GrootHeerenveen 1-2022 by GrootMedia

MAANDBLAD

01-2022

heerenveen

GROOTHEERENVEEN.NL

7e JAARGANG • NR. 73

groot

E IN DEZE UITGAV

Actueel inn e Heerenve JL AGE VAN INFORMATIEBI ENVEEN GEMEENTE HEER

IN DEZE UITGAVE

Duurzaamheid

Special 2022

CHRISTEL KONING Een hart onder de riem

FOTO:LAURA KEIZER

GOUDEN SPELD VOOR

NUMMER 01 • 2022

BLAUWE MAANDAG

We hebben het weer gehad. Blue monday, bedoel ik. De derde maandag van januari als de meest depressieve dag van het jaar, om preciezer te zijn, Niet dat ík dat vind, maar het is wetenschappelijk bewezen, met berekeningen en een formule en zo. En wie ben ik om de wetenschap te tarten. Alhoewel? Ik ben er helemaal niet van overtuigd dat we ‘het weer hebben gehad’. Blauwe maandag? De maandag is standaard blauw. Dat ligt hem aan de maandag zelf. Juist op maandag komen op de radio triest makende liedjes van Adèle voorbij. Soms hoor ik ze ‘s zondagsavonds al, alsof ze aankondigt: denk erom, het is bijna maandagmorgen! Maandag is de dag van de blues. Of tegenwoordig de dinsdag wellicht? Dinsdag is de dag van de coronapersconferenties en het valt al bijna twee jaar lang om de drommel niet mee om daar níét depressief van te raken. Of op z’n minst moedeloos. Van alle door de regering afgekondigde coronamaatregelen en allerlei soorten lockdowns die over ons worden afgeroepen wordt Nederland nog zieker dan van het coronavirus zelf. De frustraties binnen de coronacrisis leiden tot tweespalt in de samenleving. Verbinding en gemeenschapszin – tot twee jaar geleden waarden, die het leven mooier maakten – zijn ingewisseld voor verdeeldheid en polarisatie. Dat is niet onverwacht: een kabinet, dat - al ver vóór de coronacrisis – een beleid voert met een regelgeving, gebaseerd op wantrouwen jegens haar burgers, kan zélf rekenen op wantrouwen, met alle kwade gevolgen van dien. Aan de basis van alle frustratie en verdeeldheid ligt angst. Angst om alles te verliezen, angst voor duistere zaken ook, geboren uit wantrouwen. Om met een bekende meester uit een wereldberoemde filmreeks te spreken: “Angst leidt tot woede. Woede leidt tot haat. Haat leidt tot lijden.” Angst leidt tot extreme en gevaarlijke gedachten. Wie bang is en zich laat leiden door angst, schakelt het eigen vermogen tot verstandelijk denken uit. Nu weet ik wel, je kunt ook meer wijsgerige of menswetenschappelijke bronnen raadplegen, maar film, theater en literatuur zijn meestal wat toegankelijker als het gaat om het tonen van menselijke tekortkomingen. “Moge de kracht bij je zijn” in deze moedeloos en depressief makende nieuwe roerige jaren twintig. Of lees GrootHeerenveen magazine, dat kan ook. Met zijn verhalen en interviews uit uw eigen regio is GrootHeerenveen blad een gezellig antidepressivum. Een maand houdbaar, dus met een kortdurende werking, dat dan weer wel. Zeg maar een blauwe maandag.

Veel leesplezier.

Henk de Vries eindredacteur @HeerenveenZT

‘DE REGERING LAAT ONS IN ONZE SOEP GAAR KOKEN’ HEERENVEEN - Onder het motto ‘De regering laat ons in onze soep gaar koken’ was het terras van La Fontaine afgelopen zaterdag geopend voor publiek. “Ik heb ervoor gekozen om het terras te openen”, vertelt Edwin Siksma van La Fontaine. “Wij verkopen snert en je kunt een drankje doen. Het was voor ons logistiek gezien niet mogelijk om de gehele zaak open te gooien. Dus maken wij op deze manier een statement. De horeca-ondernemers in Heerenveen hebben hun zaken goed voor elkaar. Wij kunnen veilig en verantwoord

open. Het steekt enorm dat wij als eerste zijn dichtgegooid en als laatste weer open mogen. Het voelt als onrecht.” Het liep de gehele dag lekker door bij La Fontaine. De zaak van Siksma was niet de enige die zaterdag open was. Ook Lekkerzzz aan de Dracht, Brownies&downieS aan de Lindegracht en Pannenkoekenboerderij De Koppenjan in Jubbega gingen open.

OVERDIEP HERENMODE GEEFT HET STOKJE DOOR AAN VAN DAL MANNENMODE

HEERENVEEN - Na bijna 100 jaar verdwijnt Overdiep Herenmode uit het straatbeeld aan de Dracht in Heerenveen. Overdiep Herenmode is al 95 jaar een begrip in Heerenveen. In 1926 opende de zaak met hoeden en petten. De winkel groeide uit tot een zaak met alles op het gebied van herenmode. “Door de veranderende tijd hebben wij, als kleine speler in de modebranche, besloten het stokje door te geven aan Van Dal Mannenmode. Dit familiebedrijf met 35 vestigingen in het zuiden van het land wilde graag een vestiging in het noorden. Hun professionele webshop, marketing met Rintje Ritsma als boegbeeld, het grootschalig inkopen en productie van eigen labels met een prima prijs/kwaliteitverhouding maakt dat Van Dal mannenmode een mooie formule is welke past in Heerenveen”, aldus Bernard Overdiep.

HUMANITAS DEELT SPULLEN UIT IN SAMENWERKING MET DE VOEDSELBANK

HEERENVEEN - Op 24 en 31 december jl. heeft Humanitas Heerenveen vele ingezamelde spullen uitgegeven aan klanten van de Voedselbank die dit goed kunnen gebruiken. Op het terrein van de Voedselbank in Heerenveen was een coronaproof opzet gemaakt om dit in goede banen te leiden.

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio! EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 17 FEBRUARI 2022. KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTHEERENVEEN.NL VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA

In december zijn door enthousiaste vrijwilligers een flinke hoeveelheid kledingstukken (dames/heren/kinderen), boeken, speelgoed, woonaccessoires, servies en diverse andere spullen ingezameld. In deze tijden van corona wil Humanitas Heerenveen graag kijken naar wat er mogelijk is om mensen te (blijven) ondersteunen. Beide middagen hebben hartverwarmende reacties en blije gezichten bij de klanten van de Voedselbank opgeleverd. Hoewel flink wat spullen een nieuwe eigenaar kregen, bleef er nog een aanzienlijke hoeveelheid items over. Deze hebben een plek gevonden bij Stichting In Moaie Dei hebben de kledingbank/ weggeefwinkel ‘Foar Elkoar Sjop’ in Heerenveen. Hier kunnen mensen na goedkeuring/screening bijvoorbeeld kleding, speelgoed, serviesgoed en meubels uitzoeken. Deze actie heeft daarmee voor nog meer mensen een positieve impact.

heerenveen

MAGAZINE CULTUURF[E]AN

REGIO - ‘Normaal’ gesproken verschijnt in januari het jaarlijkse magazine CultuurF[e]an boordevol verhalen van cultuuraanbieders uit deze regio. Vanwege de lockdown hebben de culturele partners besloten om de uitgave uit te stellen tot maart. Daarmee hopen ze op dat moment een boost te geven aan cultuur in Heerenveen.

GROOTHEERENVEEN.NL

Prachtige plaatjes van, voor en door de regio delen wij graag in ons maandblad! Heb jij een mooi kiekje geschoten in de regio GrootHeerenveen? Deel ‘m met ons via info@yingmedia.nl. Wie weet zie je jouw foto terug in ons blad!

15:28

Klik! Zaterdag 8 januari 2022, 15:28 uur, 5000 meter EK Afstanden, eerste rit. De laatste start van schaatsicoon Sven Kramer op zijn thuisbaan Thialf. Foto Gewoan Dwaan / Douwe Bijlsma

De culturele partners Museum Heerenveen, Bibliotheken Mar en Fean, Posthuis Theater en Ateliers Majeur zullen in deze uitgave nog duidelijker maken wat cultuur voor iedereen betekent of kan betekenen. Lezers kunnen kennismaken met het uitgebreide aanbod én alvast een aantal leuke exposities of voorstellingen in de agenda zetten. Waarmee je letterlijk cultuur een broodnodig steuntje in de rug geeft. Dit jaar wordt CultuurF[e]an in samenwerking met Ying Media uitgegeven.

FRYSKE GEA GAAT TJONGERTOER SLOPEN KATLIJK - De afgelopen jaren is de staat van uitkijktoren de Tjongertoer in Katlijk verslechterd. Tot overmaat van ramp hebben vandalen in de kerstvakantie de uitkijktoren zodanig vernield dat hij levensgevaarlijk is geworden. Daarom heeft it Fryske Gea besloten om de toren per direct af te sluiten. De toren wordt niet heropend en zal binnenkort worden gesloopt.

ZONTA FRIESLAND GEEFT GRANNIES2GRANNIES CHEQUE

KINDERKOOKSCHOOL FIKKS NAAR ABE LENSTRA STADION

HEERENVEEN - Het is gelukt! Met steun van Friese vrouwen wordt in Oeganda een nieuw huisje gebouwd voor een grootmoeder en haar kleinkinderen. In Oeganda wonen veel grootmoeders die de permanente zorg hebben voor hun kleinkinderen. Deze grannies wonen vaak in lemen hutjes, die vreselijk lekken en op instorten staan.

HEERENVEEN - Kinderkookschool Fikks krijgt vanaf mei een eigen vaste plek in het Abe Lenstra stadion. De naam Fikks staat voor ‘Friese ideële kinderkookschool’ en zet zich sinds september 2020 in voor een gezonde leefstijl van kinderen in de gemeente Heerenveen. Een eigen kooklocatie had de stichting nog niet, maar dat krijgt nu definitief vorm dankzij hoofdsponsor Ausnutria, businessclublid Binnenbrand en sc Heerenveen.

Grannies2Grannies Friesland is een werkgroep bestaande uit elf grootmoeders, die geld wil bijeenbrengen om huisjes te kunnen bouwen voor grannies in Oeganda. Afgelopen herfst hebben de vrouwen van Zonta Friesland een fundraising actie gehouden met heerlijke herfstwijnen. De actie was een succes want met de opbrengst kan nu een huisje voor een granny in Oeganda worden gebouwd. Deze week heeft de voorzitter van Zonta Friesland de cheque voor een nieuw huisje aangeboden aan Grannies2Grannies Friesland. De overhandiging vond plaats voor de Wijnschuur in Heerenveen, de leverancier van Zonta’s heerlijke herfstwijnen.

Een belangrijke risicofactor bij overgewicht is ongezond eetgedrag. Als kinderen opgroeien met een ongezonde leefstijl, wordt dit hun hele leven de normaalste zaak van de wereld. Een gezonde leefstijl begint bij jezelf en je omgeving. Met behulp van de kookseries helpt Fikks kinderen op een leuke en toegankelijke manier meer te leren over gezonde voeding en hoe je dat kunt bereiden. Fikks beoogt op deze wijze structureel bij te dragen aan een gezonde omgeving en leefstijl van kinderen. De kookschool richt zich met dit project zoveel mogelijk op de basisschoolkinderen.

DE AANBIEDINGEN VAN HÉT VERSPLEIN VAN HEERENVEEN

Molenplein

Hét versplein!

Onderstaande aanbiedingen van de versspecialisten zijn geldig t/m 2 februari 2022. Tenzij anders staat vermeld bij de aanbieding zelf.

NOG MEER RUIMTE OVERHEERLIJKE VOOR VERS! ORANJEKOEK CREME 4/6 PERSOONS

Wij hebben onze winkel een metamorfose gegeven. Meer ruimte voor vers! Een uitgebreider assortiment vegan, vegetarisch en klant en klare maaltijden.

MALSE SUCADELAPPEN 500 GRAM VOOR € 8,95

UIT EIGEN KEUKEN

DIVERSE MAALTIJDEN!

PER MAALTIJD € 7,95 2 MAALTIJDEN VOOR € 15,00.

HEROPENINGSACTIE! HAVERDRINK EKOPLAZA

NORMAAL € 2,19 NÚ VOOR

€ 1,00

AMANDELDRINK EKOPLAZA

NORMAAL € 3,99 NÚ VOOR

500 GRAM

€ 8,95

€ 1,99

Deze aanbiedingen zijn geldig van 20-1 t/m 5-2 2022 Zie ook op onze website voor meer aanbiedingen!

Deze aanbieding is geldig tot en met 22 januari Zie ook op onze website voor meer aanbiedingen!

EKOPLAZA HEERENVEEN Molenplein 10 Tel: 0513 651 374 www.ekoplaza.nl

IN DE AANBIEDING!

HET APPELFLEURTJE 4-6 PERSONEN

Het appelﬂeurtje is een heerlijk gevuld taartje met appels, spijs, pudding en met een klein vleugje abrikoos.

SUPER LEKKER Deze aanbieding is geldig t/m 2 februari 2022

KEURSLAGER VAN DER MEER

KLAVER’S VISWINCKEL

Molenplein 8 Tel: 0513-626223 vandermeerheerenveen.keurslager.nl

Molenplein 12 Tel: 0513 621 754 www.klavers-viswinckel.nl

KAAS VOORDEEL! ALTIJD ALLE KAAS EEN KILO VOOR € 7,95

GEZOND & WEL

BIO KOKOSOLIE LACTOSEVRIJ EN ZOUTARM. IDEAAL IN DE KEUKEN OM TE WOKKEN, BAKKEN EN FRITUREN.

NU MET 20%KORTING!

1 KILO

NORMAAL € 7,25 NÚ VOOR

€ 7,95

€ 6,25

2 LITER VAN € 18,45 - NU VOOR € 14,76 1 LITER VAN € 9,99 - NU VOOR € 7,99 500 ML VAN€ 5,49 - NU VOOR € 4,39 Actie is geldig van woensdag 19 januari tot en met 2 februari 2022.

ECHTE BAKKER LENES Molenplein 8 Tel: 0513 628 779 www.lenes.nl

Geopend donderdag, vrijdag en zaterdag.

Deze aanbieding is geldig t/m 2 februari 2022

KAASVOORDEELSHOP HEERENVEEN

G&W GEZONDHEIDSWINKEL ‘T WINCKELTJE

Molenplein 12b www.kaasvoordeelshop.nl

Molenplein 9 - 0513 651 234 www.genwheerenveen.nl

Volg ons ook op facebook!

@molenplein

heerenveen

EEN HART ONDER DE RIEM

GOUDEN SPELD VOOR CHRISTEL KONING

GROOTHEERENVEEN.NL

Het is dinsdagmiddag 11 januari. In haar restaurant Hof van de Koning in Heerenveen, vlakbij Oranjewoud, zit eigenares Christel Koning in vergadering. Vreemd dat die anderen allemaal veel te vroeg zijn gekomen. En ook nog zitten te giebelen. Even later komt er ineens een cameraploeg binnen. En burgemeester Tjeerd van der Zwan in vol ornaat. Ook de beide ouders van Christel komen binnenwaaien. In de sessie die volgt wordt Christel Koning gedecoreerd met de onderscheiding die atelier De Bron uit Heerenveen construeerde: De Gouden Speld. Dat was voor Christel, dat moge duidelijk zijn, een totale verrassing. De Gouden Speld is het ereteken van stichting Regio Heerenveen ’n Gouden Plak. Die wordt elk jaar als blijk van waardering tijdens de nieuwjaarsreceptie van de gemeente Heerenveen en Regio Heerenveen ’n Gouden Plak uitgereikt aan een persoon of organisatie die het afgelopen jaar op bijzonder positieve wijze een bijdrage heeft geleverd aan de doorontwikkeling, het positieve imago en de promotie van de regio Heerenveen. Diezelfde dinsdagavond vindt in het Posthuis Theater de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie plaats met als gasten burgemeester Tjeerd van der Zwan, Gouden Plak voorzitter Frank van Hout en de vorige winnaar van de Gouden Speld, Jacco Kuiper. Zonder publiek, wegens de coronamaatregelen, maar via een gratis livestream voor iedereen te volgen. Hoogtepunt van de avond is het die middag opgenomen filmpje van de uitreiking van de Gouden Speld. >>

TEKST: EELKE LOK BEELD: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

heerenveen

CHRISTEL KONING

C “HEERENVEEN IS NERGENS GELIJK, AL DIE MIENSKIPKES HEBBEN HUN EIGEN STIJL”

Christel Koning is een paar dagen later nog ondersteboven van die medaille. En van de vele bossen bloemen die zelfs nog worden bezorgd op het moment dat we haar interviewen. “Ontzettend leuk allemaal, echt een hart onder de riem.”

’N GOUDEN PLAK

Stichting Regio Heerenveen ’n Gouden Plak wil de regio op de kaart zetten wat recreatie, wonen, werken en ondernemen betreft. Christel Koning heeft zelf ook een aantal jaren in het bestuur gezeten. De grondredenen van het bestaan van ’n Gouden Plak zijn ook háár overwegingen. Sinds 2016 doen gemeente en ’n Gouden Plak die nieuwjaarsreceptie samen. Wegens corona werd de nieuwjaarsreceptie 2021 afgelast en werd er dat jaar ook geen Gouden Speld uitgereikt. Nu werd de bijeenkomst digitaal georganiseerd. En kon een verdienstelijke inwoner weer worden gesierd met deze blijk van waardering. Christel kreeg de speld opgespeld door haar vader, Frans Koning.

als ondernemers ook onze eigen aparte centen in het bakje.” Het zal wel meer worden dan centen. De ambitie is groot, de beurs is niet groot genoeg. Hoewel: “Er komen nu ook al investeerders voor sommige stukjes van de plannen.” Wat de ondernemers vragen aan het gemeentebestuur is een visie. Alles kan niet in één keer, maar je moet wel een gezamenlijk doel hebben. Uit haar andere functie, die van voorzitter van de Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Heerenveen, komt het verzoek naar voren dat Heerenveen een plaats wordt waar mensen ‘zomaar’ eens naar toe gaan. Dat is belangrijk voor de horeca-ondernemers. Haar wereld.

MIENSKIPKES

Frans Koning was eigenaar van restaurants De Koningshof en Paul Kruger en hotel restaurant De Heidehof. Dochter Christel nam De Koningshof over en maakte er het Hof van de Koning van. Als ze er over vertelt, vindt vader Frans dat best, maar als Christel het heeft over het ‘dorp’ Heerenveen, corrigeert pa dat in ‘de vlecke’. Dat past Christel trouwens ook wel. “Je ziet eigenlijk dat Heerenveen een bundeling is van dorpen.” Historisch vanuit Aengwirden, Schoterland en Oranjewoud, nu ook samengegroeid met Nijehaske, Oude- en Nieuweschoot, Terband en De Knipe. “Al die mienskipkes hebben hun eigen stijl, Heerenveen is nergens gelijk, leuk.”

CENTRUM Tegelijk doet ze ook driftig mee aan alle overleggen om van het centrum van Heerenveen wel één – geweldig - geheel te maken. Er was een ruime inspraak van de bevolking, “maar we doen

Burgemeester Tjeerd van der Zwan (links) overhandigde namens Regio Heerenveen ‘n Gouden Plak de Gouden Speld 2022 aan de totaal verraste Christel Koning.

NUMMER 01 • 2022

GROOTHEERENVEEN.NL

“IK WIL NIET WAT VAN DE ZIJKANT ROEPEN, IK WIL MEEDOEN”

DIVERSITEIT

GASTVRIJ

Een diverse wereld. “We hebben éénmanszaakjes en hele grote bedrijven en alles daar tussen in.” Soms gezamenlijk belangen, soms verschillende. “Ze discussiëren soms heel fel met elkaar, maar dan nemen ze gebroederlijk en gezusterlijk bier en bitterballen. Ze hebben allemaal respect voor elkaars belangen, voor elkaars diversiteit. En als we het over uitbreiding van het horeca-aanbod hebben, vinden we allemaal dat er nog best wat bij kan, als het maar niet allemaal hetzelfde is. Stel je voor dat we hier ineens twintig Thaise restaurants kregen, dat was niet goed.” Dus staat in het vaandel van de afdeling Heerenveen van de KHN ‘collectieve gastvrijheid’.

Gastvrij, het is Christels’ woord. Ze nam indertijd De Koningshof van pa over, renoveerde de eetzaal en noemde het de koningszaal van het Hof van de Koning. Eerbiedige term. Maar de eerbiedwaardigen kwamen niet. Haar renovatie was in oktober 2019 net klaar toen de corona begon. In die tijd lachten de collega’s haar uit, zij hadden de eerste lockdown om te verbouwen als dat moest. Dat beeld is nu wel anders. Het is vrijdag 14 januari, de vrijdag van de eerste coronapersconferentie van de nieuwe regering. Deze hele ochtend staat haar telefoon tijdens ons interview roodgloeiend. Alle collega’s bellen. Ze horen de

geluiden uit het land dat horeca-ondernemers van plan zijn gewoon open te gaan. En hun burgemeesters willen dat wel door de vingers zien. “Hoe zit dat in Heerenveen, Christel? Kunnen wij……?” Christel begint zacht te praten, vol emotie. “Ja, de grens is bereikt. In de eerste lockdown hebben velen geld moeten lenen van familie. Bij de tweede lockdown stonden ze wéér op de stoep. Dat kan niet meer. Ik heb al verhalen gehoord van mensen die de spaarpotjes van de kinderen moesten aanspreken. Kijk, ik heb de tijd, ik ben 42 , ik kan het nog rechtzetten straks. Maar dat heeft lang niet iedereen. Ik heb al gehoord dat sommige huurbazen nu ook geld willen zien, het is echt heftig…”

MET ELKÁÁR Dus had Christel, nu namens de KHN, een tweede ontmoeting met burgemeester Van der Zwan. Die toonde alle begrip, maar daar kun je niet van leven. Ze geeft geen uitsluitsel wat de horeca zal doen, en kan ook niets anders gebruiken dan ‘gezond verstand’, ‘zien wat we kunnen doen’, ‘grijs gebied’. “Alleen één ding staat vast: we zijn tegen corona, we zijn niet tegen mensen.” Ze heeft het er tussen de waarderende bloemen maar druk mee. Het is wel haar leven, bezig zijn voor de mienskip. “Ik wil niet wat van de zijkant roepen, ik wil meedoen.” Daar krijgt ze die Gouden Speld voor. Al is die haar ook weer te zwaar: “Ík ben niks, met elkáár kunnen we heel veel.”

Tijd voor een nieuwe garagedeur!

Sinds 1955

Vloeren - gordijnen - zonwering

Vloeren - gordijnen - zonwering Vloeren - gordijnen - zonwering

25% Korting op PVC Vloeren* Al vanaf € 35,00 per m² incl. leggen en egaliseren.

€ 500 korting op een geïsoleerde garagedeur

De garage is vaak meer dan een opslagruimte. Misschien wordt jouw garage wel gebruikt als bijkeuken of een klus- of hobbyruimte. Isoleren is dan altijd een goed idee. Je brengt tenslotte veel tijd door op deze plek. Dan moet het er behaaglijk aanvoelen. Voor een comfortabele en energiezuinige garage is een geïsoleerde garagedeur een goede oplossing. Interesse in een geïsoleerde garagedeur? Profiteer dan nu.

1 januari t/m 30 april 2022 Vraag naar de voorwaarden

*Vraag naar de actie voorwaarden.

www.vandermeerheerenveen.nl *Vraag naar de aktie voorwaarden. @vandermeer1 • Like ons op Facebook

Dracht 34 • Heerenveen www.vandermeerheerenveen.nl Wij leveren onder andere: tapijt - gordijnen - zonwering (binnen en buiten) - vitrages marmoleum - laminaat - vinyl - P.V.C. vloeren - projectstoffering

HET LAATSTE NIEUWS UIT JOUW REGIO LEES JE OP: WWW.GROOTHEERENVEEN.NL

0513 - 43 52 43

Als Novoferm dealer beschikken we over vakkennis en bieden we eersteklas service.

Elke dag een mooie dag bij Kinderwoud! • dagopvang • buitenschoolse opvang • peuteropvang • gastouderopvang T 0513 - 610 825 M info@kinderwoud.nl

kinderwoud.nl

15% korting op karpet op maat uit de Wonderful Wool collectie

10 %

10% korting op schuifdeuren op maat

korting op Mauritius en Maio pvc click vloeren

WIJ STAAN GARANT VOOR:

10 %

korting op duurzame tegelvloer Creatino collectie ‘Blauw maakt gelukkig’

4 Vlotte aanpak 4 Kwaliteits-schilderwerk 4 Heldere afspraken 4 Nette oplevering

20% korting op alle duettes en plisses uit de Aanhuis collectie

Vloeren Raamdecoratie Gordijnen Kasten op maat Verf & behang Stalen deuren Interieuradvies

10% korting op de Aanhuis laminaat collecties Flora & Livia

Jousterwei 20b, 8447 RH Heerenveen T. 0513 – 72 42 23 E. heerenveen@bronsnijder.nl

Actueel

in Heerenveen

Gemeenteraad

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN

De 31 raadsleden nemen als gemeenteraad besluiten namens de inwoners van Heerenveen over wat de gemeente gaat doen. Bijvoorbeeld het voorkeursmodel voor het Van der Valk hotel en de visie voor Detailhandel en Horeca. De gemeenteraad is ook verantwoordelijk voor het uitgeven van het geld van de gemeente. Wil je weten wie de raadsleden zijn? Kijk op www.heerenveen.nl/raadsleden

JANUARI 2022

Jij bent goud waard! Rondom de jaarwisseling kregen alle inwoners een “Jij bent goud waard!” kaart in de brievenbus. Een kaart om een ander die het echt verdient een hart mee onder de riem te steken. Er zijn de afgelopen weken veel mooie en persoonlijke kaarten verstuurd. Heb jij er ook eentje geschreven? Wie verdient jouw aandacht en waardering in deze tijd? Je kunt de kaart voorzien van jouw goede wens voor de zorgmedewerkers ook nog steeds afgeven bij het gemeentehuis. Hier kun je ook extra kaarten afhalen. We bezorgen alle ingeleverde kaarten bij de verschillende zorginstellingen in de gemeente.

Versterk de samenwerking en leefbaarheid! Inwoners, organisaties en kleine bedrijven uit Zuidoost-Friesland met een goed idee om de samenwerking en leefbaarheid van dorpen en kernen in de regio Zuidoost-Friesland te versterken komen in aanmerking voor een subsidie vanuit het Regiofonds. Dit fonds is onderdeel van de Regiodeal Zuidoost-Friesland.

Commissievergaderingen

Op 10 januari opende het fonds voor de tweede ronde. Er kan tot en met 3 februari subsidie worden aangevraagd. Projectbureau Streekwurk Zuidoost Friesland roept initiatiefnemers op om tijdig in contact te komen. Een projectadviseur van Streekwurk bekijkt of jouw idee in aanmerking komt voor de subsidie en helpt initiatiefnemers bij de aanvraag. Het projectbureau kun je bereiken via: zuidoost@ fryslan.frl of telefoonnummer 058-292 52 00.

In januari waren er twee commissievergaderingen: op 17 en 18 januari. In de commissievergaderingen zijn raadsvoorstellen meningsvormend besproken door de raadscommissie. In de raadsvergadering van 27 januari neemt de gemeenteraad vervolgens een besluit over deze raadsvoorstellen. De raadscommissie sprak ook over een onderwerp dat niet op de agenda staat voor de raadsvergadering: Ateliers Majeur / cultuureducatie en muziek in de klas. De commissievergaderingen zijn terug te kijken via www.heerenveen.nl/raadsvergaderingen.

27 januari | Raadsvergadering In de raadsvergadering van 27 januari neemt de gemeenteraad een besluit over deze onderwerpen: • Voorkeursmodel Van der Valk • Verzoek herziening bestemmingsplan Heidemeer 2015 • Businesspark Friesland-West naast nummer 15 Heerenveen - verklaring van geen bedenkingen • Gebiedsvisie centrum-oost Heerenveen • Startnotitie Woonvisie • Startnota Omgevingsplan en uitgangspunten Handboek Omgevingsplan • Visie Detailhandel en Horeca • Financiering Regiodeal Project versterking zelfredzame dorpen (DOM’s) • Veiligheidsregio Fryslân - Kaderbrief 2023-2026 • Veiligheidsregio Fryslân - Landelijk expertisebureau en herbevestigen dekkingsplan 2.0 Bekijk de complete agenda en stukken op www.heerenveen.nl/ raadsvergaderingen. Kijk via deze link de vergadering ook mee of terug. Onderwerpen die als ‘hamerstukken’ op de agenda van de raad staan, daarover voert de raad geen debat, maar neemt direct een besluit omdat deze al voldoende behandeld zijn in de commissievergaderingen van 17 en 18 januari. Vertel jouw mening Wil je de raad jouw mening geven over een onderwerp? Stuur een filmpje, e-mail of brief naar de griffie via griffie@heerenveen.nl.

Alle informatie van en over de gemeenteraad vind je hier: www.heerenveen.nl/gemeenteraad

Bespaar geld én energie met Junior Energiecoach Junior Energiecoach daagt kinderen en hun gezin uit. Vijf weken lang, 15 tot 30 minuten per week. Met challenges, proefjes, puzzels en winacties ontdek je waar jullie energie kunnen besparen. Je kind wordt benoemd tot Junior Energiecoach en jouw portemonnee blijft een beetje voller. Wedden dat jij straks ook zegt: ‘Met energie kun je lachen!’? Doe gratis mee Junior Energiecoach is voor gezinnen met kinderen van ongeveer 7 tot 12 jaar. Meedoen is gratis. Het spel start op 4 maart.

Aanmelden kan tot en met 27 februari op www.juniorenergiecoach.nl. “Voor een schoner milieu en een vollere portemonnee; wij doen mee!”

1op3... Je hoeft niet alleen te zijn, om je alleen te voelen. Herken je dit gevoel? Je bent niet de enige. 1 op de 3 mensen in de gemeente Heerenveen is best eenzaam. Hoe dit komt, is voor iedereen verschillend. Wél is het belangrijk er iets aan te doen. Want eenzaamheid kan erger worden en je gezondheid schaden. Lees er meer over op 1op3.nl

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | JANUARI 2022

JAAROVERZICHT 2021 GEMEENTERAAD HEERENVEEN

De gemeenteraad vertegenwoordigt alle inwoners van de gemeente Heerenveen. Benieuwd waar de gemeenteraad zich in 2021 mee bezig heeft gehouden? Hoe vaak ze hebben vergaderd? Welke wisselingen er zijn geweest? Onderstaand overzicht geeft je meer informatie.

JAAROVERZICHT 2021

Wie zitten er in de raad? Age Hartsuiker

Lia de Heij - Nap

De gemeenteraad

Tino van der Ven Elly Bijlsma Roelf v/d Woude

Bepaalt het beleid van de gemeente

(5 zetels)

ZETELS

ls) te ze

Gerrie Rozema Grietje v. Dijk - Nijboer Retze v/d Honing

(3 zetels)

De gemeenteraad vertegenwoordigt alle inwoners van de gemeente Heerenveen.

(2 ze tel s)

(3 z ete ls)

Jan van der Veen Dimph van Ruth

Wat doet de gemeenteraad?

l) (1 zete el) zet (1 ls) te ze

Ojanne de Vries - Chang Rixt de Jong

Wanda Ottens Jan-Julius Buwalda Ali Ouahim Sybrig Sijtsma Betty v/d Ven - de Vos Gerrit v/d Wal

(6 ze te ls)

GEMEENTERAAD HEERENVEEN

Jentsje Abma Karst Breeuwsma Bernhard Hoekstra Cristel Muitjens Sietze Blacquière

Ate Eijer Alette Kleefstra Erik de Swart

Controleert het college van B&W

Tjeerd Waterlander Marga Kuipers - Jansma Rolie Tromp Goffe Walsweer Ilona Zwanenburg

Raadvergadering In een Commissievergadering bespreken de raads- en commissieleden de onderwerpen waarover de raad in een Raadsvergadering een besluit neemt.

Commissievergadering College van burgemeester en wethouders (B&W)

Jaaroverzicht DIGITAAL

Legt verantwoording af aan de gemeenteraad

JAN

Burgemeester

Raadsvergadering

De 1e raadsvergadering in 2021.

Naast raadsleden zijn er extra commissieleden

Commissieleden ondersteunen de fracties in een raadscommissie.

Voert de besluiten uit die de gemeenteraad heeft genomen

18 FEB

Wethouders

John Blank (PvdA) is gestopt in nov. 2021 Hans Koekkoek (D66) is gestopt in dec. 2021

Neemt praktische beslissingen

MRT

Raadsakkoord 2018 - 2022

Wat is er gebeurd/gedaan op het gebied van de 3 thema’s uit het raadsakkoord?

APR

Samen met de burgemeester en de wethouders (B&W) vormt de gemeenteraad het bestuur van de gemeente.

MEI



1 Versterken Lokale Democratie

DIGITAAL

Speciale commissievergadering Inwoners spreken in om mondeling advies te geven over de voorgestelde ombuigingen in de perspectiefnota.

JUN

JUL

DIGITAAL

Raadsvergadering P-nota Halverwege het jaar worden de jaarstukken (2020) behandeld en de begroting (2022) voorbereid. Dat doet de raad door de perspectiefnota (P-nota) vast te stellen.



JUL



1e fysieke raadsvergadering

OKT

NOV

DEC

Raadsvergadering

Kijk voor al het gemeentenieuws op: www.heerenveen.nl

OKT

Raadsvergadering begroting

De laatste raadsvergadering van 2021. Iedereen kan live meekijken op de website.

Open thema

OKT

DIGITAAL

Ontwikkeling (dorps)centra

Het Lokaal Akkoord Jeugdhulp wordt gemaakt, samen met maatschappelijke partners. In dit proces wil de raad anders sturen en monitoren dan gebruikelijk, om hiervan te leren voor de toekomst.

1,5 METER

De begroting 2021 wordt vastgesteld en daarmee is afgesproken waar in 2022 het geld aan uitgegeven wordt.

Vijf Groene Gangmakers in het energie experimentenfonds LEEF zijn aan de slag gegaan, het energieloket Heerenveen is online. De transitievisie warmte en het Friese bod voor de Regionale Energietransitie (RES) zijn goedgekeurd.

De omgevingswet wordt ingevoerd in Heerenveen. De omgevingsvisie Heerenveen is vastgesteld. Er wordt gewerkt aan participatiebeleid.

SEP

1,5 METER

Duurzaamheid

De verdeling Fonds Vitale Kernen is goedgekeurd, de centrumvisies Heerenveen en Jubbega zijn vastgesteld en de opwaardering Romkessteeg is goedgekeurd.



De raad vergadert voor het eerst weer fysiek op het gemeentehuis middels een nieuwe opstelling. Er wordt rekening gehouden met afstand houden en spreken moet voortaan staand worden gedaan.

De raad heeft in 2021 inwoners om advies gevraagd bij de begroting van 2022 en inwoners laten weten welke adviezen de raad betrok bij de besluitvorming.

DEC

Symposium participatiedemocratie In samenwerking met NHL Stenden Hogeschool en Democratie in Actie worden leerervaringen op het gebied van participatiedemocratie gedeeld.

Hoeveel invloed heb je in de gemeente? Je hebt een geweldig idee om iets in je woonomgeving te veranderen. Of je bent het niet eens met hoe de gemeente iets aanpakt. Hoe kan je dat kenbaar maken en welke invloed kun je uitoefenen om zaken te veranderen? In Nederland worden veel belangrijke besluiten over zorg, werk en woonomgeving door het gemeentebestuur genomen. Er zijn verschillende momenten waarop een inwoner invloed kan uitoefenen op de besluitvorming in de gemeente.

Gemeenteraadsverkiezingen woensdag 16 maart 2022 Deze verkiezingen komen er nu aan: op 16 maart mogen we stemmen voor een nieuwe gemeenteraad. Het eerste moment dat je invloed kunt uitoefenen dus. Op 16 maart kun je stemmen op een persoon waarvan jij vindt dat die jou in de gemeenteraad het beste kan vertegenwoordigen. Via de post krijg je al snel meer informatie. Bijvoorbeeld waar je kunt stemmen en over welke partijen meedoen. Daarvoor lees je ook meer op www.heerenveen.nl/gemeenteraadsverkiezingen.

Inspraakprocedures, regels, belangengroepen en zienswijzentrajecten Zaken op de gemeentelijke agenda zetten Over je idee, plan of probleem kan je altijd contact opnemen met de gekozen volksvertegenwoordigers (de raadsleden). Je kunt ze direct benaderen via de mail, telefoon of een brief. Ook kan je de raadsleden gewoon aanspreken als je die tegenkomt. Het lijkt misschien een hele toer om dat te doen maar de drempel is veel lager dan je denkt. Samen met je volksvertegenwoordiger kan je dan bespreken welke vervolgstappen je kunt nemen.

Aan veel besluiten die door het gemeentebestuur worden genomen gaan vaak langeprocedures vooraf. Als je iets snel geregeld wilt hebben is dat vaak lastig, maar als ergens tegen bent zijn er daardoor volop momenten om je invloed uit te oefenen. Over de voorstellen die aan de gemeenteraad worden voorgelegd, wordt in raadsfracties gesproken. Fracties gaan eventueel zelf met mensen in gesprek om hun mening over voorstellen te horen. De voorbereiding voor besluiten in de raad gebeurt in de zogenoemde raadscommissies. Daar kan iedereen altijd spreektijd aanvragen. De gemeenteraad neemt uiteindelijk, alles afwegende, een besluit in de raadsvergadering.

PEOPLE BACKGROUND

Stembureauleden Praesent non ultrices diam. Aliquam sit amet

libero sed massa porttitor pharetra id a lacus. Proin et vulputate tellus.

Op 16 maart zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Met de voorbereidingen daarvoor zijn we al gestart. Deze verkiezingen zijn in een aangepaste vorm, vanwege corona. We houden rekening met de 1,5 meter maatregel en de manier waarop we onze stembureaus inrichten. Dat niet alleen: een aantal stembureaus is ook op de maandag en dinsdag open. En de stemmen moeten worden geteld. Door al deze extra maatregelen hebben we ook meer vrijwilligers (stembureauleden) nodig dan andere jaren om deze verkiezingen tot een succes te maken.

Participeren: meedenken en – praten over jouw omgeving Steeds vaker vragen we inwoners om mee te praten over de besluitvorming. Bij nieuw beleid, grote plannen of de herinrichting van de lokale omgeving. Dit zijn ook belangrijke punten uit het raadsakkoord zoals in het jaaroverzicht van de gemeenteraad te lezen is. Zo is in de afgelopen raadsperiode een G1000 georganiseerd over de centrumontwikkeling van Heerenveen. Ook konden inwoners mee praten over de herinrichting van het centrum in de dorpen Jubbega, Akkrum en Aldeboarn en is de weginrichting in Katlijk samen met inwoners aangepast. Tijdens (digitale) bijeenkomsten geven ondernemers, inwoners en andere belanghebbenden hun ideeën en meningen. Ambtenaren schrijven aan de hand van deze ideeën en meningen een voorstel. Het gemeentebestuur (met daarin de door jou gekozen raadsleden) neemt uiteindelijk een besluit over het voorstel. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat iedereen altijd zijn zin krijgt. In het besluit wegen de volksvertegenwoordigers individuele belangen af tegen het algemeen belang (belangen voor iedereen).

Lijkt het jou ook leuk om hierbij te helpen? Weet dan dat je 18 jaar of ouder moet zijn, een korte training volgt en dat je een vrijwilligersbijdrage krijgt voor de gewerkte uren. Muriel was vorig jaar voor het eerst stembureaulid: “Ik vond het leuk om dit samen met mijn moeder te doen. Ook kwam ik heel veel bekenden tegen, wat erg leuk is. En ik wil graag helpen omdat ik daardoor een bijdrage kan leveren aan de democratie.” Aanmelden kan via www.heerenveen.nl/ gemeenteraadsverkiezingen

Openbare zitting hoofdstembureau Op vrijdag 4 februari stelt het centraal stembureau de kandidaatlijsten en de nummering van de lijsten vast. Na de zitting wordt de nummering van deze lijsten openbaar. Let op! Deze bijeenkomst kan via een livestream worden gevolgd. Meer informatie over dit onderwerp, en de juiste link voor deze bijeenkomst is in de week van 4 februari terug te vinden op www.heerenveen.nl/ gemeenteraadsverkiezingen

Actueel in Heerenveen | informatiebijlage van gemeente Heerenveen | januari 2022 verschijnt huis-aan-huis als bijlage van maandblad GrootHeerenveen. Redactie: communicatie gemeente Heerenveen, Postbus 15000, 8440 GA Heerenveen, telefoon 14 0513 E-mail: gemeente@heerenveen.nl | Tekst: gemeente Heerenveen

heerenveen

#FACETOFACE PETER PAUL KOENDERS fotografie JOHAN BROUWER tekst EELKE LOK

Ondanks tegenslagen: ALTIJD DOORGAAN Peter Paul Koenders uit Heerenveen is een methodisch man. Als je een afspraak met hem hebt, om eens over zijn leven te praten, heeft hij al een lijstje met steekwoorden klaar liggen. En dat krijgt de verslaggever na het gesprek ook nog mee. Het ligt een beetje aan zijn opvoeding, zegt hij. Die zat vol met ‘als je wat doet, doe het goed’ en ‘ga door, geef niet te snel op’. Daardoor is Peter Paul Koenders een breed georiënteerde vrijwilliger in de Heerenveense mienskip.

Aangever van die wijsheden was overigens de vader van Peter Paul. Die was al in 1919 geboren, maakte de crisis en de oorlog door en stroopte daarna de mouwen op in de nieuwe tijd. “Hij vertelde nooit wat over de oorlog. Mijn moeder trouwens ook niet.” Die was overigens zeventien jaar jonger dan haar man. Het gezin woonde in Meppel. “Een traditioneel gezin. Mijn moeder werkte niet, maar uit school was er altijd thee.” De in 1965 geboren Peter Paul was de middelste van het drietal kinderen Koenders.

CIJFERTJES Koenders is niet alleen methodisch, ook intelligent. Hij kreeg een verkeerd Cito-speldje; deed de vierjarige mavo met gemak. Ging door met havo en atheneum; ook dat leverde geen bezwaren op. “En weet je wat, ik ontdekte de cijfertjes van mijn wekkerradio, die telde ik op en af. Zo werd ik een man van cijfers.” De accountancy werd zijn doel. Hij deed eerst vaak vakantiewerk. Onder andere in een varkensslachterij. ’s Morgens vanaf zes uur. Vies werk. Iedereen, ook de mensen die daar werkten, zeiden dat hij wel snel zou stoppen, dat deed iedereen. Hij wilde ook stoppen, maar z’n vader zei: “Doorgaan.” Hij ging door en is daar nu blij mee. “Daar leer je van.”

WERKEN EN LEREN Z’n vader stierf toen hij 18 was, in 1983. Z’n moeder had geen werk, moest met een klein pensioentje en drie kinderen verder. Toen was het duidelijk dat studeren financieel niet mogelijk zou zijn. En zo kwam hij in de werk-studie opleiding van het Zwolse bedrijf Dijker en Doornbos terecht. Vier dagen naar Zwolle, fietsen en met de trein. Werken en ’s avonds studeren. Vrijdags, en later ook zaterdags, de hele dag naar school. En al had zijn vader indertijd gezegd dat accountancy niets voor z’n zoon was, hij hoorde hem nu in z’n achterhoofd steeds zeggen: ‘doorgaan’. “Daar hield ik m’n drive van. Ik ging door.” Werken en leren.

TWEE METER Omdat de militaire dienst (toen nog verplicht) aanklopte, moest hij toch ontslag nemen toen hij 24 jaar was. De duur van die militaire dienst was slechts één dag. Want de één meter en 99,7 centimeter lange Peter Paul Koenders moest omdat hij geen twee meter was wél komen, maar ze hadden daar in Bussum absoluut geen kleding die hem paste. Dus werd hij buitengewoon

dienstplichtig verklaard. Met name omdat er in zijn hoofd blijkbaar zoveel intelligentie zat, dat er geen enkele helm hem paste. Het interesseerde Peter Paul niet, hij sloot weer aan in de accountancy. Dat werd juist in die periode een wilde wereld, de ene na de andere fusie kwam tot stand. Dijker en Doornbos ging op in Brink. En Koenders trof een vriendin in dat bedrijf daar, en zij werd een relatie. Bazen vonden dat indertijd maar niks, relaties in hetzelfde bedrijf. Dus kreeg Peter Paul een transfer naar Leeuwarden, Price Waterhouse. Verhuizen naar een plaats in het midden, want z’n vrouw werkte eerst nog in Meppel. Dat midden werd Heerenveen. Daar woont het gezin nu nog.

DOORGAAN Een methodisch man leert altijd veel en onthoudt dat ook. Zoals van het overlijden van z’n vader. Eerst natuurlijk emotie, dan relativeren. En uiteindelijk doorgaan, ondanks het verdriet. Dat zou hem vaker te pas komen. Eerst toen ze zijn gezicht verbouwden in de gedachte dat er een kwaadaardig bultje in z’n kaak zat. Bestralen. En die zware operatie. Toen het bultje uiteindelijk op kweek stond, bleek het absoluut niet kwaadaardig. Koenders kon niet anders dan een aantal hevige hersteloperaties toestaan. Met delen uit zijn rug die nu in het gezicht zitten. Je blijft het zien. Rottig. Maar z’n credo bleef: doorgaan. Niet bij de pakken neerzitten.

VROUW OVERLEDEN

praten, maar ze moesten nu wel. En daarna weer aan het werk.” De kinderen deden op school hetzelfde. Koenders: “En weet je, ik heb een veel sterkere band met mijn kinderen gekregen.” De kantoren waar Koenders het over heeft, zijn die van Bentacera in Heerenveen. Hij is er vennoot, en fungeert als kantoormanager. Noemt zichzelf meer een meewerkend voorman. Voelt zich senior, die dankzij z’n ervaring eens tegen klanten mag zegen: “Als ik jou was zou ik het niet doen…”

VRIJWILLIGERSWERK Vanaf het begin dat ze in Heerenveen kwamen wonen hebben ze vrijwilligerswerk gedaan. Koenders’ vrouw liep voor de hartstichting, zat in het bestuur van de stichting Goede Doelen, en deed werkzaamheden op de scholen van de kinderen. Koenders zelf werd lid van de Ronde Tafel. Daaruit ontstond zijn netwerk. Zo werd hij penningmeester van de tennisvereniging Ten Woude, leider van het voetbalteam van z’n zoon bij VV Heerenveen. Later daar ook bestuurslid. Werd ook penningmeester van de HOV, de Heerenveense Ondernemersvereniging. Later ook van het Ondernemersfonds, waarbij fondswerving voor een hospice belang rijk is. Zit nu in de Lions. Heeft het vrouwenvoetbal van de sc Heerenveen opgekrikt. Zat in het ijshockey. Wat al niet. En altijd als penningmeester. De oude cijfers uit die wekkerradio.

Natuurlijk wordt Peter Paul Koenders emotioneel als hij vertelt dat ook zijn vrouw is overleden, in 2016. Zijn o zo actieve vrouw, die op diverse plaatsen vanuit de accountancy naar de zorg overstapte. Die in Fryslân bij de Friesland Zorgverzekeraar en in ziekenhuis Antonius in Sneek werkte. Hij beschrijft hoe een simpel lijkende borstkanker uitgezaaid bleek in rug en eierstokken. In juni was de constatering en in november was ze al overleden.

“GELD BEPAALT JE GELUK NIET”

Peter Paul bleef achter met de twee kinderen Joep en Fleur, die toen 16 en 14 jaar waren. Ze keken elkaar aan. Zij op de middelbare school, hij een drukke baan. Het was midden in de week. Maar gingen de maandags weer naar school en kantoor. Doorgaan.

Dus wil Peter Paul Koenders, inmiddels over de 60, lokaal actief blijven. Naast de mooie dingen in het leven. Heeft een nieuwe relatie, wil veel van de wereld (blijven) zien, sporten (lopen en fitness), z’n kids oud zien worden.

Ze zijn niet bepalend, die cijfers. “Geld bepaalt je geluk niet.” Sociaal gevoel is belangrijker. Bij Bentacera hebben ze mensen die niet goed kunnen zien, of in een rolstoel zitten, aangepast laten werken. “Mensen helpen, saamhorigheid.” Dat zegt hij vaak. Ziet ook dat het willen doen van vrijwilligerswerk terugloopt, en dat mag niet. “Iedereen moet zijn bijdrage leveren, mensen willen helpen.”

“En gezond blijven. En doorgaan!” Koenders: “ik ben hier toen direct door alle kantoren gegaan en heb met iedereen gesproken. Ja, ik weet, mensen kunnen er moeilijk over

NUMMER 01 • 2022

GROOTHEERENVEEN.NL

heerenveen

TEKST EN BEELD: RICHARD DE JONGE

WILLEM VAN DER WEIDE, VAN HORECAMAN TOT SPIRITUEEL GENEZER

“IK BEN MEZELF JARENLANG VERGETEN” Gepest, getreiterd, ingeslagen ramen, uitgebrande auto, faillissement, schuldsanering, overspannen, een burn-out, Willem van der Weide (58) kreeg het behoorlijk voor zijn kiezen. Na een roerig leven kwam hij in Heerenveen terecht, waar zijn huis aan de Zijlroede een oase van rust vormt. Een gesprek met een man die, ondanks onnoemelijk veel tegenslag, de positiviteit lijkt te hebben uitgevonden.

“ “In mijn tijd als taxichauffeur deed ik veel op de automatische piloot”, steekt Willem van der Weide met een onbedoelde woordspeling van wal. “Vanuit een vorige situatie was ik overspannen. Het was heel fijn werk, maar ik kon nooit nee zeggen. Maakte dagen van twaalf uur en zeker meer dan vijf dagen in de week. Daar kreeg ik een burn-out van. De stekkertjes zaten niet goed op elkaar. Dan krijg je psychiatrische hulp. Maar met die mensen had ik geen klik. Ze verboden me alles, ik moest minder van dit, minder van dat. Dat werkte niet. Dus zette ik mezelf maar weer op een automatische piloot. Ik ben weer aan het werk gegaan, vooral om onder de mensen te zijn.”

een vaste stek achter de bar van de in Bolsward bekende bardiscotheek Hof van Holland. Op zijn achttiende verruilde hij de stad voor het ruime sop en werd scheepskok.

MAGNETISERENDE HANDEN

OP HANDEN GEDRAGEN

Wat Willem van der Weide altijd heeft gehad, maar pas later iets mee heeft gedaan, was de energie in zijn handen. Magnetiserende handen. In de tijd dat hij in de Ziektewet zat, gaf hij massages. “Het mooiste compliment kreeg ik van een professional. Na een massage zei hij: ‘Ik ben masseur, dat heb ik even verzwegen. Maar jij bent de eerste die me goed geholpen heeft.’ Toen ben ik gaan onderzoeken wat ik kon en wat ik mocht. Ik heb via het UWV de opleiding Aura Chakra Practitioner gedaan. Sinds die tijd valt alles bij me op zijn plaats. Heb een eigen praktijk aan huis. Maar kom ook aan huis. Ik heb andere cursussen gevolgd, zoals helen met edelstenen. Ik ben mezelf aan het ontwikkelen.”

Voor het dorpshuis eetcafé ’t Skipperke in Baard werd een uitbater gezocht. Het duo had daar op gesolliciteerd. Het toeval wilde dat de ochtend na de brand - op de verjaardag van Harm - er een brief in de bus gleed waarin stond dat de keuze op hen was gevallen. Dat was nog eens wat je noemt een geluk bij een ongeluk en een erg aardig verjaardagscadeau. “Er waren meerdere kandidaten”, vertelt Willem van der Weide. “Voor een dorp was het nogal gewaagd om twee mannen aan te stellen in plaats van een heterostel. We hebben er veertien schitterende jaren gehad. Daar werden we echt opgenomen. Op handen gedragen.” Er werd wel twee keer ingebroken, maar dat had niets met de geaardheid van de twee mannen te maken.

In die tijd ontmoette hij ook zijn toenmalige partner Harm. Het stel woonde in Leeuwarden. Dat wil zeggen, Leeuwarden was de uitvalsbasis, want Van der Weide zat vooral op zee. Al snel werden de twee mannen onderwerp van pesterijen van jeugd die uit de kroeg kwam. Op weg naar huis bonkten ze op de voordeur en ramen, gooiden stenen tegen de ruiten en er zelfs doorheen. Met als dieptepunt het in brand steken van de auto van Harm. Dat was op 28 april 1990.

PESTERIJEN Willem van der Heide werd geboren in Bolsward, als jongste van elf kinderen. “Eigenlijk waren het er dertien, maar twee zijn er overleden. Maar daar werd nooit over gesproken.” Al snel was duidelijk dat hij iets in de horeca zou doen. De jonge Willem werkte in verschillende cafés en werkte zich van glazenophaler op tot

Baard ligt ten zuidwesten van stad Leeuwarden en ten noorden van Sneek, tussen Oosterlittens en Lions. De dorpskern ligt aan de zuidkant van de Bolswardertrekvaart en door het dorpsgebied stroomt ook de Baardersloot. Naast kroegbaas werd Willem ook brugwachter in Baard. “Die draaide ik met de hand. Mooie

tijd. In Baard wonen maar iets van tweehonderd mensen. We waren zes dagen van de week open. Door de week van 11.00 uur tot middernacht en in het weekend tot twee uur ’s nachts. We hadden één slaapkamer en de woonkamer was achter het café. Maar daar waren we niet veel. Overdag hadden we vertegenwoordigers, vissers, mensen overal vandaan. Het liep. Puur door open te zijn. Op zondag was er happy hour, dan kon je over de koppen lopen.”

VLIELAND Aardig te noemen en illustrerend voor de verhouding die Willem binnen de gemeenschap van Baard had, waren zijn vakanties naar Vlieland met de jeugd uit het dorp. “De jongeren in Baard wilden naar Vlieland. Daar gebeurde het. Mocht niet van hun ouders. Maar omdat ik meeging, mochten ze wel. De ouders hadden alle vertrouwen. Dat waren mooie tijden.”

SCHIPBREUK Aan de mooie tijd in Baard kwam een einde, de relatie tussen Willem en Harm leed schipbreuk. Harm vond onderdak en emplooi in Bolsward; avonturier Van der Weide koos voor Turkije. “Ben er een jaar geweest. Gekeken of ik daar een horecabedrijf kon opstarten. Ik kwam er al jaren met vakantie. Veel vrienden gemaakt. Het land trok mij. Het gemoedelijke. Maar als ik bij een potentieel horecabedrijf kwam, verdriedubbelde de huur. Ze dachten dat ik een vermogende man was. Dat dachten ze trouwens van iedere West-Europeaan. Ik heb er een jaar gewerkt, in de toeristenbranche als reisleider. Maar weer teveel mens geweest. Ik hielp een vrouw van wie de man met een hartinfarct daar in het ziekenhuis lag. Dan besteed je veel aandacht aan mensen die het nodig hebben, maar breng je te weinig geld in het laadje. Ik heb altijd andere

NUMMER 01 • 2022

GROOTHEERENVEEN.NL

mensen geholpen. We hebben in het café een half jaar lang een huisvriend verzorgd. Die was ernstig ziek. Kon niet alleen zijn. Die lag in onze woonkamer. De dag voor zijn overlijden is hij in een ambulance naar zijn eigen huis gebracht. Hij voelde het aankomen.”

FAILLISSEMENT Grote vraag is atuurlijk hoe je van Bolsward via de zee, Leeuwarden, Baard en Turkije in Heerenveen terecht komt. Van der Weide: “Ik had in mijn jeugd op de lts in Heerenveen gezeten. Toen was de Gedempte Molenwijk hét uitgaansgebied. Ik kon er een pand huren. ‘Fifty Fifty’ heb ik dat toen genoemd. Iedereen was welkom. Zowel de hetero’s als de homo’s. Maar ik kreeg daar de mensen niet. Het eerste jaar was mijn omzet soms een tientje tot vijftig euro op een avond. Want ik wilde de drugs er niet in hebben. Maar ik zat met twee koffieshops in de straat in de verkeerde wijk. Het gewone publiek kwam er niet. Pas toen ik alles binnenliet begon het te lopen. Ik heb het nog anderhalf jaar volgehouden, maar de schulden waren te hoog. Ik heb me failliet laten verklaren en kwam in de schuldsanering.” Einde Fifty Fifty betekende ook einde horeca voor Van der Weide. “Ik mis het niet. Ik heb nu veel dankbaarder werk. Ik heb te veel meegemaakt.”

LEVEN ACHTER DE GORDIJNEN Allerdiepste dieptepunt voor Willem was naar eigen zeggen 2008 toen hij zijn huidige woning in Heerenveen betrok. “De buren weten pas sinds zeven jaar dat ik hier woon; doordat ik een hond kreeg. Tot die tijd kwam ik niet buiten. Ik leefde achter de gordijnen. In 2014 ben ik weer begonnen te leven. Ik ging weer naar buiten, kwam mensen tegen, maakt een praatje. Ik kwam er weer een beetje bovenop. Toen ben ik taxichauffeur geworden. De mensen van de gemeente dachten dat dat goed bij me paste. Dat was niet zo.

“IK HEB TE VEEL MEEGEMAAKT”

“IK LEEF IN HET NU, NIET IN HET VERLEDEN”

Ik heb de laatste jaren mezelf leren kennen. Vooral door de spirituele trainingen die ik heb gedaan. Iedereen is een individu. Ik wil met niemand vergeleken worden. Je hoeft niet beter te zijn dan een ander. Kijk naar jezelf. Ik leef nu in het nu, niet in het verleden. Maar het was best zwaar.”

LIEFDE EN GELUK “Ik vertel maar de helft van wat ik heb meegemaakt, want het moet allemaal niet te donker worden. Het is een harde leerschool geweest maar wel eentje die er voor heeft gezorgd dat ik nu andere mensen kan helpen. Ik kwam laatst iemand tegen die aan me vroeg: ‘Willem ben jij dat? Ik herkende je niet zo snel. Je hebt een lach om je gezicht. Dat was vroeger een gemaakte lach. Nu is het een echte. Je leeft weer.’ Dat was leuk om te horen.” Het geluk lijkt Willem van der Weide weer toe te lachen. En er is weer een nieuwe liefde in zijn leven, ook niet onbelangrijk. “Ik ben mezelf jarenlang vergeten. Ik wil naar voren”, zegt hij tot besluit. “Ik wil mensen helpen. Veel mensen weten niet wat ze willen en wat ze kunnen. Terwijl iedereen potentie heeft.”

Het verschil zien tussen feit en mening is ook een vak

Bezoek onze voorlichtingen in januari. Kijk op rocfriesepoort.nl/ voorlichtingen

Je leert ’t bij

heerenveen bijlage

Duurzaamheid Special 2022

Gemeente Heerenveen Samen één voor één groener

Wouter Broekema van ABD: “Elektrisch rijden is de toekomst”

De energiecoach “Flinke besparing op energierekening eenvoudig”

Open dag MBO

Doedag en Open avond

aeresmbo-heerenveen.nl

aeresvmbo-heerenveen.nl

Ga naar onze website voor meer informatie.

Op onze website vind je meer informatie en kun je je aanmelden.

Haskeruitgang 105, 8447 CK Heerenveen

Domela Nieuwenhuisweg 3, 8448 GK Heerenveen

BENIEUWD WAT MORGEN BRENGT?

De invloed van kunstmatige intelligentie, robotisering en big data in de toekomst is robotisering en big data in de toekomst is van jouw ondernemersperspectief goud waard. Wij maken tijd en bieden inzicht. Want met een heldere kijk op morgen lacht de toekomst je toe.

BENTACERA.NL

Duurzaamheid special 2022

Samen één voor één groener Januari: een maand waarin veel mensen goede voornemens hebben. U ook? We maken in de gemeente Heerenveen graag een goede, duurzame start, samen met u. Het is belangrijk dat we allemaal, één voor één, iets doen om energie te besparen en onze omgeving groener te maken. Voor de korte termijn, zodat iedereen daar nu al iets van merkt én voor de toekomst. Vele kleine beetjes maken samen toch een groot verschil. Zo wordt Heerenveen één voor één groener!

De afgelopen tijd hebben we samen al een aantal mooie stappen gezet. Zo zijn er de energiekadobonnen. Daarmee kunnen woningeigenaren en huurders bijvoorbeeld spaarlampen, radiatorfolie of tochtstrips aanschaffen om kleine energiebesparende maatregelen te nemen. De belangstelling is groot! Daar ben ik blij mee want deze kadobonnen zorgen voor (energie)besparing én bewustwording van ons gedrag thuis.

De jeugd heeft de toekomst! Ook voor kinderen waren er mooie activiteiten. Zo waren er de moestuinprojecten, waarbij veel basisscholen met leskisten voor natuur, biologie en gezond eten en drinken bezig waren. Dat vind ik prachtig om te zien: dat dit gewoon kan via school! Buiten lekker bezig zijn, dat onthouden kinderen echt wel. Want uiteindelijk is het van belang dat kinderen de verduurzaming straks ook verder brengen.

duurzame stappen om hun buurt of dorp aardgasvrij te maken. We volgen de interesse en het tempo van de mensen zelf. Met een ‘kopgroep’ bereiden we de zoektocht voor en met zoveel mogelijk inwoners en ondernemers gaan we ervaren hoe dit gaat. De Groene Gangmakers gaan los met hun eigen energie-experimenten. In de wijk De Greiden is het plan om rijwoningen te renoveren en tegelijkertijd te verduurzamen. Op bedrijventerrein Heerenveen-Zuid is het plan om energie te besparen en in Nieuweschoot gaan bewoners warmte terugwinnen die anders hun huis uit stroomt via het riool. Het is experimenteren en leren, en dat doen we samen. Wij als gemeente, de Groene Gangmakers én de ‘startgebieden voor Heerenveen aardgasvrij’ bouwen een ‘lerende mienskip’ op en wisselen de ervaringen uit.

Nog zo’n leuk project voor de jeugd dat er aan komt is de junior energiecoach! Deze actie gaat in januari van start en stimuleert kinderen om thuis te speuren naar energieslurpers en bespaarkansen. De kinderen die meedoen gaan vast en zeker hun ouders wijzen op verbeterpunten in huis. Hopelijk vinden de ouders dit óók een leerzame actie.

We vinden het in Heerenveen belangrijk dat we zoveel mogelijk mensen betrekken. En dat iedereen kansen krijgt om mee te doen en er van kan profiteren. Houd daarom deze krant en onze sociale media in de gaten, daar informeren we over de verschillende projecten. En heeft u tussentijds vragen over duurzaamheid? Die kun je stellen via ons eigen energieloket of onze energiecoach.

Vooruit kijken

Veel inspiratie gewenst!

We hebben veel groene plannen voor komend jaar. Samen met de bewoners van de wijk Heidemeer Waterfase in Heerenveen en met de inwoners van Aldeboarn zetten we de eerste

Jelle Zoetendal Wethouder duurzaamheid - Gemeente Heerenveen

heerenveen bijlage

Duurzaamheid special 2022

Wouter Broekema van ABD over elektrisch rijden:

“Binnen een week alle voo overboord en nooit meer t TEKST EN BEELD: RICHARD DE JONGE

De accu’s worden compacter, lichter in gewicht en krijgen een hoger rendement waardoor een actieradius van duizend kilometer mogelijk wordt. Daarnaast worden elektrische auto’s goedkoper en zijn er in de toekomst geen laadpalen meer nodig. Het laden gebeurt door middel van inductie. Je zet de auto op een plaat voor huis of op de oprit en hij wordt opgeladen. Net als de smartphones van nu.

Maar zover is het allemaal nog niet. Vooralsnog hebben we te maken met de capaciteit van de accu’s. Dat was ruim honderd jaar geleden ook het probleem. Jazeker, want tegelijk met de brandstofmotor, was er in de beginjaren ook een elektrisch aangedreven versie. Niet zo vreemd, want een elektromotor heeft een veel eenvoudiger techniek. Meer dan nu het geval is, maar ook toen waren de batterijen de beperkende factor.

Actieradius neemt toe “Maar de actieradius neemt flink toe”, zegt Wouter Broekema, salesmanager bij ABD. “Wat tot voor kort een probleem was, was de laadtijd. Maar je ziet nu dat je bij een laadstation aan de snelweg bijvoorbeeld al in een kwartier weer voor 125 kilometer kan bijladen. Bij ABD adverteren we veel, we zijn ook zeker marketing gericht, richten ons op kwaliteit en zijn niet voor niets twaalf keer ‘Dealer van het Jaar’ geworden. De verkoop van elektrische auto’s hebben we vanaf het begin anders aangepakt. Natuurlijk willen we ze graag aan de man brengen, maar we zijn vooral op zoek naar ambassadeurs. Gechargeerd is het van: ‘ben je enthousiast over een elektrische auto, dan mag je hem kopen’.”

Andere beleving Hoewel de verkoop van elektrische auto’s ‘vol gas’ gaat, zijn hybrides nog steeds populairder. Dat is logisch omdat je met een hybride auto langer door kunt

rijden zonder bij te laden. Broekema: “Voor mensen met een elektrische auto die op vakantie willen, bieden we mobiliteitsoplossingen. Stel, je wilt naar Portugal met je elektrische auto, dan is het nu nog rijden van laadpaal naar laadpaal. Zie je dat niet zitten, dan kun je bij ons tegen een geringe vergoeding een brandstofauto meekrijgen.” Goed idee, en je zou zeggen dat daar veel gebruik van wordt gemaakt. Broekema: “Nou, eigenlijk niet. Het blijkt dat mensen met een elektrische auto het opladen nauwelijks een probleem vinden. Ze ervaren het vaak niet als belemmering maar als het inbouwen van een rustpunt. Elektrisch rijden is een andere beleving.”

Zelf autogek “Ik ben zelf een autogek”, gaat Wouter Broekema verder. “Er moet brandstof in, je moet benzine ruiken, moet de motor horen, sportief rijden, accelereren. Totdat je in een elektrische auto rijdt. Dan kom je achter de stilte, de rust, de souplesse, de acceleratie. Dat is niet te vergelijken. Dan ben je echt wel om. Dat moet je ervaren om dat geloof te krijgen. Dat is het leuke van elektrisch rijden, dat je binnen een week alle vooroordelen overboord zet.” Renault had met de ZOE in 2011 de eerste productieauto die volledig elektrisch was. Die kwam bijna samen met de Nissan Leaf. Hoe toevallig wil je het hebben, want daarmee had ABD meteen twee goede troeven in handen.

Nissan Leaf Renault Zoe

heerenveen bijlage

Duurzaamheid special 2022

oroordelen tanken”

”Het einde van het verhaal is dat elektrisch rijden de toekomst is” Caméléon-lader Broekema: “De accu maakt een enorme ontwikkeling door. In tien jaar tijd is de capaciteit van de accu’s en daarmee de actieradius verdubbeld. Zestig kW is gemeengoed, maar er zijn er ook van tachtig en honderd waarmee de actieradius oploopt naar zeshonderd kilometer. En het eind is nog lang niet in zicht. Zoals gezegd, ze worden compacter, krachtiger en lager in gewicht. Belangrijk, want elke kilo gewicht extra, heeft invloed op het energieverbruik. Dat allemaal is echter niet zaligmakend. Want, wat is de capaciteit van de laadpaal, wat is de laadsnelheid? Renault heeft daarvoor de Caméléon-lader bedacht. Die kan op alle manieren laden. De ontwikkelingen blijven doorgaan. Er wordt al gewerkt aan zand-wateraccu’s. Dan heb je helemaal geen vervuiling meer. Alle merken zetten in op elektrisch.”

Kosten Uitgaande van een gemiddelde auto als een Renault Mégane is een elektrische versie nog maar rond de drieduizend euro duurder: 32.000 euro voor een benzine- en vanaf zo’n 35.000 euro voor de elektrische variant. Op een nieuwe elektrische auto met een verkoopwaarde van maximaal € 45.000,- geeft de overheid een subsidie van € 3.350,-. Voor een tweedehands is dit € 2.000,-. Dan ben je er nog niet helemaal natuurlijk, want het mooiste is dat je een eigen laadpaal naast je huis hebt. Kosten van een laadpaal zijn tegenwoordig nog maar zo’n achthonderd euro, uiteraard komt hier de installatie nog wel overheen.

Dat kan echter alleen als je een oprit hebt. Gemeentes willen geen kabels over de trottoirs, dat is nogal logisch. Maar je kunt natuurlijk ook gebruik maken van een publieke laadpaal. Daar komen er steeds meer van. Bij de aanleg van nieuwbouwwijken wordt er ruimte voor vrij gehouden. Voordeel van een elektrische auto is ook dat je veel minder onderhoud hebt. De elektromotor is een stuk compacter, vergelijkbaar met twee stofzuigermotoren. Onder een elektrische auto zit geen uitlaat, er zit geen motorolie in, geen luchtfilter. In feite heb je alleen een interieurfilter, ruitenwissers, remmen en verlichting. En wat er niet op of aan zit, kan ook niet slijten. Zo simpel is het. Broekema denkt dat de onderhoudskosten hiermee met meer dan vijftig procent gereduceerd worden.

Nooit meer krabben Verder hoef je nooit meer te schakelen, want een elektrische auto is altijd een automaat en dan betaal je – vooralsnog - geen wegenbelasting. En niet onbelangrijk is dat je met elektrisch rijden nooit meer hoeft te krabben en je altijd in een warme of in de zomer juist in een koele auto zit.

De nieuwe Megane E-Tech

heerenveen bijlage

Als laatste noemen we nog de afschrijving. Die is beduidend minder. Vanwege de populariteit zijn ze tweedehands niet aan te slepen en dat is van invloed op de inruilprijs. Broekema: “De elektrische auto wordt ook steeds meer als tweede auto gebruikt. We hebben private-lease aanbiedingen van iets meer dan tweehonderd euro per maand. Dan heb je verder helemaal geen kosten. En als je dan ook nog zonnepanelen hebt, ben je helemaal klaar. Het wordt steeds aantrekkelijker.”

Elektrische vrachtauto’s Niet alleen particulieren, ook bedrijven als DHL en Post-NL stappen deels over op elektrisch. Bedrijven zien elektrisch rijden niet langer als uithangbord, maar als verplichting. Broekema: “Ook bij bedrijfswagens zie je dat actieradius vaak niet het probleem is. Want de gemiddelde loodgieter rijdt geen tweehonderd kilometer om bij zijn klant te komen. De angst voor accu’s is een beetje weg. Je ziet zelfs al vrachtauto’s die op elektrisch overstappen. Ook die ontwikkeling staat niet stil. Het einde van het verhaal is dat elektrisch rijden de toekomst is.”

Private lease aanbod januari

100% ELEKTRISCH = NOOIT MEER TANKEN En ruilt u uw auto in? Dan ontvangt u het inruilbedrag z.s.m. op de bank

proﬁteer nu nog van de €3.350

overheidssubsidie Automaat 5 deurs Airconditioning USB-aansluiting Bluetooth® radio Actieradius 230km (wltp) LED dagrijverlichting 26,8 kWh batterij

Dacia Spring rekenvoorbeeld Comfort overheidssubsidie

€269 € 70 -

€199

p/mnd

Renault Twingo rekenvoorbeeld

Automaat 5 deurs Climate control Bluetooth carkit Easylink multimediasysteem Actieradius 190km (wltp)

Collection overheidssubsidie

€299 € 70 -

€229

Apple Carplay en Android auto

Caméléon lader Snel laden bij publieke oplaadpunten is 22 kWh batterij

p/mnd

Renault ZOE rekenvoorbeeld Life overheidssubsidie

€399 € 70 -

€329

p/mnd

Nissan Leaf rekenvoorbeeld N - connecta overheidssubsidie

€399 € 70 -

€329

p/mnd

Automaat 5 deurs Airconditioning USB-aansluiting Bluetooth® radio Actieradius 395km (wltp) LED dagrijverlichting Caméléon lader

Snel laden bij publieke oplaadpunten

52 kWh batterij

Automaat 62 kWh batterij 385km actieradius (wltp) 100 kw snelladen Lane departure warning Adaptieve cruise control Stoel- en stuurverwarming Keyless entry Navigatiesysteem Intelligent lane intervention 360° zicht met 4 camera’s

ik lease privé bij ABD! www.ikleaseprivebijabd.nl

Heerenveen Dokkum Drachten Sneek Leeuwarden

* ikleaseprivebijabd.nl wordt onder het Keurmerk Private Lease aangeboden van ARVAL. Gebaseerd op 60 maanden en 10.000 km. Inclusief: motorrijtuigenbelasting, allriskverzekering (eigen risico € 225,-), onderhoud, reparatie & banden, vervangend vervoer na 24 uur, pechhulp Europa, aﬂeverkosten, btw en administratiekosten. Optionele pakketten en/of uitrusting zijn altijd de keuze van de consument en kunnen desgewenst tegen meerprijs geleverd worden. Schrijf- en drukfouten voorbehouden. * Let op: Het berekende bedrag van €70,- in mindering op het maandbedrag komt te vervallen wanneer de subsidiepot leeg is.

De overheidssubsidie van €3.350,- wordt verdeeld over 48 maanden. Dat is een tegemoetkoming van €69,79 p/mnd. U betaalt het laatste jaar het volledige bedrag.

TEKST EN BEELD: ANTON MELEIN / VZ ENERGIE COOPERATIE

Duurzaamheid special 2022

BUITENgewoon De Greiden

Het GrienTeam gaat uit de startblokken

We begrijpen tegenwoordig allemaal waarom het belangrijk is om bewust en duurzaam te leven. Steeds meer mensen voelen de noodzaak en dragen hun steentje bij. Duurzaam ondernemen is een hot topic. Zowel individuen als overheid zijn zich bewust van hun footprint en de vervuiling, klimaatverandering en uitstervende diersoorten waar zij (mede) verantwoordelijk voor zijn. We willen het beter doen dan onze voorgangers en een gezonde planeet achterlaten voor toekomstige generaties. Al enkele malen publiceerden wij over de duurzame plannen uit de wijk De Greiden in Heerenveen. Hoe zat het ook alweer?

BUITENgewoon Duurzaam Wijkvereniging BUITENgewoon De Greiden is aanjager en initiatiefnemer van de energiecoöperatie BUITENgewoon Duurzaam. Deze coöperatie is in het leven geroepen om onder andere de energetische renovatie van grondgebonden rijwoningen betaalbaar te maken voor de woningeigenaren, ook indien die gekenmerkt worden door een laag inkomen. Het energetisch renoveren wordt als dienst aangeboden, oftewel ‘Energiebesparing as a service’. Met deze dienst, die overdraagbaar is in geval van verkoop, krijgen woningeigenaren dertig jaar garantie inclusief onderhoud en vervanging. Alle gebouwen en daarmee gebouweigenaren staan voor de uitdaging om van het aardgas af te gaan; dit dienen zij uiterlijk 2050 gerealiseerd te hebben. Door het nemen van goed doordachte maatregelen kunnen woningen worden voorbereid om op een duurzame energiebron te worden aangesloten. Verduurzaming van de gebouwde omgeving is een complexe opgave. Maar hoe doe je dat? Het GrienTeam gaat daarbij helpen!

Betrokken wijkbewoners Het GrienTeam, opgericht door energiecoöperatie BUITENgewoon Duurzaam, bestaat uit betrokken wijkbewoners van De Greiden in Heerenveen. Voor het team is een beeldmerk avatar ontwikkeld. Dit beeldmerk staat symbool voor de visie van BUITENgewoon Duurzaam. Omdat we vanuit een beeldmerk communiceren vinden we sneller aansluiting bij de doelgroep; we communiceren niet vanuit een bedrijf maar vanuit de visie.

actief aan de slag? Ieder huis is anders, en de bewoners ook. Het creëren van bewustwording om te verduurzamen is onze eerste prioriteit. Met ons GrienTeam initiatief zullen we zichtbaar zijn en dragen we een positieve boodschap uit. Hoe mooi kan het zijn dat wij medebewoners in de wijken kunnen laten meedoen in het GrienTeam. Misschien zelfs als groene ambassadeur van zijn of haar straat, buurt of misschien wel als energiecoach opgeleid om zo de buurt of wijk te voorzien van de juiste adviezen. Daarmee wordt ons GrienTeam een dynamische organisatie.

Grientip

Meedoen aan een initiatief levert verschillende dingen op: kostenbesparing, waardering, gemeenschapsgevoel, bijdragen aan een beter klimaat. Dit willen we graag opzetten, en we zullen samenwerken met diverse organisaties. Samen doorpakken, samen verduurzamen, daar staan wij voor. Voordat het project verder uitgerold kan worden, is het van belang om het ontzorgingsconcept verder te ontwikkelen, de samenwerking tussen verschillende partijen te definiëren en de financiering van het project te regelen. Hiervoor heeft de coöperatie een expertisebureau aangetrokken.

De set van maatregelen is een combinatie van gebouwgebonden en gebiedsgebonden maatregelen. Deze maatregelen worden in de tijd geplaatst en per vastgoedpartij inzichtelijk gemaakt. Wat gaan we uiteindelijk samen met onze partners doen? We gaan ervoor om de rijgebonden (koop)woningen duurzaam te renoveren. Maar dat gaat natuurlijk niet zomaar. Hiervoor is een heel gedegen plan nodig. We noemen dit de Integrale Wijkaanpak. Hierin zitten diverse fases:

Fase 1: inventariseren

Korter douchen vermindert nauwelijks je douchegemak, maar scheelt wel voor het milieu.

Toekomstkansen

Fase 2: ontwerpen maatregelen

• i nventarisatie van huidige energielandschap van de hele wijk. • a chterhalen van het totale energieverbruik; gas, elektriciteit en opwek. • o nderzoek van de kwaliteit van het netwerk i.s.m. de netwerkaanbieders. • b epalen van potenties en knelpunten. • d aarnaast brengen we het energielabel, de typologie (type woningen) en de eigendomssituatie van het vastgoed in beeld. Op basis van de output van fase 1 ontwikkelt een van onze expert-partners een set van maatregelen voor de tweede fase om de wijk aardgasvrij te maken.

Fase 3: communicatie en participatie

• g aat over het ontwikkelen van een visie op de communicatie en de participatie over de duurzaamheidsopgave. • we onderzoeken en onderbouwen wie we moeten benaderen, hoe en wanneer. • daarbij gaan we in op mede mogelijke instrumenten en geven aan welke koppelkoersen we kunnen benutten.

Fase 4: uitvoering

• i n deze fase voeren we de maatregelen uit. • prestatiegericht op gebied van energie en onderhoud en waar mogelijk gefinancierd zodat de investering via een vast maandbedrag kan worden terugbetaald (dan wel via ons concept van de gebouwgebonden financiering via onze energiedienstenbedrijf).

Fase 5: evaluatie

• v ia de fase 5 monitoren we de route naar het uiteindelijke doel, de aardgasvrije wijk. • de voortgang is voor iedereen inzichtelijk. • en de route is aan te passen aan de actuele ontwikkelingen. De WIJKaanpak is een cyclisch proces met een on- en offline omgeving. De online omgeving bestaat uit een site en een app waarmee iedere vastgoedeigenaar of gebruiker inzicht krijgt in de opgave en de maatregelen om zijn of haar vastgoed aardgasvrij te maken. De online omgeving wordt gekoppeld aan de offline omgeving: via modelwoningen in de wijk, waar de aangeboden maatregelen worden gepresenteerd.

Het kan dan ook niet anders dan dat de inwoners van Heerenveen meer zullen vernemen van het GrienTeam. Het GrienTeam heeft als insteek zorg te dragen voor een woonlasten neutrale aanpak, met uitvoering door lokale ondernemers. Hoe bereik je mensen die niets met duurzaamheid hebben? Hoe krijg je bewoners van De Greiden

Het is mooi om als energiecoöperatie een onderdeel van deze schakels te kunnen zijn.

heerenveenbijlage

Duurzaamheid special 2022

De woning van Yvonne en Harmen is met een kaarsje te verwarmen

Tochthuisje maakt plaats voor energievesting

TEKST EN BEELD: RICHARD DE JONGE

Dikke geïsoleerde wanden, daken, een dito vloer zonder kruipruimte, TripleHR-glas, een grote luchtdichtheid, de juiste installaties, waaronder een goed ventilatiesysteem, warmtepomp en zonnepanelen. Dit zijn de belangrijkste zaken die ervoor zorgen dat de woning van Yvonne Cnossen en Harmen Bouwstra een energieverbruik heeft van minder dan 1.000 kWh – vergelijkbaar met honderd kuub gas – per jaar. Even voor de duidelijkheid: honderd kuub gas per jaar is ongeveer het verbruik van een waakvlam.

In 1987 was Harmen Bouwstra tijdens zijn studie aan de hts in Zwolle in de vakanties vrachtwagenchauffeur. Bij botenverhuurder Lieuwe van der Pol trof hij een leuk meisje, dat een boot schoonmaakte. “Ik vroeg haar telefoonnummer in ruil voor een ijsje”, lacht Bouwstra. “En dat deed ze.”

Lang verhaal kort Harmen Bouwstra en Yvonne Cnossen, zo heette het meisje, kregen verkering. Maar dat raakte na een jaar uit. Beiden trouwden met een ander en Yvonne kreeg kinderen. In 2017 – Harmen was intussen gescheiden – ging hij op zoek naar zijn jeugdliefde. Eerder in 2010 was er ook al contact, maar toen waren de twee nog gebonden. Op Hardzeildag 2017 ontmoetten ze elkaar en kwamen er achter dat ze beiden single waren. De enorme klik resulteerde in verkering. Na een jaar ‘proeftijd’ maakten ze plannen om samen te wonen. Harmen woonde in Lelystad, maar Yvonne wilde daar niet naartoe verhuizen. Begrijpelijk, want ze was al dertig jaar kleuterjuf aan de Simon Havingaschool in Sneek. Anno nu is Yvonne kleuterjuf aan de christelijke basisschool Op ‘e Hichte in Scharnegoutum. Belangrijk was ook, dat Yvonne op zijn zachtst gezegd nogal verknocht was aan ‘haar plekje’ in Tersoal.

Historische locatie “Het huis in Tersoal was een bouwval”, zegt Bouwstra. “Maar wel goed

geventileerd”, lacht Cnossen. Er werd besloten dat er op de plaats van het oude huis een nieuwe gebouwd zou worden, met kantoor voor zijn bedrijf HBO bouw & energie. Bouwstra heeft als bouwtechnisch ingenieur onder andere 1.450 woningen voorbereid in het Oostelijk Havengebied in Amsterdam. En in Aalsmeer ontwikkelde hij als projectleider meer dan duizend woningen en een winkelcentrum. De te bouwen woning in Tersoal moest vanwege zijn achtergrond als gecertificeerd Passive House Tradesperson een passiefhuis worden, met houten gevels. In het voorjaar van 2019 togen de twee naar Hûs en Hiem, de welstandscommissie. “En stonden vijf minuten later weer buiten”, zegt Bouwstra. “Hûs en Hiem vond het een historische locatie en daar moest de woning bij passen. Dus geen hout aan de buitenkant, maar bakstenen, de woning moest een andere vorm krijgen dan wij hadden bedacht en er moesten dakpannen op. Daar hebben we even een nachtje over geslapen en twee weken later werden de aangepaste plannen wel goedgekeurd.”

Reizende kinderboerderij De locatie in Tersoal heeft voor Cnossen een belangrijke betekenis. Jarenlang woonde Yvonne Cnossen hier met haar vroegere en inmiddels overleden man. Het huisje was gebouwd in 1888 en stond op circa

“In nieuwbouwhuizen is warmte een groter probleem dan kou” duizend vierkante meter grond. Door de jaren heen kwamen er nogal wat hokjes bij. Dat had alles te maken met de hobby van het toenmalige echtpaar. Cnossen: “We begonnen met een paar dieren en al snel hadden we een reizende kinderboerderij. We verzorgden bijvoorbeeld ook de dieren van de kerststal op het

heerenveen bijlage

Schaapmarktplein in Sneek.” Later is dit van de hand gedaan en kwam er in Tersoal een brocantewinkel onder de naam ‘Fogeltje’, de geboortenaam van Yvonne. Leuk om te weten dat haar zoon en dochter de winkel hebben voortgezet aan de Nieuwstad in Leeuwarden onder de naam ‘Hardwerk x Fogeltje’.

Duurzaamheid special 2022

Dicht getapet Hoge isolatiewaardes zijn belangrijk, en dat geldt voor de vloer, gevel en dak. Er is houtvezel gebruikt. Dat is circulair. De kozijnen zijn supergoed geïsoleerd met driedubbel glas. De woning is enorm luchtdicht. Alle kieren en naden zijn fabrieksmatig in het casco en in de kozijnen dicht getapet. Tape? Jazeker, in plaats van kit, want de tape die is gebruikt heeft geen weekmakers waardoor het niet veroudert. Die is over vijftig jaar nog goed. Er is veel beter gebouwd dan volgens de normen van het huidige Bouwbesluit. Hierin staat onder meer dat als je de over- en onderdruktest doet, er een energieverlies mag zijn van 0,98 liter per vierkante meter per seconde. De woning van Bouwstra en Cnossen gaf bij deze test een waarde van 0,18 (!). Daar heb je wat aan.

Balansventilatie

Lokale bedrijven

Tjokvolle schuur

Het is al snel duidelijk dat energiebesparing de grote passie is van Harmen Bouwstra. Eenmaal aan het woord, praat hij als een mitrailleur. “We hebben in de zomer het huis gesloopt. Mijn plan was om een passiefhuis te bouwen. Het principe van passief bouwen is dat woningen in beginsel geen energie nodig hebben voor verwarming en koeling waarbij het comfort goed blijft en met een optimaal binnenmilieu. Over de levenscyclus van een gebouw leidt passief bouwen tot de laagste kosten. Ik wilde in eerste instantie dat een aannemer het huis bouwde, want dan kon ik ook door met mijn werk voor HBO bouw & energie. Toen dacht ik: ‘Weet je wat, al dat voorwerk en dingen regelen kan ik zelf wel’. Dat passief bouwen besteed ik uit aan de cascobouwer, de kozijnenleverancier en de installateur. En alles wat er omheen komt, kan de lokale aannemer wel doen.”

Cnossen pleit voor een bouwdeskundige als je zelf niet ter zake kundig bent. “Ik heb vaak gezegd dat als ik dit huis had moeten bouwen, er niets van terecht was gekomen. En ik was veel meer geld kwijt geweest. Een bouwbegeleider is noodzakelijk. Er wordt goed overlegd en dat bespaart veel kosten.” Dat het, ondanks dat het geen seriebouw was, toch snel kan gaan, blijkt uit het feit dat vijf weken nadat het casco was geplaatst de twee al hun intrek namen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het toen nog niet helemaal af was, maar de aanbouw al wel en daarin konden ze de eerste maand wonen. “En de schuur was al klaar”, zegt Cnossen. “Die moest als eerste klaar zijn want daarin konden we mooi een deel van de huisraad kwijt. Die schuur zat tjokvol.”

In de praktijk betekende dit dat de aannemer de aftimmering, betonwerk, buitenriolering, metselwerk en dakwerk deed. Bouwstra: “We hebben zo veel mogelijk lokale bedrijven ingeschakeld. Ook de tuinman en zelfs de overheaddeur van de botenstalling komt hier uit het dorp. Veel werkzaamheden gingen op regiebasis. Op een eerlijke manier met elkaar werken, in goed overleg. Dat is ook het fijne als je het lokaal doet. Vertrouwen, dat is het. Wij zijn ook snel van betalen en van de andere kant trokken bedrijven een deel van de rekening in als er iets niet helemaal goed was gegaan. Communicatie is ook erg belangrijk. Elke woensdagmorgen hadden we overleg. Alles wat er speelde kwam voorbij en werd opgelost.”

Daarnaast zijn de installaties erg belangrijk. Vooral de afweging tussen de verschillende onderdelen. Het is natuurlijk de bedoeling dat je zo weinig mogelijk energie gebruikt. Bouwstra: “Wij kunnen het huis elektrisch verwarmen met 3.500 kWh per jaar. Dat is ongeveer 350 kuub gas per jaar. Maar we verwarmen het elektrisch door middel van een lucht-luchtwarmtepomp. Die heeft een rendement van 400% waardoor we omgerekend uit zouden komen op nog geen honderd kuub gas per jaar. In combinatie daarmee is ventilatie superbelangrijk. Vanwege vocht, gassen en fijnstof moet je goed ventileren. Dat is nog belangrijker dan isolatie.” Gekozen is voor balansventilatie met warmteterugwinning. Misschien beter bekend onder de naam WTW-installatie (warmte terug win). Bouwstra: “Die van ons heeft een rendement van 93% en heeft maar een verbruik van vijftien Watt. Vergelijkbaar met een gloeilamp. In de toekomst hebben alle nieuwbouwwoningen een balansventilatie.”

Omgekeerde airco Volgens Bouwstra is in alle nieuwbouwhuizen de warmte een groter probleem dan de kou. “Alle nieuwbouwhuizen zijn zo goed geïsoleerd dat ze de warmte vasthouden en het zomerdag in huis vaak veel en veel te warm is. Sinds vorig jaar is in het Bouwbesluit vermeld dat het jaarlijks zo’n tien procent van de tijd te warm mag zijn.” In de woning van Bouwstra/Cnossen is dat met alleen passieve koeling minder dan twee procent en dat komt door het ontwerp met screens voor de ramen en door de zomernachtventilatie in de vorm van twee automatische dakramen in de woonkamer, met horren natuurlijk. De al eerder genoemde lucht-luchtwarmtepomp kan ook als airconditioning functioneren en is het ook daadwerkelijk. Dat verwacht je niet. Bouwstra: “Het is een passiefhuis waardoor je niet actief mag koelen. Een airco is actief en verbruikt veel stroom. Maar je kunt de schakelaar ook omdraaien waardoor het een lucht-luchtwarmtepomp wordt met een rendement van vierhonderd procent.”

heerenveen bijlage

10 Duurzaamheid special 2022

Energiecoach brengt veel meer dan de bespaar-box

Flinke besparing energierekening Goed voorbeeld doet goed volgen. Het succes van de energiecoaches in Leeuwarden bleef ook bij de Provincie Fryslân niet onopgemerkt. En wel zo dat er een Fries netwerk is ontstaan onder de noemer ‘Energieteam Fryslân’. Alle Friese gemeentes, energiecoöperaties, woningbouwcorporaties, huurdersverenigingen en bibliotheken werken hierin samen aan het ondersteunen van burgers in de energietransitie. Nu zijn er in Fryslân rond de zeventig energiecoaches actief.

Hoewel je anders zou verwachten, hoef je om energiecoach te worden geen technische achtergrond te hebben. Affiniteit met besparen is wel handig, maar omgang met mensen is de essentie. In Heerenveen is pas geleden een energiecoach aangenomen die voorheen kapster was. De groei in de energiecoaching komt mede voort uit de RRE, de Regeling Reductie Energiegebruik van de rijksoverheid. Energiecoaching is er namelijk al langer dan de RRE, en deels komt het ook voort uit sociaal beleid. Met deze RRE-gelden kunnen gemeentes hun burgers stimuleren zorgvuldiger om te gaan met energie. Dat kan door bespaar-boxen of cv’s inregelen en energiecoaches vallen daar ook onder.

Bespaar-box Johan Broeren is zo’n energiecoach. “Na aanmelding via de website van de gemeente, kom ik bij de mensen langs. Niet alleen bij huurders, maar ook bij woningeigenaren, want energie gaat iedereen aan”, vertelt Johan Broeren. “Ik vraag altijd naar de doelen. De gasprijzen rijzen de pan uit en veel vragen gaan dan ook over gas. Maar er zijn ook mensen die een elektriciteitsprobleem hebben. Of vinden dat ze uit hun huis waaien omdat het tocht. Er komt een bespaar-box mee en die help ik uitpakken. Daar doe ik extra uitleg bij om er voor te zorgen dat mensen bewuster worden. Mensen zijn gewend om een lamp te vervangen als hij

stuk is. In die bespaar-box zitten vier ledlampen. Die moet je meteen indraaien. Dan wordt er meteen ook bezuinigd. Die eerste vier lampen vormen de aanzet tot de gang naar de winkel om alle lampen in huis te vervangen.” De bespaar-box bevat naast de ledlampen zaken als een douchetimer, tochtstrippen en een radiatorventilator.

Uitdaging De energiecoach kan goed uitleggen wat je bespaart en verdient. Maar het is niet iedereen gegeven om meteen maar alle lampen te vervangen want dat vergt een financiële investering. Daarom werkt een energiecoach met doelen. Een doel is ook om gedrag te veranderen. Als je doelen haalt, heb je succes. Dit betekent niet dat je faalt als je ze niet haalt. Broeren: “Dan gaan we kijken naar waar het niet helemaal goed is gegaan en beginnen we weer opnieuw. Een coach daagt uit. Beter letten op de verwarming, zorgvuldiger omgaan met water.

heerenveen bijlage

Dat moet je leren en daar word je steeds beter in. En dan wordt je beloond omdat je bespaart.”

Doorwaaiwoning Zo heeft bewuster omgaan met energie Hilda Hilverda uit Bolsward al een maandelijkse besparing opgeleverd van vijftig procent. En als het aan haar ligt wordt dat nog meer. Hilda: “Ik ben vanuit Oudega twee jaar geleden naar Bolsward verhuisd. In Oudega had ik een doorwaaiwoning. Vocht, tocht, niet geïsoleerd en niet comfortabel. Dat is nu veel beter. Heerlijk. Ik ben zelf al beter gaan letten op het gebruik en verbruik. Ik heb de droger de deur uit gedaan. De was hangt buiten of in het trapgat. Douchen doe ik ook korter dan voorheen. Na het gesprek met Johan ben ik nog verder gegaan met besparen. Ik heb nu bijvoorbeeld ledlampen, een stekkerdoos met een aan- en uitschakelaar en heb ventilators onder de radiatoren. Die verspreiden veel sneller de warmte in je huis. Wat zeker ook helpt is een verbruiksmanager. Dat is een app op mijn mobiel. Door de

Duurzaamheid special 2022

TEKST EN BEELD: RICHARD DE JONGE

eenvoudig te realiseren SNELLE BESPAARTIPS Besparing Investering Besparing MET investering per jaar: • Plaats een waterbespaarder • Gebruik een stekkerdoos met schakelaar • Plaats een waterbesparende douchekop • Voorzie je woning van tochtstrips • Plaats isolatiefolie achter de radiators • Vervang de lampen door ledlampen

€ 4,-

€ 10,-

€ 3,50

€ 50,€ 54,-

Enerzjyteam Fryslân:

Persoanlik kontakt en advys op maat “It sil jo net ûntgien wêze dat we ús de kommende jierren kollektyf ynsette moatte foar de enerzjytransysje. Kollektyf betsjut mei-inoar, stik foar stik, elkenien! Mar jo freegje josels faaks ôf wêr ‘t jo as partikulier begjinne moatte? Wat jo dwaan kinne?

Om jo hjir mei te helpen beskikt provinsje Fryslân oer in netwurk € 5,- € 54,fan enerzjycoaches. Tegearre mei gemeenten, enerzjykoöperaasjes, € 20,- € 30,wenningkorporaasjes, enerzjyadviseurs € 2,- € 5,en oare partijen binne de enerzjycoaches per lamp per lamp troch de hiele provinsje aktyf. Sy stelle mei jo as wenningeigner of hierder in plan op om enerzjy te besparjen. De Besparing Besparing ZONDER investering per jaar: enerzjycoaches besjogge mei jo hokker enerzjybesparringen en maatregels foar jo wenning mooglik binne. Der • Douche een minuut korter € 27,wurdt sjoen nei gewoanten, kosten, • Zet de verwarming lager, mooglike besparringen en planning. De per graad lager € 50,enerzjycoach komt yn totaal trije kear by • Laat apparaten niet op stand-by jo del om alles goed troch te nimmen, út staan, maar zet ze helemaal uit € 75,te rekkenjen en by te hâlden om sa mei• Hang gordijnen achter de verwarming en niet er over en plaats meubels op inoar ta in moai resultaat te kommen. afstand van de verwarming € 80,• Verwarm alleen de ruimtes Ferline jier wie in goed jier foar it waar je bent € 85,Energzyteam Fryslân. Yn alle Fryske • Droog de was buiten of in het gemeenten wurde no enerzjycoaches trapgat in plaats van in de droger € 100,ynset. We ha in eigen oplieiding yn Fryslân om energiecoach te wurden en der binne al sa’n santich Weten wat er bij u in de gemeente mogelijk is? Kijk op: www.energieteamfryslan.frl enerzjycoaches aktyf. We sjogge dat hieltyd mear ynwenners fan it netwurk fan enerzjycoaches heard hawwe en in petear oanfreegje. Persoanlik winskje ik feedback die je krijgt, word je heel bewust van Broeren: “Het is een sneeuwbaleffect. Buren elkenien foar 2022 in enerzjycoach ta. het gebruik en het gevolg. Ik zou graag in de en vrienden die het elkaar vertellen dat ze een Sjoch op enerzjyteamfryslan.frl nei de toekomst nog zonnepanelen en een via de app energiecoach langs hebben gehad. Wat je ziet mooglikheden yn jo gemeente, en meld jo bedienbare klokthermostaat willen.” is dat het voor de meeste mensen een sport oan! De enerzjycoach komt graach by jo wordt.” Overigens is het niet met één bezoekje del, fergees en folslein frijbliuwend!” Bewustwording gedaan. De energiecoach komt in totaal drie Toen alles nog beschikbaar was, was het: keer bij je langs. ‘Zet alles maar aan’. Bewustwording Besparing delen is nu het toverwoord geworden. Niet Om kinderen al jong kennis te laten maken meteen kiezen voor een apparaat met energiebesparing is er ‘Met energie kun je met een snoer, maar gewoon een lachen’. Dat is een educatief programma voor ouderwetse fluitketel in plaats van basisscholen. Broeren: “Het is gemakkelijk voor een elektrische waterkoker. En als te stellen dat kinderen supergemotiveerd zijn. je daar toch voor kiest, dan goed Die hebben nog het idealistische dat ze op kijken naar het energieverbruik. Er de aarde moeten passen en vragen aan hun zijn meerdere ingangen om met ouders wat zij er aan doen. energie aan de gang te gaan. Geld, comfort en klimaat zijn de Tip van de energiecoach om de jeugd in het belangrijkste drijfveren. En dan is er nog besparen te betrekken, is ze letterlijk te belonen. één, volgens Johan Broeren: je wilt er bij “Ik ken een echtpaar dat de besparing van 300 horen. Je wilt mee in de energietransitie. euro deelde met hun zoon. Dan doe je het écht Enerzjydeputearre Sietske Poepjes samen”, besluit Johan Broeren. provinsje Fryslân.

€ 9,-

heerenveen bijlage

VACATURE

Wasser (m/v)

Wasserij De Blinde is sinds 1913 dé specialist in textielreiniging voor hotels, recreatie en restaurants en is gevestigd in Heerenveen. Sinds 2019 maakt het deel uit van Blycolin.

Wat ga je in deze functie doen?

Je krijgt een gedegen opleiding waarin je alle werkzaamheden van de afdeling gaat leren. Een wasser sorteert het wasgoed en is verantwoordelijk voor verschillende werkzaamheden binnen de wasserij. Deze houdt ook toezicht op het verloop van het geautomatiseerde wasproces, wel handig om dan precies te weten waar je om moet denken. Je leert dan ook hoe je de machines moet laden en lossen en raakt bekend met de verschillende werkplekken, werkmethodieken en de rol die jij hierin gaat spelen. Jouw werkzaamheden moeten aan de kwaliteits- en kwantiteitseisen van zowel de onderneming als de wettelijke eisen voldoen. Als wasser heb je straks een afwisselende baan en ben je de “spin in het web” op de afdeling.

Kerntaken van de wasser zijn:

moderne bedrijf met een oppervlakte van 8.500 m2 zetten wij ons met ca. 100 betrokken medewerkers en Friese nuchterheid in voor smetteloos linnen en schone kleding. Zo draagt beleving van gastvrijheid en service.

Reageren Ben je geïnteresseerd in deze functie, stuur dan je reactie (CV + motivatie) naar:

Jij bent:

Elsa Faber | HR-medewerker HR@deblinde.nl

leergierig; kwaliteitsgericht; zorgvuldig en precies; collegiaal en flexibel ingesteld; een prettige persoon om mee samen te werken!

- Reageren kan t/m 31 januari 2022 - Acquisitie n.a.v. deze vacature wordt niet op prijs gesteld.

Jij hebt: • • • •

horecawasserijen in Nederland. Vanuit ons

Wasserij De Blinde bij aan de kwaliteit en de

• het sorteren van wasgoed; • het laden, bedienen en lossen van de wasmachines en wasstraten; • het bedienen van de machines en zorgdragen voor en toepassen van de juiste programma’s op de verschillende terminals; • toezicht houden op de juiste werking van de aanwezige machines; • het tijdig inschakelen van de leidinggevende bij problemen; • controle van de binnengekomen goederen; • het doen van verbetervoorstellen t.a.v. het wasproces; • het uitvoeren van diverse kwaliteitscontroles.

• • • • •

Wasserij De Blinde is één van de grootste

een afgeronde basisopleiding op MBO-2 niveau; een goede beheersing van de Nederlandse taal of bent bereid tot het volgen van een cursus; ervaring binnen een productieomgeving is een pré; de beschikking over eigen vervoer i.v.m. onregelmatige werktijden.

Wat bieden wij?

• Een afwisselende baan en een goede werksfeer; • Wasserij De Blinde voorziet je van een interne en later gecertificeerde opleiding waardoor jij de functie goed kunt uitoefenen! • Inschaling volgens de CAO Textielverzorging; • Een 36-urige werkweek in dagdienst (4 dagen); • Wij geloven in duurzame relaties, daarom zijn wij op zoek naar medewerkers voor langere tijd.

LEEUWARDERSTRAATWEG 134 - HEERENVEEN

HAVIKSHORST 35 - HEERENVEEN

HEIDEBUREN 25 - HEERENVEEN

VRAAGPRIJS: € 1.140.000 K.K.

VRAAGPRIJS: € 339.500 K.K.

VRAAGPRIJS: € 399.000 K.K.

HUIS

VERKOPEN? BEPAALT WAT JE BETAALT

Bij Makelaardij Friesland heb je een hoop te kiezen. We hanteren namelijk verschillende beloningsvormen. Naar welke gaat jouw voorkeur uit? Misschien heb je voorkeur voor bijvoorbeeld de ‘reguliere’ courtage, waarbij je ons een bepaald percentage van de koopprijs betaalt. Wil je liever van tevoren weten wat de kosten zijn? Kies dan voor een vast tarief.

JOB HOLKEMAWIJK 2 - JUBBEGA

HOOFDSTRAAT 2 - BEETSTERZWAAG

VRAAGPRIJS: € 945.000 K.K. VERKOCHT ONDER VOORBEHOUD

VRAAGPRIJS: € 1.795.000 K.K.

Kantoor Leeuwarden:

Kantoor Drachten:

058 244 91 00

0512 36 80 36

Kantoor Heerenveen:

Kantoor Sneek:

0513 23 21 80

0515 76 80 08

Of kies voor een resultaatafhankelijke courtage. Verkopen wij jouw huis boven de vraagprijs? Dan betaal je ons een percentage over het verschil tussen vraagprijs en uiteindelijke koopsom. Welke vorm van beloning je ook kiest, onze tarieven zijn altijd op basis van ‘geen verkoop, geen kosten’. Geen resultaat betekent dus geen kosten voor jou,100% no cure, no pay!

JIJ.FRL

Duurzaamheid special 2022 13 Onderstaande gegevens zijn gebaseerd op de beschikbare gegevens van 2019 en zijn samengesteld door Stichting Freonen fan Fossylfrij Fryslân. Meer weten? Zie www.fossylfrij.frl Met z’n allen op naar een fossylfrij fryslân!

Wat cijfers op een rij...

Geregistreerde elektrische personenauto’s (percentage), incl. hibryde

percentage aantal

Nederland Friesland De Fryske Marren Heerenveen Súdwest-Fryslân

2,4 1,5 0,9 1,7 0,9

241.000 5.330 325 584 471

Let op! Bij elektrische auto’s zijn ook veel lease auto’s die geregistreerd staan bij de lease maatschappijen, die niet in Fryslân zijn gevestigd.

Aantal (semi) publieke oplaadpunten

Aantal woningen met (geregistreerde) zonnepanelen

percentage aantal

Nederland Friesland De Fryske Marren Heerenveen Súdwest-Fryslân

12,5 17,5 17,9 17,7 16,6

976.750 52.542 4.154 4.165 6.958

aantal

Nederland Friesland De Fryske Marren Heerenveen Súdwest-Fryslân

67.000 1.440 76 186 112

Aantal windturbines aantal

Nederland Friesland

2.032 303

Elektriciteitsproductie

kWh (mln.)

Nederland Friesland

7.429 415

Bron: opendata.cbs.nl

heerenveen bijlage

30 LIFESTYLE TRENDS MMOOI SKIN&BEAUTY

DUURZAAM ONDERNEMEN:

GEEN LUXE MAAR EEN MUST! Als je in je bedrijf bewust bezig bent met duurzaamheid, probeer je dat op verschillende manieren door te voeren. Het is in ons aller belang om bewuster met ons leefmilieu om te gaan en te zorgen dat ook onze nakomelingen van onze mooie wereld kunnen blijven genieten. We leven in een wereld waar de klok begint te tikken als het aankomt op het redden van het klimaat. Veel bedrijven zijn daarom stappen aan het zetten op het gebied van duurzaamheid, ook in de cosmeticabranche. Als kleine ondernemer kun je ook zeker je steentje hieraan bijdragen!

DUURZAAMHEID ALS UITGANGSPUNT VAN JE MERK

Het is belangrijk dat je als ondernemer weet wat je koopt. Het begon voor ons met het kiezen voor een product dat aan onze eigen verwachtingen zal voldoen, maar ook dierproefvrij, parabenenvrij, glutenvrij en vegan is. Om de houdbaarheid te verbeteren moeten de producten in een tube of luchtdichte verpakking zitten, zodat er geen zuurstof bij kan komen en de werking van de kostbare ingrediënten optimaal blijft. Gelukkig hebben wij dat product gevonden en werken we daar nu ruim zes jaar mee. Onze leverancier heeft ook niet stilgezeten: de verpakkingen en verzenddozen worden gemaakt van FSC gecertificeerd en milieuvriendelijk materiaal. De dozen worden – in plaats van met piepschuim - gevuld met maischips, welke biologisch afbreekbaar zijn. Inmiddels is 90% van de verpakking recyclebaar of bio-afbreekbaar en is er een begin gemaakt met refill verpakkingen. Deze refill verpakkingen bevatten 92% minder plastic en helpen een besparing te realiseren van 95,6% olie en 95,7% uitstoot van broeikasgassen in vergelijking met de huidige

verpakkingen. Met een ludieke actie stimuleren we onze klanten om hun lege verpakking te retourneren tegen een aantrekkelijke korting. Omdat een betere wereld altijd bij jezelf begint en elk klein stapje er toch één vooruit is, zijn wij in de salon ook begonnen met het vervangen van dagelijkse artikelen door milieuvriendelijke alternatieven. Wij gebruiken biologisch afbreekbare schoonmaakmiddelen, hebben onze lampen vervangen door ledlampen en zijn bewuster bezig met het scheiden van ons afval. Een groot deel van onze stroom wordt opgewekt door zonnepanelen. In de huidige tijd is klimaatbewustheid een onderwerp dat leeft onder de mensen. Men is zich bewuster van de consequenties van zijn of haar keuzes. Er valt nog veel te winnen, elke stap is er één, een betere wereld begint bij jezelf, maar samen kunnen we het verschil maken!

MARIAN MEIRMANS (MIDDEN) EN MARA (LINKS) EN MINDY schoonheidsspecialist MMOOI Skin&Beauty - www.mmooiheerenveen.nl

InterieurTrend 2022 In de interieurtrend ‘The New Raw’ van 2022 herontdekken we de industriële en natuurlijke woonstijl en combineren we het beste uit twee woonwerelden. Met een ingetogen kleurenpalet van grijstinten, bruinnuances en zwart verzamelen zich veelal slanke woonitems met een rauw randje. Soms grof, soms verfijnd, soms hard en soms zacht; samen creëren ze een bijzondere woonsfeer, waar je nauwelijks kleur voor nodig hebt. BRON: MARKET SET

BRON: BODILSON

DE IMPERFECTIE VAN ECHTE MATERIALEN

PETRA DE JONG Interieurstylist Interno Styling - www.internostyling.nl

Een nieuw begin in deze woontrend krijgen ecologisch katoen, hergebruikt leer, metaal, rubber, kurk en papier en oud doorleefd hout. Ambachtelijk geweven wol, grove bouclé, biologisch katoen en linnen, organische gevormde kurk, grillig keramiek en droogbloemen worden naar hartenlust gemixt met verweerd tin, brons, zwart metaal en stoer beton. Zo creëren we een luxe, doch doorleefde woonsfeer waarin alles kan en mag.

En hoe leuk is het, deze materiaal combinaties hoeven verreweg van perfect te zijn! Er zijn veel duurzame merken die ook in 2022 een steentje bijdragen aan een betere wereld voor mens en milieu. In deze merken ontluikt, in een trendy stijl, de rauwe schoonheid van gerecyclede materialen. Een stijlvolle groet!

GROOTHEERENVEEN.NL

BY-KEES

AANDACHT VOOR

DUURZAAMHEID Elke dag is er wel iets in het nieuws over duurzaamheid. Op hoog niveau worden er afspraken gemaakt en doelen gesteld. We moeten hier allemaal aan meewerken. Ook kleine bedrijven en individuele huishoudens kunnen best veel doen om mee te helpen aan een beter evenwicht tussen mens, milieu en economie.

bestekzakjes of herbruikbare. Gebleekte servetten of FSC servetten. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Wat er niet aankomt, hoeft er ook niet af… zo is het ook met afval: wat je niet binnenhaalt, hoeft er ook niet uit. Het zijn maar kleine dingen, maar wat als iedereen er op zou letten? Als we allemaal met onze tas met bakjes en bekers en emmertjes onze boodschappen gingen halen in de winkel? Je zult er nu om lachen, maar wat zou het veel schelen.

Duurzaamheid is ook goed voor jezelf zorgen, goede voeding tot je nemen en een SHAMÉ KEESMAN Koffiegek, barista gezonde levenswijze volgen. By-Kees - www.by-kees.nl Natuurlijk heeft alles weer met geld te maken. Vaak willen ondernemers en gezinnen die juiste keuzes wel maken, maar houden de onkosten hen Als klein bedrijf (en ook als tegen. Wat zou het mooi zijn als de overheid gezin) is het belangrijk om iedereen bewust diegenen zou belonen voor het gebruik te maken van waar we mee bezig zijn. Niet van goed materiaal en voor het goed bezig zomaar de kraan aan als het niet nodig is, zijn voor het geheel. Nu moeten we om het koud water gebruiken als warm niet hoeft. juiste te doen, meer geld betalen en dat is De kachel wat lager, de was aan de lijn. toch eigenlijk onbegrijpelijk. Biologische Afval scheiden, geen eten weggooien maar producten, duurzame kleding, verantwoorde creatief denken over een andere manier van materialen, ze zouden allemaal een stuk consumeren. Het klinkt overdreven, maar goedkoper moeten zijn, dan zouden veel als je er mee bezig gaat en er aandacht voor meer mensen daar de voorkeur aan geven. hebt, is het nog leuk ook. We denken vaak dat kleine beetjes niet helpen. Ik ben ervan overtuigd dat dat wel degelijk een verschil maakt. Kijk naar de horeca. Een aantal voorbeelden: je hebt de keus uit gewone bekers of volledig afbreekbare. Plastic rietjes of rietjes van suikerriet of papier. Plastic bekers of bekers van suikerriet. Alles verpakken in een plastic zak of in eentje van papier... Wegwerp

Duurzaam

op reis

NYNKE DE VRIES Boekenliefhebber pur sang Boekhandel Binnert Overdiep www.binnertoverdiep.nl

We leven in een tijd waarin veel anders wordt, niets is meer hoe het was. Ik denk dat ook dit een onderdeel kan worden van onze veranderende maatschappij. We gaan het volgen…

ES E K XX

Januari is de tijd van goede voornemens en plannen maken voor de zomervakantie. Veel is helaas weer onzeker, wat kan en mag. Daarom hierbij twee boekentips over reizen, die ook nog duurzaam kunnen zijn. Dichtbij huis zijn ook mooie plekken. In ‘Net over de grens’ van Reisreport staan de mooiste en ook meest verrassende regio’s in België en Duitsland. Of u nu een weekend of toch langer weg wilt, in de lente, zomer, herfst of winter. Het boek bevat veel tips, achtergrondinformatie, foto’s, kaarten, wandel- en fietsroutes.

In ‘Duurzaam reizen’ van Zoë van Liere (onder andere van platformen Moderne Hippies en Professional Wild Child) staan vijftien inspirerende bestemmingen in Europa voor iedereen die duurzaam en verantwoord op reis wil gaan. Met praktische tips die groener reizen gemakkelijker maken, zoals een groene paklijst, een stappenplan voor het kiezen van het juiste vervoermiddel en feitelijke informatie over de uitstoot die we maken.

NUMMER 01 • 2022

Column

caleidoscoopheerenveen.nl

JANNIK LOUWES, OPBOUWWERKER BIJ CALEIDOSCOOP

BRANDED CONTENT

LTB

TEKST EN BEELD RICHARD DE JONGE

SCHILDERSGROEP DRIE SCHILDERSBEDRIJVEN ONDER ÉÉN NAAM

Schildersbedrijf Lenis ging vijf jaar geleden een samenwerking aan met Tichelaar Schilders in Heerenveen en Tichelaar Schilders slokte twee jaar geleden Bootsma Schilders op in Hommerts. Al die tijd behielden de drie bedrijven hun eigen identiteit. Zo kon het gebeuren dat een opdracht werd verleend aan Lenis, er een busje voor kwam rijden van Bootsma en er schilders uitstapten in een overall van Tichelaar. Niet erg duidelijk. Daar is sinds 1 januari een eind aan gekomen want de drie bedrijven gaan verder onder één naam: LTB Schildersgroep, waarbij de drie letters staan voor de namen van de drie bedrijven, dat is helder. LTB Schildersgroep zetelt in Wolvega, heeft 35 schilders in dienst, vijf mensen op kantoor en wordt geleid door de zwagers Teunis Bakker en Sjaak Lenis. De LTB Schildersgroep heeft Noord-Nederland als werkgebied. Bakker: “Voor de klant verandert er niets. Het is vooral voor de interne organisatie. Als je links een BV hebt en rechts eentje, wordt alles aan elkaar doorbelast. Dat is nu niet meer zo en maakt het een stuk eenvoudiger.”

BAND De breedte van het bedrijf is de specialisatie. Bakker: “Behangen voor de particulier, het fijne werk bij de mensen thuis of het schilderen van een bedrijfshal, we hebben net zoveel aandacht voor de zakelijke klant als voor de particulier. We gaan voor de relatie. Het is goed dat je het nu leuk hebt, maar het is nog beter als je over tien jaar nog een band hebt. Het gaat erg goed, we hebben een goed gevulde orderportefeuille. We merken wel dat de zakelijke markt korter inkoopt dan voorheen. Soms krijg je vier weken van

tevoren opdracht voor een omvangrijke klus. Plan-technisch is dat wel eens lastig, maar ook een uitdaging. We zijn een familiebedrijf met schilders-DNA en hebben samen meer dan 200 jaar ervaring, we staan dichtbij de klant, zijn innovatief en door het samengaan staan we sterker.”

ÓNZE ENERGIE TRANSITIE Heerenveen staat voor een grote uitdaging ten aanzien van duurzaamheid, het klimaat en een toekomstbestendige leefomgeving. Het klimaatprobleem is er eentje van wereldniveau, maar ook dit soort problemen moeten uiteindelijk lokaal worden opgelost. Want ook al worden beslissingen van bovenaf gemaakt, de klimaatproblemen raken ons allemaal. De energietransitie valt of staat bij het draagvlak dat er is bij de lokale inwoner. Terwijl ik op de fiets zit, onderweg naar mijn werkgebied, vraag ik mezelf af welke rol er voor mij is weggelegd in relatie tot leefbaarheid en de energietransitie. Ik heb zelf al meerdere informatieavonden bezocht waarin het belang van duurzaamheid wordt toegelicht. Het zijn bijeenkomsten die door het moeilijke taalgebruik soms lastig te volgen zijn. Als opbouwwerker is het mijn taak om verbinding te zoeken en bruggen te bouwen met betrekking tot de leefbaarheid. Als het om de energietransitie gaat is er alleen wel een hele grote afstand te overbruggen. Voor veel inwoners van Heerenveen zijn de klimaatproblemen een ver-van-mijn-bed-show, ook al is dat het in werkelijkheid niet. Ik denk dat het belangrijk is om met de mensen in gesprek te gaan. Niet alleen om de urgentie, maar ook om het persoonlijke belang van de energietransitie op een heldere manier en in gewone taal uit te leggen. Het gebrek aan draagvlak heeft namelijk niet met onwil te maken. Mensen met een smalle beurs maken zich bijvoorbeeld al snel zorgen om de extra kosten die energietransitie met zich mee kan brengen. Vaak mist ook het gevoel van eigenaarschap. Alleen met hoor en wederhoor kan duidelijk worden uitgelegd dat het om ‘onze’ energietransitie gaat. Vanuit mijn ervaring als opbouwwerker weet ik als geen ander dat meedenken één van de belangrijkste voorwaarden om mee te doen. Bovendien maken vele

kleine stappen al een groot verschil. De bank voor de kachel weghalen bijvoorbeeld, zorgt voor een vermindering van het energiegebruik en van de daarbij komende kosten. Eenmaal aangekomen in mijn werkgebied vraag ik de inwoners dan ook gewoon op de man af waar ze aan denken bij de woorden duurzaamheid en energietransitie, zodat ik weet welke onzekerheden ten aanzien van alle veranderingen een rol spelen. Ik leg vervolgens uit dat er ook kansen zijn: om sociale verbanden weer nieuw leven in te blazen, mee te denken over de toekomst van de buurt, of misschien wel een nieuwe invulling te geven aan het groen in de straat. Natuurlijk dragen we als inwoners van Heerenveen met z’n allen de lasten, maar laten we vooral de lusten niet vergeten. Terwijl ik terugfiets naar kantoor besef ik ineens dat mijn rol in dit geheel eigenlijk vrij duidelijk is. Wij opbouwwerkers staan dichtbij de mensen, zijn veel aanwezig in ons werkgebied en kunnen de inwoners helpen hun stem te vinden, om die vervolgens te laten horen. Het is niet dé energietransitie, maar ónze energietransitie en laten we die vooral samen eigen maken. Door met z’n allen op ieders eigen manier en naar de eigen mogelijkheden aan een duurzamere wereld te werken. Samen.

heerenveen // GEZOND&FIT

GROOTHEERENVEEN.NL

TEKST HANNAH ZANDBERGEN

BRANDED CONTENT

OUDESCHOOT BEREIDT ZICH VOOR OP DE TOEKOMST In Oudeschoot is, zoals in veel dorpen, een Vereniging voor Plaatselijk Belang actief. Deze vereniging houdt zich bezig met alles wat met het dorp te maken heeft: van buurthuis tot geluidsoverlast tot verkeersdrempels. PB Oudeschoot ging een grote stap verder dan dat. Zij hoorden over een flinke gemeentesubsidie voor duurzame projecten en besloten: “Dat kunnen we niet laten liggen.” “We zagen een mooie mogelijkheid om Oudeschoot op verschillende vlakken een heel stuk vooruit te helpen. Daarom zijn we ervoor gegaan”, vertellen Pieter Lantermans en Eeltje Bakker, respectievelijk voorzitter en vicevoorzitter van PB Oudeschoot. En met succes: het idee van PB Oudeschoot werd uitgekozen als één van de vijf ‘Groene Gangmakers’ van het LEEF-project, het Lokaal Energie Experimentenfonds. In april 2021 wonnen ze maar liefst 100.000 euro om hun idee verder te gaan onderzoeken. Lantermans en Bakker zijn de twee initiatiefnemers van het idee.

POSITIEF IN HET NIEUWS Pieter Lantermans: “Er waren tien ideeën ingediend. Dat van ons had veel pluspunten, dus we waren niet heel verrast dat we de prijs wonnen. We scoorden hoog op sociaal draagvlak, omdat er al veel betrokkenheid in de wijk is. Een minpunt was wel dat het een groot, veelomvattend idee is.” Het is inderdaad een ambitieus voorstel wat er ligt: de bedoeling is om de Uitvindersbuurt aardgasvrij te maken. Deze buurt ligt langs de snelweg A32. Onder de groenstrook tussen snelweg en bebouwing komt een groot warmtepark, van waaruit de woningen worden verwarmd. De geluidswering wordt toekomstproof gemaakt en het Foto prijsuitreiking Groene Gangmakers (foto: Mustafa Gumussu, Fotopersbureau Heerenveen) park krijgt een opknapbeurt. Pieter: “Als bestuur waren we al langer bezig met een aantal zaken. De snelweg loopt vlak langs de wijk, de oudere woningen zijn niet toekomstbestendig. Bovendien vinden we dat de Uitvindersbuurt ook wel eens positief in het nieuws mag komen, want er wonen veel enthousiaste mensen die zich inzetten voor het dorp.” Eeltje Bakker: “Pieter en ik zijn ons heel bewust van de energietransitie en wat hierbij komt kijken. De huurwoningen zijn behoorlijk gedateerd, waardoor energiekosten onnodig hoog kunnen oplopen. We willen juist dat deze woningen als eerste aangepakt worden. Met dit voorstel komt het allemaal heel mooi bij elkaar: de geluidswering, de energietransitie én een positief geluid over de wijk.”

PORTEMONNEE Pieter Lantermans en Eeltje Bakker zijn dan ook niet over een nacht ijs gegaan. Meerdere

“HET KOMT ALLEMAAL HEEL MOOI BIJ ELKAAR: DE GELUIDSWERING, DE ENERGIETRANSITIE ÉN EEN POSITIEF GELUID OVER DE WIJK” Eeltje Bakker kijkt op het dak (foto: Marleen Annema / gemeente Heerenveen)

partijen leverden een bijdrage, waaronder Hoekstra Installatietechniek en woningbouwvereniging Accolade. Pieter: “Vanaf het begin hebben we ook de bewoners actief meegenomen. De buurtvereniging is enthousiast en ook de bewoners die we gesproken hebben, waren eigenlijk allemaal positief. Dat was voor ons wel een bevestiging dat we op de goede weg zaten. Natuurlijk hopen we ook dat dit zo blijft. Uiteindelijk moet toch de bewustwording ontstaan dat duurzame energie de bewoners geld scheelt. Het is de bedoeling dat energiecoaches samen met de bewoners gaan kijken naar de energielasten: wat betaal je, en waar kun je op besparen? De afgelopen maanden is dat alleen maar actueler geworden.”

ENORME BAK VLOEISTOF

Pieter Lantermans

Het is dus de bedoeling om onder de groenstrook een enorm warmtepark te plaatsen. Wat moeten we ons hierbij voorstellen? Pieter legt vol enthousiasme de technische details uit: “Op de geluidswal willen we thermische zonnepanelen plaatsen. Dit zijn zonnepanelen die warmte genereren. De warmte wordt opgeslagen in vloeistof: een groot zwembad onder

de grond. Dat kun je zien als een verwarmingsketel. De vloeistof gaat via een netwerk naar de woningen toe. Zo kun je warmte die je ’s zomers genereert met zonnepanelen opslaan voor in de winter. Er is dan geen back-up nodig. In Nagele hebben we iets soortgelijks gezien, maar dan voor minder woningen. Heel indrukwekkend. Die bak vloeistof is enorm goed geïsoleerd. Boven

OPBOUWWERKER ONDERSTEUNT

Opbouwwerkers van Caleidoscoop ondersteunen bewoners in buurten, wijken en dorpen bij het aanpakken van problemen of het realiseren van wensen in de eigen leefomgeving. Jannik Louwes is opbouwwerker in Oudeschoot. “Ik help Plaatselijk Belang waar dat nodig is. Als deze plannen straks concreter worden, kan het mijn rol zijn om hen te ondersteunen en te adviseren bij het creëren van draagvlak onder de bewoners.”

de grond merk je er niets van. Het is wel noodzakelijk om de huizen goed te isoleren, omdat de temperatuur van zo’n warmtenet lager ligt dan die van centrale verwarming. Ook willen we op de platte daken van de Uitvindersbuurt zonnepanelen plaatsen.”

VOORBEREID OP DE TOEKOMST Tot zover de theorie. In de komende tijd gaat PB Oudeschoot onderzoek doen naar de haalbaarheid van dit plan. “Kan dit allemaal echt? Wat levert het op en wat gaat het kosten? Dat zijn de vragen waar we ons nu op gaan richten”, aldus Eeltje. “We zijn daar nog niet echt mee van start gegaan, want we hadden een tekort aan mensen. Vanaf januari gaan we echt los. We zijn ook dringend op zoek naar mensen uit de wijk die ons willen helpen. Dus als je een bijdrage wilt leveren, neem dan contact met ons op!” Pieter: “We zien steeds meer partijen enthousiast worden. Er gaat echt iets gebeuren in Oudeschoot! We hopen dat we iets moois kunnen neerzetten, zodat bewoners straks goed op de toekomst zijn voorbereid.”

BINNENKORT IN HET THEATER FEBRUARI

MAART

01 03 16 17 18 19 23 24 25 26 27

BAKCHANTEN

TESTAMENT/ODE AAN LENNAERT NIJGH 75 JR.

DE MEIDEN VAN LOS

GEERT MAK

VRÉNELI STADELMAIER

PAULIEN CORNELISSE

REMY VAN KESTEREN

MICHA WERTHEIM

A SEAT AT THE TABLE

LENY BREEDERVELD, RENÉ GROOTHOF

WAT SOESTO!

TON KAS

ALEX PLOEG

TIM HONNEF

ERNST, BOBBIE EN DE REST (4-8 JR)

CONNY JANSSEN DANST

JASPER VAN DER VEEN

HER MAJESTY

STEMMEN OP ZOLDER, DE MATTHÄUS PASSION VOOR KINDEREN (7+)

THEATERGROEP ALUIN | AANVANG: 20:15

LUSTEN EN LASTEN | AANVANG: 20:15

MAN || CO

WHAT A TIME TO BE ALIVE | AANVANG: 20:15

TIM FRANSEN

DE MENS EN IK | AANVANG: 20:15

SLÄPSTICK

THE ROARING TWENTIES | AANVANG: 20:15

DUTCH EAGLES

GOLD | AANVANG: 20:15

ZOUTMUS

JUNGLEPRINTER | AANVANG: 20:15

DE REIZIGER | AANVANG: 20:15

FREARK SMINK, KLAASJE POSTMA / PIER 21 | AANVANG: 20:15

EGO | AANVANG: 20:15

ERNST EN BOBBIE WETEN HET NIET MEER | AANVANG: 14:00 + 16:00

JIM DE GROOT, JOSEE KONING E.A. | AANVANG: 20:15

GROTE VERWACHTINGEN | AANVANG: 15:00

F*UCK DIE ONZEKERHEID | AANVANG: 20:15

AANSTALTEN | AANVANG: 20:15

REMY. & THE ANALOGUE ROBOT ORCHESTRA | AANVANG: 20:15

VOOR HEEL EVEN (TRY-OUT) | AANVANG: 20:15

BLACK SHEEP CAN FLY | AANVANG: 20:15

BEST OF… | AANVANG: 20:15

WAT HIJ NOOIT VERTELDE… | AANVANG: 15:00

HOME (REMAKE) | AANVANG: 20:15

HET DREIGT VOLSLAGEN GOED TE KOMEN | AANVANG: 20:15

ARE YOU READY FOR THE COUNTRY? | AANVANG: 20:15

RUDOLF NAMMENSMA | AANVANG: 15:00

KIJK VOOR HET COMPLETE AANGEPASTE PROGRAMMA EN MEER INFORMATIE OP DE WEBSITE!

HET HOUTEN HUIS (10+)

DE MATTHEUS PASSIE

BONITA AVENUE

BLINDE VLEK | AANVANG: 19:15

SHARON KIPS, JOB HUBATKA, MUSICA EXTREMA | AANVANG: 20:15

HAJO BRUINS, ODA SPELBOS E.A. | AANVANG: 20:15

WWW.POSTHUISTHEATER.NL

CULTUUR een nieuwe blik op…

UITGAAN

GROOTHEERENVEEN.NL

TEKST EN BEELD JANITA BARON

MUZIKALE MOEDER NATASJA DE ROO EN HAAR ‘MIA MUSICA’

“Muziek maken is echt een uitlaatklep” Even voorstellen: dit is Natasja de Roo, 36 jaar. Natasja is medisch analist geweest, maar ze koos er een aantal jaren geleden voor om op de eerste plaats moeder te zijn voor haar vier kinderen Nienke (12), Sietse (9), Jurre (7) en Thijs (5). Als het gezin in Oranjewoud komt wonen begint het te kriebelen: tijd voor zichzelf, tijd voor muziek. Inmiddels heeft Natasja haar droom helder én de nieuwe locatie is klaar voor de nieuwe leerlingen van ‘Mia Musica’. Liefde voor muziek zat er altijd al in bij Natasja. Ze kende als kleine meid alle liedjes uit haar hoofd en zag haar ouders piano en gitaar spelen. “Toen ik de kans had en oud genoeg was heb ik het mezelf aangeleerd. Mijn ouders hielpen mij op weg, zodat ik vervolgens zelf weer verder kon puzzelen.” Dat blijkt een kenmerk van Natasja: alles zelf willen uitvogelen en aanleren.

Laboratoriumonderzoek We verklapten het al in de inleiding, Natasja heeft een andere achtergrond. Ze is afgestudeerd in medische microbiologie en biomedische research. “Ik vind het interessant hoe ziekteprocessen op celniveau plaatsvinden. Ik ben heel analytisch aangelegd. Ik was al sinds mijn vijftiende gefascineerd door epidemieën, enzovoort. Vond het heel erg interessant hoe een onzichtbaar iets als een virus een mens ziek kan maken. Na mijn opleiding ben ik zeven jaar analist geweest in de medische microbiologie. Als ik nog een paar jaar had doorgewerkt had ik nu wellicht de corona PCR gedraaid!” Maar, het bedrijf waar ze werkte, ging reorganiseren. Er moesten mensen uit. Natasja was op dat moment in verwachting van haar derde kind en had een vast contract. Toch koos ze er doelbewust voor om vrijwillig op te stappen. “Ik zag het als een kans om mijn droom uit te laten komen en naar het conservatorium te gaan! Ik maakte op dat moment te weinig muziek voor mijn gevoel. Het was zeker niet genoeg om mezelf te zijn…”

Een gouden kans? Dus ging Natasja een voortraject in met een in de wereld van de muziek bekende (privé)leraar om zich voor te bereiden op het conservatorium. Helaas bleek het lastig om deze vooropleiding voor directie te combineren met een jong gezin. Laat staan het conservatorium zelf, besefte Natasja. Ze hakte opnieuw een knoop door: waar zij en haar man eerder beiden parttime werkten ging haar man nu fulltime werken en Natasja bleef thuis bij de kinderen. Achteraf gezien was het een verkeerde beslissing. “Ik dacht altijd dat ik niet zoveel mensen om mij heen nodig heb. Maar op een gegeven moment wordt je wereld zo klein dat het aan alle kanten gaat knagen.” En, Natasja miste opnieuw de muziek. Wat nu?

Zes instrumenten Natasja’s oerinstinct komt terug: alles zelf willen uitvogelen en aanleren. Daardoor speelt ze momenteel zes verschillende instrumenten die ze ook allemaal repeteert gedurende de week. Naast keyboard, gitaar, trombone, trompet en cornet is daar een aantal maanden geleden drums bij gekomen. Zoals je zult verwachten: Natasja volgde zeven lessen bij een drumleraar en vogelt de rest thuis uit. “Ik ben muzikaal aangelegd, dus pak ik het snel op. Ik vind het

ook hartstikke leuk, dan oefen je veel en dan gaat je ontwikkeling snel!” Nu alle vier de kinderen naar school gaan heeft Natasja thuis weer de tijd en ruimte. Vorig jaar verbouwde haar man de garage om tot lesruimte en nu staan al haar instrumenten in deze fijne ruimte. Natuurlijk moet het huishouden ook gebeuren, maar na een paar uurtjes kan ze dan heerlijk haar lesruimte induiken om bijvoorbeeld een uurtje te schrijven aan haar lesprogramma of om muziek te maken.

Trombone op nummer één Trouwens, de trombone staat wel op nummer één. Dat is echt haar lievelingsinstrument. “Toen ik vijftien was hadden mijn ouders het niet zo ruim. Daarom moest ik de trombonelessen zelf betalen.” Toen Natasja genoeg gespaard had, sloot ze zich aan bij de muziekvereniging. Andere muziekverenigingen volgden door de jaren heen, waaronder Excelsior Ouwsterhaule, het Frysk Fanfare Orkest en Bigband Heerenveen. Tegenwoordig speelt ze cornet bij Brassband Advendo Oudeschoot én heeft ze nog steeds tromboneles: “Al was het maar voor het op hoog niveau samen spelen met mijn docent!” Inmiddels heeft ze alle diploma’s die je als amateur kunt halen.

“Mijn wens is om kinderen te laten ervaren wat de kracht van samen muziek maken is en wat muziek voor je kan betekenen!” Altijd muziek Van jongs af aan blijkt Natasja nooit zonder muziek gekund te hebben. “Muziek maken is echt een uitlaatklep voor mij.” Bij frustratie gaat ze bijvoorbeeld even heerlijk drummen. Na het spelen is ze de emotie kwijt en is er rust én ruimte voor blijheid. Ze past dan ook regelmatig het instrument aan, aan datgene waar ze op dat moment behoefte heeft. “Het is eigenlijk gewoon onderdeel geworden van hoe je leeft”, meent Natasja. Daarmee is de eerdergenoemde verbouwde ruimte een uitkomst. Natasja droomt er nu van om bandleider te worden van een (eigen) kinderband en mensen en kinderen te verbinden door muziek. Daarnaast gelooft ze in haar zelf opgezette muziekprogramma

om kinderen kennis te laten maken met muziek. De eerste groep is op de helft van het basisprogramma en reageert fantastisch. Dat smaakt natuurlijk naar meer.

Wens “Mijn wens is om kinderen te laten ervaren wat de kracht van samen muziek maken is. Laten zien wat muziek voor je kan betekenen. Kinderen laten ervaren wat het met je doet!” Zolang haar groepen niet vol zitten doet Nataja er wat uitzendwerk naast. “Zo ben ik er af en toe uit en onder de mensen. Ik wil een nieuw geluid laten horen en bandjes vormen, daar heb ik tijd voor nodig!”

heerenveen // CULTUUR&UITGAAN

TEKST EN BEELD: JANITA BARON

CHRISTIAAN KUITWAARDS VERSTILDE LANDSCHAPPEN LATEN JE

“SCHILDEREN PAST MIJ ALS EEN Het atelier van kunstenaar Christiaan Kuitwaard ligt in een oase van menselijke rust in Oldeberkoop. Het grote raam, mét daglicht uit het noorden natuurlijk, biedt uitzicht op de tuin vol af en aan vliegende vogels. Regelmatig verstomt ons gesprek om te genieten van de prachtige dieren. Christiaan heeft veel geleerd van deze plek. “Je ziet de tuin veranderen voor je ogen.” Daarnaast trekt hij minimaal één keer per week de vrije natuur in om ‘en plein air’ te werken zoals dat officieel heet. De natuur legt hij vast in vele tekeningen, aquarellen en schilderijen. Inmiddels is zijn oeuvre uitgegroeid tot zo’n 1500 werken en is zijn kunst te zien in vele musea. Zijn ster is rijzende, tijd om de mens achter de kunst beter te leren kennen. Christiaan Kuitwaard werd in 1965 geboren in Sneek. Na de leao werd hij op zijn zestiende beroepsmilitair bij de Koninklijke Marine. Na vier jaar zat zijn diensttijd er op. Wat nu gedaan? “Ik wilde altijd schilderen en tekenen, deed dat ook veel, maar met mijn opleiding was er geen sprake van dat ik toegelaten werd tot de kunstacademie. Daarom deed ik een test en kreeg dispensatie om toch de illustratieopleiding te volgen”, vertelt Christiaan. Dat ging zo goed op de kunstacademie dat Christiaan er een tweede opleiding naast volgde, tot eerstegraads leraar. In 1991 studeerde hij in beide richtingen af.

THOM MERCUUR Als beroepsmilitair krijg je een premie. Christiaan besefte dan ook maar al te goed dat hij wel geld moet gaan verdienen. Sterker nog: “Als ik leraar word, kan ik daarnaast schilderen!” Dat was het plan. De eerste zeven jaar van zijn carrière waren de bekende magere jaren. Christiaan had veel invalbaantjes door half Friesland en schilderde ernaast. Hij was op zoek naar zijn eigen stijl. “De eerste zeven jaar heb ik totaal geen respons gehad. Ik schilderde en schilderde en werd overal afgewezen. Ik zag zelf ook wel dat mijn werk wisselvallig was en ging er vanuit dat het tot mijn vijftigste zou duren om wat te verkopen.” Totdat hij ontdekt werd door kunstkenner en galeriehouder Thom Mercuur. Mercuur blies leven in zijn carrière, zorgde voor een tentoonstelling, artikelen in de pers én dat het werk verkocht werd. “Dat is wel heel aangenaam, eindelijk respons. Dat heb je op een gegeven moment ook wel nodig, anders houd je het niet vol.”

WHITEBOXPAINTING Het bekende balletje is gaan rollen. Christiaan Kuitwaard is inmiddels 56 jaar, heeft meerdere tentoonstellingen op zijn naam staan én verkoopt voldoende om een goed leven te hebben. Eigenlijk is het best bijzonder, het vak kunstenaar, vindt hij. “Je doet iets waar niemand om vraagt!” Maar toch: “Schilderen past mij als een op maat gemaakt pak.” Hij geniet zichtbaar van het leven als kunstenaar. Hoe dat leven er dan uitziet? “Ik begin ’s ochtends met de regeldingetjes. Dat

Christiaan Kuitwaard: “De eerste zeven jaar heb ik totaal geen respons gehad”

is altijd meer dan je denkt: foto’s laten maken van werken, atelierbezoeken inplannen, talloze e-mails, enzovoort, enzovoort.” Daarnaast werkt hij momenteel aan twee vaste projecten, waarvoor iedere week één werk gemaakt wordt: Voor het project ‘Whiteboxpainting’ is hij inmiddels al ruim vijfhonderd schilderijen verder. Iedere week maakt Christiaan één schilderij in zijn zelfgemaakte white box. Elke keer een ander voorwerp, maar altijd op hetzelfde formaat van 28 bij 20 centimeter én in het wit uitgevoerd. Hierdoor komt er nadrukkelijk aandacht voor de lijnen, licht en schaduw en de essentie van schilderen: kijken. Christiaan begint niet zomaar met schilderen. Als een toneelmeester speelt hij met het licht op de voorwerpen in de white box. Daarnaast maakt hij ter voorbereiding van het schilderij altijd eerst een tekening. “Ik ben de baas over het stilleven. Elke keer komt er iets anders uit. Dat verbaast mij nog steeds.” Zelfs na al

KIJK VOOR HET LAATSTE (SPORT) NIEUWS UIT JE REGIO OP:

WWW.GROOTHEERENVEEN.NL HEB JE EEN REDACTIETIP? REDACTIE@GROOTHEERENVEEN.NL

die honderden werken blijft hij dit project op een consequente manier aanpakken. “Ik ben vrij, ik doe wat ik wil. Maar, ik doe het wel consequent en voor een langere periode. Dan ontstaat er iets wat ik interessant vind. Wellicht zegt dat iets over mijn persoonlijkheid?” Zeker is dat het niet veel gedaan wordt: zo lang werken aan één serie, één concept.

Als Christiaan aan het werk is moet hij snel beslissingen maken, zorgen voor de juiste balans tussen figuratie en abstractie. Er moet een bepaalde ruimtelijkheid en toegankelijkheid inzitten én het moet schildertechnisch allemaal kloppen. Kortom, Christiaan Kuitwaard stelt echt hoge eisen aan zichzelf én aan zijn werk.

ARTISTIEKE INTEGRITEIT

LIEFDE VOOR DE NATUUR

Vroeger schilderde Christiaan veel bomen en kopjes. Maar dit leek op een gegeven moment een trucje te worden. “Het moet oprecht blijven. Je moet artistieke integriteit behouden. Daarom daag ik mijzelf steeds weer opnieuw uit. Natuurlijk ben ik niet tevreden over elk werk. Ik vernietig ze dan ook wel eens.” Hij voelt de druk om te presteren. Zijn techniek, nat-in-nat werken, maakt dat schilderen in olieverf best ingewikkeld is. “Ik wil het goed doen en heb maar weinig tijd!” Het is een race tegen het drogen van de verf, maximaal een week.

Daarnaast werkt Christiaan momenteel aan een nieuwe serie met dichter Jan Kleefstra. Begin 2020 brachten ze hun eerste gezamenlijke boek uit: ‘Veldwerk’. Dit gaat over de teloorgang van de biodiversiteit. “Ik ben erg begaan met de natuur, het raakt mij heel erg dat het zo slecht gaat met de natuur. Dat we er op zo’n verschrikkelijke manier mee om gaan. Samen zijn we toen 38 keer het land in gegaan. Misschien hebben we met dit boek een druppeltje invloed kunnen hebben op de publieke opinie?”

NUMMER 01 • 2022

GROOTHEERENVEEN.NL

BEWUSTER OM JE HEEN KIJKEN

OP MAAT GEMAAKT PAK” Nu te zien in Galerie Getekend Christiaans tekenwerk is in twee groepen in te delen; autonome (structuur)tekeningen en schetsboektekeningen. In Galerie Getekend, gevestigd aan de Stationsstraat 6 in Heerenveen zijn op dit moment voorbeelden van beide tekenstijlen te zien. De serie Noordzeestrand is gebaseerd op schetsen van afgelopen zomer die ‘plein air’ op Een van de autonome tekeningen in het strand van Vlieland zijn gemaakt, vaak letterlijk Galerie Getekend met de voeten in het zeewater. De leporello’s zijn gevuld met een uitwerking in lijn van een idee, zoals de groei van een magnoliabloesem of het draaien van de zon in zijn tuin gedurende de dag. Zijn structuurtekeningen tonen strakke structuren waarin het landschap als beeld doorschemert. Wanneer je zijn tekeningen vanaf een afstand bekijkt, zie je een landschap, Zodra je het werk nadert wordt het steeds abstracter en van zeer dichtbij lijkt het een patroon. “In mijn structuurtekeningen breng ik de visuele werkelijkheid terug tot een opsomming van kleine onderdeeltjes. Het blijft een spel tussen het dwingende van de waarneming en de behoefte om de abstracte ritmische structuur die daarin is verborgen te onderzoeken.”

“IK VIND HET VERSCHRIKKELIJK DAT HET LANDSCHAP ZO ONGELOOFLIJK OP ZIJN DONDER KRIJGT”

Christiaan Kuitwaard vindt het heerlijk om buiten, en plein air, te schilderen. “Je hebt met allemaal tegenstand te maken: het weer slaat om, er zijn muggen, koude handen, last van je rug. Die tegenstand werkt goed!”

ACTIE-REACTIE

Inmiddels werken Kuitwaard en Kleefstra aan een nieuw project. Iedere vrijdagochtend gaan ze samen, met Christiaans speciale en plein air schilderkistje, naar een bosgebied in Friesland. Op een klein houten paneeltje schildert Christiaan een semi abstract beeld. Jan staat er zwijgend naast en legt op poëtische wijze vast wat hij hoort en voelt. In maart 2023 moet het nieuwe boek verschijnen.

Zeeschuim, 12.12.2019, olieverf op doek, 60 x 60 cm.

Het zijn projecten waar Christiaan overigens financieel niets aan over houdt. Maar die hij doet omdat het belangrijk voor hem is. “Ik hou van het landschap. Als ik ergens van droom is dat de natuur beter wordt. Er is maar één onderwerp voor mij: het landschap. Ik vind het verschrikkelijk dat het landschap zo ongelooflijk op zijn donder krijgt. Dat er dieren uitsterven. 70% van de insecten is in dertig jaar tijd verdwenen. Daar kan ik echt niet bij.”

Inmiddels heeft Christiaan goed door dat actie reactie aantrekt. Als je gaat zitten wachten met al je capaciteiten, dan gebeurt er niets. Je zult toch echt zelf in actie moeten komen. Dan gebeuren er fantastische dingen. Een van de acties die Christiaan gedaan heeft is klein werk verkopen om zijn boeken te financieren. Met het boek over zijn white box paintings is hij op bezoek gegaan bij de directeur van Museum MORE in Gelderland, het grootste museum voor modern realisme in ons land. Hij prees daar niet alleen zijn eigen werk aan, maar ook dat van de Britse schilder Euan Uglow die hij zo bewondert. Uiteindelijk kwam er in 2019 van beide mannen tegelijkertijd een tentoonstelling waar ruim 40.000 bezoekers op af kwamen. Christiaan Kuitwaard nam de afgelopen jaren onder meer deel aan tentoonstellingen in Museum de Fundatie in Zwolle, Museum Kranenburgh in Bergen, Museum Belvédère en recentelijk in het Jopie Huisman Museum. Zijn werk is vertegenwoordigd in diverse museale, particuliereen bedrijfscollecties.

AL 24 JAAR LERAAR Nog altijd geeft Christiaan les, inmiddels al zo’n 24 jaar. In het begin gaf hij meerdere vakken: striptekenen, modeltekenen en kunstgeschiedenis. Nu geeft hij nog één keer in de week les in de Heerenveense School. “Ik ben niet zo’n klassikale lesgever, ik kan niet zo goed motiveren. Als ik zou zeggen: ‘We gaan portrettekenen’, en dan zijn er mensen die dat niet leuk vinden, dan doe je dat niet, dan doe je wat anders. Ik geef dus individueel les in een groep. Dan kan ik mij aanpassen op het niveau en de wensen van de deelnemers.” Zijn lessen zijn nog altijd populair, er is zelfs een wachtlijst. Maar Christiaan laat zich niet meer verleiden om meer groepen te vormen, dat heeft een nadelige invloed op zijn eigen werk. Maar, het is wel goed om les te blijven geven, meent hij. “Ik moet mij verwoorden. Hier in het atelier hoeft dat niet.” Wat bedoelt Christiaan daar mee? “Ik geef de deelnemers tips. Die hoeven ze niet op te volgen, maar wel begrijpen. Stel je voor: ik leg uit waarom je werk beter wordt als je ook rood gebruikt bijvoorbeeld. Daarna kun je zelf een afweging maken.” Het lesgeven heeft ook een andere kant. En daarmee sluiten we ons fijne gesprek af. “Als ik lesgeef moet ik het voordoen. Dan zien ze dat ik ook fouten maak en het niet altijd lekker gaat. Ik moet het gewoon doen, dat werkt voor anderen drempelverlagend.”

KORTINGSBON 20% KORTING* op 1 artikel naar keuze

HEERENVEEN *uitgezonderd van aanbiedingen of afgeprijsde artikelen. Vraag naar de overige actievoorwaarden in de winkel. Alleen te gebruiken in HEMA Heerenveen

NUMMER 01 • 2022 TEKST EN BEELD GEA DE JONG-OUD

SCHRIJFSTER TIRZA KINGMA

“SCHRIJVEN MAAKT MIJ GELUKKIG” Tirza Kingma schrijft. Dat doet ze iedere dag. “Al anderhalf jaar heb ik geen dag overgeslagen”, zegt ze stralend. “Ik krijg er geen genoeg van. Sterker nog, het maakt mij gelukkig.” Tirza luisterde naar de stem van haar hart, nam afscheid van haar baan als decaan en toen was daar de ruimte voor haar grote passie. Tirza Kingma werd geboren in Joure. Toen ze vijf jaar oud was, verhuisde het gezin naar Balk, de werkplek van haar vader. Tirza behaalde haar vwo-diploma op het Bogerman College in Sneek en voltooide daarna de heao-studie communicatie in Groningen. Samen met de uit Wyckel afkomstige Yke Faber streek ze neer in Utrecht, waar ze een aantal jaren bleef. “Het verlangen naar een huis met een tuin zorgde ervoor dat wij terugkeerden naar Friesland”, vertelt Tirza. “We dachten aan Lemmer of Joure of misschien Leek. Het werd Joure, waar een woning aan It Reidlân op ons pad kwam. We wonen er nog steeds, met veel plezier.”

WERKEN Maar liefst vijftien jaar werkte Tirza als communicatiemedewerker, voornamelijk in het onderwijs. “Eerst bij het ROC in Utrecht”, blikt ze terug. “Daar was een nieuwe directeur die voor elke unit een eigen communicatiemedewerker wilde. Het was een mooie tijd. Ik kon mijn creativiteit goed kwijt bij het maken van de teksten en brochures. Later werd CSG Comenius in Leeuwarden mijn werkgever. Daar werd ik gevraagd om decaan te worden. Dat leek mij leuk, maar bij nader inzien bleek het niet echt mijn werk te zijn. Ik moest ouderavonden regelen en daar mijn verhaal doen. Ik stond ineens voor de klas en voerde gesprekken met leerlingen. Dat paste niet bij mij en ik miste het creatieve stuk van voorheen enorm. Ik besloot ontslag te nemen.”

DE KINDEREN Tirza en Yke waren inmiddels moeder en vader van twee dochters, Nynke Mirte en Marrit, en van een zoon, Wen. “Al snel na de geboorte van onze oudste dochter hebben wij een verzoek ingediend om een kindje te adopteren uit China”, vertelt Tirza. “Misschien zit het in de genen, want ik ben niet de enige in onze familie met deze wens. Ik wilde dat gewoon ook erg graag. Al die kinderen, die daar in tehuizen wonen… Ik wilde in ieder geval een van hen een goede plek geven. We hebben lang moeten wachten. Pas in 2010 zijn we naar China gereisd om onze zoon Wen op te halen. Dat was zo’n bijzondere ervaring. Vanaf het eerste moment dat wij zijn foto zagen, was hij onze zoon. Wen is geboren met een dubbelzijdige schisis. Gelukkig is alles vanaf het allereerste begin goed gegaan met hem. Mijn nieuwe boek gaat over de adoptie, onze reizen naar China en Wens opgroeien met schisis.”

WERELDREIZEN “In 2014 ben ik zoals gezegd gestopt met werken. Dat was vlak voor wij een wereldreis van elf weken hadden gepland. In november

“FANTASTISCH, TOCH? IK WORD ER ZO BLIJ VAN.”

van dat jaar zijn wij vertrokken, samen met onze drie kinderen. We bezochten Thailand en reisden verder naar Australië. We genoten van Sydney en Tasmanië. We besloten onze reis met vijf dagen Hongkong. Zo kon Wen voor de eerste keer zijn Aziatische afkomst ervaren.” Vijf jaar later stapte de familie opnieuw het vliegtuig in. Ze maakten voor en met zoon Wen een rootsreis naar China. Ze bezochten

“AL DIE KINDEREN, DIE DAAR IN TEHUIZEN WONEN… IK WILDE IN IEDER GEVAL EEN VAN HEN EEN GOEDE PLEK GEVEN” het kindertehuis, waar hij het eerste deel van zijn leven had doorgebracht. “Wen was er echt trots op. ’Gek dat ik hier heb gewoond’, zo zei hij”, weet Tirza zich nog goed te herinneren. “Niet alleen voor hem, maar voor ons hele gezin was deze reis er een om nooit te vergeten.”

CHOCOLADE Ondertussen was Tirza zelf veel bezig met de vraag wat nu precies haar passie is. Ze deed zelfs meerdere testen. “Maar die zijn nu niet meer nodig, ik heb het gevonden”, zo laat ze stralend weten. Haar website, die ze zelf bouwde, geeft een goed beeld van wie ze is. Daar neemt ze je mee op haar reizen en vertelt ze in haar ‘Lentekrabbels’ over wat haar bezighoudt en gelukkig maakt, zoals schrijven, reizen én chocolade. “Ik eet graag chocolade. Iedere dag. Als het er niet is, ga ik het halen”, lacht Tirza. “In het buitenland hebben ze vaak andere smaken zoals mint of kokos, heerlijk. Ik eet nooit een hele reep op, hoor. Gewoon heerlijk genieten van een paar kleine stukjes.”

SCHRIJVEN, SCHRIJVEN, SCHRIJVEN Natuurlijk is er op haar website ook aandacht voor ‘Het kan niet altijd zomer zijn’, het boek dat ze schreef, geïnspireerd op haar leven als decaan. “Heerlijk aangedikt”, vertelt Tirza. “Van vrienden kreeg ik op een bepaald moment het boek ‘365 dagen succesvol’ en daardoor zag ik ineens mijn stip op de horizon. Ik wilde gewoon een boek schrijven. Daarom ben ik in 2016 aan de Schrijversacademie in Groningen begonnen. Vanaf het eerste moment was ik enthousiast. Je schrijft opdrachten en krijgt feedback van elkaar. Nu schrijf ik dagelijks. Ik kan er niet meer zonder. Was ik communicatiemedewerker gebleven en geen decaan geworden, dan had ik mijn werkzame leven misschien langer vol kunnen houden. Maar doordat ik gestopt ben met werken buitenshuis heb ik nu wel mooi een boek geschreven en komt mijn tweede eraan.” Schrijven, reizen, chocolade, moeder zijn en gelukkig leven, het tekent Tirza Kingma. “Fantastisch, toch? Ik word er zo blij van.”

heerenveen // CULTUUR&UITGAAN

GROOTHEERENVEEN.NL

HET VERHAAL VAN HEERENVEEN

DE WINTERS VAN VELTMAN De laatste gegevens zijn binnen, dus de weerprofessionals hebben hun definitieve voorspelling voor het winterweer gepubliceerd. De winter van 2022 lijkt in Nederland een koude en vrij droge winter te worden met mogelijk langdurig winterweer. Ook Piet Paulusma gaat uit van een stevige winter, met sneeuw en ijs. Wellicht wordt het net zo’n sprookjesachtige winter als in het jaar 1930. Het is te danken aan arts H.A. Veltman dat we nu nog van deze beelden kunnen genieten.

H.A. Veltman, Hotel De Tent in Oranjewoud, ca. 1930.

Geboren in Weert op 2 februari 1874 vestigde Hubert Adriaan Veltman zich op 4 oktober 1913 op de Stationsstraat nummer 2 in Nijehaske. Hij nam de taken van röntgen- en finsenarts dr. Gabriël van Schouwen over. Deze dr. Van Schouwen was de eerste Nederlandse röntgenarts die röntgenstralen gebruikte om lupus te behandelen. Lupus is een vorm van gezichtstuberculose. Oudere mensen kunnen zich misschien nog de patiënten met een wit kapje op de neus herinneren.

H.A. Veltman, Het Achterom, nu de Gedempte Molenwijk, ca. 1930.

In Terband heeft dr. Van Schouwen “Huize Violetta” gesticht, een nazorgkolonie in de Friese strijd tegen tbc. Dr. Veltman was een begenadigd amateurfotograaf en heeft een rijke collectie mooie winterfoto’s van Heerenveen nagelaten. De collectie is gedateerd op 1930, maar het is meer waarschijnlijk dat de foto’s over een periode van achttien jaar zijn genomen. De ontwikkeling van de fotografie stond nog in de kinderschoenen en het maken van een foto vroeg veel kunde en

H.A. Veltman, De Kruiskerk (hoek Fok /Achter de kerk), ca. 1930.

H.A. Veltman, Achter de Herenwal, ca. 1930.

vaardigheid. Hoe anders is dat honderd jaar later, nu bijna iedereen in de vorm van een smartphone altijd een goede camera op zak heeft.

Dr. Veltman heeft naast zijn collectie winterfoto’s nog vele andere foto’s gemaakt tijdens zijn periode in Heerenveen. Zoals een foto van de Dwarsgracht in 1915 en een foto van de wateroverlast op de Stationsweg in 1916.

Dr. Veltman was een druk bezet man. Naast zijn baan als arts en zijn activiteiten als fotograaf was dr. Veltman directeur van het ‘illustratie- en leesgezelschap’ en maakte hij deel uit van de commissie van Toezicht op het Middelbaar Onderwijs.

In de fotografiecollectie van Museum Heerenveen vormen deze foto’s een belangrijke topografische bijdrage aan de historische kennis van Heerenveen.

Verder stond hij op een lijst van bijzondere leden van het Rode Kruis uit 1915 en kon Dorpsbelang Nijehaske op zijn steun rekenen. Je zou dr. Veltman een ‘homo universalis’, een universeel mens, kunnen noemen Een man met een scherp verstand, die al zijn vaardigheden in de breedste zin wist te ontwikkelen. H.A. Veltman bij zijn bureau

‘Het verhaal van Heerenveen”is mogelijk gemaakt door: Beeld: Museum Heerenveen Archief

MUSEUM HEERENVEEN Minckelersstraat 11 8442 CE Heerenveen www.heerenveenmuseum.nl

MET DANK AAN: stichting Historie Heerenveen www.historieheerenveen.nl

Thialf ’n gouden plak

Alle sp orters succes alvast op de Olymp ische Winte rspele n vanaf 4 febr

uari a.

schaatshart van de wereld!

Daikin NK Allround en Sprint 22 & 23 JANUARI 2022 vanuit Thialf

ngoudenpl ak.nl

heerenveen // CULTUUR&UITGAAN Eelke Lok draait als journalist van Omrop Fryslân al bijna veertig jaar mee en hij is met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele nononsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten...

De vinger op de zere plek!

GROOTHEERENVEEN.NL

NUVERAARDIGE FERHALEN ÚT DE GEMEENTE HEARRENFEAN

REBÛLJE EARTIIDS YN DE HERFOARME TSJERKE YN NIJHOARNE Doe’t yn 1921 de frijsinnige dûmny fan de herfoarme tsjerke fuortgie liet dy gjin bloeiende gemeente nei. Der kamen hast gjin minsken mear yn de tsjerke. De rjochtsinnigen kamen op snein tegearre yn it lokaalsje Nafthalie te Skuorregea, wat yn 1925 ferpleatst is nei Aldhoarne. Dizze leden hearden by de evangelisaasje feriening Skuorregea-Aldhoarne, wêr ds. Van Lonkhuyzen út Hoarnstersweach adviseur wie.

Reageren? Stuur dan een email naar: eelke.lok@ziggo.nl

Earste Hearrenfean is earste. Nee, net yn fuotbal. Dat wie foar it oare ferrekte tryst. At je wedstriden sûnder publyk ha is it himeltergjend om op de telefyzje te sjen dat se dan in flitsende ljochtshow ha at de spilers op it fjild komme. Foar wa is dat? En it alderslimste wie dat it folksliet dêrnei spile waard yn dat lege stadion. Dat is sa ridikuul, dat je de wedstriid daliks al ferlern ha. Mar efter dy burootsjes krije se in orgasme dat se Joey Veerman ferkocht ha, dan kin se wer in jier ûntkinne dat se miljoenen eksploitaasjeferlies ha. Mar goed, de gemeente Hearrenfean hat wol wat wûn. Earste yn de kompetysje fan de Fryske gemeenten wa’t persintsgewiis de measte nije ynwenners der by krigen hat. Yn Hearrenfean bin der foarich jier 400(!) minsken bykaam. It grutste sukses dêrfan is dat der blykber foldwaande wenten beskikber wienen, dat moat sa’n 300 west ha. Hoe’t se it dien ha wit ik net, mar der wie plak. No bin de measte gemeenten ek útwreide, hear. Utsein Drachten, wa wol dêr noch hinne? Mar foar it earst waard it dúdlik yn de sifers dat krimp gjin Frysk wurd mear wêze hoecht. We stiene as provinsje boppeoan op de krimplist, mar dat hat eins mar in healjierke sa west. Der stiene bygelyks yn Holwerd sa’n tritich hûzen leech, der kamen plannen en hup, alles wie ferkocht. No moat we ek net, krekt as we wol dogge at de Hearrenfeanfuotballers ien kear lykspile ha, trochslaan. Want dat dogge we at we yndied 45.000 hûzen delsette, wêr at dan dy net nedige Lelytrein nei Grins lâns stoue kin. Lokkich ha we wer in hillige fûn dy’t dat mei ús iens is. Architekt Sjoerd Soeters. Hy skynt ferneamd te wêzen, mar hy is yn elk gefal ferstannich. Wreidzje út nei je skaal, en sparje it Fryske lânskip dat net fertuteazje mei fanwege heechbou hûzen, flats neamden wy dy eartiids. Want dan krij we gau wer krimp. Wêr’t de skiedsline leit? Ach, lit dêr de polityke partijen foar de kommende ferkiezingen marris oer hottefylje.

Eelke Lok.

Yn jannewaris 1922 waard neist de tsjerkerie wêryn beide rjochtingen fertsjinwurdige wiene in harkkommisje beneamd, besteande út leden fan de ferskate oertsjûgingen. It doel wie in predikant te kiezen wêr’t it grutste diel fan de gemeente frede mei ha koe en dy’t it tsjerklik libben wer ta bloei bringe soe. Doe is in deputaasje nei Delden tôge om dêr ds. Immink preekjen te hearren. De tsjerkerie en de harkkommisje fûne dizze dûmny wol geskikt, omdat hy in midstânpunt ynnaam tusken ortodoks en frijsinnich. De frijsinnigen diene dus, alhoewol se yn de mearderheid wiene tsjinoer de otterdoksen in konsesje troch net in linksenien te kiezen. Yn in gearkomst waard besluten dat se allegearre harren stim útbringe soene op ds. Immink. Mar it soe oars rinne. Fan de 72 stimrjochtigen wiene der 49 oanwêzich en ta eltse fernuvering krige ds. Imminkk 24 stimmen en de ûnbekende ds. Pijnacker Hordijk út Terherne 25 stimmen. Wat die no bliken? Ds. Van Lonkhuyzen hie tsjinoer in pear ortodokse tsjerkeriedsleden de rjochtsinnige ds. Pijnacker oanbefelle. Dizze leden hiene stikem de namme fan ds. Pijnacker foar de stimming trochjûn en sa koe ds. Pijnacker, immen dy’t nimmen koe, de meartal behelje, wat fielde as in oerfal en in ferrie, om’t de kommisje harren net oan de ôfspraak holden hie.

Se sieten no mei in predikant dy’t it grutste diel fan de gemeente net ha woe. De tsjerkfâden binne noch by ds. Pijnacker Hordijk west om út te lizzen hoe’t it allegearre yn syn wurk gien wie. Pijnacker hie doe tasein om it te ûndersykjen, mar de oare deis krigen se in brief dat hy fan gjin ûndersyk witte woe. Pijnacker naam it berop oan om’t it mar om ien stim gie, de mearderhyd keas foar him. Hy miende yn de útslach in hegere lieding te sjen. Dy hâlding waard net begrepen om’t de beroppene wist dat it mei de stimming nuver gien wie. Yn 1783 wie it behear en it fruchtgebrûk fan de eigendommen fan de tsjerke ûntnaam oan de predikant en dy krige in fêst traktemint. Pijnacker hat doe foar it gerjocht besocht om dat wer werom te draaien, mar dat gie net troch. De earste publike aksje fia de parse kaam yn april. Ds. Pijnacker waard bekritisearre lykas it klassikaal en prinsipaal bestjoer dy de oanstelling goedkarre hiene. Mar der wie net folle mear oan te dwaan, Pijnacker bleau by syn beslút. De earste tsjinst wie fêststeld op 29 july 1923. Dêr waard nochal wat tam tam fan makke yn de kranten. Der wiene in oantal plysjes op ôfstjoerd om de oarder te bewarjen, mar it bleau rêstich. De tsjerke siet grôtfol. Der wie immen dy’t in lietsje makke hie oer de situaasje en dat hiene se nei Pijnacker stjoerd mei de melding dat it tidens de preek song wurde soe. Mar dat is net bard. Hjir folget it earste kûplet, wize ‘De zilvervloot’: Menschen heb je ’t laatste nieuws al gehoord? ‘k Ga vertrekken naar Nijehorne. Elk woord van protest is nu eindlijk gesmoord Er valt nu niets meer aan te tornen. Wat een grap! Ik lach me slap! Dat ik daar binnenstap! Ik dank meteen den Heer, Hij telt me deze keer, een zak vol gouden tientjes neer! De pastorij wie doe’t de foarige predikant fuort gie ferhierd, dat sadwaande moast ds. Pijnacker earst noch in healjier yn Terherne wenjen bliuwe. Doe’t er ferhuze op 1 desimber hiene se om de hiele pastorij stikeltrie spand.

De dûmny moast oan de efterkant sjen der yn te kommen, dwers troch de blabber. Op 2 desimber moat it raar gien wêze. Ds. Lonkhuyzen en syn frou wiene op besite bij Ds. Pijnacker, doe’t se bekûgele waarden mei stienen en snieballen. Ds. Lonkhuyzen hie, alhoewol hy gjin wapenfergunning hie, in pistoal by him. Hy moat der ek noch mei sketten ha, mar hat lokkich net ien rekke. Ds. Pijnacker hat noch trije moannen skorst west mei behâld fan it traktemint. It klassikaal bestjoer achtte ds. Pijnacker skuldich oan fersûm en fergryp yn de útoefening fan syn tsjerklike betreklikens. De synoade hat doe de skorsing wer opheven. It stikeltried om de pastorij hat der jierren om hinne sitten; doe’t de houten peallen ferrot wiene binne se ferfong troch izeren peallen. By it opgongpaad nei de tsjerke wiene buorden pleatst mei teksten as leagener en bedrager. Foar de pastorij stie in boerd mei de opskrift: ‘Troch bedroch ha ik 4000 gûne.’ Nei 1930 waarden de ûnderlinge ferhâldingen wat better, der kaam wer wat gearwurking. Nei 25 jier Ald- en Nijhoarne is ds. Pijnacker ferfard nei Sint-Joosland (Nieuwland) yn 1948. Syn ôfskiepreek gie oer 1 Korintiërs 1:13. (Is Christus gedeeld?) De skerpste kantsjes fan it konflikt wiene der wat ôf. Pijnacker Hordijk waard opfolge troch ds. N. Immink, frijsinnich predikant yn Barsingerhorn, in soan fan de doe ôfwize ds. Imink yn 1923. Boarne: it boek ‘De kerkelijke kwestie Nijehorne en Waarom geschorst?’ fan H.J. Pijnacker Hordijk, Fierder binne der ek noch ferskate kranten ried plege. Foto ds. Pijnacker Hordijk: Stifting doarpsargyf Ald- en Nijhoarne.Foto bewurking: Janke. Opnei ferteld troch Jangerben.

SPORT

NUMMER 01 • 2022

THOMAS DIJKMEIJER OVER ZIJN ERVARINGEN ALS FREERUNSPECIALIST

“FREERUNNERS ZIEN DE WERELD ALS ÉÉN GROTE SPEELTUIN” Thomas Dijkmeijer zit helemaal vol van het freerunnen en vertelt enthousiast over de sport en zijn eigen ervaringen ermee. “Samen met mijn twee vrienden zag ik het begin als een gekke ontdekkingsreis. Op een gegeven moment ga je vanzelf ook trainen met andere mensen. Het is echt een community sport, iedereen kijkt en leert van elkaar.” Om er lachend aan toe te voegen: “Maar ik ben totaal niet objectief, laat ik dat voorop stellen.”

“Freerunnen was oorspronkelijk een bewegingsvorm die is gemaakt voor het Franse leger”, vertelt Thomas Dijkmeijer, zelf eigenaar van ‘JUMP Freerun’ aan de Jousterweg in Heerenveen. “Ze dachten dat de soldaten met deze technieken nóg betere soldaten konden worden, want ze leerden zich gemakkelijk, behendig en snel te verplaatsen. Maar dat is inmiddels zo goed als naar de achtergrond verdwenen.”

FREERUNNEN OP EIGEN NIVEAU Thomas Dijkmeijer: “Freerunnen is een individuele sport, want je doet het voor jezelf. Ik denk ook dat dat de reden is dat deze sport zo populair is. Maar het is ook erg gericht op samenwerken, iedereen doet het gewoon op zijn eigen niveau. Of je nu heel atletisch bent of nog helemaal geen ervaring hebt met sporten, bij deze sport kun je mooi stapsgewijs alles gaan doen. Eigenlijk alles wat je wilt bereiken, kun je wel. Je moet er gewoon geduld voor hebben. Je moet kijken wat je kunt met de omgeving en soms moet je die voor jezelf aanpassen.”

Thomas lacht, als hij zegt: “En hoe gek het ook klinkt, het is één van de meest veilige sporten om te gaan doen. Het is natuurlijk wel afhankelijk van de manier waarop je traint. Als je vanaf dag één denkt: ‘Ik stort mezelf er gewoon in’, dan ga je wel problemen krijgen. Maar zoals ik net al zei, de sport is er zo op gemaakt dat je alles op eigen tempo kunt gaan doen.”

om oefeningen te blijven herhalen. Ook is het echt een sport voor een urban omgeving, dus een stad als Groningen is er perfect geschikt voor en heeft veel plekken waar je goed kunt trainen. Het feit dat je traint op publieke plekken maakte wel dat ik de eerste training een erg onwennig gevoel had. Maar na een week of twee vond ik het juist verslavend, omdat ik mezelf constant weer nieuwe uitdagingen kan geven.”

URBAN SPORT “Ik deed een economische studie aan de universiteit in Groningen toen ik voor het eerst in contact kwam met de sport. In de zomervakantie zag ik een paar jongens buiten trainen in de stad. Ze maakten salto’s en deden ook andere creatieve dingen over muurtjes en hekjes, objecten die in het dagelijkse leven eigenlijk niet opvallen. Het waren bijna dingen die je normaal gesproken een kind ziet doen als hij zich verveelt omdat hij staat te wachten op zijn ouders. Dit waren meiden en jongens van ongeveer achttien jaar. Eerst dacht ik dat ze het deden om aandacht te trekken, maar na een half uur was het duidelijk dat ze voor iets aan het oefenen waren. Nu ik goed ben in de sport ben ik erachter gekomen hoe belangrijk het is

ELKE KEER WEL IETS NIEUWS “Je kunt het zien als een kind dat vier keer in de week naar een speeltuin gaat. Ondanks dat hij er al vaak is geweest, wil het niet zeggen dat de speeltuin saai wordt. Een kind bedenkt elke keer andere dingen om te doen en ontmoet nieuwe kinderen om mee te spelen. Wat ik het mooiste vind aan de sport is dat je nooit klaar bent. Neem bijvoorbeeld het oefengebied naast het skateparkje in Heerenveen, dat is vrij klein en compact. Maar er is elke keer als ik daar ga trainen, of het nu alleen is of met anderen, wel weer iets nieuws wat ik kan gaan doen. Freerunners proberen eigenlijk de hele wereld om zich heen te zien als één grote speeltuin.”

“DE EERSTE STAP BIJ ALLES IS GEWOON BEGINNEN, RUSTIG AAN BEGINNEN”

GROOTHEERENVEEN.NL

TEKST EN BEELD FIMKE GROENEWOUD

OM ZICH HEEN

COLUMN COLUMN door door Mr. Bert Bert Tjaarda, Tjaarda, notaris notaris door Mr. Bert Tjaarda, notaris

Samenwoners, zorg ook juridisch goed voor elkaar

Als je gaat samenwonen, moet er veel geregeld worden. Leuke dingen zoals het uitzoeken van nieuwe meubels, het kiezen van de gordijnen en het houden van een ‘house warming’. Maar je moet ook zaken regelen die wellicht wat minder feestelijk zijn. Blijft de ander wel verzorgd achter als een van de partners overlijdt? En wat gebeurt er als de relatie stuk loopt? In een samenlevingscontract bij de notaris worden afspraken tussen partners vastgelegd. Onder andere wordt vastgelegd wie wat betaalt. Denk daarbij aan de kosten die samenhangen met de aanschaf van een huis of andere woonlasten, de boodschappen en de verzorging en opvoeding van kinderen. Vastgelegd kan worden welke goederen privé-eigendom en welke goederen gezamenlijk eigendom zijn.

“JE MOET KIJKEN WAT JE KUNT MET DE OMGEVING EN SOMS MOET JE DIE VOOR JEZELF AANPASSEN” Thomas Dijkmeijer leert de jeugd graag de kunsten van freerunning. Zoals hierboven, binnen en buiten op het trainingsparkje naast de skateboardbaan bij Sportstad in Heerenveen.

JEZELF BLIJVEN UITDAGEN “Een van de meeste interessant dingen aan de sport vind ik dat het zich nog verder ontwikkelt. Het is een hele jonge sport en er komt straks vanzelf weer een twaalfjarige die al zes jaar traint en de wereld weer opnieuw versteld doet staan. Dat zorgt ervoor dat het leuk blijft. Het is ook gewoon het spelletje met jezelf spelen. Het is natuurlijk fysiek een uitdaging, maar mentaal is het óók een uitdaging. Als je er net mee begint, dan kan een sprong van twee meter heel intens voelen, omdat je het nog nooit eerder hebt gedaan en niet weet of je het wel kan. Door het langzaam op de bouwen kom je erachter dat je fysiek steeds meer kunt, maar daarvoor moet je wel eerst ook mentaal zo ver zien te komen. Als je op de grond begint met een kleine sprong, en je wilt dat een week later op een andere hoogte gaan doen, dan voelt dat mentaal ook anders. Voor kinderen is dat denk ik ook één van de leukste dingen, mentaal leren ze er ook veel van. Ze zitten constant weer in een nieuwe situatie waarbij ze zelf het ‘probleem’ of obstakel moeten uitvogelen. Je kunt als coach wel zeggen dat ze iets moeten gaan doen,

maar ze moeten er zelf vertrouwen in hebben. Je kunt een kind constant blijven pushen dat hij nu dit moet gaan doen, maar je moet ervoor zorgen dat ze zelf gaan geloven dat ze het kunnen. Dan volgt er vanzelf verandering. Hoe meer ze op zichzelf vertrouwen, hoe meer ze ook durven. Dit merk je niet alleen tijdens het sporten, maar ook in hun persoonlijke ontwikkeling.”

ELKAAR INSPIREREN “Bij ‘JUMP freerun’ werk ik elke maand met een ander thema en aan dat thema heb ik een vraag gekoppeld. Op deze manier proberen we meerwaarde te creëren voor de leden tijdens de lessen. Zo was oktober bijvoorbeeld het thema community. Wat we daarin proberen te stimuleren is dat ze tijdens de les met elkaar te gaan trainen. We koppelen ze dan bijvoorbeeld aan elkaar en we geven ze een opdracht mee. Dan kunnen ze hun eigen omgeving zoeken en elkaar aanmoedigen om de opdracht uit te voeren. Ze kunnen elkaar helpen door tips te geven en samen challenges te zoeken. Dat is eigenlijk hoe de hele sport in elkaar zit. Je bent wel voor jezelf aan het trainen, alleen hangt het echt compleet aan

elkaar door de community er omheen. Met elkaar trainen, elkaar uitdagen en elkaar inspireren. Het is mooi om te zien dat leden van verschillende niveaus elkaar niet in de weg zitten, ze kunnen op eigen tempo trainen en elkaar ondersteunen.”

JE KUNT ALLES BEREIKEN “Het is erg belangrijk dat de leden zelf gaan inzien wat ze kunnen en hoe ze problemen moeten gaan oplossen. Of je nu voor een grote sprong staat of je moet op je werk een deadline gaan halen, het is constant problemen oplossen. Als je van tevoren steeds denkt: ‘Ik kan het niet, ik kan het niet’, dan gaat het niet werken. De eerste stap bij alles is gewoon beginnen, rustig aan beginnen. Wij geven de leden de tools waarmee ze zelf de problemen kunnen oplossen. Ik denk dat als jij als coach, vooral in deze sport, de leden - de kinderen - niet verder kunt krijgen dan jezelf, dan doe je niet genoeg.” Thomas wordt pas echt enthousiast als hij besluit: “Er lopen hier kinderen van veertien, vijftien jaar rond en die doen tricks, die ik nooit in mijn leven ga kunnen. Ik geef ze echt honderd punten!”

Een belangrijk onderwerp in een samenlevingscontract is het opnemen van een investeringsafspraak. Daarmee wordt vastgelegd dat als de partners uit elkaar gaan, de partner die meer geïnvesteerd heeft in bijvoorbeeld de gemeenschappelijke woning, zijn/haar geld terug krijgt. Een ander belangrijke regeling in een samenlevingscontract is het verblijvensbeding. Daarmee kan worden geregeld dat als één van de partners overlijdt, alle gezamenlijke bezittingen toekomen aan de andere partner. Samenwoners zijn op grond van de wet geen erfgenamen van elkaar. Dat kan tot vervelende situaties leiden als er sprake is van een gezamenlijk vermogen. Indien niets geregeld wordt, kan de familie van de overleden partner aanspraak maken op het aandeel in het gezamenlijke vermogen van de overleden partner. Dat betekent misschien wel dat de overgebleven partner de gezamenlijke woning moet verkopen om de familie van de overleden partner het aandeel waar ze recht op hebben te kunnen uitbetalen. Door een verblijvensbeding op te nemen in het samenlevingscontract, mogen alle gezamenlijke bezittingen bij de achtergebleven partner blijven.Privébezittingen gaan wel naar de familie van de overleden partner. Samenwoners kunnen elkaar aanwijzen als partner voor het nabestaandenpensioen. De aanwijzing gaat niet automatisch. De meeste pensioenmaatschappijen verlangen dat de aanwijzing van de partner is vastgelegd in een notarieel samenlevingscontract. Als samenwoners kinderen hebben, dan is het altijd raadzaam ook een testament op te laten stellen. Kinderen hebben namelijk recht op een aandeel in de nalatenschap van hun ouders. In een testament kan vastgelegd worden dat het uitkeren van het erfdeel van een kind wordt uitgesteld tot het overlijden van de langstlevende ouder. In dat geval komt de langstlevende niet in financiële problemen. Wilt u er zeker van zijn dat uw testament ‘up-to-date’ is of wilt u meer informatie over het opstellen van een levenstestament of over belastingbesparing, dan nodig ik u van harte uit contact met ons op te nemen of langs te komen op ons kosteloos inloopspreekuur.

Notariskantoor Savenije Notariskantoor Savenije

K.R. K.R. Poststraat Poststraat 1 1 •• 8441 8441 EL EL Heerenveen Heerenveen Tel.: Tel.: 0513-645101E-mail: 0513-645101E-mail: info@notarissavenije.nl info@notarissavenije.nl www.notarissavenije.nl www.notarissavenije.nl Kosteloos Kosteloos inloopspreekuur: inloopspreekuur: K.R. Poststraat 1 • 8441 EL Heerenveen iedere donderdagochtend iedere donderdagochtend tussen tussen 10:00 10:00 en en 12:00 12:00 uur. uur.

Tel.: 0513-645101E-mail: info@notarissavenije.nl www.notarissavenije.nl Kosteloos inloopspreekuur: iedere donderdagochtend tussen 10:00 en 12:00 uur.

BRANDED CONTENT

TEKST EN BEELD SONJA HARKEMA

KOOPZONDAG “Ik wil mijn HEERENVEEN klanten alles uit

WIE WIL HET NIET: EEN PERSONAL ASSISTANT BIJ HET BOEKEN VAN JE VAKANTIE

handen nemen”

ZONDAG 30 JANUARI 2022

13:00 t/m 17:00 // GRATIS PARKEREN!

Kom winkelen in het gezellige centrum van Heerenveen! Volgens de geldende corona maatregelen.

Elke laatste zondag van de maand!

Je bezoekt tientallen sites, bekijkt talloze accommodaties en maakt tig vergelijkingen. Aan het uitkiezen van een vakantie gaan úren verloren. Een monnikenwerk en voor sommigen een hoofdpijndossier. Froukje de Jong is sinds vorig jaar zelfstandig reisadviseur en aangesloten bij TUI At Home. Ze helpt bij het boeken van een vakantie. Gewoon bij je thuis. En voor maar € 25,-. Met ruim 33 jaar ervaring in de reisbranche weet ze als geen ander wat er komt kijken bij het vinden van je ideale reis.

ngoudenplak.nl

5 reistips van Froukje:

ndalusië, in het zuiden 1 Avan Spanje, moet je eens gezien hebben. Een prachtig gebied. Andalusië Na een kennismakingsgesprek om de wensen te bespreken, stelt Froukje een reis op maat samen. Tijdens het gehele proces, van ontmoeting tot en met de daadwerkelijke vakantie, is Froukje bereikbaar. Ook in de avonduren. “Ik wil mijn klanten alles uit handen nemen. Van het afsluiten van verzekeringen, tot het boeken van de bagage. Twee weken voor vertrek breng ik zelfs de tickets langs en ook als er op vakantie vragen zijn, sta ik paraat”, vertelt ze. Momenteel blijft het niet bij het boeken van de vakantie alleen. Corona brengt heel wat perikelen én onzekerheden met zich mee. Omdat Froukje aangesloten is bij TUI At Home, is ze altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Per land. Ook helpt ze bij het invullen van de juiste documenten zoals een gezondheidsverklaring of bij het plannen van een coronatest. Gaat je reis onverhoopt niet door? Dan krijg je je geld terug en helpt Froukje je verder. Froukje De Jong - TUI At Home

eilandhoppen 2 Gin aGriekenland. Een diverse vakantie die ook relaxed is.

FITNESS, ZWEMMEN EN SQUASH

3 MAANDEN ONBEPERKT SPORTEN

l is het maar één 3 Akeer, maar je moet eens in je leven een cruisevakantie hebben gedaan. Mijn cruise door de Verenigde Arabische Emiraten vergeet ik nooit meer. ali is een must4 Bdo vakantie. Het landschap, de omgeving met al die tempels: het is er adembenemend. Nederland 5 Eaanen destukje andere kant van de wereld: de ABC eilanden. Combineer de geweldige onderwaterwereld van Bonaire bijvoorbeeld met het heerlijke sfeertje op Curaçao.

SLECHTS €129,95! D

Onbeperkt fitnessen, zwemmen en squashen*

Deelname aan alle groepslessen*

Deskundige begeleiding

Persoonlijke sportschema’s

Exclusieve ledenactiviteiten

NIEUW: extra Crossbox ruimte met extra circuit groepstrainingen!

Schrijf j e sa de twee men in en de pers ontvan oon gt 5

0% KOR TING!

Meer informatie en inschrijven: www.sportstad.nl/fitness * het aanbod is afhankelijk van de op dat moment geldende coronamaatregelen.

Deze actie is geldig t/m 28 februari 2022 vanaf 18 jaar. De korting bij inschrijving van een tweede persoon kan ook gerekend worden als 2 maal 25% korting op het tijdelijke lidmaatschap. Sportstad Heerenveen | Abe Lenstra Boulevard 23Q | 8448JA Heerenveen | 0513 614855 | info@sportstad.nl

heerenveen // SPORT

GROOTHEERENVEEN.NL

TEKST EELKE LOK // FOTO'S DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

“EFKES RIDE YN SJINA” ANTOINETTE EN MICHELLE DE JONG OP SCHAATSEN VAN ROTTUM NAAR BEIJING

Michelle de Jong

Antoinette de Jong

Het gebeurt niet vaak meer dat Antoinette de Jong met een huilbui de schaatsbaan verlaat. Ze is harder geworden, ook veel zelfbewuster. En toch kwam er zondag 26 december tijdens het Olympisch Kwalificatietoernooi in Thialf weer tranen in haar ogen. Dit keer niet door haar eigen prestaties. Of eigenlijk wel, want met haar uitstekende tijd van 1.14.61 kwalificeerde ze zichzelf voor de 1000 meter straks in China. Maar juist daardoor viel zusje Michelle de Jong net buiten de kwalificatieboot. Antoinette zat er meer mee dan haar zus Michelle. Michelle de Jong

Gelukkig realiseerde Michelle de Jong in de dagen daarop een goede 500 meter, die haar óók naar de Olympische Spelen in Beijing brengt. Dat maakte Antoinette weer gelukkig. Want daarmee kwam de unieke situatie tot stand dat twee zusjes uit Rottum op de Olympische Winterspelen zullen starten. Antoinette de Jong is 26 jaar, Michelle is 22.

EEN UKKIE DIE VÉR ZOU KOMEN Antoinette kennen we al heel lang. Henk Gemser, nationaal schaatstrainer in diverse categorieën, wilde onderstrepen dat je niet vroeg genoeg met topschaatsen kunt beginnen en liet opnames zien van een klein ukkie, trainend op de binnenste 200 meterbaan op Thialf in de groep van HCH. De oude kernploegtrainer was bewonderend toen hij over haar vertelde. Het ukkie had direct al de goede houding, afzet en wat al niet. Gemser voorspelde dat deze Antoinette vér zou kunnen komen. Dat kwam ze. Mem Liesbeth mocht dan in paarden doen, en Antoinette reed daar ook wel op, maar ze koos toch voor schaatsen, terwijl ze de woorden van Gemser niet eens gehoord had. Toen ze zich op het schaatsen

stortte, stoomde Antoinette vrij snel door tot in hoogste regionen van eerst Thialf, daarna nationaal en dan zit je direct aan de internationale top. Als alrounder pur sang. Als junior won ze al de nationale titels allround in de C- en B- categorie. Ze was zelfs nog B-junior toen ze al bij de nationale selectie van A-schaatsers kwam. En de junior sprong gewoon door en kwam uit op de nationale seniorkampioenschappen. Kwalificeerde zich al voor de World Cup op haar favoriete afstand, de 3000 meter. Ze reed daarop ook het juniorwereldrecord van de Tsjechische vedette Sablikova uit de boeken en werd zevende op de Olympische Spelen in 2014. Werd wereldkampioene allround junioren en in 2016 was ze derde op het EK allround achter Wüst en Sablikova. De ervaren Wüst en Sablikova waren de eerste hinderlijke hobbels in haar carrière, zodat Antoiinette de Jong niet direct de allerhoogste top bereikte. Daardoor kwamen er wel eens traantjes. Ze kwam bij Jac Orie, de Jumbo-Visma ploeg, waar ze de tijd kreeg. Op de Olympische Spelen van 2018 werd ze derde op de drie kilometer, tweede bij de WK

Antoinette de Jong (links), Ireen Wüst en Irene Schouten

afstanden. Die drie kilometer zat goed, daardoor won ze het allround kampioenschap in Nederland en Europa.

FRIES TRIO OP DE KORTEBAAN Het was ook het jaar dat zus Michelle de Jong haar intrede deed in de hogere echelons van de nationale schaatswereld. Als sprintster in het midden, van de 500 meter. Ze maakte een jaar later de wereld al duidelijk dat er niet over het zusje van Antoinette moest worden gesproken, maar over Michelle de Jong. Die ook best hard kon schaatsen. Ze leek en lijkt echter uiterlijk zoveel op haar oudere zus, en ze hanteren beiden ook de nieuwe opmaakmode van topsportsters, dat het voor buitenstaander nog steeds zusjes zijn. En dat heeft ook zijn mooie kanten, zoals de gezamenlijke reis naar China. Michelle zat in het Friese trio die de oude waarden van de snelle Friese vrouwen op de kortebaan waarmaakten. Femke Kok, Michelle de Jong en Marrit Fledderus. Nij Beets, Rottum en Sint Nyk. Ze spoorden net zo hard als Antoinette door de jeugdige geledingen, alleen deden ze dat in het korte

werk. Femke is net als Michelle gekwalificeerd voor de Olympische Spelen. En heeft kansen op het podium. Dat lijkt voor Michelle (nog) niet het geval, al weet je het nooit op die 500 meter.

OPMAAK VOOR CHINA Antoinette heeft haar zinnen gezet op meerdere podiumplaatsen. Droomt zachtjes van het hoogste platform. Ze is verloofd en zei dat ze daardoor wat vrijer, rustiger en zelfstandiger is geworden. Ze laat dat zien door eigenlijk op alle afstanden goed mee te kunnen; bij een eventueel wereldkampioenschap allround heeft niemand anders een kans. Haar doel is evenwel Beijing, want na een zilveren en bronzen medaille lonkt nu het goud. De fantastische 1500 meter tegen Wüst op de Europese afstandskampioenschappen blijft hangen als waardering, de pursuit is van wereldklasse en op de drie kilometer zit alleen Irene Schouten haar dwars. Twee meisjes uit Rottum maken zich na de emoties van het OKT nu professioneel op voor een belangrijk gezinsuitje. “Efkes ride yn Sjina.”

NUMMER 01 • 2022

D C

17 2

15 9

22 9

Puzzel en win! In iedere editie van GrootHeerenveen staat een puzzel waarmee u leuke prijsjes kunt winnen. Stuur uw oplossing via de email of met traditionele post. U kunt dit sturen naar: info@grootheerenveen.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 01-2022 - tot uiterlijk 7 februari 2022. Wij wensen u weer veel puzzelplezier!

18 17

4 14

10 10

10 12

17 10

PUZZELPAGINA NR 01

14 14

17 8

4 14

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers den woord te vin het gekleurde

schenking

tijdvak ijsschaal

bevel

rekenopgave

gast

mankement

bouwmateriaal onheilsgodin

Europese voetbalbond veelal

werkplaats

barenspijn

biljartterm

slee

springstof

houding

Frans lidwoord

afkijken

bijbelse vrouw

stuk hout indruk

kegelsnede

bijbelse figuur

godin v.d. draagbare vrede telefoon

Italiaans gerecht

beroep

akelig

positieve elektrode

alpenhut

O L K N K A N F R N K I

een zekere

part

judomat

binnenstad interval

waskom

werktuig

kwaad

Bijbelse priester

oude vakbond orgelregister judograad terdege

annexus bouwstof

afgrijselijk

kleinste deel

niemendal

C I L E A K R O E P O L

O R O R B E P R I U U A

D P O E E L O A S C S H

E N N S L P T V A K J E

I E E A S R U C A P E T

N N L L M E H S N A J N

E N E K U E R K B L T E

I A D V T G K H O R S O

U P E F A O S N D A E R

R I M P E L L O O S O G

K T N E D E C E R P H D

aan zee papegaai domina geurstof

De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Ze kunnen elkaar overlappen. Letters mogen vaker worden gebruikt. Zoek de woorden op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

afspraak

dochter van Cadmus

nagerecht

veldfles

elfenkoning Antwerpse televisie

vakantieganger

touw (Ind.)

voordat

ALRAS BENEN CACHET CODEINE CROSSER EDELEN FREES

pensioenuitkering

inleidend deel

spijkerbroek diskjockey bergplaats

zuiver

doem

vechtsport

lidwoord

familielid haarwrong jongere broer of zus

zuidvrucht

standaardmaat

PUZZEL EN WIN

ongaarne

Nadine Blaak uit Heerenveen heeft de waardebon van € 20,00 gewonnen. Deze waardebon is aangeboden door en te besteden bij Hema Heerenveen. Mevr. Menger uit Akkrum heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze is aangeboden en is te besteden bij DE BIOS in Heerenveen. OPLOSSING EDITIE 12-2021: Zweedse puzzel: vluchtstrook // Kruiswoordpuzzel: bitterbal

GrootHeerenveen is een maandelijkse uitgave van Ying Media en wordt huis-aan-huis verspreid in gemeente Heerenveen en omliggende dorpen en steden in een straal van ca. 10 km van Heerenveen. Oplage: 28.000 exemplaren.

DE BIOS HEERENVEEN

PUZZEL EN WIN

WAARDEBON VAN € 20,00

Winnaars puzzel Grootheerenveen 12-2021

COLOFON

2 BIOSCOOPKAARTJES!

www.bios-heerenveen.com

PRECEDENT REISAANBOD RIMPELLOOS SPOREN SUPER VAKJE

Kijk voor het actuele filmaanbod op:

vogel

KRUIEN LASEREN LAVEN LOGEERPLEK OPNAMEKNOP PAAPJE PANNEN

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

roofvogel

GROENTEHAL HOESTJE KABELS KLOON KOUSJE KREUKEN KROEP

STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 01-2022 VÓÓR 11 februari 2022 PER EMAIL NAAR: info@grootheerenveen.nl OF NAAR: GROOTheerenveen, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

EINDREDACTIE

FOTOGRAFIE

DRUK

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl Internet www.grootheerenveen.nl

Henk de Vries

Mustafa Gumussu FPH, Dennis Stoelwinder, Johan Brouwer.

Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

REDACTIE

redactie@grootheerenveen.nl

Henk de Vries, Fimke Groenewoud, Sonja Harkema, Eelke Lok, Hannah Zandbergen, Janita Baron, Dennis Stoelwinder en Henk van der Veer

BLADMANAGEMENT

VORMGEVING

Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

Frans van Dam (bliidd.nl)

REDACTIETIPS?

VERSPREIDING ILLUSTRATIES BIJLAGE DUURZAAMHEID Lotte van der Meij (liflotte.nl)

VERKOOP Mieke Alferink, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Geart Jorritsma, Henjo van der Klok.

FRL Verspreidingen, Leeuwarden Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTHEERENVEEN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 17 FEBRUARI 2022

Zit jij wel in de juiste truck? Do aanst ek? De ene baan als chauffeur is de andere niet. Rijden bij Hoekstra is anders:

+ Afwisselend: elke dag is anders + Veel contact met mensen: je hebt veel stops per dag

+ Elke avond thuis in je eigen bed slapen + Keuze 2, 3 of 4 dagen werken per week + Een leuk team in een hecht familiebedrijf

+ Collega’s die wat voor je over hebben + Veel leuke activiteiten en persoonlijke aandacht

+ Een stabiele werkomgeving met waardering voor je werk

+ De nieuwste vrachtwagens met de modernste apparatuur

Past onze truck beter bij jou? Wij zoeken chauffeurs! Bel 0515 41 21 10, mail naar personeelszaken@hoekstrasneek.nl of volg de link via de QR-code.

h o e k s t r a s n e e k . n l

Kuiper Verzekeringen. Voelt als familie.

kuiperverzekeringen.nl