was erg goed.”

“Ik kan eindelijk weer doen wat ik graag deed… Voetballen!“ Huub Meijerink

deFryskeMarren // GEZOND&FIT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

Online zorgomgeving geeft meer zicht op zorg Steeds meer zaken kunnen digitaal worden geregeld. Ook de Friese ziekenhuizen en Revalidatie Friesland bieden de mogelijkheid om thuis achter de computer of met de smartphone in hun online zorgomgeving gegevens in te kijken. In een gezamenlijke campagne wijzen ze de patiënten op de mogelijkheden.

Erik kwam vanwege een operatie in het Antonius Ziekenhuis in Sneek in aanraking met de digitale wereld van het ziekenhuis. Het aanmelden bij de zuil in de centrale hal was nieuw voor hem, maar ging goed. “Als je het eenmaal door hebt, is het vrij simpel.” Ook de bevestigingsmail die hij had gekregen, nadat hij een afspraak had gemaakt, vond hij erg handig. De online zorgomgeving is echter veel groter, zo ervoer hij. Op mijnantonius. nl kon hij inloggen met zijn DigiD en zo de afspraken bekijken. “Als ik naar het ziekenhuis ga, check ik nu altijd even op mijnantonius.nl of het tijdstip nog klopt, want stel dat ik een mail heb gemist. Ook kijk ik of er documenten zijn die ik van tevoren kan inkijken of een vragenlijst die ik alvast kan invullen.” Door thuis al vragenlijsten in te vullen, kan het bezoek aan de arts veel efficiënter verlopen. De arts heeft voor de afspraak de antwoorden al kunnen bekijken en kan daardoor meteen gerichte vragen stellen.

ts aan ie e n li n o n a k Ik en g a r v s t r? mijn ar zorgverlene

t met uw Ook contac uw zorg éér zicht op tonius.nl m Met mijnan

Ook na het bezoek aan de arts maakt Erik gebruik van de online zorgomgeving. Op mijnantonius.nl is namelijk ook de briefwisseling tussen huisarts en specialist te vinden. “Als je bij de specialist zit, onthoud je niet alles wat is gezegd. Dan is het erg handig dat je dat nog eens kunt teruglezen. En na mijn operatie kon ik zo ook het verslag van het verloop van de operatie inkijken. De medische termen die erin staan, zoek ik op.” Erik heeft via de online zorgomgeving van zijn ziekenhuis meer zicht op zijn gegevens en meer regie over zijn zorgproces. Maar wordt het zo niet erg onpersoonlijk? “Het wordt juist efficiën-

ter en daardoor persoonlijker. Ze weten al veel van je en dat scheelt tijd. Een arts heeft via mijnantonius.nl al je basisgegevens en zo nodig het vragenformulier dat je hebt ingevuld, en kan zo meteen ter zake komen. En je gaat zelf ook beter voorbereid het gesprek in.” Hij vertrouwt erop dat er vertrouwelijk met zijn gegevens wordt omgegaan en dat het systeem goed is beveiligd. “Je logt in met je DigiD, een methode die je ook voor andere zaken gebruikt, zoals je belasting. Ik ga ervan uit dat dat goed is beveiligd. Ik gebruik de DigiD-app op mijn telefoon en heb een pincode nodig om te kunnen inloggen op mijnantonius.nl. Maar het kan ook thuis achter de computer, zonder telefoon. Het is gemakkelijk en veilig, ook voor mensen die niet zo vertrouwd zijn met de computer.” Om zijn verhaal te staven, logt Erik op zijn telefoon in op mijnantonius.nl en scrolt hij langs de vele mogelijkheden die de online zorgomgeving biedt. Hij kan zijn dossier inkijken en kennisnemen van onder meer correspondentie over hem, bloeduitslagen en opgeslagen vragenlijsten. Ook kan hij zien wanneer er röntgenfoto’s zijn gemaakt. En er is algemene informatie over het ziekenhuis, afdelingen en bepaalde aandoeningen te vinden. In feite de folders uit het rek die hij nu ook digitaal kan inzien. “Het is mooi dat dit systeem er is”, zegt hij. “Vroeger liet je het vooral over je heen komen, nu heb je zelf veel meer de regie. Je gaat beter voorbereid naar je afspraken en kunt gerichter vragen stellen. En het scheelt het ziekenhuis ook werk.”

Ik kan altijd bij en g eduitsla mijn blo tslagen inzien? k uw ui

Oo zicht nius.nl méér Met mijnanto

op uw zorg

Ik plan thuis praak afs lgende heren? mijn vk o n be uw afsprake zorg Oo

zicht nius.nl méér Met mijnanto

op uw

Opvallende posters van de gezamenlijk campagne om patienten te wijzen op demogelijkkheden van de online zorgomgeving

CULTUUR

NUMMER 11 • 2019

NEDERPOP ALL STARS IN THEATER SNEEK

&UITGAAN

Het wordt echt een theaterconcert tijdens ‘Nederpop All Stars’, op vrijdag 29 november in Theater Sneek. Niet alleen pop, maar ook kleinkunst. Alle pareltjes uit de muziekgeschiedenis komen voorbij. En omdat dit jaar Henk Westbroek meedoet als speciale gast, mag het titellied van dit concert, ‘Zelfs je naam is mooi’, niet ontbreken. Nederpop hits van de jaren tachtig tot nu, maar dan wel in een eigentijds jasje.

Luc de Bruin (52) liep al een tijdje met het idee rond om de Nederpop

All Stars op te richten: door de wol geverfde muzikanten die allemaal een aandeel hebben in de Nederlandstalige popgeschiedenis spelen de hits van toen en nu in een nieuw muzikaal jasje. Twee jaar geleden was het zo ver: de Nederpop All Stars gingen voor het eerst het theater in met gastzangers als Erik Mesie (Toontje Lager) en Nol Havens (VOF de Kunst). Voor hun nieuwe theaterconcert ‘Zelfs je naam is mooi’ vroegen ze zanger en liedjesschrijver Henk Westbroek (Het Goede Doel). Die hoefde niet lang na te

FOCUS

Wie aan Tarzan denkt, ziet iemand in een oerwoud onder het slaken van oerkreten aan lianen slingeren. In de voorstelling ‘Tarzan’ van meester-poppenspeelster Ila van der Pouw, onder andere bekend van ‘De GVR’, moet Tarzan zien te overleven in de echte mensenwereld, de beschaving.

Ze geeft de poppen een eigen stem waarbij je vergeet dat ze zelf praat en niet de poppen.

Van der Pouw bespeelt de goed gemaakte poppen zelf door haar arm of hand in hun rug of hoofd te schuiven.

THEATER SNEEK - ZONDAG 24 NOVEMBER // 14.30 UUR // WWW.THEATERSNEEK.NL

De voorstelling is geschikt voor 6+. Het Theaterschminkteam staat een uur voorafgaand aan de voorstelling klaar om de jonge bezoekers om te toveren in dieren uit de jungle!

GEERT MAK IN HET POSTHUIS THEATER Ter gelegenheid van het verschijnen van het nieuwe boek ‘Grote verwachtingen’ van Geert Mak in november organiseert boekhandel Binnert Overdiep in Heerenveen in samenwerking met het Posthuis Theater een avond met de schrijver zelf. Op zaterdag 28 maart zal Geert Mak in het Posthuis Theater de recente geschiedenis duiden, zoals alleen hij dat kan.

Focus manifesteerde zich in de eerste helft van de jaren zeventig als het succesvolste en meest gewaardeerde exportproduct van de Nederlandse popmuziek met een unieke vorm van progressieve rock, waarin ook de invloed van klassiek en jazz hoorbaar was. ‘Hocus Pocus’, ‘House Of The King’ en ‘Sylvia’ werden grote hits. Nog steeds oogst Focus grote waardering tot ver buiten onze landsgrenzen. Zo zijn Dave Grohl, Rush en Marillion fan van de pioniers van de progressieve rock. Metalbands als Opeth en Enslaved hebben zelfs gezegd Focus als één van hun belangrijkste inspiratiebronnen te zien.

‘Grote verwachtingen’ is het vervolg op het immens succesvolle ‘In Europa’ dat vijftien jaar geleden verscheen. Waar ‘In Europa’ handelde over de twintigste eeuw en hoe die, in veel opzichten gruwelijke, periode getekend door twee wereldoorlogen, ons heeft gevormd, gaat ‘Grote Verwachtingen’ over de eerste twee decennia van de eenentwintigste eeuw.

SCARLET STORIES

FOTO: MARTIJN DOOMERNIK

FOTO: RENS PLASCHEK

Tegen inlevering van deze bon ontvang je één gratis drankje tijdens de akoestische sessie in de foyer na de voorstelling.

DOOR DE MENSENWERELD

Progrockband Focus treedt zaterdag 14 december op in Poppodium Bolwerk in Sneek. De groep onder leiding van fluitist Thijs van Leer draait al bijna vijftig jaar mee. Dit jaar verscheen voor het eerst sinds 2012 weer een nieuw album: Focus XL.

ZATERDAG 14 DECEMBER // ZAAL OPEN: 21.00 UUR // PRIJS: VVK € 16,- // DEUR € 19,-

THEATER SNEEK // NEDERPOP ALL STARS // VRIJDAG 29 NOVEMBER 2019 // 20.15 UUR // THEATERSNEEK.NL

NU GRATIS DRANKJE!

TARZAN SLINGERT

POPPODIUM BOLWERK SNEEK

Het voorprogramma bestaat uit een semi-akoestische set van Scarlet Stories.’ Deze band schildert met hun eclectische en unieke stijl bloedrode verhalen, geïnspireerd door onder meer progressieve rock, heavy metal, film soundtracks, doom en ambient. Hun eerste album ‘Necrologies’ leverde veel mooie recensies op. NRC spreekt van ‘een sfeervol prachtdebuut’. In Poppodium Bolwerk brengt Scarlet Stories de verhalen in hun meest pure, semi-akoestische vorm. Met zang van Lisette van den Berg, gitaar en loopstation door Bram te Kamp en Sophie Ansems op viool. Het ene moment fragiel en rustig, dan weer intens, passievol en rauw.

Na het concert gaan de Nederpop All Stars nog even door in de foyer. De Bruin: “Daar spelen we nog wat liedjes akoestisch, meer het meezingrepertoire. Dan krijg je echt een huiskamergevoel. Fijn om zo af te sluiten.”

FOTO: ANNE ALDERS

De muzikanten van Nederpop All Stars zijn samen goed voor zo’n tien Top 2000-noteringen. Drummer Luc de Bruin (‘Alderliefste’) weet het nog goed: op zijn vijftiende kreeg hij een plaat van Het Goede Doel die hij helemaal grijs draaide. Hij was op slag fan. Later vond hij ‘Alles geprobeerd’ te gek. “En dan speel ik dat 35 jaar later zelf met de schrijver en zanger van dat lied! Dat vind ik echt bijzonder, het is mijn genietmoment in de voorstelling.”

denken: “Een seconde of anderhalf. Ik heb het voorrecht gehad om mijn hele leven met topmuzikanten te mogen werken. Ik kende een aantal mensen uit de band al en wist dat ze heel goed waren. Ik kom echt in een gespreid bedje. Weet je wat ik het allerleukste vind? Dat ze een liedje niet van a tot z naspelen zoals het op de plaat klinkt. Dat is namelijk ontzettend saai. Ja, het is een coverband, maar wel een bijzondere.”

FOTO: JEAN-MARC KESSELY

ONVERVALSTE NEDERPOP HITS, MAAR NÈT EVEN ANDERS

Mak schetst de sfeer en stemming tijdens de eeuwwisseling; het optimisme dat toen hoogtij vierde, maar gaandeweg verdween; de gevoelens rond de invoering van de euro; de gevolgen van de aanslag op de Twin Towers; de toestand in Oost-Europa en Rusland; de bankencrisis; de Verenigde Staten; Noord- versus ZuidEuropa; de vluchtelingen.

POSTHUIS THEATER HEERENVEEN

zaterdag 28 maart 2020 // aanvang: 20:15 uur Kaarten voor deze lezing zijn verkrijgbaar bij het Posthuis Theater www.posthuistheater.nl.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST EN FOTO’S HENK VAN DER VEER

“WE ZIJN GEEN ECHT THEATER, MAAR WE ZIJN BEST EEN BEETJE EIGENWIJS” ANNE HERREMA VAN PODIUM GORTER IN BALK

In Balk bestaat Podium Gorter vijf jaar! Reden genoeg om te spreken met Anne Herrema, voorzitter van het bestuur dat ‘bijzondere voorstellingen organiseert, variërend van concerten tot verrassende theaterproducties’. Dat doen ze in de Doopsgezinde Kerk van Balk op een kleinschalige en sfeervolle manier omdat ‘het onze kracht is’.

Mantel op, landelijk gezien heel bekende jazzartiesten. Met zo’n optreden zet je wel een bepaald niveau neer. Dit seizoen komt het Benjamin Herman Trio, op jazzgebied groten in de Nederlandse scene. Omdat hij niet met een grote band komt, maar met een trio krijg je ook weer een ander repertoire. Dat is dus weer anders dan anders.”

Hoeveel voorstellingen worden er gegeven?

“Dit seizoen staan er elf voorstellingen geprogrammeerd in de maanden oktober tot en met maart, om de week is er dus iets te beleven. Alleen in december houden we rekening met de feestdagen, dan doen we even rustiger aan. Als er in Balk het Verhalenfestival is, dat één keer in de twee jaar wordt georganiseerd, dan houden we daar ook rekening mee. Er is hier best nog wel wat aanbod. Aan de andere kant, in de Protestantse Kerk wordt ‘Muziek aan de Luts’ georganiseerd, dat programmeren wij dus niet.

Op een prachtige herfstmiddag, eind oktober, gaan we op bezoek bij Anne Herrema en geven hem de gelegenheid om over Podium Gorter te praten. Eerst maar even de naam, want die is onlosmakelijk met de stichting verbonden. Anne Herrema: “Ja, wie Balk zegt, zegt Herman Gorter, toch wel de beroemde dichter van het al even bekende gedicht ‘Mei’. Zijn opa was predikant in deze kerk. En in de zomerperiode was zijn kleine Herman hier vaak te gast en menig voetstapje van Herman Gorter ligt dus in deze kerk”. Met onze naam eren we Gorter. Daarom hebben we in januari tijdens de Nationale Poëzieweek ook altijd aandacht voor de poëzie, we zijn in die zin Herman Gorter schatplichtig.”

Waarom zijn jullie vijf jaar geleden gestart met Podium Gorter?

“Vijf jaar geleden is de Doopsgezinde Kerk van Balk gerenoveerd, maar net zoals bij veel andere kerken is ook hier het kerkbezoek de laatste jaren teruggelopen. De kerkenraad kwam toen bij het bestuur van de Kunstkring Gaasterland met de vraag of zij niet iets voor de Doopsgezinde Kerk konden betekenen, want ze wilden graag activiteiten in de kerk hebben. Toen is er een aparte groep opgericht die wel een idee had over het cultuuraanbod in de regio van Balk. De Stichting Podium Gorter werd opgericht en we zijn los gegaan. Heel klein begonnen omdat we geen cent te makken hadden, maar zo langzamerhand is het gegroeid. We hebben nu subsidie gekregen en er staan ook sponsoren garant voor onze activiteiten. Als wij aan het einde van een seizoen quitte draaien zijn we trouwens tevreden. Je kunt wel aan de kant blijven staan en alleen maar kritiek hebben over het cultuuraanbod, maar wij vonden het wel een uitdaging om dan iets anders te bieden.”

Wat voor aanbod heeft Podium Gorter? “Ons aanbod is heel divers. Om een voorbeeld te noemen, we zijn dit seizoen gestart

cultuuraanbod in deze omgeving. Wij programmeren dus dingen die andere cultuurinstellingen in deze regio niet programmeren. Daar zit ook een beperking aan, want de grootte van de zaal is vaak bepalend. We hebben een beleidsplan waarin staat dat wij op een laagdrempelige manier een breed publiek willen bereiken met maximum toegangsprijzen van twintig euro.”

met My Brainbox van gitarist Jan Akkerman en Bert Heerink. Maar past dat wel in een kerk? We vonden van wel, en nog voor de programmafolder uitkwam was het concert al uitverkocht. Dat betekent honderd mensen, want meer passen er niet in de kerk. Het was voor mij persoonlijk een hoogtepunt in onze eerste vijf jaar als Podium Gorter. Mensen liepen na het concert de kerk uit en zeiden: ‘We zijn tien jaar jonger geworden’. Dat vind ik mooi om te horen! Wat ook vaak een volle kerk trekt, is een Friestalig programma. We houden met de programmering en planning wel rekening met de andere aanbieder in Balk, ’t Nut. Die hebben al jarenlang contacten met gezelschappen en daar gaan wij dus niet tussen zitten. In ons programma hebben we een aantal vaste dingen. Sowieso is oktober de Maand van de Geschiedenis. In samenwerking met het Historisch Werkverband Gaasterland organiseren we dan een activiteit. We willen met Podium Gorter anders dan anders zijn; het moet zich onderscheiden van het andere

Wat is de doelgroep van Podium Gorter?

“Met het brede publiek bedoelen we mensen uit de regio Gaasterland en dat houdt niet bij de gemeentegrenzen op, hoor. Als mensen uit Lemmer en Sneek willen komen zijn ze hartstikke welkom. Er komen ook mensen uit Groningen en Leeuwarden, dat is misschien wel een klein stukje erkenning. Dat komt omdat je bij ons een aantal optredens ziet en in de rest van Friesland niet. Het afgelopen jaar traden Joost Zoeteman en Hans

Lekker en betaalbaar eten aan het gezelligste plein van Joure! Dagelijks geopend! T 0513 415 425

bistrofred.nl

De publieke belangstelling is mij geweldig mee gevallen. Voor sommige mensen is het best even een dingetje om over de drempel te stappen, ondanks dat we laagdrempelig zijn. Zoiets wat wij doen is zeker een kwestie van lange adem om een naam op te bouwen. Voor een deel is het een kerkinitiatief, maar je gaat bij Podium Gorter niet naar een kerkdienst.”

Hoe zie je de toekomst van Podium Gorter?

“We willen ons blijven onderscheiden, anders dan anders. We zijn geen echt theater, maar we zijn best een beetje eigenwijs. We doen alles met vrijwilligers. Ik wil dan ook de namen van onze bestuursleden graag genoemd hebben: Trix Bergsma, Sipke Miedema, Jannie Haantjes en Fêdde Bergsma. We willen het niveau zeker op peil houden en daar zitten financieel gezien wel uitdagingen in. We moeten iets neerzetten en dan kun je ook bij landelijke fondsen aankloppen. Dat is overigens geen doel op zich. We hebben sinds kort ook een echt podium in de kerk. Prachtig toch?!” Voor meer info: www.podiumgorter.nl

Sluit dan nu een abonnement af bij Energie Service Friesland al vanaf €4,90 per maand!

WINTERBEURT Is uw fiets aan een beurt toe? Maak nu gebruik van onze speciale Winterbeurt: • De fiets wordt volledig nagekeken/afgesteld/gesmeerd en eventueel doorgemeten • Wielen worden gericht en op spanning gezet • Versnellingen en remmen worden opnieuw afgesteld en gesmeerd • Versleten onderdelen worden waar nodig vervangen • Ketting en schakelsysteem worden gesmeerd • De fiets wordt voorzien van de laatste nieuwe software (indien beschikbaar) • De fiets wordt grondig gereinigd • U kunt er hierna zeker weer een jaar tegen aan

Gewone fiets van € 69 nu € 39,Elektrische fiets van € 89 nu € 49,Prijzen exclusief eventueel te vervangen onderdelen.

Merk 2 • 8501 AN Joure • 0513 - 551813 Prins Hendrikkade 58 • 8601 CB Sneek • 0515 - 412163 Lemmerweg 13-15 • 8608 AA Sneek • 0515 - 413096 Meld u aan via: www.energieservice.nl of bel 0513 - 724 693

INFO@PROFILERODENBURG.NL

GRATIS KERSTBOMEN VANAF 26 NOVEMBER

OP=OP GRATIS KERSTBOOM, HOE WERKT DAT? U zoekt een kerstboom naar wens uit, het bedrag wat de boom kost zetten we op een cadeaubon. Deze cadeaubon koopt u van ons en u krijgt de kerstboom gratis mee. De cadeaubon kunt u vanaf 1 februari 2020 weer bij ons besteden. Deze is onbeperkt geldig.

Openingstijden

Maandag t/m vrijdag van 07.00 tot 17.30 uur Zaterdag van 08:30 tot 16.00 uur

Kom ook een wandeling maken in ons kerstbomen bos. We hebben vele soorten en maten, zowel gezaagd als met een pot. We vertellen u graag hoe u lang plezier heeft van uw kerstboom.

Woensdag 13 november 2019

16.00 t/m 20.00 uur

rocfriesepoort.nl Leeuwarden Dokkum Drachten Sneek Emmeloord

*Winterbeurt van 1 november 2019 - 1 maart 2020

De beste service en laagste prijs voor uw cv-ketel?

deFryskeMarren // CULTUUR&UITGAAN

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

KUNST MET EEN ZIEL TEKST GEA DE JONG - OUD // FOTO'S ORANGE PICTURES

TRUUS DE JONG-FOEKEMA UIT SINT NYK IS ALTIJD BEZIG VOOR HET GOEDE DOEL

De kunstwerken van Truus de Jong-Foekema uit Sint Nicolaasga kun je niet bewonderen zonder dat ze iets met je doen. Ze vertellen hun eigen verhaal. Ze raken je. In Atelier ’t Opslag kom je ogen tekort. “Ik creëer op gevoel en krijg mooie reacties van mensen. Maar het gaat niet om mij, het gaat om het doel waar ik mij voor inzet.” Truus is altijd bezig voor het goede doel. Na tegenspoed verschijnt de creativiteit, als een zon die doorbreekt na een periode van regen. Het leven was voor de nu 75-jarige Truus de Jong-Foekema geen gemakkelijke weg. In 2004 overleed haar oudste zoon, twee en een halfjaar later haar man. Ze verloor een kleindochter van vijf jaar oud aan hersenstamkanker, kreeg in 2014 zelf een herseninfarct, en vorig jaar overleed haar schoondochter op jonge leeftijd. En deze opsomming is nog niet eens volledig. Maar bij de pakken neerzitten is niets voor Truus. Met creativiteit als redmiddel vindt ze steeds de moed om door te gaan en optimistisch en vrolijk te blijven.

HET LEVEN VORMT JE Truus schreef gedichten voor dierbare overledenen en ze maakt creaties om te verkopen voor een goed doel. “De draad weer oppakken en kijken wat je kunt maken of kunt doen, dat helpt”, vertelt ze. “Door bezig te zijn, kun je je verdriet en je zorgen en de bijkomende emoties beter verwerken. Het overlijden van mijn zoon heeft mij ertoe aangezet om mijn creatieve hobby weer op te pakken. De spullen die ik vervolgens maakte, bracht ik naar de kerstmarkt in Bakhuizen. Daar was het zo druk, dat kun je je haast niet voorstellen. Dat voelde voor mij als een teken dat ik goed bezig was. Het leven vormt je en wijst je de weg naar datgene wat er werkelijk toe doet.” Truus maakt kunst met een ziel. Voor haar kunstwerken gebruikt ze allerlei materialen, zelfs oude rommel. “Van oude meuk naar leuk”, lacht Truus. “Ik recycle veel, van oude spullen kun je prachtige woondecoraties maken.”

ETHIOPIË IN BEELD Door haar positieve kijk op het leven, haar creativiteit en haar inzet voor een ander, komen er ook mooie nieuwe ervaringen op haar pad, zoals een

nieuwe levensgezel. “Mijn huidige partner is een grote steun en inspiratie voor mij. Zo is zijn jongste zoon getrouwd met een vrouw uit Ethiopië. Wij hebben samen een bezoek gebracht aan dat land. Een ervaring om nooit te vergeten. Die reis was voor mij de aanleiding om beelden te gaan maken. Ik zag moeders met kinderen op hun rug langs de weg met alleen een flesje water. Pater Iede de Lange uit ons dorp werkt ook in Ethiopië. Voor hem heb ik in 2012 een kerstmarkt georganiseerd in een tent achter huis. Er was veel aandacht van de media, zelfs van Omrop Fryslân. Na afloop kon ik € 1.500,- naar hem overmaken.”

NEPAL Nadat ze zelf getroffen werd door een herseninfarct, was het beste medicijn opnieuw in actie komen voor een goed doel. Truus had geen blijvende schade opgelopen en zodra ze ertoe in staat was, organiseerde ze een speciale Kerst-/ wintermarkt, waar ze haar eigen creaties verkocht voor Nepal: “De opbrengsten waren voor het Project Pema, waarvoor Sjoerd van Aalsum en Piet en Wiep de Vries goed werk verrichten. Ik kies voor kleinschalige goede doelen, waar je een goed contact mee hebt, zodat je weet waar je het voor doet.”

STICHTING SEMMY Het overlijden van haar kleindochter zette Truus en haar familie op het spoor van Stichting Semmy. “Mijn kleindochter was het enige kind in het gezin. Haar overlijden was ongelofelijk triest voor haar ouders en voor ons”, blikt ze terug. Door

KUNSTWERKEN VERKOOP T.B.V. STICHTING SEMMY

ZONDAG 1 DECEMBER, WOONBOULEVARD SNEEK

het steunen van Stichting Semmy hoopt Truus andere ouders te kunnen helpen. Stichting Semmy is opgericht door de ouders van Semmy, een jongen die op vijfjarige leeftijd overleed aan hersenstamkanker en heeft als doel geld op te halen voor onderzoek naar deze nog ongeneeslijke ziekte. Truus de Jong en haar familie zetten zich graag in voor de stichting. ”Vorig jaar december heeft een benefietconcert van de ‘Blues Brothers’ Guus Bax (als Elwood) en Jeroen Hoekstra (als Jake) ervoor gezorgd dat John, de vader van Semmy, een mooi bedrag in ontvangst kon nemen. Initiatiefnemer Coenraad van Meekeren, een zoon van mijn partner, is gitarist bij deze band. Zelf heb ik de weekenden voor dit concert spullen verkocht voor Stichting Semmy. Daar ga ik nog altijd mee door. Deze zomer vierden we vakantie op onze boot. Ik maakte labels van klei. Het werden er steeds meer. Ineens kreeg ik de ingeving om ze te gaan verkopen bij de boten om ons heen. Het was net of werd ik aangespoord door mijn kleindochter.”

Truus de Jong-Foekema werkt vanuit haar Atelier ’t Opslag in Sint Nyk. Op 1 december 2019 verkoopt Truus de Jong haar kunstwerken op de woonboulevard in Sneek. De opbrengst gaat naar Stichting Semmy. Stichting Semmy heeft ten doel het verlengen van de levensverwachting en uiteindelijk het vergroten van de overlevingskansen van kinderen die getroffen zijn door hersenstamkanker. Ambassadeur van Stichting Semmy is Prof. Dr. Kaspers, hoofd kinderoncologie en -hematologie van VUmc. “Onderzoek naar tumoren van de hersenstam is dringend noodzakelijk en de enige kans om de huidige zeer slechte kansen op genezing van kinderen met deze vorm van kinderkanker te verbeteren”, aldus Kaspers. Truus de Jong: “Laten we hopen dat het onderzoek resultaten zal opleveren, waardoor er meer hoop kan zijn. Alles voor Stichting Semmy.”

Atelier ’t Opslag en Truus de Jong-Foekema zijn ook te vinden via Facebook.

agenda vrIjdag 15 november

Zondag 17 november

Zondag 24 november

Zondag 1 december

WORKUM WINKELEN Gezellige sfeervolle wintermarkt met culturele activiteiten. Centrum. 16.00-21.00 uur

BOLSWARD MUZIEK De Pauwergirls spelen en zingen rondom een rijdende auto. Muziek met een knipoog en een flinke scheut theater. Doopsgezinde kerk. 15.00-17.00 uur

BALK MUZIEK Band met een breed repertoire aan luisterliedjes, melodieuze blues en dansmuziek. Podium Gorter. 15.30 uur

SNEEK MARKT Markt, workshops en lezingen op gebied van duurzaamheid. Kunstencentrum Atrium. 11.00-17.00

wInterfaIr

verhalenavond FRIESLAND EVENEMENT

Op deze avond luister je in huiskamers, musea, kerken, monumenten, etc. naar de mooiste verhalen. 19.00-22.00 uur

marjoleIn meIjers SNEEK MUZIEK

Feestelijk muziekprogramma 40 jaar muziek. Lewinksi. 20.00 uur

vr. 15 en Za. 16 november

duIts fIlmfestIval WARNS FILM

Filmfestival met drie Duitse films en diner. De Spylder. Vr. 20.00 uur / za. 16.00 uur

Zaterdag 16 november

sInterklaasIntocht

FRIESLAND EVENEMENT Op vele plekken zet Sinterklaas weer voet aan wal.

Koeknuffelen

DELFSTRAHUIZEN DOEN Heerlijk en relaxt koeknuffelen met een Friese koe. Boerderijrecreatie. 9.30 uur

puZZelrIt LANGWEER VARIA

Jaarlijkse puzzelrit van Vereniging Volksvermaken Langweer in samenwerking met MAC De Wâlden. Eetcafé De Drie Zwaantjes. 19.00 uur

de man fan dyn lIbben BALK THEATER

Tragikomedie in het Fries met Jan Arendz, Marijke Geertsma en Anke Bijlsma. De Treemter. 20.30 uur

de pauwergIrls

wandelexcursIe

KORNWERDERZAND EXCURSIE

Verkenningstocht o.l.v. een gids op de grens van zoet en zout. Afsluitdijk Wadden Center. 10.30 uur

marjoleIn meIjers WOUDSEND THEATER

Theaterdiner met Marjolein Meijers. Kerkrestaurant ‘t Ponkje. 15.00 uur

VrIjdag 22 november

bouba

SNEEK MUZIEK De band Bouba speelt Afrikaanse muziek en blues. Bouba Keita, afkomstig uit Mali, schrijft en zingt zijn eigen repertoire. Lewinski. 19.30 uur

nancy and the SInatras

vrIjdag 29 november

The HIllbIlly MoonshIners SNEEK MUZIEK

Zaterdag 30 november

dInsdag 3 december

JOURE BEURS Ruilen en verkoop van modeltreinen, rails en toebehoren. Party- en Zalencentrum ‘t Haske. 10.00-15.00 uur

SNEEK THEATER Huub Stapel met de verwelvende oneman-show ‘Het Huwelijk’, geschreven door Haye van der Heyden. Theater Sneek. 20.15 uur

modeltreInbeurs

aquadIsco JOURE ZWEMMEN

Dansen en zwemmen op de nieuwste hits. Het zwembad wordt omgetoverd tot een heuse disco. Swimfun. 19.00-21.00 uur

Proef in 11 restaurants een heerlijke specialiteit. De Walrus. 18.00 uur

Een gids neemt je mee in de geschiedenis én spannende verhalen, zoals over Captain James Boorder en de aanval op Lemmer in 1799. VVV Lemmer. 19.30 uur

Gezellige wintermarkt in Sociaal Cultureel Centrum De Poarte. 10.00-19.00 uur

Zondag 24 november

tarZan

SNEEK JEUGDTHEATER Meester-poppenspeelster Ila van der Pouw komt met een nieuwe imponerende, tijdloze klassieker: Tarzan. Theater Sneek. 14.30 uur

voorproefje

enge buren

LEMMER THEATER Enge Buren speelt hun allerlaatste theaterprogramma ‘Basta!’. Theater De Hege Fonnen. 20.00 uur

Za. 30 nov en Zo. 1 dec

wInterfaIr KOUDUM MARKT

Sfeervolle winterfair met een grote variatie in producten en ambachten, een modeshow en muziek. Kassen FleurigBuiten. Za. 13.00-20.00 uur / 11.00-17.00 uur

14-15 december 15 december 18-29 december 26 december

huub stapel

Za. 7 en Zo. 8 december

LEMMER WANDELEN

SLOTEN MARKT

BOLSWARD MUZIEK

The Hillbilly Moonshiners play Mumford & Sons. Het Bolwerk. 21.00 uur

SNEEK CULINAIR

wIntermarkt

messIah

Oratorium Vereniging Bolsward zingt Messiah van G.F. Händel m.m.v. van Het Promenade Orkest, solisten, koor en Hinsz-orgel. O.l.v. Pauli Yap. Martinikerk. 15.00 uur

culInaIre elfstedentocht avondwandelIng

Zaterdag 23 november

flower power markt

flInke wInter favorIeten HEMELUM EVENEMENT Geniet van een mooie selectie aan deelnemers, livemuziek, workshops, lezingen en foodtrucks in een oude melkfabriek. Zeilschool de Morra. 11.00-18.00 uur

Zondag 8 december

wInterwandelIng RIJSTERBOS EXCURSIE

Wandeling door het eeuwenoude Rijsterbos. Hoofdingang Rijsterbos. 9.30-11.30 uur

x-mas

SNEEK EVENEMENT Extra koopzondag met Lekker Sneek, Kerst & Dickensmarkt en vele extra kerstactiviteiten. Centrum. 12.00-19.00 uur

ONZE COMPLETE AGENDA VIND JE OP: WATERLANDVANFRIESLAND.NL

Lemster DIckens FestIjn MIdwIntermarkt Joure Kerststal Bolsward Kryst KuIer St. Nyk

SuggestIe

FOTO: MAARTEN VAN DER WAL

SUGGESTJE

FLINKE WINTER FAVORIETEN

ZA. 30 NOVEMBER EN ZO. 1 DECEMBER

ZATERDAG 7 EN ZONDAG 8 DECEMBER

Verhalenavond

WInterfaIr Koudum

FlInke WInter FavorIeten

Op deze avond ontmoet je elkaar in winterwarme sfeer om verhalen te vertellen en te beluisteren. De mooiste verhalen worden verteld in huiskamers, musea, cafés, scholen, bedrijven en kerken. In Oudemirdum is de Brink het decor van deze avond met verhalen, sages, muziek en acts. Madelene van Beuzekom vertelt in Lemmer over haar leven als showartiest bij internationale schaatshows. En het verhaal ‘De Goochelkamer’ van Heleen Wagemans wordt bijvoorbeeld verteld in Joure.

Dit jaar worden de kassen van FleurigBuiten aangekleed in kerstsfeer en zo omgetoverd tot een sfeervol onderkomen van de tweede winterfair in Koudum. Met een grote variatie in producten en ambachten is er voor de bezoeker een unieke mix samengesteld om naar hartenlust te komen shoppen. Laat je daarnaast verleiden door de lekkere winterse hapjes en drankjes. Ook is er beide dagen een modeshow en zijn er diverse optredens van musici en vertellers.

De Flinke Winter Favorieten wordt dit jaar voor de tweede maal gehouden op zeilschool de Morra in Hemelum. Volgens het vertrouwde concept van de Flinke Favorieten wordt er met een mooie selectie aan deelnemers, livemuziek, workshops, lezingen en foodtrucks een ideale winkelstraat gecreëerd voor jong en oud. Verlekker je aan de fijnste delicatessen, sla vast je kerstcadeaus in of kom gewoon jezelf verwennen in de speciale winterse sfeer in de oude melkfabriek.

WWW.VERHALENAVOND.NL

WWW.WINTERFAIR.KOUDUM.NL

WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

FerdIve daasje Vermaak

FOTO: KEES TABAK

VRIJDAG 15 NOVEMBER

MARJOLEIN MEIJERS

VRIJDAG 15 NOVEMBER

ZONDAG 1 DECEMBER

MarjoleIn MeIjers

Flower Power Markt

Al 40 jaar leeft Marjolein Meijers van en voor muziek en dat is een goede reden voor het feestelijke muziekprogramma ’40 jaar muziek’. In Lewinski in Sneek maakt Marjolein met haar vaste begeleiders Walter en Onno Kuipers mooie uitstapjes naar verre oorden. Muziek met Ierse roots en pure folk, Americana, Balkan en meer. Je kunt het zo gek niet verzinnen of zij spelen het. Maar alle teksten komen recht uit het hart en zijn gelardeerd met echte verhalen.

De Flower Power Markt in Sneek is een markt waar je heerlijk inspiratie kunt opdoen en shoppen op het gebied van duurzaamheid. Zo vind je er trendy handgemaakte producten, vintage, kleding, sieraden en accessoires, en andere duurzame goodies. Ook zijn er diverse lezingen en miniworkshops. Of ruil je kleding, boeken en/of biologische zaden om voor andere exemplaren. En dat allemaal in de sfeer van de Flower Power tijd.

WWW.LEWINSKI.NL

WWW.FLOWERPOWER.FRL

UW EVENEMENT HIER?

Waterland van Friesland laat elke maand in deze krant een greep uit de agenda zien van Zuidwest Friesland. Organiseer je zelf een evenement? Meld deze dan aan en mail alle informatie mét een foto naar agenda@waterlandvanfriesland.nl

SPORT

NUMMER 11 • 2019

VVI TRAINER BAS BIJEN WERKT VANUIT SPELPRINCIPES

“EEN FIJNE CLUB OM VOOR Vorig jaar deed de huidige VVI trainer, Bas Bijen, zijn eerste stappen in het Friese voetballandschap. Voor zijn UEFA A stage liep hij mee in de landelijke derde divisie met het eerste elftal van ONS Sneek. Daarnaast was hij ook nog trainer bij tweedeklasser Zuidwolde. Een verhuizing naar Terhorne, mede door de werksituatie van zijn partner, zorgde ervoor dat Bas Bijen een club zocht in de regio. De ambitieuze trainer staat nu ruim drie maanden voor de ploeg van VVI in Idskenhuizen

“Ik woonde in Meppel dus voor mij was het logisch om in die omgeving te trainen. Ik heb zowel bij MSC als ook bij HHC Hardenberg in het topamateurvoetbal gewerkt en de ambitie om daar werkzaam te zijn heb ik dan ook zeker. Alleen kun je daar enkel terecht wanneer je in het bezit bent van UEFA A (TC1 - red.), althans als je als hoofdtrainer wilt fungeren. Hierdoor kwam ik vorig jaar terecht bij ONS Sneek, maar vanwege mijn ‘eigen club’ was ik enorm veel aan het reizen. Nu ik mijn UEFA A heb gehaald wilde ik mij ook wat dichterbij huis vestigen als trainer. Het is mooi dat ik bij VVI vervolgens de kans heb gekregen om ook in het Friese voetbal actief te kunnen zijn als trainer.”

FRIES VOETBAL “Vooropgesteld wil ik aangeven dat ik eigenlijk weinig kennis van zaken had over het voetbal in Friesland in het algemeen. Ik dacht dat het meer lange halen waren en vooral op basis van werkvoetbal resultaten worden geboekt. Het beroemde knokken om elke meter. Ik ben aangenaam verrast dat eigenlijk elke ploeg waartegen we gespeeld hebben een bepaalde, heldere en herkenbare speelwijze heeft. Dat maakt het voor mij als trainer interessant. Qua beleving tussen andere clubs en VVI is er weinig verschil. Natuurlijk heb je bij Hoofdklassers of hoger spelende teams bredere selecties en zijn de faciliteiten anders, maar dat zegt niets over de beleving binnen de vereniging”, aldus Bijen, die nog wel werkzaam is in Meppel.

TYPE TRAINER Gevraagd naar welk type trainer Bijen zichzelf vindt zegt hij: “Ik ben denk ik een ‘people manager’. Ik vind het leuk om aan een team te bouwen, spelers beter te ontwikkelen, maar daarbuiten ook gewoon een normaal gesprek met spelers, bestuursleden, vrijwilligers of supporters te kunnen voeren. De betrokkenheid van mensen bij de vereniging, bijvoorbeeld een Jan de Vries bij VVI, zorgt voor een bepaalde binding met de club. Een trainer is een passant, maar het is wel fijn dat er over enkele jaren nog steeds positief over je kan worden gesproken omdat je tussen de mensen in staat in plaats van erboven.”

altijd een variabele, zoals de stand in de wedstrijd. Ik kan tegen een aanvaller wel zeggen dat hij mee moet verdedigen tot op de achterlijn, maar als we achterstaan wil hij toch liever de gelijkmaker scoren. De afspraken vanuit principes zijn beter uitvoerbaar, op welk deel van het veld dan ook. Dat probeer ik erin te krijgen en dan kun je wekelijks nuances aanbrengen hoe hoog je druk wilt geven, of juist wat lager.”

BLIJVEN ONTWIKKELEN

Bijen geeft ook nog aan dat hij het geen probleem vindt in de tweede klasse te werken. “Weet je wat het verschil is met de topamateurs? Je geeft iets minder opdrachten mee. Je traint minder dus je kunt daar ook niet de nadruk op leggen. De meeste spelers in de Derde en Tweede Divisie hebben een BVO achtergrond en zijn dus net iets verder in de tactische ontwikkeling.”

“Vorig jaar heeft VVI twee goede periodes gekend, maar op een haar na de periodetitel gemist, zodat we nu nog in de tweede klasse spelen. Een klasse waarin vrijwel iedereen van elkaar kan winnen, behalve misschien de top drie. Onze selectie is niet heel erg breed, mede door blessures op dit moment. Vanuit het tweede elftal is er nu een speler die aanhaakt bij de trainingen en er is nog een

Naast de uitdaging in Friesland wil de 49-jarige Bijen zich blijven ontwikkelen als trainer. “Ik ben niet iemand met de ambitie om in het profvoetbal te willen werken. Ik vind de combinatie van werk en voetbal daarvoor veel te leuk. Ik zou niet de hele dag met voetbal bezig willen zijn. Wat ik wel zou willen is bij de topamateurs als trainer aan de slag willen. Of ik daarvoor geschikt ben? Ik kan en wil mezelf ontwikkelen in het trainersvak. Dat is ook de reden om bij VVI aan de slag te zijn gegaan. Een mooie vereniging die zichzelf op dit moment ontwikkelt.”

DORPSVERENIGING NIEUWE HYPE De nieuwe hype in trainersland, spelprincipes in plaats van denken in een vaste formatie, is ook aan Bijen niet voorbijgegaan: “De afgelopen jaren heb ik veel trainers gesproken die daar vanuit gaan. Het voordeel hieraan is, dat er veel specifieker te coachen valt. Het plan wat je hebt uitgedacht kan ook beter worden uitgevoerd. Als voorbeeld is er

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST JOERI VAN LEEUWEN // FOTO'S ORANGE PICTURES

TE WERKEN” WESLEY EPPINGA HEEFT DE STRUCTUUR GEVONDEN DIE HĲ NODIG HEEFT, BĲ FOOX GROOTHANDEL. WESLEY EPPINGA HEEFT DE STRUCTUUR GEVONDEN DIE HĲ NODIG HEEFT, BĲ FOOX GROOTHANDEL.

NOG NOOIT ZÓ NOG ZÓ GOEDNOOIT GEVOELD GOED GEVOELD

Hĳ oogt ﬁt en alert. Wesley Eppinga, 31 jaar en orderpicker bĳ FOOX Groothandel in Franeker. Dat is niet vanzelfsprekend. Hĳ oogt ﬁt en alert. Wesley Eppinga, 31 jaar en orderpicker bĳ Narcolepsie beheerste zĳn leven. Een slaapziekte met een FOOX Groothandel in Franeker. Dat is niet vanzelfsprekend. verscheidenheid aan symptomen. Met een depressie tot gevolg. Narcolepsie beheerste zĳn leven. Een slaapziekte met een Medicatie en werk brengen hem er weer boven op. Na een paar verscheidenheid aan symptomen. Met een depressie tot gevolg. jaar thuis te hebben gezeten, bezoekt hĳ de ‘Dag van de Logistiek’. Medicatie en werk brengen hem er weer boven op. Na een paar Georganiseerd door Pastiel, FOOX, De Dienst en Randstad. Daar jaar thuis te hebben gezeten, bezoekt hĳ de ‘Dag van de Logistiek’. vindt hĳ een nieuwe passie: vrachtwagenchauffeur. Een dag nadat Georganiseerd door Pastiel, FOOX, De Dienst en Randstad. Daar hĳ de test haalt, wordt de narcolepsie vastgesteld. Hĳ mag níet vindt hĳ een nieuwe passie: vrachtwagenchauffeur. Een dag nadat door in het traject. Maar met de hulp van Pastiel en FOOX hĳ de test haalt, wordt de narcolepsie vastgesteld. Hĳ mag níet vindt hĳ een nieuw doel. Werk als orderpicker. Dat blĳkt door in het traject. Maar met de hulp van Pastiel en FOOX een perfecte match. vindt hĳ een nieuw doel. Werk als orderpicker. Dat blĳkt een perfecte match. Een goede band In alle opzichten lĳkt het te klikken. De samenwerking met Pastiel en FOOX. De Een goede band ‘Dag van de Logistiek’ brengt hen bĳ elkaar. Personeelstekort is de aanleiding. In alle opzichten lĳkt het te klikken. De samenwerking met Pastiel en FOOX. De Pastiel en de kandidaten van Pastiel lĳken de oplossing. FOOX Groothandel is een ‘Dag van de Logistiek’ brengt hen bĳ elkaar. Personeelstekort is de aanleiding. sociaal bedrĳf. Mensen en werknemers die een probleem hebben, proberen ze te Pastiel en de kandidaten van Pastiel lĳken de oplossing. FOOX Groothandel is een helpen. FOOX Teamleider Gerrit Riem licht dit toe. Er is een band ontstaan tussen sociaal bedrĳf. Mensen en werknemers die een probleem hebben, proberen ze te FOOX en Pastiel. Pastiel weet precies wat Gerrit zoekt. Het advies is op maat en helpen. FOOX Teamleider Gerrit Riem licht dit toe. Er is een band ontstaan tussen er wordt snel geschakeld. Pastiel denkt mee met de werkgever. Om mensen te FOOX en Pastiel. Pastiel weet precies wat Gerrit zoekt. Het advies is op maat en helpen. Je kunt er van op aan. De oprechtheid daarin is voorwaardelĳk en heel er wordt snel geschakeld. Pastiel denkt mee met de werkgever. Om mensen te prettig. helpen. Je kunt er van op aan. De oprechtheid daarin is voorwaardelĳk en heel prettig.

Op maat

speler vanuit de jeugd, maar verder bestaat het tweede elftal uit oud-eerste spelers en jongens die niet de ambitie hebben om in het eerste te willen spelen. Het is dus een typische dorpsvereniging.

Pastiel adviseerde Wesley als kandidaat voor FOOX als orderpicker. Hĳ is een Op maat slimme jongen, met een verleden. Het is nooit duidelĳk wat voor impact dit heeft Pastiel adviseerde Wesley als kandidaat voor FOOX als orderpicker. Hĳ is een op zĳn werk. Maar het werk heeft juist een goed effect op Wesley. Hĳ heeft veel slimme jongen, met een verleden. Het is nooit duidelĳk wat voor impact dit heeft mogelĳkheden en wil ook veel. Dat kan FOOX gebruiken. Voor Gerrit is iedereen op zĳn werk. Maar het werk heeft juist een goed effect op Wesley. Hĳ heeft veel gelĳk. En ieder mens krĳgt een kans. Wesley heeft veel problemen gekend. Gerrit mogelĳkheden en wil ook veel. Dat kan FOOX gebruiken. Voor Gerrit is iedereen helpt hem daarom graag. Maar er moet wel gewoon hard gewerkt worden. Het gelĳk. En ieder mens krĳgt een kans. Wesley heeft veel problemen gekend. Gerrit is prachtig om te zien dat Wesley door het werk opbloeit en zich ontwikkelt. Daar helpt hem daarom graag. Maar er moet wel gewoon hard gewerkt worden. Het doet Gerrit het voor! is prachtig om te zien dat Wesley door het werk opbloeit en zich ontwikkelt. Daar doet Gerrit het voor!

Mijn belangrijkste doel is om spelers te verbeteren en dan komen de resultaten vanzelf, ben ik van mening. We hebben wellicht onszelf al meermalen tekort gedaan door te weinig te scoren. Dat is nog wel een ongrijpbaar iets. We hebben nog wat spelers die terugkomen van blessures van vorig seizoen en dan is de selectie weer op sterkte. Het aantal tegendoelpunten tot nu toe stemt tot tevredenheid, nu nog wat extra doelpunten maken en dan klimmen we ook wel weer op de ranglijst.”

Wesley voelt zich thuis bĳ FOOX. Hĳ is heel open geweest over zĳn ziekte en zĳn Onbeschrĳ felĳk belangrĳk depressie. Omdat hĳ een klik voelde met Gerrit. Hĳ gaf Wesley vertrouwen. Lange Wesley voelt zich thuis bĳ FOOX. Hĳ is heel open geweest over zĳn ziekte en zĳn tĳd zat hĳ thuis. Door de medicatie en het werk bĳ FOOX heeft hĳ zich nog nooit depressie. Omdat hĳ een klik voelde met Gerrit. Hĳ gaf Wesley vertrouwen. Lange zo goed gevoeld. Werk is daar een belangrĳk onderdeel van. De structuur houdt tĳd zat hĳ thuis. Door de medicatie en het werk bĳ FOOX heeft hĳ zich nog nooit hem op de been. Wesley voelt zich helder en nuttig. Trots is hĳ. Hĳ heeft een doel zo goed gevoeld. Werk is daar een belangrĳk onderdeel van. De structuur houdt en levert een bĳdrage aan de maatschappĳ. ‘Onbeschrĳfelĳk eigenlĳk wat dit werk hem op de been. Wesley voelt zich helder en nuttig. Trots is hĳ. Hĳ heeft een doel voor mĳ betekent’, sluit Wesley af. en levert een bĳdrage aan de maatschappĳ. ‘Onbeschrĳfelĳk eigenlĳk wat dit werk voor mĳ betekent’, sluit Wesley af.

BETROKKENHEID De betrokkenheid van de mensen bij VVI doet Bijen goed. “We hebben misschien niet altijd de ideale omgeving om te trainen, bijvoorbeeld omdat we niet in de doelgebieden mogen, maar feit is wel dat er een hele positieve frisse wind door deze vereniging waait. Onlangs moesten we een klein goaltje tillen, die dingen waren loodzwaar. Dat heb ik kenbaar gemaakt en dan wordt er ook direct wat mee gedaan. Dat is maar een detail, maar het geeft wel mooi weer dat VVI een club is waar het fijn werken is.”

Onbeschrĳfelĳk belangrĳk

En dát is waar Pastiel het voor doet. Mensen een kans geven en kĳken naar wat mensen kunnen. En dát is waar Pastiel het voor doet. Mensen een kans geven en kĳken naar wat mensen kunnen.

NUMMER 11 • 2019 TEKST GEA DE JONG-OUD // FOTO'S FAMILIE GIETEMA /MUSTAFA GUMUSSU

INGMAR GIETEMA, SPELER G-TEAM SC HEERENVEEN

“VOETBALLEN IS ALLEEN MAAR LEUK” Voetballen voor de betaald voetbalorganisatie sc Heerenveen. Je contract ondertekenen in een bomvolle perszaal in het bijzijn van voorzitter Cees Roozemond en mascotte Heero. En nu al kunnen vertellen dat je gewonnen hebt van FC Groningen en Ajax. Het is Ingmar Gietema, speler van het G-team van sc Heerenveen, allemaal overkomen.

“Dat wil ik wel”, was de spontane reactie van Ingmar Gietema, toen hij als voetballer van SC Joure gevraagd werd om mee te doen aan de selectiedag voor het G-team van sc Heerenveen. “Ik heb me meteen aangemeld. We kregen daarna formulieren toegestuurd die we moesten invullen. Daarin vroegen ze bijvoorbeeld: ‘Wie ben je?’ ‘Voetbal je al?’ ‘Wat is je beperking?’ Dat is belangrijke informatie, want de beperkingen bij de spelers van het G-team zijn heel verschillend. Vervolgens mocht ik deelnemen aan de selectiedag op 11 juli. Ik vond het niet spannend, alleen maar heel erg leuk. Maar ik was helemaal positief verrast, toen we een dag later werden gebeld met de mededeling dat ik was uitgekozen.”

EIGEN YOUTUBE-KANAAL Ingmar Gietema is veertien jaar, zit in 3-VWO van de OSG Sevenwolden in Joure en houdt van voetbal. Hij gaat graag naar de wedstrijden van sc Heerenveen en volgt het hele voetbalgebeuren op de voet. Hij legt uit wat de invloed van zijn beperking is op het voetballen: “Ik heb cerebrale parese. Als gevolg van een hersenbeschadiging, die ik als baby heb opgelopen heb ik moeite met bewegen. De signalen van de hersenen zijn niet in staat de juiste spanning aan de spieren door te geven. Ik kan minder met mijn rechterarm en -been dan met mijn linker. Dat is lastig. Maar het is belangrijk dat je niet alleen kijkt naar wat je niet kunt, maar juist naar wat je wel kunt. Ik kan voetballen. Bovendien heb ik een eigen YouTube-kanaal ‘Ingmargames’,

superleuk om te doen. Ik hoop dat ik meer volgers heb na dit interview. Ook al is mijn beperking vervelend, ik kan er prima mee leven.”

OPROEP

VOOR SPELERS G-TEAM SC JOURE Met vier wedstrijddagen in het jaar in de bijzondere Eredivisie, blijft er genoeg tijd over om bij de eigen vereniging te voetballen. Ingmar voetbalt bij SC Joure: “Ons G-Team komt nog net een paar spelers tekort”, vertelt hij. “Het zou leuk zijn wanneer er nog twee of drie spelers bijkomen. Dus heb je zin om te voetballen? Kom ons team versterken!”

BIJZONDERE EREDIVISIE Na deze nuchtere constatering vertelt Ingmar verder over het voetballen in de Bijzondere Eredivisie. Deze is tot stand gekomen op initiatief van de Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind (NSGK) en geeft voetballende kinderen met een beperking de kans om uit te komen voor een profclub. Hoe cool is dat? Op vier wedstrijddagen, die steeds gehouden worden bij een andere club, worden meerdere onderlinge wedstrijden gespeeld. De tegenstanders van sc Heerenveen zijn ADO Den Haag, Ajax, De Graafschap, FC Emmen, FC Groningen, Heracles Almelo, Excelsior, VVV-Venlo en FC Utrecht.

FOTO: MUSTAFA GUMUSSU (FPH.NL)

Ingmar: “Wij hebben al gewonnen van FC Groningen en Ajax. Maar ik moet er wel bij zeggen, dat de spelers van Ajax best zware beperkingen hadden. Wat dat betreft, heb je nooit twee gelijkwaardige teams. Ik heb een beperking in mijn motoriek, een ander heeft geestelijk een beperking, weer een ander heeft weer iets anders, het is heel divers.”

Ingmar tekent het contract bij sc Heerenveen-voorzitter Cees Roozemond.

veld staat. “Ik kan redelijk passen en schieten. Voor het spelen in het Abe Lenstrastadion was ik totaal niet zenuwachtig. Het was een mooie ervaring. Alleen het was zo snel voorbij. Echt veel te snel.”

SNEL VOORBIJ Sport is goed voor de gezondheid, zelfredzaamheid, sociale contacten en het zelfvertrouwen van kinderen. De profclubs kunnen hierbij een prachtig podium bieden. Zo mocht het G-team van sc Heerenveen zich laten zien in de pauze van de eredivisiewedstrijd sc Heerenveen - PEC Zwolle. “Voetballen is alleen maar leuk”, vindt Ingmar, die meestal als aanvaller of middenvelder in het

FOPPE FONDS Bij deze kleine wedstrijd in het grote Abe Lenstrastadion stond ook oud-trainer van sc Heerenveen Foppe de Haan op het veld. Achterop de shirts van het G-Team staat de naam van het Foppe Fonds. De Haan kent als geen ander het belang van sporten voor kinderen en zegt op zijn website: ‘Als kind wil je natuurlijk sporten. Soms is het bijna onmogelijk en dan helpen wij. Wij maken het onmogelijke mogelijk.’ Voor onze krant voegt hij er aan toe: “Kinderen de gelegenheid te geven om te kunnen sporten is een prachtig doel waar we ons met elkaar voor inzetten. Het geeft hun zoveel plezier en dat is zo belangrijk. Daar gaat het om.”

INGMAR OP TV Er is veel media-aandacht voor de verrichtingen van de spelers in de Bijzondere Eredivisie. Ingmar sluit het interview af met de mededeling dat hij en zijn ploeggenoten straks ook op televisie te bewonderen zullen zijn. “Al vanaf de selectiedag worden wij gevolgd door de camera’s. Alle leuke dingen die wij doen worden vastgelegd. En ze zijn ook bij de wedstrijden. Vanaf donderdag 28 november zijn wij allemaal te zien in een zesdelige documentaireserie bij de KRO-NCRV met Klaas van Kruistum als presentator.”

deFryskeMarren // SPORT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

STRIJD EN GEZELLIGHEID BIJ deFryskeMarren DE LANGWEER COLD RACE

OUDEMIRDUM – IJsclub De Preamkeskouwers organiseert op zaterdag 23 november de jaarlijkse mountainbiketocht door de Gaasterlandse bossen. Het wordt de 21e keer dat deze tocht plaats zal vinden. De start is zaterdag 23 november tussen 9.00 en 10.00 uur bij MFC It Klif in Oudemirdum. Er zijn parcoursen van 28 en 45 kilometer uitgezet. Langs de routes zijn verzorgingsposten opgericht en na afloop kunnen de deelnemers gebruik maken van de douches. Eventueel is het ook mogelijk om de fietsen na afloop af te spuiten. Kosten voor deelname bedragen 5 euro.

MHC LEMMER

ONTHULT NIEUW SCOREBORD

LEMMER – De Mixed Hockey Club Lemmer heeft een elektronisch scorebord langs het veld gekregen. Het scorebord werd op zondag 3 november bij de wedstrijd van het eerste dameselftal onthuld. Het scorebord is er gekomen door de steun van de Club van 100 van de Lemster hockeyvereniging. Het bord werd bij de wedstrijd tussen MHC Lemmer dames 1 tegen MHC Harlingen dames 2 in gebruik genomen. De wedstrijd eindigde in 1-2, dus de eerste doelpunten verschenen ook al op het nieuwe elektronische scorebord.

HET LAATSTE SPORTNIEUWS UIT DE REGIO STAAT OP:

PEGASUS-JONGENS BEGINNEN TURNSEIZOEN SUCCESVOL

WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL ?

HEEFT U OOK NIEUWS TE MELDEN LAAT HET ONS WETEN!

NIEUWEHORNE – Het nieuwe turnseizoen is inmiddels weer begonnen en dus kwamen ook de turners en turnsters van Pegasus uit Lemmer weer in actie. Voor de E- en D-niveaus begon het seizoen met springwedstrijden in Nieuwehorne. Er stond het een en ander op het spel, want de deelnemende teams konden zich plaatsen voor het Fries Kampioenschap. Jordy, Bertus, Pelle, Douwe, Sydo en Stan van de jongens categorie D kenden een voortvarende wedstrijd. De jury vond de heren de beste op de onderdelen minitrampoline met kast en minitrampoline met valmat. Bovendien werden ze tweede op de plankoline. De prestaties waren goed genoeg om zich te plaatsen voor het FK. Bij de meiden deden er zelfs twee teams

van Pegasus mee. Bernou, Rinske, Mirthe, Nina, Fleure, Maud, Lisa en Yfke vormden team Pegasus 1 en Pegasus 2 bestond uit Rosalie, Heidi, Lieke, Anna, Kim, Fardau, Emily en Elske. De meesten van hen turnden voor het eerst een wedstrijd. Extra knap dus dat de dames van Pegasus 2 zich op de minitrampoline met valmat geplaatst hebben voor het FK. Het FK is zaterdag 16 november in Nieuwehorne.

JOUSTER DANNY NOPPERT STUNT MET PLAATS IN PDC FINALE

MICHELLE EN ANTOINETTE DE JONG PLAATSEN ZICH VOOR WERELDBEKER HEERENVEEN – Michelle en Antoinette de Jong hebben goed gepresteerd op het wereldbeker kwalificatietoernooi in Thialf. De zussen uit Rottum kwalificeerden zich beiden voor de wereldbekerwedstrijden. Michelle plaatste zich op de 500 meter en Antoinette mag meedoen op vier afstanden: de 1.000, 1.500, 3.000 en 5.000 meter.

Michelle de jong

BAKHUIZEN – Straal & Coatingsbedrijf Bakhuizen is de nieuwe hoofdsponsor van het eerste elftal van de VV Bakhuizen. De club is blij met de nieuwe hoofdsponsor. Inmiddels is het eerste team volledig in het nieuw gestoken door Straal & Coatingsbedrijf Bakhuizen.

FOTO: MERYSE VERBURG

deFryskeMarren

NIEUWE HOOFDSPONSOR VV BAKHUIZEN

1e rij v.l.n.r: Marco van Dam, Tjardo Haantjes, Durk Bosman, Danny Vogelzang, Bart Lijklema, Hans Postma, Kirk Landolf, Marco van der Pal. 2e rij v.l.n.r: Johan Boltjes, Steven Melchers, Klaas de Jong, Sjors Kloosterman, Patricio Zecchin, Jurre van der Zee, Dennis Ludema, Jorrit van der Pal, Gerard Boltjes. 3e rij v.l.n.r: Cor Mous, Jeroen Witteveen, Rimmert Ploegstra, Ayelt van Zuiden, Marco de Jong, Niels Jan Schram, Jesper Mous.

Gezellig Entreekaartje naar voor De Bios? maar € 7,Gebruik deze waardebon!

De Langweer Cold Race van volgend jaar vindt plaats op 6, 7 en 8 november 2020. Inschrijven kan op www.langweercoldrace.nl.

FOTO: ISABEL NABUURS.

BOSTOURTOCHT DOOR GAASTERLANDSE BOSSEN

Over de twee dagen werden in totaal 48 races gezeild. De Valken waarin geracet werd, werden ter beschikking gesteld door Ottenhome. Zo ontstond er een eerlijke wedstrijd waarbij het echt op het zeilen aankwam. Het team ‘Zeg maar Groningen’ kwam uiteindelijk als winnaar uit de bus. De tweede plaats in het klassement ging naar ‘Langwarder Boys’ en ‘The Black Pearls’ werden derde.

FOTO: DENNIS STOELWINDER

MOUNTAINBIKE

LANGWEER – De vierde editie van de Langweer Cold Race mag gerust een groot succes genoemd worden. Een recordaantal van ruim 250 deelnemers kwam af op het zeilevenement. De wedstrijden werden op zaterdag 9 en zondag 10 november gezeild. De omstandigheden waren met name op zaterdag vrij pittig, maar dat weerhield de deelnemers er niet van om er een mooie wedstrijd van te maken.

Geldig t/m 7 december 2019 | niet i.c.m. andere acties € 2,00 toeslag bij 3D en kindercombi | € 1,50 toeslag bij lange film max. 4 pers/bon - GROOTdeFRYSKEMARREN 11-2019

AMSTERDAM – Darter Danny Noppert uit Joure heeft voor een daverende verrassing gezorgd door tweede te worden op de World Series Finals. Noppert stond nog niet eerder in een finale op een televisietoernooi bij de PDC. Noppert begon het toernooi met een 6-3 overwinning op de Nederlander Jeffrey de Zwaan. In de volgende ronde werd de Jouster gekoppeld aan een loodzware opponent: de Schot Gary Anderson. Het werd echter een onverwacht simpele zege (6-1). Er werd zelfs gespeculeerd dat Anderson het in deze wedstrijd liet lopen. In de kwartfinale trof ‘Noppie’ de Engelsman Ian White. Na een bloedstollende wedstrijd kwam de darter uit Joure wederom als winnaar uit de bus (9-10). Toen in de halve finale ook de Engelsman Dave Chisnall nog eens opzijgezet werd (11-10), was de finaleplaats binnen. Het werd een Nederlands onderonsje, want de tegenstander was Michael van Gerwen. Helaas voor Noppert was hij niet tegen ‘Mighty Mike’ opgewassen (11-2).

DE BIOS HEERENVEEN Burg. Kuperusplein 52 Heerenveen

Reserveren? Bel 0513-654051 of www.bios-heerenveen.com

OVERAL GRATIS PARKEREN!

38 2

D C

8 14

17 8

22 9

17 10

10 10

PUZZELPAGINA NR 11

14 14

10 11

4 14

NUMMER 11 • 2019

18 17

4 14

Puzzel en win! In iedere editie van deze krant staat een puzzel waarmee u leuke prijsjes kunt winnen. Stuur uw oplossing via de email of met traditionele post. U kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 11-2019 – tot uiterlijk 1 december 2019. Wij wensen u veel puzzel plezier!

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers den woord te vin rde leu gek het

Zuid-Am. cowboy grammatica

voederbak

bodem

namiddag

politiechef

regio

ratel

gorilla

voorheen

gezellig praten

groet

grootmoeder

onzes inziens

vogel

deel v.e. wet

serie

niet rechtstreeks

alstublieft (Franse afk.)

niemendal

vogel

deel v.e. zin

schuw toorn

liefdesgod

in orde

smalen

metaal deel v.e. fuik

Europeaan

hetzelfde

roem

muziekstuk

geschrift

touw (Ind.)

venster gil

rugaandoening

bloeiwijze

strijder

47 52

45 50

58 60

klein hert

PUZZEL EN WIN

Europese hoofdstad

2 BIOSCOOPKAARTJES!

Latijnse bijbelvertaling

houten hamer

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

11 vak

Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.bios-heerenveen.com

Verticaal: 1 bedrijfstak van o.a. hotels 2 pl. in Italië 3 poes 4 manier van kijken 5 onheilsgodin 7 Algemeen Beschaafd Nederlands 8 deel v.d. hals 9 hok met gaas 10 binnenkomst 11 geleend bedrag 15 dopingmiddel 16 schaapkameel 17 deel v.h. oog 18 voordat 21 ad acta 24 met plakband bevestigen 25 computertoets 26 huurvorm (Engels) 27 epistel 29 niet in werking 31 gebouw in Amsterdam 34 aankleedmodel 35 handel 36 lichtpaars 37 openbare functie 38 neerstortende sneeuw 39 langharige jachthond 41 mannetjesbij 43 overdreven 45 schutsluis 47 grove vezelstof 49 echt waar 52 masker 53 Local Area Network 55 grootvader 56 borstbeen.

de dato

deel v.d. bijbel

spijskaart

Horizontaal: 1 balsport 6 zeevis 12 gier 13 lichaamsdeel 14 kruipend dier 17 vaccineren 19 pl. in Gelderland 20 deel v.e. korenhalm 22 koordans 23 handvuurwapen 25 tandglazuur 27 hoofdstad van Zwitserland 28 Fins bad 30 tuinkamer 32 energie 33 streling 35 prikkende plant 37 dierenopvang 40 pl. in Zuid-Jemen 42 afwisselende beweging 44 stadium 46 plaaggeest 48 gestremde melk 50 een beetje 51 sierplant 54 reiziger 57 rekening 58 steenresten 59 kleurstof 60 soort beer.

afgemat

paardengeluid

Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.

pers. vnw.

soort zeil

Ned. schilder

muziekinstrument ontwerp

usus externus

haaruitval

grappenmaker

vleessoort

bemiddelaar

zangnoot

idee

show

rap

riv. in Frankrijk

taille

brede laan

24 28

roklengte

7 13

echtgenoot

lusthof

Europese hoofdstad

longkwaal

cilinder

werelddeel

muziekinstrument

schoft

loflied

schuin

beschadiging

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren 10 - 2019 Tjibbe Veenstra uit Wijckel heeft 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze worden aangeboden en zijn te besteden bij de Bios Heerenveen. OPLOSSING EDITIE 10: Zweedse puzzel: Jachtluipaard en Sudoku: 77895

COLOFON GrootdeFryskeMarren krant is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren.

STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 11, VÓÓR 1 december A.S. PER EMAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST NAAR: GROOTDEFRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

EINDREDACTIE

VERKOOP

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Henk de Vries

Meine de Vlugt, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok, Mieke Alferink

REDACTIE

redactie@grootdefryskemarren.nl

Henk van der Veer, Wim Walda, Eelke Lok, Jan van Loon, Albert Bouwman, Kirsten van Loon, Joeri van Leeuwen, Gea de Jong-Oud

BLADMANAGEMENT

VORMGEVING

Marianne Bouwman mbouwman@yingmedia.nl

Frans van Dam (Quod Media)

REDACTIETIPS?

DRUK Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

VERSPREIDING

FOTOGRAFIE Oplage: 28.000 exemplaren.

DE BIOS HEERENVEEN

Johan Brouwer, Orange Pictures, Andre Weening, Wim Walda.

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

De krant is gewoon leuker! Uw krantendrukker sinds 1882

ADRES Werktuigenweg 9 8304 AZ Emmeloord

POSTADRES Postbus 1029 8300 BA Emmeloord

T W E

+31 (0) 527 630 200 hoekstrakrantendruk.nl info@hoekstrakrantendruk.nl

WTC EXPO EXPO WTC

LEEUWARDEN LEEUWARDEN

24//25MRT 25MRT 24

BCDN.NL BCDN.NL REGISTREERJE JENU! NU! REGISTREER