GrootHeerenveen 11-2023 by GrootMedia

MAANDBLAD

11-2023

heerenveen

GROOTHEERENVEEN.NL

8e JAARGANG • NR. 95

groot

IN DEZE UITGAVE

Actueel in Heerenveen INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN

feest! SPECIAL

met de leukste en lekkerste tips&trends voor de feestdagen!

Frans Theo Buwalda

Vrije vogel in het paradijs EN VERDER IN DIT NUMMER:

FACE TO FACE MET NYNKE DE NAS

YVONNE VAN DER BURG EN HET SINT-NICOLAASSPROOKJE

Alles voor wonen, slapen en design!

Vandermeerwonen 1973 - 2023

Kras je korting altijd prijs tot 50% korting! *Vraag naar voorwaarden

Smidsstraat 12, 8601 WB Sneek vandermeerwonen.nl

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

Wasmand gejat

heerneveen // nummer 11 • 2023

EDITORIAL

In het centrum werd een radio- en televisiewinkel geopend. Drommen mensen stonden te wachten op wat er te gebeuren stond. Sinterklaas en Zwarte Piet zouden de winkel openen, dat was ook de reden dat mijn moeder mij had meegenomen. Luisterend naar de korte toespraak van de Sint viel me iets op. Die stem. Die stem herkende ik. Dat was dezelfde stem als die van mijn vader. En die bolle toet van Zwarte Piet kwam me ook erg bekend voor. M’n moeder gaf weinig sjoege toen ik haar dat liet weten. Voor mijn gevoel werd ik liefjes meegetrokken, richting huis. Het snoep dat aan alle kinderen werd uitgedeeld, ging aan mijn neus voorbij. Wel kocht ze onderweg naar huis, als goedmakertje denk ik, bij De Gruyter een Kwatta reep voor me.

Hoe het precies kwam kan ik me niet zo goed herinneren, maar eenmaal thuis hoorde ik op een gegeven ogenblik de douche. Huh? Midden op de dag iemand onder de douche? En dat kon helemaal niet, want behalve mijn moeder en ik was er niemand thuis. Nieuwsgierig wie dat dan wel kon zijn rukte ik de douchedeur open. En daar stond ie: Zwarte Piet. Nou ja, een verschrikt zwart gezicht met daaronder een spierwit lijf met leden. Sinterklaas had niet alleen dezelfde stem als mijn vader, die van Zwarte Piet bleek dezelfde te zijn als die van mijn broer, want die stond daar het zwart van zijn gezicht te rossen. Het geloof in de goedheiligman en zijn hulpjes was subiet voorbij. Toch sloeg op sinterklaasavond de twijfel toe. Om in de stemming te komen, werden er sinterklaasliedjes opgezet en met ons allen waren we in afwachting van. Een bons op het raam, luttele seconden later gevolgd door een onderarm gehuld in een zwarte handschoen die pepernoten de huiskamer in smeet. Aan de grond genageld zat ik. Te schijterig om te kijken of er ook een rest van een Zwarte Piet aan die arm zat en natuurlijk of Sinterklaas iets voor ons had achtergelaten. Dat liet ik graag aan mijn grote broers over.

49 18 LEKKER LEZEN

SPORT

HARMEN KUPERUS IS 26 KEEPERSTRAINER VAN HET

FRANS THEO BUWALDA IS EEN VRIJE VOGEL IN HET PARADIJS

18. NYNKE DE NAS (18) UIT AKKRUM FACE TO FACE MET

Hoe anders was dat jaren later toen junior mijn jonge leeftijd had en de geschiedenis zich herhaalde. Ook nu weer sinterklaasliedjes, een snorrende kachel, gezelligheid en natuurlijk de bekende bons op het raam. Als door een wesp gestoken schoot hij van zijn stoel en was bij de voordeur voordat de hulppiet zich goed en wel uit de voeten kon maken. En toen een schreeuw van junior, bepaald niet onder de indruk van alles: “Sinterklaas heeft onze wasmand gejat!”

VAN 11. NIEUWS GEMEENTE HEERENVEEN

Veel leesplezier!

KAMERLID HABTAMU 21. TDEWEEDE HOOP OP WEG NAAR

MAATSCHAPPIJ & SAMENLEVING

SURINAAMS ELFTAL

29–41 Feest! Special met de leukste tips en trends voor de feestdagen GEZOND & FIT

ACTUEEL

SPANNENDE VERKIEZINGEN

Richard de Jonge, redacteur

Inhoud

heerenveen

42. HET ODENSEHUIS IN HEERENVEEN BAS (4) HEEFT 46. DIABETES TYPE 1

ALGEMEEN

CULTUUR & UITGAAN

DE NATIONALE DENKTANK 23. WERKT AAN OPLOSSINGEN

‘OPSKØR IN 49. KERSTMUSICAL HERRETURV’ KOMT ERAAN

GELUKTKUNDE 45. VOOR, DOOR EN MET JONGEREN,

REGIO 52. UITGAANSAGENDA HEERENVEEN ’N GOUDEN PLAK

WANT: ‘SAMEN LUKT MÉÉR’

KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP:

WWW.GROOTHEERENVEEN.NL

VOLG OOK OP SOCIAL MEDIA

In de regio

Nieuwe cursussen Kunsthuis De Vleugel

HEERENVEEN – Kunsthuis De Vleugel, te vinden in het schilderlokaal van de Heerenveense School aan de Minckelersstraat, start na de kerstvakantie een nieuwe cursus schilderen. Op donderdagavond is er een nieuwe lestijd bijgekomen voor de cursus realistisch schilderen. Dat is goed nieuws voor iedereen die alleen in de avond les kan volgen. Er zijn ook cursussen tekenen en schilderen en aquarel, zowel in de ochtend als in de avond. Tijdens de cursussen wordt er op ontspannen wijze aandacht besteed aan belangrijke basiskennis voor de beeldende expressie, zoals kleurgebruik en -mengen, toonwaarden, perspectief, compositie en materiaalkennis. Er wordt gewerkt met een leuk en leerzaam en inspirerend programma. Dit is te volgen op ieders instapniveau. Aanmelden kan via de website kunsthuisdevleugel.nl.

Sinterklaas in Heerenveen HEERENVEEN – Aanstaande zaterdag 18 november komt de pakjesboot weer aan in Heerenveen, met aan boord Sinterklaas en zijn Pieten. Als vanouds is de aankomst om twee uur bij De Kolk aan het Breedpad. De nieuwe burgemeester van Heerenveen – Avine Fokkens – zal het gezelschap feestelijk op de kade ontvangen. Het Sinterklaasfeest zelf start om één uur; zo kunnen we met z’n allen in de stemming komen. Natuurlijk worden er ook lekkere verse pepernoten uitgedeeld. Voor de kinderen is er ook een pepernotenpuzzel in het winkelcentrum van Heerenveen meedoet. Er zijn mooie prijzen mee te winnen. Je moet in de etalages op zoek naar tien puzzelborden. Inleveren van de oplossing van de puzzel kan tot en met zondag 26 november in het Siterklaas Hotel, in het Posthuis Theater in Heerenveen. De winnaars van de

Cafetaria ‘t Pleintje heeft uitbouwplannen HEERENVEEN - Cafetaria ’t Pleintje is al 33 jaar een begrip in Heerenveen. De bekende snackbar aan het Kempenaersplein is sinds 2021 in handen van broer en zus Jordy en Kelly van der Wal. Zij lieten onlangs weten in het nieuwe jaar het pand uit te willen bouwen.

Nieuw touringcarbedrijf in Sneek SNEEK - Jarenlang kende Sneek geen touringcarbedrijf meer, maar met de komst van Kuiper Travel is hier verandering in gekomen. Het bedrijf is in augustus 2022 opgericht door Marvin Kuiper en timmert aan de weg om uit te groeien tot een alom bekend en vertrouwde vervoerder. Marvin is zijn eigen bedrijf gestart na jarenlange ervaring voor andere touringcarbedrijven. Ook heeft hij in de taxisector gewerkt. Hij is dus geen onbekende binnen het personenvervoer en kent alle wegen op zijn duimpje.

Lustrumconcert COV in Heilige Geestkerk

pepernotenpuzzel worden op 1 december bekend gemaakt via de @SintinHeerenveen-pagina op Facebook.

Met Kuiper Travel wil Marvin mooie reizen aanbieden in binnenen buitenland die hij grotendeels zelf organiseert. Dit najaar staan er bijvoorbeeld diverse kerstreizen op het programma naar onder andere Harlingen en het Belgische Brugge maar ook een meerdaagse reis naar Londen, Engeland. En ook voor 2024 staan er al mooie reizen op de planning. Benieuwd naar de reizen? Neem eens een kijkje op de www.kuipertravel.nl

“Cafetaria ’t Pleintje heeft een enorm breed assortiment. Wij voorzien jong en oud van de lekkerste patat en snacks. Onze kwaliteit en supersnelle service staan bij ons hoog in het vaandel en klantvriendelijkheid en contact met de klant is ook een pre. Bij ons kunt u betaalbaar eten af komen halen voor het hele gezin”, stellen Jordy en Kelly van der Wal. Hun gezellige restaurant is volledig ingericht in de sixties stijl, en is zeven dagen per week geopend. Jordy en Kelly doen er alles aan om de klanten zo tevreden mogelijk te stellen. Ze merken dat er enorm veel positieve reacties binnenkomen en dit houdt ze ambitieus en gemotiveerd. “Het doel voor het nieuwe jaar is om het pand uit te bouwen, zodat wij nóg meer bestellingen kunnen aannemen en mensen kunnen verwelkomen.”

CSC’45 springt super op FK Groepsspringen in Nieuwehorne

HEERENVEEN - Dit jaar bestaat oratoriumkoor COV Heerenveen 95 jaar. Het lustrumconcert wordt gehouden op zondag 26 november om half drie in de Heilige Geestkerk in Heerenveen.

NIEUWEHORNE - De maand november is dé maand voor het groepsspringen. Op allerlei niveaus worden er door het hele land groepsspringwedstrijden gehouden. CSC’45 deed op 4 november jl. mee aan de Friese Kampioenschappen in Nieuwehorne op het niveau E.

Voor de pauze brengt het koor het indrukwekkende Requiem van Mozart. COV Heerenveen draagt dit requiem op aan alle slachtoffers en hun nabestaanden van machtsmisbruik, ontmenselijking en meedogenloosheid, op elk niveau, in de hele wereld. Na de pauze klinkt de Theresienmis van Haydn, een totaal ander geluid. Misschien het geluid van hoop, het verlangen, de gedachte dat betere tijden mogelijk zijn. Kaarten voor het concert zijn te koop bij Boekhandel Binnert Overdiep aan de Dracht in Heerenveen

De gym- en turnvereniging uit Heerenveen was met twee teams, een junioren- en een jeugdteam, op deze wedstrijd vertegenwoordigd. Het juniorenteam, bestaande uit Nynke, Marit, Nora, Lis en Lisanne, springt in deze samenstelling nog niet zo lang samen. Maar dat was tijdens de wedstrijd niet te merken. Met heel veel plezier en precisie sprongen ze op en over de verschillende toestellen. Ook de jury was onder de indruk. Op de lange mat werden ze knap tweede en op plank-kast eindigden ze zelfs op de eerste plaats. Daarmee werden ze dus Fries Kampioen.

In het middagdeel was het jeugdteam aan de beurt. Ise, Anne-Rixt, Noémi, Fiep, Bo en Jaylinn hadden tijdens de trainingen in de afgelopen weken flink geoefend op alle sprongen en vormen inmiddels een hecht team. Het deelnemersveld was enorm groot en de verrassing - toen ze hoorden dat ze als tweede waren geëindigd op het onderdeel plankoline-kast - was nog groter. Een prachtige start van het wedstrijdseizoen voor CSC’45.

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

heerenveen

Open dag over gezond leven op 25 november HEERENVEEN - Op zaterdag 25 november is er ‘Open dag’ van bedrijven op het terrein gezondheid en gezond leven, op één adres: Fok 47 in Heerenveen. Deze speciale dag wordt georganiseerd door gevestigde bedrijven die jou welzijn hoog in het vaandel hebben staan: Grow4You Coaching en Training, Skin Vitality by Luana, Sportmassage Heerenveen, Rob Westera manueel therapeut, Anna Vitaal leefstijlcoaching en Tanja Nienhuis haptotherapeut. Deze Open Dag belooft een informatieve en inspirerende ervaring te worden, aldus de organisatie. Vanaf 13.00 is de inloop. Er zullen twee lezingen worden gegeven, waarbij experts spreken over onderwerpen als gezond ouder worden en mindfulness bij verschillende mentale en lichamelijke klachten. Naast de informatieve lezingen zijn er ook nog leuke verrassingen en prijzen te winnen, en er is tijd voor een hapje en een drankje. Wie meer wil weten over gezondheid, welzijn en een betere levenskwaliteit, kan tussen 13.00 en 16.00 uur op deze Open dag terecht.

Tijdcapsule voor kinderen over 50 jaar in Akkrum

Eelke’s vinger op de zere plek Stimme! Sa linkendewei wurdt it tiid dat jim ris begjinne nei te tinken op wa at jim op 22 novimber stimme sille. Bliid foar it oare dat it debat foar it noarden net trochgien is. Ofsjoen fan dat soks allinne mar oer krimmenearende Grinzers gean soe, rekket de kiezer inkeld mar yn de betizing troch soksoarte debatten. Want dêr fertelle de politisi inkeld mar wat jim graach hearre wolle. Se fertelle neat of temin oer wat harren partijen yn it programma stean ha.

AKKRUM - De werkzaamheden naar aanleiding van de plannen centrumvisie Akkrum zijn van start gegaan. Wethouder Sybrig Sytsma gaf hiervoor samen met kinderen van obs Akkrum en Ds. Hasperschool het startsein door het begraven van een tijdcapsule met tekeningen.

Sterker, se skriuwe allegear yn dy programma’s dat se mear foar de regio dwaan sille. Se sizze dat ek hieltyd, at se hjir binne. Mar de praktyk sil wat oars útwize. Dêr kin se net safolle oan dwaan. De mearderhyd fan harren stimmers wennet no ienris yn de Rânestêd.

De komende maanden wordt het Akkrumer centrum niet alleen mooier gemaakt, maar ook groener en er komt meer ruimte om elkaar te ontmoeten. Wethouder Sybrig Sytsma: “Om fijn te kunnen wonen en goed te kunnen ondernemen in Akkrum is een leefbaar en vitaal centrum belangrijk. Nu én in de toekomst. Het is geweldig dat de plannen die door en samen met het dorp gemaakt zijn nu werkelijkheid worden.” Tijdens eerdere graafwerkzaamheden in Akkrum zijn archeologische vondsten gedaan. Om verleden, heden en toekomst met elkaar te verbinden kregen de kinderen een gastles van Tresoar. De vondsten vertelden verhalen uit het verleden. De kinderen hebben vervolgens tekeningen gemaakt over hoe zij denken dat kinderen over vijftig jaar in Akkrum en Nes wonen. De tijdcapsule mag over vijftig jaar weer worden geopend door de kinderen die er dan wonen.

Dêr bin de problemen oars, en dy krije aanst prioriteit. At Dantumadiel jild nedich hat, sneit dat ûnder by it tekoart fan Amsterdam. Logysk. Presys sa kin je wol betinke dat de Grinzers better holpen wurde moatte, mar de Oerkraïners en Palestijnen ha folle driuwender ferlet. Ach, dy programma’s bin mar wat fersketten tradysjes. Boppedat is it sa dat dizze ferkiezings eins allinne mar oer persoanen giet. Hoefolle minsken at wol net sizze: ‘Ik sil op dy en dy man of frou stimme’. Soms freegje ik dan noch wolris hokfoar partij se fertsjintwurdigje, mar dat witte se net iens altyd. Dat kin je negatyf útlizze, mar it soarget der wol foar, dat der mear minsken as ea stimme sille. Wy hâlde no ienris fan dy spultsjes for telefyzje werop je op in kandidaat kurkjebreidzjen, ferskesjongen of wat oars stimme kinne. It giet blykber net om wa’t de bêste foar jo is, mar oer wat foar gefoel je fan sa’n man of frou ha. Toe dan mar. Dus foar it earst yn myn libben kin it my neat skille wa at jim kieze sille. Watte, it is echt foar it earst yn myn libben dat ik net geniepich tusken de rigels dochs wat sis. En al jokje myn fingers, ik neam gjin partij, ik neam gjin nammen fan minsken. Want wit jim? Ik wit it ek net.

Jubilarissen brandweerpost Heerenveen in het zonnetje HEERENVEEN - 4 november jongstleden vond in aanwezigheid van burgemeester Avine Fokkens de jaarlijkse korpsavond van de Brandweerpost Heerenveen plaats. Tijdens deze avond werden de diploma’s uitgereikt aan de brandweermensen die op cursus zijn geweest, werden de jubilarissen gehuldigd en werd stilgestaan bij het vertrek van twee brandweermensen. Voor de opleiding bediener redvoertuig (hoogwerker) is het diploma behaald door Stef van Dalfsen, Arjen Wijlhuizen, Gert Jan Overeem, Dennis ten Hoeve en Mart Jager. Voor de opleiding brandwacht ontvingen Akam Anwar en Jaap Brandsma hun diploma. Daarnaast werden de jubilarissen gehuldigd; dit waren Yorian Brandsma en Gert Jan Overeem voor 12,5 jaar brandweerdienst; en Martijn Brands en David Roele voor twintig jaar brandweerdienst. Zij werden in het

zonnetje gezet. Ook werd er afscheid genomen van twee brandweerlieden. Leo Voulon en David Roele verlieten de brandweer, en zij werden bedankt voor hun inzet. Vooraf aan de korpsavond vond een kennismakingsmiddag plaats voor mensen die zich graag willen inzetten voor de ‘mienskip’ door het uitoefenen van het brandweervak. Brandweer Heerenveen is op zoek naar nieuwe leden die het korps willen komen verstreken.

Eelke Lok. Als journalist van Omrop Fryslân draait hij al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele nononsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten.

De vinger op de zere plek….

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

TEKST RICHARD DE JONGE // FOTO’S MUSTAFA GUMUSSU

Vrije vogel in het paradijs

FRANS THEO BUWALDA

Praten met Frans Theo Buwalda (69) is je koppie erbij houden. Het voelt alsof deze man in zijn leven alles heeft gezien, gedaan en heeft meegemaakt. In sneltreinvaart komen de verhalen voorbij. Over zijn beste vriend c.q. vader, een ex-KNIL soldaat; over de tijd in Canada; de borstkanker van zijn vrouw Marianna; over het knutselen, schilderen en reizen; het binnenhalen van Sinterklaas.We kunnen lang niet al zijn verhalen kwijt in één artikel. Zo heeft hij een hersenvliesontsteking gehad, waardoor een droombaan op Nova Scotia niet doorging; we stippen het aan; kunnen uren naar hem luisteren. Vaak schiet zijn echtgenote in de lach tijdens ons interview.

heerenveen

NIET NAAR DE SNUIT PRATEN Ze woonden in het centrum van Heerenveen toen Marianna eens liet vallen dat een ark haar ook wel leuk leek. Die werd al snel na deze opmerking aangeschaft want Frans is niet zo moeilijk. “Je moet altijd zorgen dat moeders gelukkig is”, steekt hij van wal. “Maar je hoeft ze niet naar de snuit te praten”, krijgt hij Marianne aan het lachen. “We zijn volgend jaar vijftig jaar getrouwd, dus het kan wat lijden.” Hij vertelt dat ze twee dochters hebben, vier kleinkinderen en dat ze gelukkig allemaal bij elkaar in de buurt wonen.

SALADEFABRIEK IN CANADA

“

Ze noemen me ook wel Theo, zo heet mijn opduwer ook”

et is al snel duidelijk dat we hier te maken hebben met een gelukkig setje. Marianna benadrukt dat nog maar eens even. “Frans is altijd vrolijk en gezellig en door zijn positieve instelling heeft hij mijn leven gered”, zegt ze. “Toen ik twintig jaar geleden borstkanker kreeg wilde ik geen borstsparende operatie, maar nam ik een rigoureuze beslissing, op aanraden van Frans. Hij zei: ‘We hebben al verkering en ik ga niet bij je weg’. Vind maar eens zo’n man. Het is een lieverd. Nooit was er een dag hetzelfde. En nog.”

“We hebben ook in Canada gewoond, trouwens. Dertig jaar geleden. Marianna had ernstige astma en de dokter had gezegd dat het goed zou zijn als we naar een land met een ander klimaat zouden verhuizen. Ik heb een technische opleiding gehad en ik heb onder andere levensmiddelentechnologie en microtechnologie gedaan. Ik werkte indertijd voor Smilde, de directie kreeg lucht van de toestand van Marianne en zo kwamen we in Canada terecht. De Canadese overheid wilde meer industrie in het noorden en ik heb in de provincie Saskatchewan een saladefabriek opgebouwd en productontwikkeling gedaan. Een geweldig land. Veel vrijheid.” Het woord ‘vrijheid’ is een belangrijk woord in het leven van Frans Buwalda.

OGEN TEKORT

ZAK GELD MEE

Een paradijs is het, daar aan de Polderdijk in Heerenveen waar ze wonen. Alleen al in de woonark kijk je je ogen uit. Een klassieke inrichting met natuurlijk een Chesterfield bank, opvallende maritieme schilderijen aan de muur, en aan de muur ook een tiental klokken, van Friese staart met Amsterdamse kap tot koekoeksklok. “Ik mag graag weten hoe laat het is”, zegt Frans. In de fraaie keuken een je tegemoet glimmend Canadees fornuis, een hufter van een ding. Buiten onder een overkapping een klassieke Land Rover. Ernaast een door Frans zelfgebouwde hooikap. Een uit de kluiten gewassen hooikap mogen we wel zeggen, helemaal af te sluiten, compleet met houtkachel; samen met ander comfort de basis voor vele gezellige ontmoetingen. Verder een royale (knutsel)schuur vol met gereedschap en onder een hoes een Harley Davidson, een klassieker met EVO-blok, dit voor de kenners. Top of the bill en niet verwacht is het hierachter gelegen grasveld dat niet zou misstaan als trapveld van een voetbalclub.

Met de gezondheid van Marianne ging het in Canada vanaf het begin meteen stukken beter. Frans: “Na drie en een half jaar zei ze: ‘ik wil weer terug’. Moeders moet je gelukkig houden, en dus zijn we weer naar Nederland gegaan. De laatste twintig jaar heb ik in de voedingsmiddelensector gewerkt. Mijn laatste baas kwam op een gegeven moment naar me toe en zei: ‘Frans jongen, ik kan het bedrijf verkopen, maar dan heb jij geen werk meer’. Ik heb gezegd dat ie dat meteen moest doen. ‘Ik heb twintig jaar voor jou gewerkt, geef mij maar een zak geld mee, dan vind ik het prima’, zei ik. En zo is het gebeurd, ik was toen 59.”

En dan zijn we er nog niet want vóór de ark ligt ook nog een sleepboot uit 1910 waar het echtpaar zomerdag veel mee weg is en waarmee Sinterklaas jaarlijks wordt binnengehaald, en er ligt ook een opduwer. Dit is de wereld van Frans Theo Buwalda, roepnaam Frans. “Maar ze noemen me ook wel Theo, zo heet mijn opduwer ook”, vliegt de eerste luchtigheid over tafel. Er zouden er die middag nog vele volgen.

GEEN TUPPERWARE BOOT Het brengt ons op de sleepboot. Met zijn lengte van zestien meter een baas van een schip. Frans: “Ik heb altijd gezegd: ‘Als ik een boot wil, dan wil ik ook een boot, en niet zo’n tupperware dingetje’. We gaan er overal mee naartoe. Maastricht, Rotterdam, Duitsland zijn we ook wel geweest, SAIL in Amsterdam een paar keer. We zijn lid van zo’n club en bezoeken ook sleepbootdagen en zo.” Anders dan bij de meeste sleepboten waar de accommodatie ondergeschikt is, heeft die van Frans en Marianna een grote opbouw en kun je gewoon naar buiten kijken. Aardig te noemen is de naam van de sleepboot: ‘Marianna’. Bij de Buwalda’s is het allemaal niet zo lastig. Lees verder op pagina 9

Kuiper Verzekeringen. Voelt als familie.

Kom voordelig terug! Oud-leden sporten tot 2024 gratis

Waarom zou je wachten met goede voornemens? > Onbeperkt fitnessen, zwemmen en squashen > Deelname aan alle groepslessen > Deskundige begeleiding > Persoonlijke sportschema’s in de (Technogym)app, voor in het fitnesscentrum én voor thuis > Gloednieuwe fitnessapparatuur > Relaxen in de infraroodsauna > Koffie en thee Deze actie is geldig tot en met 31 december 2023 voor fitnessleden waarvan het lidmaatschap tot 2 jaar geleden is afgelopen. Sportstad Heerenveen | Abe Lenstra Boulevard 23Q | 8448JA Heerenveen | 0513 614855 | fitness@sportstad.nl | www.sportstad.nl

kuiperverzekeringen.nl

Waar je hart sneller klopt

BENIEUWD WAT MORGEN BRENGT? De invloed van kunstmatige intelligentie, robotisering en big data in de toekomst is robotisering en big data in de toekomst is van jouw ondernemersperspectief goud waard. Wij maken tijd en bieden inzicht. Want met een heldere kijk op morgen lacht de toekomst je toe.

BENTACERA.NL

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

heerenveen

vervolg van pagina 7

“

Je moet altijd zorgen dat moeders gelukkig is”

ZENDELING Het is bij Frans wat moeilijk te peilen waar zijn roots liggen, want hij gooit er af en toe wat Stadsfries doorheen maar we bespeuren ook een zachte ‘g’. Dat eerste is omdat hij al vanaf zijn tiende in Heerenveen woont en dat laatste is omdat hij in Maastricht is geboren. Nou ja, eigenlijk in Amby, onder de rook van. “Ik ben als zendeling naar het noorden gekomen”, lacht hij. “Mijn vader was een KNIL-militair. Vanuit Indonesië gingen ze naar Maastricht. Mijn vader was ook mijn grootste vriend. Ik was voor zaken in Canada toen hij overleed. Dat spijt me nog steeds. Terug in Nederland heb ik meteen deze tatoeage laten zetten”, wijst hij op zijn rechterschouder. “Zo is hij nog altijd bij me.”

‘TE GEK VOOR EEN ARBEIDER’ Van Canada, boten en zijn vader gaat het naar auto’s en motoren. Net zo makkelijk. “Ik heb altijd iets met klassieke auto’s gehad. In Canada had ik een Ford Mercure uit 1962. Die had van die vleugels, weet je wel. En een Dodge Supercab, ook een oude. Dat was net een tank.” Van deze ‘tank’ switchen we naar de eerder genoemde Land Rover serie 1 in legeruitvoering. Een zogenaamde Minerva, in België in licentie gebouwd. Van ijzer waar de Engelse uitvoeringen in aluminium zijn uitgevoerd. “Ik heb ook een Land Rover 109 gehad. Daar konden negen mensen in. Die nam 1:4, dat is te gek voor een arbeider”, lacht Frans.

SLEEP- EN DUWWERK Opduwer ‘Theo’ wordt gebruikt voor klusjes zoals sleepwerk voor de gemeente; voor het verslepen van het terras op het water van Bar Oase in het centrum van Heerenveen, in het voor- en najaar. En voor het duwen van de Pakjesboot van

Sinterklaas naar datzelfde centrum. Dit en eropuit met zijn Land Rover, het rijden met de Harley Davidson en dan ook nog varen met de sleepboot; hoeveel dagen in de week heeft hij wel niet? “Ik heb ook geen tijd voor álles. Ik heb tegen Marianna gezegd: ‘We moeten wat afstoten, want we worden ouder’, maar ik koop er alleen maar bij”, grapt hij. “Het is een heel druk kereltje, hij vliegt van hot naar her,” neemt Marianna het woord, “maar hij kan uren op zijn stoel zitten als hij schildert.” Marianne wijst naar een van de schilderijen. “Dit is zijn eerste schilderij.” “Deze hangt ook in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Dít is een vervalsing”, buldert Frans en weer moet Marianne lachen. “Schilderen is echt mijn passie. Maar dat doe ik eigenlijk alleen als ik vrije tijd heb”, knipoogt Frans.

SINTERKLAAS Sinterklaas, we noemden hem al even. Frans heeft een belangrijke taak als de goedheiligman Heerenveen aandoet. Frans verzorgt het vervoer over het water, met hulp van twee opduwers en de grote sleepboot. “Dat doe ik al zo’n jaar of twaalf. Met de muziek, de zwarte pieten en zo, heb ik vijftig mensen aan boord. Eén groot feest. Saai is het beslist niet. Als er groene rook uit de schoorsteen moet komen, trek ik de pijp van de centrale verwarming los en gooi ik er wat rookbommen in.” Marianna: “Vorig jaar lagen we een tijd in de kom van Heerenveen. Allemaal kinderen die kwamen kijken waar Sinterklaas sliep. Hoeveel ik niet aan boord heb gehad, geweldig.”

DRAGQUEENS AAN BOORD Met hetzelfde gemak laten de twee zich voor het karretje spannen en hebben ze allemaal dragqueens aan boord, en is alles roze, inclusief Frans zelf. “We waren met de sleper op weg naar Groningen. Werden we vanuit een auto aangeroepen of we ook zin hadden om naar Meppel te komen voor een evenement. Dat hebben we gedaan. Al die verklede mensen. De boot trilde helemaal.” Lachend: “Hij is uit 1910, hè; dat had ie nog nooit meegemaakt. Foto’s in de krant. Ze dachten dat ik er ook bij hoorde met mijn snor en kale kop.”

VRIJE VOGEL Gevraagd naar zijn wensen, naar wat hij nog zou willen doen antwoordt hij: “Helemaal niets. Ik heb altijd gezegd dat ik alles wil meemaken. Dat heb ik volgens mij wel gedaan. Ik heb anderhalve kilometer onder de grond gezeten in een mijn, maar heb ook gevlogen, zélf ook wel.” Frans Buwalda heeft gevlogen als een vogel. En is nog steeds een vogel, een vrije vogel in zijn eigen paradijs.

Expositie in bibliotheek Heerenveen Momenteel (tot en met 29 november) exposeert Frans Theo Buwalda zijn schilderijen in de bibliotheek aan het Kuperusplein 48 in Heerenveen. De tentoonstelling is gratis toegankelijk tijdens openingsuren. Iedereen is van harte uitgenodigd een kijkje te nemen. Frans Buwalda schildert al meer dan vijftig jaar en doet dat voornamelijk omdat hij dat leuk vindt. Momenteel gebruikt hij vooral aquarelverf vanwege de mooiere kleuren die dat geeft. Voorbeelden hiervan zijn schilderijen van schoenmakerij Johannes Feenstra en café ‘t Houtsje in Heerenveen. Lessen heeft de kunstschilder niet gehad, hij is volledig autodidact.

Tenge maakt het buitenleven mooi. Al meer dan 25 jaar.

Tuinplannen maken? Benut het najaar! Hebt u deze zomer iets in uw tuin gezien dat u anders wilt? Meer kleur, latere bloeiers, insectenplanten, minder onderhoud, een nieuwe schutting of terras? Het najaar is de ideale tĳd om die ideeën om te zetten in een concreet plan. Dan kunt u er het komende tuinseizoen al van genieten! Wie bĳ zĳn tuinplannen wel wat hulp kan gebruiken, is bĳ Tenge aan het juiste adres. Wĳ hebben het hele pakket in huis: van ontwerp en beplantingsplan tot aanleg en onderhoud. Een ervaren team staat voor u klaar om met veel plezier en vakmanschap aan de slag te gaan, hoe groot of klein uw tuin ook is. Bewuste keuzes Een nieuwe tuin, maar ook een tuin die aan een opknapbeurt toe is, heeft een tuinontwerp nodig. Edwin Boonstra is bĳ Tenge de man met wie u dan te maken krĳgt. Hĳ komt bĳ u langs, brengt de wensen in kaart, bekĳkt de tuin en meet alles op. Hĳ vraagt u ook het hemd van het lĳf. Edwin is een expert in het stellen van de juiste vragen. Hĳ zet u aan het denken over functies in de tuin,

Tuinplannen? Neem contact met ons op. Wanneer we dit jaar nog een ontwerp maken, geniet u vanaf komend voorjaar al van uw nieuwe tuin.

Tip!

Maak een m board. Een fo oodto meer dan du zegt izend woorden.

over sfeer, kleur, voorkeuren etc. Op deze manier maakt u, samen met zĳn adviezen, bewuste keuzes over hoe uw droomtuin eruit gaat zien. Edwin vertaalt die vervolgens naar een ontwerp dat bĳ u en uw situatie past. Trends In zĳn werk ziet Edwin bepaalde trends regelmatig voorbĳkomen. “Veel mensen willen een fĳne overkapping om ‘s avonds nog even lekker buiten te zitten. Wat ik ook merk is dat er steeds

meer aandacht komt voor biodiversiteit. Planten die bĳen en andere insecten trekken, meer variatie in beplanting, spreiding van bloei, minder steen. Eetbare planten zĳn eveneens in trek.” Van schets tot beplanting en uitvoering In het ontwerp dat Edwin maakt krĳgen uw wensen en keuzes een plek. Denk bĳvoorbeeld aan spelen, genieten, tuinieren, en aan terrassen, paden, verlichting, erfafscheiding, overkapping, vĳver of

It Kylblok 1 • 8447 GR Heerenveen • tel. 0513 - 65 45 45 • info@tenge.nl

moestuin. In het beplantingsplan dat daarna volgt, let Edwin o.a. op bloeitĳd, bloeiwĳze, hoogte, kleur, bladvorm en ligging ten opzichte van zon/schaduw. Akkoord met het plan? Dan zetten we het in de planning en kunnen we nog deze winter voor u aan de slag!

WWW.TENGE.NL

Uw verhuizing in vertrouwde handen! hoekstrasneek.nl/verhuizingen

Actueel

in Heerenveen

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | NOVEMBER 2023

Agenda gemeenteraad De 31 raadsleden nemen als gemeenteraad besluiten namens de inwoners van Heerenveen. Bijvoorbeeld een besluit of van een bijgebouw een woning gemaakt mag worden en over (de hoogte van) de gemeentelijke belastingen. De gemeenteraad is ook verantwoordelijk voor het uitgeven van het geld van de gemeente.

Wil je weten wie de raadsleden zijn? Kijk op heerenveen.nl/raadsleden In een commissievergadering worden raadsvoorstellen meningvormend besproken door de raadscommissie. In de raadsvergadering neemt de gemeenteraad daarna een besluit over de raadsvoorstellen. Over ‘hamerstukken’ voert de raad geen debat, maar neemt direct een besluit.

Energietoeslag voor huishoudens met een laag inkomen Net als in 2022 komt er in 2023 een eenmalige energietoeslag voor huishoudens met een laag inkomen. De hoogte van de energietoeslag 2023 is 800 euro. U heeft recht op de eenmalige energietoeslag als het inkomen van uw huishouden op of net boven het sociaal minimum is. Inwoners die bij de gemeente bekend zijn en aan de voorwaarden voldoen, krijgen het bedrag eind november automatisch uitbetaald. Ontvangt u de energietoeslag niet automatisch, maar heeft u wel een laag

Taxivervoer naar stembureau gemeentehuis voor inwoners met visuele beperking

COMMISSIEVERGADERINGEN 27 november | 19.30 uur | Commissie SaZa Op de agenda: • V erordening Jeugdhulp • S ociaal Werk De Kaai - brief consequenties bezuinigingen • I nformatiesessie Tjongerschans

30 november | 19.30 uur | Commissie AZ Op de agenda: • B elastingverordeningen 2024 2024 • Legesverordening en tarieven• Beheer verordening gemeentelijke begraafplaatsen 2024 • 2e verzamelbesluit begrotingswijzigingen 2023 Beleidsplan • Regionaal Veiligheid 2024 – 2027

gemeenschappelijke • Wijziging regeling Veiligheidsregio Fryslân • Toetsingscriteria voorkeursadvies lokale omroep integriteit • Gedragscodes politieke ambtsdragers Functionaris • Aanwijzen Gegevensbescherming

30 november | 21.00 uur | Commissie ROM Op de agenda: Omgevingsplan • 1 e aanpassing partiële herziening beheers• Delegatiebesluit Omgevingsplan verordeningen kamerverhuur • Verordening op de gemeentelijke adviescommissie • Terugkoppeling en voortgang Omgevingskwaliteit Heerenveen Raadsagenda 2022-2026, thema Wonen en Volkshuisvesting • Wijziging Algemene Plaatselijke Verordening (APV) in verband • Voorbereidingsbesluit woningen met de Omgevingswet Heerenveen-centrum • Erfgoedverordening • Verzwaard adviesrecht

RAADSVERGADERING In de raadsvergadering van 14 december 2023 neemt de gemeente-raad een besluit over de onderwerpen die op de agenda van de commissievergaderingen van 27 november en 30 november 2023 staan. Onderwerpen die als ‘hamerstukken’ op de agenda van de raad staan, daarover voert de raad geen debat, maar neemt direct een besluit. Jouw mening geven over een onderwerp? Stuur een e-mail aan de gemeenteraad via griffie@heerenveen.nl

Bekijk de complete agenda en stukken op heerenveen.nl/gemeenteraad. Hier kun je ook live de vergaderingen meekijken.

inkomen? Vanaf 1 december 2023 kunt u de energietoeslag aanvragen via heerenveen.nl/energietoeslag. Hier vindt u ook de voorwaarden en antwoorden op veel gestelde vragen.

Coronaprik? Alleen op afspraak Inwoners van 60 jaar en ouder en mensen met slechtere gezondheid krijgen een uitnodiging van het RIVM voor een coronaprik. Dat kan alleen op afspraak bij de vaste locaties in Drachten en Leeuwarden. Of soms bij kleinere, tijdelijke priklocaties, onder andere in Heerenveen.

Op 22 november zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Inwoners met een visuele beperking kunnen stemmen op het gemeentehuis, met behulp van een stemmal. Heb je geen vervoer? Dat regelen we dan graag voor je. Neem contact op met bureau Verkiezingen via 14 05 13 of via verkiezingen@heerenveen.nl.

De tijdelijke priklocaties zijn maar op een paar dagen open en vaak al volgeboekt. Dan komen ze niet voor in de lijst met mogelijkheden voor inwoners van de eigen gemeente. Spontaan binnenlopen kan bij deze priklocaties niet! planjeprik.nl Kijk ook op

Een duurzame kerst De donkere periode van het jaar is aangebroken, de lampen gaan steeds vroeger aan. En straks gezellig de kerstboom optuigen en met extra lampjes je huis en tuin gezellig maken. Maar wist je dat planten en dieren vaak helemaal niet blij zijn met al die extra verlichting? En al die extra lampjes nemen ook nog eens een heleboel energie en dat voel je in je portemonnee. Doe het dit jaar anders en ga voor duurzaam. Hier een paar tips: • Kies de juiste balans. Meer is niet altijd beter, hou de verlichting sfeervol. • Zet een tijdschakelaar op je verlichting, zodat deze automatisch uitgaat als je slaapt. • Kies voor duurzame LED-kerstverlichting met bij voorkeur warm wit en geen knipperlampjes.

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | NOVEMBER 2023

Sport Versterkt!

Samenwerken om de kracht van sport Sport is van grote maatschappelijke waarde. Het is voor veel inwoners een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven. Het is goed voor lichaam én geest, het brengt mensen samen en biedt kansen voor persoonlijke ontwikkeling. We willen dat iedereen in de gemeente Heerenveen de kans heeft om zonder belemmering te sporten, uit te blinken ín sport en te genieten ván sport. We willen dat zoveel mogelijk inwoners de kracht van sport kunnen ervaren. Want sport versterkt!

Met elkaar aan de slag

Lokaal Sportakkoord

De gemeente Heerenveen kenmerkt zich door de hoge (top)sportdeelname, unieke verenigingsstructuur, mooie (top)sportaccommodaties en de vele vrijwilligers die sport en bewegen elke dag weer mogelijk maken. Om te zorgen dat we dit blijven vasthouden, en onze inwoners óók in de toekomst de kracht van sport ervaren, moeten we met elkaar aan de slag. Want ook de sport en sportcultuur staan voor uitdagingen en kansen.

Om te zorgen dat sport toegankelijk is en blijft voor iedereen, is het noodzakelijk sport toekomstbestendig te maken. Wat we doen en hoe we dat doen hebben we - samen met inwoners, buurtsportcoaches, sportaanbieders, sportverenigingen, zorgen onderwijsorganisaties – vastgelegd het Lokaal Sportakkoord Heerenveen. Hierin zijn de drie ambities uit het landelijk Hoofdlijnen Sportakkoord leidend:

1. H et verbeteren van voorwaarden om te kunnen sporten Verstevigen fundament 2. M eer mensen aanspreken en uitnodigen om te gaan sporten Vergroten bereik 3. B etekenis van sport als waarde voor de maatschappij vergroten Meer zichtbare betekenis

Meer weten? Kijk op samenscorenvoorgezondheid.nl/ sportakkoord

Sport versterkt!

[doelstellingen]

[ambities]

Samen maken we sport toegankelijk voor iedereen. We bouwen verder aan een stevig fundament en betere randvoorwaarden. Zodat iedere inwoner UIT DE GEMEENTE HEERENVEEN met plezier kan sporten. Nu en in de toekomst!

Inclusie en diversiteit

Sociaal veilige sport

Vitale sportaanbieders

Vaardig in bewegen

Ruimte voor sport en bewegen

Maatschappelijke waarde van topsport

In de gemeente Heerenveen kan iedereen deelnemen aan de Heerenveense Sportwereld.

In de gemeente Heerenveen ervaart iedereen ons sportklimaat als inclusief, positief en veilig.

Alle aanbieders in onze Heerenveense Sportwereld zijn toekomstbestendig.

Alle kinderen in de gemeente Heerenveen krijgen van jongs af aan voldoende sporten beweegmogelijkheden.

Toegankelijke sporten beweegruimtes voor alle inwoners van de gemeente Heerenveen.

Heerenveen is een podium voor breedteén topsport.

Vergroten financiële toegankelijkheid

Meer waarborgen voor sociaal veilige sport (basiseisen)

Hogere kwaliteit van mensen in de sector

Meer aandacht voor beweging bij de jongste jeugd

Verduurzaming sportinfrastructuur

Vergroten sociale toegankelijkheid

Meer aandacht voor en het bespreekbaar maken van veilige sport (normering)

Versterking van de uitvoeringskracht

Betere kansen voor kinderen om sporten en bewegen te ontdekken

Meer kosteneffectieve en maatschappelijk verantwoorde exploitatie van sportaccommodaties

Vergroten praktische toegankelijkheid Effectievere toeleiding van inactieve mensen naar sport

Versterking van de keten voor sociale veiligheid (signalen) Extra ondersteunende infrastructuur rondom sociale veiligheid (versterking)

Effectievere clubondersteuning aan sportaanbieders Lokaal betere match tussen vraag en aanbod

Meer inzet op motorische ontwikkeling en veelzijdig bewegen bij kinderen Verhogen sportdeelname en verlagen sportuitval bij jongeren

Betere spreiding en bereikbaarheid van sportinfrastructuur Verdere versterking beweegvriendelijke omgeving

Meer aandacht voor maatschappelijk verantwoorde prestaties Behoud en verrijking waardevolle topsportprestaties Betere benutting van het platform topsport voor bijdrage maatschappelijke doelen Vergroten zichtbaarheid en bereik van topsport

[lokale acties]

Efficiënter ruimtegebruik van sportinfrastructuur Vergroten bekendheid van beschikbare fondsen en subsidies Bevorderen respect, acceptatie, inclusie en diversiteit in sport Aandacht voor toegankelijke sportaanbieders en vervoer Organiseren van activiteiten voor inwoners met beperkingen Inzet van beweegmakelaar

Opstellen plan van aanpak voor sociale veiligheid en integriteit bij sportaanbieders Ondersteunen sportaanbieders voor verkrijgen gratis VOG Inzet op bewustzijn door scholingen en bijeenkomsten Intensiveren communicatie en contact met trainers van sportaanbieders Bijdragen aan brede organisatie van kader rond VOG en Vertrouwenscontactpersoon

Inzetten op clubondersteuning Onderzoek naar één loket voor clubondersteuning Samenbrengen van vraag en aanbod van verenigingen Organiseren van ontmoetingsmomenten Ontlasten verenigingen van financiële administratie onderzoeken

Kijk voor al het gemeentenieuws op: www.heerenveen.nl

Meer aandacht voor bewegen voor kinderen van 0-4 jaar Aansluiten bij bestaande partners/initiatieven (bijv. GGD, buurtsportcoaches en jongerenwerkers) Basis- en voortgezet onderwijs leerlingen kennis laten maken met diverse sporten Inzet op wijkgericht werken in samenwerking met de wijk/buurt Stimuleren bewegen in vrije tijd en openbare ruimte

Aandacht voor toekomstbestendige sportinfrastructuur m.b.t. energieverbruik en onderhoud Aanjagen groene en openbare schoolpleinen Onderzoeken bredere inzet van (leegstaande) sportaccommodaties Sport- en beweegvoorzieningen in ieder dorp en wijk Inzet professionals voor bevorderen bewegen in openbare ruimte

Aansluiten beleid en doelstellingen van Topsport Noord programma Kennisdeling uit topsport en talentontwikkeling Verbinding met Heerenveen ‘n Gouden Plak binnen topsportevenementen en side-events Topsporters als rolmodellen en inspiratie voor bewustwording maatschappelijke thema’s en gedragsverandering bij doelgroepen

(nog) beter te benutten Uitdagingen in sport en sportcultuur • Het sportaanbod bij sportaanbieders sluit (te vaak) onvoldoende aan op de veranderende behoefte van de sporter op zowel kwaliteit, veiligheid en toegankelijkheid. • De uitstroom bij sportclubs in bepaalde groepen zoals 12tot 18-jarigen is te hoog. • Als volwassenen eenmaal zijn gestopt met sporten, komen zij moeilijk weer in beweging en terug bij de sportaanbieders.

Versterken van sportverenigingen Een belangrijk onderdeel van het Lokaal Sportakkoord is het versterken van sportverenigingen. Want veel van deze verenigingen draaien voornamelijk op vrijwilligers. En kunnen dus wel wat ondersteuning gebruiken! Sportverenigingen kunnen gebruik maken van zogeheten ’services’. Bijvoorbeeld op het gebied van ledenwerving, vrijwilligersbehoud, financiën, verduurzaming of gezonde sportkantine. Of aansluiten bij workshops, bijeenkomsten of trainingen – georganiseerd vanuit het Lokaal Sportakkoord of andere aanbieders.

Agenda clubondersteuning • 6 december 2023: PASS Play opleiding door sc Heerenveen Academy • 11 december 2023: BHV-cursus • 20 december 2023: PASS Play opleiding door sc Heerenveen Academy • 15 januari 2024: trainersbijeenkomst met inspiratiesessie ‘De gelukkige vereniging?’ van Job van Eunen (inclusief wedstrijd WK ijshockey dames) samenscorenvoorgezondheid.nl/ Kijk op clubondersteuning voor meer informatie en de

“Wij hebben binnen onze vereniging gebruik gemaakt van de SERVICE CLUBKADERCOACH. Hij heeft onze trainers begeleid en geholpen bij hun professionele ontwikkeling. De impact hiervan is echt zichtbaar in de trainingen! We hebben nu een team van enthousiaste, gemotiveerde en bekwame (jeugd) trainers die onze leden met passie en deskundigheid begeleiden.”

• De ondersteuning van en dienstverlening aan de sportaanbieders is erg versnipperd. • De maatschappelijke waarde van (top)sport is nog te beperkt zichtbaar. • Sport en sportief bewegen zit te weinig in gedrag en routine van alle inwoners van Nederland. • Als we als samenleving doorgaan op de huidige voet, is in 2040 één op de drie Nederlanders chronisch ziek.

“De SERVICE VERTROUWENSCONTACTPERSOON heeft ervoor gezorgd dat we nu een centraal aanspreekpunt hebben binnen de vereniging. Daar kunnen onze leden terecht om in vertrouwen te praten over grensoverschrijdend gedrag. Zo werken we aan een veiliger sportklimaat.”

complete agenda. Daarnaast bezoeken we de komende tijd alle sportverenigingen in de gemeente Heerenveen. Nu al een (hulp)vraag? Neem dan gerust contact op met Sybren Bouma, lokale clubondersteuner. Wist je dat je als (sport)aanbieder jouw activiteitenaanbod kunt samenscorenvoorgezondheid.nl? Zo zorgen plaatsen op we samen voor gezonde en gelukkige inwoners!

Meer vragen over het Lokaal Sportakkoord? Of wil je samenwerken of weten wat jij kunt betekenen? Neem dan contact op met de regisseur sportstimulering: m.klijnstra@heerenveen.nl

Lokale clubondersteuner: Sybren Bouma Heb je hulp nodig bij het versterken van jouw sportvereniging? Of wil je weten wat we voor jouw sportvereniging kunnen betekenen? Neem dan contact op met de lokale clubondersteuner van de gemeente Heerenveen: Sybren Bouma (buurtsportcoach). Hij helpt je graag om samen verder te bouwen aan jouw sportvereniging! sybren@sportfryslan.nl

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | NOVEMBER 2023

Begroting 2024 De gemeenteraad heeft de Begroting 2024 vastgesteld. Deze plaat laat zien aan welke projecten de gemeente geld uitgeeft. Meer informatie staat op heerenveen.nl

THEMA - Sociale leefomgeving

THEMA - Economische leefomgeving

THEMA - Fysieke leefomgeving

THEMA - Mensen, middelen & bestuur

Volksgezondheid en veiligheid

Sport & cultuur

Aantrekkelijk vestigingsklimaat

Onderwijs

Mobiliteit

Wonen en woningbouw

Bestuur en organisatie

Dienstverlening

€ 7.087.000

€ 11.537.000

€ 1.587.000

€ 7.038.000

€ 10.122.000

€ 21.941.000

€ 3.155.000

€ 2.227.000

Welzijn en Maatschappelijke Ondersteuning

Jeugd

Werk en inkomen

Werkgelegenheid

Beheer en onderhoud van de openbare ruimte

Duurzaamheid

Vastgoed

Informatisering en automatisering

€ 23.699.000

€ 22.730.000

€ 36.226.000

€ 2.128.000

€ 21.796.000

€ 1.073.000

€ 2.669.000

€ 4.677.000

Overig € 3.246.000

Overig € 689.000

8.000 € 47.66

9.000 € 68.29

Van het Rijk Algemene uitkering

€ 120.141.000

OZB

€ 15.479.000

€ 21.547.000

Rioolheffing

€ 6.645.000

Afvalstoffen en reinigingsrechten € 6.212.000 Parkeerbelasting

€ 3.284.000

Leges

€ 2.350.000

Toeristenbelasting Overig

EN INKOMST vandaan?

TOTALE UITGAVEN € 218.085.000 Waar

Overig

€ 247.000 € 538.000

geven we het geld aan uit?

_ _

+ Reserves € 9.131.000

TOTALE INKOMSTEN € 221.914.000

Wist je dat...

... je van 11.00-20.00 uur kunt stemmen in Winkelcentrum de Greiden?

Laat ho ren wat jij belangrijk vindt!

Tweede Kamerverkiezingen woensdag 22 november

Informatie vind je op

Kijk voor al het gemeentenieuws op: www.heerenveen.nl

Gemeenteraad

€ 36.340.000

€ 34.755.000

Waar komt het geld

Overig € 25.443.000

1.000 € 38.17

7.000 € 63.94

Lokale heffingen

Bijstandsuitkeringen e.d.

€ 141.688.000

Overig € 9.015.000

of scan de qr-code

Burgemeester en wethouders

“Met wasbare luiers draag ik bij aan een schonere wereld voor onze kinderen.”

Bofkontjesregeling wasbare kinderluiers

Vanaf 1 januari 2024

€ 477,50*

Ontvang €500,- subsidie!

Kant & Klaartje Sneldrogend

€ 499,-*

Kant & Klaartje Bamboe

€ 669,-*

Kant & Klaartje Katoen

* Prijzen op basis van het prijspeil 2024 en na aftrek van de subsidie.

Waarom deze subsidieregeling?

Wat bespaar je met wasbare luiers?

Vanaf 1 januari a.s. kun je subsidie krijgen wanneer je gebruik maakt van wasbare luiers. Met deze regeling willen we de afvalberg verminderen.

Een kind verbruikt gemiddeld ongeveer 5.500 wegwerpluiers. Met het gebruik van wasbare luiers bespaar je in totaal al € 500,- aan afvalkosten**. Daarnaast bespaar je de aanschafkosten van wegwerpluiers, wat volgens het NIBUD ongeveer € 35,- per maand is.

Voor wie is de subsidie bedoeld? Woon je in de gemeente Heerenveen en is jouw kindje geboren op of na 1 januari 2022 en wil je graag de overstap maken van wegwerpluiers naar wasbare luiers? Dan kom je in aanmerking voor de subsidie. Ben je in verwachting of bevallen van een meerling? Dan kun je voor alle kindjes subsidie voor een luierpakket aanvragen.

Wat houdt de subsidie in? Je krijgt een subsidie van € 500,- bij aankoop van één van de drie complete pakketten uit de serie Kant & Klaartje van Kaatje Katoen zoals hierboven afgebeeld. Daarnaast kun je gratis gebruik maken van de service van het consulentennetwerk. In een persoonlijk gesprek, online of in het echt, kom je samen met een consulent van Kaatje Katoen tot de beste keuze voor jullie (aanstaande) gezin.

Hoe groot is de subsidiepot? De subsidiepot is beschikbaar vanaf 1 januari 2024 t/m 31 december 2025 en bedraagt € 35.000,-. Dit zijn 70 complete luierpakketten waar we gedurende de looptijd subsidie op geven. Let op, want op = op!

Wat zijn wasbare luiers? De moderne wasbare luier is net zo milieuvriendelijk als de ouderwetse katoenen luier van vroeger, maar dan met het gebruiksgemak van nu. Zo is de moderne wasbare luier voorgevormd, voorzien van een handige klittenbandsluiting en van mooi aansluitend elastiek bij rug en beentjes.

Kijk voor meer informatie op eenvooreengroener.nl/bofkontjes

** Uitgaande van een gemiddeld wegwerpgewicht van 250 gram per luier.

Wie is Kaatje Katoen? Kaatje Katoen is in 1992 begonnen met het promoten van katoenen luiers – vandaar hun naam – om afval te besparen. Ze hebben altijd in wasbare luiers en andere duurzame verzorgingsproducten geloofd, ook toen dat nog niet zo vanzelfsprekend was. Kaatje Katoen zorgt ervoor dat de wasbare luiers onder goede arbeidsomstandigheden worden gemaakt en gegarandeerd milieu- en gebruiksvriendelijk zijn zodat jij je daar niet druk om hoeft te maken. Alle luiers uit het katoenen pakket hebben het GOTS-keurmerk en het OEKO-TEX@STANDARD 100 keurmerk. Het GOTS-keurmerk waarborgt de ecologische katoen: vanuit het oogpunt van milieu het beste dat er verkrijgbaar is. OEKO-TEX Standard 100 is een gezondheidskeurmerk voor textiel dat getest is op stoffen die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid, bijvoorbeeld door allergische reacties.

Meer informatie? Regelmatig worden er informatiebijeenkomsten georganiseerd. Deze zijn vrijblijvend en bedoeld voor jou om te beoordelen of wasbare luiers bij jou en jouw kindje passen, en welk pakket voor jou de beste keuze is. Kijk op eenvooreengroener.nl/bofkontjes voor data en tijden. Ook vind je hier vanaf 1 januari a.s. het aanvraagformulier voor de subsidie.

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE HEERENVEEN | NOVEMBER 2023

Stichting doneert dankzij betalende klanten al 5000 maaltijden aan Voedselbank

Gezond, lekker én betaalbaar eten met De Buurtkok Extra afhaalpunten

Het liefst zouden ze bij De Buurtkok voor alle inwoners van de gemeente gezonde maaltijden maken. En misschien wel heel Friesland. Nu is dat in praktische zin niet haalbaar, maar duizend maaltijden per week moet wél lukken. Vijfhonderd voor betaalde klanten en vijfhonderd gedoneerde maaltijden voor minima. Lekker, biologisch eten en daarmee iets voor een ander betekenen. Wat wil een mens nog meer?

Wat De Buurtkok hier vooral voor nodig heeft? Op de eerste plaats natuurlijk betalende klanten. Maar ook extra afhaalpunten zijn welkom. Een buurthuis, winkel, sportkantine of bij particulieren thuis: zolang er een koelkast kan staan, is het mogelijk. Zo’n koelkast wordt op de eerste drie dagen van de week door De Buurtkok aangevuld, waarna de online-bestellers hun reeds betaalde maaltijd zelf komen ophalen.

Particulieren Nynke: “Een sportschool of verzorgingshuis is natuurlijk ideaal, want die is haast altijd open. Bovendien kunnen de bewoners van het verzorgingshuis er ook zelf eenvoudig gebruik van maken. Maar als inwoners van de buitendorpen iets voor ons willen betekenen kunnen we afspreken dat de maaltijden op gezette tijden worden opgehaald. Bijvoorbeeld tussen 17.00 en 19.00 uur. In ruil voor hun service krijgen ze dan wekelijks gratis een of twee gezonde maaltijden.”

Gezond eten toegankelijk maken voor iedereen, tegen een eerlijke prijs. Dat is de missie van De Buurtkok. Mensen die het kunnen missen, betalen wat meer - zo’n €8 per vers bereide maaltijd - en dragen daarmee bij aan gezond eten voor hen die minder te besteden hebben. ’Goed voor elkaar’, luidt de slogan niet voor niets. En niet onbelangrijk: De Buurtkok is een stichting zonder winstoogmerk. Ze werken met enkel vrijwilligers om de prijs van de maaltijden zo laag mogelijk te houden.

Honderd procent biologisch

Voedselbank Dat ze groeien, is een feit. De Buurtkok bestaat nu anderhalf jaar en bracht in het eerste half jaar zo’n duizend maaltijden naar de Voedselbank. Hier gaan de gedoneerde maaltijden naartoe, maar ook de maaltijden die niet bij de afhaalpunten worden verkocht of opgehaald. Het afgelopen jaar liep de teller echter rap op naar maar liefst vijfduizend maaltijden. Een vijfvoud van het halfjaar ervoor.

Nieuwe keuken Dit is mede te danken aan de verhuizing naar de Meander 11 bij Oudeschoot, precies op de grens tussen de woonwijk en het bedrijventerrein. De keuken is hier groter dan die van de vorige locatie, ze kunnen er met meer vrijwilligers tegelijk koken zonder elkaar in de weg te lopen. Op maandag, dinsdag en woensdag wordt er gekookt en een maaltijd is in de koelkast minimaal zes dagen houdbaar.

Sociale kantine Het liefst zouden ze alle dagen van de week achter de pannen staan, vertelt Simon

Etentjes

Vlnr initiatiefnemers Hanny Terpstra, Simon Dijkstra en Nynke Dijkstra

Dijkstra. Hij richtte De Buurtkok op met zijn vrouw Nynke Dijkstra, (chef)koks Hanny Terpstra en Paula Gualda. Dan zou namelijk ook de inpandige ‘sociale kantine’ altijd open kunnen zijn. “Mensen zijn hier welkom om gezellig een kop koffie met elkaar te drinken maar we willen hier in de toekomst ook bijeenkomsten organiseren. Bijvoorbeeld voor ouderen, met iemand die hen hier digitaal wegwijs maakt. Wij kunnen dan een gezonde maaltijd verzorgen, of een lunch. Het is een multifunctioneel pand dus er is van alles mogelijk”, vertelt Simon.

Zo organiseren ze er eind november ook de eerste editie van het ‘sociale etentje’ dat ze om de maand willen houden. De eerste genodigden zijn mensen met een kleine beurs van de zelfoogsttuin in Nieuwehorne, voor wie het normaal gesproken niet mogelijk is om uit eten te gaan. Zij kunnen zich aanmelden via Sociaal en Vitaal, een stichting die zich net als De Buurtkok inzet voor gezonder eten voor mensen onder de armoedegrens. Later komen ook andere sociale doelgroepen voor de sociale etentjes in aanmerking, zoals mensen die eenzaam zijn, vluchtelingen, vrijwilligers, mantelzorgers en kinderen.

En gezond is ook écht gezond, want De Buurtkok werkt tegenwoordig met honderd procent biologische producten, waarvan veel afkomstig uit de regio. “Dankzij samenwerkingen met De Streekboer en Boer en Chef - die producten rechtstreeks van de boeren afnemen, halen we onze ingrediënten lokaal, bereiden we die lokaal én verspreiden we ze lokaal”, aldus een enthousiaste chefkok Hanny. Op dit moment bereidt ze met Paula en de vrijwilligers 350 maaltijden per week. Dat aantal mag omhoog, want ook zonder winstoogmerk is het belangrijk om als stichting financieel gezond te blijven.

Samenwerken of doneren Voor samenwerkingen met leveranciers en andere bedrijven die graag maatschappelijk verantwoord ondernemen staan ze altijd open en ook voor vrijwilligers die iets voor de medemens willen betekenen is altijd plek: neem hiervoor contact op met Simon via simon@debuurtkok.nl. Een maaltijd doneren zonder er zelf één over te nemen kan overigens ook, hiervoor kunt u op de website terecht: debuurtkok.nl.

“We hebben er echt zin in. De vrijwilligers zullen onze gasten serveren maar eten ook zelf mee. Het wordt vast een heel gezellig gebeuren. Net als het kerstdiner dat we vorig jaar organiseerden”, voorspelt Simon. Hij zou dit het liefst nog veel vaker doen.

Actueel in Heerenveen | informatiebijlage van gemeente Heerenveen | november 2023 verschijnt huis-aan-huis als bijlage van maandblad GrootHeerenveen. Redactie: communicatie gemeente Heerenveen, Postbus 15000, 8440 GA Heerenveen, telefoon 14 0513 E-mail: gemeente@heerenveen.nl | Tekst: gemeente Heerenveen

Kijk voor al het gemeentenieuws op: www.heerenveen.nl

Met de BIGGREEN voorkom je kalkaanslag en geniet je van geﬁlterd drinkwater! 20 cm diameter

De Big Green is een simpele, maar effectieve manier ZOUTVRIJE KALKPREVENTIE van kalkpreventie waarbij PLUS+ mineralen zoals calcium en magnesium in het water blijven. Iets wat bij een traditionele ontharder niet het geval is. Hierdoor blijft de smaak van het gefilterde water gelijk terwijl de effectiviteit gelijk is aan een ontharder. De Big Green gebruikt geen zout, stroom of chemicaliën.

Herenwal 64 8441 BB Heerenveen Tel. (0513) 65 18 03 www.jamazonwering.nl info@jamazonwering.nl

Tijd voor een nieuwe garagedeur! 46 cm

BIGGREEN VANAF

€ 765,-

www.big-green.nl Info 0299-321188

Complete installatie gratis

Bestel je nu een Novoferm sectionaaldeur, dan is de complete installatie gratis. Dit betekent het demonteren en afvoeren van de oude garagedeur én de montage van de nieuwe sectionaaldeur. Monteren doen we snel: het duurt niet langer dan één werkdag.

1 september t/m 31 december 2023 Vraag naar de voorwaarden

Interesse in een geïsoleerde sectionaaldeur? Profiteer dan nu.

sthuis un

l ge

Vl De eu

SCAN VOOR MEER INFO

• Binnen zonwering • Terrasschermen • Uitvalschermen • Screens • Markiezen • Horeca markiezen • Terrasoverkappingen • Serrezonwering • Rolluiken • Stalen rolluiken-hekken • Parasols

MESSIAH G.F. Handel

sopraan Wendy Roobol alt Netty Otter tenor Falco van Loon bas Henk Neven barok-ensemble Eik en Linde

muzikale leiding: Pauli Yap

zondag 17 december 2023

locatie Trinitas Heerenveen aanvang 15:00 uur

voorverkoop via Boekhandel Binnert Overdiep en via de website € 32,50 aan de zaal € 35,00 toegang inclusief pauzedrankje

www.toonkunstkoorheerenveen.nl

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

#FACETOFACE NYNKE DE NAS fotografie MUSTAFA GUMUSSU tekst ANNEMARIE OVERBEEK

“NU WEET IK DAT ER ECHT DINGEN KUNNEN VERANDEREN ALS JE ER WAT VAN ZEGT” De achttienjarige Nynke de Nas uit Akkrum vindt er wat van én regelt het. Eigenschappen die haar, op haar veertiende, onder andere een plekje in de jeugdraad van de KNVB opleveren. Drie jaar lang praat ze mee over jeugd en voetbal. Voor Nynke niks bijzonders. Anderen denken daar anders over. Haar lidmaatschap van de jeugdraad is niet de enige rol die ze pakt met haar duidelijke kijk op de wereld. Wat drijft Nynke om dit, op haar leeftijd, te doen en wat heeft ze daarmee (al) bereikt?

Nynke de Nas had wel eerder willen voetballen, maar begon pas in groep zes, vertelt ze. “Ik vond het echt een leuke sport, maar hier in het dorp was geen meidenteam. Tot ik er, samen met mijn beste vriendinnetje van toen, eentje op ging zetten. We hadden een schoolvoetbaltoernooi en dat was zó leuk! We waren tweede geworden en alle meiden uit de klas waren enthousiast. Mijn vriendinnetje en ik hebben toen samen met onze vaders flyers gemaakt. Via onze vaders hadden we met V.V. Akkrum een training georganiseerd. Uit die actie is een heel team ontstaan en uiteindelijk nog een tweede meidenteam. We hadden een groep meiden van ongeveer dezelfde leeftijd én we hadden een trainer, dus vanaf die tijd hebben we lekker kunnen voetballen.”

ALTIJD VOL IDEEËN Een paar jaar na haar initiatief om het meidenvoetbal op de kaart te zetten in Akkrum kwam de oproep voor de jeugdraad van de KNVB voorbij. “Ik kwam terug van een wedstrijd, toen mijn vader zei: ‘Wat ik nú in mijn mail heb? Een nieuwsbrief van de KNVB over een selectiedag voor de jeugdraad van de KNVB. Dat is écht wat voor jou! Jij hebt altijd ideeën, dit vind je leuk.’ Ik dacht toen: ‘Ik ben inderdaad best kritisch, heb altijd overal een mening over’. Ook met voetbal heb ik vaak het idee dat er dingen beter kunnen en ik hou van de sport. In die zin dus een goede combinatie, maar tegelijkertijd vind ik dit soort dingen ook heel spannend en ik dacht: ‘Weet ik nou echt wel zoveel van voetbal?’ Als meisje heb ik toch het idee, ‘ik ben niet groot geworden met voetbal, zoals sommigen groot worden met voetballen op het veldje in de buurt,’ want als meisje mocht je toch niet meedoen. Dus meepraten over voetbal op landelijk niveau? Maar uiteindelijk heb ik toch geschreven én mocht ik langskomen.”

LUISTEREN ÉN PRESENTEREN De opdracht was in tweehonderd woorden vertellen wat je zou doen als je voor één dag directeur van de KNVB was. Nynke: “Ik zou dan zorgen voor betere trainingsattributen. Met name voor de kleinere clubs, want dat was iets wat ik bij onze vereniging miste. En ik zou meer activiteiten en sporttoernooien willen organiseren voor meiden, maar ook voor jeugd in achterstandswijken en asielzoekers.” Nadat ze de brief had gestuurd werd Nynke uitgenodigd in Zeist. Daar begon het met een training. “Niet om te kijken hoe goed je kon voetballen,” legt Nynke uit, “maar zodat ze konden zien hoe goed je in teamverband kan werken.” Daarna behandelden ze een casus die ze uiteindelijk gingen presenteren. Of beter: die Nynke ging presenteren. “Na twee weken werd ik gebeld, dat ik was uitgekozen. Dat had ik echt nooit gedacht. Iedereen had zulke goede ideeën en ik ben op zo’n moment toch ook wel wat stil.” In die stille kant zag de KNVB iemand die goed kan luisteren. “Én,” zegt Nynke , “na het behandelen van de casus moesten we ons idee pitchen. Die presentatie heb ik toen bijna helemaal alleen gegeven en dat vonden ze blijkbaar heel goed.” Luisteren én presenteren zijn kwaliteiten die ze, in de drie jaar jeugdraad die volgen, inzet. Nynke: “In de jeugdraad was ik niet op de voorgrond, maar luisterde ik, werkte ik de ideeën rustig uit en presenteerde ik wat we hadden bedacht.”

DENKEN IN MOGELIJKHEDEN “Het gaafste wat we hebben gedaan, was in coronatijd”, vertelt ze. “Toen hebben we veel met de landelijke politiek gedaan. Op een gegeven moment mocht je niet meer sporten en dat was voor ons echt

wel een ding. Toen hebben we een brief geschreven met de vraag of het misschien mogelijk was om binnen de verenigingen en op fietsafstand wedstrijden te organiseren voor jeugd. Daar hebben we een Teamsgesprek over gehad met Tamara van Ark, de toenmalige minister voor Medische Zorg en Sport. Al snel werden onze voorstellen werkelijkheid. Daar hebben we met elkaar op landelijk niveau iets heel moois bereikt.” De jeugdraad werd altijd erg serieus genomen binnen de KNVB, volgens Nynke. “We werden heel erg gewaardeerd en er werd naar ons geluisterd. Op een gegeven moment kwamen er nieuwe spelregels en ze vroegen ons om te beoordelen of dat ook iets zou zijn voor de jeugd. Zo had je bijvoorbeeld de hockeycorner; dit wilden ze ook bij voetbal doen. Daarvan hebben wij gezegd: ‘Dat lijkt ons niet echt wat voor voetbal.’ Wij hebben dit goed beargumenteerd; ze zagen daardoor in waarom het ons geen goed idee leek en het is er niet doorgekomen. Als jeugdraad geef je niet de doorslag, je geeft advies. Maar dit advies volgden ze vaak wel op.”

ONDERWIJS EN SPORT Het zijn niet alleen de landelijke of bond gerelateerde vraagstukken die aan de orde komen. Nynke heeft ook persoonlijke punten die ze onder de aandacht heeft kunnen brengen. “Vlak voor de verkiezingen hadden we een debat met Tweede Kamerleden. Tijdens het debat was mijn onderdeel ‘onderwijs en sport’. Dat vind ik heel belangrijk. Ik denk dat er een hoop anders kan. Sporten vind ik bijvoorbeeld heel leuk, maar ik vond gym op school nóóit leuk. Dan moest ik verspringen. Ik heb best korte benen, dus echt ver kom ik niet. Dan krijg je net een zesje, terwijl ik voor mijn doen misschien wel heel ver gesprongen heb. Heel erg gericht op de prestatie, dus.

heerenveen

En het aanbod is heel erg hetzelfde. Terwijl ik denk: ‘Op school kan je juist ontdekken welke sport er bij je past. Dat ontdek je niet als je alleen maar aan het softballen en speerwerpen bent.” Onderwijs en sport blijven belangrijke thema’s voor Nynke de Nas. Op dit moment doet ze de hbo-opleiding Pedagogisch Management. In de toekomst ziet ze zichzelf als directrice van een basisschool. Nynke: “Ik vind dat er in het onderwijssysteem wel wat veranderingen plaats mogen vinden en dan met name met betrekking tot de sport. Ik denk dat als je zelf directrice bent, je aanpassingen kan doen op je eigen school en ik op die manier veranderingen kan doorvoeren binnen het systeem.”

EIGEN REGIE Nynke heeft oog voor de mensen om zich heen en regelt wat voor haar belangrijk is. Niet alleen als het over sport gaat. “Toen ik in groep acht zat werd onze meester vijftig. Om dit met de klas te kunnen vieren heb ik samen met een vriendje bij Jumpverhuur in Akkrum een paar middagen schoongemaakt. In ruil daarvoor mochten we een Abraham pop huren voor een dag. En met de Poiesz hadden we geregeld dat we voor een bepaald bedrag gratis boodschappen kregen. Zo hadden we een feestmiddag georganiseerd voor onze meester.” Of toen Nynke op de middelbare school zat en er in vijf havo achter kwam dat ze helemaal geen jaarboek zouden krijgen. Nynke: “Dat vond ik wel bijzonder, dat hoort er in mijn ogen bij. Toen heb ik het zelf opgepakt met een paar vrienden. Als ik eenmaal met een project bezig ben, vind ik het heel leuk om te doen. Dat was ook zo met de meidendag die ik in september organiseerde voor V.V. Akkrum. Ik had contact met SC Heerenveen om een clinic door selectiespeelsters te regelen, maakte posters die ik in het dorp kon ophangen en deelde het evenement op social media. Uiteindelijk kwamen er dertig meiden. Het was echt een succes en ik hoop dat het nieuwe leden oplevert voor V.V. Akkrum.”

KRACHTIG Nynke voelt zich nog betrokken bij de vereniging en het meidenvoetbal, maar voetbalt zelf, sinds kort, niet meer. Wel kijkt ze terug op een voetbaljeugd die haar veel gebracht heeft. Gedreven vanuit haar eigen ideaal bereikte ze persoonlijke doelen en zette ze haar krachtige eigenschappen in voor het belang van anderen. “Iets wat ik geleerd heb is dat je mening er echt toe doet”, besluit ze. “Ik heb wel een duidelijke mening, maar kan ook denken: ‘Wat voegt mijn mening nou toe?’ Nu weet ik dat er echt dingen kunnen veranderen als je er wat van zegt. En persoonlijk heeft deel uitmaken van de jeugdraad me meer zelfvertrouwen gegeven. Daar werden mijn kwaliteiten gezien.”

r.frl

Meer info op visse

BINNENKORT VERBOUWEN?

Bij Visser huurt u eenvoudig en snel een afvalcontainer!

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

heerenveen

TEKST EN BEELD WIM WALDA

HABTAMU DE HOOP

“Aan dromen heb je niets als je wakker ligt omdat je de rekeningen niet kunt betalen” Habtamu de Hoop; 25 jaar; geboren in Addis Abeba, de hoofdstad van Ethiopië, en daar in een café te vondeling gelegd; met veel geluk opgenomen in een weeshuis; geadopteerd door Emke en Tineke de Hoop; opgegroeid als boerenzoon op de ‘pleats’ van de familie De Hoop in Wommels; jongste raadslid van de gemeente Súdwest-Fryslân en sinds ruim twee jaar parlementariër voor de PvdA in de Tweede Kamer. Op zich al een curriculum dat op zijn minst opmerkelijk mag worden genoemd. Reden genoeg voor ons om deze jonge, gedreven politicus eens ‘door te zagen’ over zijn denkbeelden, zijn wapenfeiten en zijn motivatie voor de landelijke politiek. hoeveel geluk ik had gehad, vielen de schellen mij van de ogen. Ik koos voor de politiek omdat ik daar dingen voor de gemeenschap voor elkaar kon krijgen en ging bestuurskunde studeren aan de Thorbecke Academie in Leeuwarden.”

“Ik ben opgegroeid in Wommels, waar ik een heerlijke jeugd heb gehad. Alles kon en mocht. De gebruikelijk kwajongensstreken maakten daar deel van uit, net als sporten; kaatsen en voetballen. Na de havo op de RSG in Sneek ben ik journalistiek gaan studeren. Ik was gecharmeerd van televisie, meer dan van de schrijvende pers, omdat in mijn optiek tv dynamischer is dan het schrijven van artikelen.”

EN NU SINDS TWEE JAAR IN DE TWEEDE KAMER “Ja, dat ging veel sneller dan ik had gedacht. Ik werd gepolst door de scoutingscommissie van de PvdA hoe ik over de landelijke politiek dacht. Wat volgde was een uitgebreid sollicitatietraject. Ze nemen die procedure heel serieus; daar kom je niet zomaar tussen. Blijkbaar verliep dat goed want ik kwam in 2021 op de negende plaats van de kieslijst en op het randje voor de PvdA in de Kamer.

KLOKHUIS “Via via hoorde ik dat er een vacature was bij het tv-programma Het Klokhuis, een educatief jeugdprogramma. Niet geschoten is altijd mis, dus ik schreef een sollicitatiebrief. Om een lang verhaal kort te maken: ik werd in 2017 na een screentest uit 1.400 kandidaten gekozen tot de toekomstige Klokhuis presentator, waarmee tevens na drie maanden al mijn studie journalistiek ten einde kwam. Ik zat toen in een luxe positie omdat ik in diezelfde periode door de PvdA afdeling Súdwest-Fryslân werd gevraagd om mij verkiesbaar te stellen voor de gemeenteraad van SWF. Waarom PvdA? Ik vind dat iedereen de mogelijkheid moet hebben om zijn droom waar te maken, of het nu gaat om de beste timmerman of de beste advocaat te worden, dat maakt niet uit. Maar als je ’s nacht niet kunt slapen omdat je rekeningen niet kunt betalen, dan komt er van dromen weinig terecht. De visie van de PvdA over solidariteit en omdenken sluit het beste aan bij mijn denkbeelden.”

“DE SCHELLEN VIELEN MIJ VAN DE OGEN” “In 2019 maakte ik met mijn ouders en broertje een reis naar mijn geboortegrond Ethiopië. Ik dacht in die periode vaak na over mijn toekomst. Wilde ik mijn persoonlijke geluk najagen als televisiepresentator of wilde ik mijn capaciteiten inzetten om ook anderen te helpen. Toen ik een bezoek bracht aan het weeshuis dat mij had opgenomen en mij realiseerde

“Naast het fractiewerk besteed ik veel aandacht aan werkbezoeken en gesprekken met jongeren over onderwerpen als vrijheid, democratie, durven en kunnen dromen en waarom stemmen belangrijk is. Zaterdag is het tijd om het hoofd leeg te maken, een lekkere pot te voetballen en daarna een biertje te drinken met de maten. En op zondag heb ik de Eredivisie op de achtergrond en lees ik alle stukken door voor de komende week. Druk, maar een fantastische baan.”

“HET WORDEN SPANNENDE VERKIEZINGEN”

Ik draai niet om de hete brei heen en vertel in laagdrempelige taal hoe ik over dingen denk”

“Nederlanders zijn het niet over veel dingen met elkaar eens, maar wel over de aankomende verkiezingen; die worden heel spannend. Na twaalf jaar Rutte breekt de tijd aan voor een nieuwe vorm van politiek bedrijven. Waarbij het gaat om visie, welke kant moeten we op met dit land? Ik maak deel uit van een partij die bereid is om ook onderwerpen die minder populair zijn aan te pakken, die keuzes durft te maken. En dat sluit naadloos aan bij mij als persoon.”

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

heerenveen

TEKST EN BEELD ALIE RUSCH

OUD-LEERLINGEN VAN OSG SEVENWOLDEN ONDERZOEKEN ‘BETEKENISVOL OUDER WORDEN’

De Nationale Denktank werkt aan oplossingen Nederlanders worden ouder, de samenleving vergrijst. Voor de ouderenzorg betekent dat een extra druk en voor de economie een groeiend probleem. En voor de ouderen zelf kan het een aansporing zijn om die ‘extra levensjaren’ betekenisvol in te richten. De Nationale Denktank pakt dit thema op en werkt concrete oplossingen uit. Julia Wedema (24, International Business & Strategic Management) en Jan Bosma, (23, wis- en natuurkunde) doen dit jaar mee aan die Nationale Denktank. Ze kennen elkaar nog van OSG Sevenwolden in Heerenveen. Aanvankelijk zag Julia noch Jan het thema ‘betekenisvol ouder worden’ zitten, maar bij nader inzien leek het hen tóch wel een interessant en relevant thema. Het raakt immers de hele samenleving en alle leeftijden. Ze solliciteerden op de tijdelijke baan bij de Nationale Denktank en kwamen in de selectie terecht.

ONDERZOEK NAAR MOBILITEIT Jan Bosma: “Met maximaal een jaar werkervaring kijk je nog fris naar de dingen. Dat gaan we fulltime doen tot half december, onbetaald. Nog niet gehinderd door kennis van zaken, zeg maar.” Julia Wedema vult aan: “Denktankers komen uit diverse studieachtergronden. Ieder ziet de problematiek weer anders en helpt mee informatie te verzamelen en te analyseren. Binnenkort sluiten we die fase af met een rapport, te vinden op onze website. In december komen we met meer oplossingen. Misschien in de vorm van een campagne, een start-up of een beleidsvoorstel.” Om de vinger achter het thema te krijgen, gaan de jonge wetenschappers zelf op pad of worden ze ‘geplugd’. Zo woonden Julia en Jan een bijeenkomst in Goes bij over mobiliteit, die de Nationale Bond voor Ouderen had georganiseerd. Jan: “Daar waren senioren, de ervaringsdeskundigen, zelf aan het woord. Daaruit is onderzoek voor marktonderzoeksbureau Motivaction geformuleerd onder ruim twaalfhonderd mensen uit heel Nederland. Daar komen veel nuances uit. Dat ouderen in de stad bijvoorbeeld hoge eisen stellen aan het vervoersnetwerk, terwijl ouderen in de regio uitgaan van beperkte buslijnen en vervoer per eigen auto.”

OUDERDOM IS: EINDE VAN DE GROEI? Julia vervolgt: “Deze zomer kregen we ook college van experts. Een

BOVEN: Jan Bosma (rechts) luistert naar een oudere ervaringsdeskundige. LINKS: Julia Wedema en Jan Bosma: “In de Nationale Denktank maak je een professionele en persoonlijke ontwikkeling door.”

hoogleraar verklaarde vanuit evolutionair standpunt waarom foto’s van lachende kinderen het beter doen dan foto’s van lachende ouderen. Interessante conclusie: groei en verbetering scoren. Ze zijn in ons systeem verankerd, de overtreffende trap is einddoel. Dat geldt voor opleiding, inkomen, wonen en tja, ouderdom betekent vaak het einde van die groei. Stilstand dus. Nou, dat hoeft niet, juist dat is voer voor de Denktank.”

DÉ OUDERE BESTAAT NIET Thema-partners maken altijd deel uit van de Denktank en anno 2023 zijn dat SZW (ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid), het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen), Woonzorg Nederland en Transvision. Jan: “Wij hebben uiteindelijk besloten

ons te richten op de deelthema’s zingeving, voorbereiden op ouder worden, arbeidsmarktparticipatie en een gepaste leefomgeving. Daar kunnen we waarschijnlijk de meeste impact maken!” Jan noemt diversiteit onder ouderen erg belangrijk en plaatst een kanttekening: “Dé oudere bestaat niet! Je moet zó oppassen dat je ouderen niet over een kam scheert. Percentages slaan de di-

versiteit weer plat. Zo gaan negen van de tien Marokkaanse ouders ervan uit dat ze later bij hun kroost inwonen, terwijl negen van de tien ouders van Nederlandse herkomst daar juist níét van uitgaan.”

IDENTITEITSVERLIES Voorbereiden op ouder worden “gaat alle kanten uit”, menen beiden: “Dat varieert van ‘liever niet aan denken’ en ‘ik ben nog niet oud’ tot toekomstbestendig wonen, een levenstestament opstellen en mantelzorg of uitvaart bespreken met de familie.” Waar zingeving doorgaans bestaat uit werk, gezin en hobby is voor ouderen van nu een reset nodig, menen ze. “Vorige generaties haalden hun eigenwaarde nog uit de rol van kostwinner of huisvrouw, de huidige generatie lijdt vaak identiteitsverlies bij pensionering of als de kinderen uitvliegen.” Vrijwilligerswerk wordt als wonder-

De Nationale Denktank De Nationale Denktank stort zich al achttien jaar op maatschappelijke problemen. Twintig pas afgestudeerden zoeken samen met ‘thema-partners’ gedurende vier maanden naar concrete oplossingen voor die problemen. Doorgaans de helft ervan wordt in praktijk gebracht.

middel tegen eenzaamheid gezien; Julia en Jan weten dat vrijwilligerswerk juist senioren zingeving aan het bestaan biedt. Julia verdiepte zich in de arbeidsmarktparticipatie door ouderen en pakt de cijfers erbij. “De laatste tien jaar is het aantal 60+’ers met een eigen onderneming verdubbeld tot 360.000. Daarnaast werken steeds meer AOW-gerechtigden door. En oudere werknemers die worden geconfronteerd met demotie (het takenpakket verlichten, bijvoorbeeld voorafgaande aan pensionering – red.) willen toch hun inkomen behouden.”

SANDWICH-GENERATIE Julia benoemt tot slot de ‘sandwich-generatie’ om de huidige druk op de samenleving en de economie nog eens te benadrukken. “Mensen uit de huidige sandwich-generatie beginnen vaak later met een gezin starten en worden overvraagd door én opgroeiende kinderen én ouders die mantelzorg behoeven. Daarnaast kan de jongste generatie in de toekomst de voorzieningen voor een toenemend aantal senioren nauwelijks opbrengen. Deze ontwikkelingen stemmen somber, zeker ook met de huidige arbeidsmarktkrapte.”

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

“

Ik woe trochgean yn’e geast fan Piet, mar net as Piet. Dat woe ik net. ‘k Woe mysels bliuwe.”

heerenveen

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO JOHAN BROUWER

WAARMAN JAN JONKMAN:

“At wij yn Eagmaryp Douwe Egberts rûkten, dan kaam der reinwetter!” “Ik kom út in boerefamylje en dy libbe mei it waar, krekt as de âlde skippers. Us mem brûkte in soad âlde waarspreuken, dy’t je sadwaande ek ferklearje koene. Ik bin in praktykman at it oer it waar giet”, zegt Jan Jonkman (68) uit Akmarijp. Sinds het overlijden van Nederlands bekendste weerman Piet Paulusma is Jonkman degene die zijn opvolger mag zijn. Nee, niet zijn vervanger: “Want Piet wie únyk, dy is net te ferfangen en dat ha’k ek noait wollen.” Een portret van Jan Jonkman.

Prachtige luchten hangen er boven de landerijen rond Akmarijp als we Jan Jonkman bezoeken. Voordat we het gesprek starten schenkt hij koffie in en vraagt of we ook iets voor bij de koffie hebben meegenomen. Nee dus. Jan lacht, hij heeft humor, dat moge duidelijk zijn. Even later heeft de weerman Omrop Fryslân aan de telefoon, “Efkes it koarte waarberjocht fan healwei âlven dwaan, samar klear.”

OPVOLGING PIET PAULUSMA

Als Piet Paulusma op donderdag 17 maart 2022 zijn laatste weerbericht voor de microfoon van Omrop Fryslân voorleest, weet nog maar een kleine groep dat de bekende weerman ernstig ziek is. Op 20 maart 2022 overlijdt Paulusma. Jan Jonkman was een van de intimi die op de hoogte was van Piet zijn ziekte. “Dat Piet slim siik wie, mocht net oer praten wurde en Omrop Fryslân koe sadwaande ek net op syk nei in ferfanger. Piet belle mij dy freeds mei it fersyk of ik him waarnimme woe, sadat hij efkes in pear dagen kalmoan dwaan koe. Earder hie ik Piet ek alris ferfongen at der wat wie, dat wie al sa’n tsien jier lyn. En dêrnei barde dat faker. Dat Piet sa gau ferstjerre soe wie foar mij ek hiel hommels. Nei de begraffenis kamen einredakteur Sybren Terpstra en haadredakteur Ingrid Spijkers by mij om te freegjen of ik it presentearjen fan it waarberjocht earst trochdwaan woe. Ik die it earst noch mei Hessel Kerkhof, hij wie de âld-sparringpartner fan Piet. Hessel wie de man fan’e technyske details en hij koe mij mei ‘raad en daad’ bijstean. Nei in wike kaam der op’e nij in delegaasje fan’e Omrop en frege mij om foarearst mar troch te gean. Der wie fierder ek

‘niks’. Ik fielde mij skatplichtich of miskyn wol moreel ferplichte oan Piet om ‘ja’ te sizzen. Ik koe ek gjin reden betinke om it net te dwaan. Ik woe trochgean yn’e geast fan Piet, mar net as Piet. Dat woe ik net. ‘k Woe mysels bliuwe, mar net mear mei in waarburo begjinne. Gelokkich is der in klup, ‘Weerexperts’, dy’t in soad lokale omroppen helpt. Letter is Tjitske Wiebenga der bijkommen. Om it fulltime allinne te dwaan woe ik net.”

WAAR KOMT DE FASCINATIE VOOR HET WEER VANDAAN? Het begon allemaal in 1984. Een markant stel Jousters, bekend onder de naam ‘Vriendenclub de Vlecke’, organiseerde allerlei activiteiten in Joure om zo aandacht te vragen voor hun radiozender. De acties hadden een ludiek karakter: van paaseieren zoeken in het park tot het NK Klunen midden in de zomer. Heel bekend werd het organiseren van het WK Solexracen. In 1984 kreeg de winnaar van dat WK een ballonvaart aangeboden. Naast de winnaar en de burgemeester stapten ook twee leden van de Vriendenclub in het mandje bij piloot Henk Brink. Na de landing dronk het gezelschap nog wat in een kroeg in Bantega. Op een gegeven moment vroeg Brink of het organiseren van een ‘Ballonfiësta’ niet iets was voor de vriendenclub.

LAPPEN “No dat woene wij wol”, gaat Jan Jonkman verder. “We stjoerden wat brieven rûn en dêr kamen wol fyftich reaksjes op. Om in lang ferhaal koart te hâlden, yn 1986 organisearren wij de allerearste edysje fan de Fryske Ballonfeesten. De ballonfarders kamen út hiel Europa.” De volgende stap was het aanschaffen van een eigen Jouster ballon. Ze lapten met elkaar en de ballon met de Fries vlag werd gekocht.

ris ferfange moast.” Sonnema werd de eerste sponsor. Pas na de aanschaf kwam de club vrienden er achter dat er ook een brevet nodig was om te mogen ballonvaren. “Sa moasten wij nei in meteorolooch yn Hoofddorp dêr’t we ien kear yn’e fjirtjin dagen nei ta gongen om dêr bijspikere te wurden oer it waar. Dat wie bij Tijmen de Boer. As boer hie ik al belangstelling foar it waar. Ik rekke hieltyd mear fassineare”, vertelt Jonkman, die er meteen aan toevoegt dat hij altijd al ‘mei it waar dwaande wie’.

DOUWE EGBERTS RÛKE “Sjoch, at wij hjir yn Eagmaryp DE rûkten, dan koest de klok der op gelyk sette dat der reinwetter komme soe. Letter waard it sa dat ik befêstige wurde troch de waarkaarten en oarsom. Ik hie noch hielendal gjin ferstân fan lijntsjes op waarkaarten. Ik kaam fia de ballonfeesten yn kontakt mei meteorologen en sa krige ik de finesses wat te pakken en dat waard troch de komst fan kompjoeters nochris mear. Ik slurpte al dy ynformaasje op trochdat ik it ‘leuk’ fûn.”

NET MEI MYN KOP OP IT SKERM Nu ongeveer tien jaar geleden kreeg Jan Jonkman een telefoontje van Piet Paulusma; hij zocht voor een weekje een vervanger. Jonkman wilde er wel even over nadenken of hij ‘ja’ zou zeggen op het verzoek. “Ik ha doe sein ik doch it, mar net op tv, sa’t Piet ek woe. Ik woe net mei myn kop op it skerm, stel dy foar dat it mij net goed slagje soe. Ik woe net herkend wurde as de mislukte waarman at ik troch de Jouster Midstrjitte rinne soe.” Volgens Jonkman ging het wel, maar echt super enthousiast was hij nog niet over zijn vuurdoop. “Der stie in ferskuorrend soad spanning op. Ik wie noch noait op’e radio west. Sa stadichoan slagge it wol. Ik krige in wike training bij de Omrop, foardat ik Piet wer

ADVISEUR Ondertussen is Jan Jonkman anderhalf jaar verder en is hij de afgelopen zomer al door verschillende organisaties gevraagd om als weeradviseur op te treden. Zo was hij deze zomer te gast bij het palaver van de SKS, de KWS (‘Snitswike’) en ook de PC in Franeker maakte gebruik van zijn weerkundige diensten. Op een begrijpelijke manier uitleggen wat het weer ‘doet’.

KATTEPISDAGEN “Yn it earst ha ik dat bewust net wollen, neam it piëteit foar Piet Paulusma. Ik kin goed mei de famylje, Lume, de twallingbroer fan Piet is in freon fan mij. At ik op soksoarte fan bijienkomsten bin, wol ik it simpel hâlde. Efkes tuskentroch. Witsto wol wat de Kattepisdagen binne? No, dat binne de trije dagen nei de Hûnsdagen, dan mizert it noch wat. Soksoarte dingen hearde ik al fan ús mem. Prachtich, dy âlde folkswaarkunde.” Voor Jan Jonkman is er sinds hij het weer voor Omrop Fryslân ‘docht’ niet veel veranderd, vindt hij. Mensen die nu ineens iets van hem moeten, heeft hij niets mee. Hij noemt zijn familie (“Ik ha in lat-relaasje en bin heit fan fiif bern, wêrfan’t ien soan spitigernôch ferstoarn is”) en vrienden het belangrijkste. Hij moet niets hebben van dikdoenerij. Als Jan het weerbericht moet verzorgen zit hij ’s morgens om 06.30 uur al voor de microfoon. “Mar dernei krûp ik der noch wol wer even op, hear!”

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

TEKST GEA DE JONG-OUD // BEELD AANGELEVERD

“Surinamers doen alles voor hun nationale elftal. Contracten of geld, het zijn geen issues.”

HARMEN KUPERUS IS KEEPERSTRAINER VAN HET SURINAAMS ELFTAL

“ Er is nog veel winst te behalen met een andere manier van trainen” Het kan zomaar zijn dat er na Andries Noppert (2022 Qatar) weer iemand uit Friesland naar het WK voetbal gaat. Harmen Kuperus uit Sint Nicolaasga is keeperstrainer van het Surinaams elftal van bondscoach Aron Winter. “Na twaalf jaar voor een club te hebben gewerkt, is dit een mooie nieuwe job voor mij. We werken aan een prachtig doel. Suriname maakt echt kans om zich te kwalificeren voor het eindtoernooi in2026”, zegt de oud-keeperstrainer van sc Heerenveen.

armen Kuperus was keeperstrainer bij sc Heerenveen, KV Mechelen, OH Leuven, Go Ahead Eagles, Fortuna Sittard en FC Groningen. “In de tijd dat ik zelf keeper

was, kwam al naar voren dat de trainersrol mij uitstekend lag. Ik zat veel op de bank, was meestal tweede keeper. Die rol paste goed bij mij. Eigenlijk te goed want ik beleefde veel plezier aan het verbeteren van de eerste keeper. Keepers gingen vaak beter presteren als ik de reservekeeper was.”

hij uit. Mede daardoor heeft hij een duidelijke visie ontwikkeld voor wat betreft de ideale keeperstraining. “Deze training heeft veel structuur en daarbij veel afwisseling. Het mag niet saai worden. Plezier hebben op de training is het allerbelangrijkst, want dan kunnen spelers pas echt presteren.”

TRAINEN MET PLEZIER

‘KEEPERS ZIJN INDIVIDUEN’

Naast de ervaring in het betaald voetbal heeft Kuperus ook veel geleerd van de tijd dat hij met plaatsgenoot Niek van der Werf trainer was bij amateurclubs. “Zo heb ik veel ervaring op kunnen doen in het trainen van het hele team”, legt

Keepers zijn individuen binnen een elftal. Toch is samen trainen met de andere spelers in de ogen van Kuperus heel belangrijk: “In het begin van de week traint een keeper bijvoorbeeld 80% van de tijd individueel en 20% met

het team. In het midden van de week kan dit naar 60% zelf en 40% samen met het elftal en aan het eind van de week, met de wedstrijd in zicht, kan deze verhouding naar 30/70%. Het is voor een keeper belangrijk om goed te wennen aan de verdedigers. Er moeten afspraken worden gemaakt. Waar staan de spelers bij een corner of een vrije bal van de tegenstander? Je kunt beginnen met het trainen van de keeper en de verdediging. Vervolgens kun je dit uitbreiden tot zeven spelers en daarna met het hele elftal. Hier is in Nederland veel te weinig aandacht voor. Er is nog veel winst te behalen met een andere manier van trai-

heerenveen

Harmen Kuperus geeft training op het strand: “Ik kom op plaatsen waar ik anders niet zo snel zou zijn gekomen, zoals Grenada. Wat is het daar prachtig. Wittere stranden heb ik nog niet gezien.”

nen, gericht op de samenwerking tussen keeper en verdedigers. Maar mijn ervaring is dat je hard moet vechten om hier tijd voor te krijgen. Tijdens mijn periode als keeperstrainer heb ik veel oefenstof ontwikkeld en uitgewerkt. Ik ben betrokken bij VTON, een platform met een compleet jeugdopleidingscurriculum, opgezet door onder anderen de Jouster oud-keeper Richard Elsinga.” VTON staat voor Voetbal Technische Ontwikkeling Nederland; omdat het programma ook naar het buitenland gaat, is het nu zelfs feeton geworden. Met meer dan 350 aangesloten amateurverenigingen en 12.000 geregistreerde trainers, levert VTON een belangrijke bijdrage aan het voetbalplezier van de jeugd in Nederland. “Richard is echt een pionier. Samen hebben we een doorlopende leerlijn voor keepers ontwikkeld en een database met oefenstof gemaakt. Dit alles wordt ondersteund met video’s en uitleg, zodat het voor trainers gemakkelijk toepasbaar is.”

SUPERTALENT Op dit moment heeft Harmen Kuperus de keepers van het elftal van Suriname onder zijn hoede. Warner Hahn, oudkeeper van sc Heerenveen, is de eerste keus. “Warner doet het heel goed bij ons”,

“

Met Suriname naar het WK voetbal 2026, dat zou geweldig zijn”

vindt Harmen. “Hij heeft op dit moment het vertrouwen dat zo belangrijk is voor een keeper om goed te kunnen presteren. Ook Joey Roggeveen is erg goed bezig bij FC Den Bosch. We houden hem goed in de gaten, net als de keeper van het Surinaamse Robinhood, Jonathan Fonkel. Dat is een supertalent. Hij is nog maar 18 jaar en is al kampioen geworden met zijn club. Misschien kan hij volgend jaar de overstap maken naar Europa. Dat is lastig voor een speler buiten de EU, maar dat zou voor hem fantastisch zijn.”

REËLE KANS Doordat grote concurrenten de Verenigde Staten, Canada en Mexico samen het WK organiseren zijn deze landen al geplaatst. Bovendien doen er maar liefst 48 landen mee. “Suriname maakt een reële kans op plaatsing voor dit WK”, stelt Kuperus. “Als het nu niet is wanneer dan wel? Er zijn spelers die nog hoopten op het Nederlands elftal maar daarvoor net zijn afgevallen, die nu graag voor ons willen spelen. Dat zijn

prima spelers, die ons echt een kwaliteitsimpuls geven.”

POLITIEBEGELEIDING In een interlandperiode komt het Surinaams elftal eerst samen in het thuisland. Dat betekent dat Harmen Kuperus nu regelmatig het vliegtuig instapt en de oceaan over vliegt. “Ik kom op plaatsen waar ik anders niet zo snel zou zijn gekomen, zoals Grenada. Wat is het daar prachtig. Wittere stranden heb ik nog niet gezien. De keepers hebben daar heerlijk op het strand getraind. Aron Winter vond het prima. Ik ben ook op Cuba geweest. Alles ging daar onder politiebegeleiding. Het is er zeer armoedig en gevaarlijk. En wij hadden geen airco in ons hotel, het Cubaanse elftal wel. Je maakt van alles mee.”

TRAGEDIE Voetbal verbindt en speelt een belangrijke rol bij de connectie tussen Nederland en Suriname. Oudere voetballiefhebbers zullen zich de vliegramp van 7 juni 1989 nog

herinneren. Toen stortte bij luchthaven Zanderij, vlakbij Paramaribo, een DC8 van luchtvaartmaatschappij SLM neer. Veertien spelers en de coach van het Kleurrijk Elftal, een ploeg van Surinaams-Nederlandse voetbalprofs, kwamen hierbij om het leven. Deze tragedie liet diepe sporen na in de hele voetbalwereld. Ook voor topspelers, zoals Gullit, Rijkaard en Winter, die van hun club niet mochten afreizen naar dit toernooi was dit een traumatische ervaring. “Onze bondscoach Aron Winter vertelde mij dat het heel lang heeft geduurd voordat het vliegtuig was opgeruimd. Hij zag het altijd nog liggen wanneer hij naar Suriname vloog”, vertelt Harmen.

SAMEN STRIJDEN VOOR HET LAND “In Suriname is veel armoede. Toch zijn de inwoners gelukkig en de mensen stralen warmte uit. Voor mij voelt dit heel anders dan werken bij een club. Surinamers doen alles voor hun nationale elftal. Contracten of geld, het zijn geen issues. Samen de vlag van Suriname vertegenwoordigen, samen strijden samen voor het land, daar gaat het om. Het is een bijzondere gewaarwording. Wat zou het voor alle mensen in Suriname geweldig zijn als hun land zich voor de allereerste keer zou weten te plaatsen voor het eindtoernooi van het WK voetbal. Daar gaan we voor.”

GRATIS KERSTBOMEN

VOLOP KEUZE!

GRATIS KERSTBOOM, HOE WERKT DAT? U zoekt een kerstboom naar wens uit, het bedrag wat de boom kost zetten we op een cadeaubon. Deze cadeaubon koopt u van ons en u krijgt de kerstboom gratis mee. De cadeaubon kunt u vanaf 1 februari tot 1 november 2024 weer bij ons besteden. Maak een wandeling door ons mooie OVERDEKTE kerstbom enbos. Hier vind u een groot assortim ent aan kerstbomen van 50 tot 500 cm, gezaagd of in pot. Onze medewerkers helpen u graag bij het maken van uw keuze en geve n u graag advies om uw boom zo lang mogelijk mooi te houden! We pakken de boom netjes voor u in en helpen u graag bij het inladen.

Openingstijden Maandag t/m vrijdag van 08.00 tot 17.30 uur Zaterdag van 08:30 tot 16.00 uur

Vrouw Vrouw

Heerenveen

Bergman Clinics | Vrouw | Heerenveen

Vrouw Vrouw

cuskliniek in Heerenveen

Vrouw

Vrouw Vrouw e zorgprogramma’s: Vrouw

eratie

In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen

Vrouw Vrouw

kunnen vrouwen onder andere terecht voor de volgende zorgprogramma’s: Bergman Clinics | Vrouw | Heerenveen Vrouw

Vrouw

BergmanClinics Clinics| Vrouw | Vrouw | Heerenveen Bergman | Heerenveen

In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische • Blaasklachten Focuskliniek in Heerenveen kunnen vrouwen onder andere terecht voor de volgende zorgprogramma’s: • Verzakking

Bergman Clinics | Vrouw | Heerenveen Bergman Clinics | Vrouw | Heerenveen

In onze onzehooggespecialiseerde hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen •(uro)gynaecologische Anticonceptie In Focuskliniek in Heerenveen • Blaasklachten kunnenvrouwen vrouwenonder onder andere terecht voor de volgende zorgprogramma’s: • Menopauze en kunnen andere terecht voor deovergang volgende zorgprogramma’s: • Verzakking In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen • Bekkenpijn

In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen

• Anticonceptie kunnen vrouwen terecht •voor onder andere de volgende zorgprogramma’s: Blaasklachten Onderbuikpijn • Blaasklachten

• Menopauze envrouwen overgang onder andere terecht voor de volgende zorgprogramma’s: • Ontlastingsklachten •kunnen Verzakking

• Verzakking • Blaasklachten • Bekkenpijn • Bekkenpijn • Pijn bij het vrijen •• Anticonceptie Anticonceptie • Onderbuikpijn Prof Dr CH van der Vaart, • Verzakking overgang • Onderbuikpijn aandoeningen •• Menopauze Menopauzeen en overgang • Vulva hoogleraar urogynaecologie • Ontlastingsklachten Blaasklachten •• Bekkenpijn • Anticonceptie • Ontlastingsklachten UMC Utrecht / Bergman Clinics • Bekkenpijn

• Vulva aandoeningen

• Abnormaal bloedverlies

Prof D hoogl UMC

• Afwijkend uitstrijkje Prof Dr CH van der Vaart, • Pijn bij het vrijen •• Onderbuikpijn hoogleraar urogynaecologie • Menopauze en overgang • Pijn bij het vrijen Verzakking • Onderbuikpijn UMC Utrecht /dr. Bergman Clinics • Vulva aandoeningen dr. Marinus van der Ploeg dr. Robert Hakvoort Henk Oosterhof • Ontlastingsklachten • Korte toegangstijden voor zowel eerste afspraak als operatie Uro-gynaecoloog Uro-gynaecoloog Gynaecoloog

•• Ontlastingsklachten Anticonceptie

• Pijn bij het vrijen

• Pijn bij het vrijen • Korte toegangstijden

• 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie

•• Vulva aandoeningenen overgang Menopauze

• aandoeningen 100% verzekerde Vulvatoegangstijden •• Korte voor zorg zowel eerste afspraak als operatie Oriënteer je op bergmanclinics.nl/vrouw

• Bekkenpijn

• 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie

Gynaecologische klachten? Blijf er niet mee lopen! Overleg met uw huisarts. • Korte voor zowel afspraakzorgaanbod als operatieop Kijktoegangstijden voor meer informatie en eerste het complete Oriënteer je op bergmanclinics.nl/vrouw • Korte toegangstijden voor zowel eerste afspraak als operatie www.bergmanclinics.nl/vrouw. • 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie Na verwijzing kunt u een afspraak maken via 088 9000 500.

• Onderbuikpijn

• Ontlastingsklachten

• 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie

Oriënteer op bergmanclinics.nl/vrouw • Pijn bijje het vrijen

Prof Dr CH van der Vaart, Dr CH van der Vaart, hoogleraarProf urogynaecologie hoogleraar urogynaecologie UMC Utrecht / Bergman Clinics

UMC Utrecht / Bergman Clinic

SPECIAAL KATERN VAN

heerenveen

november 2023

FOTO: Jelly Mellema fotografie, met dank aan Tuincentrum Witmarsum

De mooiste tijd van het jaar, is tijd met elkaar! MET DE LEUKSTE EN LEKKERSTE TIPS&TRENDS VOOR DE FEESTDAGEN!

feestmaand special 2023 TEKST LOTTE VAN DER MEIJ // FOTO’S RICARDO VEEN

BRANDED CONTENT

BINNERT OVERDIEP

“ Een snoepwinkel voor groot en klein” Op zoek naar inspiratie voor jouw cadeaus? Bezoek dan Binnert Overdiep. Naast boeken, vind je hier namelijk zoveel meer, wat te denken van hobbyartikelen onder andere voor het schilderen, of scheurkalenders. Naast de traditionele versies met moppen en de illustraties van Peter van Straaten zijn er ook kalenders in het genre mindfulness en bewuster leven. De winkel is nu al volledig in sinterklaassfeer gebracht. “Sinterklaas is voor ons heel belangrijk”, zegt Eduard Kuijt, die samen met zijn vrouw Ingrid eigenaar is van de winkel. De winkel is een snoepwinkel voor groot en klein! wils. Je hoeft niet altijd zware kost te lezen, iets luchtigs of een leuke spannende roman zorgt ook voor ontspanning. “We hebben een top 10 liggen met de non fictie en fictie boeken, maar er zijn ook veel kookboeken, reisboeken, magazines, Young adults-, Friestaligen Engelse boeken.”

BESTELLEN VANUIT DE LUIE STOEL

ED U

Het krijgen van een boek is leuk, maar er één cadeau geven is net zo leuk. Het begint al met nadenken over waar iemand zijn of haar interesses liggen, dan met zorg iets speciaals uitzoeken, het vraagt om een stukje aandacht, tijd en energie waardoor de ontvanger zich gezien voelt en het direct een waardevol cadeau wordt. Hierdoor onstaat er een mooie verbinding KU IJT tussen gever en ontvanger. (F AR

Eduard vertelt: “Met onze webshop willen wij de klant volledig ontzorgen en we maken het ze daarom zo comfortabel mogelijk. Vanuit je luie stoel thuis kun je alles bij ons bestellen, je kunt direct zien of het op voorraad is. Je kunt dan kiezen voor thuisbezorgen of afhalen. Als je voor afha-

OT O : F P H . N L)

LEZEN IS VOOR IEDEREEN Ook alle kinderboeken zijn een feest. Je kunt er uit voorlezen en de kinderen kunnen hun eigen fantasiewereld induiken wanneer ze zelf kunnen lezen. Er is voor iedereen wat

“

Winkelen was nog nooit zo makkelijk”

len kiest, dan ontvang je een mail dat de artikelen klaar liggen.” Je kunt vervolgens jouw bestelling zelf afhalen op een moment dat het jou goed uitkomt. Ook belangrijk, betalen doe je pas in de winkel. Alles wordt ter plekke feestelijk ingepakt zodat je kunt zien wat je hebt besteld, een naamsticker erop en klaar is het cadeau. “Het scheelt klanten dus

heel veel uitzoek-stress in de winkel. Makkelijker kunnen we het niet maken.” “Kom gerust langs. Ons enthousiaste team staat klaar om je verder te helpen. Zelf alles uitzoeken in de webshop, dat kan op www.binnertoverdiep.nl. Wij zetten alles met veel plezier voor je klaar of we bezorgen het bij je thuis.”

laat de

d n a a m t s f maar komen

gun jezelf kamsma schoenen

TOT ZIENS

Lindegracht 9 Heerenveen

in onze winkel!

TELefoon: 0513-61 00 61 WWW.KAMSMASCHOENEN.NL

GROOTHEERENVEEN.NL TEKST HANNAH ZANDBERGEN // FOTO’S JENNIFER DEACON EN LUNE BRANDSEMA

Positief verrassen met plantaardig eten JENNIFER DEACON VAN FLOREER KITCHEN

December feestmaand Er was een tijd dat ik kerst het hoogtepunt van het jaar vond, maar tegenwoordig bestempel ik de hele maand december als feestmaand. Als in de donkere dagen mijn winterdip toeslaat, is de vrolijkheid in deze maand iets om naar uit te kijken. Shoppen in het verlichte winkelcentrum, een kerstlichtjestocht, een feestelijke kerstborrel, familiebezoek, een concert… Ik trek een leuk jurkje aan en ben van de partij. Een feestje vieren met geliefden, kennissen of collega’s is immers altijd een goed idee, of het nu 25 of 15 december is. Ook thuis maak ik het graag gezellig met een adventskalender, een kerstfilm (of drie) en een lekker hapje. En een kerstboom natuurlijk - van zo’n flonkerend geval in huis kan ik wekenlang blij worden. Die boom gaat daarna wel weer terug de grond in; heeft hij ook nog wat aan de rest van z’n jaar. In dit feestmaandkatern vind je genoeg tips en ideeën om van de hele maand december een feestje te maken. Geniet ervan, samen met de mensen om je heen!

Fijne feestmaand!

Lekker én plantaardig eten, dat is waar Jennifer Deacon van Floreer Kitchen voor staat. Speciaal voor de decembereditie van onze krant bedacht ze een feestelijk kerstrecept: een notenbraadstuk met champignonjus. Ze wil mensen laten zien dat je gezonder kunt eten zonder dat je iets mist. “Je voegt juist veel dingen toe: groenten, noten en zaden. Dat zorgt ervoor dat je beter in je vel zit, een gezonder gewicht hebt en je je gelukkiger voelt.”

Zo’n 25 jaar geleden kwam Jennifer Deacon vanuit ZuidAfrika naar Nederland en voor de liefde bleef ze hier wonen. Hoewel Zuid-Afrika het vlees- en barbecueland bij uitstek is, was een bezoek aan haar thuisland voor Jennifer juist de aanleiding om vlees te laten staan. “Met mijn gezin ging ik naar Zuid-Afrika voor een bruiloft. Daar aten we zoveel vlees, dat we ons er beroerd door voelden. Thuisgekomen besloten we om een maand lang plantaardig te eten. Dat beviel zo goed, dat ik niet meer terug wilde.”

LAGER CHOLESTEROL Jennifer volgde een opleiding tot vegan chef in Londen. Inmiddels is ze vegan cateraar en geeft ze kookworkshops. “Mijn insteek is wel veranderd: ik ben niet meer honderd procent vegan. Ik eet vooral plantaardig, met veel groente en fruit.” Jennifer ondervond ook zelf hoeveel gezondheidsvoordelen dat biedt. “Toen ik net begon met vegan eten, viel ik behoorlijk af. In vlees en zuivel zitten veel slechte vetten die je cholesterol verhogen. Op termijn kunnen deze je aderen doen dichtslibben, wat zelfs kan leiden tot een beroerte of hartinfarct. Door veel groente en fruit te eten, krijg je minder vet binnen en meer vezels. Dan is het niet eens nodig om helemaal met vlees te stoppen.”

VEGAN ZALM EN BIETJESBROWNIE In haar workshops laat Jennifer zien hoe je bijvoorbeeld gemarineerde ‘vegan zalm’ maakt of in plaats van pulled pork jackfruit (een exotische fruitsoort) kunt gebruiken. “Mensen gaan enthousiast naar huis, omdat ze nieuwe producten leren kennen en veel informatie over gezond eten krijgen. Hoe meer je je erin gaat verdiepen, hoe meer je ontdekt. Calcium kun je bijvoorbeeld veel beter uit groene groente halen dan uit melk. In Aziatische landen drinken ze helemaal geen melk en daar hebben ze gezondere botten dan hier.”

Probeer het eens, wil Jennifer maar zeggen. Tijdens de feestdagen kun je bijvoorbeeld een vleesgerecht vervangen door een extra groentegerecht. Of bak eens iets met groente erin, bijvoorbeeld een brownie met bietjes of cake met courgette. “Dan moet je vooraf niets zeggen, dan is het verrassingseffect het grootst. Vraag achteraf: ‘Vond je het lekker? Wist je dat er groente in zit?’ Het doel is om mensen niet af te schrikken, maar om ze positief te verrassen.”

Jennifers kerstrecept!

Kerst notenbraadstuk met champignonjus

Hannah Zandbergen

Positief verrassen gaat zeker lukken met Jennifers kerstrecept: een vegan notenbraadstuk met champignonjus. “Dit is een volwaardige vervanger van een vleesgerecht, vol van smaak. Iedereen vindt dit heerlijk en je gasten zullen het vlees echt niet missen!” Scan de QR-code voor het recept !

Meer leuke recepten en kookinspiratie:www.floreerkitchen.nl

feestmaand special 2023 WICHER WIND

Een gastronomisch najaar bij Parkhotel Tjaarda Marijke Muoi Wine & Dine

Een feestelijke kerst in Grand café 1834

Onze gerechten kenmerken zich door eenvoud met een verrassende smaak en een moderne presentatie. Uitgangspunt van onze keuken vormt het seizoen en lokale producten met als resultaat harmonieuze gerechten waarbij wij de klassieke basis op verrassende wijze weten te combineren met eigentijdse accenten.

Grand café 1834 is eten en drinken met karakter. Schuif aan voor een lunch, diner of borrel bij Grand café 1834, gevestigd in Tjaarda Oranjewoud vlakbij Heerenveen. Op de wisselende kaart vind je gerechten met karakter met hier en daar een Friese touch.

In dé feestmaand van het jaar culinair tafelen en genieten van de beste wijnen!

De wijnkaart is samengesteld na een zorgvuldige selectie van vele wijnen, met het doel een zo breed mogelijk beeld van de huidige wijnwereld weer te geven. Uniek is dat er 70 wijnen per glas te bestellen zijn. Ons team adviseert u graag passende en verrassende wijnen! Marijke Moui Wine & Dine is aangesloten bij Fryslân Culinair, het samenwerkingsverband tussen de betere restaurants van Friesland.

Kerst 2023

Op 1e en 2e kerstdag serveren wij om 18:00 uur een gastronomisch 5-gangen kerstdiner à € 72,50 p.p.

In dé feestmaand van het jaar ongedwongen genieten van lekkere gerechten in een sfeervolle ambiance!

Kerst 2023

Op 1e en 2e kerstdag serveren wij zowel in de middag (12:00 uur) als in de avond (18:30 uur) een feestelijk 4-gangen diner in Grand café 1834 à € 57,50 p.p

CULINAIRE BISTRO MARIJKE MUOI WINE & DINE EN GRAND CAFÉ 1834

Kon. Julianaweg 98 8453 WH Oranjewoud Telefoon: 0513 433 533

www.tjaarda.nl

Najaars voordeel

www.vanderkam.nl

2e trui/vest

HALVE PRIJS *

Actie geldig t/m 10 december *Geldt niet in combinatie met andere aanbiedingen.

Menswear

Womenswear

Lindegracht 11 / Heerenveen / 0513 621 995

Lindegracht 3-5 / Heerenveen / 0513 628 075

GROOTHEERENVEEN.NL

HEERLIJKE WIJNEN voor ieder budget en iedere smaak

Afgelopen september is De Wijnschuur Heerenveen overgegaan van Laura van den Akker naar Gertrud Gindorf. Het team van De Wijnschuur bestaat uit vier dames met passie voor wijn, die je in de winkel gastvrij verwelkomen en je alles kunnen vertellen over de wijnen die voor de komende feestmaand december op je liggen te wachten. “Naast de vertrouwde items, zijn we ook volop bezig met nieuwe ontwikkelingen”, zegt Gertrud Gindorf. “Zo hebben we prachtige karaffen te koop: onze 'water bij de wijn' flessen. Ook breidt het assortiment smaakvolle 0.0 bubbles zich uit en in 2024 vult onze agenda zich met diverse proeverijen.”

Assortiment

Wijncadeaus

Wij kiezen onze wijnen met zorg en verpakken ze met liefde; zo zorgen wij ervoor dat al je medewerkers, relaties of dierbaren een bijzonder geschenk ontvangen. Wij adviseren je graag; kom langs in de winkel of bel voor een afspraak.

Maar eerst de decembermaand. In de winkel vind je heerlijke wijnen en feestpakketten, voor ieder budget en smaak, om de feestdagen extra bijzonder te maken. Getrud: “De wijnen in onze winkel, zo'n

vijfhonderd soorten, zijn ingedeeld op land van herkomst. Van rood, wit en rosé tot champagne, port en sherry. Maar ook andere smaakmakers zoals de balsamico's van Giusti vind je bij ons.”

Wijn van de maand Elke maand selecteren we de ‘Wijn van de Maand’. Deze wijnen zijn altijd door ons geproefd en we hebben ze op vrijdag en zaterdag op onze proeftafel staan. De Wijn van de Maand is scherp geprijsd.

Onze Kerst wijnen 2023 Kerst is gezellig samenzijn, lekker eten en natuurlijk met bijzondere wijnen. Daarom hebben wij een aantal mooie kerstwijnen geselecteerd.

El Tocador

Tempranillo, Spanje

Heldere diepe robijn-paarse kleur. Tonen van zwarte kersen en bosbessenjam. Sappige wijn met lichte vanille, delicate melkchocolade en geroosterde Java-boon. In de mond is de wijn droog, vol met stevige maar rijpe fluweelzachte tannine en een lange afdronk. Drink deze bij gegrild rood vlees of bij harde kaas.

Neiss

Pinot Grigio, Duitsland Heerlijke zachte wijn, met sappige fruittonen. In de geur iets peer, rokerig en voorjaarsbloesem. De smaak is frivool, rond en zacht droog. Lekker bij risotto met paddenstoelen, of een licht pittige curry met kokos.

Montes Sparkling Angel Brut, Chili

Voor bijzondere momenten of heerlijk bij een carpaccio of maaltijdsalade. Fris mousserende wijn, doet denken aan witte bloemen, gedroogd fruit, noten en geroosterd brood. Verfijnd en zijdezacht.

Domaine Malet Tourraine

Sauvignon Blanc,Frankrijk Gouden kleur met groene reflecties. Het bouquet toont aroma's van citrus en tropisch fruit. Zeer verfrissend in de mond en vol van smaak. Deze aromatische en fruitige Sauvignon Blanc is een perfecte match met zeevruchten, oesters, vis of geitenkaas.

Lenotti Le Crosare

Valpolicella Ripasso, Italië Le Crosare Ripasso krijgt een speciale bereidingswijze: de tweede gisting waarbij de schillen van de Amarone worden toegevoegd. De wijn krijgt daardoor meer kleur, smaak en kracht. Le Crosare is kruidig, vol, fluwelig en blijft lang na. Mooie begeleider van gegrild rood vlees, wild en harde gerijpte kazen.

Tot snel bij De Wijnschuur Heerenveen! VOLG ONS!

Alle wijnen zijn verkrijgbaar bij De Wijnschuur Heerenveen • Herenwal 49 • tel. 06 51532728 • dewijnschuurheerenveen@gmail.com

ADVERTENTIE PAGINA

GROOTHEERENVEEN.NL

Een nieuwe frisse uitstraling SPECIALIST IN KEUKENRENOVATIE

KEUKENANDERS is specialist in het renoveren van bestaande keukens waarvan de basis nog goed is, maar toe is aan een nieuwe frisse uitstraling. Ook kun je bij KeukenAnders terecht voor een compleet op maat gemaakte nieuwe keuken! Wanneer je de indeling van de keuken wilt vervangen of de keuken is in een hele slechte staat, dan is het wellicht beter om een geheel nieuwe keuken te plaatsen. Ook dan ben je bij deze specialist aan het juiste adres.

RENOVATIE PROJECTEN PROJECT 1

Een renovatie waarbij het aanrechtblad, in een uitgesproken kleur, het uitgangspunt was. Een mooie uitdaging om de keuken zo te renoveren tot een keuken met een frisse en moderne uitstraling welke goed paste bij de rest van de inrichting.

PROJECT 2

Van een standaard keuken naar een grote luxe keuken waarbij rekening is gehouden met de bestaande apparatuur.

Met behulp van demomaterialen krijg je een realistisch beeld van de mogelijkheden en materialen die beschikbaar zijn.

HET GEZICHT ACHTER KEUKENANDERS

Roland Abma

De 53-jarige Roland Abma, woonachtig in Bolsward, is het gezicht achter KeukenAnders. Naast het keukens renoveren kan hij ook andere werkzaamheden uit handen nemen zoals timmer- en tegelwerk en het verrichten van installatiewerkzaamheden. Dit alles maakt het plaatje van jouw keuken compleet.

PROJECT 3

Na ruim 40 jaar trouwe dienst was het tijd voor een compleet nieuwe keuken. Niet alleen de keuken is aangepakt, ook de wanden en de vloer hebben een make-over gehad. KeukenAnders heeft tevens het installatie- en tegelwerk gedaan.

KEUKENANDERS • De Tjirk 1 • 8702 CW BOLSWARD • tel. 06 128 927 14 • www.keukenanders.nl

feestmaand special 2023 TEKST ANNEMARIE OVERBEEK // FOTO’S MARIJE DE BOER FOTOGRAFIE

PRIVÉ-CHEF ROLF HOEKSTRA GEEFT EEN KIJKJE IN ZIJN KEUKEN ÉN GEEFT KOOKTIPS VOOR DE FEESTDAGEN

“Een eerlijk en puur product; het halve werk voor het maken van een super gerecht” Rolf Hoekstra is het gezicht van Rolf Cooking. Rolf Hoekstra is de privéchef die kiest voor lokaal, een grote liefde heeft voor koken op de Big Green Egg en bij het samenstellen van zijn fine dining diners uitgaat van de garnituren in plaats van het stuk vlees of de vis. Aan de hand van de vier ‘hoofdingrediënten’ privé-chef, lokaal, Big Green Egg én groente-ambassadeur geeft Rolf een kijkje in zijn keuken en geeft hij tips voor jouw eigen unieke (kerst)diner.

PRIVÉ-CHEF

Rolf Hoekstra: “Als je mij inhuurt, dan kook ik de hele avond voor je. Afhankelijk van het aantal gasten sta ik alleen, of samen met iemand achter mijn Big Green Eggs en kan ervoor gekozen worden of daar wel of geen bediening bij is. In de winter kook ik alleen en voor kleinere gezelschappen. Dan neem ik mijn kookplaat mee in plaats van mijn Big Green Eggs, ik dek de tafel mooi, kook vier tot zes gangen en maak er een feestje van. Voorafgaand is er altijd een gezonde spanning, alles moet kloppen. Tot nu toe deed het dat. Dan hoor ik achteraf dat het een avond was die ze niet snel weer meemaken. Mijn verhaal aan tafel met de pure smaken maken het privédiner uniek.”

Tip van Rolf

"Maak het voor een uniek diner niet te moeilijk. Vier handelingen is vaak meer dan genoeg; laat het hoofdproduct spreken op je bord.”

LIEFDE VOOR DE BARBECUE

“Houtskool geeft veel meer smaak aan je gerecht dan koken in een pan. Dat is niet te evenaren. De Big Green Egg, een kamado-barbecue, moet je zien als een oven waar je alles mee kan. Van slow cooken, roken, grillen en bakken tot een dessert maken. Om een heel diner neer te zetten neem ik meerdere barbecues mee voor verschillende bereidingen. Low en slow op tachtig graden. Een andere barbecue staat op 250 graden om flammkuchen te bakken en weer een ander staat klaar om een beefhammer af te roken. Die presenteer ik in zijn geheel op tafel. Het vlees is dan al twee dagen gepekeld, 24 uur gegaard op 68 graden, vervolgens gerubt en hoef ik dan op locatie alleen nog af te roken.”

Tip van Rolf

“Bereid je kerstdiner - deels - op de kamado. Erg gezellig om hier ook je gasten bij te betrekken. En probeer er ook eens groenten op te bereiden. Sla grillen of een spitskool garen op houtskool bijvoorbeeld.”

LOKAAL

“Wat ik kook is huisgemaakt, ambachtelijk en zoveel mogelijk lokaal. Wat groeit er op dit moment in de tuin, is mijn uitgangspunt. De tuin is meestal die van Willem Teun van natuurtuin ’t Hummelhûs in Oudehorne. Daar loop ik dan met mijn kratje door de tuin. Staat de palmkool mooi in bloei? Dan neem ik die mee. Zijn de aardperen mooi? Dan kies ik voor aardperen. Het gaat me niet alleen om de producten, maar ook om het contact met de mensen die passievol met hun product bezig zijn. Dat matcht met hoe ik met eten bezig

ben. Eerlijke producten, enthousiasme en kennis delen. Ga eens naar een boer in de regio die vlees verkoopt en ga in gesprek. De boer heeft een manier van denken over zijn product. Het gesprek aangaan is een voorwaartse manier om met elkaar naar de toekomst te kijken en te praten over hoe we met eten omgaan en hoe we dit bewuster kunnen doen. Voor mijn vlees ga ik vaak naar Pieter Lenstra van Lenstra Lokaal in Ter Idzard. Lokaal ontdek ik nog altijd nieuwe producten. Onderweg naar ’t Hummelhûs reed ik eens langs een bord ‘asperges te koop.’ Die had ik hier in het noorden niet verwacht, dus ik rij het erf op en ga met de boer in gesprek. Er blijkt een aspergekwekerij in de buurt te zitten en deze boer is het verkooppunt. Sindsdien haal ik daar altijd mijn asperges. Beter en verser kan ik ze niet krijgen.”

Tip van Rolf

"Ga naar de boer voor de inkopen van je kerstdiner. Je zult proeven dat er meer smaak aan het product zit dan aan het product uit de supermarkt. Én je hebt een mooi verhaal aan tafel!”

HOOFDROL VOOR GROENTE

“Ik kook het liefste groente en vis. Groente is een teer product, dat daagt me uit om creatief te zijn. Net als de bereiding ervan. Die creativiteit, daar hou ik van. Het is zelfs zo dat ik andersom denk. Ik denk eerst in garnituren en dan bepaal ik welke vis of welk vlees daarbij past. En, wat ik heel belangrijk vind, altijd passend in het seizoen. Wat groeit er nu en wat kan ik gebruiken, dat triggert me.”

Tip van Rolf

“Maak deze kerst een tussengerecht met spitskool."

GROOTHEERENVEEN.NL

Recept Gegrilde spitskool met huisgemaakte pindasaus, zoet zure ananas en gebrande noten SPITSKOOL VAN DE BARBECUE

Benodigdheden voor 8 personen 1 spitskool // Lak van miso // Zoet zuur ananas // Pindasaus // Geroosterde pinda’s en amandelen // Eetbare bloemen en koriander cress. BEREIDING SPITSKOOL Steek de kamado aan op 200 graden, met alleen houtskool. Pak het grill rooster en laat dit goed op temperatuur komen. Nu mag de hele spitskool op de kamado. Rooster de spitskool helemaal zwart en draai hem om de tien minuten. Controleer met een mes of de spitskool goed gaar is en laat hem afkoelen. Blader nu het zwarte eraf, snij hem in gelijke stukken en strijk hem in met de miso lak. Leg de stukken op een oud bord of op een bakplaatje en zet de spitskool terug in de kamado om op te warmen.

“Wat er mooi bij staat, daar kook ik mee”

MISO LAK

250 gram miso // 250 gram suiker // 250 gram sake // 125 gram kikoman soja // 60 gram sushi azijn // Scheut gembersiroop BEREIDING MISO LAK Doe alle ingrediënten in een steelpan en kook het tot het de juiste dikte heeft.

Wijntip

Kook je eigen, lokale, vier gangen fine dining diner Speciaal voor de feestdagen kookt Rolf, samen met van A naar Peter, een vier gangen fine dining diner. Online, op zijn social media kanalen (@rolfcooking) deelt Rolf de bereiding op video. Met een beetje hulp van Rolf serveer jij je gasten met kerst je eigen, lokale, vier gangen fine dining diner.

Weingut Fries Vom Schiefer Riesling Trocken

ZOET ZUUR ANANAS

Halve ananas zonder kern // 1 Spaanse peper // 200 gram suiker // 200 gram water // 200 gram dragonazijn BEREIDING ZOET ZUUR ANANAS Snij de ananas in gelijke blokjes. Kook de suiker, het water en de azijn in één pan tot 90 graden en laat het vijf minuten koken. Snij ondertussen de peper in kleine reepjes. Zorg dat je het binnenste er goed uitgehaald hebt. Doe alle ingrediënten voor de zoet zuur ananas 24 uur in een vacuüm zak of bak.

PINDASAUS

6 sereh stengels // 1 eetlepel sambal // 250 ml kippenbouillon // 1 eetlepel sojasaus // 400 ml kokosmelk // 1 eetlepel ketjap // 250 gram pindakaas // 2 eetlepels gembersiroop // 5 koriander korrels // Limoensap // Limoenrasp BEREIDING PINDASAUS Meng alle vloeibare ingrediënten door elkaar. Zet de sereh aan en blus het af met de vloeibare ingrediënten. Voeg nu ook de andere ingrediënten toe en breng het al roerend aan de kook. Dek het af en laat het een uur trekken. Mix het vervolgens met de staafmixer en doe alles door een zeef. Breng de saus op smaak met limoensap en zout.

NU IS HET TIJD OM HET BORD OP TE MAKEN:

Haal de afgelakte spitskool uit de kamado, verwarm de pindasaus en doe twee eetlepels in het midden van het bord. Leg een mooi stukje spitskool op de saus en doe er een klein beetje zeezout overheen. Besprenkel de spitskool met de geroosterde noten en de ananas zoet zuur. Maak het gerecht af met de eetbare bloemen en koriander cress. Eet smakelijk!

Tip van Rolf

"Als er wat overblijft kan je dit een volgende dag heel lekker in een nasi gerecht verwerken.

feestmaand special 2023 KEUKENRENOVATIE OF OVERSPUITEN VAN UW KEUKEN

Oude keuken als nieuw? Overweegt u een nieuwe keuken? Denk eens aan overspuiten, een minder dure optie, maar net zo effectief! Wanneer u uw keuken vakkundig wenst te laten renoveren, dan bent u bij KEUKENSPUITERIJ FRIESLAND aan het juiste adres. De bestaande keuken krijgt een nieuw harde laklaag. Uw keuken ziet er weer uit als nieuw en kan weer jaren mee. Door te hergebruiken werken we met z’n allen aan een schoner milieu én minder uitstoot van CO2. Hierbij wat voorbeelden om een impressie te krijgen van de mogelijkheden en het eindresultaat.

Totale metamorfose

“Overspuiten is veel minder milieu belastend”

Bij dit project kunnen we echt spreken van een totale metamorfose. De keuken had frontjes, allemaal in een zware houtkleur. De fronten hebben we vakkundig verwijderd en overgespoten in een hele frisse lichte kleur en teruggeplaatst. Een totale nieuwe keuken!

Van donker hout naar modern wit

Bij deze keuken kunnen we weer spreken van een prachtige makeover. Doordat de donkere houtkleurige frontjes van de keuken zijn gespoten in een witte kleur ziet de keuken er direct heel anders uit. De keuken is in zijn geheel gespoten: onderkastjes, bovenkastjes en ook de losse vrijstaande hoge kast zijn meegenomen. Een totaalplaatje waar ze nog jaren van kunnen genieten.

“Volledig naar uw wens”

“Overspuiten is veel goedkoper dan nieuw”

Van gedateerd beuken naar fris wit

Deze beuken keuken was ook toe aan vernieuwing. De beuken frontjes zijn keurig overgespoten in een lichte kleur. De keuken ziet er fris uit en oogt groter en ruimer door het gebruik van lichte kleuren in een relatief volle ruimte met veel kastjes. Op deze manier kan een wat oudere keuken toch nog weer jaren mee. Spuiten van frontjes is daarvoor een perfecte oplossing.

Keukenrenovatie? Keukenspuiterij Friesland Van Osingaweg 72, 8744 EX Schettens | 06-40371223 | www.keukenspuiterij-friesland.nl

GROOTHEERENVEEN.NL

Previe w!

GENIETEN VAN EEN ÉCHTE FILM IN DE BIOS! De koudere maanden zijn aangebroken. Dit betekent lekker warm genieten van een leuke film, samen met familie of vrienden, bij De Bios Heerenveen. De warme chocolademelk staat al voor u klaar! Ook komen er in de periode vóór kerst nieuwe films uit. Hieronder een aantal suggesties die De Bios voor u heeft geselecteerd...

DE CLUB VAN SINTERKLAAS: DE GESTRANDE STOOMBOOT

DE GROTE SINTERKLAASFILM EN DE STRIJD OM PAKJESAVOND

TROLLS 3 IN HARMONIE

Sinterklaas en zijn pieten komen met de stoomboot weer terug naar Nederland. Danspiet neemt stiekem een papegaai mee aan boord. Dit had ze beter niet kunnen doen… Hierdoor gaat alles mis! De boot wijkt van de koers af en strandt op een eiland. Zouden ze nog op tijd komen voor pakjesavond?

Sinterklaas komt al weer voor de 100e keer in Nederland en dat wil hij groots vieren! Alle kinderen krijgen dit jaar een cadeautje extra. Maar de Sint is niet de enige die jarig is op 5 december; ook Robbie Reuzel, één van de grootste artiesten is dan jarig. Hij zal er alles aan doen om zijn verjaardag niet te laten verknallen door pakjesavond…

SOUND OF FREEDOM

FIVE NIGHTS AT FREDDY’S

THE MARVELS

De wereldwijd bekende film Sound of Freedom komt nu ook naar Nederland. Gebaseerd op een waar gebeurd verhaal, gaat deze film over een ex-overheidsagent en zijn strijd tegen de kinderhandel.

Een beveiliger neemt een baantje aan bij Freddy Fazbear’s Pizza restaurant, maar tijdens zijn eerste nachtdienst komt hij er al gauw achter dat er iets niet pluis is… Dit wordt geen makkelijke dienst om doorheen te komen. Hoe later in de nacht, hoe meer hij ontdekt over wat er voorheen écht gebeurd is bij Freddy’s…

Captain Marvel, in het dagelijks leven ook wel bekend als Carol Danvers heeft haar wraak genomen op Supreme Intelligence. Nu ze net haar identiteit teruggevorderd heeft, moet ze toch een team vormen met Monica Rambeau en Kamala Khan om het universum te redden.

Poppy en Branch zijn na lange tijd eindelijk echt een stel! Er is alleen één dingetje wat poppy nog niet van hem wist… hij zat vroeger in een boyband genaamd BroZone. Op avontuur om de gebroeders weer bij elkaar te krijgen en de gekidnapte broer Floyd weer terug te krijgen maken de Trolls weer van alles mee.

PAW PATROL: THE MIGHTY MOVIE Sinterklaas en zijn pieten komen met de stoomboot weer terug naar Nederland. Danspiet neemt stiekem een papegaai mee aan boord. Dit had ze beter niet kunnen doen… Hierdoor gaat alles mis! De boot wijkt van de koers af en strandt op een eiland. Zouden ze nog op tijd komen voor pakjesavond?

THE HUNGER GAMES: THE BALLAD OF SONGBIRDS & SNAKES Tijdens de tiende editie van de jaarlijkse Hongerspelen ontwikkelt Coriolanus Snow gevoelens voor de tribute van district 12. Dit, terwijl hij in eerste instantie tegen zijn zin in werd aangewezen om haar mentor te zijn. Jaren later is hij de president van Panem en regeert hij dit op tirannieke wijze.

de kerstvakantie van 23 december 2023 t/m 7 januari 2024 is De Bios geopend vanaf 11:00 uur. Kerstvakantie Tijdens Vroege vogels die naar de 11:00 uur voorstelling gaan, betalen slechts € 6,- voor de film. het complete filmprogramma zie je op

Reserveer & bestel je tickets

www.biosheerenveen.nl

online!

Het programma is onder voorbehoud. Check daarom voor de zekerheid ook altijd onze website!

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

TEKST HANNAH ZANDBERGEN // FOTO’S HENK BRUINS, COR POT, TEUN VELDMAN, HANNAH ZANDBERGEN

“Hoe geweldig die week is, dat kan ik bijna niet vertellen” YVONNE VAN DER BURG GENIET AL 47 JAAR VAN HET SINT-NICOLAASSPROOKJE 47 jaar lang was Yvonne van der Burg betrokken bij het Sint-Nicolaassprookje in Heerenveen. Het Sprookje Heerenveen, voor het eerst voor de basisschooljeugd in Heerenveen opgevoerd in 1945 in de toenmalige Schouwburg en sinds 1989 in het Posthuis Theater, is in november 2023 aan de 77e editie toe. Traditiegetrouw wordt het Sprookje opgevoerd door het onderwijzend personeel, aangevuld met bij het onderwijs betrokken ander talent. “Dat gevoel, dat je met allemaal vrijwilligers, zoiets groots neerzet, wat er zó fantastisch uitziet, dat kan alleen maar met heel veel enthousiaste mensen”, zegt Yvonne van der Burg.

Yvonne van der Burg zélf is zéker een van deze enthousiaste mensen en drijvende krachten achter het jaarlijkse Sint-Nicolaassprookje in het Posthuis Theaster. Dit jaar speelt ze voor de vijfenveertigste – en laatste – keer mee. In ‘De nieuwe kleedster van de keizer’ heeft ze de rol van Picobello, de kledingontwerpster van de keizer. “De tekst ken ik helemaal uit mijn hoofd. Die kon ik al snel dromen, dat vind ik niet moeilijk”, zegt ze. “En ik heb een prachtige jurk, helemaal over de top. Ik vind het moeilijk om ermee op te houden, maar ik vind ook dat het goed geweest is zo.”

DRAGENDE ROL Als Yvonne als jonge leerkracht in Amstelveen werkt, speelt ze al regelmatig toneel voor de kinderen van haar school. “Maar toen mijn man en ik een kind kregen, wilden we verhuizen naar een mooie, rustige omgeving. Zo kwamen we in Heerenveen terecht”, vertelt ze. “Ik kreeg vrij vlot een vaste aanstelling op De Terp, een school voor speciaal onderwijs. Toen er leerkrachten werden gevraagd om mee te spelen in het Sprookje, vond het hoofd van de school dat wel iets voor mij.” In 1977 doet Yvonne voor het eerst mee, meteen met een dragende rol. “Dat had ik helemaal niet in de gaten, maar het was heel leuk. Ik was Troelina, de keukenmeid in ‘De gouden spiegel van Pierewiet’, onder regie van Herman Tichelaar.”

MET GROTE OGEN IN DE ZAAL

Als het voorbij is, denk ik: ‘Was het volgende week maar weer Sprookje’”

Waarom is Yvonne al zó lang vast onderdeel van het Sprookje? “Het is heel leuk om voor kinderen op te treden. Je staat in de coulissen, de gordijnen gaan open en dan zie je ze allemaal zitten, duim in hun mond, met grote ogen… Daar krijg ik altijd kippenvel Five nights at Freddy’s, the marvels, sound of silence, alles is nog steeds zo zoals het zou moeten zijn, van. Dat is zó leuk, daar doe ik het voor. deDebeide sinterklaasfi lmsis bovendien sfeer tijdens de spelweek

NU TE ZIEN IN DE BIOS! Het complete filmprogramma zie je op:

www.biosheerenveen.nl Reserveer & bestel je tickets online!

Burg. Kuperusplein 52 HEERENVEEN Telefoon: 0513 654 051 WWW.BIOSHEERENVEEN.NL

heerenveen

FOTO’S BOVEN: Sprookje van 2022. LINKS: Yvonne van der Burg in de rol van ‘Vrouw Holle’ tijdens het Sprookje van 2016.

“

Voor sommige kinderen is het Sprookje de enige keer dat ze in het theater komen”

fantastisch. De hele week geven we voorstellingen, soms drie keer op een dag. We hebben dan zóveel plezier met z’n allen. We vormen echt een hechte club en de sfeer is altijd positief. Ons doel die week is om voor het publiek iets heel moois op de planken te zetten. En als het voorbij is, mis ik iedereen ontzettend. Dan denk ik: ‘Was het volgende week maar weer Sprookje’.” Ieder jaar sinds 1977, uitgezonderd de jaren tijdens de coronapandemie, speelt Yvonne mee in het Sprookje. “Ons derde kind werd precies in de goede tijd van het jaar geboren, zodat ik het Sprookje niet hoefde te missen.” Daarnaast wordt ze in 1990 ook vertegenwoordigster namens de spelers. Yvonne: “Ik werd daar voor gevraagd. Als spelersvertegenwoordiger behartig je de belangen van de spelers bij het bestuur en bedenk je samen oplossingen. Het gaat dan om de catering, de kleedkamers en dat soort dingen. In 1989 werden de voorstellingen verplaatst van de Schouwburg naar een nieuwe locatie, het Posthuis Theater. Dankzij Eric Noorman en zijn team werd het Sprookje toen steeds professioneler.”

Jolanda de Boer speelt voor de vijftiende keer samen met Yvonne in het Sprookje en was twee jaar regisseur. “Yvonne is echt de moeder van het Sprookje,” zegt Jolanda. “Na 47 jaar heeft ze zoveel ervaring opgedaan met het spelen en met de organisatie. Ze was voor mij een grote hulp; ze weet precies waar we aan moeten denken en iedereen luistert naar haar. Het is fantastisch dat ze zich zolang heeft ingezet. Dat bewijst dat ze enorm betrokken is en een groot sprookjeshart heeft. Als spelersgroep gaan we haar dan ook ontzettend missen.” Yvonne is eigenlijk het hele jaar bezig met het Sprookje. “In februari presenteert de regisseur het nieuwe sprookje. In maart en april zijn er decorbesprekingen en wordt de kleding bedacht. De decorbouwers bouwen het decor in een grote loods. Vanaf eind augustus repeteren we twee keer per week, de laatste week in het Posthuis Theater. En in week 47, de tweede helft van november, is er dan een fantastische spelweek.”

altijd de middelen voor en op deze manier maken ze toch kennis met cultuur, op een hele laagdrempelige manier.”

BENNY MULDER LAAGDREMPELIG “Het sprookje drijft op vrijwilliger”, benadrukt Yvonne. “Dat zijn niet alleen de spelers, maar ook de decorbouwers, kostuummakers, grimeurs, orkestleden en noem maar op. Het is soms best lastig om genoeg mensen te krijgen, vanwege de krapte in het onderwijs. Mensen die meedoen, moeten een hele week vrij nemen van hun werk. Daarnaast kunnen we niet zonder de ondernemers die het Sprookje sponsoren en de Vrienden van het Sprookje. Dat zijn degenen die het belangrijk vinden dat deze traditie blijft bestaan en daarom een donatie doen.” Yvonne geeft aan hoe belangrijk het Sint-Nicolaasspookje in Heerenveen is. “Voor sommige kinderen is het Sprookje de enige keer dat ze in het theater komen. Hun ouders hebben daar niet

Het Sprookje is soms een klassiek sprookje en soms een wat moderner verhaal. Maar er zitten altijd elementen uit sprookjes in, zoals prinsessen en tovenaars. “De afgelopen jaren schreef toneelschrijver Aris Bremer speciaal voor ons toneelstukken. Gebaseerd op een sprookje, maar dan wel met een moderne twist. Zo had vrouw Holle, door mij gespeeld in 2016, een digitale weercomputer.” Gevraagd naar momenten die haar zijn bijgebleven, vertelt ze: “Het overlijden van regisseur Benny Mulder heeft veel indruk gemaakt. In 2018 hoorde hij tijdens het Sprookje dat hij niet meer beter zou worden, en in maart 2019 overleed hij. Vorig jaar is Tjeerd Bolhuis overleden, een vaste speler. Veel mensen met wie ik het Sprookje begon, zijn er niet meer. Dat is verdrietig.”

VOL ADRENALINE Maar terugkijkend overheerst toch het positieve bij Yvonne van der Burg. “Ik vond het altijd geweldig om mee te doen. Ik heb hele dragende rollen gehad en piepkleine, maar dat maakt absoluut niet uit. Hoe geweldig die week is, dat kan ik bijna niet vertellen. Je zit vol met adrenaline, en iedereen is zó positief, er valt geen wanklank. Als we zo de hele wereld konden inrichten, zou het een mooie wereld zijn.”

SPROOKJESHART Als in 2006 Benny Mulder regisseur wordt, raakt Yvonne nog meer betrokken bij de organisatie van het Sprookje. “In die tijd regelde de regisseur ook al het andere, zoals het decor, de kleding, de kaartjes, de fotograaf. Benny wilde wel regisseren, maar hij wilde dat niet allemaal regelen. Ik zat er al middenin natuurlijk, en ik wilde dat graag voor hem doen. Toen werd ik coördinator. In die tijd ging ik ook met vervroegd pensioen, dus ik had mijn handen wat meer vrij.”

Yvonne van der Burg in de rol van Troelina, het keukenmeisje, tijdens haar eerste Sprookje (1977)

Het Sint-Nicolaassprookje ‘De nieuwe kleedster van de keizer’ is openbaar te zien in het Posthuis Theater op 20, 21 en 23 november, ’s avonds om zeven uur. Overdag zijn er voorstellingen voor de basisschoolleerlingen.

KORTINGSBON 20% KORTING* op 1 artikel naar keuze

HEERENVEEN *uitgezonderd van aanbiedingen of afgeprijsde artikelen. Vraag naar de overige actievoorwaarden in de winkel. Alleen te gebruiken in HEMA Heerenveen

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

TEKST EN BEELD HANNAH ZANDBERGEN

HET ODENSEHUIS IN HEERENVEEN

“Hier moet niets, maar mag alles” Iedere dinsdag tussen tien en vier uur is het Odensehuis Heerenveen, gevestigd aan de Roerdomplaan 38 nabij zorgcentrum Coornhert State, open voor mensen met (beginnende) dementie, mantelzorgers en buurtbewoners. Het uitgangspunt is om ouderen met dementie in een veilige omgeving een fijne dag te bezorgen. Hier genieten ze van gezelligheid, ontmoeten ze anderen en maken ze nieuwe dingen mee.

“Zal ik even een theezakje in je thee doen, André? Anders drink je suikerwater.” Coördinator Akke Appelhof voegt het ontbrekende onderdeel onopvallend even toe. Aan de koffietafel zitten André, Bob en Griet, voor de gelegenheid aangevuld met twee heren van het bestuur van het Odensehuis. Het gesprek gaat vooral over vroeger. In de beleving van het heden vallen nog wel eens wat gaten, maar over de tijden van toen weten deze ouderen levendig te vertellen.

tekening maakte ik er ook bij. Dan zei ik: ‘Jongens, ik zit dáár’, en dan ging ik aan de slag.” André, ook een vaste bezoeker, woont in een woonvorm in Heerenveen. De reuring in het Odensehuis doet hem goed. “Ik vind het leuk om elkaar dingen van vroeger te vertellen,” zegt hij, “en je komt eens uit je dagelijkse sleur. Je maakt hier wat mee. We gaan wandelen, of wat er dan ook maar te doen valt.”

“We kijken vooral naar wat mensen zelf graag willen doen”, legt Akke Appelhof uit. LANGE WANDELINGEN BOB “De een komt voor een kopje koffie, Bob heeft beginnende dementie en is de ander houdt van wandelen. We doen iedere dinsdag present in het Odenseook wel eens iets creatiefs. In de tuin is huis. Hij vertelt met veel enthousiaseen prachtige volière waar André graag me over zijn tijd bij de Marine. “Ik was een kijkje neemt. Bob houdt van lange zestien toen ik bij de Marine ging en dat wandelingen en kent alle routes goed, dus heb ik mijn hele leven gedaan. Ik heb hij neemt mij dan op sleeptouw. Dan gaan altijd hartstikke leuk gewerkt. Tijdens de we ook altijd even bootjes kijken.” nachtdienst schreef ik veel brieven. Een

LANGER THUIS BLIJVEN WONEN Aanmelden of een verwijzing voor het Odensehuis is niet nodig; het is open voor iedereen met beginnende dementie. Voor mantelzorgers kan het fijn zijn om informatie over dementie te krijgen. Andere mantelzorgers vinden het juist prettig om even de handen vrij te hebben. De vrouw van Bob gaat op dinsdag altijd naar de zumba; zo heeft ze even wat tijd voor zichzelf. Door hun bezoeken aan het Odensehuis kunnen mensen met beginnende dementie langer thuis blijven wonen.

MEEDOEN AAN EEN POTJE SJOELEN

“Dat is ook wetenschappelijk bewezen”, volgens bestuurslid Jelte Pasma. “Doordat er meer prikkels zijn, vordert de dementie minder snel dan anders het geval zou zijn. Pasgeleden zijn we met elkaar naar het Museum Heerenveen geweest. André

Het Odensehuis is begonnen in de stad Odense in Denemarken en van daaruit overgekomen naar Nederland. Het doel is om ouderen met beginnende dementie een normaler onderdeel van de samenleving te laten zijn. Hier is iedereen gelijk, of je nu dementie hebt of niet. Inmiddels

wist ontzettend veel over het Heerenveen van vroeger, dat heeft echt zijn interesse.” Als reactie volgt er enthousiast geknik. “En in de zomer gaan we naar het openluchtmuseum in Nij Beets”, vervolgt Jelte. “Zo proberen we de activiteiten te laten aansluiten bij de interesses van de deelnemers.”

zijn er zeven Odensehuizen in Friesland. In Heerenveen is het Odensehuis gevestigd aan de Roerdomplaan 38, een complex met aanleunwoningen en grenzend aan zorgcentrum Coornhert State. Aanmelden is niet nodig. Wel wordt een bescheiden bijdrage gevraagd, zodat het Odensehuis kan blijven bestaan. Het Odensehuis is open op dinsdag van 10.00 uur tot 16.00 uur. “Extra leuk, want zo is er ook aanloop van de bewoners”, meent Akke Appelhof. “Ik vind het heel belangrijk dat er ook mensen van buitenaf langskomen. Het Odensehuis mag een afspiegeling van de maatschappij zijn. Als we hier aan het sjoelen zijn, is het leuk wanneer er mensen binnenlopen die een potje mee

heerenveen

caleidoscoopheerenveen.nl

AKKE APPELHOF COÖRDINATOR ODENSEHUIS

DE BLIK VAN DE MENSEN MAAKT MIJ BLIJ VEILIGE PLEK Bob en André gaan de tafel dekken voor de lunch, samen met Akke. Dat ze hier blij zijn met Akke, is wel duidelijk. Als coördinator is zij de drijvende kracht achter het Odensehuis, het vaste gezicht en degene die de sfeer neerzet. Akke: “Ik werd gevraagd door Caleidoscoop en het leek me direct leuk. Ik heb me wel moeten inlezen, want ik werkte altijd met jonge mensen. Maar het voelde meteen goed om hier te zijn.”

komen doen.” Zo komt bewoonster Griet altijd “in kopke kofje” drinken en praat dan met de andere bezoekers over vroeger. Griet is afkomstig uit Aldeboarn.

Ellen Akkerman is welzijnscoach dementie vanuit Caleidoscoop. Naast de programma’s en activiteiten die er voor deze doelgroep zijn, ziet zij ook zeker de meerwaarde van het Odensehuis. “Het is een hele veilige plek. Mensen luisteren naar elkaar en vullen elkaar aan. Ze mogen aan activiteiten meedoen, maar het hóéft niet. Hier moet niets, maar mag alles.”

Het kan soms best even moeilijk “Als ik over de Heabrêge naar zijn om over de drempel van Heerenveen reed, werd ik altijd het Odensehuis te stappen, aangehouden door een politieaweet Ellen Akkerman. “Een van gent”, vertelt Griet. “Dan moest de ouderen had in het begin hij de papieren zien. Zelfs toen ik ook wat weerstand om hiermet mijn kinderen naar de dokter heen te gaan. Nu heeft hij een was geweest om de amandelen te goede band met Akke en heeft hij laten knippen, hield hij me aan.” “Dat AND RÉ hier helemaal zijn plek gevonden. We was in die tijd zo; veel controleren”, vult hopen dat er meer bezoekers komen, zodat André aan. “Een vader van mijn klasgenoot we ook meer activiteiten kunnen aanbieden op de mulo was ook politieagent en die keek en er mooiere verbindingen ontstaan. Dat altijd of iemand de fout in ging. Dan schreef maakt het voor iedereen nog leuker.” hij weer een bon uit en dan was hij ‘de man’.”

Het is dinsdagochtend, de koffie staat klaar en de eerste bezoekers lopen binnen. Een van de bezoekers voelde thuis eerst weerstand om van huis te moeten, omdat er daarmee iets zou gaan veranderen in zijn huidige situatie. Bij binnenkomst in het Odensehuis verdwijnt diezelfde weerstand door de warme ontmoeting en heeft het plaats gemaakt voor ontspanning. Het is de start van een mooie dag voor zowel de bezoekers als voor mij.

DE BUITENWERELD BINNENHALEN We zitten aan de koffietafel als een van de bewoners van De Roerdomp, waarin het Odensehuis gevestigd is, binnen komt lopen. Ze komt bij ons aan tafel zitten, drinkt een kop koffie mee en vertelt honderduit over haar dagelijkse beslommeringen. Het leidt tot een positieve prikkel bij een van de bezoekers. Door dat wat er verteld wordt, komen er bij hem herinneringen naar boven, wat weer leidt tot een prachtig gesprek en een hoop plezier. Na het middageten maken we een wandeling om zo de wandeldrang, die mensen met dementie vaak hebben, een

beetje tot rust te brengen. Bij terugkomst zit ik samen met een van de bezoekers op de bank. Hij heeft vroeger veel gezeild en ik vraag hem waar hij zoal is geweest. In eerste instantie komt de vraag niet binnen, maar nadat wij samen door een boek over zeilen bladeren, begint hij te stralen en komen de verhalen over zijn reizen op gang. Vandaag is het, net als andere dinsdagen in het Odensehuis, wederom een fijne en ontspannen dag met een hoop plezier. Het is een ontmoeting waar wij allemaal blij van worden. Aan het eind van de dag bedanken we elkaar en kijk ik uit naar volgende week.

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

heerenveen TEKST: HARRIËT PLANTINGA

BIJDRAGE VAN ANTONIUS

Patiënten aan het woord (3)

Zuurstoftherapie bij Antonius Hypercare Zuurstof in hoge dosering zorgt onder andere voor wondgenezing en voor bestrijding van chronische infecties. Om deze dosering zuurstof toe te dienen is een hyperbare kamer nodig. Patiënten gaan in deze kamer zitten, waarna de druk wordt verhoogd naar 2,4 bar. Na het bereiken van die druk zet de patiënt een masker op om 100% zuurstof te ademen. Door de verhoogde druk wordt er veel zuurstof opgelost in het bloedplasma en door de bloedsomloop naar de niet-genezende wond of infectie vervoerd. Patiënten aan het woord over deze therapie bij Antonius Hypercare.

Zuurstoftherapie bij bestralingsschade aan de borst Marianne van der Kamp (75) kreeg in 2013 een oproep voor borstkankerscreening, waarbij borstkanker werd ontdekt. Ze onderging het pittige traject van operatie, bestraling, chemotherapie en een reconstructie. Ondanks de uitdagingen bleef ze positief en ging ze door met haar leven, zij het in een lager tempo. “Na een tijdje kreeg ik klachten. Ik had last van mijn schouder, mijn borst werd stugger en het bewegen van mijn arm ging moeilijk”, vertelt Marianne. Ze nam deel aan het herstel- en balansprogramma, waar ze van een mede-patiënte hoorde over zuurstoftherapie. Bij haar jaarlijkse mammapoli-controle besprak ze dit met de chirurg en werd ze doorverwezen naar Antonius Hypercare. “Het was een goed traject. De intake was bij dokter Van Hulst en het team legde nauwkeurig uit wat er ging gebeuren. Bij de eerste behandeling gaat er altijd een verpleegkundige mee, wat heel fijn is. Als er zuurstof toegediend wordt, kun je even niet praten maar dan zat iedereen te lezen of te puzzelen. Eén keer heb ik moeten aangeven dat ik oorpijn had en ben ik uit de tank gehaald. Door een verkoudheid kon ik het niet klaren.”

Meer informatie Ons hyperbaar centrum is gevestigd in Sneek bij het Antonius ziekenhuis. Naast de reguliere behandelingen zijn wij dag en nacht beschikbaar voor spoedgevallen zoals duikongevallen, infecties van zuurstofgevoelige bacteriën en koolmonoxidevergiftigingen. Wilt u meer informatie? Bel dan met 0515 - 488977 of mail naar info@hypercare.nl

Marianne heeft in totaal veertig behandelingen ondergaan, maar ze merkte al binnen een week verbetering in haar borst- en armbewegingen. “Ik zag ook bij andere patiënten verbeteringen, zó fijn om te zien. Ik vind dat zuurstoftherapie nog te weinig bekendheid geniet en dat is ook de reden waarom ik mijn verhaal wil delen. En het is extra fijn dat als onverwachte bijvangst ook mijn neuropathie in mijn voeten en benen is verminderd!”

Waardevolle aanvulling op de behandelingsopties voor borstkankerpatiënten Joke-Afke van der Zee, oncologisch chirurg in het Antonius Ziekenhuis in Sneek, heeft zich gespecialiseerd in de behandeling van patiënten met borstkanker. Ze legt uit dat binnen haar vakgebied drie categorieën patiënten in aanmerking komen voor hyperbare zuurstoftherapie. Dit zijn patiënten die kampen met chronisch oedeem (vochtophoping) in de borst of arm aan de geopereerde zijde; patiënten die aanhoudende pijn ervaren; of degenen die last hebben van fibrose (hard littekenweefsel) na de ingreep en bestraling. Deze symptomen zijn soms zo ernstig dat ze het dagelijks leven van de patiënten verstoren.

Joke-Afke van der Zee, oncologisch chirurg

Deze problemen kunnen zich voordoen na een operatie en/of bestraling. Van der Zee benadrukt dat de bestralingsperiode voor borstkanker steeds korter wordt, variërend van zes weken tot nu vaak slechts één week. Patiënten die uitgebreide bestraling hebben gehad, hebben een verhoogd risico op blijvende schade, waarvoor hyperbare zuurstoftherapie een oplossing kan zijn.

In de opleiding tot chirurg is er weinig aandacht besteed aan hyperbare zuurstoftherapie, volgens Van der Zee. “Doordat de tank op het terrein staat van het Antonius Ziekenhuis, ben ik in aanraking gekomen met deze behandeling.” Hoewel er tot nu toe beperkt wetenschappelijk onderzoek is verricht, zijn de resultaten bemoedigend. Van der Zee is enthousiast over de positie-

Meer informatie: info@hypercare.nl of via telefoonnummer 0515-488077.

ve effecten die ze bij patiënten heeft waargenomen en beschouwt Antonius Hypercare als een waardevolle aanvulling op de behandelingsopties voor borstkankerpatiënten.

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

heerenveen

TEKST ANNEMARIE OVERBEEK

GelukTkunde

VOOR, DOOR EN MET JONGEREN, WANT: ‘SAMEN LUKT MÉÉR’ JIDS (Jongerenteam In De School) startte schooljaar 2022/2023 met het project ‘GelukTkunde’, een woord dat aan alle kanten positiviteit uitstraalt. Net als Margreet Bosma, maatschappelijk werkster en Sanne Lolkema en Esther de Jonge, allebei jongerenwerkster. Ze zijn dan ook trots op het project dat ze als team hebben neergezet. Met elkaar, met jongeren en met de scholen. ‘Samen lukt méér’ is hun slogan, die heel breed de kern raakt van het project waarin ze, naast een individuele benadering van jongeren, nu ook jongeren collectief weten te benaderen. En met succes! “We constateerden op een gegeven moment, door de gesprekken die elk van ons vanuit ons eigen vakgebied op individueel niveau met jongeren voert, dat er veel overlap is in thema’s waar jongeren tegenaan lopen”, vertelt Margreet Bosma. “Die thema’s zouden we ook collectief kunnen behandelen.” Sanne Lolkema vult aan: “Vanuit de scholen kwam ook steeds vaker de vraag of we voorlichting konden geven. Alleen past dit niet bij onze rol. We willen naast de jongeren blijven staan.”

MAATWERK Margreet: “Met de NPO-subsidie (Nationaal Programma Onderwijs – red.) hebben we ons project ‘GelukTkunde’ op kunnen zetten. Samen met jongeren én scholen vonden we een vorm om veel voorkomende thema’s, als stress, faalangst en identiteit, collectief bespreekbaar te maken. Op deze manier voorzagen we gelijk in de lesbehoefte van scholen.” “Aan de uitvoering van het project lag een uitgebreide inventarisatie ten grondslag”, legt Sanne uit. “De uitvoering van het project ziet er op elke school net een beetje anders uit. Hierbij zijn we dicht bij onszelf gebleven en bij wat de jongeren willen.” Maatwerk. Esther de Jonge: “Het Kei college is daar een mooi voorbeeld van. Omdat leerlingen een plek misten om zich af te zonderen in de pauze, hebben we in een klaslokaal een huiskamer ingericht. De kantine voelde hiervoor te groot. De huiskamer is een plek waar leerlingen zich veilig voelen en dingen met elkaar bespreken, die ze normaal niet snel met elkaar delen. Wij zijn daar ook en geven af en toe net dat zetje om het gesprek op gang te brengen.” Op andere scholen

“Samen met jongeren én scholen vonden we een vorm om veelvoorkomende thema’s als stress, faalangst en identiteit, collectief bespreekbaar te maken”

V.l.n.r.: Esther de Jonge, Sanne Lolkema en Margreet Bosma (foto: Annemarie Overbeek).

“

De sociale verbondenheid onder leerlingen is het afgelopen schooljaar vergroot en de afstand tot JIDS en de docenten verkleind”

knoopte het drietal gesprekken aan in de aula, of gingen ze langs de klassen. Er werden per school pakketten uitgedeeld met spelen lesvormen waarbij JIDS er was om de docent te begeleiden. Om de veiligheid voor de leerlingen

zoveel mogelijk te waarborgen gingen ze in kleine groepjes in gesprek. Later in het schooljaar, toen ze meer naamsbekendheid hadden, stond JIDS tijdens themaweken als de ‘Week van het pesten’ of de ‘Week van de mentale gezondheid’ met een stand in de kantines op scholen.

NORMALISEREN

Stand tijdens week van het pesten. Vlnr.: Margreet Bosma, Jildou Eelsingh, Klaas Veenstra en Lonneke Zijlstra.

Margreet: “Uiteindelijk gaat het erom dat we jongeren laagdrempelig en preventief bereiken, om zo ook psychische problemen bespreekbaarder te maken. Ook in de groep leren en durven een vraag te stellen. Hoe lukt je dat? Sanne: “Veel jongeren die wij spreken, denken dat zij de enige zijn die met dat probleem worstelen. Door te normaliseren en ze van leeftijdsgenoot tot leeftijdsgenoot

in gesprek te laten gaan, zien we jongeren met en van elkaar leren.”

ZICHTBAARHEID Sanne: “Een heel groot winstpunt voor JIDS is dat we veel zichtbaarder zijn geworden. Leerlingen hebben ons zoveel gezien, dat we niet alleen in beeld zijn als er moeilijkheden en problemen zijn, maar ze komen ook langs om te vertellen over hun weekend. Dat is heel erg belangrijk.” Margreet. “Het liep moeizaam in een klas; de motivatie van de leerlingen was laag en veel leerlingen stonden op uitstromen qua niveau. Toen zijn wij aangesloten. Met als resultaat dat de klas toch goed het schooljaar kon afronden en iedere leerling weer gemotiveerd het nieuwe schooljaar kon starten.” Een mooi voorbeeld hoe collecti-

viteit preventief werkt. Esther: “We kregen van de leerlingen terug dat ze zich gehoord en serieus genomen voelden, omdat we tijd maakten om naar ze te luisteren.” Ook docenten weten, door die vergrote zichtbaarheid, JIDS te vinden, meent het team.

SOCIALE VERBONDENHEID Sanne: “Uit de evaluatie komt, onder andere, dat het project effectief is. De sociale verbondenheid onder leerlingen is het afgelopen schooljaar vergroot en de afstand tot JIDS en de docenten verkleind. De scholen willen daarom ook graag meedenken hoe we GelukTkunde duurzaam kunnen inzetten, nu de subsidie is gestopt. We zijn vastbesloten om dat wat we hebben opgebouwd niet verloren te laten gaan. We zijn trots op ons werk. We staan voor wat we doen en we geloven erin. Dit is ons gelukT!” Jongerenteam In De School (JIDS) is een samenwerking tussen het jongerenwerk van welzijnsorganisatie Caleidoscoop, schoolmaatschappelijk werk vanuit Sociaal Werk De Kaai en de jeugdverpleegkundigen 12+ van de GGD en zit op alle scholen voor voortgezet onderwijs in Heerenveen.

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

TEKST HANNAH ZANDBERGEN // FOTO’S LEVI ZANDBERGEN

BAS (4) HEEFT DIABETES TYPE 1

“Ik houd er altijd rekening mee, met alles” Op het eerste gezicht is Bas een heel gewoon vierjarig, vrolijk en enthousiast jochie, dat van auto’s en voetballen houdt. Wat niet meteen zichtbaar is, zijn de pomp aan zijn lijf en de sensor op zijn been. Bas heeft de autoimmuunziekte diabetes type 1, een ziekte die een intensieve behandeling vraagt. Zijn ouders hebben een dagtaak aan het tellen van koolhydraten en het monitoren van bloedsuikers. Steeds meer kinderen krijgen deze ziekte op jonge leeftijd.

as de Waard is nog maar twee jaar oud als hij met de diagnose diabetes type 1 in het ziekenhuis belandt. “De vader van mijn man had ook diabetes type 1 en is overleden aan de gevolgen ervan,” vertelt moeder Astrid de Waard. “We waren er dus al een beetje bedacht op dat een van onze kinderen het zou kunnen krijgen. Toen Bas net twee jaar oud was, begon hij veel te drinken en veel te plassen, een van de eerste tekenen dat iemand diabetes heeft. De huisarts stuurde ons meteen naar het ziekenhuis. De bloedsuiker van Bas was torenhoog. Bas heeft een dikke week in het ziekenhuis gelegen. Als ouders werden we in die week klaargestoomd tot diabetesverpleegkundige.”

WITTE LIPPEN Pas als ze thuiskomen ontdekken ouders Thijs en Astrid wat het inhoudt om een

kind met diabetes te hebben. Waar bij gezonde mensen het bloedsuikergehalte tussen de 5 en de 7 blijft, kan dit bij diabetespatiënten variëren van zeer laag tot zeer hoog. Als ouder moet je dit de hele dag monitoren en op tijd bijsturen. Astrid: “Bas voelt het zelf aan als hij laag zit. Dan komt hij meestal naar ons toe om dat te vertellen. Hij krijgt dan witte lippen, gaat zweten, wordt duizelig. Een keer zat hij op 1,8, toen deed hij niet zo veel meer. Gelukkig is er via DiaFrys, een provinciebreed behandelteam, altijd een arts bereikbaar, die ons er toen telefonisch doorheen heeft geloodst. Bas moet dan zo snel mogelijk suikers binnenkrijgen.”

PIJNLIJKE HANDELINGEN Wie diabetes type 1 heeft, maakt zelf geen insuline meer aan. Deze stof heb je bijvoorbeeld nodig om energie uit je voeding te halen. Daarom moet je de insuline injecteren, iedere maaltijd opnieuw. Astrid: “We vonden het heel heftig om ons kind te moeten prikken; de eerste keer hebben we erom gehuild. Je wilt je kind geen pijn doen, maar het moet.” Inmiddels heeft Bas een pomp, maar ook hiervoor moeten zijn ouders regelmatig pijnlijke handelingen doen. “Bas is een hele stoere kerel, hij zet zich schrap, zegt au en gaat dan door. Tegenstribbelen doet hij eigenlijk nooit.”

Ook kinderen met diabetes moeten gewoon kind kunnen zijn”

heerenveen

“

We vonden het heel heftig om ons kind te moeten prikken; de eerste keer hebben we erom gehuild”

FULLTIME BAAN

FOUTJE VAN DE ALVLEESKLIER

De eerste anderhalf jaar na de diagnose leven Astrid en Thijs in een bubbel waarin ze vooral met hun eigen gezin bezig zijn. Ze moeten wennen aan alle handelingen, willen het graag zo goed mogelijk doen. “Pas de laatste maanden durven we het wat meer los te laten, eigenlijk sinds we naar Frankrijk op vakantie zijn geweest. Vakanties waren altijd een enorm struikelbok. Dat we dat durfden en dat het goed ging, was voor ons echt een omslagpunt.”

Thijs is minder dagen gaan werken, zodat hij altijd paraat kan staan. En Astrid houdt er altijd rekening mee dat ze gebeld kan worden. “Ik ga niet ver weg voor mijn werk, tenzij Thijs thuis is. Ik houd er altijd rekening mee, met alles.” Bas zelf maakt zich intussen nergens druk over. Als hij een koekje eet, voert Astrid snel de koolhydraten in op de pomp. “Bas is een heel sociaal en makkelijk kind. We willen dat hij kind blijft, dat hij hetzelfde mag als de rest. Onze grootste angst is dat hij meekrijgt dat hij anders is. Soms is hij er klaar mee, dan zegt hij: ‘Ik heb geen diabetes meer.’ Dat is heftig om te horen.”

Maar ook op vakantie gaat de diabetes mee, moeten er infuusjes worden verwisseld en gaan er alarmen af. De ziekte van Bas is een fulltime baan, die dag en nacht doorgaat. Astrid: “Je bent continu aan het monitoren. Het is meer dan koolhydraten tellen, alles heeft invloed. Als Bas ergens bang voor is, zoals een spin op zijn kamer, dan gaat zijn bloedsuiker omlaag. Zijn er spannende dingen, zoals de eerste weken op school, dan gaan zijn waardes alle kanten op. Een sport durven we eigenlijk niet aan, want bewegen heeft ook enorm veel effect op zijn waardes. ’s Nachts moeten we er vaak meerdere keren uit omdat er iets aan de hand is: hij zit te laag en moet eten, de slang van zijn pomp zit verstopt of de sensor moet vervangen worden.” Bij een griepje kunnen Bas’ waardes wekenlang ontregeld zijn en bovendien is dan het gevaar aanwezig dat hij in het ziekenhuis belandt. Op school komt er twee keer per dag thuiszorg langs om de maaltijden te regelen. “Dat is heel fijn, want dat kan niet overal. Maar als er tussendoor iets aan de hand is, moeten we zelf naar school. Dat komt zeker twee keer per week voor.”

Diabetes type 1 is op dit moment nog niet te genezen. Het is een van de misverstan-

den over diabetes type 1: je zou het krijgen als je te veel suiker eet, het is een ziekte die vanzelf weer geneest, of het is besmettelijk. “Dat is allemaal niet waar”, vertelt Thijs. “Diabetes type 1 gaat helaas niet over, het is een foutje van je alvleesklier. Het immuunsysteem valt de alvleesklier aan en schakelt hem uit. Het kan iedereen overkomen als gevolg van een heftige infectie. Er zijn hoopvolle ontwikkelingen, maar het gaat nog lang duren voor het zover is. Ik zie wel voor me dat Bas gezond oud kan worden. Maar ik denk dat genezing nog niet voor hem is weggelegd.”

GEWOON KIND KUNNEN ZIJN Astrid en Thijs doen er daarom alles aan om te zorgen dat er een oplossing komt. “Wij zetten ons in voor Diabetes Plus en Stichting Don, organisaties die fondsen werven om onderzoek te doen naar de genezing van diabetes. Dat kost namelijk bakken met geld.” Daarnaast hebben ze een Instagramaccount waarmee ze ouders willen ondersteunen. “De informatievoorziening voor ouders kan veel beter. Als je net uit het ziekenhuis komt met je kind, heb je geen idee wat er allemaal mogelijk is. Veel ouders weten niet dat er thuiszorg geregeld kan worden, of dat hun kind recht op een sensor heeft. Ik hang soms twee uur met een ouder aan de lijn”, vertelt Astrid. “Laatst hadden wij gedoe met de BSO, zij wilden de pomp niet meer bedienen. Uiteindelijk hebben we dat kunnen regelen, maar het kostte ontzettend veel tijd en moeite. Dit probleem speelt landelijk, daarom proberen wij ons hard te maken voor betere regelingen. Ook kinderen met diabetes moeten gewoon kind kunnen zijn.”

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

heerenveen

Cultuur uitgelicht ATELIERS MAJEUR

Beleef een magische kerst in Museum Heerenveen Het lijkt misschien nog ver weg, maar over een maand is het alweer kerstfeest. Ook dit jaar kunnen kerstliefhebbers in de decembermaand weer hun hart ophalen in Museum Heerenveen. Van 8 tot en met 31 december worden het statige herenhuis en de aangrenzende oude school voor de gelegenheid omgetoverd tot een extra sfeervol museum. In diverse zalen staan rijkversierde kerstbomen en kerstversiering. De tafels in de sfeerkamers zijn gedekt met het mooiste servies en winterse lekkernijen. Zelfs op het terrein van lustoord Oranjewoud staat een kerstboom. De sfeerverlichting, groenguirlandes, kransen langs de schouwen en stoven met theeketeltjes brengen u terug naar de kersttijd van weleer. Tijdens de kerstvakantie van 23 december 2023 t/m 7 januari 2024 is er ook voor kinderen van alles te beleven. Zo kunnen zij in het museumcafé hun eigen winterhanger maken. Het is niet nodig om voor deze activiteit te reserveren. Kerst in het museum is te zien van 8 tot 31 december 2023. KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP: WWW.MUSEUMHEERENVEEN.FRL

BIBLIOTHEKEN MAR EN FEAN

Experimenteren en programmeren bij Bibliotheken Mar en Fean De komende tijd kun je bij Bibliotheken Mar en Fean weer volop bezig met experimenteren en programmeren. Ga op zaterdag 18 november aan de slag met Scratch, Minecraft, Micro bits, Python en html codes. Zo zet je de eerste stappen om het programmeren onder de knie te krijgen. Op donderdag 30 november kun je gaan ontdekken en programmeren met Dash en Ozobot. Dash reageert op je stem, navigeert zelf en houdt van dansen en zingen. Je kunt Dash allerlei nieuwe dingen aanleren met behulp van de app Wonder. Ozobot kun je zo programmeren dat hij zelf rond gaat rijden. Start met het maken van een pad met stiften en puzzelstukjes om vervolgens digitaal met programmeertaal te oefenen op elk gewenst niveau. Ook gaan we donderdag 30 november op avontuur met de hulpsinterklaas-bot in het huis van Sinterklaas in Spanje. Ken je het NEMO Science Museum in Amsterdam? Het museum bestaat honderd jaar en viert dit met onder andere een tour door Nederland. Op zaterdag 2 december komt de NEMO Science Tour in Bibliotheek Sneek. Kom langs tussen tien en twee uur en beleef spectaculaire experimenten voor jong en oud. ALLE ACTIVITEITEN ZIJN TERUG TE VINDEN OP ONZE WEBSITE BMF.OP-SHOP.NL. JE KUNT JE HIER OOK AANMELDEN.

CULTUUR UITGELICHT IS EEN GEZAMELIJKE BIJDRAGE VAN:

Jong talent ontkiemt tijdens muzikale workshops van Nederpoptalent Faske De Kas is een talentontwikkelingstraject voor en door jongeren in Heerenveen. De jongeren van De Kas organiseren meerdere keren per jaar workshops op het gebied van kunst. Het ontmoeten en samen creëren staat hierbij centraal. 18 oktober jl. vond de eerste van een reeks muzikale workshops plaats. De deelnemers Leerden elkaar op muzikaal gebied snel kennen en zijn begonnen met het maken van een gezamenlijk nummer. Dit deden ze onder begeleiding van Nederpoptalent Faske. De gemaakte nummers zullen uiteindelijk opgenomen worden. “De workshop van Faske was leuk en leerzaam, ik heb er erg van genoten!”, zegt Saffiera, deelnemer van deze workshop. De komende maanden kunnen we meer workshops van Faske verwachten. Zo zal hij de jongeren weer begeleiden op 22 november, 20 december en 24 januari. Deze workshops beginnen allemaal om vijf uur in De Rinkelbom. De workshops van De Kas worden georganiseerd in samenwerking met Caleidoscoop, Maatschappelijke Diensttijd en Feanomenaal.

Wil jij ook jouw innerlijke artiest loslaten? Grijp dan nu de kans om je eigen nummer te maken tijdens deze leuke workshops. Meedoen is helemaal gratis. Meld je snel aan door een appje te sturen naar 06-274624452.

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP: WWW.ATELIERSMAJEUR.NL

POSTHUIS THEATER

Is theater leuk als je een visuele beperking hebt? Jazeker! Komt het Zien! maakt theaterbeleving live mogelijk voor mensen die blind of slechtziend zijn. Bij enkele van onze voorstellingen is een blindentolk van Komt het Zien! aanwezig. Een blindentolk beschrijft exact wat er allemaal op het toneel gebeurt. De tolk doet als het ware live verslag. Blinden en slechtzienden kunnen dit horen via een draadloze koptelefoon. Vooraf geeft de blindentolk ook extra uitleg over het decor en de kostuums en is er een meet & feel inleiding. FOTO: ANNEMIEKE VAN DER TOGT

MUSEUM HEERENVEEN

Ook dit seizoen is er weer een voorstelling in samenwerking met Komt het Zien!: de met vier sterren bekroonde musical ‘Piaf’. In deze musical over het leven én de dood van Édith Piaf ontmoeten we de legendarische zangeres als ze net is overleden. Terwijl haar man haar alsnog naar Parijs brengt, komt de pas overleden en verwarde Piaf (Suzan Seegers) vier karakters tegen die een onuitwisbare indruk op haar bestaan hebben achtergelaten.. KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN KAARTVERKOOP OP WWW.POSTHUISTHEATER.NL/ PIAF

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

heerenveen

EEN BIJDRAGE VAN FEANOMENAAL // FOTO’S NYNKE VAN DER MEER

KERSTMUSICAL IN HET POSTHUIS THEATER: 20 T/M 29 DECEMBER 2023

Welkom in Snorremark! met Inez Timmer en Theun Plantinga

Goed nieuws voor de liefhebbers van de aloude kerstmusicals in Heerenveen. Na een door de coronapandemie noodzakelijke stop komt er weer een kerstmusical in het Posthuis Theater. Tussen 20 en 29 december is de kerstfamiliemusical ‘Opskør in Herreturv’ te zien met, naast negentien amateurspelers uit de regio, Inez Timmer en Theun Plantinga in de hoofdrollen.

Sinds half september wordt er druk gerepeteerd in het Posthuis Theater. Op de voorgrond Inez Timmer en Theun Plantinga.

TRADITIE De kerstfamiliemusicals in Heerenveen kennen een traditie die teruggaat naar 2010, met het 125-jarig bestaan van het Posthuis Theater als aanleiding. Speciaal voor het Posthuis maakte Rients Gratama toen ‘Scrooge op de Fok’, een Heerenveense bewerking van ‘A Christmas Carol’ van Charles Dickens. Wat in eerste instantie bedoeld was als eenmalig feestje voor Heerenveen en omstreken groeide uit tot een jaarlijkse eigen kerstfamilievoorstelling, met Rients Gratama in de hoofdrol, en naast hem een keur aan bekende Friese acteurs en zangers als Freark Smink, Maaike Schuurmans, Elske DeWall, Syb van der Ploeg, Joop Wittermans en Aart Staartjes. Alle verdere rollen werden telkens ingevuld door jeugdige en volwassen amateurspelers.

CREATIEF TEAM Sinds 2020, toen de coronapandemie een abrupt einde maakte aan de nieuwe musical, hebben veel mensen de jaarlijkse eigen familievoorstelling in het Posthuis Theater gemist. Maar aan het lange wachten komt een eind. Een creatief team, onder leiding van producent en theatermaker Evert Haagsma, is al maandenlang achter de schermen bezig om het publiek komende december weer te kunnen trakteren op een heuse feelgood kerstfamilievoorstelling. Dat team bestaat uit onder anderen regisseurs Romke Gabe Draaijer en Sjoerd Blom, danscoach Marion Nagelhout, zangcoach Dennis Dronkers en scriptschrijver Peter Sijbenga. Naast maar liefst negentien rollen voor jonge en volwassen talentvolle amateurspelers zijn voor de professionele rollen de bekende Friese acteurs en zangers Theun Plantinga en Inez Timmer aangetrokken.

INEZ TIMMER Inez Timmer (1955) heeft al een lange staat van dienst. Kennen ouderen haar nog als de zangeres van de Friese folkgroep Irolt; de carrière van Inez Timmer voerde haar de

afgelopen veertig jaar door een bijna eindeloze reeks musicals, cabarets en toneelstukken. Deze maand was ze nog te zien in het Posthuis Theater met ‘Baas Giele Taksy’, een muziektheaterprogramma over Joni Mitchell. In ‘Opskør in Herreturv’ speelt Inez de rol van Åle Wapper, grensrechter van SC Herreturv FC. “Ik ben ontzettend blij dat het team mij gevraagd heeft voor deze rol, hij past als een handschoen!”, aldus Inez over haar rol. “Dit is de eerste keer dat ik samen met Theun Plantinga werk, wat een feest!”, zegt ze enthousiast. En over de amateurs, waarmee ze speelt: “Ik vind het fascinerend om met jongere mensen te werken, ze kijken anders tegen de dingen aan.”

THEUN PLANTINGA Ook Theun Plantinga (1983), die vaker met jongeren werkt, is erg enthousiast over de samenwerking met de amateurspelers. “Door amateurs zie ik de lol van mijn eigen vak weer in. Professioneel kan werkdadig zijn, maar met amateurs spelen voelt als

een schoolreisje.” En over Inez Timmer: “Inez is een van de vakvrouwen van Friesland. Als zij op het podium staat te repeteren, dan staat er ook wat. Dat vind ik leuk om te zien.” Theun Plantinga speelt in de musical Aboe Bakker Al Bada, een ‘Friese’ voetbalbons. Theun Plantinga was afgelopen seizoen in het Posthuis Theater te zien in het toneelstuk ‘Bijke’ van Pier21. In 2016 had hij ook een hoofdrol in de kerstmusical van het Posthuis Theater, in ‘Afke’s elfde, de geboorte van Grutte Pier’, naast Tet Rozendal.

OPSKØR IN HERRETURV De vrolijke familievoorstelling ‘Opskør in Herreturv’ heet je welkom in Snorremark!, dat land in het Hoge Noorden, bekend om zijn hoge bergen, lage pony’s, geurige stokvis en röde pømpeblæden. We vertellen je ook over SC Herreturv FC, een gezellige provinciale voetbalclub die zelden degradeert of promoveert, maar die zich ineens mag verheugen op buitenlandse belangstel-

ling... met alle gevolgen van dien. Natuurlijk maken we ook kennis met Herre, die ervan droomt mascotte te worden. En met Attje, die absoluut niet op voetbal wil. Dit tot groot verdriet van haar moeder, de voorzitster van de voetbalclub. Kortom, genoeg aanleiding om tijdens de koude winterdagen eens goed in het sport-culturele leven van Snorremark te duiken. Herre wordt gespeeld door Jelrik Koenders en Lisan Kaper kruipt in de rol van Attje.

FEANOMEAAL ‘Opskør in Herreturv’ is gemaakt in opdracht van ‘Feanomenaal’, de organisatie van samenwerkende culturele partners in Heerenveen (Posthuis Theater, Ateliers Majeur, Museum Heerenveen en Bibliotheken Mar en Fean), met steun van de gemeente Heerenveen. De culturele partners willen hiermee een kwaliteitsimpuls geven aan de cultuursector in de gemeente door het opnieuw organiseren van een eigen productie in het Posthuis Theater. Vanuit de expertise van de cultuurpartners is er een groot amateurnetwerk beschikbaar om een voorstelling te maken door en voor inwoners van de gemeente Heerenveen. De productie is bedoeld om amateurs, zowel voor als achter de schermen, met professionele theatermakers en Friese acteurs te verbinden. “Dat is zo sterk aan deze voorstelling”, besluit Inez Timmer. “De belangrijke boodschap wordt op een speelse manier gebracht.” En op de vraag waarom iedereen naar deze kerstmusical moet, heeft Theun Plantinga een duidelijk antwoord: “Naast dat de voorstelling een grappig en absurd avontuur wordt, is het Posthuis Theater het meest intieme, warme theater van Friesland.” Kijk voor meer informatie op de website: WWW.POSTHUISTHEATER.NL/ HERRETURV of op de Facebook- en Instagrampagina: @FAMILIEMUSICALHEERENVEEN.

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

heerenveen TEKST DENNIS VAN GALEN // BEELD HEERENVEEN MUSEUM / STICHTING HISTORIE HEERENVEEN

het verhaal van Heerenveen

HET ZIEKENHUIS VAN

FREULE ANNA DE VOS VAN STEENWIJK Tegenwoordig is het heel normaal dat je naar het ziekenhuis kunt wanneer dit nodig is. Dit was zeker niet altijd zo. Pas in 1895 kreeg Heerenveen haar eerste ziekenhuis aan de verlengde Dracht. Het nieuwe moderne ziekenhuis aan de Thialfweg kwam er in 1929. Dit is het verhaal hoe de ziekenzorg in Heerenveen begon.

Een ansichtkaart van de Verlengde Dracht (nu Burgemeester Falkenaweg). De vier witte huizen met in het midden het donkere pand waren de zogenoemde Feitshuizen. In een van deze panden was het ziekenhuis van de freule gevestigd.

Op 26 februari 1854 wordt freule Cornelia Anna Agatha Albertine de Vos van Steenwijk geboren te Meppel. De freule reist veel in haar jonge jaren en is sociaal bewogen; ze toont zich begaan met het lot van de armen. In ‘Het lampje’, een blaadje dat wordt uitgegeven door dominee Van Brugghen, leest de freule over de wens van de dominee om een ziekenhuis neer te zetten in de Beetsterpolder. De Beetsterpolder is de freule te vochtig, maar ze huurt wél een pand in de Hoofdstraat van Beetsterzwaag waar zij begint met een ziekenhuis. Na ongeveer een jaar verhuist de freule het ziekenhuis naar Heerenveen. Hier heeft zij een pand gehuurd dat eerder nog werd bewoond door Mr. Witholt. Op 13 en 14 juni 1895 kunnen alle burgers van Heerenveen langskomen om de inrichting van het ziekenhuis te bekijken. Dit eerste ziekenhuis van Heerenveen, aan de Verlengde Dracht (nu Burgemeester Falkenaweg) biedt plaats aan tien patiënten. Drie artsen zijn verbonden aan het ziekenhuis:

De ziekenzaal in het ziekenhuis van de freule. De datering is niet bekend, de foto is vermoedelijk na het vertrek van de freule genomen.

dr. Van Schouwen, dr. Rinkes en dr. Kijlstra. Jan Tadema is er als operatieassistent in dienst. De freule zelf is directrice van het ziekenhuis. In haar verpleegstersuniform houdt ze toezicht op de twee verpleegsters. De freule heeft een hoge standaard. Ze vraagt veel van het personeel en patiënten. De freule maakt zelf ook lange dagen in het ziekenhuis. Ze werkt mee op de zaal en in de operatiekamer. Voor arme patiënten is de behandeling in het ziekenhuis gratis.

De patiënten Tot april 1899, als het ziekenhuis sluit, zijn er 147 patiënten bediend. De kranten uit die tijd schrijven met veel enthousiasme over het ziekenhuis en de freule wordt altijd bewierookt. Via de kranten kunnen we nog wat patiënten achterhalen. Zo raakt op zondag 24 juni 1895 schipper Izak Smit op de terugkerende plezierboot vanuit Leeuwarden ernstig gewond na een handgemeen met de kapitein die hem een bierglas in zijn gezicht drukte. Op vrijdag 26 juli 1895 valt een vijftienjarige

Ziekenhuis Heerenveen, circa 1938

‘Het verhaal van Heerenveen”is mogelijk gemaakt door: Beeld: collectie Museum Heerenveen

gezondheidsproblemen. Ze verhuist naar Zandvoort waar ze Villa Frisia sticht, een herstellingsoord voor kinderen, waar ook veel Friese kinderen worden opgenomen. Ze zal zich haar hele leven voor de armen inzetten, totdat ze 7 mei 1940 in Arnhem overlijdt. Ze wordt begraven in Zwollerkerspel.

Aengwirder Armenhuis De bouw van het ziekenhuis Heerenveen aan de Thialfweg, begin 1929.

dienstmeid in het ruim van de stoomboot. Zij bloedt uit mond en oor. Zij wordt diezelfde nacht opgenomen in het ziekenhuis. Op dinsdag 11 februari 1896 rijdt de tram van half vijf ter hoogte van de Aschbrug op ’t Meer. Een meisje van drie struikelt over de rails. Hoewel moeder haar nog net voor de tram weg weet te trekken, rijdt de tram over haar rechterarm. In het ziekenhuis wordt haar arm geamputeerd. In april 1899 stopt het ziekenhuis. De freule moet stoppen vanwege

Na sluiting van het ziekenhuis van de Freule houdt de ziekenzorg in Heerenveen niet op. In 1906 wordt op initiatief van dominee Van Slooten het Aengwirder Armenhuis aan de Pastorielaan in Heerenveen geschikt gemaakt voor de verpleging van 45 patiënten. Als geldproblemen vijf jaar later het voortbestaan van dit tweede ziekenhuis bedreigen, sticht men op 10 mei 1911 de ‘Vereeniging tot instandhouding en exploitatie van het ziekenhuis te Heerenveen’. Een nieuw modern Ziekenhuis Heerenveen verschijnt in 1929 aan de Thialfweg. In 1972 wordt dit ziekenhuis ‘Tjongerschans’ gedoopt.

Ziekenhuis Tjongerschans, anno 1972

MUSEUM HEERENVEEN Minckelersstraat 11 8442 CE Heerenveen www.heerenveenmuseum.nl

MET DANK AAN: stichting Historie Heerenveen www.historieheerenveen.nl

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

heerenveen

FERHALEN ÚT IT HEITELÂN YN ÚS MEMMETAAL TROCH JANGERBEN MULDER

Kneppel freed Diel 1: gjin Frysk yn de rjochtseal op it Hearrenfean

De molketapers Wiebe van der Hoek en Jeen de Leeuw hiene yn 1948 op de molkbussen dy’t se op harren karre stean hiene de wurden ‘molke’ en ‘sûpe’ stean. De ynwenners fan Aldeboarn seagen dêr net raar fan op, mar in wat al te iverige kontroleur makke dêr in proses-ferbaal fan en de beide molketapers waarden foar it kantongerjocht dage op it Hearrenfean. Op grûn fan it ‘Melkbesluit’ soe op ‘e molkbussen ‘melk’ en ‘karnemelk’ stean moatte, yn it Hollânsk. De opskriften yn it Frysk wiene neffens de kontroleur ferbean.

Wiebe van der Hoek moast it earst foar de tafel ferskine. Kantonrjochter Wolthers frege him as hy de oanklacht erkende. “Ja, mynhear,” sei Van der Hoek, “ik kin it net tsjinsprekke.” Mr. Wolthers: “Spreekt u Nederlands?” Van der Hoek: “Ik druk my leauwer yn it Frysk út.” Mr. Wolthers: “Dan versta ik u niet.” (Dizze rjochter wenne al tweintich jier yn Fryslân). “U moet Nederlands spreken.” Van der Hoek: “Moat dat?” Mr. Wolthers: “Ja, u kunt toch Nederlands spreken? U bent toch op school geweest?” Van der Hoek: “Ik ha op skoalle west, ja.” Mr. Wolthers: “In de Nederlandse rechtszaal wordt Nederlands gesproken.” Van der Hoek: “Ik bin 57 jier en ik ha altiten Frysk praat. Wy ferkeapje molke en sûpe, eltsenien yn Boarn neamt it sa en dêrom ha wy op ús bussen ‘molke’ en ‘sûpe’ set.” Mr. Wolthers: “Soep is geloof ik karnemelk, dat is hier niet aan de orde, laat die soep maar soep. U erkent dus het ten laste gelegde?” Van der Hoek: “Dat praat ik net tsjin.” Mr. Wolthers: “Tegen, bedoelt u?” Van der Hoek: “Ja, en ik tocht, no’t it Frysk tsjintwurdich sa yn eare is, dat it ek gjin kwea koe om ús eigen taal op ús bussen te brûken.” Mr. Wolthers: “Met politieke overwegingen laat ik mij niet in. U hebt het feit erkend, dat is voldoende.” De oanklage molketaper tocht dat dat de ein fan it ferhaal wie en mei in “oant sjen” woed er de rjochtseal ferlitte. Mar dat wie net de bedoeling, dat hy waard werom roppen. Doe kaam Jeen de Leeuw foar, wat minder ‘agressyf’. Ek hy erkende de feiten en sei dat hy net wist dat it by de wet ferbean wie dat de opskriften allinne mar yn it Nederlânsk mochten. De direkteur fan it bûterfabryk fûn net dat der kwea yn stuts dat de beneaming yn it Frysk wie. De amtner fan it O.M. achte de fertochten wol strafber; it wie in oertrêding, mar de fraach is, sei hy, oft dizze oertrêding wol straft wurde moast. Mr. Wolthers die direkt de útspraken; dat wie frijspraak.

DE OANLIEDING TA KNEPPELFREED Yn oktober 1951 moast de Lemster feedokter Sjirk Frânses van der Burg foarkomme op it kantongerjocht op it Hearrenfean foar in ferkearsoertrêding. Van der Burg hie in earfolle steat fan tsjinst as liedend figuer yn de federaasje fan de Fryske studintenferiening. Van der Burg, dy’t fansels Frysk prate, seach dat syn saak samar skorst waard, om’t kantonrjochter S.R. Wolthers in tolk winske. Fedde Schurer, doedestiids haadredakteur fan de Heerenveense Koerier, skreau dêr op 19 oktober 1951 in skerp redaksjoneel oer, mei as titel: ‘De laatste man de Zwarte Hoop?’ Dat foel by Mr. Wolthers net yn goede ierde. Hjir folget (oerset yn it Frysk) it redaksjoneel fan Fedde Schurer.

Fedde Schurer (foto Johannes Doedes de Jong, Fries Foto Archief van Tresoar)

“De tolk dy’t Mr. Wolthers winske kaam fansels net, want Mr. Wolthers wist hiel goed dat it beteljen fan sa’n fertaler net as ferantwurde post beskôge wurde koe. Troch it labbekakkige optreden fan Mr. Wolthers moast Van der Burg oan de ein fan de sitting wachtsje om dan de meidieling te krijen dat der gjin tolk komme soe,

om’t it Frysk gjin frjemde taal wie. It proses waard trochset mei de meidieling fan Mr. Wolthers dat hy de hear Van der Burg net ferstean koe. De foldwaning foar dizze fertsjintwurdiger fan de Nederlânske rjochtspraak koe der dus inkel mar út bestean dat hy Van der Burg lekker inkele oeren fan syn kostbere tiid ûntrôve hie. It andert op de fraach, wêrom’t de hear Wolthers sa ûnberoaid yrritearre waard by it hearren fan de taal fan it folk, wêroer’t hy al jierren rjocht spruts , leit mear op de wei fan de psychiater dan op uzes. Mar it feit dat hy dizze yrritaasje yn de iepenbiere útoefening fan syn funksje hiel min wit te ferbergjen is in feit dat ús allegearre rekket. Moarn kinne wy ek foar syn rjochtstoel stean. Dit berneftige, narderige en misledigjende optreden tsjin in represintative man as Van der Burg is in iepenlike provokaasje tsjin it Fryske folk yn it algemien en foar syn organisearre studearjende Fryske jongerein yn it bysûnder. De hear Wolthers dy’t eins gjin bern mear is, moat him dizze dingen wol bewust wêze. Yn de midsiuwen waard Fryslân pleage troch in Saksyske binde dy’t ‘De Zwarte Hoop’ neamd waard. Mr. Wolthers skynt fan doel te wêzen dy namme foar him sels en lyktinkende kollega’s te reservearjen. Lit hy dan beseffe dat hy in neibloeier is; by de grutte mearderheden fan de rjochterlike macht is al in moderner besef trochkrongen. Rjochtsaken sa as dy by werhelling op it Hearrenfean plakfine, komme yn Ljouwert net foar. Mr. Wolthers provosearret net allinne it Fryske folk en de Fryske studinten; hy kompromitearret ek syn kollega’s. Je kinne jo ôffreegje oft it de bedoeling fan de minister fan Justysje is, dat it kantongerjocht troch in rjochter brûkt wurdt om syn minderweardige gefoelens út te sprekken tsjin frije Nederlânske boargers, dy’t steane op harren iuwenâlde folkerjochten. It soe perfoarst net oerstallich wêze as in folksfertsjintwurdiger rjochtstreeks nei de miening fan de minister yn dit stik fan saken ynformearre waard. In dúdlike ferklearring soe ús folk wat garânsje jaan tsjin ûnferhoeds ûnfoege taal en de rjochterlike macht yn Fryslân te suverjen fan de blaam dy’t troch sokke fertsjintwurdigers op harren del komt. F.S.” It redaksjoneel fan Fedde Schurer wie foar it gerjocht oanlieding om Schurer sels foar it gerjocht te heljen fanwegen mislediging fan de rjochterlike macht. Syn saak waard yn Ljouwert behannele op freed 16 novimber 1951. Dy saak soe liede ta ‘Kneppelfreed.’ (Tenei mear, yn it desimbernûmer.) Boarne: de Heerenveense Koerier 19 oktober 1951, de L.C. en it boek ‘Brood op het water’ fan Fedde Schurer. Foto’s Janke.

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL

Agenda

heerenveen

// t/m 17 dec 2023

Ik zeg toch sorry

The Lasses

Verhalenroute Heerenveen !

Bert Heerink & André Becker !

Sinterklaasintocht Heerenveen

AM Academy

UNIS Flyers - EC Die Bären 2016 e.V.

Piaf

Ouderensongfestival 2023

Dai Carter

Poorter en Brugman

Sc Heerenveen - Almere City

Bibliotheek Heerenveen // 20:00 // Langs sfeervolle locaties in het hart van Heerenveen

Heerenveen Centrum, vanaf het Breedpad // vanaf 13:00 // Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan

Thialf // 20:00 // Thuiswedstrijd in de BeNe League ijshockey

Posthuis Theater // 14:00 // Derde preﬁnale met 15 preﬁnalisten

nov

Podium Terband (Terbantster Tsjerke) // 15:00 // Wintersongs

Thomastsjerke Katlijk // 15:00 // Heroes of Rock

De Rinkelbom // 17.00 uur // Slim deelnemers werven voor de vereniging of organisatie

Posthuis Theater // 20:15 // Suzan Seegers, Thomas Cammaert e.a.

Posthuis Theater // 20:15 // Theatercollege over mentale kracht

Abe Lenstra Stadion // 20:00 // Thuiswedstrijd in de Eredivisie voetbal

nov

dec

Irene de Boer

t/m

MUGA (Museum Heerenveen) // Tijdens openingsuren // Liefhebben en lijden is leven

nov

t/m

Posthuis Theater // 20:!5 // Theatergroep Aluin

De Emigrant, opnij ferteld

Sint-Nicolaassprookje Heerenveen

20+21+23

Fleetwood Mac: The Incredible Story

De Kas

Verhalen uit de samenleving

Sinterklaassprookje Jubbega

23+24

Op Hoop van Zegen

Sc Heerenveen - PSV

Cabarestafette - editie XXXI

Sc Heerenveen - Fortuna Sittard

Acoustic Christmas

UNIS Flyers - Snackpoint Eaters Limburg

Kryst yn Skuorregea

Sinterklaas Hotel !

25+26

Fling

Post voor Sinterklaas !

25+26

Juf Roos (2+)

Afslag BLV (Museum Heerenveen) // Tijdens openingsuren // Extracting from FeAss

Posthuis Theater // 19:00 // De nieuwe kleedster van de keizer

De Rinkelbom // 17:00 uur // Waar jong talent ontkiemt: samen kunst maken, eten en ontmoeten

MFC De Kompenije // 20:00 // It keninklike keunstgebit

Sportpark Skoatterwâld // 13:00 // Thuiswedstrijd in de Azerion Eredivisie Vrouwen voetbal

Abe Lenstra Stadion // 18:45 // Thuiswedstrijd in de Eredivisie Mannen voetbal

Thialf // 20:00 // Thuiswedstrijd in de BeNe-League ijshockey

Posthuis Theater // 12:00-17:00 // Met Pietendisco. Met prikkelarm uurtje vooraf om 11:00 uur. Gratis toegang

Posthuis Theater // 13:00+ 14:30 + 16:00 // korte familievoorstelling met Postpiet en andere Pieten

ZIE OOK: WWW.NGOUDENPLAK.NL

nov

Posthuis Theater // 20:15 // Friestalig toneel met Freark Smink, Theo Smedes

Posthuis Theater // 20:15 // Theaterconcert door The Cosmic Carnival

De Rinkelbom // 10.00 // Met verhalen en muziek van Adri de Boer

Posthuis Theater // 20:15 // Dood Paard

Posthuis Theater // 20:15 // Drie cabaret-acts op één avond

Posthuis Theater // 20:15 // 3JS kerstshow

Jubbega // 11:00-21:00 // Kom genieten van sfeer, warmte, lekker eten en shoppen

Podium Terband (Terbantster Tsjerke) // 15:00 // Keltische muziek

Posthuis Theater // 14:00 + 16:00 // Een partijtje voor Gijs

Wil jij ook zichtbaar zijn op de evenementenkalender in GrootHeerenveen, onze website en social media kanalen? Meld jouw activiteit of evenement gratis aan! Scan de QR-code!

dec

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

groot

heerenveen

is mediapartner van ‘n Gouden Plak

Theater/muziek

Overig/divers

Sport/sportief

Expositie/tentoonstelling lezing/cursus

Koopzondag

AM Academy: Belastingen voor ZZP’ers De Rinkelbom // 10:00 // Workshop voor cultuuraanbieders

In de regio Heerenveen zijn het hele jaar door afwisselende evenementen voor jong en oud! Hieronder zijn enkele evenementen uitgelicht. Regio Heerenveen, ‘n gouden plak!

13 dec

AM Netwerkbrunch

Dahl-Diner (Op verhaal)

Christmas at the Koemarkt !

15+16

Sc Heerenveen - FC Volendam

Posthuis Theater // 14:00 // Theatercollege van Rudolf Nammensma

De natuur als inspiratiebron

Galerie Mildam // Tijdens openingsuren // Keramiek van Naomi Hirschfeld en zeefdrukken van Leonora Bakker

Nevels, mysteries van het landschap

Museum Heerenveen // Tijdens openingsuren // Met werk van o.a. Willem van Althuis, Sjoerd de Vries en Christiaan Kuitwaard

Relaties & Contrasten II

Museum Belvédère // Tijdens openingsuren // De collectie van Hans en Cora de Vries

Voorbij de Noord

Museum Belvédère // Tijdens openingsuren // Geabstraheerde tekeningen door Zoltin Peeter

De wapens neder

Museum Heerenveen // Tijdens openingsuren // In het spoor van Domela - de antimilitairismebweging

Zie ook bij uitgelicht hiernaast voor meer informatie.

Zet alvast in je agenda! 28 t/m 30 dec 5 t/m 7 jan 15 t/m 21 jan

// Daikin NK Afstanden // ISU EK Afstanden // 2024 IIHF IJshockey U18 Wereldkampioenschap Vrouwen Divisie II, Groep A

nov

Ontdek de magie van de Verhalenroute in Heerenveen. Op 17 november begint om 20.00 uur in de bibliotheek van Heerenveen een betoverende Verhalenroute. Dit is een unieke kans om je te laten verrassen door een scala aan verhalen, verteld door zowel bekende als minder bekende verhalenvertellers. De Verhalenroute voert je langs sfeervolle locaties die verspreid liggen in het hart van Heerenveen. De avond begint bij de bibliotheek. Daarna gaat de route met verhalen langs het Heerenveen Museum en eindigt bij Ferron aan de Lindegracht. Hier wachten een klein afzakkertje en de laatste verhalenvertellers van de avond. Het afzakkertje is alleen voor deelnemers die zich voor de Verhalenroute hebben aangemeld via de Bibliotheek .Meer informatie via bmf.nl.

dec

17 dec

Post voor Sinterklaas en Sinterklaas Hotel

14 jan

11 feb

feb

14 feb

nov

Voor het derde achtereenvolgende jaar is er tijdens het Sinterklaas Hotel een korte familievoorstelling in het Posthuis Theater mee te maken. Dit keer is dat in het weekend van 25 en 26 november ‘Post voor Sinterklaas’. Zoals ieder jaar komt de postbode bij het Sinterklaashotel langs om alle zakken vol brieven te brengen. Wanneer Postpiet even niet goed oplet, blijkt dat er belangrijke post is verdwenen. Waar is de speciale brief voor Sinterklaas gebleven? En wat voor belangrijks staat erin? Gaat het Postpiet lukken om de brief in de chaos terug te vinden?

dec

25+26

25 en 26 november | 12:00-17:00 | Posthuis Theater

t/m

De droom van Doornroossje (6+)

17 november | 20:00 | Bibliotheek Heerenveen

t/m

Abe Lenstra Stadion // 21:00 // Thuiswedstrijd in de Eredivisie voetbal

dec

Verhalenroute Heerenveen

t/m

Heerenveen Centrum // Verchillende aanvangstijden // Diverse optredens

dec

t/m

Parkhotel Tjaarda // 18:00 // Frank Belt en Gerda Hoogendijk

dec

t/m

De Rinkelbom // 11:30 // Voor cultuuraanbieders uit de gemeente Heerenveen

Uitgelicht

Buiten de voorstelling om kun je in ditzelfde weekend tussen 12:00 uur en 17:00 uur tijdens het Sinterklaas Hotel met Sinterklaas en de pieten op de foto én er is een Pietendisco. Dit jaar is er ook een prikkelarm uur voor kinderen. Van 11:00 uur tot 12:00 uur staan de muziek en knipperende lichten uit! Meer informatie via posthuistheater.nl.

Bert Heerink & André Becker

nov

26 november | 15:00 | Thomas kerk, Katlijk ‘Heroes of Rock’, zo luidt het akoestisch optreden van Bert Heerink en André Becker in de Thomastsjerke in Katlijk, te zien op zondag 26 november. Zanger Bert Heerink werd in de jaren tachtig bekend met de rockband Vandenberg en met Kayak. Hij scoorde met de wereldhits ‘Burning Heart’ en ‘Julie July’. Gitarist André Becker is geestelijk vader van het Pink Floyd Project, één van de eerste tribute bands van Europa. Becker speelde onder andere met Waylon en Van Dik Hout. Ticketverkoop: Stuur een e-mail naar thomastsjerke@gmail.com

KOOPZONDAGEN IN DECEMBER:

ZONDAG 12 EN 19 DECEMBER

CHRISTMAS

AT THE KOEMARKT 15 EN 16 DECEMBER Centrum Heerenveen

Samen zorgen dat de hele regio Heerenveen ‘n Gouden Plak is om te wonen, werken, ondernemen en bezoeken. Nu en in de toekomst. Dat is het doel van ‘n Gouden Plak!

ngoudenplak

@ngoudenplak

Regio Heerenveen ‘n Gouden Plak

ngoudenplak.nl

NUMMER 11 • 2023 GROOTHEERENVEEN.NL 5

17 11

14 17

9 17 8

2 6

18 14

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de e-mail of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootheerenveen.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 11-2023 – tot uiterlijk 7 december 2023. Wij wensen je veel puzzelplezier!

18 17

4 14

10 10

heerenveen

Puzzelpagina nr. 11

2 17

D C

Probeer ijke letters.

staan voor gel . Gelijke cijfers den woord te vin het gekleurde

verharde huid

hiaat intiem

randgebied

rondhout

dagdromer

zwemvogel

verhoogde vloer inwendig orgaan

beraadslagen

ontwerp

7 1

inkeping

Europese vrouw

Engels bier

10 kampeergerei

ad interim atmosfeer

voegwoord

16 20

24 28

19 Europeaan

stelkunde

adviesorgaan

pl. in Flevoland

avondkleding

17 21

bloot

27 31

voelspriet

zwijgplicht

keukenkruid

land in ZuidAmerika

wedstrijd

vorstenzetel

bemiddelaar

therapie

haaruitval

roem

dorpsweide

cerium

Europeaan

Ierse verzetsgroep

wondvocht

takje

afkijken

mager

beginstreep

een zekere

vuurmond

christelijk feest tijdelijk aanduiding op whisky

te koop strook in een zeil riv. in Rusland

molentrechter

ingesloten land

insecticide

39 45

50 56

58 60

Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.

versmaat

vreemde munt

kopie

Engelse titel

cadans

nummer

bemoediging

bloem

wandelstraat

begeleidster

type drukletter ribbenstoot inhoudsmaat

optocht

grassteppe

klein hert

sportman

omslag

erfgenaam

afslagplaats bij golf

Horizontaal: 1 omgang 6 zwamneus 12 plek 13 opgeld 14 vogel 17 te strak zitten 19 grap 20 dun 22 riv. in Oostenrijk 23 deel v.e. opera 25 bede 27 ingeving 28 dierentuin in Amsterdam 30 godin v.d. vrede 32 honkbalterm 33 oppervlaktemaat 35 uitgestrekt 37 jonge koe 40 paradijs 42 geest 44 huidpoeder 46 geluidje 48 deel v.e. korenhalm 50 sprookjesfiguur 51 deskundig 54 kantine 57 verdikte huid 58 pro 59 telwoord 60 afschuw. Verticaal: 1 deskundige 2 Indonesische munt 3 etensbereider 4 Griekse liefdesgod 5 pl. in Gelderland 7 korenzeef 8 insecteneter 9 duivenhok 10 degelijk 11 hollen 15 gehoororgaan 16 deel v.h. gebit 17 vette grondsoort 18 een zeker iemand 21 getijde 24 sleetje rijden 25 in die richting 26 fabeldier 27 langzaam 29 ankertouw 31 tijdperk 34 beddengoed 35 uurwerk 36 ongewenste mail 37 ploegsnede 38 jachtexpeditie 39 ellendig 41 aanwijzend vnw. 43 onder andere 45 bijbelse vrouw 47 Indonesisch eiland 49 kerstbrood 52 bindende regel 53 onheilsgodin 55 eerste vrouw 56 kielwater.

lijst van drukfouten

octrooi

moerasplant

PUZZEL EN WIN

2 BIOSCOOPKAARTJES!

houten hamer

beroep

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

Winnaar puzzel Grootheerenveen NR. 10-2023 J. van de Lageweg uit Langewaag heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze is aangeboden en is te besteden bij DE BIOS in Heerenveen. OPLOSSING EDITIE 10-2023: Zweedse puzzel: WANDELETAPPE // Sudoku: 4 2 3 7 1

COLOFON GrootHeerenveen is een maandelijkse uitgave van GrootMedia en wordt huis-aan-huis verspreid in gemeente Heerenveen en omliggende dorpen en steden in een straal van ca. 10 km van Heerenveen.

Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.biosheerenveen.nl

DE BIOS HEERENVEEN

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 11 VÓÓR 7 december 2023 PER E-MAIL NAAR: info@grootheerenveen.nl OF NAAR: GROOTheerenveen, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK... en vermeld daarbij uw adres.

UITGEVER

EINDREDACTIE

VERKOOP

GrootMedia BV Zwarteweg 4 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@grootmedia.nl www.grootmedia.nl

Henk de Vries

Harmen Zwerver, Geart Jorritsma, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok.

REDACTIE

redactie@grootheerenveen.nl

Richard de Jonge, Dennis Stoelwinder, Eelke Lok, Annemarie Overbeek, Wim Walda, Alie Rusch, Henk van der Veer, Gea de JongOud, Hannah Zandbergen en Annemarie Overbeek.

REDACTIECOÖRDINATOR

VORMGEVING

VERSPREIDING

Gianna Posteraro

Frans van Dam (bliidd.nl)

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

REDACTIETIPS?

FOTOGRAFIE Mustafa Gumussu en Johan Brouwer

DRUK Mediahuis Noord, Leeuwarden

Oplage: 28.000 exemplaren.

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTHEERENVEEN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 14 DECEMBER 2023

DE KAS

WAAR JONG TALENT ONTKIEMT DOOR EN VOOR JONGEREN VAN HEERENVEEN

ATI

DE KAS - OPEN PODIUM BEN JIJ EEN ZANGER, DANSER, MUZIKANT OF SPOKEN WORDARTIEST EN DROOM JE ERVAN OM OP EEN GROOT PODIUM TE STAAN? DAN IS DIT DE KANS OM JOUW TALENT TE LATEN ZIEN. TIJDENS HET OPEN PODIUM KRIJG JE DE KANS OM MET JOUW ACT TE SCHITTEREN OP HET GROTE PODIUM VAN HET POSTHUIS THEATER. S C H R I J F J E G R A T I S I N V I A D E O N D E R S T AA N D E QR- CODE EN DOE MEE!

19 APRIL 2024 | 20:15 UUR | POSTHUIS THEATER FOK 78 8441 BR HEERENVEEN SCHRIJF JE HIER IN

KAARTEN WIL JE KOMEN KIJKEN BIJ HET OPEN PODIUM? DAN KUN JE KAARTEN BESTELLEN VIA DE ONDERSTAANDE QR CODE.

BESTEL KAARTEN HIER

Geniet van onze

Glailtsmlts riladla,s Vorstelijke fvmililslascolleva’s van

Feestdagen

Bij Hof van de Koning heten we je van harte welkom tijdens de mooiste tijd van het jaar. Of je nu op zoek bent naar een gezellige Kerstlunch, een onvergetelijk Kerstdiner, een bruisende oudejaarsavondviering, een stijlvolle Kerstborrel, of een spetterende Nieuwjaarsborrel - bij ons vind je alles wat je nodig hebt voor een memorabele feestperiode. Voor wie de feestvreugde liever elders viert, bieden wij ook aBering o lo aBie aan. +o kun je onbezorgd genieten van onze heerlijke gerechten en smaken, waar je ook bent.

kerstlunch

kerstdiner

kerstborrel

oudejaarsavond

Nieuwjaarsborrel

catering

Informatie & reserveren 0513 - 636 136 www.hofvandekoning.frl Prinsenweg 1, Heerenveen We zijn alle dagen open om je te verwelkomen tijdens de feestdagen.