GrootHeerenveen 6-2022

MAANDBLAD

06-2022

heerenveen

GROOTHEERENVEEN.NL

7e JAARGANG • NR. 78

groot

GAVE IN DEZE UIT

l in Actuee een v Heeren AN BIJL AGE V INFORMATIE ERENVEEN E H GEMEENTE

DOKUMINTÊRE- EN PROGRAMMAMAKKER

MURK-JAEP VAN DER SCHAAF

“IK WOL ÛNDER DE HÛD FAN MINSKEN KRÛPE”

2

NUMMER 06 • 2022

KOEKOEK 23 juni is volgens eeuwenoud volksgebruik midzomeravond, gevolgd door een magische midzomernacht met zijn ‘midsummer madness’ zoals ze dat in Engeland al eeuwen zeggen. Deze zomerzotheid in de nacht van 23 op 24 juni moest natuurlijk worden gekerstend en daarom heeft de kerk er de Sint-Jansnacht en het Sint-Jansfeest van gemaakt, maar ik ga liever voor het origineel. De fantastische nacht vol dwaze gebeurtenissen is zo’n vier eeuwen geleden al eens prachtig en beeldend verwoord door de beroemde Britse bard William Shakespeare en als toneel- en filmliefhebber mag ik in deze periode dan ook graag een versie van ‘A Midsummer Night’s Dream’ uit mijn dvd-kast zoeken.

VERGEVINGSGEZINDE FLEXIBELE FIETSPALEN IN ORANJEWOUD

In die dvd-kast kom ik nóg een film tegen, die ik destijds talloze malen in de bioscoop heb gezien, en tweemaal - in het Vlaams en in het Fries - op het toneel. Een film, waarin óók ‘zotte’ personages in ongewone situaties terechtkomen. Alleen dan niet in een romantische komedie, maar in de bloedserieuze setting van de psychiatrische inrichting. ‘En eentje zag ze vliegen’ heet het boek en de film in het Nederlands, maar de Amerikaanse titel is veel bekender: ‘One flew over the cuckoo’s nest’. De verhoudingen tussen patiënten met hun geestdodende medicatie en de tirannieke leiding, maar vooral de dreiging van elektroshocktherapie maakt dit verhaal tot een van de meest besproken romans en films van de vorige eeuw. Het is een verhaal over het vervagen van grenzen tussen goed en kwaad, mentaal gezond en gek, en uiteindelijk leven en dood.

ORANJEWOUD - Ooit van vergevingsgezinde flexibele fietspalen gehoord?

Dat zijn kunststof paaltjes die - gedeeltelijk - meebewegen als je er per ongeluk tegenaan rijdt. Zo wordt de kans op letsel of schade drastisch minder.

In parklandschap Oranjewoud komen deze vergevingsgezinde flexibele fietspalen te staan op zeven locaties, als pilot; dit alles in samenspraak met Plaatselijk Belang. In 2020 heeft de gemeente Heerenveen besloten de meeste fietspalen te verwijderen. Op enkele plaatsen was dat verwijderen ongewenst, omdat dat sluipverkeer tot gevolg heeft zoals in Oranjewoud. De bestaande metalen fietspalen werden echter als onveilig ervaren. Door de aanvullende

Natuurlijk zijn hulpverleners in de psychiatrie niet blij met de invloed die deze film heeft gehad of nog heeft. Zo gaat het al lang niet meer, zeggen ze dan. En toch, als ik de lotgevallen van de jonge Nederlandse psychiatrisch patiënt Jason Bhugwandass volg, die al meer dan honderd hulpverleners versleet en trauma’s in de jeugdzorg opdeed, weet ik dat nog zo net niet.

En toch, als ik de waargebeurde geschiedenis van Myrthe van der Meer lees in haar autobiografische roman ‘PAAZ’, dan komt die koekoek ook weer overvliegen.

AVONDVIERDAAGSE HEERENVEEN FEESTELIJK AFGESLOTEN HEERENVEEN - Donderdagavond is de Avondvierdaagse in Heerenveen feestelijk afgesloten. Nadat de Avondvierdaagse twee keer niet door kon gaan, werd er extra uitgekeken naar deze 63e editie van dit grootste wandelevenement in Heerenveen.

Wat doe je, als je overvallen wordt door een suïcidaal makende depressiviteit?

Het overkwam één van onze eigen redacteuren enkele jaren geleden, Amanda de Vries.

In plaats van een vraaggesprek toe te staan schreef Amanda haar verhaal zélf wel op. Je bent journalist of niet. Deze maand leest u in GrootHeerenveen haar relaas. Hoe elektroshocktherapie haar de liefde voor het leven weer terugbracht.

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Veel leesplezier!

Henk de Vries, eindredacteur

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio!

EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 21 JULI 2022 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTHEERENVEEN.NL VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA

ribbelmarkering en reflectoren zijn de paaltjes goed zichtbaar voor fietsers zowel overdag als in het donker. Wethouder Jaap van Veen plaatste onlangs, samen met vertegenwoordigers van Plaatselijk Belang Oranjewoud, de heer Hylkema en mevrouw De Jong, de laatste vergevingsgezinde flexibele fietspaal in het wegdek op de Albertine Agnesweg. Hiermee zijn alle zeven locaties van de nieuwe paaltjes voorzien.

Onder begeleiding van een tweetal muziekkorpsen ging de enorme stoet van start bij Sportstad Heerenveen. De wandeltocht trok zoals gebruikelijk op de laatste avond door het centrum. Hier stonden tientallen mensen klaar om de lopers een bloemetje of een lekkere versnapering aan te reiken. Via de Burgemeester Falkenaweg en Jan Mankeslaan kwam de stoet rond half negen weer aan bij Sportstad.

De Heerenveense Wandel Federatie, die de Avondvierdaagse in Heerenveen organiseert, kijkt terug op een prachtige week.

TRADITIONELE HARINGPROEVERIJ HOF VAN DE KONING ZEER GESLAAGD ORANJEWOUD - Na twee jaar mocht restaurant Hof van de Koning in Oranjewoud eindelijk weer haar traditionele haringproeverij organiseren.

De genodigden werden bij binnenkomst hartelijk ontvangen door de familie Koning. Na ontvangst kon men genieten van de eerste nieuwe haring. Volgens kenners is de haring dit jaar weer erg goed. De gasten konden ook genieten van een overheerlijk buffet met veel haring gerelateerde hapjes en salades, en van drankjes die geserveerd werden. De familie Koning kijkt terug op een zeer geslaagde proeverij, welke weer als vanouds gezellig was.

heerenveen DRIJVENDE TUINTJES FLEUREN LINDEGRACHT WEER OP

HEERENVEEN - Net als voorgaande jaren heeft ook dit jaar Groei & Bloei afdeling Heerenveen de Lindegracht weer opgefleurd met de drijvende tuintjes.

GROOTHEERENVEEN.NL

CBS DE BURCHT WINNAAR SCHOOLKAATSEN HEERENVEEN - De Koninklijke Nederlandse Kaatsbond bestaat dit jaar al 125 jaar, maar op 15 juni 2022 werd pas voor de eerste keer het kaatskampioenschap voor de basisscholen in gemeente Heerenveen gehouden.

Op een zonovergoten dag gingen acht parturen de strijd met elkaar aan op het kaatsveld van de Pompeblêdden in Heerenveen. Aangezien de gemeente Heerenveen niet direct een echte kaatsgemeente is, werd er gekaatst in de zogenaamde C-klasse, met een zachte bal en met één vaste kaats.In de afgelopen periode hebben de buursportcoaches van Scoren voor Gezondheid Heerenveen tijdens de gymlessen aandacht besteed aan het kaatsen. Deze dag waren zij aanwezig om de kaatsende jongens en meisjes te coachen. Enkele kinderen deden voor het eerst mee aan een

kaatswedstrijd, anderen spelen al langer bij een kaatsvereniging. De finale werd gespeeld door It Bûtenplak uit Hoornsterzwaag en CBS De Burcht uit Heerenveen. De finale was eenzijdig: CBS De Burcht bleek een maatje te groot voor Hoornsterzwaag.

De wedstrijd werd afgesloten met maar liefst drie boppeslagen; eindstand op de telegraaf: 5-2 6-0. CBS De Burcht kreeg als eerste de wisseltrofee overhandigd, voor elke deelnemer was er nog een erelintje als aandenken.

SLOTDAG VOETBALSEIZOEN AKKRUM DRUK BEZOCHT

JUBBEGA - Unlimited, de moderne dansgroep van Eijer Producties onder leiding van Janna Eijer, werd onlangs Nederlands Kampioen Dans in Rotterdam.

Deze wedstrijd werd georganiseerd door de Belgische/ Nederlands organisatie Dance Waves Competition. Unlimited heeft aan meerdere voorrondes meegedaan, waarbij ze elke keer hoog scoorden. Op die manier plaatsten zij zich voor het NK. Door het NK te winnen mag de groep van Eijer Producties zij nu door naar de Europese Kampioenschappen op 3 juli in het Belgische Scherpenheuvel.

Op de foto Alec en Adyp, leerlingen van De Burcht. Alec had al vaker een krans gewonnen, maar voor Adyp was dit de eerste keer en hij straalde dan ook trots bij de huldiging.

REINY BOURGONJE IN DE PRIJZEN BIJ DE ITALIAANSE SIENA AWARD

Wethouder Hedwich Rinkes verrichtte vorige week woensdag samen met de voorzitter van Groei & Bloei en twee medewerkers van Brownies & DownieS de openingshandeling door het plaatsen van een beachflag op één van de drijvende tuintjes. De openingshandeling trok veel belangstelling.

UNLIMITED NEDERLANDS KAMPIOEN DANS IN ROTTERDAM

3

AKKRUM - V.v. Akkrum heeft op 11 juni een fantastische slotmiddag beleefd op sportpark De Meine. Door corona heeft de slotdag twee jaar niet plaatsgevonden.

De opkomst van leden, sponsors en vrijwilligers was boven verwachting hoog. De vereniging kan dan ook terugkijken op een zeer geslaagde middag en avond. Onder prachtige weersomstandigheden begon om half drie het traditionele ‘ouder tegen kind toernooi’. De wedstrijden waren spannend, maar de ouders konden geen succes boeken. Het bleek maar weer dat de jeugdspelers over betere voetbalkwaliteiten beschikken. Ook de senioren en oudste jeugd deden goed hun best in een onderling toernooi.

Tussen de wedstrijden door zorgden verschillende voetbalspellen en het penaltyschieten voor het nodige vermaak. Na afloop van de activiteiten en het toernooi werden alle kampioenen gehuldigd. De spelers uit de teams van jo 9-1, jo 11-1 (2x kampioen) jo 13-1 en

jo 17-1 konden allen een medaille in ontvangst nemen. Bij de senioren was er ook succes met het kampioenschap van v.v. Akkrum 3. Daarnaast is het eerste elftal nog volop in de race voor promotie naar de tweede klasse. Het vieren van successen is mooi, maar de betrokkenheid, inzet en het plezier van alle leden is vele malen belangrijker, meent de organisatie.

De middag einigde dan ook met een barbecue van slagerij Spijkerman en een optreden van zangeres Esther Algra uit Heerenveen zorgde ervoor dat het nog tot laat in de avond gezellig was.

Door corona staan verenigingen landelijk onder druk. Ook v.v. Akkrum is voor volgend seizoen nog naarstig op zoek naar nieuwe jeugdtrainers.

HEERENVEEN Fotograaf Reiny Bourgonje uit Heerenveen had onlangs weer veel succes tijdens de Italiaanse Siena Awards: The Creative Photo Awards 2022.

Met het portret ‘African Art’ met als model haar nichtje Esther van Halderen, en het portret ’New People, Old Masters’ (model: Lanou Dijkstra) viel Reiny voor het derde achtereenvolgende jaar in de prijzen. Haar foto’s werden uitgekozen uit meer dan 48.000 inzendingen. Afgelopen jaren kon ze haar prijzen niet in ontvangst nemen omdat corona roet in het eten gooide.

Hopelijk kan ze dit jaar wel naar Siena voor de prijsuitreikingen. Reiny Bourgonje, geboren en getogen Heerenveense, is autonoom kunstenaar met portretfotografie als specialisme. Ze wordt geïnspireerd door de kunstgeschiedenis, maar bovenal door maatschappelijke thema’s als identiteit en afkomst. Bourgonje legt de werkelijkheid vast maar grijpt daarbij de mogelijkheid aan om het portret te ensceneren naar haar eigen concept. Bourgonje laat al de diversiteit van de mens in haar portretten doorschemeren.

Door een zorgvuldige enscenering communiceert ze met de beschouwer. Haar portretten spreken tot de verbeelding, zijn herkenbaar en roepen emotie op.

NIEUWE VLOER VOOR HEERENVEENSE IJSHOCKEYCLUB UNIS FLYERS HEERENVEEN - IJshockeyclub UNIS Flyers in Heerenveen krijgt een nieuwe ijsvloer. De ijshockeyclub speelt op het hoogste niveau in Nederland, maar had een zwaar verouderde ijsvloer. Die begon vorig seizoen zelfs te lekken.

In de nieuwe vloer komt zo’n achttien kilometer aan koelleidingen te liggen. Er komt ook een nieuwe boarding. Het totale project kost zo’n anderhalf miljoen euro en wordt door de gemeente Heerenveen betaald. “Daar zijn we jaren mee bezig geweest”, zegt voorzitter Henk Hoekstra.

“De gemeente is altijd goed voor ons, maar het kost veel geld. Daar moet dan lang over gesproken worden voordat er iets kan gebeuren. Maar het was wel echt nodig.”

De oude vloer begon te lekken omdat

de leidingen niet meer goed werkten. Er kwamen wakken in het ijs. “Dat is voor topsport natuurlijk geen goede zaak, maar het kan ook nog eens gevaarlijk zijn. Als die leidingen het niet meer doen, dan koelt het niet meer. Dat is ook niet snel opgelost, want dan moet eigenlijk de hele vloer er weer uit. We zijn blij dat die er nu komt.”

De Flyers hopen nog meer in de hal aan te pakken. Henk Hoekstra: “Deze hal is simpel gezegd gewoon zwaar

verouderd. Je wilt natuurlijk wel een volledig nieuwe vloer, maar dat is niet rendabel, dat begrijpen wij ook. Maar we hopen in de zomer met veel vrijwilligers alles opnieuw te kunnen verven aan de binnenkant. De hal is nu geel van binnen en dat lijkt eerder op Cambuur dan op Heerenveen. Die kleuren zijn er al twintig jaar en daar zal een idee achter zitten, maar ik wil het straks wel weer mooi blauw en grijs hebben. Onze eigen kleuren, die moeten er weer op.”

We love

the color of nature!

! n e l a d n a S ben een YEAH!

We heb uitgebreide collectie!

Stijlvol en lekker lopen

Lekker luchtig of toch wat meer gekleed?

shoes!

We love

to t zi en s

in onze winkel!

HEERENVEEN Lindegracht 9 T 0513 610 06 WWW.KAMSMASCHOENEN.NL

heerenveen

GROOTHEERENVEEN.NL

“IK WOL ÛNDER DE HÛD FAN MINSKEN KRÛPE” DOKUMINTÊRE- EN PROGRAMMAMAKKER MURK-JAEP VAN DER SCHAAF

5

Murk-Jaep van der Schaaf uit Nes hield als kind al van films en lag eindeloos op zijn buik tv te kijken.

Tot hij een film over Tibet zag en zich realiseerde dat iemand daar écht was wezen filmen. “Dat wil ik later doen”, wist hij intuïtief. En al beweert MurkJaep dat hij overal ingerold is, vooral zijn idealisme en talent hebben hem zover gebracht. >>

TEKST ALIE RUSCH FOTO’S MUSTAFA GUMUSSU (FPH.NL) EN MARTIJN VAN DELLEN

heerenveen

6

MURK-JAEP VAN DER SCHAAF

“IT WIE DREECH, MAR IK HAW YN DY PEAR WIKEN MEAR LEARD AS YN FJOUWER JIER SKOALLE”

M Murk-Jaep van der Schaaf (37) heeft snel naam gemaakt als documentaire- en programmamaker. Begonnen op zijn 21ste werkt hij onafgebroken aan documentaires, tv-programma’s en opdrachten voor ondermeer toneelgezelschap Tryater. Veel eigen producties, met daarnaast werk in opdracht van ondermeer landelijke en regionale omroepen, culturele instellingen en bedrijven. Kreeg hij het met de paplepel ingegoten?

EERSTE FILMMONTAGE

Murk-Jaep: “Myn âlden sieten yn it ûnderwiis en binne tige ynteressearre yn keunst en kultuer, mar nee, it filmfak haw ik sels útfine moatten. Mar se hawwe my wol altyd stipe yn wat ik woe en de dream frij baan jûn.” Op de middelbare school vroeg hij of hij voor een werkstuk over ‘de effecten van geweld op televisie op jonge kinderen’ een filmpje mocht maken. Dat mocht. Van fragmenten van allerlei videobanden maakte Murk-Jaep een samenhangend geheel op een andere VHS. Zijn eerste filmmontage. Het viel prima, “mar ik hie noch gjin idee hoe’t ik mysels hjiryn fjirder ûntwikkelje koe.”

HOGESCHOOL VOOR DE KUNSTEN Toen het eindexamen op de havo naderde kwam via een kennis de opleiding audiovisuele media aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht in beeld. MurkJaep: “Ik haw altyd eigensinnich west yn wat ik wol. In ferhaal oer minsken fertelle bygelyks. Net ien-op-ien wat se dogge, mar it ferhaal derefter en it werom fan de kar dy ‘t se meitsje. Ik hie in eigen blik, mar wie dochs ferbjustere dat ik by de 25 studinten hearde, dy’t doe fan 400 oanmeldingen talitten binne. Siet ik as achttjinjierrich broekje yn ‘e klasse mei allegear filmtalint.”

Friese wateren: “Omdat ik de iennichste fan Fryske komâf wie, fregen se my ek.

Sûnder nei te tinken sei ik ta, in geweldige kâns. It wie dreech, mar ik haw yn dy pear wiken mear leard as yn fjouwer jier skoalle.”

AMBACHTELIJK WERK

Ineens werkte hij onder begeleiding van Pieter Verhoeff met uitstekende mensen op vitale plekken: een goeie editor en een gerenommeerde cameraman.

“Ambachtelijk”, noemt hij het en bepaald geen massaproductie. Murk-Jaep deed veel praktijkervaring op en haalde er levenslessen uit. Niet louter vastleggen maar filmen vanuit een duidelijk gekozen perspectief. Ja, dát was wat hij wilde.

PERSOONLIJK PROCES

Het is heel eenvoudig, een documentairemaker brengt een verhaal. Maar wat maakt dat hij een goeie is? Murk-Jaep: “Der is gjin resept foar, it bliuwt persoanlik útpluuzje. Ik wol ûnder de hûd fan minsken krûpe. Ik bin sels maatskiplik belutsen - net aktivistysk, hear - en wol snappe wat harren driuwt. Hoe hâlde se harren steande, hoe jouwe se foarm oan it bestean? Dat soarte fragen. Moast it sa sjen, ik konstruear in ferhaal, alles giet yn in trechter en as it goed is, komt dan de essinsje derút. Sa lear ik der sels ek elke kear fan. Elke film is ek in hiel persoanlik proses.”

“ALLE BERN MOATTE MEIDWAAN KINNE”

IDTV EN OMROP FRYSLÂN

ZOEKTOCHT NAAR IDENTITEIT

Murk-Jaep vertrouwt op zijn intuïtie.

Hij ‘vindt iets interessant’ en ziet vaak later het patroon. Pas dan valt meestal het kwartje en begrijpt hij waarom iets zo goed bij hem past. Tijdens het derde jaar van de opleiding zochten producent IDTV en Omrop Fryslân vier aankomende filmers voor een productie over de

Misschien is zijn werk - peinst Murk-Jaep - een zoektocht naar identiteit: “It fêstlizzen fan minsken yn harren syktocht nei grip is ek de spegel foar mysels en de sjogger.” Hij wil iets toevoegen aan het maatschappelijk debat en neemt daarom vaak zelf het initiatief. Zo ook bij de documentaireserie ‘IK BIN PRO’

Opnames voor Sjong Junior.

NUMMER 06 • 2022

GROOTHEERENVEEN.NL

7

“ELKE FILM IS EK IN HIEL PERSOANLIK PROSES”

Het Friese songfestival voor de jeugd, ‘Sjong Junior’ kan de status van de Friese taal een boost geven, meent Murk-Jaep van der Schaaf.

“IT IS IN PLEIDOOI FOAR IN HIEL OAR SYSTEEM”

Murk-Jaep maakt al sinds 2014 Skoal-TV voor de Omrop, destijds Tsjek en WitWat - dat nu omgedoopt is tot Tsjil. In zijn samenwerking met zanger-presentator Raynaud Ritsma kwam er iets opvallends naar boven. Waarom is er nauwelijks muziekonderwijs? Terwijl dat zo taalbevorderend werkt en een grote rol kan spelen in de taalbeleving, in dit geval in het Fries.

SJONGFESTIVAL

over het praktijkonderwijs in Friesland, het niveau voor kinderen die niet op het vmbo passen. Murk-Jaep: “Ik woe in searje meitsje oer it minne stigma dat dizze learlingen hawwe, mar dan sjoen fanút harren eigen perspektyf. Oer sa’n tema haw ik in miening. De searje is eins in pleidooi foar in hiel oar systeem.”

HET GEMIDDELDE KIND Het Nederlandse onderwijssysteem is prestatiegericht en commercieel, verduidelijkt Murk-Jaep. Kinderen die moeite hebben met leren in dat systeem kunnen volledig afgestompt raken als ze niet aan de norm voldoen. Het gemiddelde dicteert, terwijl het gemiddelde kind helemaal niet bestaat. Hij beschrijft een in-

spirerend alternatief dat onder andere op het Praktijkonderwijs (PRO) in Heerenveen in praktijk wordt gebracht: cognitieve vaardigheden oefenen via een andere route. Met kinderen reactiespelletjes doen bijvoorbeeld. Eerst de lol en de ervaring, terwijl ze ongemerkt hun impulsiviteit leren beheersen en een vaardigheid trainen. En dán pas weer het rekenboek voor de neus. “Dan sjochts ynienen dat rekkenjen op harsels nea it probleam is.”

De documentaire ‘Flaters meitsje mei net’ van FryslânDok over de visie van docent Jos Sleurink (PRO) kwam eruit voort.

MUZIEKONDERWIJS Zijn hart ligt steeds meer bij Friese content voor het primair onderwijs.

En waar is de eigentijdse Friestalige popmuziek voor jongeren? Toen het ‘Sjongfestival’, een tweejaarlijkse korenwedstrijd voor Friese basisscholen, wegens de coronapandemie niet kon doorgaan, benaderde de Omrop Murk-Jaep om met een eenmalig YouTube alternatief te komen, online. Dat was precies het kolfje naar zijn hand waar hij zijn visie in kwijt kon. Murk-Jaep staat bekend als integere werker en kreeg de vrije hand om een format te ontwikkelen.

“Ik woe gjin ‘Kinderen voor Kinderen’ formule wer ‘t bern nei audysjes útferkeazen wurde. Alle bern moatte meidwaan kinne en ik doch gjin snoade montaazjes. Ferline jier fernamen we dat de skoallen faak in selde soart tema keazen foar it Sjongfestival. Derom haw ik in konsept útwurke, werby de skoallen in ferrassings-tema krije. Universele tema’s lykas Ôfskied nimme en - tige aktueel Frijheid. Dat lêste wie it tema foar de Ds. Hasperskoalle hjir yn Akkrum, wer ‘t ik sels op sitten haw. Yn de searje toane wy de ûntwikkeling fan de ferskes mei de bern op de acht skoallen dy’t yn de finale sitte. Tik it mar yn op YouTube.”

GRUTSTE KOMPLIMINT De samenwerking met Raynaud Ritsma en cameraman Jan Bensliman is geweldig, vindt Murk-Jaep. “Se bringe in soad enerzjy yn’e romte en - mei in knypeach - dat besykje ik dan wer yn goeie banen te lieden. We hawwe wille mei de bern, mar nimme se altyd serieus.” In de brainstorm over het thema is het vertrouwen bij de kinderen zo groot, dat ze de meest persoonlijke dingen durven te vertellen.

Volgens de makers misschien wel “it grutste komplimint dat wy krije kinne.”

FRYSK ALTERNATYF FOAR ‘KINDEREN VOOR KINDEREN’ Murk-Jaep van der Schaaf zou de formule graag doorontwikkelen en hoopt dat Sjongfestival 2.0 (Sjong Junior) een traditie wordt. “Us ambyzje is om it Fryske alternatyf foar ‘Kinderen voor Kinderen’ te wêzen. Mei echt hege kwaliteit popsongs, makke fanút de belibbingswrâld fan bern. Ik liuw echt dat dit konsept de status fan de Fryske taal ûnder Fryske skoaljeugd in boost jaan kin.”

STAETLÂNSSKOALLE TZUM WINT SJONG JUNIOR De liedjes zelf, ontwikkeld door Raynaud Ritsma en producer Dirk-Lennart Hoogeveen, staan inmiddels op Spotify.

De finale was op 10 juni in De Lawei in Drachten. Daar streden acht Friese basisscholen om de eerste plaats met hun zelf (mee)gemaakte lied. Staetlânsskoalle uit Tzum won Sjong junior 2022. “‘Eins hawwe se allegearre wûn”, besluit Murk-Jaep van der Schaaf. “It binne echt geweldige songs wêr de bern en wy grutsk op binne.”

KOOPZONDAG HEERENVEEN ZONDAG 26 JUNI 2022 13:00 t/m 17:00 // GRATIS PARKEREN!

Kom winkelen in het gezellige centrum van Heerenveen!

Zorgeloos fietsen deze zomer?

Voorkom vroegtijdige slijtage en pech onderweg.

Doe de Zomer-Servicebeurt.

Alle belangrijke onderdelen worden nagekeken en getest. Mochten er onderdelen vervangen moeten worden, dan melden wij dat vooraf.

Elke laatste zondag van de maand!

ngoudenplak.nl

ACTIE:

ZOMER SERVICE BEURT actie is g eldig t/m 30 juli

45,-

2022

Gedempte Molenwijk 4 Heerenveen - 0513-744143 www.ebikecenterheerenveen.nl

20% korting op alle rol-, vouwgordijnen en multishades uit de Aanhuis collectie

10% korting

op wasmachine kasten op maat

Aanbiedingen geldig t/m 30 juni 2022 Vloeren Raamdecoratie Gordijnen Kasten op maat Verf & behang Stalen deuren Interieuradvies

Jousterwei 20b, 8447 RH Heerenveen T. 0513 – 72 42 23 E. heerenveen@bronsnijder.nl

Actueel

in Heerenveen INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN

Gemeenteraad De 31 raadsleden nemen als gemeenteraad besluiten namens de inwoners van Heerenveen over wat de gemeente gaat doen. Bijvoorbeeld of van een bijgebouw een woning gemaakt mag worden. De gemeenteraad is ook verantwoordelijk voor het uitgeven van het geld van de gemeente.

Wil je weten wie de raadsleden zijn?

Kijk op www.heerenveen.nl/raadsleden 23 juni 19.30 uur | Commissievergadering In deze vergadering bespreekt de raadscommissie onder andere: • 2e verzamelbesluit met wijzigingen op de begroting 2022 • Actualisatie grondexploitaties • Opvolging van onderzoeksrapporten van de rekenkamercommissie • Verklaring van geen bedenkingen Kruising Heerenveen Midden • Verklaring van geen bedenkingen Nieuwstraat 30 • Verklaring van geen bedenkingen Omrin, verhoging en uitbreiding In de commissievergadering worden raadsvoorstellen meningsvormend besproken door de raadscommissie. In de raadsvergadering neemt de gemeenteraad vervolgens een besluit over de raadsvoorstellen.

Vertel jouw mening In een commissievergadering mag je aan de raad jouw mening over een onderwerp op de agenda in de commissievergadering vertellen.

Dat kan in een filmpje van maximaal 5 minuten, e-mail of brief. Wil je hier gebruik van maken? Laat dat dan weten aan de griffie: griffie@heerenveen.nl.

30 juni 17.00 uur | Raadsvergadering In deze raadsvergadering neemt de gemeenteraad een besluit over onder andere de onderwerpen die op de agenda van de commissievergadering op 23 juni staan. Onderwerpen die als ‘hamerstukken’ op de agenda van de raad staan, daarover voert de raad geen debat, maar neemt direct een besluit.

17.00-18.00 uur: • Lange termijnplanning van de Raadsagenda 2022-2026 en het vervolgproces • Benoeming wethouders • Toelating en beëdiging nieuwe raadsleden • Benoeming commissielid • Hoofdlijnenakkoord 2022-2026 19.30-23.00 uur: • 2e verzamelbesluit met wijzigingen op de begroting 2022 • Actualisatie grondexploitaties • Verklaring van geen bedenkingen Kruising Heerenveen Midden • Verklaring van geen bedenkingen Nieuwstraat 30 • Verklaring van geen bedenkingen Omrin, verhoging en uitbreiding • Benoeming 1e en 2e waarnemend voorzitters van de raad, leden van de agendacommissie ean leden van de werkgeverscommissie Bekijk de complete agenda, stukken en de vergadering zelf mee via www.heerenveen.nl/raadsvergaderingen.

Alle informatie van en over de gemeenteraad vind je hier: www.heerenveen.nl/gemeenteraad Via deze link kun je de vergaderingen ook meekijken en terugkijken.

|

JUNI 2022

Op vakantie? Controleer op tijd de geldigheid van je reisdocument Binnenkort gaan de zomervakanties weer beginnen.

Heb jij ook vakantieplannen? Controleer op tijd of je een nieuw paspoort of ID-kaart nodig hebt!

Je kunt op reis als je reisdocument op de datum van vertrek én terugkomst nog geldig is. Maak dus op tijd een afspraak om een nieuw reisdocument aan te vragen. Na de aanvraag ligt je nieuwe paspoort of ID-kaart na 5 werkdagen voor je klaar. Een spoeddocument haal je binnen 2 werkdagen op, maar hiervoor betaal je wel extra. Kijk voor de tarieven op www.heerenveen.nl en plan je afspraak.

Paspoort of ID-kaart aanvragen voor je kind: hier moet je op letten Vraag je een paspoort of ID-kaart aan voor je kind? Denk dan aan het volgende: • E lke ouder of gezaghouder moet toestemming geven voor de aanvraag. Toestemming geven regel je met DigiD of via het formulier op de site van de gemeente.

• Minimaal één ouder of gezaghouder moet met je kind mee naar de aanvraag. Legitimatie is verplicht!

• Heeft je kind nog een ander of oud reisdocument?

Ook die moet je meenemen naar de aanvraag.

Kijk voor alle informatie op www.heerenveen.nl en plan op tijd je afspraak.

Doe en Ontmoet cheque: jouw activiteit is geld waard!

1 op de 3 mensen voelt zich best eenzaam. Hoe dat komt, is voor iedereen verschillend. Wél is het mogelijk om hier samen iets aan te doen! En dat is belangrijk, want eenzaamheid gaat niet vanzelf over.

Van 24 september (Burendag) t/m 6 oktober 2022 organiseren we in de gemeente Heerenveen de Week van de Ontmoeting. Een week waarin we iedereen uitnodigen om een activiteit te organiseren, groot of klein, waar ontmoeting en verbinding centraal staat!

Organiseer jij zo’n activiteit? Doe dan een aanvraag voor de Doe en Ontmoet cheque ter waarde van maximaal €250!

Check alle voorwaarden op www.heerenveen.nl/ontmoeting en vul hier het digitale formulier in om de cheque aan te vragen. Aanvragen kan t/m 25 juli 2022.

Of scan hier de QR-code!

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | JUNI 2022

Evenementen kunnen weer live!

Wat komt daarbij kijken?

Na twee jaar corona bruist het in Heerenveen van de energie. We mogen weer en we hebben er zin in met z’n allen!

Lekker met een drankje op het festivalterrein meedansen met de vetste hits of rondsnuffelen op de braderie.

In Heerenveen hebben er, na de coronapandemie, gelukkig alweer verschillende evenementen plaatsgevonden.

Wat dacht je van: Heaven Open Air, hét Hemelvaart festival in Heerenveen, waarbij twee dagen lang het P6-terrein op z’n kop werd gezet? Of het Heaven Open Air Teenage festival voor jongeren tussen de 12 en 17 jaar oud?

Als je niet zo’n fan bent van festivals, dan was er de afgelopen tijd alsnog genoeg te beleven in de gemeente.

De Skoattermerke bijvoorbeeld, die elke Pinksteren in Oudeschoot georganiseerd wordt. Of maak jij liever een rondje in de botsauto’s of zweefmolen op de grootste kermis van Friesland? Kortom, in onze gemeente hoef je je niet te vervelen! Maar wat komt er allemaal kijken bij het organiseren van een (groot) evenement in onze gemeente? We geven je graag een inkijkje in dit proces.

Wat komt erbij kijken?

er aanvullingen nodig, dan neemt de gemeente contact op met de aanvrager. Alles duidelijk? Dan wordt de aanvraag voorgelegd aan de politie, brandweer en afdeling handhaving. Bij grote evenementen komt er een overleg op het gemeentehuis met diverse disciplines en de aanvrager. Zodra alles compleet is wordt de vergunning verleend.

Grote (sport)evenementen vinden geregeld plaats in onze gemeente.

Zoals de Eredivisie Beach competitie bijvoorbeeld. Dit is de hoogste Nederlandse beachvolleybalcompetitie voor mannen en vrouwen, die op 18 en 19 juni op het gemeenteplein en bij Sportstad plaatsvond.

Voordat jij kan genieten op de tribune van een volleybalwedstrijd, zijn de eventcoördinatoren van Regio Heerenveen ’n Gouden Plak en de gemeente al druk bezig geweest. Denk hierbij aan lobbyen om zo’n (top)sportevenement naar regio Heerenveen te halen, relaties op te bouwen met partners in de sportwereld en daarnaast impact te maken in de regio. Een belangrijke hoofdtaak hierbij is de promotie van het evenement. Heb jij de banieren en vlaggen van het beachvolleybaltoernooi ook aan de kant van de weg zien hangen?

Ronde over het terrein Wanneer de vergunning geregeld is, kan de organisatie beginnen.

Als alles gereed is komt iemand van de gemeente kijken om de gemaakte afspraken te controleren.

Er wordt dan een ronde over het evenemententerrein gemaakt. Bij grote evenementen zoals Heaven Open Air of Night of The Koemarkt gaan de politie en brandweer ook mee. Waar wordt op gelet? Denk aan vluchtroutes voor publiek, opstelling tribunes, beschikbaarheid van aanrijroutes voor hulpdiensten, blusmiddelen, vrijhouden van de nooduitgangen en verlichting.

Daarnaast kun je qua taken bij de organisatie van een evenement denken aan het regelen van vrijwilligers, het bijhouden van de begroting, communicatie en promotie, contacten met opdrachtgevers en leveranciers, het draaiboek en de vergunningen.

Geluidsnormen Tijdens het evenement moet er rekening gehouden worden met de geluidsnormen. Overlast voor de omwonenden willen we als gemeente graag voorkomen. Als de normen overschreden worden, dan proberen we deze naar beneden te krijgen. Van belang is ook dat de organisator zich houdt aan de afgesproken eindtijden van het evenement.

Evenementenvergunning Als je een evenement organiseert, wil je natuurlijk dat dit veilig verloopt. Daarom vraag je eerst een vergunning aan bij de gemeente Heerenveen. De gemeente kijkt naar de aard van het evenement, de locatie, het aantal en soort bezoekers. Bij de aanvraag van een vergunning voeg je een draaiboek bij.

In zo’n draaiboek staan belangrijke zaken als: horeca-, sanitaire en afvalvoorzieningen, verkeer, geluidsoverlast, calamiteiten, EHBO en beveiliging. Ook een plattegrond is belangrijk bij de aanvraag. Bij de gemeente Heerenveen willen we

dat een aanvraag zo laagdrempelig mogelijk is. Daarom gaan we vaak vooraf al in gesprek met organisatoren. In deze gesprekken vertellen we vaak wat er allemaal van je verwacht wordt.

Ondanks de korte voorbereidingstijd hebben we daardoor dit jaar een vergelijkbaar evenementenseizoen gehad als bijvoorbeeld in 2019, voordat corona in beeld kwam.

Toetsing Nu evenementen weer zonder beperkingen mogelijk zijn, merken we bij de gemeente dat de vergunningaanvragen binnenstromen.

Kijk voor al het gemeentenieuws op: www.heerenveen.nl

Na het indienen wordt de aanvraag getoetst door een vergunningverlener.

Dit is iemand van de gemeente die de aanvraag beoordeelt. Zijn

Ook een evenement organiseren?

Voor vragen op het gebied van evenementenvergunningen, bijbehorende ontheffingen, vergunningen, meldingen en het proces daarvan kan je contact opnemen met met de afdeling vergunningen via: bijzonderewetten@heerenveen.nl

14 0513.

Wanneer je veilige plek ineens niet meer zo veilig is: een woninginbraak heeft veel impact, hoe voorkom je het?

Je moet er niet aan denken dat een vreemd persoon zomaar in je huis tussen je persoonlijke spullen staat. Toch is het aantal inbraken de laatste tijd fors toegenomen.

Hoe voelt het als er bij je wordt ingebroken? En belangrijker wat kun je er tegen doen om herhaling te voorkomen? Johan (30), bij wie kortgeleden is ingebroken, vertelt zijn verhaal.

“Ongeveer twee maanden geleden in een zondagnacht werd er bij ons ingebroken. Waarschijnlijk was één van de openslaande deuren niet op slot. Via die deur zijn de inbrekers binnen gekomen. Er zijn meerdere waardevolle spullen bij ons gestolen.

Zo ben ik mijn iPad en telefoon kwijt, met alle bestanden, contacten en foto’s. En namen ze contant geld en een tasje met verschillende belangrijke pasjes mee.”

terwijl wij boven lagen te slapen.

Wij wonen in een gewone woonwijk.

Ook in een rijtjeswoning, tussen de andere huizen, kun je dus slachtoffer worden van een inbraak.”

te slapen hakt er best wel in. Vooral de eerste nachten is het moeilijker om in slaap te komen en ben je erg gefocust op vreemde geluiden in je woning.”

Het kan iedereen overkomen…

Impact van een inbraak

“Je wéét dat er altijd een mogelijkheid bestaat dat je het slachtoffer wordt van een inbraak, maar dat dit zou gebeuren terwijl wij thuis waren had ik niet verwacht.

In ons geval werd er ’s nachts ingebroken op de benedenverdieping

“De impact van een inbraak is vooral in het begin groot. Je ziet je eigen huis als een veilige plek en mensen zijn hier alleen welkom als je hier toestemming voor geeft. Dat iemand dan ongevraagd je huis binnenkomt en spullen meeneemt terwijl je ligt

Maatregelen om herhaling te voorkomen “Wij controleren nu elke avond de deuren, ook als wij zeker weten dat deze op slot zijn gedaan.

Daarnaast hebben wij een draadloos camerasysteem aangeschaft. Deze camerabeelden kunnen wij te allen

tijde via onze telefoon bekijken. Wij krijgen automatisch bericht als er beweging wordt gedetecteerd. Dit geeft een veiliger gevoel. Ook gaat er een preventieve werking van uit.

Daarnaast nemen wij elke avond de waardevolle spullen mee naar onze slaapkamer. Ten slotte hebben wij onze sloten laten controleren en vervangen door een erkend sleutelspecialist.”

Inbraakpreventietips Wat kun je zelf doen om ervoor te zorgen dat inbreken niet makkelijk is?

• D e meeste inbrekers gaan voor een snelle buit. Hoe langer ze bezig zijn een woning binnen te komen, hoe groter de kans dat ze het opgeven. De meest logische stap is om voor goede sloten te kiezen, zowel in de voordeur als in stegen, achterdeuren en schuifpuien.

Draai die deuren dan wel altijd op slot!

• Een

automatisch aanspringend licht bij de voordeur en eventuele achterdeuren maakt dat gasten, gewenste en ongewenste, direct goed zichtbaar zijn.

• Ga je de deur uit, doe dan binnen een lamp aan, eventueel met een lichtschakelaar.

• E en inkoppertje: leg kostbare apparatuur zoals laptops en iPads niet in het zicht.

In veel wijken en dorpen doen inwoners mee in een whatsappbuurtpreventiegroep. Daarin kunnen buren aangeven dat ze iets opvallends zien en elkaar waarschuwen. Of bijvoorbeeld bij de buren vragen extra op te letten omdat ze niet thuis zijn.

Bel altijd 112 bij een verdachte situatie. Je kent immers je eigen buurt het beste, dus als je het niet vertrouwt, is dat niet voor niets!

Wil je meer inbraakpreventietips lezen? Kijk dan op www.heerenveen.nl/wonen/veiligheid

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | JUNI 2022

Energiecoach Jinke helpt inwoners geld en energie besparen De prijzen voor energie zijn de afgelopen tijd enorm gestegen. De meeste huishoudens gaan daarom ook meer betalen voor hun energieverbruik. Om inwoners te helpen met geld en energie besparen biedt de gemeente Heerenveen een Energiecoach aan huis aan. De Energiecoach helpt om met kleine aanpassingen energie te besparen, bijvoorbeeld door het plaatsen van LED lampen en door de thermostaat op 19 graden te zetten.

De Energiecoach komt bij je thuis In de gemeente Heerenveen is Energiecoach Jinke Kleistra aan het werk. Inmiddels heeft ze al aardig wat bezoeken afgelegd en ze heeft voor iedereen wel een tip. Het werkt eenvoudig: de Energiecoach komt gratis bij je thuis en samen met haar kijk je hoe je met kleine aanpassingen energie kunt besparen.

Kleine aanpassingen besparen veel Er liggen vaak kleine besparingen voor het oprapen. Mensen hebben meestal geen idee hoelang ze onder

de douche staan. Als je een wekker zet en een minuutje korter doucht, bespaar je al snel € 27,- per jaar.

Na een week ben je eraan gewend en kun je met de volgende tip aan de slag. Zo wordt het een sport om zoveel mogelijk te besparen.”

Maatwerk Jinke volgde ter voorbereiding op haar werk als Energiecoach eerst een opleiding. “Ik heb altijd beroepen gehad waarbij ik veel met mensen werkte. Die ervaring komt nu van pas, want energieadvies is naast maatwerk ook mensenwerk. Daarom is het ook zo belangrijk dat we samen

kijken welke energiebesparingen bij jou passen. Ik laat mensen bijvoorbeeld zien wat de grootste energieslurpers in huis zijn. Dat levert veel inzicht op. En het helpt ook om alle apparatuur, zoals de tv, niet op stand-by te laten staan, maar echt uit te zetten. Het zijn maar kleine aanpassingen, maar bij elkaar telt het lekker op.”

Alle kleine beetjes helpen Na de opleiding heeft Jinke thuis ook meteen veranderingen doorgevoerd.

“Wij hebben een melkveehouderij en zijn al veel met duurzaamheid bezig.

Zo hebben we zonnepanelen en

groen gas. Maar ook wij bleken thuis nog wel energie te kunnen besparen met kleine dingen, zoals alle deuren dichtdoen en tochtstrips plaatsen.

Al die kleine beetjes helpen.”

Ook de Energiecoach bij je thuis?

Je kunt je aanmelden voor een bezoek van de Energiecoach via www.energieloketheerenveen.nl/ energiecoach of bel de gemeente Heerenveen via 14 05 13.

Actueel in Heerenveen | informatiebijlage van gemeente Heerenveen | juni 2022 verschijnt huis-aan-huis als bijlage van maandblad GrootHeerenveen.

Redactie: communicatie gemeente Heerenveen, Postbus 15000, 8440 GA Heerenveen, telefoon 14 0513 E-mail: gemeente@heerenveen.nl | Tekst: gemeente Heerenveen

Kijk voor al het gemeentenieuws op: www.heerenveen.nl

DE AANBIEDINGEN VAN HÉT VERSPLEIN VAN HEERENVEEN

Molenplein

VOLG ONS OOK OP FACEBOOK!

Hét versplein!

Onderstaande aanbiedingen van de versspecialisten zijn geldig t/m 30 juni 2022.

Tenzij anders staat vermeld bij de aanbieding zelf.

ONZE WALNUTS...

NET EEN GEBAKJE, ZO LEKKER! WALNUTS

3+1 GRATIS*

OVERHEERLIJKE ORANRIJKGEVULDE PLANTAARDIGE JEKOEK CREME MEEST VERANTWOORDE BURGER, GOED GEVULD EN OOK NOG EENS ECHT LEKKER. 4/6 PERSOONS EN DAT PROEF JE!

BURGERS

Lunchhapje!

ZALMSALADE MET DIVERSE GEROOKTE VIS

2 STUKS

NÚ VOOR

€ 7,

Alle ‘De Paddenstoel’ burgers en alle varianten!

50

€ 5,95

Bijvoorbeeld: Spinazieburger 2 x 160g Kaasburger 2x 170g Kaasburger 2 x 240 g Combineren is mogelijk!

Deze aanbieding is geldig t/m 30 juni Zie ook op onze website voor meer aanbiedingen!

Actie is geldig t/m zaterdag 9 juli 2022

ECHTE BAKKER LENES Molenplein 8 Tel: 0513 628 779 www.lenes.nl

Deze aanbieding is geldig t/m 30 juni 2022

EKOPLAZA HEERENVEEN

KLAVER’S VISWINCKEL

Molenplein 10 Tel: 0513 651 374 www.ekoplaza.nl

Molenplein 12 Tel: 0513 621 754 www.klavers-viswinckel.nl

@molenplein

Volg ons ook op facebook!

PLANTJESMARKT BIJ GREENSALES, VELE AANBIEDINGEN!

Stek perkplanten

Deutzia

keuze uit 4 soorten

in 13 cm pot

Normaal 6.98

normaal 1.75

Nu 3 stuks €10

Nu 8 stuks €10

Boeren jasmijn

met knop keuze uit 5 soorten Normaal 6.98

Nu 3 stuks €10

Openingstijden Maandag t/m vrijdag van 07.00 tot 17.30 uur - Zaterdag van 08:30 tot 16.00 uur.

Cornus

keuze uit 3 soorten

Buddleja vlinderstruik

Normaal 6.98

keuze uit 7 soorten

Nu 3 stuks €10

Normaal 5.98

Nu 3 stuks €10

heerenveen

14

#FACETOFACE WIETEKE ZWAMA fotografie MUSTAFA GUMUSSU / FPH tekst HANNAH ZANDBERGEN

“Als je met elkaar deelt, heb je gewoon genoeg” Wieteke Zwama (37) uit Heerenveen koopt een jaar lang niets nieuws. Geen kleding, geen schoenen, geen tuinspullen, geen speelgoed voor de kinderen. Een rigoureus besluit, ingegeven door haar verlangen om bij te dragen aan een betere wereld.

Dit jaar maakt onderdeel uit van een groter geheel: het platform Sus enzo, dat Wieteke oprichtte samen met haar zus Karina uit Leeuwarden. Samen beheren ze een Instagramaccount, organiseren ze events en introduceerden ze de swapbag.

Alles om de wereld een beetje mooier te maken.

Als ik Wieteke Zwama interview, zit ze klaar voor de fotograaf van GrootHeerenveen, Mustafa Gumussu.

Even iets nieuws kopen voor de fotoshoot was geen optie, maar voor Wieteke is dat geen probleem. “Kijk, dit topje heb ik eens gekregen van een vriendin. En dit rokje bleef over van het kledingruilevent. Superleuk, toch?”

PIEN EN WIET

binnen. Veel spullen belandden ook snel weer in de prullenbak, omdat ze snel weer kapotgaan. Het boek ‘Hoe gaan we dit uitleggen’ was voor mij echt een eyeopener. Onze ouders consumeerden nog niet zo veel. Maar wij blijven maar kopen, omdat het niks meer kost. Hoe gaan we dat aan onze kinderen uitleggen? Wij zijn de generatie die voor een ommekeer moet zorgen.”

Pien en Wiet noemen ze zichzelf online.

Op hun Instagramaccount inspireren ze elkaar en hun volgers; Wieteke vanuit Heerenveen; Karina vanuit Leeuwarden.

“Karina en ik lijken best op elkaar. We zijn beiden ondernemend en hebben allebei de drang om creatief bezig te zijn naast ons werk. Beiden voelen we ook kriebels om iets nuttigs te doen. De wereld veranderen klinkt groot, maar we willen wel graag iets bijdragen. We hoorden en lazen steeds meer over wat er allemaal misgaat op het gebied van milieu en klimaat. Toen appten we elkaar: laten we er iets mee gaan doen. We beginnen gewoon kleinschalig met onze zoektocht. Hoe kunnen wijzelf ons leven in kleine stapjes verbeteren?”

NOTITIEBOEKJES

IN DE PRULLENBAK

Inmiddels is ze helemaal gewend aan haar nieuwe inkoopbeleid. “Het kostte even wat tijd om te wennen, maar nu zou ik niet anders meer willen.

De Hema was een van mijn grootste zwaktes. Mijn mandje ging altijd vol: met notitieboekjes, dingen voor in huis, kleding voor de meisjes van het sale-rek… Nu loop ik daar gewoon aan voorbij. En eigenlijk is dat heerlijk. Voor de meisjes is het ook duidelijk: we kopen gewoon niks. Op de rommelmarkt heb ik cadeautjes gescoord voor iedereen. Het is ongelooflijk wat een leuke dingen daar te krijgen zijn. Er ging een wereld voor me open. Wat hebben wij ontzettend veel spullen met z’n allen. Wat ik wel mis? Mijn gympen zijn enorm afgetrapt, dat is het eerste wat ik straks ga kopen.”

Niet iedereen zou die zoektocht naar duurzaamheid meteen gaan delen met de rest van de wereld. Karina en Wieteke wel: “Ik houd van schrijven, Karina is goed in marketing, we kunnen snel iets op poten zetten. Het was altijd al onze wens om samen eens iets te doen. Daarom vonden we het leuk om onze zoektocht breder te delen, vooral via Instagram. Hoe leuk zou het zijn als we gelijkgestemden bij elkaar kunnen brengen en elkaar kunnen inspireren.

Zo ontstond Sus enzo. Waarbij ‘sus’ natuurlijk een dubbele betekenis heeft: het staat voor dat wij zussen zijn én voor ‘sustainability’, duurzaamheid.”

Voorheen was duurzaamheid niet iets waar Wieteke veel over nadacht. “Ik houd van shoppen; kleding, maar vooral ook veel prullaria. Dingen voor in huis, of speelgoed, het is allemaal zó goedkoop en toegankelijk. Vooral sinds ik kinderen heb, komen er zoveel spullen mijn huis

Wieteke nam een rigoureus besluit: ze gaat een jaar niets kopen. “Nee, ook niet tweedehands, helemaal niets. Ik had gewoon een reset nodig. Het past bij mij om het zo rigoureus te doen.

Voor het jaar begon kreeg ik bijna een paniekaanval bij het idee, wilde ik nog snel van alles gaan inslaan. Maar nu, een halfjaar verder, vind ik het eigenlijk heel logisch. Ik ben me er wel van bewust dat dit ook een luxeprobleem is. Veel mensen hebben helemaal niet die keuze.

Ik schaam me soms voor onze welvaart.”

Er zijn hier en daar uitzonderingen: de echt nodige kleding en schoenen voor de kinderen koopt ze nog wel, en een wenkbrauwpotlood is ook essentieel.

SWAPBAG Dankzij haar nieuwe project kan Wieteke af en toe toch wat kleding wisselen.

In Heerenveen startte ze met een kledingruiltas oftewel de ‘swapbag’.

“De tas volgt een vaste route langs alle deelnemers. Iedereen doet er een paar kledingstukken in die ze niet meer draagt en haalt er iets anders uit. Zo heb je toch die voldoening van weer even iets nieuws hebben, terwijl je niet hoeft te shoppen. We hebben al zo veel met elkaar. Als je met elkaar deelt, heb je gewoon genoeg.

We startten in april met acht mensen, vooral bekenden van mij. Ik dacht, we beginnen gewoon en dan zien we wel waar het schip strandt. Nu zijn het er al 22. Toevallig is de tas nu bij mij thuis.

Het is moeilijk kiezen, want er zit altijd zóveel leuks in. Ik haalde er nu een mooi zomers topje uit. Zo grappig; deze was van mijn buurvrouw, heeft een heel rondje gemaakt, en nu heb ík hem.

Laatst stopte ik er een jurkje in dat jaren ongedragen in mijn kast lag. Iemand anders was daar weer ontzettend blij mee. Ook leuk is dat we nu de tassen op maat gedifferentieerd hebben. Zo is er meer kans dat er voor iedereen iets tussen zit.”

DUURZAME BRUILOFT Plannen voor nieuwe events zijn er ook al. Waaronder een hele bijzondere: de bruiloft van Karina. “Mijn zus gaat trouwen op Vlieland. Het lijkt ons tof om daar een hele duurzame bruiloft van te maken, misschien wel dé duurzaamste bruiloft. We willen onze volgers ook meenemen in die zoektocht. Er zijn al wat ideeën: een uitnodiging op landbouwafvalpapier, een tweedehands trouwjurk, een diner met lokale producten. En geen ballonnen natuurlijk.

Het lijkt me heel leuk om dat allemaal te gaan ontdekken. Verder willen we een ‘lang leve lokaal lunch’ organiseren.

Informatie en inspiratie over echt lokaal eten, zero waste, en het liefst ook iets met wildplukken. En misschien ook nog wel een beach cleanup. Ideeën genoeg!”

MACARONI

“Wist je dat er in Afrika duizenden kilo’s kleding op het strand liggen? Dat is allemaal niet meer te recyclen en de kwaliteit is te slecht om het te kunnen hergebruiken. Hoe meer mensen er duurzame kleding gaan kopen, hoe kleiner die berg wordt. Vroeger vond ik duurzame kleding altijd te duur. Maar ik weet nu dat het andersom is: gewone kleding is te goedkoop.”

Met Sus enzo proberen de zussen aan te sluiten bij de Sustainable Development Goals, de duurzame ontwikkelingsdoelen voor 2030. “Armoede de wereld uit helpen is ook een van die doelen. Daar zou ik ook graag iets mee willen doen.

Ik heb al een boekenruilkastje; en mijn idee is om daarnaast ook een kastje met voedingsmiddelen te maken. Mensen die iets over hebben, macaroni of soep, kunnen dat daarin zetten. En de mensen die het nodig hebben, kunnen het eruit halen. Volgens mij is dat een hele simpele manier om iets goeds te doen.

Wij wonen hier in Skoatterwâld aan een doorgaande fietsroute, dus er komen hier veel mensen langs.”

ONTPLOFTE KERK

GANDHI

Het eerste event van Sus enzo was een kledingruilevent. “Op het gebied van kleding is veel winst te behalen, omdat die industrie zo vervuilend is. Daarom was dat ons eerste event: 25 vrouwen namen kleding mee naar het kerkje van Swichum, onder Leeuwarden. Eerst was er een inspirerende presentatie over de kledingindustrie, daarna kon er geruild worden. De kerk was ontploft, overal lag kleding. Uiteindelijk ging iedereen met een tas vol nieuwe spullen naar huis.

Ontzettend leuk was dat. We willen het zeker nog een keer gaan doen.”

“’Be the change you want to see in the world’. Die uitspraak van Mahatma Gandhi is voor mij een soort lijfspreuk.

Het lijkt soms alsof je geen invloed kunt uitoefenen. Zeker nu er zoiets groots als de oorlog in Oekraïne speelt. Maar ik hoor regelmatig dat ik anderen inspireer met mijn acties. Zo wordt mijn kleine bijdrage een soort olievlek die zich verspreidt. Wat ik doe, heeft toch zin.”

KLEDINGAFVALBERG

NUMMER 06 • 2022

GROOTHEERENVEEN.NL

15

16

NUMMER 06 • 2022

35E FRIESE BALLONFEESTEN JOURE

TEKST LOTTE VAN DER MEIJ // FOTO’S COR POT, LOTTE VAN DER MEIJ, ARCHIEF STICHTING DE FRIESE BALLONFEESTEN: JAN VERMEULEN

Bestuurlijke aangelegenheden FOTO: COR POT

De Friese Ballonfeesten in Joure zijn een begrip. Niet alleen in Joure zelf, maar tot ver buiten de Friese grenzen. Joure wordt in de zomer – dit jaar van 20 tot en met 24 juli - vijf dagen lang omgetoverd tot Balloon City. Vijf avonden achter elkaar vertrekken er zo’n 35 luchtballonnen vanaf de Nutsbaan in Joure. Het is een feest voor het hele gezin. Dit jaar vindt de 35e editie plaats en nemen we een kijkje achter de schermen. Wie zitten er in de organisatie? En wat komt er kijken bij de organisatie van zo’n groot evenement?

We spreken met de oprichter en huidig voorzitter Herman Kleinsmit en met het hoofd van de sponsorcommissie Theo Nijholt.

Inmiddels weten we dat de allereerste Friese Ballonfeesten werden georganiseerd in 1986. De eerste twee jaren was Herman Kleinsmit nauw betrokken bij de organisatie.

Hij regelde de ballonnen, gastgezinnen, bands en horeca en Joure was vijf dagen volledig in de ban van dit evenement. Het bruiste in Joure.

IN DE LOOP DER JAREN… De eerste tien à vijftien jaar waren succesvol. Er kwamen veel luchtballonnen en het evenement werd goed bezocht. Daarna begon langzaamaan het animo af te nemen.

In de loop der jaren veranderde het een en ander en er kwamen minder piloten en crew met hun ballonnen naar het evenement. De kwaliteit van het evenement nam

af en daarmee ook de bezoekersaantallen. Herman Kleinsmit zelf was in al deze jaren niet meer betrokken bij de organisatie. Wel heeft hij vrijwel meteen in 1987 een eigen ballon gekocht en zijn brevet gehaald om deze als piloot te mogen besturen. Hij was dan ook bijna elk jaar als piloot met zijn eigen ballon aanwezig.

NIEUW BESTUUR NA DIEPTEPUNT IN 2018 In 2018 werd het dieptepunt bereikt. Het was een slecht jaar voor de Ballonfeesten. Bijna het hele bestuur trad af. Om de Ballonfeesten te redden trad Herman Kleinsmit weer toe tot het bestuur en hij verzamelde een aantal nieuwe bestuursleden om zich heen, om samen opnieuw met enthousiasme aan de slag te gaan. Dat bestuur ging naast Herman Kleinsmit als voorzitter bestaan uit Erwin Bethlehem, Theo Nijholt, Fokke Nop-

Eddie Haven, Herman Kleinsmit, Jildau Haven en Theo Nijholt. Na een sponsordeal met Haven.

Bestuur van de Friese Ballonfeesten. Boven v.l.n.r. Herman Kleinsmit, Theo Nijholt, Erwin Bethlehem. Onder v.l.n.r. Fokke Noppert en Gerben Veenstra

pert en Gerben Veenstra. Allemaal mensen met hun eigen kennis en expertise. Ze vergaderen het hele jaar door. Eén keer in de maand, en vanaf mei elke week. Daarnaast zijn de werkzaamheden verdeeld in commissies. Denk daarbij aan zaken als veiligheid, terreinbeheer, sponsoring, financiën, vergunningen, reclame, invulling programma et cetera. Er zijn ook zaken die kunnen worden uitbesteed, zoals het parkeerbeleid en de EHBO.

VERTROUWEN EN SAMENWERKEN Het eerste nieuwe bestuursjaar bestond vooral uit veel praten met alle betrokken partijen. Weer vertrouwen kweken dat het een goedlopend evenement kon worden.

Met succes, het evenement werd in 2019 weer goed ontvangen. Mede dankzij het gratis toegankelijk maken voor het publiek. Er kwamen nog nooit zoveel bezoekers op het evenement af. Voor de editie van 2022 is het bestuur druk in de weer met het regelen van sponsoren. Dit houdt in dat er vooral veel om de tafel wordt gezeten met bedrijven uit de omgeving om goede afspraken te maken. Een bedrijf kiest uit een van de aangeboden pakketten die het evenement biedt. Vervolgens heeft het bedrijf een bijzondere belevenis voor hun klanten.

Door deze gesprekken te voeren met elkaar is er weer betrokkenheid bij het evenement.

mensen van de Nutsbaan zorgen ervoor dat het gras op het terrein er geweldig bij ligt wanneer de Ballonfeesten plaatsvinden.

PROGRAMMA Uiteraard hebben alle piloten en crew ook dit jaar weer onderdak nodig. Er wordt hard gewerkt om slaapvoorzieningen te regelen.

Tegewoordig slapen de meesten in hotelvoorzieningen, maar gastgezinnen zijn ook nog altijd welkom.

De samenwerking met de mensen van de Nutsbaan en de medewerking van gemeente De Fryske Marren is ook van grote waarde. Zo regelt de gemeente onder andere de benodigde vergunningen en de

Binnenkort wordt er meer bekend over de invulling van het programma. Het wordt een feest voor het hele gezin, een familiefeest. Vertier voor iedereen. Genietend met een drankje, een hamburger of een ijsje, kijkend naar het schouwspel van de luchtballonnen die één voor één de lucht in gaan.

SPECIAL SHAPES Een ballonvaart maken is heel magisch. Je stapt in de mand en vaart mee op de wind. Hierdoor vang je alle geluiden op van beneden, zoals gallopperende paarden of mensen die je vanaf de grond gedag zeggen. Er zijn twee soorten luchtballonnen: de ‘gewone’ ronde zoals je die het meeste ziet en de ‘special shapes’. Special shapes zijn ballonnen in een bijzondere vorm. Zo is er bijvoorbeeld een krant, een motorrijder, een ijsje, een koe, en er zijn gezichten. Om een special shape de lucht in te krijgen is er meer werk nodig dan voor een gewone luchtballon. Voor een special shape is er ook veel meer ballonstof nodig. Wil je zelf een keer meevaren? Of wil je wel gastgezin zijn? Meer informatie vind je op de de website www.ballonfeesten.nl.

heerenveen

GROOTHEERENVEEN.NL

17

TEKST EN BEELD FIMKE GROENEWOUD

PATTY NAKKEN IS SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJK ONDERNEEMSTER

EEN WINKEL VOL WINKELTJES In het centrum van Heerenveen is dit jaar een bijzondere conceptstore geopend.

Het heet Kipsi store, maar het is veel meer dan alleen een winkel. De oorspronkelijk Limburgse initiatiefneemster en eigenaresse van de conceptstore is Patty Nakken (34). Patty heeft als sociaal-maatschappelijk onderneemster in 2022 een grote stap gemaakt, zodat ze al haar passies kan combineren en onderbrengen in één concept.

Patty Nakken is twaalf jaar geleden voor de liefde naar het Heerenveense verhuisd. Inmiddels heeft ze een gelukkig gezin met twee kinderen. Patty huurde een kast bij de voormalige Loppisstore aan de Wettertoer 7 in Heerenveen, hetzelfde pand als waar nu Kipsi store gevestigd is. Bij die winkel kon men een kast huren om zo eigen spullen te kunnen verkopen. Een zogeheten kastverkoopwinkel. Toen de toenmalige eigenaresse vertelde dat de winkel te koop stond zag Patty mogelijkheden. Het is op haar pad gekomen, vindt Patty. “Ik miste zelf echt een conceptstore in Heerenveen. En ik dacht, als ik deze locatie over kan nemen met alle kasten, dan kan ik de winkel vrij eenvoudig omtoveren tot een conceptstore.” En dat is precies wat ze gedaan heeft.

DRIE-IN-ÉÉN CONCEPT “Ik was al online actief als ondernemer via mijn website Kipsi Store.

Vandaar dat de conceptstore ook Kipsi Store heet”, zegt Patty Nakken. Het concept betreft ‘buy, eat and meet’, een drie-in-één concept.

Bezoekers kunnen zowel huren, winkelen en – binnenkort - eten in de Kipsi Store. In de conceptstore van Patty vind je producten van Heerenveners, maar ook van ondernemers van elders uit het land, zelfs uit België. Zij huren een kast bij haar. Patty: “Instagram heeft mij hier veel bij geholpen.

Veel kleine ondernemers bieden hun producten alleen online aan, omdat zij bijvoorbeeld geen eigen winkel kunnen bekostigen.” Door een kast bij Patty te huren hebben zij de mogelijkheid om hun producten toch fysiek in een winkel aan te bieden. “Het is eigenlijk een winkel vol winkeltjes! Tijdens het contact zoeken met ondernemers waren velen erg enthousiast.” Dit

“HET LEEK MIJ GEWELDIG OM MIJN CONCEPT TE COMBINEREN MET DAGBESTEDING” wilde ik ook graag behouden. Het leek mij geweldig om mijn concept te combineren met dagbesteding.

Zo heb ik mijn twee passies bij elkaar gekregen!

Ik wil graag een dagbesteding in Heerenveen neerzetten waar de deelnemers van de dagbesteding het gevoel hebben dat zij volwaardige collega’s zijn. Het zijn deelnemers maar ik noem ze allemaal collega’s. Mijn ‘collega’s’ zijn allemaal actief op de werkvloer. Mijn doel is om een mooi team te vormen van mensen met een beperking.

Mensen met een beperking willen zich ook waardevol voelen. Het bevorderen van hun sociale interactie met de bezoekers vind ik heel belangrijk.”

RAINIER

“IK VIND HET ECHT GEWOON BIZAR HOEVEEL KLEDING ER WEGGEGOOID WORDT” komt omdat ze zelf ook enthousiast is, denkt Patty. “Ik ben een duizendpoot en ik vind alles leuk!”

VINTAGE Naast artikelen van kleine ondernemers biedt Patty in de winkel ook vintage kleding aan, waaronder veel tweedehands baby- en kinderkleding. Patty: “Heel veel kinderkleding is na gebruik nog helemaal niet af. Iemand anders kan nog veel plezier beleven aan deze zogeheten ‘pre-loved’ items.”

Patty is zelf ook gek op vintage en pre-loved kleding, vandaar dat zij in de conceptstore een stukje nieuw combineert met een stukje tweedehands.

“Ik ben zo’n fan van tweedehands kleding in verband met de duurzaamheid. Ik vind het echt gewoon bizar hoeveel kleding er weggegooid wordt. Voor mijn eigen kinderen koop ik ook graag pre-loved en ik deed al vaak mee

aan kledingruilfeestjes. Dat is iets wat ik ook graag wil gaan organiseren in de Kipsi Store. Vinted draait overuren dus waarom niet hier? Ik krijg ook veel kleding gedoneerd van vriendinnen en onbekenden.

Deze items bied ik allemaal aan voor vijf euro per stuk. De opbrengsten daarvan gaan één keer per maand naar een goed doel.”

VOLWAARDIGE COLLEGA’S Welk goed doel dat is mogen de bijzondere collega’s van Patty Nakken bepalen. “Ik heb een rechtenstudie gedaan, maar ik ben altijd al in de zorg bezig geweest”, vertelt Patty. “Zaken als dagbesteding en ambulante begeleiding. De vorige eigenaresse verzorgde ook dagbesteding op deze locatie en dat

“Ik begon alleen en al vrij snel kwam Rainier hier werken. Inmiddels heb ik al vijf collega’s mogen verwelkomen in zeven weken tijd.

Hartstikke leuk! Gemiddeld zijn hier per dag drie collega’s aan het werk. Ze kunnen alles en dat is het leuke eraan. Rainier is hier erg zelfstandig aan het werk en draait de kassa alleen. Hij vindt het erg leuk om hier te zijn. Hij wilde graag rustig opbouwen maar inmiddels is hij hier elke dag. Hij komt met een glimlach en gaat met een glimlach. We hebben nog plekjes vrij in onze dagbesteding dus kom gerust eens langs voor een praatje, mocht je nieuwsgierig zijn geworden.”

HAPJES EN DRANKJES IN DE LUNCHROOM Naast producten wil Patty binnenkort ook graag hapjes en drankjes aanbieden in een lunchroom. Op die manier wil ze meer variatie creëren voor haar collega’s. Zo kunnen ze afwisselen tussen werkzaamheden in de winkel en in de lunchroom. De lunchroom krijgt een Mexicaanse inrichting en ook zijn er producten uit Mexico verkrijgbaar. “In Mexico maken mensen met een beperking vaak dingen die zij op straat verkopen.

Ik wil die producten graag van hun kopen en hier verkopen. Mijn gezin en ik zijn dol op Mexico. Ik wou dat het dichterbij was!”

Als MKB-ondernemer op zoek naar financiering en bedrijfskundig advies?

Vloeren - gordijnen - zonwering

Vloeren - gordijnen - zonwering Vloeren - gordijnen - zonwering

25% Korting op PVC Vloeren*

Onafhankelijk en nuchter advies voor bedrijfsfinancieringen

Al vanaf € 35,00 per m² incl. leggen en egaliseren.

Directe toegang tot 45+ financieringspartijen

*Vraag naar de actie voorwaarden.

www.vandermeerheerenveen.nl *Vraag naar de aktie voorwaarden.

Advies voor ondernemers

@vandermeer1 • Like ons op Facebook

Dracht 34 • Heerenveen www.vandermeerheerenveen.nl

Opdrachten die bijdragen aan de ontwikkeling van uw bedrijf

Wij leveren onder andere: tapijt - gordijnen - zonwering (binnen en buiten) - vitrages marmoleum - laminaat - vinyl - P.V.C. vloeren - projectstoffering

Tijd voor een nieuwe garagedeur!

Sinds 1955

Christina Draaisma

Tót € 600 inruilkorting op je oude garagedeur

Het is belangrijk om je huis goed te beveiligen. Vergeet daarbij niet je garagedeur. Vooral niet als je garage aan het huis grenst. Novoferm heeft diverse mogelijkheden om de garagedeur uit te breiden met het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Hiermee verklein je de kans op inbraak.

Vaak wordt hier een LED-verlichtingslijst aan toegevoegd, omdat een verlichte garagedeur ongenode gasten afschrikt. Wil jij je huis graag goed beveiligen?

1 mei t/m 31 augustus 2022 Vraag naar de voorwaarden

Wij hebben een leuke aanbieding die ruimte biedt om te investeren in inbraakveiligheid.

Aengwirderweg 138 8459 BR Luinjeberd T 06 11 97 38 36 E info@siljan-mkb.nl 0513 - 43 52 43

De Werf 12-1 | 8401 JE | Gorredijk | 06 - 52 59 25 14 | www.ellema.nl | info@ellema.nl

www.siljan-mkb.nl

Als Novoferm dealer beschikken we over vakkennis en bieden we eersteklas service.

ALLE VOORDELEN OP EEN RIJTJE

20 cm diameter

BIG GREEN

WATER ONTHARDER

Voorkomt kalkaanslag Verwijdert bestaande kalk Verbetert geur, kleur en smaak Filtert op chemicaliën Behoudt calcium en magnesium latie

Prijs incl. instal

Voorkomt kalkaanslag en filtert je drinkwater

46 cm

€

Verspilt geen water Werkt zonder zout Gebruikt geen stroom Geen afvoer nodig Onderhoudsvrij Milieuvriendelijk Duurzaam

OOK IDEAAL VOOR VAKANTIEWONINGEN

Verwijdert sediment, zware metalen en chemicaliën

Zamarra Kok

Actie:

1-ste vervangfilter volgend jaar

GRATIS!

De Big Green wordt geleverd en geïnstalleerd door een van onze ervaren installateurs. Zo bent u ervan verzekerd dat alles perfect werkt, heeft u voortaan geen last meer van kalkaanslag en kunt genieten van zuiver drinkwater.

Kalkaanslag is een grote ergernis; het maakt de toiletpot bruin, douchetegels dof en is slecht voor apparaten. Daarom heb ik een Big Green kalkpreventie apparaat met koolstoffilter laten installeren. Zacht water (en dus koffie en thee) smaakt beter en de waterkoker blijft schoon. Ik kan met een kwart minder (vaat)wasmiddel toe en hoef geen speciale sanitairreiniger meer te gebruiken. Vooral het gebrek aan kalkaanslag in de badkamer scheelt erg veel poetswerk. Helaas moet ik de douche nog wel nadrogen, omdat anders opgedroogde waterdruppels met magnesiumresidu zichtbaar blijven.

Telegraaf, 4 juli 2020

Ongefilterd kraanwater

Gefilterd met de Big Green

Filter geplaatst in kruipruimte

Filter geplaatst in meterkast

www.big-green.nl • Informatie 0299-321188

heerenveen

GROOTHEERENVEEN.NL

19

TEKST HANNAH ZANDBERGEN // FOTO’S FÉRA DE VRIES

“HET WAS PRECIES HEEL HOLLAND BAKT”

FÉRA DE VRIES (17) IS NEDERLANDS KAMPIOEN BROOD- EN BANKETBAKKEN Jongeren die niet weten wat ze willen? Dat geldt niet voor de zeventienjarige Féra de Vries uit Heerenveen. Naast school en stage mocht Féra – als één van de beste bakkers van Noord-Nederland – naar het Nederlands Kampioenschap brood- en banketbakken in Wageningen, een vakwedstrijd. “Omdat de uitdaging me leuk leek”, zoals ze zelf zegt. Féra werd eerste in haar categorie.

We blikken met Féra terug op de weg naar dat kampioenschap, dat werd begeleid door bakker Roel Boonstra.

Na haar vmbo-opleiding aan het Keicollege in Heerenveen kiest Féra voor de opleiding brood en banket aan het Deltion college in Zwolle. “Ik hield wel van bakken, en deze opleiding sprak me aan. Je kunt heel veel doen met deeg. Er zijn zoveel smaken, soorten en modellen brood en banket. Je raakt er niet snel op uitgekeken”, legt Féra uit. Ze gaat stage lopen bij Bakkerij Boonstra in Heerenveen. “Hier leer je hoe het bakken in de praktijk werkt. Dingen gaan soms anders dan op de opleiding, maar ik vind het echte werk juist het leukst.”

“WAT IK UITEINDELIJK GA DOEN? IK HEB NOG GEEN IDEE” heel spannend, je moet alles van tevoren heel goed afwegen. Als je daar een fout in maakt, kan dat fataal zijn. Ook de materialen heb ik allemaal meegenomen: linialen, spatels, krabbetjes en natuurlijk de marmeren plaat.” Deze marmeren plaat blijkt heel belangrijk te zijn. Het is behoorlijk warm in het lokaal, en dankzij de plaat lukt het om de chocolade goed af te laten koelen. “Het was precies Heel Holland Bakt”, vertelt Féra.

EXCELLENTIEKLAS Féra is een zeer gemotiveerde studente, die op school in een ‘excellentieklas’ zit, een klas voor excellent presterende studenten.

Vanuit de opleiding wordt ze gestimuleerd om mee te doen aan de regiovakwedstrijd.

“Het was een eer dat je daarnaartoe mocht.

Maar anders had ik het ook wel gedaan, het leek me een mooie uitdaging.” Féra mag zelf bedenken welke producten ze gaat maken. Samen met Roel Boonstra werkt ze aan een ‘elfstedengebakje’ met een vulling van beerenburg en witte chocolade. “Een suikerbrood had ik al gemaakt en ingevroren. Dat was maar goed ook, want vlak voor de wedstrijd kreeg ik corona. Hoewel ik nog niet fit was, moest ik nog wel de gebakjes en een hartig brood met rucola, zongedroogde tomaat en walnoot maken.”

MEER DRUK Als Féra de producten heeft ingeleverd, blijkt dat ze ondanks haar ziekte toch eerste is geworden in haar categorie. “Dat vond ik superleuk, want ik had geen idee wat het niveau zou zijn. Het was echt een verrassing.” Deze uitslag betekent dat Féra door mag naar het Nederlands Kampioenschap in Wageningen. Een wedstrijd met een heel andere opzet: “Je moet de producten op de dag zelf maken, op een locatie die je niet kent. Daar heb je vijf uur de tijd voor. Er lag dus veel meer druk op.”

Vanaf dan is het oefenen, oefenen en nog eens oefenen geblazen. Samen met Roel Boonstra verzint Féra wat ze gaat maken:

Fera met haar winnende baksels

een lentebroodje, een plukbrood met tapenade en koningsdaggebakjes. “De winter was voorbij, dus een elfstedengebakje kon eigenlijk niet meer. Iets rondom Koningsdag leek me wel wat. Ik heb opgezocht welke drank bij Koningsdag hoorde: oranjelikeur.

Daarbij wilde ik een verrassende smaak zoeken. Ik heb van alles geprobeerd en uiteindelijk vond ik kruidnagel het lekkerst.”

nu zelf niet meer”, bekent Féra. Hierbij komt haar perfectionisme om de hoek kijken. “Ik ben soms iets te kritisch, zie altijd nog wel iets dat beter kan. Dat had ik nu ook: het kostte me veel energie om alles nog net een stapje beter te maken.” De dag voor het NK is er nog een laatste tijdstraining, waarbij Féra in vijf uren tijd alles maakt. Pas dan is ze helemaal tevreden: “Toen alles perfect was, had ik het zelfvertrouwen voor het NK.”

IETS TE KRITISCH Regelmatig oefent Féra bij Roel Boonstra in de bakkerij. Vooral het gebakje is veel werk: allerlei combinaties en manieren van verwerking worden uitgeprobeerd om te kijken wat het lekkerst is. “Dat gebakje eet ik

Fera aan het bakken

MARMEREN PLAAT Dan komt de dag zelf. In een haar onbekend lokaal heeft Féra vijf uren de tijd om te bakken. Alle ingrediënten en materialen heeft ze zelf mee moeten nemen. “Dat vond ik

“TOEN ALLES PERFECT WAS, HAD IK HET ZELFVERTROUWEN VOOR HET NK”

Tijdens het bakken zijn er bij haar gelukkig geen zenuwen te bekennen. “Ik had er heel veel zin in, ik had immers niets te verliezen.

Ik was gefocust op wat ik ging maken. Ik had vaak geoefend op die vijf uur, dus ik wist precies wat ik daarin kon doen.”

NOG STEEDS GEWOON FÉRA Na de wedstrijd is het wachten geblazen. Als Féra alle mooie producten van de andere deelnemers ziet liggen, verwacht ze niet dat haar baksels het beste zullen zijn. Ze is dan ook enorm verrast als ze de eerste prijs in ontvangst mag nemen. “Dat vond ik heel leuk: ik had veel tijd in de voorbereiding gestoken en dan is het heel mooi als dat er ook uitkomt. Mijn klasgenoten vonden het heel leuk voor me. Maar ik ben nog steeds gewoon Féra, ik doe nog lang niet alles goed en moet nog veel leren. Volgend jaar ga ik de opleiding boulanger doen, voor luxe broden. Dat is een werken-leren-opleiding, daar heb ik veel zin in. En daarna wil ik nog graag de patisserie-opleiding doen. Wat ik uiteindelijk ga doen? Ik heb nog geen idee.”

heerenveen

20

TEKST EN BEELD WIEPKJE HOEKSTRA

SKRIEZEKRITE IDZEGA

“Sjoch, dit is ús hotspot”, zegt Sytse Terpstra met gepaste trots.

Hij moet een wijd armgebaar maken om te tonen hoe groot het vogelparadijs in zijn achtertuin is. Sytse staat wijd en zijd bekend als dé vogelman van Skriezekrite Idzega: een veenweidegebied van ongeveer 1.800 hectare gelegen tussen de dorpen Gaastmeer, Oudega SWF en Heeg. Alleen al in de ‘Grutte Polder’, tussen het dorp Gaastmeer en het Heegermeer, broedden vorig jaar zo’n honderd gruttopaartjes.

Tellingen wezen uit dat 79% van deze paren één of meer kuikens vliegvlug kreeg, wat inhoudt dat ze predatoren en maaimachines kunnen ontvluchten. Dat soort successen worden alleen geboekt in gebieden die helemaal op de weidevogel zijn ingericht. Zoals hier.

OP GRUTTOSAFARI MET SYTSE TERPSTRA

RIJKE WEIDE VOGELFONDS Als je in Gaastmeer bent, het kerkje voorbij wandelt en verder langs de camping loopt, kom je op een gegeven moment bij een informatiebord over het Rijke Weide Vogelfonds. Daarnaast staat een houten klaphekje dat toegang biedt tot een waar weidevogelparadijs. Vogelliefhebbers mogen hier bij de Lange Hoek/Fiskersbuorren over het betonpad wandelen, zolang ze de rust niet verstoren. Honden zijn niet welkom, ook niet aangelijnd, want dit is immers een gebied waar vogels rustig moeten kunnen broeden.

Naast het Rijke Weide Vogelfonds is ook Staatsbosbeheer actief in deze polder; de Nederlandse Staat beheert hier bij Gaastmeer zo’n vijftig hectare weidevogelgebied. Maar verreweg het grootste deel van de grond hier is eigendom van boeren uit de buurt, die het land in meer of mindere mate intensief gebruiken voor hun bedrijfsvoering.

Gelukkig doet tachtig procent van de boeren in het werkgebied van Skriezekrite Idzega mee aan het agrarisch collectief Súdwestkust. Onder

“LYTSE SKRIEZEPIKEN ITE WOL 5.000 OANT 10.000 YNSEKTEN OP IN DEI” THE BIG FIVE

“Boeren bepale sels oan hokker pakket oan maatregels foar de fûgels se meidogge en it is myn taak om harren te stimulearjen en te begelieden”, aldus Sytse die samen met Evert Terpstra gebiedscoördinator in dit mozaïek is. De boeren die meedoen krijgen een vergoeding voor de gederfde inkomsten, omdat ze bijvoorbeeld pas later in het seizoen gras kunnen maaien.

Wandelend door de levendige polder vraag ik Sytse - net als bij een safari in Afrika naar ‘the big five’. Welke vogels zijn het meest interessant? Dat vindt mijn gastheer een lastige vraag, want: “Alle greidefugels binne skitterend, ik kin gjin kar meitsje.”

Even later volgt toch nog een toelichting: “Eartiids wie ik in fûleindich aaisiker, doe wie de ljip myn favoryt. Mar wy tinke tsjintwurdich foaral yn termen fan skriezen.”

FRYSK MOZAÏEK Skriezekrite Idzega wordt een mozaïek genoemd, omdat het bestaat uit allerlei stukjes grond die op verschillende manieren worden beheerd.

Samen vormen ze een lappendeken die weidevogels door elke fase in het broedproces heen helpt. Er zijn lappen grond van gangbare boeren waar pas later gemaaid wordt zodat kuikens kunnen schuilen tussen het hoge gras en andere weilanden worden juist als kruidenrijk grasland of plasdras ingericht zodat vogels er eten kunnen vinden.

Dus grutto’s en kieviten zijn belangrijk.

Maar welke soorten nog meer? Sytze noemt tureluurs, wulpen en zelfs kemphanen die hier foerageren en uitrusten tijdens hun trek naar het hoge noorden.

Voorzichtig vraag ik de vogelkenner naar de scholekster die nog op mijn lijstje staat.

Ook die broedt inderdaad in weilanden, maar dat is eigenlijk meer een kustvogel.

De Friese naam ‘strânljip’ oftewel ‘strandkievit’ zegt al genoeg.

VOGELTELLEN 2.0 Opeens onderbreekt Sytse ons gesprek.

“Hé, der giet in piipljurk!” Het blijkt om een piepklein weidevogeltje te gaan, dat in het Nederlands een ‘graspieper’ wordt

genoemd. Al vliegend door de lucht maakt hij een hoog ‘psiep-psiep’ geluid wat volgens Sytse wijst op baltsgedrag. Sytse tovert gauw zijn smartphone tevoorschijn, opent de app van de Bond Friese Vogelwachten en noteert een paartje graspiepers in het gebied Fiskersbuorren. Er moeten immers ook resultaten worden vastgelegd.

Ongeveer veertig vrijwilligers helpen hier-

THE BIG FIVE IN DE FOTO: JAN TIJSMA

MET BOERENKRACHT

de vlag van dit samenwerkingsverband werken boeren aan een natuurinclusieve landbouw, gericht op een duurzaam landschap met een rijke biodiversiteit.

FOTO: JAN TIJSMA

“We behâlde ús it rjocht foar om it stek ticht te dwaan at it nedich is”, zegt Sytse.

Maar tot dusver kan zowel vogel als mens genieten van dit bijzondere stukje weidevogellandschap. Het Rijke Weide Vogelfonds heeft hier 27 hectare grond aangekocht, dat verpacht wordt aan boeren die het extensief beheren. De participanten in het fonds behalen met hun investering amper economisch rendement, maar kunnen er wel op rekenen dat er wordt gewerkt aan verbetering van de biodiversiteit.

Grutto (Limosa limosa)

Kievit (Vanellus vanellus)

Friese naam: Skries Broedperiode: Eind maart tot juni Broedduur: 24 – 25 dagen

Friese naam: Ljip Broedperiode: Half maart tot juli Broedduur: 26 – 28 dagen

NUMMER 06 • 2022

GROOTHEERENVEEN.NL

21

“EARTIIDS WIE DE LJIP MYN FAVORYT, MAR WY TINKE TSJINTWURDICH FOARAL YN TERMEN FAN SKRIEZEN” EERSTE KIEVIETSKUIKENS

aan mee in Skriezekrite Idzegea. Allemaal werken ze met dezelfde app, zodat ze samen goed kunnen bijhouden waar gebroed wordt en hoeveel kuikens er uiteindelijk opgroeien.

Een andere noviteit in de weidevogelwereld is het gebruik van de drone. Zo heeft Siebe Walinga van de Fûgelwacht Aldegea, Idzegea en Sânfurd een drone met warmtecamera tot zijn beschikking om weidevogels tot op de meter nauwkeurig te lokaliseren zodat de vogelnesten en de jongen nóg beter kunnen worden gevonden en beschermd.

VEELVRAATJES “Witst do dat dy lytse skriezepiken wol 5.000 oant 10.000 ynsekten op in dei ite?”, vraagt Sytse mij. Nee, ik had echt geen weet van de enorme honger van die tere kuikentjes, maar ineens begrijp ik het belang van voedselrijke weilanden. Een hoog waterpeil en een kruidenrijke vegetatie zijn vereisten om insecten te lokken en om daarmee jonge vogeltjes een kans te geven. Deze polder bij Gaastmeer moet als een all-inclusive restaurant voor de kleine veelvraatjes zijn. Maar ook voor volwassenen vogels is een natte, zachte bodem van groot belang, want zij moeten immers met hun snavels in de bodem op zoek naar diertjes zoals regenwormen.

Sytse showt mij een pompinstallatie die draait op vier zonnepaneeltjes die ervoor zorgt dat het water uit de sloot in de greppels terechtkomt. En Sytse zorgt er als ‘chef waterpeil’ voor dat het hier allemaal op rolletjes loopt. Hier een schuifje omhoog, daar een slangetje uitrollen en verderop een greppeltje afsluiten. Alles gebeurt uiteraard onder auspiciën van Wetterskip Fryslân; er is namelijk een vergunning nodig om in dit gebied af te wijken van het geldende peilbesluit.

Zo net na de paasdagen is het extra speciaal dat we vandaag zowat live de eerste kuikentjes uit hun kievietsei zien kruipen. Moeder en vader kievit maken ons goed duidelijk dat we op afstand moeten blijven, dus we doen voorzichtig aan.

Sytse heeft inmiddels een zesde zintuig voor weidevogels ontwikkeld en ziet het nest binnen luttele seconden liggen. Het duurt even voordat ik het ook zie, want ik let vooral op waar ik mijn voeten plaats.

In een kuiltje in het gras zit een klein grijs gevlekt bolletje, met een verenkleed dat nog nat is en poten die op wormen lijken.

Er zitten ook al twee droge kuikentjes in het nest en het vierde ei van het ‘broedsje’ zal weldra openbarsten. Gelukkig is het vandaag zonnig en een graad of achttien; een perfecte dag om uit je ei te komen.

Een mooie dag voor Sytse; zijn eerste nestje is uitgekomen! En zeker ook een mooie dag voor mij want het was alweer een poos geleden dat ik weidevogeltjes van zo dichtbij zag.

BEVLOGEN MENSEN Op de terugweg langs velden met zuring, pinksterbloemen en paardenbloemen, valt nog eens op wat een verscheidenheid aan vogels het hier is. Naast de weidevogels weten ook verschillende soorten eenden en ganzen de Lange Hoek/Fiskersbuorren te vinden, prachtig om te zien en te horen.

Vandaag hebben we het niet gehad over allerlei vijanden die het leven van de weidevogels zuur maken - ook in Gaastmeer en omstreken zijn natuurlijk genoeg mensen, steenmarters, roofvogels en katten te vinden - maar we hebben gepraat over alle goede initiatieven die er zijn om de weidevogelpopulaties te laten groeien en ik heb er vertrouwen in dat bevlogen mensen zoals Sytse Terpstra vele anderen aansteken met hun passie zodat weidevogels kunnen genieten van hun vrijheid.

FOTO: JAN TIJSMA

FOTO: JAN TIJSMA

SKRIEZEKRITE IDZEGA

Graspieper (Anthus pratensis)

Tureluur (Tringa totanus)

Scholekster (Haematopus ostralegus)

Friese naam: Piipljurk Broedperiode: Eind maart tot in augustus Broedduur: 13 dagen

Friese naam: Tjirk Broedperiode: Half april tot juni Broedduur: 22 – 25 dagen

Friese naam: Strânljip Broedperiode: Half april tot juli Broedduur: 25 – 27 dagen

FOTO: JAN TIJSMA

FOTO: JAN TIJSMA

caleidoscoopheerenveen.nl

Scholekster (Haematopus ostralegus) Friese naam: Strânljip Broedperiode: Half april tot juli Broedduur: 25 – 27 dagen

GEERTJE WIJNJA, JONGERENWERK & COACHING

STAGIAIRES VORMEN DE TOEKOMST VAN HET WELZIJNSWERK Bij Caleidoscoop lopen gemiddeld vijftien studenten stage, variërend van hbo- tot mbo-studenten. Het merendeel van hen is zo’n drie dagen per week actief, waarbij ze eigen projecten uitvoeren met ondersteuning van collega’s.

De begeleiding van al dat jong potentieel is ontzettend dynamisch.

Iedere student heeft zijn eigen leervragen en -doelen, en beschikt over andere kwaliteiten.

We proberen bij Caleidoscoop altijd de balans te vinden tussen die persoonlijke factoren en de vragen uit het werkveld. Ook hier geldt voor ons dat alles draait om verbinding.

Contact maken Ik vind het altijd bijzonder om te zien hoe studenten met verschillende achtergronden bij ons binnenkomen. Veel van hen bekijken de werkzaamheden vanuit een pedagogisch perspectief. Ze komen binnen als hulpverlener en willen dan ook hulp verlenen.

Binnen het welzijnswerk gaat het alleen veel vaker om contact ma-

ken, om van daaruit de relatie uit te bouwen en iemand te kunnen helpen.

Prikkelende vragen Die ervaring van dichtbij meemaken is voor studenten een ontzettend waardevolle ervaring.

Voor onszelf ook, overigens. Deze nieuwe generatie welzijnswerkers bekijkt sommige zaken vanuit een heel ander perspectief. Ze komen vaak met verrassende en prikkelende vragen. Daar leren wij zelf ook weer van. Zo zie je maar, je bent nooit te oud om te leren.

22

heerenveen

Amanda de Vries:

“Ik heb het leven weer lief”

“ “Het gaat niet goed met mij, breng me alsjeblieft naar een dokter”, smeek ik mijn vriend Siebe op een vrijdagavond in juli 2018.

Omdat het weekend is spoeden we ons naar de Dokterswacht in het ziekenhuis. Daar aangekomen doe ik mijn verhaal; ik heb dan al bijna een maand nauwelijks geslapen en ben ten einde raad.

HOOGSENSITIEF

HET MEISJE, DE DEPRESSIE EN DE HELING In de zomer van 2018 raakte journaliste Amanda de Vries (53) in een zeer zware depressie. Er volgde een hels half jaar waarin ze diverse keren werd opgenomen, een poging tot suïcide deed en uiteindelijk in een psychose raakte. Omdat medicatie niet hielp waren elektroshocks (ECT, Electro Convulsie Therapie – red.) het laatste redmiddel. De behandeling sloeg aan en Amanda herstelde volledig. Om de onderwerpen ‘depressie’ en ‘ECT’ uit de taboesfeer te halen doet Amanda openhartig haar persoonlijke relaas in dit blad…

TEKST AMANDA DE VRIES // BEELD JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

“Ik voel me al een hele tijd niet mezelf”, zeg ik tegen de arts. “Ik heb last van zware overgangsklachten. De hormonen gieren door mijn lijf. Hierdoor slaap ik slecht, heb ik een kort lontje en ben ik somber. Mijn journalistieke werk is afgenomen, daardoor zit ik meer thuis en heb ik minder sociale contacten. Ik zou daarom dolgraag weer van het dorp naar de stad terugverhuizen. En last but not least: Siebe kreeg begin dit jaar een fikse burn-out, die hakte er bij mij ook in.

Een spirituele groepsreis naar Zuid-Engeland eerder deze maand was de spreekwoordelijke druppel. Hartje zomer en zeer warm overdag, maar ook ’s nachts, want er was geen airco in mijn B&B. Doorwaakte nachten en overvolle dagen waarop ik alle informatie absorbeerde als een spons. En dat was slopend voor mij als hoog-sensitief mens. Ik dacht dat ik, eenmaal thuis, wel zou acclimatiseren en ik na een week bijslapen er wel weer zou zijn. Dat is niet het geval. Help me, ik móet slapen!”

“Mijn hoofd staat continu ‘aan’’’

OVER DE ROOIE’ Ik krijg een paardenmiddel voor de nacht en daarmee moet het leed binnen een dag of zes geleden zijn, volgens de arts. Maar het leed ís niet geleden. Sterker nog: het wordt alleen maar erger. Ik lig nachtenlang wakker, spook rond in huis en weet niet waar ik het zoeken moet. In bed, uit bed, op de bank, naar de logeerkamer. Mijn hoofd staat continu ‘aan’ en ik kan de rust maar niet vinden. Dit leidt er uiteindelijk toe dat ik volkomen over de rooie bij mijn huisarts op de onderzoekstafel beland. Ik zak tijdens het uitgebreide consult af en toe weg. Als ik al iets zeg ben ik nauwelijks te verstaan, mijn stem is bijna verdwenen. Zachtjes vraag ik mijn huisarts om me op te laten nemen. Dit lukt, hij vraagt een spoedopname voor mij aan in een psychiatrische kliniek.

NUMMER 06 • 2022

GROOTHEERENVEEN.NL

DAGTHERAPIE Daar aangekomen lijkt het weer wat beter te gaan. Ik heb andere medicatie gekregen en slaap ’s nachts zelfs weer een paar uurtjes. Na een verblijf van een paar weken ben ik weer wat aangesterkt en mag ik naar huis. Ik zal de komende tijd nog wel twee keer per week voor dagtherapie naar de kliniek teruggaan.

Dit ritme houd ik slechts een week vol, het slapen is nog steeds zeer problematisch en de kracht die ik in de kliniek heb opgedaan verdampt in sneltreinvaart. Dus word ik voor de tweede keer opgenomen. Ik onderga de dagen gelaten, probeer tijdens de creatieve therapie mij schrijvend te uiten. Het lukt niet. En dat gevoel maakt me zo machteloos. Niet kunnen schrijven, dat is me nog nooit gebeurd.

Schrijven is wie ik ben. Daar leg ik mijn ziel en zaligheid in. Als ik dat niet meer kan, wat doe ik dan nog op deze wereld?

HANDVOL MEDICIJNEN Die vraag stel ik mijzelf twee weken later weer.

Ik ben inmiddels weer thuis en volledig het spoor bijster. Mijn depressie hangt als een zware deken over de dagen. Ik heb tegenstrijdige gevoelens: ik draai door en de wereld staat stil, of ik sta stil en de wereld draait door.

Ik wil dat deze inktzwarte film ophoudt en wel nu. Ik zeg tegen Siebe dat ik naar bed ga en loop naar boven. In de badkamer pak ik mijn doosjes met medicijnen, druk een handvol uit de strips en neem ze tegelijk in. Daarna ga ik in bed liggen en wacht op wat komen gaat. Er komt geen rust, de grote verlossing blijft uit. Er is alleen maar blinde paniek. Ik schreeuw naar beneden dat Siebe onmiddellijk moet komen.

“Ik heb pillen genomen, ze moeten mijn maag leegpompen!”, roep ik. Per ambulance ga ik naar de Spoed Eisende Hulp. Mijn maag hoeft niet leeggepompt te worden en de grote hoeveelheid pillen heeft geen schade in mijn lichaam aangericht. Ik heb geen gevoel bij deze mededeling van de internist. Het zal wel.

Ik zit nog steeds in mijn ergste nachtmerrie en wie kan mij daar uit helpen? Mijn geliefden kijken machteloos toe en vragen mij: ‘’Wáárom, Amanda?’’ Ik kan het ze niet uitleggen. Er is niemand die mij begrijpt. Na mijn suïcidepoging volgt er opnieuw een opname van een paar weken in de kliniek. Inmiddels ben ik aan mijn vijfde antidepressiva begonnen, lijkt hypnosetherapie aan te slaan en mag ik weer naar huis.

EMOTIONEEL AFSCHEID De herfst met zijn vallende blaadjes draagt bepaald niet bij aan mijn herstel. Ik glijd steeds meer weg uit het leven. Voel hoe het als zand door mijn vingers glipt. Fysiek strompel ik nog steeds door, maar mijn geest is allang in een schemerwereld. Ik raak in een psychose en dat is ronduit de hel. Ik hoor verborgen boodschappen op de radio, zoals in het nummer ‘I put a spell on you’ van Creedence Clearwater Revival. Ook zie ik marsmannetjes met grote, scheve ogen. E.T. is er niets bij. Als ik op een ochtend niet meer mijn bed uit kan komen en apathisch in de kussens hang, neemt Siebe ten einde raad opnieuw contact op met de huisarts. Ik heb geluk, ik kan dezelfde dag nog worden opgenomen op

“Ik zit nog steeds in mijn ergste nachtmerrie”

een gesloten afdeling. Siebe neemt in mijn kamer emotioneel afscheid van mij, daarna hoor ik hoe hij op de gang nog even met de verpleegkundigen praat. Dan zegt hij ze gedag en sterven zijn voetstappen langzaam weg op het linoleum. Ik kan alleen maar denken: ‘Dit was de laatste keer dat ik je zag, lieverd.

Bedankt voor alles wat je me gegeven hebt.’ Ik vlieg tegen de steriele muren op en val uiteen in duizend stukjes.

VEEL TWIJFELS Na weer een rusteloze, angstige nacht vol hallucinaties wordt er de volgende dag een plan de campagne opgemaakt. Ik krijg opnieuw andere medicatie, waaronder antipsychotica en de behandelend psychiater stelt elektroshocks voor in het ziekenhuis. “Dit is echt het laatste redmiddel, we weten het niet meer met jou.

ECT geeft goede resultaten, maar het is een zwaar traject waar je voor tekenen moet.”

Ik overleg met Siebe en zet uiteindelijk – na heel veel twijfels – mijn handtekening onder tien behandelingen in vijf weken. We spreken af dat mijn zus de maandagen met mij meegaat en dat Siebe de vrijdagen voor zijn rekening neemt.

“Mijn geliefden houden heel veel van me” De eerste behandeling is op een maandag en ik ben doodsbang. Ik hyperventileer en de broeder die mij begeleidt vraagt waar ik zo bang voor ben. “Ik ben bang dat ik alle shocks ga voelen. Jullie zeggen wel dat ik onder volledige narcose ga, maar ik geloof het niet.”

“Je hebt teveel naar de film ‘One flew over the cuckoo’s nest’ gekeken”, zegt hij. “Je voelt er niets van, dat zweer ik.”

“Een grote gevulde koek”, zeg ik. “Daar heb ik zo’n zin in.” Na een keer of drie beginnen de shocks hun werk te doen, al zie ik dat zelf nog niet. Ik wil er juist mee stoppen, ook dit gaat mij niet helpen. Maar na een smeekbede van mijn geliefden om toch door te zetten – ze houden heel veel van me en willen mij niet kwijt – raap ik mezelf bij elkaar en ga ik gedwee mee naar het ziekenhuis. Inmiddels ken ik de psychiater en zijn verpleegkundigen en wordt het iedere keer een stukje veiliger voor me. Het blauwe naaldje en de gevulde koek zijn eveneens trouwe metgezellen geworden. Elke keer kom ik ook een jonge man met zijn moeder tegen. Ook bij hem zie ik de angst in de ogen als hij voor de shocks naar de OK gereden wordt.

“Jullie zijn kanjers”, zegt de moeder ontroerd.

Wat een engel. Ze bestaan nog.

GOEDE ZORGEN Na de tiende keer ECT staat de psychiater aan mijn bed en zegt: “Je was ver heen, Amanda.

Maar kijk eens hoe het nu met je gaat. Wat denk je, kunnen we stoppen?” Ik knik opgetogen en bedank hem voor alle goede zorgen.

We spreken af dat ik de kliniek mag verlaten, maar dat ik thuis nog wel elke week bezoek krijg van een psychiatrisch verpleegkundige.

Dit is een fijn gevoel voor mij. Onder haar leiding pak ik de draad langzaam weer op, vier voorzichtig kerst en oud en nieuw.

In februari heb ik weer mijn eerste interview.

De stemmen gonzen door mijn hoofd, maar ik ben zó blij dat ik weer werk. En het gaat steeds beter. Ik slaap prima en dat is een ongelofelijke zegen. Voor mijn overgangsklachten slik ik inmiddels - op aanraden van de gynaecoloog – hormoonsuppletie, ook dat heeft een positieve invloed op mij. Mijn korte termijngeheugen dat eerst was aangetast door de ECT, komt weer terug en ik word met de dag sterker. In de zomer van 2019 ben ik krachtig genoeg om samen met Siebe onze woning in het dorp in de verkoop te zetten en een nieuw huis in de stad te laten bouwen.

Het is een mooi en spannend proces om er een sfeervol thuis van te maken en samen aan een nieuwe toekomst te werken.

ANGSTAANJAGEND Ter voorbereiding op de ‘operatie’ wordt er een infuusnaald bij me aangebracht. Ik heb schijnbaar moeilijke aderen om in te prikken, want het moet wel vijf keer over. Hierdoor raak ik nog meer in de stress, totdat een doortastende verpleegkundige een blauw naaldje pakt. ‘’Onthoud maar goed voor de volgende keer: je moet dit blauwe naaldje hebben”, zegt ze geruststellend. Dan word ik opgehaald voor de OK. Mijn zus mag nog mee tot aan de deur. Ze zwaait naar me, daarna verdwijnt ze uit mijn zicht. Ik kijk rechtstreeks in een groot, fel licht. Ook zie ik boven mij vijf paar starende ogen, de rest van de gezichten zijn verscholen achter mondkapjes. Angstaanjagend. Zie je wel, daar heb je ze weer, de aliens. Ze gaan me ontvoeren in hun ruimteschip. Ik steiger in het operatiebed en schreeuw dat ik weg wil. Dan pakt een verpleegkundige liefdevol mijn hand en zegt: “Knijp mij maar totdat je helemaal onder narcose bent.” Binnen vijf tellen ben ik weg.

GEVULDE KOEK Ik kom bij op de verkoever en daarna mag ik naar de dagopname-kamer. Mijn hoofd voelt duizelig en door elkaar geschud. Ik ben opgelucht dat het goed is gegaan, maar zie nu alweer op tegen vrijdag. Dan ga ik de stroomstoten vast en zeker wel voelen. Ze kunnen me meer vertellen. Mijn zus zit bezorgd naast mijn bed en vraagt of ik wat eten wil.

“Ik ben zó blij dat ik weer werk” SUPPORT VRAGEN Inmiddels wonen we er één jaar met groot plezier, ben ik alweer drie jaar lekker aan het werk en heb ik de horror van 2018 achter me gelaten. Mijn gevoelens, die toch wat afgevlakt waren, komen steeds puurder terug. Ik lach en huil weer voluit. ’s Nachts droom ik de mooiste dromen en overdag geniet ik samen met de nieuw opgedane contacten op de buurt en in de stad – van koffiedrinken en fijne gesprekken. Samen met Siebe maak ik lange wandelingen in onze nieuwe woonomgeving. Ik ben energiek, gelukkig én dankbaar dat het leven mij weer liefheeft, of nog beter: dat ik het leven weer liefheb. Tijdens een eerdere crisis leerde mijn toenmalige psychotherapeut mij een wijze les: ‘’Durf support te vragen, Amanda.” En hij had gelijk. Heb je psychische problemen? Trek vroegtijdig aan de bel. Zie je geen uitweg meer? Vraag, roep of schreeuw om hulp. Schaam je niet. Je wordt gehoord, je wordt gezien. Supporters zijn dichterbij dan je denkt.

23

ECT (ELECTRO CONVULSIE THERAPIE)

Wat zijn en doen elektroshocks Tijdens elektroshocktherapie worden de hersenen twee tot vier seconden onder stroom gezet. Daarbij is de patiënt, in tegenstelling tot vroeger, onder narcose. Vaak zijn meerdere behandelingen nodig om het gewenste resultaat te behalen. Elektroshocks of Elektro Convulsie Therapie veroorzaakt een epileptische aanval.

Waarom juist deze behandeling er uiteindelijk voor zorgt dat depressieve gevoelens verdwijnen, is overigens nooit achterhaald.

Wel staat vast dat de behandeling waarbij stroom door de hersenen wordt gejaagd, helpt. Elektroshockbehandelingen worden al enkele tientallen jaren gegeven. In de jaren 70 zorgde dat echter voor veel weerstand vanuit de maatschappij.

Sinds een jaar of tien is de behandeling echter weer helemaal terug en volledig geaccepteerd in de psychiatrie.

Sommige patiënten die met alle andere behandelmethoden maar niet beter werden, knappen zienderogen op door enkele elektroshocks.

Sommige psychiaters zeggen zelf dat, mochten zij getroffen worden door een depressie, ze eerder voor elektroshocks zouden kiezen dan voor medicatie.

Mensen die een behandeling hebben ondergaan hebben aangegeven dat daardoor hun klachten met 60% tot 80% zijn verminderd.

Bron: Mens-en-samenlevinginfo.nu.nl/psychologie

24 LIFESTYLE TRENDS • DE 4 ELEMENTEN MMOOI SKIN&BEAUTY

DE ELEMENTEN, AARDE, WATER, LUCHT EN VUUR De vier elementen zijn de vier oerprincipes waaruit alles is opgebouwd. Het zijn de bestanddelen van de ons omringende werkelijkheid van de natuur, waar wij deel van uitmaken. Alle mensen hebben die vier elementen in zich, zowel lichamelijk als geestelijk, emotioneel en spiritueel.

MARIAN MEIRMANS (MIDDEN) EN MARA (LINKS) EN MINDY schoonheidsspecialisten MMOOI Skin&Beauty www.mmooiheerenveen.nl

De elementen worden ook ingedeeld in mannelijke en vrouwelijke elementen, ofwel ‘actieve’ en ‘passieve’ elementen, gevende en ontvangende. De mannelijke zijn vuur en lucht, de vrouwelijke zijn water en aarde. Ze zijn onontbeerlijk om te kunnen overleven. Het vuur houdt ons warm, meestal in de vorm van de zon. Het water stilt onze dorst, de aarde brengt ons voedsel voort en we kunnen slechts enkele minuten zonder lucht. De vier elementen werken ook altijd met elkaar samen.

AARDE is het stabiele element; deze staat voor structuur, stevigheid, kracht. Vertaald naar onze behandelingen staat aarde voor de huidanalyse, behandelplan en advies.

Regelmaat, duidelijkheid en discipline.

WATER is vloeibaar, stroomt; het is veranderlijk en staat daarmee symbool voor de menselijke gevoelens.

Vooral aandacht en aanrakingen zijn een belangrijk onderdeel van onze behandelingen.

LUCHT is overal om ons heen en staat symbool voor onze ratio, ons denken. Lucht is het vermogen dingen ‘luchtig’ op te

nemen en te lachen om jezelf. Ontspanning en communicatie tijdens de behandelingen helpt om dingen ‘luchtig’ op te nemen en te kunnen lachen om jezelf.

passie, levenskracht, actie en daadkracht.

Je ziet jezelf stralen in de spiegel en met hernieuwde energie treed je de dag weer tegemoet

VUUR in de vorm van de zon geeft ons licht en leven, doet alles groeien, geeft ons kracht. Vuur geeft ons warmte, licht en gezelligheid. Vuur staat dan ook voor

De elementen horen met elkaar in balans te zijn. Dan pas voel je je ‘in je element’.

HET ELEMENT MASSAGE DE ZORGMASSEUR

Een ontspanningsmassage is gericht op zowel mentale als fysieke ontspanning. Ontspanningsmassage is de meest bekende massage en wordt al duizenden jaren toegepast.

Het thuiswerken in combinatie met onderwijs van de kinderen en weinig tot geen mogelijkheden tot ontspanning heeft op veel mensen effect gehad. De spanning zit in je spieren en blijft daar zitten totdat je echt aan ontspanning toekomt. Het zelfherstellend vermogen van het lichaam moet gestimuleerd wordt.

MARGRIET DE VRIES Medisch fitnesstrainer en sportmasseur De Zorgmasseur www.dezorgmasseur.nl

Als een spier gespannen is voorkomt deze dat een beweging volledig uitgevoerd kan worden. Ook zorgt de tensie voor pijn in de aanhechtingspunten van de spier.

Massage ontspant de spier waardoor de

bewegingsuitslag verbetert en de pijn vermindert. Tijdens de massage worden zowel spieren als bindweefsel behandeld met diverse technieken voor een zo optimaal mogelijk resultaat.

Tijdens een massage wordt gezocht naar hogere spierspanning, knopen en verklevingen. In dat geval wordt er tijdelijk in dat gebied iets intensievere massagegrepen toegepast. Tijdens de massage wordt over het algemeen niet gepraat om op die manier volledig te kunnen ontspannen. Dan is de werking van de massage optimaal.

Na de massage kun je een loom gevoel ervaren, maar meteen ook extra energie hebben. De massage kan zorgen voor vermindering van spierspanning en vermoeidheid. Maar ook voor soepelere gewrichten, een verbeterde concentratie, vermindering van stress en het werkt tegen depressie. Daarnaast versterkt het je immuunsysteem en verhoogt je natuurlijke weerstand.

GROOTHEERENVEEN.NL GROOTHEERENVEEN.NL

25

Binnert’s Boekentips!

“De elementen trotseren” DWARS DOOR DE LAGE LANDEN

In een achtdelige reeks konden we de afgelopen maanden weer genieten van televisiemaker Arnout Hauben, cameraman Philippe Niclaes en geluidsman Ruben Callens die in het programma ‘Dwars door de Lage Landen’ in weer en wind België doorkruisten en over het langste wandelpad van Nederland, het Pieterpad, liepen. Gelukkig is er een boek gemaakt, zodat je zelf de route kunt lopen en kunt nagenieten van alle leuke momenten, ontmoetingen en ontberingen van deze drie Vlaamse kompanen. De route begint aan de Vlaamse Noordzeekust in Oostende en gaat dan oostwaarts via Brugge en Antwerpen naar Maastricht en hierna richting het noorden via het Pieterpad met als eindstation na 900 kilometer duinen, polders, bossen, kleine dorpen en grote steden: Pieterburen.

Arnout Houben heeft oog voor de grote en kleine verhalen. In het boek staan veel interessante wetenswaardigheden en geschiedenisfeitjes van de plekken waar ze onderweg langskomen. Ook wijzen ze op verborgen parels.

ONDERWEG: TE VOET DOOR SCANDINAVIË Francine Postma besloot in 2018 het Sint Olavspad, de Camino van het noorden, te lopen.

Ze was uitgeput en had stiekem genoeg van het drukke gezinsleven. Ze ging een pelgrimstocht lopen. In vijf weken liep ze in haar eentje het Sint Olavspad, de 580 kilometer lange wandeltocht van Zweden naar Noorwegen.

Onderweg ontmoette ze allerlei mensen met wie ze inspirerende gesprekken voerde.

Maar ze kwam ook zichzelf tegen. In ‘Onderweg: te voet door Scandinavië’ lees je niet alleen mee in haar dagboek, maar kun je ook genieten van de mooie fotografie, beschrijvingen van de wandeletappes en praktische tips.

AAN ZEE, EEN EINDELOZE STRANDWANDELING In ‘Aan zee, een eindeloze strandwandeling’ zoekt Francine Postma het iets dichter bij huis. Ze wilde weer gaan lopen en liep dit keer in drie weken het Nederlands Kustpad, langs zee van zuid naar noord, van Sluis in Zeeuws-Vlaanderen naar Den Helder in Noord-Holland én ze ging naar Vlieland. Het boek is niet alleen een verslag van de route maar vooral ook een zoektocht naar haar jeugd, de verhouding met haar moeder en haar gezin.

met splezier e le l e e V “ ver kentips o mijn boe e ren van d het troste n” elemente

NYNKE DE VRIES Boekenliefhebber pur sang Boekhandel Binnert Overdiep www.binnertoverdiep.nl

VUUR ACUPUNCTUURPRAKTIJK ZUSANLI

De zomer is begonnen. Zomer hoort bij het element vuur. Vuurenergie gaat altijd van beneden naar boven. Deze energie is te voelen in alles wat in volle bloei staat.

In een mensenleven staat het element vuur voor de jeugd; de emotie die bij vuur hoort is blijdschap en de kleur die bij vuur hoort is rood. De smaak van het vuurelement is bitter; we kennen het spreekwoord: bitter in de mond maakt het hart gezond (het hart is het orgaan dat bij het vuurelement hoort).

Typische klachten van de zomer komen voort uit een overdaad aan vuurenergie, of juist een tekort. Bij een overdaad denk je bijvoorbeeld aan een zonnesteek, uitbraak van eczeem, droge huid en jeuk, hooikoorts, slapeloosheid, geïrriteerdheid (licht ontvlambaar) of manisch/superdruk gedrag en bijvoorbeeld opvliegers. Bij een tekort denk je aan depressie, lusteloosheid of darmproblematiek.

Met acupunctuur is er veel te verbeteren aan deze klachten, omdat acupunctuur de energie weer in balans brengt. De energie wordt weer beter verdeeld over het lichaam.

Dus ook in de zomer is een bezoekje aan de acupuncturist een goed idee. De weerstand wordt verhoogd, de hitte wordt verminderd, de slaap verbeterd en de emoties zijn meer in balans.

Acupunctuur helpt de energie weer in balans te brengen.

GRETHA KOENDERS Acupuncturist Acupunctuurpraktijk Zusanli www.acupunctuur-heerenveen.com

Verhuizen is het einde van een fase.

En het begin van een nieuwe.

Daarom wilt u dat dat op rolletjes verloopt.

Dat kan met Hoekstra, Erkende Verhuizers® uit Sneek.

Met verhuizers die niet alleen zorgvuldig inpakken en uitpakken. Maar ook doorpakken. Zo zijn uw verhuizing én uw spullen letterlijk in goede handen

Verhuizen zonder zorgen.

Hoe? Hoekstra. hoekstrasneek.nl/verhuizingen (of scan de QR-code)

BENIEUWD WAT MORGEN BRENGT? De invloed van kunstmatige intelligentie, robotisering en big data in de toekomst is robotisering en big data in de toekomst is van jouw ondernemersperspectief goud waard. Wij maken tijd en bieden inzicht.

Want met een heldere kijk op morgen lacht de toekomst je toe.

BENTACERA.NL

&FIT

GROOTHEERENVEEN.NL

GEZOND BRANDED CONTENT

27

TEKST EN BEELD RIEMIE VAN DIJK

JONGERENCENTRUM CASA IN HEERENVEEN ALS LEERBEDRIJF

GERMER DE BOER GAAT

‘VOOR HET ECHIE’

In een leerbedrijf gaat het ‘voor het echie’: de praktijk bepaalt het leerproces van de student en de leeruitkomsten van dit proces.

In zijn huidige leerbedrijf kan student Germer de Boer, derdejaars student sociaal werk aan het Friesland College in Leeuwarden, helemaal zijn creativiteit kwijt. Docent Elske ervaart de voordelen van het wekelijks ter plekke aanwezig zijn. Zo kunnen werk en school meer in elkaar overlopen. GrootHeerenveen nam een kijkje achter de schermen bij ‘het echie’ van Germer.

Germer de Boer achter de bar van jongerencentrum Casa. Docente Elske komt kijken hoe het Germer vergaat.

Elk jaar lopen studenten stage, in het derde jaar zo’n twintig uur per week. Dit jaar doet Germer de Boer dat bij Casa, het jongerencentrum van Caleidoscoop in Heerenveen.

Elske is docent omgangskunde, ze geeft onder andere les in ontwikkelingspsychologie en gesprekstechnieken. Daarnaast coacht ze studenten in hun persoonlijke ontwikkeling.

IETS DOEN VOOR EEN ANDER Op zijn vorige stage ontdekte Germer dat hij het leuk vindt om met jongeren te werken.

Via een klasgenoot kwam hij op het spoor van Caleidoscoop. “Eerst was ik nog wat zoekende binnen de organisatie. Ik heb toen alles meegepakt: het jongerencentrum; samen met een collega met de fiets de straat op; meedoen met een sportuurtje in Jubbega; ambulant werk. Inmiddels heb ik vaste projecten.” Eén van die vaste projecten is Maatschappelijke Diensttijd (MDT), een project waarbij jongeren iets doen voor een ander en ondertussen zichzelf ontwikkelen.

“Wij als jongerenwerkers ondersteunen hen daarin”, vertelt Germer.

Ondersteunen en motiveren van jongeren gaat eigenlijk onbewust, merkt Germer.

“Maar presentie, er gewoon zijn voor de jongere, doet heel veel.” Elske concludeert: “Door te zorgen dat jongeren zich gehoord en gezien voelen, help je hen stappen te zetten.”

JEZELF TEGEN KOMEN Germer voelt zich als een vis in het water bij jongerencentrum Casa. “Vorig jaar was het heel anders, moest alles strikt volgens planning en schema. Nu heb ik veel meer vrijheid, kan ik zelf inplannen en mijn creatieve mindset gebruiken.” De vrijheid die hij ervaart was reden voor Germer een onderzoekje te doen onder stagiaires hoe ze

KOKEN IN PLAATS VAN EEN PIZZA Hij vindt het leuk om te koken en lekker te eten. En hij weet ook dat veel jongeren het lastig vinden om voor zichzelf te koken zodra ze uit huis gaan. Dan komt het algauw uit op een pizza. Daarom besloot Germer een kookavond te organiseren. Het resulteerde in een hartige taart met kip, groenten en zelfs kersen, die verdeeld werd over twee porties: eentje voor de groepsleden en eentje om uit te delen. “Aan opa of oma, een vriend of vriendin; op die manier nodigen we jongeren uit na te denken.”

“DOOR TE ZORGEN DAT JONGEREN ZICH GEHOORD EN GEZIEN VOELEN, HELP JE HEN STAPPEN TE ZETTEN” op hun werkplek omgaan met vrijheid.

“Je hebt stagiaires die het direct fijn vinden en anderen die eerst moeite hebben om hun draai te vinden, maar die het wél lukt, en weer anderen die het niet trekken.”

Elske: “Dan gaat het over persoonlijke ontwikkeling, je komt jezelf tegen. Het is iets waar veel studenten tegenaan lopen en waar mijn rol van coach langskomt. Je ziet dat een student worstelt; wat ga je dan doen?

Het is niet fijn, maar soms wél goed voor je ontwikkeling. Als je dat op dit moment niet ziet, is dat vervelend. Dan komt het er op aan een student aan boord te houden.

Vragen. Wat is het waar je tegenaan loopt?

En wat is jouw aandeel daarin? Studenten laten reflecteren op zichzelf. Het is gemakkelijk om te zeggen: ‘Het ligt aan school, aan de organisatie, aan alles’. Maar zo werkt het niet in het leven.”

INITIATIEVEN VANUIT JONGEREN ZELF

Germer voelt zich als een vis in het water bij het jongerencentrum.

Dit is het eerste jaar dat in Heerenveen praktijkgestuurd leren toegepast wordt.

Elske: “Dat willen we graag verder uitbreiden, maar door corona hebben we veel van de doelen die we ons gesteld hadden, niet kunnen realiseren.” Ondanks dat merkt

Elske, die elke maandag aanwezig is bij Caleidoscoop, wat de meerwaarde is van meer in het werkveld zijn. “Ik kom doelgroepen tegen, ik ontmoet collega’s van Germer.

Zo kunnen werk en school meer in elkaar overlopen. Ik zie wat een student leert in de organisatie: bijvoorbeeld omgaan met mensen met autisme. Ik hoor hier dat Caleidoscoop het belangrijk vindt, dat ideeën en initiatieven vanuit jongeren zelf komen.

Dat betekent dat je als student moet leren ‘op je handen te zitten’.” Bij de ene student gaat het leerproces in kleine stappen en bij de andere in grote, weet Elske. “Germer zat twee jaar geleden verlegen achter in de klas en heeft zich sindsdien enorm ontplooid.

Dat is de waarde van een leerbedrijf zoals dit: zie maar, ontdek maar.”

EEN SCHOOL BOUWEN IN AFRIKA Germer kan zijn professionele groei alleen maar beamen. Hij heeft net zijn laatste examens afgerond en gaat door naar hbo social work. Maar eerst gaat hij deze zomer drie weken naar Afrika. “Ik vind het heel belangrijk je in te zetten voor andere mensen. We gaan daar met World Servants een school bouwen.”

Ook daar zal hij vast en zeker het nodige ontdekken en leren.

• Binnen zonwering • Terrasschermen • Uitvalschermen • Screens • Markiezen • Horeca markiezen • Terrasoverkappingen • Serrezonwering • Rolluiken • Stalen rolluiken-hekken • Parasols Herenwal 64 8441 BB Heerenveen Tel. (0513) 65 18 03 www.jamazonwering.nl info@jamazonwering.nl

Elk kind wordt GEZien!

Kinderopvang, peuteropvang, BSO en gastouderopvang Vanuit de kernwaarden Geborgenheid, Eigenheid en Zelfontplooiing daagt Kinderwoud elk kind uit om spelenderwijs nieuwe dingen te ontdekken en zichzelf in zijn eigen tempo te ontwikkelen. Elk kind wordt GEZien en mag zijn wie het is!

kinderwoud.nl

skin & beauty

BURGEMEESTER FALKENAWEG 54 • 8442 LE HEERENVEEN • INFO@MMOOIHEERENVEEN.NL • VRAGEN? BEL 0513 232164

heerenveen

GROOTHEERENVEEN.NL

29

TEKST SONJA HARKEMA BEELD RICARDO VEEN

BRANDED CONTENT

MANAGER AALTJE ANEMA EN HULPVERLENER FLORIS DEN HOLLANDER

“Als hulpverlener geef je mensen de basis voor hun verdere leven” Aardema Zorggroep biedt professionele hulpverlening aan mensen uit Friesland en Groningen. Naast thuiszorg en huishoudelijke hulp bieden ze ook op veel vlakken ambulante hulpverlening. Er wordt bijvoorbeeld hulpverlening geboden vanuit de Wet Langdurige Zorg (Wlz), thuisplus, maar ook vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo), forensische zorg en vanuit de jeugdwet. Het afgelopen jaar heeft Aardema Zorggroep de ambulante hulpverlening voor jeugd en gezinnen verder geprofessionaliseerd door meer samen te werken. Intern, met de eigen medewerkers, maar ook met overige hulpinstanties.

VERSCHILLENDE SOORTEN ZORG

VOOR ELKE CLIËNT DE JUISTE HULP

In 2002 is de zorginstantie begonnen als familiebedrijf. Door de jaren heen is het bedrijf steeds verder uitgebreid en nog steeds worden er expertises toegevoegd. Alles om de cliënt zo goed mogelijk te ondersteunen en de best mogelijke zorg te kunnen bieden. Daarbij staat de eigen regie van de cliënt centraal; Aardema Zorggroep werkt in alle expertises zo herstelgericht mogelijk. Het in huis hebben van verschillende expertises kent veel voordelen.

Floris den Hollander werkt als zzp’er voor Aardema Zorggroep. Floris biedt ambulante hulpverlening aan jongeren die op allerlei facetten vastlopen. “Ik werk onder andere met jongeren die autisme hebben of in een depressie zitten. Maar ook met jongeren die in aanraking zijn gekomen met Justitie. Het is heel divers”, vertelt hij. Floris kan zich goed vinden in het motto van Aardema Zorggroep om cliënten ‘perspectief te bieden’. “Ik denk dat als je jongeren hulp kan bieden, zonder dat ze het gevoel hebben dat ze met een hulpverlener te maken hebben, je de beste ingang bij ze hebt. Als hulpverlener geef je ze de basis voor hun verdere leven. Door ze niet het gevoel te geven dat ze anders zijn of dat ze problemen hebben, zet je ze in hun kracht. We kijken naar wat er wél kan.”

Aaltje Anema, operationeel Manager Jeugd & Gezin bij Aardema Zorggroep, legt uit: “Doordat we jeugd- en gezinsbegeleiding én Wmo bieden, kunnen we jongeren een soepele overgang geven in de periode rond hun achttiende verjaardag. Ze behouden hierdoor dezelfde hulpverlener. En die stabiliteit is fijn, vooral in een periode wanneer er erg veel verandert en er dingen geregeld moeten worden.”

TEKST EN BEELD RICHARD DE JONGE

Daarbij wordt er niet alleen naar het kind of de jongere gekeken. “Een probleem staat

nooit op zichzelf”, meent Aaltje Anema.

“Dat is altijd gerelateerd aan familie en een netwerk. Belangrijk dus om hen te betrekken bij de hulpverlening. Wil je verandering bewerkstelligen, dan zul je dat met het gehele systeem moeten doen.”

SAMENWERKEN

wij snel beroep op hen doen. Door de cliënt aan te melden of door Netwerkpsychologen te raadplegen voor consultatie. Door zo nauw met elkaar samen te werken, kunnen we ons goed toespitsen op de zorgvraag en zo onze cliënt de benodigde hulp op maat bieden. Precies daarom geloven wij in de kracht van verbinden en samenwerken.”

Naast de hulpverlening en de ambulante zorg, beschikt Aardema Zorggroep over wetenschappelijke kennis en expertise op het gebied van psychische hulp, door een nauwe band met zusterorganisatie en psychologenpraktijk Netwerkpsychologen. Aaltje: “Mocht er zorg nodig zijn op dit gebied, dan kunnen

Aardema Zorggroep biedt perspectief Aardema Zorggroep heeft meerdere vacatures op dit moment. Zie ook: www.aardemazorggroep.nl/vacatures

PSYCHOSOCIAAL THERAPEUTE IDA VERMEULEN

“GELUK IS FEITELIJK GRIP OP JE LEVEN KRIJGEN” Generatieverschillen zorgen voor verschil in denken en gevoel. Vroeger was het hard werken en niet te veel zeuren. Opvoeding met niet aanstellen, opschieten, doorzetten was de norm.

Tegenwoordig mogen we ook naar ons gevoel luisteren en is het goed om te weten wie we zijn en wat we willen. Psychotherapeute Ida Vermeulen denkt met de ACT-therapie vooral deze groep te kunnen helpen.

Psychotherapeute Ida Vermeulen: “We willen allemaal gelukkig zijn Maar wat willen we dan precies?”

Psychotherapeute Ida Vermeulen: “We willen allemaal gelukkig zijn Maar wat willen we dan precies?”

“Het zou voor veel mensen fijn zijn om op een laagdrempelige manier inzicht te krijgen in het eigen gedrag, zowel privé als binnen een organisatie. Vooral in deze tijd met veel keuzestress en informatie over hoe het allemaal ‘moet’, bijvoorbeeld via sociale media. Het leren van keuzes maken volgens jouw waarden en normen is belangrijk. Talenten mogen gebruiken in plaats van gericht zijn op wat we moeten leren omdat we ergens niet zo goed in zijn”, legt Ida uit.

ACCEPTATIE, CONTACT, TOEGEWIJD ACT-therapie staat volgens Ida voor Acceptatie, Contact met je waarden en Toegewijd handelen.

“De therapie is gebaseerd op de acceptatie van

het denken. Mensen hebben hun gedachten en die gaan maar door en door. Laat het maar toe. Daarom zit er ook een stukje mindfulness in de therapie. Ga er maar mee aan de slag in je hoofd.”

NIET ALLES WAT JE DENKT IS WAAR “Als er morgen iemand tegen je zegt dat je een vreemde vogel bent, is dat dan waar of zegt dat iets over diegene die het zegt. Het is toch gek dat we kritiek opslurpen en complimenten vaak wegwuiven? En ook niet alle dingen die wij denken zijn waar. Daar heb je een keuze in: doe je er iets mee of doe je er niet iets mee. Ik wil de problematiek niet bagatelliseren, maar mensen maken het zichzelf soms ook moeilijker dan nodig is.”

GELUKKIG ZIJN

“HET IS TOCH GEK DAT WEKRITIEK OPSLURPEN EN COMPLIMENTJES VAAK WEGWUIVEN?”

“We willen allemaal gelukkig zijn Maar wat is geluk eigenlijk? Wat willen we dan precies? Geluk is feitelijk grip op je leven krijgen door te doen en handelen naar wat er voor jou toe doet. Je in elk geval niet meer bezighouden met wat je niet wilt. Wel met wat je wel wilt.”

30

&UITGAAN

CULTUUR

NUMMER 06 • 2022

DE WERELD ROND ‘NIGHT OF THE KOEMARKT’

Het festival dóór Heerenv Het geliefde grootste gratis muziekevenement van Friesland, de Night Of The Koemarkt in Heerenveen, kan na een paar jaar afwezigheid eindelijk weer plaatsvinden. Op vrijdag 24 juni en zaterdag 25 juni - met natuurlijk het hoogtepunt, het NOTK Promsconcert - vult het evenement het Crackplein in Heerenveen, en er komt dit jaar nóg een NOTK: rond kerst zal er ook een XMAS-editie zijn. Twee ambassadeurs van het festival, Jan Rinzema en Fiona de Bruijn, vertellen over wat er allemaal aan vooraf gaat om in Heerenveen zo’n mooi muziekfeest neer te kunnen zetten.

“De afgelopen keer (2019 – red.) kwamen er zo’n veertienduizend bezoekers op de Night Of The Koemarkt”, vertelt Jan Rinzema. “Het zijn niet alleen mensen uit Heerenveen. Het feest heeft inmiddels veel naamsbekendheid en trekt mensen uit de hele regio. Dit jaar wordt de 24ste editie, dus volgend jaar hebben we een klein jubileum en dan willen we graag groot uitpakken. Daar zijn we nu al voor aan het zaaien en contacten aan het leggen.”

WAT DOEN AMBASSADEURS? Fiona de Bruijn: “Als ambassadeurs vertegenwoordigen wij de Night Of The Koemarkt op het gebied van sponsoring. Het is belangrijk dat wij dit doen, zodat het festival gratis kan blijven voor bezoekers.

Wij doen dit door namens het festival naar buiten te treden en ondernemers en bedrijven in Heerenveen en omstreken te benaderen. Wij laten hen op een leuke en prettige manier de voordelen van het sponsoren zien en vragen of zij een bijdrage willen leveren. Los van dat het een superleuk feest is, is het door de naamsbekendheid van het festival voor bedrijven interessant om sponsor te worden. We proberen ons zo goed mogelijk in de sponsoren te verplaatsen.

Dat is wel hoe wij willen werken. Ik voel me ook verantwoordelijk, want ik ben toch degene die iemand als het ware uitnodigt en ik vind het belangrijk dat zij een leuke tijd hebben.”

WAT KRIJGEN DE SPONSOREN TERUG VOOR HUN BIJDRAGE? Fiona: “De sponsoren krijgen kaarten voor het VIP-deck en worden daar ontvangen door een gastvrouw. Wij als ambassadeurs zijn daar ook om sponsoren aan elkaar voor te stellen. Het gaat niet alleen om het moment van binnen komen, het daadwerkelijk zaken doen.

Het gaat ook om prettig contact en een leuk gesprek. Ik probeer het altijd luchtig te houden. Je wilt graag een relatie opbouwen voor langere tijd.”

Jan Rinzema: “Je hebt ook sponsoren die de kaarten voor het VIP-deck aan anderen geven en zelf liever in het publiek staan. Die sturen er dan bijvoorbeeld collega’s of relaties naartoe. Het VIP-deck is leuk voor ondernemers om elkaar te ontmoeten en elkaar te leren kennen. Voor hun bijdrage krijgen zij een hapje en drankje en ook prachtig zicht op het podium. Op het VIP-deck zit je namelijk wat hoger dus je kijkt over het publiek heen.”

Fiona de Bruijn en Jan Rinzema

“NA 25 JAAR IS HET ECHT EEN FAMILIEFEEST GEWORDEN” WAAROM ZIJN JULLIE AMBASSADEUR GEWORDEN? Fiona: “Dit is voor mij de eerste ronde als ambassadeur. Ik ben in 2020 gestart, maar toen kon het feest steeds niet doorgaan.

Voordat ik ambassadeur ben geworden was ik zelf sponsor van het feest. Ik vind het festival superleuk en ik geloof dat als je ergens heel enthousiast over bent je het ook goed kunt verkopen. Daarnaast heb ik zelf gezien wat voor exposure sponsoring kan opleveren voor ondernemers.

Ook vind ik het heel leuk om iets te doen voor Heerenveen. Het zijn ook mijn eigen kinderen, vrienden en klanten die erheen gaan. Ik verricht mijn inspanningen indirect ook voor hen. Wij doen het allemaal vrijwillig, maar het geeft je heel veel terug.

Je komt bij veel bedrijven binnen en je leert veel nieuwe mensen kennen. En het is dan de kunst om je verhaal zo te brengen dat mensen denken: daar moeten wij bij zijn! Dat vind ik het mooie ervan.”

Jan: “Ik ben ambassadeur geworden omdat ik graag een bijdrage wil leveren om het feest gratis te houden voor Heerenveen. En je merkt dat veel ondernemers er ook zo over denken en meestal willen ze het jaar daarop graag weer meedoen.

Ze doen het in feite ook voor hun eigen klanten die het festival graag bezoeken.”

MEER INFORMATIE

Night of the Koemarkt volg je op Instagram en Facebook of via de website www.nightofthekoemarkt.com.

Hier lees je welke artiesten er dit jaar komen, en hoe je sponsor kunt worden.

BIJNA EEN BEDRIJF “Daarnaast word ik er heel enthousiast van,” vervolgt Jan Rinzema, “want je organiseert een feestje voor Heerenveen en wat is er nou leuker? De organisatie is bijna een bedrijf, met zoveel vrijwilligers zijn we. Iedereen doet het erbij en zet zich er 100% voor in. Fiona is ook superenthousiast en gaat als een dolle.

Ik doe dat ook. Ik verstuur mails en ik bel ondernemers op. En sommige sponsoren hoef ik zelfs niet eens te bellen, want die melden zich vrijwillig al. Het sponsorgeld was al bijna overgemaakt voordat ik kon bellen!”

ANDERE DYNAMIEK DANKZIJ DE DAMES Naast Jan Rinzema en Fiona de Bruijn zijn er nog meer ambassadeurs. Jan: “In totaal zijn we met z’n vijven, Jan Wassens, Rutger de Vries en Marjan Meibos

zijn ook ambassadeur. Rutger de Vries wilde graag het stokje overnemen van zijn vader Tjitze de Vries, die in 2020 plotseling kwam te overlijden. We zijn allemaal rond 2020 gestart en er zijn de afgelopen twee jaar veel nieuwe leuke ideeën bijgekomen die er nog niet waren. De vorige commissie was meer een ‘herencollectief’; nu zitten er ook dames bij. En dan krijg je toch een andere dynamiek.

GROOTHEERENVEEN.NL

31

TEKST FIMKE GROENEWOUD // FOTO’S FIMKE GROENEWOUD, DENNIS STOELWINDER, NOTK

veen en vóór Heerenveen KLEINTJE KOEMARKT LINE-UP

VRIJDAG 24 JUNI 2022 VANAF 21:00 UUR Kleintje Koemarkt. Van 21.00 tot 01.00 uur met DJ STOCKS en STAGELINE (de vetste band).

HEERENVEEN OP DE BANKEN LINE-UP

ZATERDAG 25 JUNI VANAF 14:00 UUR

“SOMMIGE SPONSOREN HOEF IK NIET EENS TE BELLEN; DIE MELDEN ZICH VRIJWILLIG AL” beelden kunnen we volgend jaar ook weer meenemen naar de sponsoren. Zo van: jij wil daar toch ook aan bijdragen?! Maar we willen uiteraard ook een paar ideeën bewaren voor het jubileumjaar 2023.”

We willen de hele wereld rondom Night Of The Koemarkt ook weer leuker en beter maken. Iets neerzetten waar we de komende jaren mee vooruit kunnen. Daar hebben en willen wij wel een flinke slinger aangeven.”

HET HART VAN FRIESLAND Fiona: “We proberen het steeds professioneler te maken, door bijvoorbeeld een leuke aftermovie te produceren. Die

Jan: “Eén van de dingen die dit jaar bijvoorbeeld anders is, is het nieuwe logo voor het festival. Eerst stond de ster van Heineken erin en stond er ‘gouden plak’ bij. Eigenlijk zijn dat gewoon sponsoren van het festival. Dat kan je in het begin doen, maar dat wilden we als organisatie niet meer. Night Of The Koemarkt is Night Of The Koemarkt. Ook hebben we een Fries pompeblêd toegevoegd aan het nieuwe logo, want het gaat toch om het grootste gratis muziek evenement in het hart van Friesland!”

Reüniegevoel en familiefeest Fiona: “Night of the Koemarkt is echt een feest voor jong en oud. Het is voor jongeren een leuk festival omdat het zo laagdrempelig is. De toegang is gratis en vaak gaan hun ouders er ook naartoe. Ik kan me

de afgelopen keer nog goed herinneren.

Zangeres Maan had net The Voice gewonnen en kwam optreden in Heerenveen.

Mijn dochter was helemaal enthousiast om naar het centrum te gaan om haar in het echt te kunnen zien. Daar doen we het voor!”

Jan: “Er zijn inderdaad ook complete gezinnen die komen. Je ziet vaak dat het stokje overgedragen wordt van ouder op kind. Na 25 jaar is het leuk om te kunnen zeggen dat het echt een familiefeest is geworden. Night of the Koemarkt geeft mij persoonlijk altijd een reünie gevoel.

Je komt allemaal bekenden tegen waar je leuk even een borrel mee kunt drinken.

Ik heb nog nooit iemand achteraf horen zeggen: ‘Wat een stomme avond.’ Iedereen houdt van gezelligheid, een drankje en muziek. Een geweldige avond met elkaar hebben, terwijl we elkaar ontmoeten, met elkaar praten, met elkaar dansen en met elkaar drinken, daar draait Night Of The Koemarkt om!”

Een feestelijk muziekprogramma in het centrum van Heerenveen waarbij iedereen flink opgewarmd wordt voor het avondprogramma. Lekker chillen bij DJ SANDER POST (14.00 tot 15.00 uur) // meezingen met VANGRAIL (15:00 - 16:30 uur)// rocken met JOHANNES RYPMA (16:30 - 17:00 uur) en aan het eind van de middag gaan we uit onze plaat op de plaatjes van het FOUTE UUR VAN QMUSIC (17:00 tot 18:00 uur).

PROMSCONCERT LINE-UP

ZATERDAG 25 JUNI VANAF 19:30 UUR Op de zaterdagavond zullen tijdens het Promsconcert (aanvang 20.15 uur) de volgende artiesten optreden: CHARLY LUSKE // MARTIJN FISCHER // LISA LOIS // JOHANNES RYPMA // PATRICIA VAN HAASTRECHT // DANNY PANADERO. Naast het verzorgen van optredens is MARTIN VAN DER STARRE ook onze presentator tijdens de Night of the Koemarkt.

heerenveen // CULTUUR&UITGAAN

GROOTHEERENVEEN.NL

33

TEKST RIEMIE VAN DIJK // FOTO’S NATIONALE NUMISMATISCHE COLLECTIE / RIEMIE VAN DIJK

WIEBE NIJLUNSING OVER DE KOLONIËN VAN WELDADIGHEID

“GEEN CENT TE MAKKEN”

In 1818 werden de Koloniën van Weldadigheid in Frederiksoord en Veenhuizen opgericht door Johannes van den Bosch.

Vorig jaar werden deze koloniën uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. Destijds hadden de kolonisten letterlijk geen cent te makken.

Echt geld was er niet in de koloniën; wél hadden de kolonisten brood- en winkelkaarten en koperen en blikken huismunten.

Dit en nog veel meer valt te lezen in het boek van Mildammer Wiebe Nijlunsing, dat binnenkort verschijnt. daar ging een slechte roep vanuit. Ze moesten iets krijgen, maar niet zo maar zilvergeld.”

Belangstelling voor munten kreeg Wiebe Nijlunsing mee van zijn vader. Die was onderwijzer in Hattem en ruilde munten met zijn leerlingen. Het is niet de munt zelf waarin Wiebe geïnteresseerd is, maar meer het verhaal erachter. Hij sloot zich aan bij het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Munt- en Penningkunde (KNGMP) en heeft inmiddels de nodige publicaties op zijn naam staan.

Om de armoede te illustreren, vertelt Wiebe over een vrouw die een greep in de kas van de koloniewinkel deed. Zij werd veroordeeld tot acht dagen arrest met ‘om den anderen dag water en brood’.

GROOT GELD: PAPIER KNIPPEN Het ‘grotere geld’ uit de koloniën bestond uit broodkaartjes en winkelkaartjes. Hiermee konden de kolonisten brood en essentiële dingen in de koloniewinkel kopen. De ontwerpers van de kaartjes hadden een slim systeem ontwikkeld om de waarde van de kaartjes te garanderen. “Rechthoekige kaartjes. Door het afknippen van steeds een hoekje verminderde de waarde: van ‘50 ct’ naar ‘25 ct’ naar ‘10 ct’ naar ‘5 ct.’” Pas als een kaartje getekend was, had het waarde en kon het in de winkel gebruikt worden. “Dat betekende dat directeur Jan van Konijnenburg en zijn boekhouder in augustus 1830 maar liefst 5.712 kaartjes hebben zitten tekenen.” Het ‘papiergeld’ was slechts een kort leven beschoren. “Mensen hadden geen portemonnee, droegen het gewoon los in de broekzak. Papier vergaat dus waar je bij staat.”

STRAFKOLONIE VEENHUIZEN Bij een presentatie in Veenhuizen van het boek ‘De strafkolonie’ kwam Wiebe schrijver Wil Schackmann tegen. Schackmann schreef vier boeken over de koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid. ‘De strafkolonie’, het vierde en laatste deel van deze serie, verscheen in 2018. Wiebe: “Ik vroeg hem: ‘Heb je ooit iets over munten in de koloniën geschreven?’ Het antwoord was ‘nee’. Het interesseerde hem toen ook nog niet, maar hij had wel een aantal aanknopingspunten voor me”. Dit was aanleiding voor Wiebe om – samen met Wil - “voor eens en voor altijd uit te zoeken hoe het precies zat met het geld van de koloniën.”

SCHOENENDOOS VOL DOCUMENTEN Wiebes belangrijkste bronnen waren het Drents Archief, de bijna duizend overgebleven huismunten in diverse musea en een vijftig jaar oud handboek over Nederlandse munten.

Daarin stond een hoofdstuk over huismunten, geschreven door F.J. Bingen. Via internet kwam Wiebe terecht bij diens dochter. “Die had een schoenendoos vol documenten en scans van lezingen die hij gehouden heeft.” In een van die lezingen verwees Bingen naar de Koninklijke Bibliotheek in Brussel. “Daar zou ik anders nooit gezocht hebben, maar daar hebben ze ook 85 munten uit de koloniën in de collectie.”

Veelvuldig was Wiebe te vinden in het Drents Archief in Assen. “Daar staat 400 meter aan dozen met daarin de administratie - notulen, briefwisselingen van de Maatschappij van Weldadigheid.

Informatie vinden over de beginjaren van de koloniën was lastig; toen schreven ze nog niet alles op. Naar het einde toe werd het steeds overzichtelijker.”

SCHAT AAN INFORMATIE Tot vier keer toe treinde Wiebe naar het Nationaal Archief en het Gemeentearchief in Den Haag. Bezoekjes die hij zorgvuldig voorbereidde. “Thuis een account aanmaken, de inventarislijst met toegangsnummers doornemen en vervolgens aanvragen wat je nodig hebt. Dan staat alles op een karretje

KOPER, ZINK EN GIETIJZER

voor je klaar. In totaal heb ik meer dan honderd dozen met informatie doorgenomen.

Let wel: alles is handgeschreven. Daar moet jij je weg in vinden, want niet alles kun je even goed lezen. Maar alle bronnen zijn na te zoeken via de talloze noten in het boek.”

Vier jaar verzamelen en minutieus ordenen van documenten leverde een schat aan informatie op. Wiebe achterhaalde de redenen om een stelsel van eigen munten te willen invoeren. “De eerste en meest bekende was: drankgebruik tegengaan. Minder bekend is: verhinderen dat geld wegvloeit uit de kolonie.

Geld, verdiend in de kolonie moest je niet kunnen uitgeven in Meppel. Dat betekende verlies voor de Maatschappij.” De derde reden had te maken met het imago van de kolonie.

“Dat mensen als bedelaar binnenkomen, honger lijden in het begin en het slecht hebben,

Muntjes van koper, zink of gietijzer vormden het ‘kleingeld’ van de kolonie. Er was altijd een tekort aan muntgeld, ontdekte Wiebe.

“Bureaucratie kenden ze ook al in die tijd.

Op een schriftelijk verzoek van de directeur aan het bestuur van de Maatschappij in Den Haag om meer muntgeld te sturen staat vaak ‘in advies’ Dat betekende dat de directeur lang op zijn geld moest wachten.”

UNIEK STUKJE NEDERLANDSE MUNTGESCHIEDENIS Op zaterdagmiddag 24 september is de officiële presentatie van het nieuwe boek van Wiebe in Museum De Proefkolonie in Frederiksoord. Leden van het KNGMP krijgen zijn boek cadeau ter ere van hun 26e lustrum.

Zij zullen vast en zeker smullen van Wiebes uitgebreide beschrijving en catalogus van de diverse typen Koloniale Munt. Er komt ook een publieksversie en een tentoonstelling.

Dankzij Wiebe Nijlunsing uit MIldam weten we nu meer over een uniek stukje Nederlandse (munt)geschiedenis van de 19de eeuw.

heerenveen // CULTUUR&UITGAAN

34 BRANDED CONTENT

‘HET VERDRIET VAN DE ZUIDERZEE’

Openlucht muziektheaterv moet stof tot nadenken ge Het Oudemirdumer Klif met het IJsselmeer op de achtergrond vormt komende zomer – van 10 augustus tot en met 11 september het decor van de muziektheatervoorstelling ‘Het Verdriet van de Zuiderzee’. Een openluchtvoorstelling met een boodschap, want de afsluiting van de voormalige Zuiderzee heeft nogal wat teweeg gebracht. Betere verbinding zeker en er zijn meer economische voordelen te bedenken, maar het afsluiten heeft ook zeker ecologische gevolgen en heeft vissers brodeloos gemaakt.

G Grote vraag is: waarom nu? Geert Lageveen, die het theaterstuk heeft geschreven: “Omdat er met de bouw van de Afsluitdijk eigenlijk alleen is stilgestaan bij de winstkansen. En die zijn er onmiskenbaar: betere verbindingen; economisch voordeel door de logistieke veranderingen; de zee is getemd; en er is nieuw land gebouwd.”

DRAMATISCH GEGEVEN

“Als klein jongetje had ik bewondering voor de man die hier in ijzer gegoten aan de dijk staat”, doelt Lageveen op Cornelis Lely, bedenker van de Zuiderzeewerken waar de Afsluitdijk deel van uitmaakt. “Maar door mijn onderzoeken bij het maken van deze voorstelling is dat wel verschoven naar de tragedie die is ontstaan doordat er een zee om zeep geholpen is en er een heel ecologisch systeem naar de knoppen is. En tegelijkertijd is er een hele cultuur van mensen die er omheen woonden vernietigd.

Dat zijn grote woorden maar ik denk wel dat ze op hun plek zijn.

En dat het in elk geval voor een muziektheatervoorstelling een heel goed dramatisch gegeven is om dat een keertje te laten zien. Wat is er nu gebeurd met de natuur en met de mensen?

Hoe we dat op een toegankelijke manier kunnen laten zien, dat is de uitdaging.“

VERNIETIGEN Wat Lageveen betreft gaat het verder dan de opvoering van deze muziektheatervoorstelling.

“Het afsluiten van de Zuiderzee is niet alleen een interessant gegeven voor een theaterstuk.

Met alle vooruitgang van de laatste negentig jaar in het algemeen moeten we ons afvragen wat het ons allemaal gebracht heeft. Welvaart zeker, niemand heeft meer honger, maar er is ook veel kapot gegaan. En wel zo veel dat het soms niet meer te herstellen lijkt. En wat betekent dat voor ons als dat steeds meer gaat gebeuren? Je omgeving vernietigen. En of dat nou gebeurt door de zee of door grote datacenter die zoveel energie opslurpen dat we dat met enorme windmolenparken proberen te compenseren. Ik wil maar zeggen dat het verhaal veel groter is. Het speelt zich overal ter wereld af. Ik vind het dan ook fijn dat de cast internationale roots heeft.”

”HEEL ECOLOGISCH SYSTEEM NAAR DE KNOPPEN” LIEFDESVERHAAL In het kort is het verhaal dat er een groep vogels aankomt op het Oudemirdumer Klif, op een plek waar ze foerageren. Om zich heen kijkend, vragen ze zich af of ze hier volgend jaar wel weer terug kunnen komen. De avond dat de voorstelling speelt, nemen de vogels de bezoekers mee

Bedenker, schrijver en regisseur Geert Lageveen (r) en Sytze Pruiksma (l), verantwoordelijk voor de muziek, zijn de grote motoren achter de muziektheatervoorstelling.

NUMMER 06 • 2022

GROOTHEERENVEEN.NL

35

TEKST RICHARD DE JONGE // BEELD RICHARD DE JONGE / JILMER POSTMA

VORMGEVING/FOTOGRAFIE: HELEEN TEN KATE EN TRYNTSJE NAUTA

oorstelling ven

OVER DE VOORSTELLING

“DRAMA MAAR OOK HUMOR” om met het vogelperspectief terug te kijken naar wat er nou eigenlijk negentig jaar geleden gebeurd is. En wat er nu aan de hand is. Daar doorheen loopt het verhaal van de broers Inne en Minne Minnes de Vries en Grietje Bosker die van enthousiasme blootsvoets en met haar rokken omhoog, als eerste de modderige dijk over loopt, nog voor die goed en wel gedicht is. Zij trouwt met één van de broers waarmee de voostelling ook een liefdesverhaal heeft.

ONSTUITBAAR VERLANGEN

KLEUREN MET MUZIEK

Het theaterstuk gaat over het onstuitbare verlangen van de mens om maar weer te gaan veranderen, om maar weer verder te gaan kijken.

“En het is natuurlijk muziektheater”, neemt Sytze Pruiksma over. “Dat maakt het ook dat je alles door kan componeren. Dat is het mooie van muziek. Je kan het kleuren. De acteurs kunnen fantastisch zingen en sommigen bespelen ook een instrument. Er is er eentje die speelt in de voorstelling gitaar en trompet, eentje speelt cello en ik doe al het slagwerk en vogelfluiten. Ik wilde vroeger altijd bioloog worden”, verklaart hij de keuze voor dit instrument. “Ik denk dat ik donker slagwerk meeneem, pauken, gongs en grote trommels. Om beats te maken, maar ik kan ook met vogelgeluiden beats maken. Er zitten nog verschillende ontdekkingstochten in hoe we dit allemaal gaan vormgeven. Maar het is vrij divers, je kan bijna een orkest maken met deze mensen.”

Minne Minnes is palingvisser en ziet met lede ogen aan hoe zijn broer Inne meebouwt aan de dijk die het einde van hun vissersbestaan zal betekenen.

Op de melancholische muziek van Sytze Pruiksma, Radek Fedyk en Harald Austbø bezingt een koor van vogels een universeel en urgent thema: de onomkeerbare impact van het ambitieuze wroeten, graven, slopen en bouwen van de mens. ‘Het Verdriet van de Zuiderzee’ is een coproductie van Orkater en Schouwburg De Lawei. De cast bestaat uit vijf acteurs en drie muzikanten.

Lageveen: “In het stuk koppelen we dat ook deels aan de liefde. Dat vragen de vogels in het stuk zich ook af: waarom zijn de mensen niet tevreden met de persoon die ze hebben? Waarom kijken ze altijd waar het gras groener is? Waarom maken ze elkaar ongelukkig? Vervolgens laten de vogels zien dat zij dat heel anders doen. Ik heb ergens in het stuk een soort mantra geschreven: ‘wroeten, graven, bouwen en weer afbreken’. Waar je ook komt.

Ondertussen zuigen we de boel leeg en zeggen we dat we niet meer terug kunnen. Vogels zien dat beter dan wij.

Wat bedenken we dan? Groene groei.

Dat bestaat helemaal niet. We moeten met ons allen minder. Die oorlog die er nu woedt is natuurlijk vreselijk, maar ik denk wel dat we massaal de kachel twee graden lager hebben gezet.”

GEEN HARDE BOODSCHAP

HUMOR

“Natuurlijk zitten er ideeën achter en geeft het stuk zeker stof tot nadenken, maar het moet niet een harde boodschap zijn”, vindt Geert Lageveen. “De mensen moeten het zelf ervaren en ontdekken. We spelen in een prachtig natuurgebied. Aan het einde van de voorstelling is het donker. Misschien moeten we eindigen met een stilte. Dan hoor je het gekabbel van het water, hoor je een vogel en dan ga je er uit en denk je: ‘Dit is dus wat we ook kwijtgeraakt zijn’. En dan hoop je dat het bij de mensen die geweest zijn iets teweeg brengt.”

Met dit serieuze onderwerp als rode draad is het de kunst om het geheel ook een beetje luchtig te houden. Dat kan Lageveen als geen ander. In de 22 jaar dat hij voor Orkater werkt, komt humor in elk stuk terug. “De vogels geven lucht aan het verhaal door het van commentaar te voorzien. Bijvoorbeeld de idiote manier waarop de mens een partner probeert te vinden. Dat is in de ogen van de vogel veel eenvoudiger.

Het zit hem ook in de personages zelf.

Ik heb dat zelf ook nodig. Er moet wel iets te lachen zijn.”

Na het succesvolle Lost in the Greenhouse maken Orkater en Schouwburg De Lawei Het Verdriet van de Zuiderzee. Deze muziektheatervoorstelling is onderdeel van Arcadia2022 en komt tot stand in samenwerking met Natuurmonumenten en Kunstkring Gaasterland.

Tekst en regie Geert Lageveen tekstbijdragen Nick Livramento Silva spel Keja Klaasje Kwestro, Manoushka Zeegelaar Breeveld, Simme Wouters, Jasper Stoop en Nick Livramento Silva muziek Sytze Pruiksma, Radek Fedyk en Harald Austbø decor Ruben Wijnstok en René Vullings kostuumontwerp Arien de Vries lichtontwerp Stefan Dijkman regie-assistentie Belle van Heerikhuizen dramaturg Cecile Brommer.

SPEELLOCATIE HET OUDEMIRDUMERKLIF, LIEMERIGE WEI 4 IN OUDEMIRDUM

SPEELPERIODE

10 AUGUSTUS T/M 11 SEPTEMBER

PREMIÈRE

ZATERDAG 13 AUGUSTUS 2022 Zelf heeft Pruiksma ook een rol.

Lachend: “Die van koekoek, zonder tekst. Natuurlijk heb ik affiniteit met theater en ben ik een verhalenverteller, maar ik ben geen acteur. Muzikanten kunnen vaak hun tekst beter vertellen via hun instrument. Ik heb het script pas kort geleden gekregen. Dan lees je en dan hoor je de muziek al. Het inspireert enorm. Het begint te leven.

Zo werkt het altijd. We gaan straks het repetitieproces in en tijdens de repetities gaan we de muziek maken en componeren. Dat is het mooiste, het maakproces. Dat is spannend. Ik vind maken nog leuker dan spelen soms. De ontdekkingen en wat andere mensen meebrengen, dat is erg leuk.”

PRIJZEN

€ 36,50 // CJP € 29,50 TRY-OUT: € 29,50 (NORMAAL // CJP) € 10,00 KORTING ALS JE LID WORDT VAN NATUURMONUMENTEN (1 LIDMAATSCHAP PER BOEKING)

ARRANGEMENTEN

VOOR EN NA DE VOORSTELLINGEN IS ER GELEGENHEID IETS TE DRINKEN, EEN DRIEGANGENDINER OF BORRELPLANKJE TE BESTELLEN.

LEES MEER OVER DE VOORSTELLING, DE CAST, ARRANGEMENTEN, DE SPEELDATA EN HET RESERVEREN VAN KAARTEN OP:

WWW.VERDRIETVANDEZUIDERZEE.NL

36

heerenveen // CULTUUR&UITGAAN

Dit is CityProms CityProms2022 Leeuwarden 22 tot en met 26 juni

Van modern klassiek tot jazz, soul en HaFaBra. Al meer dan tien jaar lang maakt CityProms Festival in Leeuwarden naam als het feest van de vele smaken. Naast muziek hecht het festival sterk aan educatie, innovatie en het samenspel van honderden musici. Met professionals én amateurs.

Leer de Friese hoofdstad van zijn beste kant kennen en luister en kijk in de sfeervolle locaties in het centrum naar de tientallen gratis concerten en voorstellingen.

Informatie over verblijfsaccommodaties: visitleeuwarden.nl en friesland.nl Kom je met de bus of trein van Arriva? Een dagkaart voor het gezin kost maar 15 euro: cityproms.nl/arriva

Volg ons!

Een greep....

Alles voor jeugd

Marmoucha Orchestra en de Marokkaanse guembri-speler Mehdi Nassoul sluiten de zaterdagavond swingend af op het grote hoofdpodium op het Wilhelminaplein. Er zijn optredens van Noord Nederlands Orkest, Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso en Noordpoolorkest met Elske DeWall. In Bon Dia (Papiaments voor goedemorgen) zingt Izaline Calister kinderliedjes uit Curaçao, Aruba en Bonaire en Iris Kroes treedt op met Noordpool Troupe.

Op zaterdag 25 juni staat CityProms in het teken van jongeren en jeugdoptredens. Midden in het culturele centrum van Leeuwarden is de hele dag van alles te beleven. Bezoek de vijftigste editie van het Jeugdorkestenfestival in De Harmonie. En luister in de grote zaal van de schouwburg naar de optredende jeugdorkesten uit de noordelijke regio. Met On the Move uit Sneek als een van de deelnemende orkesten.

Op zondag 26 juni wordt in het centrum van Leeuwarden het grootste orkest van Noord-Nederland op de been gebracht: All Together Now! Een bijzondere gebeurtenis waar jij bij kunt zijn. Schrijf je nu nog in en treedt op tijdens het openluchtfestival CityProms 2022.

Laat je op deze dag betoveren door muzikale bladeren in poppodium Neushoorn. Of bouw je eigen robot en treed op met het robotorkest. In de foyer van De Harmonie is een muziekmarkt.

De deelnemende jeugd kan meedoen aan een speurtocht die je naar voorstellingen en workshops van CityProms brengt. Er zijn optredens van het jongNBEnoord en de toegang is de hele dag gratis.

Kom met je familie en vrienden en wij garanderen je een onvergetelijke dag.

Het muziekstuk is geschreven door Martijn Fondse, de componist des vaderlands. Het is gemaakt voor alle amateurs en professionals, instrumentalisten en zangers uit NoordNederland: koren van alle leeftijden, orkesten, ensembles, verenigingen, bigbands, jeugdorkesten, amateurs en professionals. Alleen of in een gezelschap.

Meld je aan en doe mee aan de gratis en superinteressante worskhops, zoals Composers’ Toolbox van jongNBE en de Ableton Live 11 (cityproms.nl ‘zoekwoorden’).

Kijk op cityproms.nl bij All Together Now en schrijf je nog in.

En er is nog veel meer, zoals Jeugdorkestenfestival, BOSK, MusicTechMakersDay en de kindervoorstellingen Wonderland Collective, de Muziekspeeltuin en De Troostprijs.

CityProms Festival is op meer dan tien locaties in het centrum van Leeuwarden. Het hoofdpodium staat op vrijdag 24, zaterdag 25 en zondag 26 juni op het Wilhelminaplein. Kruis je favorieten in het blokkenschema aan en kom langs. Zoek een plekje uit op het gezellige festivalterrein of neem plaats op een van de vele terrasjes aan het plein.

Alle updates over het programma staan op cityproms.nl

ALLE INFORMATIE LEES JE OP:

CITYPROMS.NL

Gemeente SWF: ZING OF SPEEL OOK MEE

NUMMER 06 • 2022

37

GROOTHEERENVEEN.NL

O.V.B. EN TIJDEN BIJ BENADERING HOUD VOOR DE LAATSTE UPDATES DE WEBSITE IN DE GATEN.

CITYPROMS 2022 • BLOKKENSCHEMA

CityProms 2022 - Onder voorbehoud en tijden bij benadering

WOENSDAG 22 JUNI - OCHTEND + MIDDAG LOCATIE

09:00

10:00

9:30

10:30

11:00

11:30

12:00

12:30

13:00

13:30

14:00

14:30

15:00

BOSK

15:30

16:00

16:30

CO2-O2

dbieb - kapel

17:00

17:30

CO2-O2

BB Wonderland collective 2+

De Harmonie - Grote zaal

De Troostprijs 6 +

09:00

9:30

10:00

10:30

11:00

11:30

12:00

12:30

13:00

13:30

19:00

19:30

20:00

20:30

21:00

21:30

22:00

22:30

14:00

14:30

15:00

15:30

16:00

16:30

17:00

17:30

14:00

14:30

15:00

15:30

16:00

16:30

17:00

17:30

17:00

17:30

17:00

17:30

WOENSDAG 22 JUNI - AVOND LOCATIE

18:00

18:30 CO2-O2

BOSK

CO2-O2 Fie Schouten en Pauline Post

dbieb - kapel

Repetitie Friesland - All Together Now - Martin Fondse

Kurioskerk

18:00

18:30

19:00

19:30

20:00

20:30

21:00

21:30

22:00

22:30

10:30

11:00

11:30

12:00

12:30

13:00

13:30

DONDERDAG 23 JUNI - OCHTEND + MIDDAG 09:00

LOCATIE

9:30

10:00

CO2-O2

CO2-O2

BOSK

Bon Dia

Theater De Bres

Embrace Symposium

Neushoorn - Café

09:00

9:30

10:00

10:30

11:00

11:30

12:00

12:30

13:00

13:30

19:00

19:30

20:00

20:30

21:00

21:30

22:00

22:30

14:00

14:30

15:00

15:30

16:00

16:30

22:00

22:30

23:00

23:30

00:00

00:30

DONDERDAG 23 JUNI - AVOND LOCATIE

18:00 BOSK

18:30

CO2-O2

CO2-O2

Grote - of Jacobijnerkerk

Orgel generatie concerten Repetitie Drenthe - All Together Now - Martin Fondse

Lokatie in Assen

18:00

18:30

19:00

19:30

20:00

20:30

21:00

21:30

22:00

22:30

17:00

17:30

18:00

18:30

19:00

19:30

20:00

20:30

21:00

21:30

VRIJDAG 24 JUNI LOCATIE

Embrace/Anders!

Lonesome Cowboy

De Harmonie - Accent zaal

Neushoorn Grote zaal

Hothouse Redbad Jazz - Nueva Manteca James Oesi voorstelling

Waalse Kerk Wilhelminaplein Arriva-Hoofdpodium

James Oesi Bach suites

Noordpool Orkest Dansen op de Grens met Elske DeWall

Noord Nederlands Orkest Presentator Elten Kiene

Wilhelminaplein Wilhelminaplein Inloop Festivaltent

Groningen - Prins Claus Conservatorium

Repetitie Groningen - All Together Now - Martin Fondse 17:00

17:30

18:00

18:30

19:00

19:30

20:00

10:30

11:00

11:30

12:00

20:30

21:00

21:30

22:00

22:30

23:00

23:30

00:00

00:30

12:30

13:00

13:30

14:00

14:30

15:00

15:30

16:00

16:30

ZATERDAG 25 JUNI - OCHTEND + MIDDAG LOCATIE

09:00

10:00

9:30

18:00

Tutti Timbri - Muziekspeeltuin

dbieb

Jong Talent klas Frans Douwe Slot

dbieb - kapel

Stands: Fulkaan, Himalayamusic, Kiddyorchestra, Sollie Muziek, Muziekcadeautjes

De Harmonie - Foyer De Harmonie - Grote zaal

Stands: Fulkaan, Himalayamusic, Kiddyorchestra, Sollie Muziek, Muziekcadeautjes

jongNBEnoord

prijsuitreiking JOF

Jeugdorkestenfestival School voor Jong Talent AKO

Doopsgezinde Kerk

MusicTechMakersDay Robot orkest - Jurjen Alkema

Neushoorn Neushoorn - Arena kleine zaal

MusicTechMakersDay Robot orkest - Jurjen Alkema

MusicTechMakersDay Green vibrations - Ivo Bol

MusicTechMakersDay Green vibrations - Ivo Bol

MusicTechMakersDay Ableton workshop - Ties Mellema en Barry Jurjes

Neushoorn - Grote zaal

NBE jam met JongNBE

NBE composers toolbox

Neushoorn - Café

Samba Slagkracht/Embrace

Praam

Inspelen Jeugdorkestenfestival

Theater De Bres

Embrace/Wender

Westerkerk Wilhelminaplein klein podium Wilhelminaplein Arriva-Hoofdpodium

Adje Orkest

JongNBE

Euphonia Wommels Korngold cello concert

De Waldsang

Soli Brass

Presentator Willem de Vries

Wilhelminaplein

09:00

9:30

10:00

10:30

11:00

18:30

19:00

19:30

20:00

11:30

12:00

12:30

13:00

13:30

14:00

14:30

15:00

15:30

20:30

21:00

21:30

22:00

22:30

23:00

23:30

00:00

00:30

16:00

16:30

17:00

17:30

18:00

16:00

16:30

17:00

17:30

18:00

ZATERDAG 25 JUNI - AVOND LOCATIE

18:00

De Harmonie Middenzaal

PIER 21 Untold

Grote - of Jacobijnerkerk

NHL Stenden PEAX Ties Mellema en Barry Jurjes

Neushoorn - Grote zaal

Jong Vocaal Dido en Aneas

Westerkerk

presentatie StudentCity

Wilhelminaplein klein podium

Wilhelminaplein Arriva-Hoofdpodium

Noordpool Troupe Joni Mitchell

Marmoucha Orchestra Mehdi Presentator Beitske de Jong

Wilhelminaplein

18:00

18:30

19:00

19:30

20:00

20:30

21:00

21:30

22:00

22:30

23:00

23:30

00:00

00:30

09:00

9:30

10:00

10:30

11:00

11:30

12:00

12:30

13:00

13:30

14:00

14:30

15:00

15:30

ZONDAG 26 JUNI LOCATIE

Lokaal Vocaal Korenfestival (tot 18.00 uur)

Prinsentuin

Embrace - Grenzeloze muziek

Generale repetitie - All Together Now Martin Fondse

Neushoorn - Grote zaal

Carlama Orkestar

Neushoorn - Arena Wilhelminaplein Arriva-Hoofdpodium

All Together Now Martin Fondse

Frysk Jeugdorkest

Johan Willem Friso Kapel Presentator Willem de Vries

Wilhelminaplein

09:00

9:30

10:00

10:30

11:00

11:30

12:00

12:30

13:00

13:30

14:00

14:30

15:00

15:30

16:00

16:30

17:00

17:30

18:00

Programma Vr dag 24 juni 2022

KLEINTJE Koemarkt

Waar?

21.00 tot 01.00 uur

DJ Stocks & Stageline

Oude Koemarkt

Zaterdag 25 juni 2022

Heerenveen op de BANKEN

Waar?

13.00 tot 15.00 uur

Troubadour Henk Kuyper

Restaurant La Fontaine

14.00 tot 16.30 uur

CIOS Actief

Geerts Willigenplein

14.00 tot 15.00 uur 14.00 tot 15.00 uur 14.00 tot 17.00 uur 17.00 tot 18.00 uur

DJ Sander Post Goochelaar Lukas Clown Auke Qmusic Foute Uur

Amelius van Oenemapark Amelius van Oenemapark Amelius van Oenemapark Amelius van Oenemapark

15.00 tot 16.30 uur 16.30 tot 17.00 uur

Vangrail Johannes Rypma

Gemeenteplein Gemeenteplein

Zaterdag 25 juni 2022

PROMS concert

Waar?

20.15 tot 01.00 uur

Charly Luske, Mart n Fischer, Lisa Lois, Johannes Rypma, Patricia van Haastrecht, 538 Die Verückte Stunde, Martin van der Starre & Danny Panadero

Crackstraat + Oude Koemarkt

Line up

Line up

Line up

* Martin van der Starre is ook de presentator van het PROMS concert van Night of the Koemarkt.

HOOFD sponsoren

GOUD sponsoren

www.nightofthekoemarkt.com

heerenveen // CULTUUR&UITGAAN

GROOTHEERENVEEN.NL

39

HET VERHAAL VAN HEERENVEEN

RUIM 450 JAAR INFRASTRUCTUUR IN HEERENVEEN EN OMGEVING

HEEN EN WEER ROND HEERENVEEN – DEEL 1

Niet vergeten: je moet nog een paar boodschappen doen! Je stapt op je fiets of in de auto en een half uur later ben je weer thuis. Of je moet voor je werk in Groningen zijn, in ruim vijftig minuten ben je daar met de bus.

Dit is het verhaal van ruim 450 jaar infrastructuur in Heerenveen en omgeving.

De praam was de vrachtauto van vroegere tijden. Een zwaarbeladen praam anno 1930 voor het woonhuis Herman Minkema, gereed om te lossen bij pakhuis Binnerts (kleermaker).

In 1551 toen de drie ‘Heeren van ’t Veen’ startten met de Schoterlandse Veencompagnie waren er vrijwel geen wegen of paden. Het vervoer vond vooral plaats via het water. De gewonnen turf moest zo snel mogelijk worden afgevoerd via de rivier De Tsjonger. Een belangrijke stap hierin was de aanleg van de Hearresleat (Herensloot). Hiermee werd gestart in 1555 ter hoogte van het Haskerconvent bij Haskerdijken. De vaart werd ten westen van de grens met grietenij Aengwirden gegraven en loopt door tot de noordelijke grens met de grietenij Schoterland. Aan de westzijde van de Hearresleat ontwikkelde zich de Herenwal, waar veel schippers een vaste ligplaats hadden.

Vanaf 1595 werd er begonnen met het graven van de Schoterlandse Compagnonsvaart. Door de toenemende bewoning in en rond Heerenveen kwam was er niet alleen behoefte aan vaarwegen, maar ook aan landverbindingen. De afgegraven grond werd gebruikt voor een verbindingsweg

Linze Kort is in circa 1930 met zijn schouw onderweg op de Schoterlandse Compagnonsvaart. Het vaartuig geeft een indruk van de vaartuigen (schouwen en bokken) die in vroeger tijd werden gebruikt om je te verplaatsen over het water.

Motorschip De Twee Gebroeders en een Knypster praam op de scheepshelling De Boer. Beide vaartuigen geven een indruk van de typen schepen die in vroeger tijd werden gebruikt.

hier vaak houten bruggetjes (barten) aangelegd.

Het beurtschip van J. Wisman rond 1925 voor de meelfabriek van Y. Kuiper; hij onderhield een vaste motordienst tussen Heerenveen en Groningen.

van Terband naar Oudeschoot. De huidige Schans, Dracht en Burgemeester Falkenaweg hebben nog steeds het karakter van een opgeworpen dijk.

Vervoer vond in deze tijden vooral plaats per bok (een klein type vaartuig) of praam. Langs de vaarten ontstonden voetpaden en over dwarswijken werden houten planken gelegd. Later werden

In 1666 kreeg Heerenveen een belangrijke economische boost doordat Albertine Agnes van Nassau, de dochter van stadhouder Frederik Hendrik, bij Heerenveen ging wonen. De naam van het toenmalige dorp Schoterwoud veranderde in Oranjewoud en Heerenveen werd ‘het Friese Haagje’.

De trekschuiten voeren af en aan. Als de wind uit de verkeerde hoek kwam had de schipper geen andere optie dan zijn gezin in te zetten om de schuit te slepen. In het rampjaar 1672 werd het gebied rondom de rivieren de Linde en De Tsjonger onder water gezet. Heerenveen werd een vesting met de Terbandsterschans en de Schoterschans als verdedigingswerken.

De toenmalige bevelhebber Johan Maurits van Nassau-Siegen (bijgenaamd ‘de Braziliaan’) leed aan jicht en verloor bijna het leven toen zijn rijtuig verongelukte door de erbarmelijk slecht staat van de wegen rondom Heerenveen.

Bevoorrading van handelaren en markten ging via beurtveren. In 1717 wordt er geschreven dat er beurtveren zijn van en naar Amsterdam en Groningen.

Zeker twee keer per week moet er een beurtveer met Leeuwarden zijn geweest.

Deze bracht brieven mee, die per postrijder naar Zwolle werden vervoerd.

Heerenveen was een belangrijk knooppunt. Zowel de verbinding van Groningen op Lemmer als de postkoetslijn Leeuwarden-Zwolle liep door Heerenveen. De huidige Leeuwarderstraatweg speelde een belangrijke rol op de verbinding Leeuwarden-Zwolle. Langs deze wegen werden poststations aangelegd voor het verwisselen van postpaarden. In Heerenveen kwam ook zo’n poststation.

Het huidige Posthuis Theater was het poststation met herberg en paardenstal, als pleisterplaats tussen Zwolle en Leeuwarden. De Oude Postweg in Rottum herinnert in naam nog aan de postwagenverbinding tussen Groningen en De Lemmer.

In 1798, drie jaar na de Franse inlijving van Nederland in 1794 werd er door Napoleon een belangrijke reorganisatie doorgevoerd: men startte met de aanleg van rijkswegen.

Een turfschip werd met de hand gelost. Een turfschipper met vrouw aan de Herenwal. De laatste postrit in 1915 tussen Heerenveen en Assen voor het postkantoor te Oldeberkoop.

‘Het verhaal van Heerenveen”is mogelijk gemaakt door: Beeld: collectie Museum Heerenveen

MUSEUM HEERENVEEN Minckelersstraat 11 8442 CE Heerenveen www.heerenveenmuseum.nl

In de volgende uitgave van GrootHeerenveen gaan we door over ruim 450 jaar infrastructuur in Heerenveen en omgeving. De opkomst van de trein, tram, bus en auto en de aanleg van de rotonde in de jaren 50 van de vorige eeuw zijn allemaal factoren die bepaalden hoe de infrastructuur in en rond Heerenveen er vandaag de dag uitziet.

MET DANK AAN: stichting Historie Heerenveen www.historieheerenveen.nl

heerenveen // CULTUUR&UITGAAN Eelke Lok draait als journalist van Omrop Fryslân al bijna veertig jaar mee en hij is met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele no-nonsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden.

En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten...

De vinger op de zere plek!

41

GROOTHEERENVEEN.NL

NUVERAARDIGE FERHALEN ÚT DE GEMEENTE HEARRENFEAN EN OMKRITEN.

TROCH JANGERBEN MULDER

UNGETIIDZJEN EARTIIDS In protte lju sille net mear witte wat der mei bedoeld wurdt: haaie, it hea binnen helje. Mar foar dat it safier wie kamen earst de hantsjemieren, meast út it Dútske Westfalen, om it gers mei de seine te meanen. Hja hiene in tintsje mei, dat by it haailân opset waard, dêr’t se dan nachts yn slepten. Dat meanen waard foar in fêststelde priis oannaam. It middeismiel krigen se meastentiids fan de boer dêr’t se foar oan it meanen wiene.

Der waard troch meand oant it tsjuster wie en moarns ier en betiid begûnen se wer.

Reageren?

Stuur dan een email naar: eelke.lok@ziggo.nl

Frije tinkers PvdA, VVD, GrienLinks en it CDA yn de gemeente Hearrenfean bin dwaande in kolleezjeprogramma yn elkoar te prutsen. Under lieding fan formateur Jelle Zoetendal, dy’t aanst ek it foartou yn dat kolleezje kriget fansels. Dy fjouwer partijen ha wat nijs betocht. Se litte har ynspireare troch ‘vrije denkers’.

Dat se dat tusken skraskes setten, hie my wach meitsje moatten. Want ‘vrije denker’ is wat in frjemde term. Ik rekke der fan yn’e betizing. Want ik kaam yn de dikke Van Dale út by ‘vrijdenkers’. Dat bin lju dy’t har net liede litte troch de tsjerke, net troch leauwe, net troch konvensjonele moraal en net troch tradysje. At sokke lju mei ynspiraasje begjinne, sitte alle CDA’ers ûngemaklik te skeuken op ‘e stoel.

Ik koe my net begripe dat Zoetendal sa wreed wêze soe tsjin de lju wêr at hy wol aardich mei út de fuotten koe, de ôfrûne jierren. Oan de oare kant, de oare beide partijen bin de VVD, de twadde V stiet foar ‘vrijheid’. En de FNP, dat bin de echte Friezen, dy ha it hillige wurd ‘frij’ foar op harren Bibel set.

Zoetendal hie it dan ek net oer ‘vrijdenkers’, mar oer ‘vrije denkers’. Dat is hiel wat oars. Watte, sokke lju komme net iens foar yn it wurdboek. Neffens Zoetendal bin it lju út it wurkfjild. “Die vrije denkers zijn nodig om ons een spiegel voor te houden”, sei hy. Oerset nei it Frysk: gewoane lju, dy’t de politisy fertelle dat der ek in hiele oare wrâld is as weryn’t at se libje. Dêr wolle se alles oer witte. Wy tochten yn ús ûnnoazelens dat we stimt ha op lju dy’t witte hoe’t wrâld en wurkfjild yn elkoar sitte, mar neffens Zoetendal kinne de frije tinkers in weardefolle oanfulling jaan op de eigen stânpunten fan de polityk.

Dus ik moat net flau dwaan. It is fansels ferhipte goed dat sa’n kolleezjeprogamma breed droegen wurd troch ried én befolking. Mar wit jim wêr at ik no sa benijd nei bin? Wa bin no dy frije tinkers?

Elkenien hat syn of har dingen, wa is noch frij? Kin der ek in groepsfoto fan dy lju komme?

Eelke Lok.

It hea wurdt mei de sleep nei de pream lutsen.

Hantsjemieren

It ferhaal giet dat der in deune boer wie dy’t it begrutte dat dy mieren safolle fertsjinnen mei har hurd wurkjen en de lange dagen dy’t se makken. Hy liet de boerinne skytpoeier troch it iten dwaan sadat se oan de skiterij rekken. Hy tocht, dan sille se wol net mear sa hurd wurkje en dogge se langer oer it wurk foar deselde priis. Mar hy hie ferkeard tocht, de mieren meanden yn de bleate kont fierder en sa waard it lân tagelyk ek noch bedonge. As de hantsjemieren de put der út hiene, tôgen se wer nei harren heitelân wêrom. Dat wie net sûnder gefaar, hja waarden dan bytiden opwachte troch minne lju dy’t harren berôve woene. By Bakkefean is neffens oerlevering in jongeftich hantsjemier berôve en fermoarde. Foarby de Beakendyk is in betinkstmonumint fan giele stientsjes, yn de folksmûle it Poepekrús neamd, pleatst.

As it healân fier fan de pleats wie moasten de mieren sels foar harren iten soargje.

In boer yn Boppeknipe hie in pear hantsjemieren út De Kompenije; dy waarden mei in heawein mei in ramt der op te plak brocht. Se namen foar in hiele wike iten mei sa as in grutte Keulske krûk mei sûpenbrij, in grouwe panne mei bret spek, brune beannen, grouwe stro (Jan yn ‘t himd), rogge en krintbrea, in fetpantsje mei smarsel, mealde kofje, pakjes tee en sûker. Somtiden namen se ek in geit mei foar de molke.

As it waar wat gaadlik like wiene twa Kompenijster ûngetiders op moandeitemoarn om fjouwer oere presint en dan giene se op ‘e heawein mei twa hynders yn it langtiksel der foar op wei. Op de sydsketten fan de wein lei in saneamd ramt; in hekwurk om de wein yn de bridte te laden. Se sieten dan op it ramt tsjin elkoar oer op de wein. No moast mei sa’n ramt wol it lykwicht yn acht naam wurde; elts minske hat net it selde gewicht. Sa moasten bygelyks grouwe minsken foar elkoar oer sitte. Alles wat de Kompenijsters mei ha moasten, sa as de tinte en itensguod foar in hiele wike, wie op de wein laden. Doe’t se fan it hiem ôfrieden

It laden fan de pream

gie it mis. De boer, in grou persoan, kaam yn it sin dat hy syn jas mei de beurs der yn fergetten hie, dat hy joech de feint de lije yn hannen en sprong fan de wein. Mar dat hie gefolgen, it lykwicht wie ynienen ferbrutsen, it ramt sloech oer de kop en dêr leine se mei beiden neist de tsjillen fan de wein te spinfuotsjen. De tredde dy’t neist de boer siet makke in loftreiske. De feint helle as de wjerljocht de bout út it langtiksel. Sels it makste hynder soe noch skrikke fan de rauwe lûden dy’t út harren kielsgatten kaam. Lokkich wiene se yn it hiemsân te lâne kaam, sadwaande hiene se gjin ûngemakken.

troch it Hearrenfean en Haskerdiken by de Nije Skou. De skouboer soarge dat it hiele spul oer de Hearresleat kaam fia de Vegelinsewei nei it miedlân, de ‘tranen’ neamd. De tinte waard opset en op ’e grûn fan in fikse laach hea en gers fersjoen. De winige kant waard goed tichtstoppe. De tinte wie in fjouwerkante lape. Twa ikene stokken (mantsjes) op de beide einen yn de grûn en yn de gaffels fan de mantsjes waard in stok der oerhinne lein dêrt it tintekleed oerhinne kaam. Alles goed fêst en de tinte wie klear. Gjin lekkens as tekkens, de boppeklean kamen de hiele wike net út.

Doe’t se de sneons werom kamen hiene se yn Nijbrêge in pleisterplakje en dêr traktearre de boer. “It wie mar goed,” sei ien fan de Kompenijsters, “dat jo de jas mei de beurs net ferjitten ha. Om my giet it ramt by kafee Moeke op ‘e Feanslûs wer oer de kop. Soene jo dan wer in boarrel jaan?” Sûnder ûngemakken kamen se

As it hea safier wie, kaam de heasleep der oan te pas. Dat wiene in pear grouwe sleepbalken mei in ramt der oerhinne; op it efterein siet in opklapboerd en in lang tiemstring om de reak hinne en twa hynders der rjocht foar; de hiele saak waard op in bult skoot, dan op de sleep en sa lutsen de hynders it nei de feart, dêr’t de preammen ree leinen. Twa preammen waarden tagelyk laden; by eltse pream wurken twa man en alles waard mei de hân foarfoarke en op De Knipe gyng it der op deselde wize der wer út. Hja wiene wol in dei ûnderweis foardat it hea te plak wie. Op sneontejûn kamen se wer thús en dat koe bytiden wol let wurde. Dan sieten de boerinne en de faam yn de saneamde hutte te wachtsjen op de boer en de ûngetiders mei kofje en waarme sûpenbrij, stiene de smarde broggen klear en waarden de leanen útbetelle. It wie al nei tolven as De Kompenijsters wer op hûs ta gongen. Kleie diene se net nei sokke dagen dêr’t se fan moarns bytiid oant jûns let arbeidzje moasten foar net in grut lean.

It Poepekrús yn Bakkefean

Boarne: Diels de lapekoer fan D v/d Woude.

Foto ’s: W Dolstra Bakkefean en feriening ‘De Fryske boerepream’. Neiferteld troch Jangerben. Foto bewurking: Janke.

heerenveen // CULTUUR&UITGAAN

42

TEKST HENK DE VRIES // FOTO’S MUSTAFA GUMUSSU, MARC HENRI QUERE, HANNO DE VRIES

VIJF FRIESE THEATERS IN ÉÉN WEEKEND

FESTIVAL OVERMORGEN

OPENT IN HEERENVEEN Na de zomervakantie start het nieuwe theaterseizoen in Fryslân provinciebreed met het ‘Festival Overmorgen’, een initiatief van de vijf theaters in Friesland: het Posthuis Theater in Heerenveen, Theater Sneek, De Koornbeurs Theater en Film in Franeker, Schouwburg De Lawei in Drachten en Stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden. Het festival duurt met elkaar vijf weekenden (tussen 2 september en 2 oktober) en elk theater heeft zijn eigen festivalweekend. De aftrap is in en rond het Posthuis Theater in het weekend van 2, 3 en 4 september. In dit Heerenveense deel van het Festival Overmorgen staat de muziek centraal, met de familievoorstelling ‘De stille trompet’ als eigen Posthuis-productie. Het overkoepelende thema van het festival: Iedereen een held, elk verhaal telt.

I

In vijf opeenvolgende weekenden willen de vijf Friese theaters vijf nieuw te maken voorstellingen door de provincie laten reizen. Elk theater produceert zijn eigen voorstelling, te maken door regionaal bekende theatermakers. Daarnaast zorgen andere lokale theatermakers voor de randprogrammering, alleen te zien op de plek zelf. Voor Heerenveen neemt Evert Haagsma de reizende hoofdvoorstelling voor zijn rekening; Jelle Roeper zal de muzikale invulling voor het randprogramma tijdens het openingsweekend in Heerenveen verzorgen.

HET C-WOORD

“Door het c-woord” – ik probeer het woord voor de pandemie zoveel mogelijk te vermijden, want het betekent niets goeds - “heeft de cultuursector het zwaar te verduren gehad”, trap ik het gesprek tussen mij, Evert Haagsma en Jelle Roeper af. “Ook nu de pandemie voorbij lijkt en alle maatregelen zijn opgeheven, is het niet vanzelfsprekend dat het publiek weer massaal de theaters bezoekt. Dat zullen jullie als theatermakers zelf ook gemerkt hebben.”

“Iedereen is wel klaar met corona”, meent Jelle Roeper. Afgelopen jaar bedacht hij ‘Fan ticht nei iepen’ voor het Heerenveense theater als seizoenopening. “Corona zal niet weggaan. Ook morgen niet, dus we kijken naar overmorgen. Veel lokale makers zijn weg, ze zijn iets anders gaan doen. Maar je moet talenten niet weggooien.” En het publiek terughalen, opper ik, maar hoe doe je dat?

Wel, om te beginnen door dit overkoepelend provinciaal Festival Overmorgen. Nog niet eerder werkten de vijf Friese theaters zo innig samen. “We gaan van het openingsweekend in Heerenveen een bruisend weekend maken”, belooft Jelle Roeper. Evert Haagsma valt hem bij: “We willen nu, ná de corona, cultuur laten zien en laten proeven in de héle provincie. Met vijf theaterproducties, een reizend Overmorgen Café en een rijdend verhalenkunstwerk, dat in elk weekend in één van de dorpen te zien is.”

Jan Arendz als Hendrik, de bouwer van de stille trompet, in de werkplaats van Van der Glas in Heerenveen.

Evert Haagsma op het dak van het Theater Sneek tijdens de perspresentatie van ‘De stille trompet’

“IEDEREEN IS EEN HELD, ELK VERHAAL TELT” haald. Het kunstwerk geeft lucht en ruimte aan datgene wat er speelt in de hoofden en lijven van mensen”, aldus Koopmans.

“Alleen zó kan een samenleving blijven ademen.” Als overkoepelend thema voor het Festival Overmorgen is het woord ‘helden’ bedacht en is iedereen een held, die haar of zijn verhaal vertelt. Dat is het uitgangspunt voor dit verhalenkunstwerk.

HELDEN IN FRIESLAND VERHALENKUNSTWERK Voor het verhalenkunstwerk is op het moment van dit gesprek nog geen definitieve locatie afgesproken. Sterker, het verhalenkunstwerk moet nog worden gemaakt. Dat maken van het kunstwerk met ‘inwonersverhalen’ gebeurt door kunstenares Eva Koopmans. “De verhalen van de inwoners van Friesland worden deze zomer opge-

De keuze van ‘helden’ als thema is gebaseerd op wat er in Friesland speelt of speelde en wordt door de theatermakers in de provincie ruim geïnterpreteerd. Jongerentheater Meeuw maakt voor De Lawei bijvoorbeeld een voorstelling over nieuwkomers in Drachten door de jaren heen, te beginnen met de arbeiders die vanwege Philips naar het noorden kwamen. Voor

De Harmonie maakt Fabian Claes Jansen een theatersolo over een maatschappelijk onderwerp in het kader van de LBHTI+ gemeenschap. De Koornbeurs vertelt het verhaal van visionair, zakenman en sterrenkundige Eise Eisenga. Al deze voorstellingen zijn in het weekend van 2 en 3 september in het Posthuis Theater te zien.

‘Bingo’ van en met Tamara Schoppert, een bijdrage van Theater Sneek, speelt in dorpshuis Kiekenhof in Nieuwehorne.

zo trots op dat hij niet kan wachten om de trompet te laten zien én horen. Maar hoe hij ook zijn best doet, het lukt hem niet om geluid uit de trompet te krijgen. Dit is hem nog nooit overkomen. Hendrik gaat op zoek naar iemand die de stille trompet tot leven kan krijgen. ‘De stille trompet’ is een mix van toneel, film, dans en live muziek.

Speciaal voor deze productie heeft Frans Douwe Slot een orkest samengesteld van professionele musici en jonge talenten uit de talentenklas. De voorstelling is geschikt voor een publiek vanaf zeven jaar.

100 JAAR VAN DER GLAS

“We kiezen in Heerenveen niet voor niets voor muzikale helden”, legt Evert uit tijdens de presentatie van de voorstellingen in het Festival Overmorgen. Die presentatie vindt plaats op het dak van Theater Sneek. Evert Haagsma: “Muziek stroomt al decennialang door Heerenveen. Denk maar aan de grote concerten in Thialf en in het Abe LenDE STILLE TROMPET strastadion. Om muziek te maken heb je muziekinstrumenten nodig. In Heerenveen De familievoorstelling ‘De stille trompet’, gemaakt door Evert Haagsma, is de hoofd- hebben we wat dat betreft de familie Van der Glas. Niet alleen bekend van de Glasblabijdrage van het Posthuis Theater in het Festival Overmorgen en gaat in première zers, maar vooral als instrumentenbouwers, op zaterdag 3 september om 14:30 uur om van slagwerk tot blaasinstrumenten. Vorig daarna langs de overige Friese theaters jaar bestond het familiebedrijf honderd te reizen. Jan Arendz speelt de hoofdrol jaar. De promotiefoto voor ‘De stille als instrumentenbouwer Hendrik, die al trompet’ hebben we in de werkplaats van aardig op leeftijd is, maar de passie voor Van der Glas aan de Pastorielaan gemaakt. zijn vak is voor eeuwig. Vanuit zijn romme- Gepke Tuinstra, verantwoordelijk voor de lige werkplaats klust hij nog dagelijks aan grime en de kostuums, transformeerde nieuwe instrumenten. Op een dag werkt acteur Jan Arendz tot de oude instrumenHendrik aan een nieuwe trompet, de mooi- tenbouwer Hendrik en fotograaf Mustafa ste die hij ooit heeft gemaakt. Hendrik is er Gumussu heeft een hele fotoshoot met Jan

NUMMER 06 • 2022

“MUZIEK STROOMT AL DECENNIALANG DOOR HEERENVEEN”

GROOTHEERENVEEN.NL

Arendz gedaan.” Met een prachtig resultaat, vindt Evert, al is niet elk detail zichtbaar. Hij wijst op de muur achter Jan Arendz. “Je kunt het niet zien, maar er hangt een affiche van Tina Turner in Thialf in 1996”, lacht hij.

‘T PAKHUIS EN HEERENROCK Met Jelle Roeper, verantwoordelijk voor de muzikale randgroepering in het Festival Overmorgen, blik ik eerst terug naar ‘Eergisteren’.

Terug naar de muziekscene in het Heerenveen van toen. Naast de legendarische popconcerten in Thialf kwamen er eigen manifestaties als de Night Of The Koemarkt en daarvóór de Jazz/Blues Kroegentocht, destijds als eenmalig bedoeld, ter gelegenheid van de opening van het Posthuis Theater in 1983. Dáárvoor, halverwege de jaren 70 tot in de jaren 80, zette Open Jongerencentrum ‘t Pakhuis aan de Fok 50 Heerenveen op de kaart, met een spraakmakende muziekprogrammering. Toenmalig projectleider Jos - tegenwoordig Josh - Haijer haalde even makkelijk jazzgrootheden als Han Bennink en Misha Mengelberg naar Heerenveen als punk- en new wave bands als de New Adventures en de Speedtwins. Onder de naam ‘Heerenrock’ haalden Haijer en de zijnen grotere acts naar de toenmalige Blauwe Zaal van de Schouwburg.

FRIESE BRIES

Jelle Roeper

Maar er is natuurlijk niets leuker dan zélf op het podium te staan. Heerenveen heeft een lange popgeschiedenis als het om eigen muzikanten en bands gaat, van The Yards tot en met The Security (óók van Josh Haijer). De Heerenveense popgeschiedenis begon met The Yards die in 1966 debuteerden in het

43

Posthuis als The Shaggy’s. Halverwege de jaren 70 ontstonden Ondermeer gitarist Hanno de Vries en zijn band Sequoia Kings treden op tijdens het vanuit Open Jongratis concert “Groeven uit Heerenveen”, als onderdeel van het Festival Overmorgen. gerencentrum ‘t Overmorgen het gratis toegankelijke concert Pakhuis talloze Heerenveense bands, waaron‘Groeven uit Heerenveen’, dat middels een der Pavane (met Rutger Hauer (!) als gastzanpresentatie van popkenner Willem de Vries ger) en de Frisian Train Blues Band. Namen als relaties legt tussen de Heerenveense popculKier (later Kyr) van der Werf, Harrie Zandstra tuur van toen en nu. “Toen we met het idee en Bob Schaafsma horen tot de Heerenveenkwamen van een reis door de Heerenveense se Walk of Fame, als die zou bestaan. Net als popgeschiedenis waren zowel Josh Haijer en Josh Haijer zelf trouwens. De poprecensenten de oudere muzikale helden als de muzinoemden de popcultuur in Heerenveen deskanten van nu gelijk enthousiast”, zegt Jelle tijds ‘de Friese bries’.

Roeper. “Er kwamen allerlei verhalen los over die tijd. We moeten de cultuur, de muziek GROEVEN UIT HEERENVEEN doorgeven aan de volgende generaties. En Een Walk of Fame kwam er niet; wél een dat gebeurt op het Festival Overmorgen.” elpee. In 1979 verscheen de langspeler ‘Groeven uit Heerenveen’ (ook op initiatief van Haijer), de allereerste en enige elpee-release GRATIS CONCERT van tien toenmalige Heerenveense bands, Het concert ‘Groeven uit Heerenveen’ vindt met als hoogtepunt het live opgenomen plaats op vrijdagavond 2 september tussen bluesnummer ‘Het beest’ van Bob Schaaf21:30 uur en 23:30 uur in het Amelius van Oesma. Meer dan veertig jaar later is iedereen nemaparkje tegenover het Posthuis Theater. de muziek op deze elpee vergeten, maar de Het concert is de gratis toegankelijke opening platenhoes, waarop een afbeelding van de van de randprogrammering van het Festival watertoren en het standbeeld van Fedde Overmorgen, zeg maar een soort Off-OverSchurer, getooid met een pruik, deed veel morgen. Aan het Groevenconcert wordt meestof opwaaien en werd zelfs verboden door gewerkt door gitarist Hanno de Vries en zijn de maker van het beeld van Schurer. Het leband Sequoia Kings, Haitze de Vries & Haitze, verde in elk geval veel publiciteit op voor het en Daan Jonker & Forest of Youth. eigen platenlabel van Haijer. De muzikale helden van toen zitten tegen hun pensioen Meer informatie met het complete aan, maar sommigen spelen nog steeds. programma van het provinciaal Festival Overmorgen is te vinden op de website Met Jelle Roeper als verbinder organiseert www.festivalovermorgen.nl. het Posthuis Theater binnen het Festival

Agenda // 24 juni t/m 17 juli 2022 Theater/muziek

Overig/divers

Sport/sportief

Expositie Simon Pasini

Galerie Autrevue // Tijdens openingsuren // Olieverf schilderijen van de italiaanse kunstschulder Simon Pasini

Het Breicafé

Wijkcentrum de As // 9:30-11:00 // O.l.v. Mariken Biegman breien/haken we lapjes van 15x15 cm. voor een prachtige rok. Iedere dins- en donderdag

Het Breicafé

Bibliotheken Mar en Fean // 10:00 - 14:00 // O.l.v. Mariken Biegman breien/ haken we lapjes van 15x15 cm. voor een prachtige rok. Iedere vrijdag

Het Breicafé

Koopzondag

heel

Iepenloftspul Ketlik Mildaam (openluchtspel) Katlijk // 20:30 - 23:00 // Een uitvoering van Blau Bloed

jun juli

Di+DO

Foodfestival Bontebok

02

Vr.

Back to Basics Festival 2022

02

Wo

Superjuffie

03 03

2022

jun-sep

jun-sep

De Drie Pilaren, Oudeschoot // 15:00 - 22:00 // Openlucht muziekfestival voor beginnende bands

Posthuis Theater // 15:00 // Toren van Geluid

jul

jul

jul

jun-sep

Wo

Stroomopwaarts: Bodem als getuige

Rondom Vandaag concert 2

24

Rainbow Specials filmavond

06

Urban Unites Heerenveen

25

Juf Roos

10

Peppa Pig Live

25

Feandei

Kunstlezing en rondleiding

25

Andere Werkelijkheid

24-25

Expositie Saskia Kooi | Focus op de werkelijkheid Paradys

jun

Posthuis Theater // 20:15 // met Elkse DeWall en Vangrail

!

Sportstad Heerenveen // 09:30 - 18:00 // Een evenement voor alle basketbal spelers en speelsters uit alle teams vanaf de U12

jun

Galerie Autrevue // 16:00 - 17:30 // Docent kunst- en cultuur José van den Ende - Klerk vertelt je meer over de geschiedenis van het portret

!

Centrum Heerenveen // Zomer-Editie van Night of the Koemarkt

De Kunst van het Portret

Galerie Autrevue // Tijdens openingsuren // Een galerij aan portretten van klassiek opgeleide en prijzen winnende kunstenaars

ZIE OOK: WWW.NGOUDENPLAK.NL

jun

jun

26

t/m

Posthuis Theater // 14:00 // Schoolreisje naar het Strand (2+)

Night of the Koemarkt Promsconcert

jun

jun

De Heerenveense School // openingsuren // Ontdek de link tussen de cultuurhistorische collectie en moderne kunst i.s.m. Museum Heerenveen

De Bios Heerenveen // 19:30 // The Accompanist

Posthuis Theater // 14:00 en 16:00 // Juf Roos gaat op avontuur (2+)

!

Noordveld, Abe Lenstra Boulevard, Heerenveen // 11:00 - 16:00 // Open dag van sc Heerenveen

!

De Heerenveense School // 11:00 - 17:00 // Een fototentoonstelling door de studenten van het Friesland College

Galerie Mildam // Tijdens openingsuren // Realistische tekeningen en schilderijen van Saskia Kooi

Oranjewoud // donderdag t/m zondag van 10.00 en 17.00 uur// Spraakmakende kunst in idyllisch Oranjewoud

!

Zie ook bij uitgelicht hiernaast voor meer informatie.

jul

jul

jul

16 jul

17

t/m

Het Breicafé

t/m

De Rinkelbom // 12:00 - 14:00 // O.l.v. Mariken Biegman breien/haken we lapjes van 15x15 cm. voor een prachtige rok. Iedere woensdag

t/m

jun-sep

Floralia Bontebok // 11:00 - 20:00 // Familie event met foodtrucks, een markt, kinderactiviteiten, muziek en meer

30-02

t/m

Sint Jozefschool // 10:00-12:00 // O.l.v. Mariken Biegman breien/haken we lapjes van 15x15 cm. voor een prachtige rok. Iedere woensdag

Expositie/tentoonstelling lezing/cursus

jul

05

aug

14

aug

Uitgelicht

Night of the Koemarkt Promsconcert

In de regio Heerenveen zijn het hele jaar door afwisselende evenementen voor jong en oud! Hieronder zijn enkele evenementen uitgelicht.

Regio Heerenveen, ‘n gouden plak!

Centrum Heerenveen Dit jaar voor de 24e keer in hartje Heerenveen. Het grootste gratis muziekevenement van Friesland. Met als hoogtepunt een fantastisch promsconcert op de zaterdagavond, waarbij pop, rock, klassiek en musical elkaar kruisen en deze unieke combinatie maakt dit muziekevenement al jarenlang tot een daverend succes.

25

juni

Urban Unites Heerenveen is back! 25 juni | 09:30 – 18:00 Urban Unites Heerenveen is back! Op 25 juni komt de landelijke 3x3 NL tour naar Heerenveen. Een evenement voor alle basketbal spelers en speelsters uit alle teams vanaf de U12.

Trommel je teamgenoten op en vorm samen een team op dit sportieve toernooi. Op het basketbalevenement zal worden samengewerkt met Urban Sports (free-run, boksen en dansen) en foodtrucks, dat wordt genieten! Meer informatie? urbanunitesheerenveen@gmail.com

16

Kijk voor het programma en de volledige line-up op www.nightofthekoemarkt.com.

heerenveen

Urban Unites Heerenveen

24-25 juni

groot

is mediapartner van ‘n Gouden Plak

juli

Feandei - Open Dag sc Heerenveen Noordveld, Abe Lenstra Boulevard, Heerenveen // 16 juli 2022 | 11:00 – 16:00 De Feandei is terug! De Feandei is speciaal voor alle supporters van sc Heerenveen.

Start de zomervakantie goed met de open dag van sc Heerenveen op zaterdag 16 juli. Tussen 11:00 en 16:00 worden er in en rondom het Abe Lenstra stadion diverse activiteiten voor jong en oud georganiseerd.

De invulling van het programma volgt.

Hou daarom www.sc-heerenveen.nl goed in de gaten!

17 WO juli

t/m

Andere Werkelijkheid De Heerenveense School // t/m 17 juli 2022 | 11:00 – 17:00

Dit is een andere werkelijkheid, de studenten van het Friesland College hebben een corona gerelateerde fototentoonstelling gemaakt. Met deze expositie willen ze een goed beeld creëren van hoe zij de coronatijd hebben ervaren. In de afgelopen jaren zijn er meerdere tijden geweest waarin iedereen werd beperkt in zijn doen en laten, dit liet ook zijn sporen achter. De drieluiken nemen u mee door deze onwerkelijke periode die van zeer grote impact was op de leefwereld van deze jongeren. De studenten doen de opleiding Content creator, waar online reclame maken centraal staat. Het vak ‘fotografie’ speelt een grote rol in deze opleiding en dat is goed terug te zien in deze tentoonstelling.

Samen zorgen dat de hele regio Heerenveen ‘n Gouden Plak is om te wonen, werken, ondernemen en bezoeken. Nu en in de toekomst.

Dat is het doel van ‘n Gouden Plak!

Kom ook winkelen in het gezellige centrum van Heerenveen!

KOOPZONDAG HEERENVEEN ZONDAG 26 JUNI 2022 // 13:00-17:00 // GRATIS PARKEREN!

ngoudenplak

@ngoudenplak

@ngoudenplak

Regio Heerenveen ‘n Gouden Plak

ngoudenplak.nl

EA

S

IM .N

SY

IM

.N

U .N SY SL EA U

EA

IM

E

CARLA: “GOEDE RESULTATEN”

SY SL IM

Terrein open vanaf 21.30 uur

.N

U

Zaterdagavond VANGRAIL en DJ Mr. BEATZ

SY SL IM

.N

U

EA

EA

SY SL IM

SY SL IM

.N

U

SL IM

EA

.N

U

Vele foodtrucks en een streekmarkt met heerlijke producten uit de regio.

Live muziek met diverse artiesten.

Klassieke brommertoertocht Wandelroute van ca. 10 km

SY SL

EA

Zaterdag 2 juli

.N U

SY SL

LEKKER SLANK DE ZOMER IN!

.N LI

M

SL IM

U .N IM

ACTIE

EA

SL SY EA

.N U

M 3 MAANDEN ONBEPERKT SPORTEN

SY

IM

SL SY

EA .N U M

* Resultaten ter inzage in de studio conform privacywetgeving

FIT DE ZOMER IN!

EA

.N

YS AS

Aanmelden en tickets via de website www.bontebok2022.nl

U

LI M

ONZE BELOFTE AAN JOU:

VANGRAIL

Boerenrock op z’n best tussen 18.00 en 20.00 uur

EA

.N

U

Zaterdag 2 juli na afloop van de brommer toertocht.

U

Eerst was ik best sceptisch, dat is nu geheel verdwenen.

Ik ben in 2 maanden 10 kilo afgevallen en voel me fitter dan ooit.

Ik raad het iedereen aan.

Intake incl. behandeling

van € 89,- voor € 49,Geldig t/m 30 juni 2022

VOOR €129,95!

D Onbeperkt fitnessen, zwemmen en squashen

OF BOEK JE AFSPRAAK ONLINE VIA

D Deskundige begeleiding D Persoonlijke trainingsschema’s en health checks D Deelname aan alle groepslessen D Nieuwe crossbox ruimte met de nieuwste materialen D Gratis koffie en thee D Relaxen in de sauna

Inschrij ve tot 30 ju n kan ni dus wa 2022, cht niet te lang!

EASYSLIM.NU

* Resultaten ter inzage in de studio conform privacywetgeving

D Exclusieve ledenactiviteiten

Meer informatie en inschrijven: www.sportstad.nl/fitness Deze actie geldig vanaf 18 jaar en niet geldig in combinatie met andere acties.

Sportstad Heerenveen | Abe Lenstra Boulevard 23Q | 8448 JA Heerenveen 0513 614855 | fitness@sportstad.nl | www.sportstad.nl/fitness | @sportstadfitness

LEMMER • HEERENVEEN • SNEEK • DRACHTEN VRAGEN? BEL OF APP 06 83 85 47 19

SPORT

GROOTHEERENVEEN.NL

47

TEKST SONJA HARKEMA // FOTO’S RICARDO VEEN, ORANGE PICTURES

OEKRAÏENSE OUD-BONDSCOACH KOSTA POLTAVETS OVER DE OORLOG MET RUSLAND

“Ik wilde direct naar Oekraïne” Ireen Wüst, Sven Kramer, Jutta Leerdam: we kennen ze allemaal. Hij mocht hen en nog vele andere topsporters coachen en begeleiden in hun schaatscarrière. Op sportief én persoonlijk vlak.

In 1962 werd Kosta Poltavets geboren in Charkov, Oekraïne. Inmiddels woont hij achtentwintig jaar in Nederland in alle vrijheid. Dat geldt niet voor zijn familie. Het nieuws komt drie maanden geleden dan ook als een schok als Rusland Oekraïne binnenvalt.

“Het is superheftig, je maakt je direct zorgen over hoelang het gaat duren en je hebt een innerlijke onrust over wat er gaat gebeuren.

Ik ken natuurlijk de Russische sporters en de mensen daar, zelfs ook Oekraïners die in Rusland wonen. Dus de eerste zes weken had ik het emotioneel echt zwaar. Onze vrienden en familie belden we ’s ochtends, ’s middags en ’s avonds. Om maar zeker te weten of ze nog leefden. We hebben nog steeds veel contact en gelukkig hebben ze nog internet. Maar niemand had deze oorlog verwacht. Dit moet je verwerken op alle niveaus en dat kost tijd.”

THUISLAND STEUNEN Ondertussen doen Kosta en zijn vrouw wat zij kunnen om hun thuisland te steunen. “Deze hele situatie houdt ons continu bezig. De oorlog raakt ons allemaal. Je kan niet iedereen helpen, maar ik probeer het wel. We hebben familie drie maanden lang opgevangen en ondersteunen fondsen die kinderen helpen met humanitaire en financiële middelen.”

ALLES KWIJT Gevluchte Oekraïners kampen vaak ook met mentale problemen. “Ze zijn hier tijdelijk en weten daardoor niet waar ze aan toe zijn.

En thuis hebben ze helemaal niets meer. Ze hebben geen mogelijkheid om terug te gaan.”

Twee kennissen van Kosta wonen nu tijdelijk in Assen. Ze zijn zestig jaar en beiden tandarts. “Thuis hadden ze alles, maar Charkov wordt een gevaarlijke plaats. Er zijn elke dag raketaanslagen. Alles wat ze hebben opgebouwd zijn ze kwijt. En op je zestigste ga je ook niet zelf de strijd aan.” >>

48

>

heerenveen // SPORT

IK GA ERNAARTOE “Voor ons was dat net zo’n moeilijk dilemma. Toen ik hoorde van de oorlog zat ik met Jutta Leerdam op de WK sprint. En heel eerlijk? Mijn eerste ingeving was: ik ga ernaartoe. Maar Jutta en andere mensen hebben mij overtuigd dat ik beter iets vanuit hier kan doen. Dat ik ook op die manier mijn bijdrage kan leveren. Dat is ook wat onze dochter doet. Zij is zangeres en zet haar stem en haar gitaar in als wapen. Wij zetten nu ook onze stem in.”

VRIJHEID Als kind leert Kosta dat vrijheid een groot goed is. Thuis gaan de gesprekken vaak over de ‘niet gewenste onderwerpen’.

Over de vrijheid, onafhankelijkheid en de democratie. “Ik wist niet beter dan hoe de situatie op dat moment was, maar ik kreeg thuis wel mee dat de wens naar vrijheid erg sterk was.”

STUDEREN Kosta heeft, zoals hij het zelf zegt, het geluk gehad dat hij na zijn middelbare school mocht studeren aan een gerenommeerde sportopleiding. Vergelijkbaar met de ALO in Nederland, maar dan met een scherpe focus op het coachen van topsporters. “Het was een kwalitatief zeer hoge opleiding, die nu helaas niet meer bestaat.

Ik kreeg les van de grondleggers van de methodologische en wetenschappelijke benadering van de sport, allemaal afkomstig uit de voormalige Sovjet-Unie.

Er is geen enkele sport die niet zonder de basis kan, die zij hebben gelegd. Ik had het geluk dat ik hen persoonlijk kende en les van ze kreeg. Soms heb je dat geluk nodig. Want ook al krijg je kansen, je moet ze wel zelf grijpen.”

INSPIRERENDE JEUGD

“LIEVER EEN EERLIJKE VIJAND, DAN EEN GECAMOUFLEERDE VRIEND”

“Mijn jeugd was heel inspirerend”, lacht Kosta. “Mijn moeder was, toen ik jong was, juf in de kinderopvang en later werkte ze in een restaurant op de TransSiberië Express. Mijn vader was schaatscoach. Daardoor kwamen er veel verschillende mensen bij ons over de vloer. Er waren vaak sporters, maar ook mensen vanuit de culturele branche: journalisten, musici, schrijvers, enzovoorts.”

naar huis, naar Charkov. Daar was Russisch de voertaal, maar na drie maanden bij mijn oma in Lugansk, sprak ik alleen nog Oekraïens. Dat zorgde altijd voor wat paniek bij mijn ouders”, lacht Kosta.

OEKRAÏENS EN RUSSISCH

VAN SCHAATSEN NAAR TRIATLON

In de schoolvakanties vertrekt Kosta voor drie maanden naar zijn oma op de boerderij in Lugansk. “Ik werkte veel op het land, heel leuk vond ik dat. Onder andere met het drijven van een enorme kudde van zeshonderd tot achthonderd kalveren. Wij kinderen reden op paarden om de kudde in bedwang te houden en om ervoor te zorgen dat er geen kalveren ontsnapten. En eind augustus, aan het einde van de vakantie, gingen we weer

In de Sovjet-Unie geldt de dienstplicht en na zijn studie moet Kosta op zijn drieëntwintigste voor twee jaar het leger in.

Daarna besluit hij verder te gaan met de sport. De schaatswereld instappen is voor hem relatief makkelijk, gezien het beroep van zijn vader. Na twee jaar de jeugd trainen komt de triatlon op zijn pad. Hij slaat een nieuwe weg in en blijkt talent te hebben. Als coach en als deelnemer. “Ik deed steeds meer Ironmans, kwam op

verschillende plekken en ontmoette veel triatleten, ook in Nederland. De triatlon is een hele vrije sport, waarbij je van alles mag uitvinden en proberen. Hierdoor heeft deze sport mij in die zeven jaar heel rijk gemaakt”, legt Kosta uit.

RUSSISCHE PLOEG TRAINEN Na een aantal jaren als coach begint Kosta zich steeds vaker af te vragen welke bijdrage hij kan leveren aan schaatsen als internationale sport. Hij wordt gevraagd om de Russische ploeg te coachen. “Na DSB en TVM zat ik figuurlijk gezien ‘in de ruimte’. Toen ik Rusland ging coachen was het alsof ik de mijnen in moest, met zo’n lamp op je voorhoofd, je kent het wel. Ik moest helemaal opnieuw

beginnen en moest er dus lang over na denken. Ik zag het als kans en besloot ervoor te gaan. De ploeg moest van heel ver komen. Al mijn kennis en ervaring nam ik mee en zo zette ik samen met de bondsvoorzitter schaatsen in Rusland weer op de kaart. Na zes maanden werd een van de schaatsers wereldkampioen.”

EEN DOEL IS EEN DROOM MET EEN DEADLINE De emotionele kant van de drang naar prestatie is wat Kosta zo fascineert aan sport. “In de sport werk je stap voor stap ergens naartoe. Je maakt doelen en dat probeer ik altijd zo simpel mogelijk te houden: een doel is een droom met een deadline. En als je die droom met die

NUMMER 06 • 2022

GROOTHEERENVEEN.NL

49

Werken en leren voor een baan bij Zorggroep Hof en Hiem.

De komende maanden leren we in dit blad zes verschillende leerlingen van Hof en Hiem kennen. In de serie 'Nieuwkomers in de thuiszorg' vertellen leerlingen over hun ervaringen met de nieuwe opleiding van

A/ie;,;i;�e r s UL & , Zdr<f 1

ZINGEVING DOOR JEZELF NUTTIG TE MAKEN VOOR EEN ANDER Na zijn opleiding Media en Vormgeving belandde Robert Tjalsma (32) een aantal jaren later op de serviceafdeling van een webhostingbedrijf, met als doel om aan de slag te gaan in de wereld van het webdesign. Na een jaar lang thuis­ werken door corona was hij er zat van. Hij miste zijn collega's en veel voldoening haalde hij niet uit het helpen van zijn klanten. Er was vaak gezeur en weinig dankbaar­ heid. Het was de hoogste tijd voor een nieuwe uitdaging.

Kosta Poltavets coacht de Russische schaatsploeg tijdens het WK 2019 in Hamar.

deadline hebt, kun je gaan plannen.

Daarbij is geduld erg belangrijk, want je lichaam is eigenlijk een heel erg traag systeem. Je kunt niet vandaag trainen en morgen resultaat zien. Dat kost tijd.”

WINNAAR OF VERLIEZER “Bovendien is sport heel zwart-wit, daar waar het leven heel kleurrijk is. In de sport ben je of de winnaar of de verliezer. Er zit niets tussenin. Daar houd ik van. Liever een eerlijke vijand, dan een gecamoufleerde vriend. En ook al is de groep van verliezers de grootste groep, topsporters hebben een enorm optimisme, waardoor ze altijd maar voor die winst blijven gaan. En dat is wat ik zo mooi vind aan sport”, aldus Kosta.

NIET AFWACHTEN Als oud-bondscoach wil Kosta ook sporters in Oekraïne ondersteunen. Zo helpt hij de Oekraïense schaatsbond met de communicatie en ondersteuning van de internationale schaatsbond en adviseert hij de Oekraïense skeelerbond.

En hij werkt vanuit Nederland mee om

skeelerpakken te maken. “Ook al is het vanuit Nederland, ik wil graag mijn bijdrage kunnen leveren.”

VANAF NUL Als de oorlog voorbij is, hoopt Kosta dat Oekraïne zelfstandig is. “Maar dan nog moet het hele land opnieuw worden opgebouwd. Mensen hebben trauma’s, alles is kapot. Ook de sport moet vanaf nul beginnen.” Kosta staat klaar om na de oorlog het schaatsen in Oekraïne naar een hoger niveau te tillen. Als het aan Kosta ligt, hoger dan voor de oorlog.

NIEUWE AANWAS “Ik wil helpen waar ik maar kan”, benadrukt Kosta. En zijn hulp reikt verder dan Oekraïne. Zo wil hij zich ook inzetten op het gebied van sportcoaches.

Want de aanwas van nieuwe coaches loopt merkbaar terug. Kosta voelt zich geroepen om al zijn kennis en ervaring in te zetten om jonge coaches op te leiden. Precies zoals hij zelf ook werd opgeleid door grootheden in de sport.

"Ik heb altijd wel ergens de ambitie gehad om in de zorg te werken. Mijn zus tipte me over de vacature voor de opleiding tot verzorgende IG van Zorg­ groep Hof en Hiem. Ik werd uitgenodigd voor een gesprek en kreeg dezelfde dag nog te horen dat ik mocht deelnemen aan de opleiding", vertelt Robert.

Robert had nog een aantal sollicitatiegesprekken gehad, maar hij kwam al snel tot de conclusie dat hij daar zijn voldoening ook niet uit zou halen. Hij koos voor de opleiding van Hof en Hiem en werkt sinds die tijd bij Hof en Hiem Thuis­ zorg in Lemmer. "Vanaf het moment dat ik voor het eerst bij een cliënt thuiskwam, merkte ik dat het klikte. Alsof alles op zijn plek viel. Je wordt heel hartelijk ontvangen en de cliënten zijn heel dankbaar voor het werk wat je doet. En dat was precies wat ik bij mijn vorige werk miste."

Robert haalt veel zingeving uit zijn nieuwe werk en heeft zijn plek helemaal gevonden. "Alle werkzaamheden vind ik leuk om te doen, maar ik haal de meeste voldoening uit het bieden van complexere zorg.

"Vanaf het moment dat ik voor het eerst bij een cliënt thuis kwam, merkte ik dat het klikte" Dan heb ik echt het gevoel dat ik wat kan betekenen voor iemand en dat ik mezelf nuttig kan maken voor een ander.

Mensen zijn heel blij met je hulp en dat geeft een heel dankbaar gevoel. Die mate van zingeving had ik niet bij mijn kantoorbaan. Daar sprak ik iedereen via de telefoon en zat ik de hele dag achter een bureau. Nu ben ik lekker fysiek bezig en kan ik echt wat betekenen voor een ander."

of en Hiem www.hofenhiem.nl

Hoe warm het buiten ook is, binnen is het altijd koel...

GRATIS ADVIES AAN HUIS Afspraak maken?

Bel 0513 611 300, keuze 2.

Voorkom deze zomer een veel te warme woning en kies voor airco; altijd lekker koel, ook als het buiten ongenadig warm is. En wist je dat aircosystemen tegenwoordig ook kunnen verwarmen? Zo heb je er het hele ƜĘĘǯϵǪǯDŽɊƜȂϵȪĘƷЁϵüDŽDŽǯϵœœƷϵDŽǪȂƈƴĘĘƨϵœɇœĿȂϵȪĘƷϵƜœϵĘƈǯĿDŽϵƢƈœǸϵƜœϵȪDŽDŽǯϵƴĘĘȂwerk. Energie Service Friesland kan je hierin vrijblijvend adviseren.

Bij ons kun je zowel kopen als huren; jij kiest wat het beste bij jou past.

Kijk op energieservice.nl/koelen of maak direct een afspraak via 0513 611 300 (keuze 2) en dan zit jij er deze zomer ook heerlijk koel bij!

ZANDLAAN 1 - BEETSTERZWAAG

DE SEINE 32 - NES

STADHOUDERLAAN 62 - HEERENVEEN

VRAAGPRIJS: € 895.000 K.K.

VRAAGPRIJS: € 895.000 K.K.

VRAAGPRIJS: € 525.000 K.K.

HUIS

VERKOPEN? BEPAALT WAT JE BETAALT

Bij Makelaardij Friesland heb je een hoop te kiezen.

We hanteren namelijk verschillende beloningsvormen.

Naar welke gaat jouw voorkeur uit? Misschien heb je voorkeur voor bijvoorbeeld de ‘reguliere’ courtage, waarbij je ons een bepaald percentage van de koopprijs betaalt. Wil je liever van tevoren weten wat de kosten zijn? Kies dan voor een vast tarief.

HAULERDWARSWEG 27 - WOLVEGA

ESSENHAAG 3 - HEERENVEEN

VRAAGPRIJS: € 339.000 K.K. VERKOCHT ONDER VOORBEHOUD

VRAAGPRIJS: € 1.135.000 K.K.

Kantoor Leeuwarden:

Kantoor Drachten:

058 244 91 00

0512 36 80 36

Kantoor Heerenveen:

Kantoor Sneek:

0513 23 21 80

0515 76 80 08

Of kies voor een resultaatafhankelijke courtage.

Verkopen wij jouw huis boven de vraagprijs? Dan betaal je ons een percentage over het verschil tussen vraagprijs en uiteindelijke koopsom. Welke vorm van beloning je ook kiest, onze tarieven zijn altijd op basis van ‘geen verkoop, geen kosten’. Geen resultaat betekent dus geen kosten voor jou,100% no cure, no pay!

JIJ.FRL

heerenveen // SPORT

GROOTHEERENVEEN.NL

51

TEKST FIMKE GROENEWOUD // BEELD UDIROS

OEBELE SCHOKKER IS DE NIEUWE HOOFDTRAINER SV UDIROS

“IK HEB VEEL POSITIEVE REACTIES GEHOORD VAN HET TEAM” Oebele Schokker (37) begon al met voetballen toen hij vijf jaar oud was. En speelde zijn eerste wedstrijden al vanaf zijn zesde. Dit was bij UDIROS in Nieuwehorne. Na een actieve spelerscarrière maakt Oebele Schokker nu een nieuwe start in zijn voetballeven. Als dit jaar in augustus het nieuwe voetbalseizoen begint, start Oebele met zijn nieuwe rol als hoofdtrainer van sv UDIROS.

“Tijdens mijn voetbalcarrière heb ik er al vaak over nagedacht om trainer te worden”, vertelt Oebele Schokker. “Ik was de afgelopen paar seizoenen wat aan het twijfelen over hoelang ik nog door wilde gaan als speler. In december 2021 kwam UDIROS met de vraag wat ik het komende jaar van plan was en of ik wilde overwegen om de nieuwe hoofdtrainer te worden. Ik vond het een fantastisch aanbod!

Het is in het eigen dorp en dus mooi dicht bij huis. Ik heb door mijn eigen voetbalcarrière altijd veel moeten reizen, dus dan is dit erg prettig. En het geeft rust in mijn gezin.”

“HET BELANG VAN HET TEAM MOET OP DE EERSTE PLEK KOMEN”

MOOIE COMBINATIES Oebele Schokker kwam in 2018 weer terug in de selectie van UDIROS, na een erg succesvolle carrière bij sc Joure, sc Cambuur, Harkemase Boys, fc Emmen en vv Jubbega. Schokker speelde altijd eerste klasse of hoger. Hij heeft heel wat meegemaakt en mooie dingen beleefd.

Oebele: “Het gaat voor mij echt om de binding met het team. Dat je het buiten het veld gezellig kunt hebben, maar in het veld ook samen presteert. Die combinatie vind ik hartstikke mooi. Als je dat samen voor elkaar krijgt, dan maak je het voetbal wel heel bijzonder.

Ik ben in 2018 al met een bepaalde intentie uit het hogere voetbal terug gegaan naar UDIROS. Ik wilde mijn carrière graag mooi afsluiten bij de vereniging waar ik ooit ben begonnen. Alleen doorde pandemie hebben we natuurlijk twee waardeloze seizoenen achter de rug die al snel ten einde liepen.

Dat was ook niet hoe ik wilde stoppen, vandaar dat ik dit seizoen nog afsluit als speler.

Ik hoop dat wij als team dit seizoen nog kunnen promoveren.

Dat zou het helemaal compleet maken.

Over zijn nieuwe rol als hoofdtrainer zegt hij: “Ik heb er nog wel even over na moeten denken, maar uiteindelijk ben ik tot de conclusie gekomen dat mijn carrière als speler wel mooi is geweest. Ik ga voor wat anders.

Het is een leuke plek voor mij om te beginnen. Dat maakt de stap minder groot. Mijn zoontje voetbalt ook bij UDIROS in de jeugd. Zo kan ik ook hém blijven begeleiden. Ik denk dat dat een mooie combinatie wordt, het komende seizoen.”

POSITIEVE REACTIES “Ik heb allemaal positieve reacties gehoord van het team”, vertelt Oebele enthousiast. “Ze vinden het wel jammer dat ik stop als speler, maar ze kijken er ook naar uit dat ik volgend jaar trainer word. Heel veel clubs zijn natuurlijk al gewoon ontzettend blij dat we na zo’n lange periode weer mogen beginnen.

HUBO Gorredijk heeft zich voor de komende jaren verbonden als sponsor van het eerste elftal van sv UDIROS.

Het is daarom voor UDIROS ook zaak om het aantal spelers de komende jaren weer omhoog te brengen. Ik zie op den duur graag nog een extra elftal.

Op die manier wil ik mijn steentje bijdragen. Ik heb natuurlijk ook ambities, maar ik wil niet die trainer zijn die zegt: ik wil over twee jaar twee keer kampioen zijn geworden. Dat is in de voetbalwereld gewoon niet te voorspellen. Ik heb wel het idee dat UDIROS voor mij als trainer niet het plafond is. Ik wil mettertijd graag kijken hoe ver ik kan komen als trainer, maar dan spreek ik echt over de verre toekomst. Maar ook dat is erg lastig te voorspellen. Ik ga het gewoon per seizoen bekijken. Ik ben al veel met dat komende seizoen bezig. Ik

wil graag structuur en discipline aanbrengen in het team. Daar ben ik nu al over aan het nadenken en zaken voor aan het regelen. Daar kunnen we in augustus alweer wat profijt van hebben.”

HET BLIJFT EEN TEAMSPORT “De dingen die ik zelf altijd heb meegemaakt op het hogere niveau wil ik graag overbrengen op het lagere niveau. Ik denk dat iedereen daar voordeel van gaat hebben en dat we dan nog betere resultaten kunnen boeken. Ik kan niet alles van het hogere niveau één op één overnemen, maar ik ga er zeker za-

ken uithalen die ik belangrijk vind voor mijn team en ervoor zorgen dat we als team sterker worden.

Ik wil graag naar een vaste selectie toe, het is nu erg onsamenhangend. Niet iedereen is altijd aanwezig bij elke training. Ik vind het belangrijk dat, als een speler besluit ervoor te gaan, hij er dan ook is. En zo moet het ook zijn, het blijft wel een teamsport. Het belang van het team moet op de eerste plek komen, vind ik. Op die manier gaat het voor iedereen veel leuker worden.”

NU TE ZIEN IN DE BIOS! Het complete filmprogramma zie je op:

www.bios-heerenveen.com Reserveer & bestel je tickets online!

Burg. Kuperusplein 52 HEERENVEEN Telefoon: 0513 654 051 WWW.BIOS-HEERENVEEN.COM

52

NUMMER 06 • 2022

MAR-ATHON SNEEK

DE ZOMER IN BEWEGING Vier op zaterdag 25 juni de start van de zomer tijdens de zesde editie van de Mar-athon Sneek. Ruim 3.000 wandelaars en 2.000 hardlopers volbrengen op deze langste zaterdag van het jaar een hele, halve of kwartmarathon rond het Sneekermeer.

De routes voeren de deelnemers langs pittoreske Friese dorpjes en door het zomerse groene landschap.

Jirnsum

Sibrandabuorren

Gauw

Mardyk

e Nij

Start Kwart Mar-athon 10

Schuttersveld

Ysbrechtum

g rin te jit W

25

5

Akkrum

30

De Hoarne

Sneek

Terherne

Start Hele Mar-athon+Finish Station Sneek

MIDZOMERFESTIVAL

Oude Schouw Abbenwier

Scharnegoutum

35

Offingawier

10 20 40

It

Sneekermeer (Snitser Mar)

15

5

20

Houkesleat

Heerenzijl

Goaiingarypster Puollen

Oppenhuizen

IJlst Wite Brekken

Ballingbuur

Uitwellingerga

Terkaplester Puollen

Terkapele

Goingarijp

5

De el

Start Halve Mar-athon

Akmarijp

15

Hardloopparcours Kwart Mar-athon Hardloopparcours Halve Mar-athon Hardloopparcours Hele Mar-athon Onverhard parcours

Jentsjemar

5 5 5

Aldhôf 10

Kilometerpunt Rode Kruis

Broek

Water

Na de finish ontmoeten wandelaars en hardlopers elkaar op het Martiniplein.

Hier is het Midzomerfestival. Een plek waar deelnemers met hun medaille om de nek en een drankje in de hand samen met familie en vrienden kunnen nagenieten van het evenement. De gehele middag en avond zorgen live optredens voor een swingende cooling down.

Toegang is gratis.

Sportdrank

Joure Pendelbus

© DESIGN: C•ARTOSTUDIO© CARTONEX EXT T

SNEEK22.indd 4

De 42,2 km gaat vanaf de Waterpoort in Sneek van start.

De deelnemers aan de 21,1 km en 10,5 km worden met pendelbussen naar een eigen startlocatie gebracht, bij Heerenzijl of de Mardyk. Op deze manier lopen alle sporters als één lang lint naar de finish, soms zelfs letterlijk over water de ondergaande zon tegemoet.

Alle deelnemers finishen als vanouds op het Martiniplein, waar vanaf de middag het Midzomerfestival start. Hier is iedereen - van deelnemers en toeschouwers tot bewoners van harte welkom.

3/17/22 20:46

ROUTE Tijdens de Mar-athon Sneek wandelen en hardlopen de deelnemers één van de prachtige routes langs het Sneekermeer. Van de start bij de Waterpoort in Sneek, over het water bij Noarder Alde Wei (met het pontje of over een speciaal ponton), het natuurgebied De Swettepoel, de schelpenpaadjes langs het Sneekermeer, dwars door Terhorne met zijn vele watersportvoorzieningen en via de gezellige Jachthaven Sneekerhof terug naar Sneek voor het finishersfeest.

FINISH STARTTIJDEN EN -LOCATIES WANDELEN Starttijd 08.00 - 09.00 10.30 - 12.00 12.30 - 14.00

Afstand 1/1 Mar-athon (42,2 km) 1/2 Mar-athon (21,1 km) 1/4 Mar-athon (10,5 km)

Startlocatie Martiniplein in Sneek Heerenzijl Mardyk

Afstand 1/1 Mar-athon (42,2 km) 1/2 Mar-athon (21,1 km) 1/4 Mar-athon (10,5 km)

Startlocatie Waterpoort in Sneek Heerenzijl Mardyk

HARDLOPEN Starttijd 19.00 19.00 19.00

Wandelaars kunnen tot 18.00 uur finishen, daarna komen tot 00.00 uur de hardlopers binnen. Bij de finish op het Martiniplein krijgt iedere deelnemer een warm onthaal op het Midzomerfestival.

14.30 - 16.30 uur Fleetwood Mac Tribute (diverse artiesten) 16.30 - 18.30 uur las Bandidas (pop/rock band) 19.00 - 20.30 uur Dilana Smith en Jeff Smit (zangeres en zanger) 20.30 - 23.00 uur Virus (coverband) 23.30 - 01.00 uur Syb & de Ploeg (band)

heerenveen // SPORT

GROOTHEERENVEEN.NL

53

TEKST EN BEELD GIANNA POSTERARO

“MIJN DOEL IS OM TE WINNEN” GEART JORRITSMA IS FAVORIET VAN DE MAR-ATHON SNEEK Hardloopfanaten zien hem nu al als de favoriet van de Mar-athon Sneek. De zesentwintig jarige Geart Jorritsma uit Nijland. Maar zenuwachtig maakt die verwachting hem niet. “Ik zie de Mar-athon als een belevingsmarathon. De route is heel mooi, langs het Sneekermeer, over onverharde wegen en door het weiland. Het is geen snel parcours, dus ik ga hier geen persoonlijk record lopen”, verklapt Geart alvast.

OOK ZO GOED WORDEN ALS GEART? Geart maakt trainingsschema’s voor hardlopers die trainen voor een marathon, gewicht willen verliezen of hun eerste vijf kilometer willen uitlopen. Hij kijkt naar de trainingsopbouw – te snel te veel willen is een valkuil – en looptechniek – rechtop en landen op het midden van je voet. Zo wikkel je je pas snel af en is de klap op je spieren en pezen het kleinst.

En toch komt hij er niet om te genieten. “Mijn doel is om te winnen.” Hij zegt het overtuigend.

En daarna dekt hij zich in. “In het voorjaar heb ik de marathon van Enschede gelopen. Dan tref ik een voorbereiding van twaalf weken.

Dan maak je veel kilometers, wat heftig is voor je lichaam. De Marathon volgt redelijk snel op die vorige, waardoor ik nu een kortere voorbereidingstijd heb. Ik hoop dat ik nog een beetje in vorm ben en dat het genoeg is voor de winst.”

Sneller en beter hardlopen - 1 80 passen per minuut is ideaal - E et ruim twee uur van tevoren, hoe minder in je maag hoe beter - R echtop en landen op het midden van je voet

WINNEN WERKT MOTIVEREND

TRAINEN MET SIFAN HASSAN Geart krijgt de smaak te pakken en stopt veel tijd in het hardlopen. Een tijdlang is hij de snelste in de regio.

“Ik wilde meer, dus verhuisde ik naar Arnhem om bij sportcentrum Papendal te trainen. Daar trainde ik vier jaar onder leiding van Honoré Hoedt onder andere samen met tweevoudige wereld- en olympisch kampioen Sifan Hassan.” Gearts beste prestatie is twee keer brons bij het Nederlands Kampioenschap.

In 2017 op de baan en in 2018 cross.

Ook wint hij de marathon van Enschede in 2019.

TOP NOG NIET BEREIKT Tijdens zijn tijd op Papendal wil hij de Olympische Spelen halen.

ONDER DE 2 UUR 22 MINUTEN

FOTO: ARCHIEF FAMILIE JORRITSMA

Zijn winnaarsmentaliteit heeft hij van zijn ouders. Beiden zijn goede hardlopers en zijn vader geeft hardlooptrainingen. “Hij vond dat ik als kind iets sociaals moest doen, dus nam hij mij mee naar AV Heerenveen waar hij destijds training gaf. Ik vond het niet meteen leuk, maar bij één van de eerste wedstrijden die ik meedeed werd ik derde, dus dat werkte motiverend. Dat is ook het mooie van hardlopen: wat je erin stopt, krijg je er ook weer uit.”

achtentwintigste, want duurwerk ontwikkelt zich langzamer.” Goed nieuws voor Geart, hij kan dus nóg sneller worden.

“Als je jong bent lijkt de progressie niet op te houden. Ik liep 180 kilometer per week. Vier keer in de week deed ik harde trainingen, op tempo en met heuvels. En daarnaast deed ik krachttraining.” De Olympische Spelen haalt hij niet, want na zijn studie begint hij met werken en traint hij veel minder.

“Ik weet dus nog niet of ik mijn top al heb bereikt.”

RUST IS BELANGRIJK Door de jaren heen leert Geart om slimmer te trainen. “Ik ben gaan inzien dat rust een belangrijk onderdeel is van het hardlopen.

Dus nu train ik minder, maar wel effectiever. Met voldoende rusttijd tussen de trainingen. Ik focus op eten, slaap en herstel. Vroeger ging ik altijd door, ook als ik moe was.

Nu neem ik dan een extra dag rust.”

Geart Jorritsma (midden) tijdens de 5 Engelse mijl van de Hoogeveense Cascaderun op 12 juni jl., waar hij derde werd.

DUURLOPERS PIEKEN LAAT Met zo’n fanatieke hardloper als Geart zou je denken dat hij alle marathons al eens gelopen heeft.

Dat is niet het geval. Sterker nog, hij loopt in 2019 pas zijn eerste –

hij is dan 23 jaar. “Het is een klap voor je lichaam, dus je mag er niet te jong mee beginnen.” Opvallend, want bij veel sporten geldt juist, hoe jonger je begint, hoe beter.

“Marathonlopers pieken rond hun

“Wat ik nog wil is een marathon lopen onder de 2 uur en 20 minuten.

Ik heb al drie keer eerder gedacht dat het zou lukken, ook tijdens mijn trainingen.” Toch lukt het hem die drie keer niet. “De eerste keer dat ik dacht dat ik het zou halen was in Dresden. Het was koud, het waaide hard en het parcours was vanwege corona rondjes van 2,5 kilometer door een park. Dat was mentaal zwaar. Mijn tijd was 2 uur 22.”

TIJD VOOR EEN NIEUW RECORD Een tweede poging doet hij in Amsterdam. “Die dag versliep ik me, waardoor ik geen tijd had om te ontbijten. Ik liep lange tijd op een schema van 2 uur 18, maar na 32 kilometer ging ik stuk, want ik had nul voeding. Dat was zonde, want verder was het een perfecte race.” Ook de derde keer mislukt, dit keer vanwege de warmte. “Het wordt dus hoog tijd voor een nieuw record.”

Of dat hem 25 juni lukt, gaan we zien.

54 2

1

10

13

8

12

6

7

11

5

9

4

26

21

25

16

20

24

19

23

18

22

17

9

9

15

14

D C

19

17

8

14

11

8 14

6

8

15

24

17

15

8

15

17

11

22

12

15

14

10

10

19

17

6

17

6

22

10

6

10

19

22

14

22

8

17

6

18

7

17

heerenveen

6

17 12

6

2

22

22 9

15

8

17

14

4

10

17

17

7

2

1

14

4

18

17

14

26

18

22 2

PUZZELPAGINA NR 06

17

14

20

7

15

9

8

7

14 14

5

8 11

22

17

7

5

17

11

W

15

22

10

2

17

14

11

17

15

4 14

17

7

7

H

22

18

18

5

17

6

NUMMER 06 • 2022

3

7

6

18

22

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen.

Stuur je oplossing via de email of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grooheerenveen.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 06-2022 – tot uiterlijk 14 juli 2022. Wij wensen je veel puzzelplezier!

4

17

14 19

17

Probeer ijke letters. staan voor gel .

Gelijke cijfers den woord te vin rde leu gek het

streng alleenheerschappij

12

onderwerp aanneming v.e. kind

oefenstuk

United Nations

5

edelgas

verbloemen

chemisch element

pl. in Amerika

2 voordat pl. in NBrabant vezelproduct

kerkprovincie

3 1

excuus droog

8

lidwoord

inzinking

nonsens

van een

werktuig festival op Terschelling

laaggelegen telwoord

4

rondreis kasteel toevluchtsoord deel v.e. breuk selecte groep

reizen als lofspraak ontspanning

1

zogenaamd

plavuis

plant

bezieling

mondwater een zekere

gevecht

4

dunne weefselplek

1

watering lettergrootte

Turks heer motorraces waard

3 2 6 3

edelgas

godslastering

ineens limonade

7

zuurgraad in orde

minachting

kledingstuk

dun lokspijs

deugdzaam

2 1 7

11

geologisch tijdperk

4 8 9

7

4 3 7 8

2 2 1

5 6

4

4 8 9

© www.puzzelpro.nl

op elkaar

9

pl. in Rusland priem voertuig balspel

godin v.d. dageraad

wandversiering

Middeleeuws wapen

transformator

10

voor de vuist huidsmeer

grote hoeveelheid

silicium boomstronk

krachtig

PUZZEL EN WIN

liefkozing

zandheuvel

struik

2 BIOSCOOPKAARTJES!

6 vrucht

tuinhuis

afgod

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

roem

3

Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.bios-heerenveen.com

hulde

DE BIOS HEERENVEEN

© www.puzzelpro.nl 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Winnaar puzzel Grootheerenveen NR. 05-2022 Willemien Bijlsma uit Heerenveen heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen.

Deze is aangeboden en is te besteden bij DE BIOS in Heerenveen.

Ukkie Nieuwland-IJbema uit Oudeschoot heeft de waardebon van € 20,00 gewonnen.

Deze is aangeboden en is te besteden bij de HEMA in Heerenveen OPLOSSING EDITIE 05-2022: Zweedse puzzel: TRAPTECHNIEK // Woordzoeker: MEESTERBREIN

COLOFON GrootHeerenveen is een maandelijkse uitgave van Ying Media en wordt huis-aanhuis verspreid in gemeente Heerenveen en omliggende dorpen en steden in een straal van ca. 10 km van Heerenveen.

Oplage: 28.000 exemplaren.

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 06 VÓÓR 14 juli 2022 PER EMAIL NAAR: info@grootheerenveen.nl OF NAAR: GROOTheerenveen, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK... en vermeld daarbij uw adres.

UITGEVER

EINDREDACTIE

VERKOOP

Ying Media BV Zwarteweg 4 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl www.yingmedia.nl

Henk de Vries

Mieke Alferink, Geart Jorritsma, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok.

REDACTIE

redactie@grootheerenveen.nl

Alie Rusch, Dennis Stoelwinder, Henk de Vries, Hannah Zandbergen, Fimke Groenewoud, Lotte van der Meij, Eelke Lok, Jangerben Mulder, Richard de Jonge en Wiepkje Hoekstra

REDACTIECOÖRDINATOR

VORMGEVING

VERSPREIDING

Gianna Posteraro

Frans van Dam (bliidd.nl)

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

REDACTIETIPS?

FOTOGRAFIE Mustafa Gumussu en Ricardo Veen

DRUK Mediahuis Noord, Leeuwarden

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTHEERENVEEN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 21 JULI 2022

ONS TEAM ONS JACHT ONS WERK

RUIMTE VOOR VAKMENSEN Wil jij samen met een geweldig team werken aan een prachtig product? Bij Wajer werken we elke dag aan de mooiste jachten in een plezierige en goed georganiseerde omgeving. Wij bieden jou een afwisselende functie, doorgroeimogelijkheden en goede arbeidsvoorwaarden. Wij maken graag kennis met jou!

Scheepstimmerman Elektromonteur jachttechniek Jachttechnicus Assemblagemonteur jachtonderdelen Meubelmaker

Versterk ons team, solliciteer nu!

werkenbijwajer.nl

Kuiper Verzekeringen.

Voelt als familie.

kuiperverzekeringen.nl