6 minute read
FERDINAND DE JONG
schreef het Fryske Boekewike Kadoboek
De Fryske Boekewike komt eraan. De Friese Boekenweek 2022 duurt van 29 oktober tot en met 6 november, met als start het Frysk Boekenfeest in het Hof van de Koning in Oranjewoud op vrijdagavond 28 oktober. Net als bij de Nederlandse Boekenweek is er ook hier een Boekenweekgeschenk, het Fryske Boekewike Kadoboek. Het Kadoboek, ‘De oarloch fan Jan Snip’, is geschreven door Ferdinand de Jong uit Oranjewoud en wordt tijdens het Frysk Boekenfeest gepresenteerd. Wij spraken van tevoren met Ferdinand de Jong over zijn schrijverschap, dat laat op gang kwam, omdat hij oorspronkelijk boer wilde worden. >>
Advertisement
6
heerenveen FERDINAND DE JONG
FFerdinand de Jong is 53 jaar en een bezet man. Hij schreef columns voor diverse media, waaronder de destijds gesproken sneons-colums voor de Omrop, is presentator, leidt debatten, en treedt op als presentator bij benefietacties, waarbij de opbrengsten naar goede doelen gaan. Zo kon serviceclub Lions Heerenveenveen en omstreken begin oktober bijvoorbeeld de kinderafdeling van Ziekenhuis Tjongerschans blij maken met een mooi bedrag.
SÚTELAKSKJES
Verder coördineert hij bloeiende ‘sútelaksjes’ om de verkoop van Friese boeken te stimuleren, waarbij verenigingen uit allerlei dorpen met kruiwagens vol Friese boeken langs de deuren gaan. Ferdinand: “Jawis, sútelaksjes bestean noch. Aanst gean we wer los yn Jorwert, Wergea, Holwert, Berltsum en yn de Aengwirden. Eins elk doarp dat meidwaan wol. De besoargers meie 25% fan de winst hâlde foar harren club. Tsja, sa krijst noch minsken, oars slagget it net.
Frijwilligers wurde seldsum.”
Maar Ferdinand de Jong is vooral auteur. Hij schrijft altijd in het Fries, zijn memmetaal, al is een enkel boek ook in het Nederlands uitgegeven. Overigens kwam dat schrijverschap vrij laat. Na de Middelbare Landbouwschool was hij een poosje productiemedewerker in een zuivelfabriek en later bij een veevoederfabriek. Pas rond zijn veertigste kwam de ommezwaai.
EEN MOTOR OF EEN NIEUWE VROUW
“Mannen wolle op dy leeftyd miskien in motor as in nije frou. No, ik begûn te skriuwen. Giest sitten en dan begjint it. Ik doch alles út de holle, mar somtiden giet it dan samar in oare kant op ast fan doel wiest. Ynspiraasje hinget mei tafal gear en dan nimt it ferhaal it oer.”
Lezen deed hij altijd al graag en schrijven voor de dorpskrant ook. Het serieuzere werk kwam toen hij als beginnende schrijver begeleiding kreeg van schrijfster Eske Schotanus via het project ‘Skriuw’. In 2010 debuteerde hij met een spionageroman, ‘Guozzeflecht’. Vanaf toen ging het snel. Met ‘It dak fan de wrâld’ (de Mount Everest) won hij twee jaar later de Rink van der Velde-prijs, een tweejaarlijkse literaire prijs voor oorspronkelijk proza in het Fries of in één van de in Friesland gebezigde streektalen. Het moet geschreven zijn voor een breed lezerspubliek, in de geest van Rink van der Velde. Veel eer voor Ferdinand die Van der Velde met zijn grote lezerspubliek erg bewondert. Daarna zagen ‘De lêste trúk’ en ‘Bedoarne hannel’ binnen twee jaar tijd het licht, alle uitgegeven door de Friese Pers.
GIFTIG NIEUWS
Boer, dat had Ferdinand eigenlijk willen worden, net zoals heit Anne de Jong. Die zat op de toen nog bestaande boerderij van het historische landgoed Pauwenburg in Oranjewoud. Daar groeide hij op. Heit Anne was de enige boer in de buurt met Fries roodbont vee, zo’n veertig stuks. Maar toen er toevallig ziekte heerste tijdens het jaar waarin de quotering van de superheffing werd vastgesteld, zag Ferdinand geen toekomst meer in een overname als zelfstandig ondernemer.
“Je wurde net bliid fan de conjunctuur”, zegt hij bitter. Hij zegt ook dat hij de Nederlandse tv met het ‘giftige nieuws’ over boeren niet meer kan aanzien. Hoe anders is dat in Engeland, meent De Jong. Mede dankzij een geïnteresseerde koninklijke familie daar bericht de BBC bijvoorbeeld wél met respect over de landbouw. Hij volgt daarom het BBC nieuws, overigens naast de provinciale krant. “Mar sa’n sneonskrante, der bin ik yn in heal oerke mei klear. Unôfhinklik nijs sjogge je dochs hast nearne mear; elts nimt itselde stikje oer fan it ANP. Ik fyn it drôvich!”
SIBERIË
Zijn stage in Canada voor de Middelbare Landbouwschool moet zijn schrijverschap gevoed hebben. Het grotendeels autobiografische ‘De Nova Scotia staazje’, in 2016 uitgegeven door Bornmeer, was de opstap naar een werkbeurs in 2017. Als enige Fries die ver boven de poolcirkel terechtkwam en ook nog eens mee afdaalde in een nikkelmijn, was hij groot nieuws op de nationale tv en in Russische kranten. Hij bezocht in Siberië onder meer de noordelijkste overkapte ijshockeyhal. Omdat hij altijd al over ijshockey had willen schrijven (“Dat is oeral itselde”), vormde dat bezoekje de aanleiding voor zijn boek ‘De tredde perioade’, in 2018 gepresenteerd in Thialf in de Business Lounge van de Heerenveense UNIS Flyers. De roman verscheen tegelijkertijd in het Nederlands als ‘De derde periode’. Onlangs verscheen zijn meest recente roman ‘De museummoard’.
Ferdinand de Jong met zijn recent uitgebrachte boek ‘De Museummoard’, naast de complete Rink van der Velde in de boekenkast (foto Alie Rusch). Daartussendoor was er nog het boek ‘sc Heerenveen, een eeuw voetbal’ dat hij in 2020 maakte samen met Gurbe van der Woude, over het honderdjarig bestaan van de Heerenveens voetbalclub.
BREED PUBLIEK
‘De oarloch fan Jan Snip’, het Fryske Boekewike Kadoboek, is een novelle. Het boekje oogt misschien klein, maar heeft meer tijd en onderzoek gevergd dan welke van zijn voorgaande boeken ook. “Ik tocht: de grutte ferhalen oer de oarloch binne no wol ferteld, it wurdt tiid om de lytsere, like wichtige ferhalen te fertellen, oars gean se ferlern. Mar It moast wol in bytsje klopje. De feiten binne aardich korrekt; it spile en spilet him ôf yn de gemeente De Fryske Marren. Mar it ferhaal is romantisearre, it moat je meinimme, sis mar, want it is bedoeld foar in breed publyk.” “Myn ûnderwerp wie spannend genôch. Mar ik bin yn it earste plak romanskriuwer, dus it wie wol in omslach. Eins betink ik leaver wat, mar no moast ik yn de skiednis dûke en der wie net folle dokumintaasje oer. Mar it kloppet no, ik haw hjir in mix fan makke. Dit Boekewikegeskinkje giet oer myn eigen pake. Myn pake hite Jan de Jong, net Jan ‘Snip’, hear. Wy wiene ‘de Snippen’, tink. Wa hie gjin skelnamme, eartiids? Yn myn boek klopje de historyske feiten foarsafier’t ik it neisjoen ha. It spilet him ôf yn Sint Jânsgea en omkriten en de rol fan Jan Snip komt hiel ticht by de wurklikheid fan ús pake. Sa kaam de ‘Soldaat van Oranje’ écht op syn paad. Dy hat er in skoftsje iten brocht.”
Ferdinand de Jong treedt in de Fryske Boekewike overal in de provincie op, samen met Gurbe Douwstra. Zijn doel? Hij hoopt dat weer meer mensen naar Friese boeken zullen grijpen. “Der binne safolle goeie Fryske boeken, dy ‘t raze om lêzers!”
FRYSKE BOEKEWIKE/ FRIESE BOEKENWEEK
29 OKTOBER T/M 6 NOVEMBER
De Fryske Boekewike 2022 is van 29 oktober tot en met 6 november en start vrijdagavond 28 oktober om acht uur in het ‘Hof van de Koning’ in Oranjewoud met het gratis toegankelijke Frysk Boekenfeest, met muziek van de vrouwelijke Friese rockgroep Las Bandidas. Op deze avond wordt ook het Kadoboek ‘De oarloch fan Jan Snip’ van Ferdinand de Jong gepresenteerd. In de ‘Fryske Boekewike’ krijg je het Kadoboek helemaal gratis bij besteding van € 15,- of meer aan Friese boeken.
