GrootBolsward-IJsselmeerkust 11 - 2019 by GrootMedia

11 -2019

bolsward-ijsselmeerkust

FOTO: JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

1e JAARGANG • NR. 10

groot

TITUS STALLMANN

Pleitbezorger en ambassadeur van de Hylper cultuur

‘Sliepe is ús wurk!’

NUMMER 11 • 2019

opmerkelijk...

TEATSKE HOBMA 55 JAAR LID BLAUWHUISTER SINT CEACILLIAKOOR Een hele tijd geleden lachten we zachtjes als er in Frankrijk gele hesjes de straat opgingen om de politieagenten daar uit te dagen. Slaan was zelfs goed, dan kwamen ze ruim in de publiciteit, zodat de hele wereld kon weten van te weinig verdiensten, te weinig werk en te weinig zorg van de overheid. Of van wat dan ook. We lachen niet meer. Als de boeren uitrijden, kun je zelf beter thuisblijven. Een trekker gaat altijd voor een auto. Dat weten wij, zeker op de Friese binnenweggetjes, al heel lang. En het was wel imposant, zo’n rij trekkers op de snelwegen, lichten en toeters aan. De hele nacht maar doorjakkeren. Ze gingen naar Den Haag. Daar gaan straks de onderwijzers ook naar toe. En de zorgsector. Maar die hebben geen trekkers. Die moeten wat anders bedenken, want het blijkt dat je met massaliteit het meest bereikt. Dat heeft de bouwsector intussen ook al laten zien. En Den Haag kan wel nu wel angstig zeggen dat hun vuurbultjes niet hoger worden dan tien meter, leger en politie staan er straks echt dagelijks paraat. Stel je voor dat die gekke boeren of bouwers straks niet alleen onder de Friese vlag ten strijde trekken, maar ook nog eens de gele vechthesjes aantrekken. Er is kort gezegd onvrede. De overheid wacht (veel) te lang met het onderkennen van problemen en daar dan weer wat mee te doen. En natuurlijk zitten ze in een onmogelijke positie; je kunt het niet iedereen naar de zin maken. Wij denken allemaal verschillend. Toch moet discussie mogelijk blijven. Daarom bestaan media. Die proberen tijdig te onderkennen welke rimpelingen zich in de mienskip manifesteren. En uiten dat, ieder op z’n eigen manier. Ook in deze krant. Maar hier wel zonder geel hesje.

Eelke Lok, Redactie GrootBolswardIJsselmeerkust

BLAUWHUIS - Zaterdag 26 oktober jongstleden ontving Teatske Hobma-de Boer tijdens een feestelijke viering in de Sint Vituskerk het ‘Ereteken voor Bijzondere Verdiensten’. Teatske is al 55 jaar actief lid van het Blauwhuister Sint Ceacillia kerkkoor en “daar hoort een bijzondere onderscheiding bij”, sprak pastoor Peter van der Weide haar tijdens het opspelden toe. Het Ereteken met oorkonde is de hoogste onderscheiding van de Nederlandse Sint Gregoriusvereniging, de vereniging voor kerkmuziek in de rooms-katholieke kerk.

‘HET HUIS VAN SINTERKLAAS’ IN BIBLIOTHEKEN SÚDWEST-FRYSLÂN Súdwest-Fryslân – Hinke van ‘Muziekbeestje’ komt langs in de bibliotheken in de regio Súdwest-Fryslân, met een speciaal luisterverhaal voor kinderen van van 3 tot 7 jaar. Die kunnen luisteren naar het verhaal ‘Het huis van Sinterklaas’ en mogen samen met Hinke muziek maken. Het Muziekbeestje komt donderdag 21 november naar Makkum, vrijdag 22 november naar Koudum, op zaterdag 23 november naar Sneek, op donderdag 28 november naar Workum en op vrijdag 29 november naar Wommels. De voorstelling begint in alle vestigingen om 15.00 uur, met uitzondering van Sneek, daar start hij om 10.30 uur.

MUSICAL INEZ TIMMER IN PIERS’ STEE KIMSWERD – Op vrijdag 15 november om 20:00 uur speelt Inez Timmer de voorstelling ‘Vijf minuten voor aanvang!’ in Piers’ Stee

ARRIVA AAN ZET VOOR DUURZAMER TREINVERKEER REGIO - Arriva, de grootste regionale treinvervoerder in Nederland, maakte op de Klimaattop in het Noorden bekend dat zij vanaf 2022 jaarlijks 2% vermindering van de uitstoot van CO2 gaat realiseren met de regionale treininzet. Het gaat om de uitstoot vanaf het moment dat de trein wordt gemaakt tot en met het uiteindelijke uit bedrijf nemen en recyclen van de trein. Arriva brengt de uitstoot in de nieuwe concessie van de Noordelijke lijnen in beeld tussen 2020 en 2035. Dat gebeurt met een CO2 barometer. Deze barometer wordt momenteel ontwikkeld in samenwerking met het Smart Public Transport Lab van TU Delft. Arriva kan met behulp van de CO2 barometer haar koolstofdioxide-uitstoot monitoren en ook nagaan welke maatregelen er ingezet moeten worden om die uitstoot te verminderen. De barometer geeft dus inzicht in het effect van verschillende maatregelen die binnen de keten van regionaal treinverkeer ingezet kunnen worden. Arriva-directeur Anne Hettinga: “Wij hebben beloofd jaarlijks 2% vermindering van de uitstoot van CO2 te bereiken. Als wij dat doel als Arriva niet halen, dan geven we onszelf een boete die we inbrengen in een ontwikkelfonds ten behoeve van duurzaamheid.”

r F e d

FOTO:ANNE MEYER

Kimswerd. In deze solomusical vertelt Inez Timmer het verhaal van een internationale musical-artieste, die steeds weer moet aarden in een ander land en zich aan moet passen aan een andere cultuur. Inez vertelt over het buitengewone leven achter de schermen en over bewonderd worden door duizenden mensen. Deze blijmoedige muzikale voorstelling is een persoonlijk verhaal over roem, glitter en glamour, en je tegelijkertijd moederziel alleen kunnen voelen. De Friese Inez Timmer is actrice, theatermaakster en zangeres. Ze speelde in Duitsland, Oostenrijk en Nederland in meer dan dertig musicals. Ze bevoer als artieste op cruiseschepen alle zeven wereldzeeën, maar sinds 2012 heeft ze zich toegelegd op het spelen van intieme theatervoorstellingen in Nederland. Haar voorstellingen krijgen lovende recensies in de media en zijn in het hele land te zien in grote en kleine theaters en op bijzondere locaties. Enkele weken geleden had Inez haar TV-debuut in ‘The Voice Senior’.

HERFSTMUZIEK IN DE GROTE KERK HINDELOOPEN HINDELOOPEN - Op vrijdag 22 november om 20:00 uur is het Apollo Ensemble te gast in de Grote Kerk in Hindeloopen. Het Apollo Ensemble brengt een programma met achttien instrumentalisten. Uitgevoerd worden de beroemde Synfonia Concertante van Mozart en daarnaast werken van Devienne en Cambini. Samen vormen de gespeelde werken een programma waarin de herfstkleuren doorklinken, net zoals in het gedicht ‘Herfstmuziek’ van Adema van Scheltema waarop dit programma geïnspireerd is. Het Apollo Ensemble bestaat uit topmusici uit alle delen van de wereld en heeft als thuisbasis Nederland. Het Apollo Ensemble is een internationaal toonaangevend muziekgezelschap, dat in verschillende bezettingen optreedt met repertoire van vroeg barok tot vroege romantiek. Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan bracht het Apollo Ensemble onlangs de cd ‘Het Hoofd van Haydn’ uit. Het album verscheen in combinatie met een nieuwe uitgave van de gelijknamige roman van Theun de Vries uit 1988.

BRON EN FOTO: OMROP FRYSLÂN, HAYO BOOTSMA

PROTESTEN

FOTO:SICCO RYPMA

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Maandelijkse rubriek met opmerkelijke zaken in de regio. Is u wat opgevallen, wilt u ons deelgenoot maken van een leuke gebeurtenis, of heeft u een een aankondiging of tip voor ons, stuur deze dan naar redactie@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl

DINAND UIT BOLSWARD REDT OMA UIT HET WATER BOLSWARD – Het had een fatale dag kunnen zijn voor oma Marijke Kok, toen ze in augustus bij het aanleggen naast de boot viel en onder water terecht kwam. Ze dreigde klem te komen tussen wal en schip. Haar kleinzoon Dinand Jellema (17) uit Bolsward kon haar redden. Daar krijgt hij nu een onderscheiding voor, van Scouting Nederland. De onderscheiding is het zogenaamde ‘teken van moed’. Dat wordt pas voor de vierde keer uitgereikt. Volgens de beoordelingscommissie was mevrouw Kok waarschijnlijk verdronken, als Dinand er niet was geweest. “Het was angstaanjagend”, vertelt Dinand over het levensbedreigende ongeluk. “Iedereen kan erbij staan en ernaar kijken, maar hij heeft gehandeld. En dat is wel een onderscheiding waard”, aldus Thijs Jansen van Scouting Nederland, die de onderscheiding uitreikte.

r r a M e k ys HEEFT U OOK NIEUWS TE MELDEN

bolsward-ijsselmeerkust HET LAATSTE NIEUWS UIT DE REGIO STAAT OP:

WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

? LAAT HET ONS WETEN!

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

INTEGRALE MILIEU- EN NATUURCONTROLE IN FRYSLÂN

BOLSWARD - Op 13 november start in het gezondheidscentrum van Bolsward een mindfulness training voor mantelzorgers. De training is een unieke combinatie van acht weken intensief oefenen en leren van elkaar als lotgenoten. De training leert je hoe je op een gezonde manier kunt omgaan met de situatie en met de heftige emoties die er soms mee gepaard gaan. Een keer per week kom je bij elkaar en elke dag oefen je thuis. Aan de training gaat een individueel kennismakingsgesprek vooraf. De training is financieel mogelijk gemaakt door de gemeente SúdWest-Fryslân. Hierdoor blijven de kosten voor deelname beperkt tot vijftig euro in totaal. Meer weten of aanmelden? Neem dan contact op met de trainer via telefoon (06) 1282 2712 of via email eefheinhuis@8je.nl.

FRIESE FLEXWERKERS NA EEN JAAR VAAK WEER ZONDER BAAN FRYSLÂN – Van alle provincies komen in Fryslân de meeste flexwerkers na een jaar weer zonder werk te zitten en zijn dan aangewezen op een uitkering. Dat blijkt uit een analyse van het Centraal Bureau voor de Statistiek, die onlangs werd gepubliceerd Ruim 53% van de Friezen die in 2016 een flexbaan hadden, hadden die een jaar later nog steeds. De andere 47% stroomde door naar een baan of werd werkeloos. Van de Friese flexwerkers heeft 13% na een jaar een vaste baan. Dat percentage is lager dan in bijna alle andere provincies. In Utrecht ligt het percentage met 17% het hoogst.

De handhavers verzamelden zich in de vroege ochtend in Earnewâld. Na een gezamenlijke aftrap door Pieter Hofstra

(directeur FUMO) en Sylvia te Wierik (districtschef Politie Eenheid NoordNederland) gingen de handhavers en agenten in gemixte duo’s op pad, zowel op het water als op het land. Ook de Waddeneilanden deden mee aan deze provincie brede actiedag. FOTO:TWITTER.COM/FUMOINFO

CURSUS VOOR MANTELZORGERS IN BOLSWARD

REGIO - Ruim vijftig handhavers en agenten trokken 31 oktober Fryslân in voor een grote natuuren milieucontrole. De dag is een initiatief van de FUMO, in samenwerking met Politie, Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming, Staatsbosbeheer, It Fryske Gea en Wetterskip Fryslân. De dag is vooral bedoeld om de samenwerking tussen de partijen te versterken.

De actiedag is niet alleen in het leven geroepen om overtredingen op te sp0ren, maar juist om kenbaar te maken dat de verschillende opsporingsorganisatie samenwerken. Met een integrale aanpak bereik je meer, en dat komt de samenwerking, ook na deze actiedag, alleen maar ten goede.

SINTERKLAASINTOCHT IN BOLSWARD

RECORDOPBRENGST VOOR MAISDOOLHOF WITMARSUM WITMARSUM – Dit jaar was het al weer voor de twintigste keer dat in Witmarsum een maïsdoolhof werd gerealiseerd. Vanwege het jubileum was het doolhof maar liefst twee keer zo groot! Het maïsdoolhof heeft maar liefst 3.315 euro opgeleverd voor de Ronald McDonald Kinderhoeve in Beetsterzwaag, een record. De Ronald McDonald Kinderhoeve is een vakantieplaats voor gezinnen met een zorgintensief kind (0 t/m 25 jaar). Voor deze gezinnen is het vaak moeilijk om op vakantie gegaan, omdat ze worden beperkt door bijvoorbeeld een rolstoel of wekelijkse therapie. De hoeve biedt deze kinderen en hun familie een ontspannende vakantie. Met de opbrengst van het maïsdoolhof

uit Witmarsum kan een tuin bij de hoeve worden gerealiseerd, waar kinderen met een (meervoudige) beperking kunnen spelen. Het stukje land voor het doolhof wordt beschikbaar gesteld door aardappelhandel S. Tolsma. Loonbedrijf Westra uit Arum en fouragehandel S. de Vries uit Witmarsum zaaien en oogsten het maïs belangeloos.

CONCERT PROJECTKOOR SKUZUM SKUZUM - Op zondag 17 november om 15.00 uur vindt in Skuzum een concert plaats van Projectkoor Skuzum. Onder leiding van dirigent/saxofonist Jan Brens uit Sneek heeft het 35 man sterke gelegenheidskoor een gevarieerd programma ingestudeerd met een vooral Iers, Schots en Engels repertoire. Veelal gaan de liederen over de landstreek en over de zeelieden, die handel dreven en nieuw land ontdekten. De arrangementen en een enkele Friese en Nederlandse tekst zijn van de dirigent.

Pianist is Oeds Wijnsma uit Leeuwarden. Het koor zal met eigen solisten in diverse combinaties de diverse songs verbeelden in de fraaie akoestische ruimte van de Skúster kerk. De kerk van het dorp Idsegahuizum werd een paar jaar geleden gerestaureerd. Voorzitter Jappie Feenstra en secretaresse Linda Miedema van Dorpsbelang hebben zich hiervoor ingezet. De kerk wordt jaarlijks nog eenmaal gebruikt voor een kerkdienst. Geregeld vinden er concerten en/of toneelvoorstellingen plaats.

Jouw foto onder de brug? Wie weet komt jouw foto in 2020 onder een brug in Zuidwest Friesland te hangen! Deze inzending van Piebe van den Berg trakteert ons op een prachtige weerspiegeling in het Nannewiid. Heb jij ook een favoriete plek in Zuidwest Friesland? Of een bijzondere kijk op de bekende ‘landmarks’? Ook jij kunt nog meedoen aan deze fotowedstrijd en jouw favoriete plek van onze regio met ons delen. Stuur uiterlijk 30 november 2019 jouw foto in via uniek@waterlandvanfriesland.nl (vergeet niet te vermelden waar de foto is gemaakt).

Foto: Piebe van den Berg

vvv waterland van frIesland fotowedstrIjd

Door deel te nemen ga je akkoord met de actievoorwaarden, die na te lezen zijn op www.waterlandvanfriesland.nl

BOLSWARD – IJs en weder dienende verwacht Sint-Nicolaas met zijn gevolg zaterdag 16 november aan te komen in Nederland. Na de landelijke intocht komt Sinterklaas om 14:00 uur aan in diverse steden en plaatsen. Hoe hij dat allemaal zo snel doet, is een publiek geheim, maar het lukt hem tot nog toe elk jaar. Ook in Bolsward zullen Sint en zijn Pieten aankomen. De pakjesboot vaart het Kruiswater op tot Plein 1455. Een week later, op zaterdag 23 november, kunnen kinderen tot tien jaar weer meedoen aan de Pieten Vossenjacht. Elf Pieten verstoppen zich in het centrum van Bolsward en geven stempels aan de kinderen die hen vinden om kans te maken op een ontbijt met de Sint en de Pieten.

NETWERK FINANCIEEL GEZOND

BREIDT UIT IN SWF

REGIO - De gemeente Súdwest-Fryslân wil partijen verbinden die opkomen voor mensen met betalingsproblemen of schulden. Daarnaast wil de gemeente goed financieel gedrag promoten. Met dit doel organiseerde de gemeente onlangs samen met Rabobank Sneek-ZuidwestFriesland opnieuw een event ‘Financieel gezond’. Financieel Gezond SWF wil in Súdwest-Fryslân een groeiend en sluitend netwerk worden, met een focus op het behouden van financiële gezondheid, door het vroegtijdig in beeld krijgen van financiële problemen en adequate, passende hulp aan te bieden bij schulden.

“Praten over schulden is lastig”, legt wethouder Stella van Gent uit. “Maar juist het doorbreken van dit probleem is van groot belang om de geldzorgen op te lossen, want hoe eerder iemand er over praat, hoe eerder diegene geholpen kan worden. Door een vriend of buurvrouw. Of door hulp van het gebiedsteam, de werkgever of een andere organisatie in onze gemeente.”

bolsward-ijsselmeerkust

NUMMER 11 • 2019

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TITUS STALLMANN VAN ROOSJE HINDELOOPEN

PLEITBEZORGER EN AMBASSADEUR VAN DE HYLPER CULTUUR Als er één Friese stad is die bijzonder zorgvuldig met zijn erfgoed is omgesprongen, dan is dat wel Hindeloopen, het op één na kleinste en bijna oudste stadje van de elf steden die Friesland rijk is. Het is gelegen op een schiereiland, uitkijkend over het IJsselmeer, de voormalige Zuiderzee, en veel oude gebruiken hebben de tand des tijds doorstaan, zoals de kleurrijke klederdracht, zang en dans, de ambachtelijke meubelmakerij in combinatie met de schilderkunst, de schaatssport met priksledes en niet te vergeten de taal, waarin Hindeloopen duidelijk onderscheidend is van de rest van Friesland. De Hylpers zelf zijn eigenzinnig, trots op hun cultuur en chauvinistisch in de goede zin van het woord. TEKST WIM WALDA // FOTO'S FOTOGRAFIE JELLY MELLEMA

De manier waarop de cultuur in Hindeloopen stand heeft gehouden in een periode van modernistische verlokkingen, roept een associatie op met de onoverwinnelijke Galliërs Asterix en Obelix die dankzij de toverdrank van magiër Panoramix de Romeinen met een bijna vanzelfsprekende nonchalance op afstand houden. De Hindeloopers mogen dan weliswaar niet beschikken over een toverdrank, maar hebben wel enkele ‘hoeders’ gehad die waakten tegen de teloorgang van het Hylper erfgoed. Een van de bekendsten was Arend Roosje (kader, pag. 7), een begenadigd vertegenwoordiger van de Hylper schilderkunst, die in 1894 een eigen bedrijf begon in beschilderde gebruiksvoorwerpen en meubelen, die in eigen atelier werden vervaardigd en gedecoreerd. Het bedrijf, Roosje Hindeloopen, bestaat nog steeds en wordt anno 2019 geleid door inmiddels de vierde generatie Stallmann, Titus en Johan. In gesprek met Titus Stallmann over de Hylper cultuur, Arend Roosje, de familie Stallmann en eigenzinnige Hindeloopers.

HYLPERS PRATEN MET DE HOND De inmiddels vijftigjarige Titus Stallmann is samen met zijn broer Johan de drijvende kracht achter Roosje Hindeloopen. Johan is de meubelmaker/houtbewerker binnen het bedrijf en Titus is verantwoordelijk voor het schilderwerk, de boekhouding, de winkel en de dagelijkse gang van zaken. Hij beschouwt zich als een echte Hylper en is trots als een hond met zeven staarten op zijn

afkomst. “Alhoewel,” nuanceert hij, “ik het nog steeds jammer vind dat ik te weinig Hylpers met mijn twee dochters en vrouw – geboren Hindelooper – heb gepraat, terwijl ik dat wel deed tegen de honden en de kat.” Na zijn dienstperiode en een kort uitstapje bij een Makkumer bedrijf, stapte hij in het familiebedrijf. Alhoewel zijn vader daarover niet stond te juichen, haalde hij toch bakzeil omdat Titus het ‘hele gedoe’ van winkel, computers en boekhouding van hem over kon nemen en hij zich kon richten op meubelmaken en schilderen. “Zo rolde ik, inmiddels 28 jaar geleden, in het familiebedrijf en ben ik, naast de dagelijkse gang van zaken, al een jaar of twintig schilder in het bedrijf.”

GEVLUCHT VOOR DE INQUISITIE De naam Stallmann, met dubbel ‘L’ en dubbel ‘N’, roept niet direct associaties op met Friesland of Hindeloopen. “Dat klopt,” reageert Titus, “de familie Stallmann is van origine afkomstig uit Duitsland - tegen de Deense grens aan – en is acht generaties geleden naar Friesland gevlucht voor de Inquisitie, die overigens al eeuwen eerder in het leven was geroepen om gelovigen ‘op het rechte pad’ te houden. Zelfs kleine vergrijpen en het ‘te losjes’ praten of ‘in twijfel trekken’ van ‘de leer’ werd zwaar bestraft met onder meer gevangenisstraf en zelfs martelingen. De familie Stallmann streek neer in het gematigder Friesland - Hindeloopen om precies te zijn - en wordt, ondanks de Duitse naam, gerekend tot de ‘échte’ Hindelooper families. jj

bolsward-ijsselmeerkust

TITUS STALLMANN

“WIJ MAKEN GEEN SOUVENIRS EN JE ZULT ONS OP BRADERIEËN EN MARKTEN NIET TEGENKOMEN” Titus Stallmann

VIER GENERATIES STALLMANN Eberhart Ebertus Stallmann legde zich toe op de meubelmakerij en het houtsnijwerk en werd de rechterhand van Arend Roosje. Hij zette, na het overlijden van Roosje, diens bedrijf voort en werd opgevolgd door zijn zoon Foppe, die op zijn beurt het stokje doorgaf aan zoon Eberhart Bertus en tenslotte Johan en Titus als representanten van de huidige generatie. “Ik ben vernoemd naar mijn Beppe Tiete,” zegt Titus, “in de verwachting dat er nu wel eens een meisje zou komen. Het werd een jongen, dus de naam werd Titus.” Titus Stallmann vertelt: “Net als bij ieder ander bedrijf is het niet alleen maar ‘Hosanna’ geweest in het bestaan van Roosje Hindeloopen. Ook wij hebben ‘magere jaren’ gekend, zoals tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog en de economische crisisperiodes rond 1930 en 1980, maar juist onze unieke filosofie heeft ons daar doorheen geholpen. Want huizenhoog in het vaandel van Oud Hindelooper Kunst Roosje staat sinds het oprichtingsjaar 1894 de combinatie van meubelmakerij/houtsnijwerk en schilderkunst. En dat is wat onze werkstukken zo uniek maakt.

Door de aankopen van onder meer koningin Emma, koningin Wilhelmina, die een kamer-ameublement voor Paleis Het Loo kocht, koningin Beatrix en meer recentelijk de rondleiding van het koninklijk paar Willem Alexander en Maxima met hun kinderen, en niet te vergeten de Friese adel, kreeg de Hindelooper kunst de – wereldwijde - aandacht die het verdient. Wij maken dan ook geen souvenirs en je zult ons op braderieën en dergelijke niet tegenkomen.”

HISTORIE HINDELOOPER SCHILDERKUNST Hindeloopen kreeg in 1225 stadsrechten. Hoewel de Friese Zuiderzeeplaats geen haven had, maar ‘slechts’ een rede, was Hindeloopen een belangrijke handelsplaats. De Hindelooper Grootschippers, waarvan er velen Amsterdam als uitvalsbasis hadden, voeren met hun fluitschepen naar de Oostzee om handel te drijven. Op de terugreis werd steevast hout getransporteerd naar Amsterdam en de Zaanstreek. Uit deze periode van welvaart stammen de bijzondere cultuur, de Hindelooper schilderkunst, het houtsnijwerk en de meubelmakerij en niet te vergeten de prachtige, kleurrijke Hindelooper klederdracht. Die internationale handel op de Scandinavische landen, Finland en Rusland heeft dus een belangrijke invloed gehad op het dagelijks leven, waaronder de kunst, en niet te vergeten de taal, van de toen ongeveer 1600 inwoners van Hindeloopen. Aan de kapitale 17e- en 18e-eeuwse kapiteinshuizen is nog te zien hoe rijk de Hindeloopers waren. Tijdens de Napoleontische tijd (1799–1815) werd de welvaart van de kustplaats door handelsbeperkingen aan banden gelegd, waardoor het stadje rond 1800 ‘op een hellend vlak’ kwam en er veel van de oude interieurkunst verloren ging. Enkele ambachtslieden, waaronder Arend Roosje (1869–1914), onderkenden dit gevaar en wisten deze kunst nieuw leven in te blazen. Op de Wereldtentoonstelling van 1878 in Parijs was een complete ‘Hindelooper kamer’ te bewonderen, met wandschilderingen en elegant gedraaide en in de traditionele kleuren en motieven beschilderde meubels. Ook de getalenteerde Roosje stuurde werkstukken in naar kunstnijverheidstentoonstel-

NUMMER 11 • 2019

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

lingen die rond het vierde kwart van de negentiende eeuw in zwang kwamen. Op deze tentoonstellingen, in onder meer Leeuwarden en Amsterdam, viel het werk van Roosje op, met als gevolg dat hij het Koninklijk Huis vanaf dat moment tot zijn clientèle mocht rekenen.

DESIGN- EN KUNSTWERELD Dankzij de erkenning van de Hindelooper cultuur als Unesco immaterieel erfgoed in 2013, kreeg de ambachtelijke kunstnijverheid in de voormalige Zuiderzeeplaats een ‘boost’ en ontstond er nieuw elan. Titus Stallmann: “De laatste tijd maken we ook in de design- en de kunstwereld onze opwachting. Zo hebben we mee mogen werken aan de totstandkoming van de Hindelooper fontein in het kader van het Culturele Hoofdstad 2018 project ‘Eleven Fountains’ en hebben Johan en ondergetekende een aandeel geleverd in een kunstproject genaamd ‘de Friese motor’. In dit internationale project van kunstenaar Eric van Hove worden de Hindelooper schilderkunst en houtsnijwerk geïntegreerd met de Marokkaanse en de Zweedse schilderkunst. Daarnaast is er een speciale tentoonstelling in het Fries Museum geweest, gewijd aan de Hindelooper Kamer, waarin invloeden vanuit de hele wereld herkenbaar zijn. En…” De enthousiaste pleitbezorger en ambassadeur van de Hindelooper cultuur zou probleemloos nog enkele uren door kunnen gaan.

HINDELOOPEN, HINDELOOPEN, HINDELOOPEN Hij concludeert: “Bij alles wat we doen, ligt de focus op de Hindelooper cultuur. Dat gebeurt door ons, maar ook vanuit de andere sociaal-culturele fenomenen, zoals de zang- en dansgroep Aald Hielpen. Mijn vader zit daar al 52 jaar bij, mijn moeder heeft er 45 jaar accordeon gespeeld. Ze zijn met die groep, traditioneel gekleed in de veelkleurige Hylper klederdracht, twee keer in Amerika geweest, twee keer in Japan en hebben vrijwel alle landen van Europa gezien. Die mensen zijn dus oprechte ambassadeurs van de Hindelooper cultuur.”

Meubelmaker Johan Stallmann

“Doorslaggevend in mijn optiek is dat er al in een heel vroeg stadium mensen waren die inzagen dat alle vernieuwingen van het industriële tijdperk weliswaar erg handig waren, maar dat het erfgoed van Hylpen, het resultaat van eeuwen sociaal-culturele geschiedenis, het waard was om te behouden. En dat is waardoor de Hylper cultuur de tand des tijds zo goed heeft doorstaan.” Waarvan akte.

Arend Roosje Op 11 oktober 1869 kwam Arend Roosje ter wereld op Nieuwstad A50 (nu nummer 44) in Hindeloopen, als één van de zeven kinderen van scheepstimmerman Hielke Pieters Roosje en zijn vrouw Pietrick Arends Strop. Hij bleek talent te hebben voor de fijnschilderkunst en ontwikkelde een voorkeur voor het decoreren en restaureren van oude Hindelooper meubels. Op een tentoonstelling in Rotterdam in 1885 trok een werkstuk in het bijzonder de aandacht van de ‘hoge heren’: een fraai uitgesneden en beschilderd kistje van de jongste deelnemer, de toen nog maar zestienjarige Arend Roosje. Wilco Julius van Welderen, Baron Renger, oud-burgemeester van Leeuwarden en lid van de Tweede Kamer, noemde hem een ‘ruwe diamant’, weliswaar zeer getalenteerd maar de kunst moest ‘beschaafder en verfijnder’ worden. De baron bood hem een studie aan op de Haagse tekenacademie. Daarnaast volgde hij tekenlessen in Alkmaar en de Kunstnijverheidsschool in Haarlem. ‘Teren op de zak van anderen’ was echter voor Roosje geen optie, vandaar dat hij niet al zijn studies afmaakte. Hij trouwde met Trijntje F. Kooy en kreeg samen met haar zes kinderen. In 1894 begon Roosje in zijn geliefde Hindeloopen een eigen bedrijf in beschilderde en uitgesneden voorwerpen. In 1896 kwam één van zijn leerlingen, Eberhart Ebertus Stallmann uit Hindeloopen, bij hem in dienst als meubelmaker/ houtbewerker en werkte zich op tot zijn rechterhand. In 1914 stierf Arend Roosje na een lang ziekbed en werd zijn bedrijf voortgezet door Stallmann. Tegenwoordig staat de vierde generatie van de familie Stallmann aan het roer van dit Hindelooper bedrijf, waarin juist de combinatie van ambachtelijke houtbewerking en Hindelooper schilderkunst centraal staat.

“DE LAATSTE TIJD MAKEN WE OOK IN DE DESIGN- EN DE KUNSTWERELD ONZE OPWACHTING”

SAMEN BOUWEN AAN SUPERJACHTEN Heb jij uitstekende leidinggevende capaciteiten, oog voor detail en houd jij overzicht? Solliciteer dan nu op onze vacature van:

Voorman Timmeren Interieur Feadship is op zoek naar een gedreven Voorman Timmeren Interieur voor de afbouwwerf De Vries Scheepsbouw Makkum. Als Voorman stuur je een groep timmerlieden aan. Je geeft instructies en aanwijzingen aan de medewerkers en controleert de kwaliteit van het werk. Kijk voor het volledige profiel op www.werkenbijfeadship.nl of je kunt contact opnemen door te bellen òf WhatsAppen met Marlou van der Meulen (Adviseur P&O) via 06 12 951 056. Kijk voor voor meer info op:

werkenbijfeadship.nl

NIEUWE PLANNEN WINTERTUIN Zodra de verbouwing voltooid is zijn er uiteraard nieuwe mogelijkheden voor zowel de wintertuin als de havenzaal. Het doel voor deze ruimtes om deze zo flexibel mogelijk in te zetten voor bijeenkomsten, zoals: vergaderingen, bedrijfsuitjes, retreats, relatiedagen, skûtsje evenementen, maar ook verjaardagsfeesten en/of pensioenfeesten.

WELKOM FLEXWERKERS De wintertuin biedt ook nog een andere extra mogelijkheid. Namelijk, het creëren van goede flexwerkplekken. Ben jij een flexwerker en op zoek naar een rustige en inspirerende werkplek? Kom dan in het nieuwe jaar naar Galamadammen!

Galamadammen vernieuwt - Fase 2

2019 staat bij Galamadammen in het teken van vernieuwen. Dit gehele jaar zijn wij bezig om zowel het exterieur als interieur van de wintertuin te restylen. Dit gaat natuurlijk niet zonder slag of stoot. Gelukkig zijn we op de goede weg en kunnen we de tweede (en laatste) fase van de verbouwing aankondigen. RENOVATIE

FASE 2 VAN DE VERBOUWING

Afgelopen winter is er hard gewerkt aan de renovatie van het exterieur van onze wintertuin. Dit was een ontzettend ingrijpende verbouwing, welke ook langer duurde dan in eerste instantie gepland. Door de opgelopen vertraging is er in mei 2019 besloten de verbouwingswerkzaamheden voorlopig te onderbreken en deze over het hoogseizoen heen te tillen. Na een goed hoogseizoen gedraaid te hebben, zijn de plannen voor de tweede fase van de verbouwing al weer gemaakt! Vanaf 16 december aanstaande gaat de tweede fase van start.

Tijdens de tweede fase van de verbouwing gaat alle aandacht uit naar het interieur. Zo zal er tussen de havenzaal en de wintertuin een aantal grote glazen schuifpuien geplaatst worden, zodat ook in de wintertuin de connectie met het water centraal komt te staan. Dit speelt natuurlijk een grote rol in ons hotel! Tevens zullen deze beide ruimtes volledig gerestyled worden.

VANAF 16 DEC. 2019 TOT EN MET 31 JAN. 2020 IS ONS GEHELE HOTEL EN RESTAURANT GESLOTEN VANWEGE DE VERBOUWING.

Galamadammen Hotel-Restaurant-Jachthavens • Galamadammen 1-4 • 8723 CE Koudum • T: 0514 521346 E: info@galamadammen.nl W: www.galamadammen.nl

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST EN BEELD KIRSTEN VAN LOON

ES-STER EN OPTIEK PETER: EEN UNIEKE COMBINATIE IN BOLSWARD

Aandacht, handwerk en details

“Een rare combinatie? Ik zou het eerder ‘uniek’ noemen”, geeft Esther Sonderen van repliek bij een opmerking over de in tweeën gespleten winkel aan de Dijkstraat 41 in Bolsward. Op de lange wand aan de linkerzijde springt het grote aanbod aan brillen direct in het oog, aan de rechterzijde is er ook een groot aanbod, maar dan van diverse stoffen, wol, garens, patroonboeken en benodigdheden. Zichtbaar van goede kwaliteit. En dat is nog niet alles. De winkelvloer van de optiekzaak en de winkel voor de creatieveling in haak-, brei- en naaiwerk, wordt optimaal benut. Achterin de zaak is een professionele keuken, waar Esther taarten op bestelling maakt. Het is gewoon zo gelopen en het werkt voor Esther, haar partner Peter en voor de klanten heel goed zo. Uiteraard is de combinatie opmerkelijk en dat is ook de combinatie van een stoffen en garen winkel en een ‘taartenmakerij’. “Ja, dit bij elkaar is gewoon Es-Ster”, antwoordt ze met een lach op haar gezicht. Dat maakt haar zaak uniek in zijn soort.

den van haar opleiding wilde ze biotechnologie gaan studeren. Die opleiding kon ze volgen aan de NHL in Leeuwarden, nu Van Hall. Haar kamer in Arnhem verruilde ze voor een kamer in Leeuwarden en aldaar vond ze bij dezelfde optiekwinkelketen een baantje, waar ze onder andere collega werd van Peter.

HOE HET BEGON Sinds 2007 woont Esther samen met haar vriend Peter in Bolsward. De twee leerden elkaar in Leeuwarden kennen, waar Esther biotechnologie studeerde aan de NHL, wat nu Van Hall is. Beiden hadden ze geen ‘roots’ in Bolsward. “Maar ik voel mij nu wel een echte Bolswarder, hoor”, zegt ze vastberaden.

BIOTECHNOLOGIE Esther werd in Olst geboren, maar verhuisde op haar zevende naar Winterswijk, waar ze het grootste deel van haar jeugd doorbracht. Het beroep van haar vader, scheikundeleraar, inspireerde haar om het Middelbaar Laboratorium Onderwijs te gaan volgen. In haar vooropleiding ontbraken de vakken natuuren scheikunde, dus die haalde ze nog snel door de spoedmavo in een jaar te volgen. In het laatste jaar van de MLO ging Esther op kamers in Arnhem en vond ze een bijbaantje in een optiekwinkel. Na het afron-

In 2005 studeerde ze af in Leeuwarden. Esther woonde intussen samen met Peter en werkte in verschillende laboratoria in het Noorden tot ze bij een groot farmaciebedrijf in Lelystad aan de slag kon. In 2007 verhuisden Peter en Esther naar Bolsward. Esther zat in Lelystad goed op haar plek, maar nadat dochter Lenthe geboren werd, brak de afstand – en daarmee de lange reistijden- haar een beetje op. Toen er aangekondigd werd dat de organisatie in moest krimpen, bood ze

vrijwillig haar ontslag aan, met in haar achterhoofd al een back-up plan: een winkel in stoffen en garen.

CREATIVITEIT Creatief zijn, dat zat er altijd al in. Haken, kleding maken en mooie stoffen zoeken. “Ik heb altijd gezegd daar iets mee te willen doen. Ik ben toen vanuit huis gestart als webwinkel.” Zo vanuit het niets beginnen in ook nog eens een nichemarkt, daar kwam het doorzettingsvermogen van Esther bij kijken, dat haar ook al kenmerkte in haar studie. “Ik had de zolder als opslagruimte, ik benaderde leveranciers en ben met enkele merken in zee gegaan.” Al snel was in haar huis niet meer genoeg ruimte voor de opslag van de spullen en verhuisde ze naar een kantoorgebouw in Bolsward. Met haar ‘winkel’ bezocht ze ook markten en zo leerden steeds meer mensen haar en haar producten kennen. Doordat ze nu zelf in Bolsward werkte voelde ze zich ook meer en meer verbonden met de stad. Toen Peter zich losmaakte van de franchiseformule en zelfstandig verder ging onder naam ‘Optiek Peter’, verhuisde Es-ster

naar hetzelfde winkelpand. Esther heeft, om klanten van beide winkels te kunnen bedienen, ook de optiekopleiding gevolgd en is inmiddels ook opticien. De tweejarige contactlenzenopleiding volgt Esther er nu achteraan.

TAARTEN Het maken van taarten is bij toeval op haar weg gekomen. Samen met een vriendin volgde ze in 2010 een workshop voor het maken van taarten en die gezellige middag met een vriendin openbaarde nog meer creatief talent. Na die workshop heeft ze de PME-opleiding gevolgd voor het decoreren van taarten. “Ik vond het echt leuk, het is allemaal handwerk. Eerst ben ik thuis begonnen, maar nu is er een professionele keuken.” In het maken van taarten heeft ze zich gespecialiseerd in biologische cake en vullingen. “Er worden geen kant-en-klaar mixen gebruikt, geen pakjes en zakjes. En ik vind het heel belangrijk dat de smaak echt goed is”, benadrukt Esther. De fondant en de versieringen zijn overigens niet van biologische ingrediënten. De

decoraties zoals bloemen en figuren worden geheel handgemaakt van koud porselein en ‘modeling paste’. Een taart maken komt heel precies, er is namelijk geen tweede kans. Dat was in het begin weleens spannend, maar nu heeft ze haar sporen ondertussen wel verdiend. Esther probeert iedere taart uniek te maken; er zullen geen twee dezelfde taarten uit haar keuken komen. Als zo’n kunstwerk op tafel komt, brengt dat altijd plezier. “En een mooie taart is niet alleen met verjaardagen of bruiloften leuk om aan te bieden, maar bijvoorbeeld ook met de feestdagen. Dat je dan zo’n speciale taart op tafel zet om met de familie te delen, dat is superleuk. En lekker!”

NUMMER 11 • 2019

ANNAPETRA PLOOIJ UIT MOLKWERUM

EEN HOND ALS JE ALLERBESTE MAATJE We zijn diep in Súdwest. In Molkwar, Molkwerum, het dorp bekend van de koek; knus verscholen achter de IJsselmeerdijk. We zijn op bezoek bij Annapetra Plooij-de Boer. In de gezellige woonkamer onder het lage balkenplafond vertelt Annapetra over haar uit de hand gelopen hobby. Trouwens, hobby? Als je hoort hoeveel uur ze er per dag mee bezig is, mag je je het gerust ook werk noemen. Annapetra Plooij is hondenfokster. Ze fokt Australian labradoodles. TEKST EN FOTO’S PIEBE PIEBENGA

De Australian labradooddle is een bijzonder soort hond. Van oorsprong is de labradoodle een kruising van een labrador en poedel. Het ras bestaat pas sinds 1988. Het mooie van het ras is dat hij een vacht heeft die geen allergische reactie oproept. Dat maakt het de ideale hond voor mensen die graag een hond willen, maar er nooit een konden nemen omdat ze er allergisch voor zijn. Nu kunnen ze er met een gerust hart wel een aanschaffen. Maar dat is voor Annapetra niet het belangrijkste. Het mooie van de labradoodle is dat hij zulke goede karaktereigenschappen heeft. Hij is intelligent, leergierig, intuïtief, energiek, vriendelijk, sociaal. Lijkt allemaal misschien te mooi om waar te zijn.

DRIE EIGEN KINDEREN EN ACHT PLEEGKINDEREN “Toen ik het voor het eerst hoorde, moest ik erom lachen, al die goede eigenschappen. Tot ik ermee in contact kwam en het gewoon waar bleek te zijn. Wat voor mij het belangrijkste is, is dat ze mensen zo haarscherp aanvoelen”, begint Annapetra. “Ik ben eigenlijk door toeval in de fokkerij terecht gekomen. Soms komen dingen nou eenmaal op je pad. Wij kwamen 22 jaar geleden hier in Molkwerum wonen. Mijn man en ik hadden toen al drie kinderen van onszelf. Op een gegeven moment besloten we om ook pleegkinderen te nemen. Dat is nu achttien jaar geleden. Ik vind dat elk kind recht heeft op een warme plek. En die kunnen wij hier bieden in Molkwerum. Inmiddels hebben we acht pleegkinderen gehad. Sommigen blijven jaren. Voor anderen is het meer een overgangsperiode.”

Annapetra vertelt, hoe het allemaal is begonnen: “Het eerste pleegkind dat bij ons komt, is Tom. Tom is peuter. Naar mate hij ouder wordt, wordt duidelijk dat het een speciaal mannetje is. Hij is onder andere autistisch, heeft een ontwikkelingsachterstand en een articulatiestoornis. Kortom, een klein ventje met een grote rugzak. Door zijn handicaps is het helaas voor hem niet mogelijk om zelfstandig aan de maatschappij deel te nemen. Hij kan niet naar een school en hij heeft thuisonderwijs en begeleiding nodig. In zo’n situatie moet je inventief zijn en naar alternatieven zoeken. Tom heeft één grote liefde in zijn leven: honden. Contact met hem maken, zijn aandacht vragen, dat lukt met de hulp van de honden. De honden die we al hebben, kunnen in die behoefte voorzien, maar naarmate Tom ouder wordt, zoeken wij toch meer een ‘maatje’, speciaal voor hem. En dan, dan komt er een labradoodle op mijn pad. Dat is liefde op eerste gezicht. Een fantastische gezinshond met zoveel kwaliteiten; allergievriendelijke vacht, super karakter, goed trainbaar en werkwillig.”

BRUGGENBOUWER TUSSEN AUTISME EN DE WERELD “Teddie is onze eerste. Ze blijkt een bruggenbouwer tussen autisme en de wereld. Ze is echt een maatje, een speelkameraad voor Tom. Je kunt niet uitleggen wat die hond bij ons allen teweegbrengt. Ware liefde, onvoorwaardelijke loyaliteit, hoog knuffelgehalte, grote troost, slim, vrolijk, komisch, een absolute hartenbreekster. Teddie heeft haar opleiding tot hulphond met succes afgerond. Haar aanwezigheid en bijzondere karaktereigenschappen zijn van onschatbare waarde in het leven van Tom.

Afgezien van haar training weet Teddie altijd precies op het juiste moment op de juiste plek te zijn daar waar nodig: een knuffelmoment, eventjes oogcontact, een bal om samen te spelen, een luisterend oor. Het is zo mooi om te zien wat deze geweldige hond voor Tom, en ons als gezin, doet en betekent.”

FOKKEN IS VOORUITKIJKEN “Zo is het dus begonnen. Mijn grote wens is om de unieke eigenschappen en kwaliteiten van dit ras door te geven, om een bijdrage te leveren aan het voortzetten van dit ras en de ontelbare mogelijkheden die deze honden bieden. Van het een komt het ander. Ik

heb nu zeven honden hier in huis en twintig van mijn honden zitten in gastgezinnen over heel Nederland. In Sneek, Leeuwarden, Den Helder, Rotterdam en Amsterdam. Die gasthonden hebben een normaal gezinsleven en blijven ook hun hele leven bij hun gastgezin. Alleen als ik ze nodig heb voor de fok komen ze hiernaartoe. Fokken is vooruitkijken. Ik kijk nu al naar 2021. Je zet bepaalde lijnen uit. Je moet weten waar je naartoe wil. Ik heb dus 27 honden om mee te fokken. Van elke hond weet ik precies wat zijn of haar sterke kanten zijn. Ik fok op karaktereigenschappen. Ik wil rustige stabiele honden.

bolsward-ijsselmeerkust

Ik ben geen grote fokker, hoor. Elke teef krijgt bij mij maar twee nestjes, meer niet. Ik heb op dit moment zeven puppy’s. Die groeien hier op in een huiselijke sfeer. We hebben geen kennels en geen benches. Van die zeven zijn er vijf verkocht. Twee hou ik er zelf voor mijn fokprogramma. Ik ben overigens heel selectief. Ik verkoop niet aan iedereen, ik wil dat de honden de juiste baasjes krijgen. Ik zit in de board of directors van WALA, Worldwide Australian Labradoodle Association, dat is ons internationale keurmerk.”

MAATJESPROJECT, OOK VOOR KINDEREN DIE HEEL VERLEGEN ZIJN “Ik ben nu ook bezig met een maatjesproject. De naam zegt het al: de hond als maatje. Ik werk met autistische kinderen en kinderen die heel verlegen zijn en bijvoorbeeld veel stotteren. Wat je probeert, is de hond als een soort bruggenbouwer te laten fungeren. Je hebt bijvoorbeeld een autisti-

sche jongen die van de wereld afgesloten is. Als je die in het bos laat lopen met een hond en hij komt iemand tegen, dan zegt die tegenligger vaak: ‘Hé, wat een leuke hond’ of woorden van die strekking. Dan ontstaat er een gesprekje. De honden zijn heel geschikt voor het op gang brengen van dit soort sociale contacten. Ze zijn zachtaardig en hebben een enorm empathisch vermogen. Ze voelen mensen heel goed aan. Eén van mijn honden is aangeschaft door een middelbare school in Sneek. Die doet daar niets bijzonders, die is daar gewoon. Ideaal voor kinderen met examenvrees. Alleen al door daar te zijn stelt-ie de kinderen op hun gemak.”

EROP VERTROUWEN DAT DE MAGIE ONTSTAAT “Je hebt honden die getraind worden om mensen te helpen met een lichamelijke stoornis. Dit is iets anders. Ik heb te maken

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

met mensen met psychische problemen. Dan kun je noch de hond, noch de mensen pushen. Dat contact moet je laten ontstaan. Je moet de hond en het kind het vertrouwen geven dat de magie gaat ontstaan. Het maken van een goeie vriend of buddy of hoe je het maar noemt is gebaseerd op liefde en vertrouwen. Niet op een trucje dat je de hond hebt aangeleerd. Zo werkt het niet. Weet je waarom een hond ook zo goed werkt bij getraumatiseerde kinderen? Omdat je alles tegen een hond kunt zeggen en die niets doorvertelt.”

EEN HOND GEEFT STRUCTUUR EN RITME AAN JE DAG “Labradoodles zijn fantastische honden, maar elke hond is heerlijk. Een hond geeft structuur en ritme aan je dag. Een hond dwingt je tot lichamelijke beweging. Een paar keer per dag moet je de frisse lucht in. Heel goed ook voor mensen met een depressie. Een hond om je heen is warm en

rustgevend. ’s Ochtends vroeg loop ik vaak met mijn honden over de dijk hier, richting Stavoren. Dan zie ik in de ochtendnevel de reeën en de hazen en hoor ik de ganzen boven me. Dan kijk ik naar mijn honden om me heen en denk ik: ‘Wat ben ik rijk, wat is dit een luxe’.”

De krant is gewoon leuker!

25-jarig jubileumtour

Uw krantendrukker sinds 1882

Muziekfestival ADRES Werktuigenweg 9 8304 AZ Emmeloord

POSTADRES Postbus 1029 8300 BA Emmeloord

T W E

+31 (0) 527 630 200 hoekstrakrantendruk.nl info@hoekstrakrantendruk.nl

Oud kerkhof 6 - Sneek - Tel: (0515) 41 33 72

09 nov

Cultuur Kwartier Sneek 19.30u

Folkkoor Rolling Home m.m.v. Other Roads

(voorheen begeleidingsband John Wright)

en vele andere artiesten! Kaarten à € 5,- zijn te bestellen via:

Bijna 500 m² aan verlichting en technische onderdelen verdeeld over drie verdiepingen en met een ruime parkeergelegenheid naast de deur!

• Verlichting • Lichtadvies • Onderdelen • Elektronica

www.allichtverlichting.nl - www.allichtelektro.nl

www.theatersneek.nl

en direct aan de kassa van het theater Rolling Home deelt graag haar passie voor muziek

www.rollinghome.nl

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST EELKE LOK // FOTO'S FOTOGRAFIE JELLY MELLEMA

// BRANDEND CONTENT PAGINA

HENK DE ROOS OVER WARMTE EN DESIGN UIT OOSTENRIJK

“INFRAROOD IS DE TOEKOMST” Het ruikt er lekker nieuw, als je het installatiebedrijf van Henk de Roos in Koudum, op het bedrijventerrein aan de Tjalke van der Walstraat, binnenkomt. Henk de Roos zelf kijkt daar trots bij. In een nieuwe mooie showroom laat hij een nieuwe weg in verwarming zien: infrarood. Ongetwijfeld zullen veel mensen hun schouder ophalen. Ze kennen infrarood toch wel? Badkamerkacheltjes, die hing je later ook wel op je veranda op. Of op voetbaltribunes. Die fel oranje brandertjes vraten toch stroom? In de showroom van Henk de Roos vind je die dingen niet. Er staan en hangen panelen. En een discus, kubus, handdoekdroger, spiegels en kunstwerken. In de folder kom je nog meer vormen tegen. En Henk de Roos legt daar tussendoor uit dat van al die dingen infrarode stralingswarmte komt. Want hoe je ook over de huidige klimaatdiscussie oordeelt, het gas zal toch wel verdwijnen. Of zoals De Roos zegt: “It is no yn priis noch wakker gelyk, mar dat giet aanst oarsom.” Gas wordt duurder en stroom wordt goedkoper.

Inloopdag

REDWELL Momenteel is ‘de markt’ bezig om daar de weg in te vinden. De Roos deed en doet met zijn installatiebedrijf alles in verwarmingselementen. In zijn voorkamer heeft hij nu echter een nieuw bedrijf gezet: infrarood. Hij kwam in contact met het Oostenrijkse bedrijf Redwell. Daar lagen ze mijlen voor op andere landen. De Roos is nu Redwell Store Friesland. Het installatiebedrijf bestaat een jaar of twintig. Dat werkt ook gewoon door. Er zijn nu vier werknemers werkzaam, maar net als bij alle andere installateurs is het moeilijk om aan nieuwe (vak-)mensen te komen. Alle bestaande technieken voert het bedrijf ook uit. “Natuurlijk”, zegt De Roos. Alleen denkt hij dat

bijvoorbeeld de warmtepomp een soort tussenoplossing zal zijn in de gas/elektriciteitsdiscussie. Het aantal klachten wat installateurs over warmtepompen horen, is nog te groot. “Er was altijd al de elektronische stralingswarmte infrarood. Infrarood is eigenlijk het creëren van zonnewarmte. Die ontwikkel je nu dus ook voor je huiskamer”, zegt De Roos. “Of in je kantoor of werkplaats. Het enige waar je op moet letten is dat zonnewarmte ook door onze ramen binnenkomt, en dat moet dus niet daardoor ook weer naar buiten.”

DESIGN Het bedrijf Redwell heeft de vraag naar goede stralingswarmte ontwikkeld. Dat hebben ze gedaan door de warmte te verbinden met design. Iedereen kan in die design zijn eigen keuze maken. Uit de meest verschillende ontwerpen komt de warmte. Dat maakt veel variaties mogelijk. Bij panelen kun je kiezen uit één grote of drie kleine. Ook bij al die andere design ontwerpen denk je niet aan een kachel. Maar je kunt ook een infrarode zuil of kubus bestellen en dan heb je het gevoel dat je om de houtkachel zit.

Op zaterdag 9 november is er een inloopdag aan de Tjalke van der Walstraat 42 in Koudum, waarbij zoveel mogelijk designontwerpen van Redwell worden neergezet. Tijdens de inloopdag kunt u ervaren hoe infrarood warmte aanvoelt en hoe het principe van infrarood in de praktijk werkt.

KOSTEN Daar zit je lekker, want de installatie is heel gemakkelijk. Je steekt een stekker in het stopcontact. Via een thermostaatje is de sterkte van de warmtestraling in te stellen. Je kunt het ook allemaal via je mobiele telefoontje doen, dan kun je het zelfs op afstand instellen als je over een uurtje of zo thuiskomt. “Infrarood is,” zegt Henk de Roos, “heel goed te gebruiken in samenhang met bijvoorbeeld bestaande vloerverwarming. Die kun je dan veel lager zetten, en je specifieke zitplaatsen kun je met infrarood bijstellen. En,” en de installateur lacht eventjes, “goed te gebruiken in samenhang met zonnepanelen op je dak. De last die je bij zonnepanelen kunt hebben met het ‘verkopen’ van overbodig opgewekte stroom, is dan weg: Die kun je dan gebruiken voor je eigen infrarood, dat is voordeliger.”

“Duur?” De Roos rekent voor dat je een normale huiskamer voor een miniem bedrag per dag kunt verwarmen, en dat zijn dan enkel de koude dagen. “Het is beter in te stellen, allemaal op je eigen comfort. Voordeel voor de klant is ook dat er geen onderhoudskosten zijn. En voor de brandpreventie krijg je ook punten als je met infrarood werkt.” Henk de Roos, in Warns geboren, woont in Stavoren en werkt in Koudum. Hij kent de hele zuidwesthoek. Bij zijn installatiewerk is hij grotendeels uitvoerder, bij infrarood is hij vooral adviseur. Redwell zet geen panelen en kubussen op internet, zodat je als klant alleen maar een kruisje hoeft te zetten en alles wordt afgeleverd. Je moet (“Op afspraak, anders is het niet te doen.”) even langskomen bij de showroom voor een adviesgesprek. Daar kun je de infrarode warmte voelen. Alles wordt nagemeten op je eigen wensen, en financiële mogelijkheden. En de ‘huivering’ die er altijd nog is als je het over infrarood hebt? De Roos geeft toe dat er veel mensen advies komen vragen, maar dat nog heel weinig daarna ook daadwerkelijk op infrarood overgaan. “Maar binnenkort komt er een rapport uit, wat zal aangeven dat die gevoelsmatige huivering onterecht is.” Zie ook www.redwellstore-friesland.nl

NUMMER 11 • 2019

JAN NOTA WIL MENSEN VERMAKEN

BIER, DAAR KUN JE OVER ZINGEN, VERTELLEN EN ‘STACHELEN’ Is hij nu entertainer, troubadour, muzikant, leraar, campingbeheerder, theeschenker, bierverkoper of boompjeskweker? Jan Nota uit Pingjum aarzelt. Dan: “Fan alles in lyts bytsje, tink. Mar ik ha it smoardrok, dus ik ha wol wat goed dien.” Hij kijkt om zich heen in z’n boomkwekerij/camping de ‘Nije Trije’, in het hart van het driehoekje Witmarsum, Pingjum en Arum. TEKST EELKE LOK // FOTO'S FOTOGRAFIE JELLY MELLEMA

Het is dus goed de 38 jaar dat Jan Nota op de wereld is even op een rijtje te zetten: Jan werd geboren in Tjerkwerd; deed de middelbare landbouwschool. Dan word je bijna automatisch ingelijfd bij Haarsma in Tjerkwerd, het bedrijf in ontwerp en uitvoering van infrastructurele werken. “Ik waard grûnwurker, ik fûn it ferskriklik.” Bij zijn examen landbouwschool had hij een gitaar gekregen. En intussen met drie vrienden een bandje opgericht, ‘Pledget’. Ze speelden een tijdje, maar het viel uit elkaar door de verschillende toekomstverwachtingen. Nota ruilde zijn elektrische gitaar in voor een akoestische en ging solo op pad. Troubadour. Omdat hij de schurft had aan het grondwerk volgde hij een opleiding voor leraar. En omdat hij eens op een avondje van de Piet Bakkerschool, de school voor speciaal onderwijs in Sneek, speelde kreeg hij als dank daarvoor een baan aan die school. “Tolve jier dien, machtich.”

KWEKERIJ Hij huwde. Dan krijg je schoonouders. Die hadden een boompjeskwekerij in Pingjum. Jan Nota en zijn vrouw (en hun drie kinderen) namen drie jaar geleden het bedrijf over, hechtten er een minicamping aan vast en hadden het er zo druk mee dat de schoonouders nog altijd meedoen. Want Jan stopte in januari als leraar, maar zet dat werk wel door: hij verzorgt op eigen bedrijf vier dagen dagbesteding voor jongeren die de kracht of mogelijkheden niet hebben om volwaardig in het arbeidsproces te treden.

De kwekerij van haagjes en boompjes is “in paradyske.” Dus staan er nu ook achttien campingplaatsen, een woonwagen, twee appartementen en trekkershutten. Dat wordt nog uitgebreid. Er is een theeschenkerij. Soms zegt Jan Nota tegen de rondtrekkende campingbezoekers dat hij ’s avonds daar even zal optreden. Zijn vrouw sleept dan een varken op de barbecue en iedereen heeft een gezellige avond.

PLEZIER Z’n ogen beginnen te leven. Mensen plezier en gezelligheid geven, dat geeft zijn leven ook plezier. En hij doet niet anders. Jan Nota treedt zo’n

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

RICK BAAR, PRODUCTIEMANAGER RENTEX FLORON

MEER WAARDE VOOR DE MENS de Guinnessverhalen op, kan ze ook vertellen. Schreef liedjes over bier. “Bier is yn”, zegt Nota en verwijst naar de gevarieerde bierstellingen in de supermarkten. Veel mensen willen die bieren proeven. Bij Nota is dat proeven uniek.

Achter drie vrachtwagens van Rentex Floron rĳden we het terrein op in Bolsward. Het parkeerterrein staat vol. Containers en karren vol was worden af - en aangevoerd. Bĳ de grootste zelfstandige wasserĳ van Nederland. Aan alles merk je dat het een geoliede machine is. Productiemanager Rick Baar stelt zichzelf voor. Met een rustige stem praat hĳ over de samenwerking met Empatec en het succes ervan.

BIERSTACHEL Jan Nota laat een ‘bierstachel’ zien. Van oorsprong Oostenrijks, maar Nota heeft er hier vijftig van laten maken. Een ijzeren plaatje, daar kan een brandertje op staan en een stokje met een brandpunt in hangen. Stokje wordt warm en dat steek je in een glas bier. De suiker verdwijnt. Dan proef je het echte lauwwarme bier. Een verslaggever hoort geen oordeel te vellen, maar deze vond het echt lekker. Jan Nota gebruikt er Friese biermerken voor. Die komen er steeds meer. Hij koopt het bier met wat reductie in, maar Nota is niet in dienst van Frysk bier. Hij gebruikt Friese merken, omdat Fryslân en de Friese taal voor hem heel belangrijk zijn. Naast het glas lauwe bier ligt z’n laatste cd. “Blinder”, allemaal Friestalig werk. Dat hij ten gehore brengt als het publiek wil luisteren. Als hij niet meer als behang is, dan speelt hij alles. Je kunt roepen wat je wilt, Jan Nota speelt het. Van Creedence Clearwater Revival tot aan Arie Kuiper met wie hij een “bierstachellied” maakte. “Da’s karnaval fansels.” Ach, als het publiek zich maar vermaakt. Hij doet het op partijtjes, in eigen theeschenkerij, voor groepen en wordt ook veel los ingehuurd.

AAIPOP honderd keer per jaar op in allerhande variaties. Dat wil zeggen: hij is dezelfde troubadour, z’n publiek is divers. Toen hij begon te zingen in z’n theeschenkerij “sloech ik in soad bier yn, mar dy minsken woene inkeld mar tee ha. Doe siet ik mei tefolle bier.” Nota bedacht avonden waarop hij dat bier zou kunnen slijten. Dat leidde tot wat hij momenteel doet: het organiseren van bierproeverijen annex zang en verhalen over bier. Jan Nota houdt van bier, in de goede betekenis van het woord. Hij studeerde bierkunde. Snoof

Want hoe mooi het is een ander te vermaken. Het blijft een stukje werk in dat uitgebreide assortiment wat hij daarvan al heeft. Jan Nota geeft toe dat het gezin er misschien wel onder te lijden heeft, maar zijn gezinsleden hebben er ook nog steeds plezier in. “Ik hie eartiids ien doelstelling: ik wol in kear op Aaipop (Frysktalig popfestival in Nijlân –red.) optrede.” De eerste keer moest hij voorspelen. “En ik wie ynienen alle teksten en muzyk kwyt.” Een jaar later ging de wens toch in vervulling. Hij heeft er nu al een paar keer gespeeld. Doel bereikt. Jan Nota grijnst. En wijst om zich heen: “Dit ek.”

Verbinding

Zĳn accent verraadt dat hĳ niet uit Friesland komt. Wel uit het Noorden. Dat schept een band. Rick Baar zegt geen woord teveel. Maar wat hĳ zegt is oprecht. Rentex Floron bestaat al meer dan 100 jaar en is een echt familiebedrĳf. Het bedrĳf verwerkt textiel uit de gezondheidszorg. Het heeft een maatschappelĳke functie, net als Empatec. Werk en mensen zĳn daarin de verbindende factor. Mensen staan voorop. Het is belangrĳk dat medewerkers de mogelĳkheid hebben om zich te ontplooien. En zelfstandigheid krĳgen door werk. Door connecties uit het verleden is op een natuurlĳke wĳze de samenwerking met Empatec ontstaan. En deze is altĳd gebleven.

Maatschappelĳke functie

Het was in eerste instantie een ﬂinke stap. Samenwerken met Empatec. Maar maatschappelĳk verantwoord ondernemen hoort echt bĳ Rentex Floron. Daarom werken Empatec en Rentex Floron nu al jaren samen. Eerst vanuit een andere locatie. Toen bleek dat de locatie zou sluiten is gezamenlĳk een andere oplossing gevonden. Door de samenwerking uit te breiden. Naar het terrein van Rentex Floron in Bolsward. Het zogenaamde ‘Werken op locatie (WOL)’. Wat een groot succes blĳkt te zĳn.

Werken op locatie

43 mensen van Empatec werken nu een aantal jaar bĳ Rentex Floron in huis. Het gaat vlekkeloos. Logistiek is het slimmer en mensen horen er echt bĳ. De Empatec-medewerkers stapelen washandjes, sorteren schoonmaakdoekjes en verschillend microvezel-materiaal en doen kwaliteitscontrole. Empatec betekent veel voor Rentex Floron. Empatec ontzorgt het bedrĳf voor een zeer arbeidsintensief onderdeel van het primaire proces. Deze hoeveelheid werk kunnen ze zelf niet aan. Eigenlĳk kan Rentex Floron niet zonder Empatec, geeft Rick aan. Empatec is klantgericht en denkt mee. En er zĳn korte lĳntjes.

Mogelĳkheden

Rentex Floron kan wel meer mensen van Empatec gebruiken. In de eigen fabriek. Volgens Rick zĳn er best wel mensen die passen binnen het bedrĳf en ook de mogelĳkheden hebben. Dan is het voor Rentex Floron ﬁjn dat het medewerkers van Empatec zĳn. Als er maar tĳd is. Om te wennen en te integreren. Zowel voor de medewerker als Rentex Floron zelf. Het bedrĳf zet zich er voor in. Omdat het werk echt van meerwaarde is voor de mens. Het biedt structuur en maakt mensen gelukkiger. En ons dus ook, besluit Rick. En dát is waar Empatec het voor doet. Samenwerken met bedrĳven die net als Empatec kĳken naar de mogelĳkheden en de waarde van mensen.

Vertrouwd afscheid nemen

Elke dag een mooie dag bij Kinderwoud! • dagopvang • buitenschoolse opvang • peuteropvang • gastouderopvang T 0513 - 610 825 M info@kinderwoud.nl

Goed afscheid nemen is erg belangrijk. Het helpt om het verlies van een dierbare een plek te geven. Als gediplomeerd uitvaartverzorger weet ik dat een betekenisvolle manier van afscheid nemen écht helpt bij het rouwproces.

kinderwoud.nl

Johan Tolsma, uitvaartverzorger

3 ETAGES VERLICHTING!

Kom langs in onze winkel en laat u inspireren! Oosterdijk 89 Sneek • 0515-412874 • info@deboerlicht.nl • www.deboerlicht.nl

U I T VA A R T V E R Z O R G I N G

Bolsward M 06 51 99 93 98 E info@uitvaartverzorgingbolsward.nl

uitvaartverzorgingbolsward.nl

bolsward-ijsselmeerkust

MARK BUNDER WERKT AAN ZIJN ‘COMEBACK’

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

WERK & ONDERNEMEN

Súdwest-Fryslân

De van origine Australische kunstenaar Mark Bunder (59), woonachtig in Sneek, is een getalenteerd beeldend kunstenaar, die tot tweemaal toe zijn (internationale) carrière in de kunst in de ‘stand-by’ stand heeft gezet. De eerste keer toen zijn geliefde een ernstige burn-out kreeg, die de nodige jaren in beslag nam. De tweede keer toen ze aan het begin van deze eeuw een einde maakte aan hun relatie en hij via tijdrovende en slopende juridische procedures moest knokken om zijn kinderen te mogen zien. Anno 2019 maakt hij een comeback. Een portret. Bunder heeft Nederlandse ouders, die na de Tweede Wereldoorlog, deel uitmaakten van de grote emigratiegolf naar Australië. Zijn ouders streken neer in een stadje, 150 kilometer noordelijk van Sydney. Daar beleefde Mark als de Benjamin van het gezin een fantastische jeugd.

Ik wilde bij die ene procent horen Hij had een onmiskenbaar talent voor tekenen, schreef zich in voor de kunstacademie en haalde daarna via een universitaire studie een graad in beeldende kunst. Zijn werk viel op en er werd hem bij de toonaangevende Barry Stern Gallery in Sydney een tentoonstelling in het vooruitzicht gesteld. Wel achteraan sluiten en een jaar geduld hebben, want zo lang was de wachttijd. “Ik kreeg het advies om in de tussentijd internationale ervaring op te doen en trok de wijde wereld in. Met als einddoel de Verenigde Staten, het land van de onbegrensde mogelijkheden. Via Nederland, want dat had ik mijn ouders beloofd.” “Dankzij familie in Amsterdam kwam ik in contact met het Europees Keramisch Werk Centrum (EKWC – tegenwoordig heet dat ‘sundaymorning@ ekwc’) bij Den Bosch. Dat is een internationale werkplaats waar kunstenaars, ontwerpers en architecten de mogelijkheden van keramiek kunnen verkennen. Ik werd daar ‘resident artist’ voor een jaar, met alle faciliteiten die een beeldend kunstenaar zich maar kan wensen. Een prachtige opstap dus naar een internationale carrière.”

Mooie Frisse Friese Meid “Ik was druk bezig met het opbouwen van een netwerk in Amerika en leerde bij het EKWC een ‘frisse Friese meid’ kennen, een mooie, originele en intelligente vrouw. ‘America here we come’. samen trokken we naar Amerika. In twee weken tijd hebben we kennismakingsbezoeken afgelegd bij zo’n tweehonderd Amerikaanse galerieën,

portfolio en documentatie onder de arm. Dat resulteerde in afspraken over exposities voor beiden. Terug in Nederland gingen we haast obsessief aan de slag, zeven dagen per week twaalf uur per dag. De exposities in Amerika waren een succes en er werden vervolgafspraken gemaakt. Een stralende toekomst in ‘the States’ leek voor ons in het verschiet te liggen.” “Leek, want mijn Friese meid raakte overspannen. Een ‘mastodont’ van een burn-out maakte gehakt van haar. Ik had afspraken in de VS voor vervolgtentoonstellingen, maar heb deze op de lange baan geschoven, hetgeen mij niet in dank werd afgenomen. Ik besloot dichter bij huis verder te gaan en schreef me in bij Keunstwurk.”

Tusken Himel en Ierde Bunder werkte vervolgens veel samen met de Franse kunstenaar Patrick Gofre. Zoals in het kader van het Frysk Festival, dat samenviel met Simmer 2000, in een project ‘Tusken Himel en Ierde’, een literaire fietstocht. Ook in Sneek zelf was Bunder actief. Het wijkplatform Sperkhem/Tuindorp lanceerde in 2005 het idee om met de kinderen onder leiding van een kunstenaar, Mark Bunder, kunst in de wijk te maken. Basisschoolleerlingen maakten tekeningen, die de basis vormden voor tien tableaus in de wijk, die overigens door vandalisme geen lang leven beschoren waren. Dat was eigenlijk het laatste grotere project van kunstenaar Mark Bunder. Hij voelde de grond onder zich wegzinken toen zijn vriendin een einde aan hun relatie maakte. En er een juridische touwtrekwedstrijd begon om zijn kinderen te mogen zien, ’Base’ van twee en ‘Hannah’ nog in de baarmoeder. “Ik heb de kunst toen gelaten voor wat het was en belandde de daaropvolgende jaren

in het ‘uitzendcircuit’. Dat was een kwestie van overleven. Maar ik heb mijn kinderen kunnen zien opgroeien en heb wat voor ze kunnen betekenen. Dat was het waard. Ze staan nu op eigen benen en het wordt weer tijd voor Mark Bunder.”

Brood op de plank Er moet weer brood op de plank komen. Ik weet van mezelf dat ik vaardigheden heb, zo ben ik goed in portretten. Dat geeft weliswaar minder voldoening dan vrij werk en uitdagende opdrachten waarbij je je creatieve potentieel volledig moet benutten, maar het is werk. Ik heb dus een bedrijfje opgericht, ‘Mark Down’, waarmee ik me richt op het aspect ‘rouw’. Als een geliefde komt te overlijden, wil je graag iets tastbaars hebben ‘ter nagedachtenis aan’. Dat kan een portret zijn, of een sculptuur, een buste, of masker…bedenk het maar. Zo heb ik bijvoorbeeld een geëtst medaillon ontwikkeld dat in een oplage naar keuze kan worden gemaakt ter nagedachtenis aan de overledene. En ben ik druk bezig een portfolio samen te stellen en tegelijkertijd mijn woon- werkruimte in orde te maken. Dat kon in overleg met de Gemeente SúdwestFryslân met behoud van mijn uitkering en dat geeft rust. Daarnaast buitelen de ideeën voor projecten over elkaar heen. Zoals bijvoorbeeld voor een jaarlijks terugkerend evenement waarin de Friese identiteit – denk aan: ‘leaver dea as slaef’ – wordt benadrukt of een Frysk Festival, een soort mini-Oerol in, op en langs de grachten van Sneek of … en zo gaat hij nog even door. Hij heeft de opdracht gekregen van de gemeente om dit jaar de ‘Ondernemersprijs Súdwest-Fryslân te maken die op 27 november 2019 zal worden uitgereikt.

De gemeente biedt mogelijkheden De gemeente helpt kunstenaars ondernemersvaardigheden aan te leren en een levensvatbaarheidstoets te doen. Daarnaast kan de gemeente financieel ondersteunen bij de start als zelfstandige, bij een tijdelijke inkomensdip of financieringsbehoefte. Wat kunt u doen? Kent u of bent u een kunstenaar die tijdelijk niet voldoende inkomen heeft? Vertel deze persoon over deze mogelijkheid en adviseer hem om contact op te nemen met de gemeente! Twijfelt u of iemand in aanmerking komt? Wilt u meer weten over de regeling neem dan contact op met een consulent zelfstandigen van de gemeente Súdwest-Fryslân. U kunt mailen naar startpunt@sudwestfryslan.nl of bellen met 14 0515.

En de toekomst van Mark Bunder? Wordt vervolgd.

UITNODIGING THEMABIJEENKOMST ONDERNEMERS

Ondernemersavond sociaal werkgeverschap WOENSDAG 27 NOVEMBER 2019 VAN 19:30 TOT 22:00 UUR

IN HET ATRIUM IN SNEEK

ALLE ONDERNEMERS IN GEMEENTE SÚDWEST-FRYSLÂN ZIJN WELKOM! DEELNAME IS GRATIS!

DEELNAME IS GRATIS!

Tijdens deze ondernemersavond komen inspirerende sprekers aan het woord en is de finale van de Ondernemersprijs 2019. De 3 genomineerden voor de Ondernemersprijs 2019 zijn: Hoekstra BV Sneek Meester Nautic Autoverzorging Nederland Tijdens de ondernemersavond kiezen de aanwezige ondernemers de winnaar van de prijs. We sluiten af met een netwerkborrel.

Aanmelden: www.eventbrite.nl en zoek op themabijeenkomst Súdwest-Fryslân.

bolsward-ijsselmeerkust

GROENCENTRUM WITMARSUM

AL DRIE KEER VERKOZEN TOT BESTE KERSTSHOW VAN NEDERLAND Wie in Friesland kent het niet? Groencentrum Witmarsum! Van heinde en ver weten de mensen de weg ernaartoe te vinden. Zelfs van over de Afsluitdijk. Overal komen ze vandaan. Zeker ook in de kersttijd. En ze komen niet zomaar om even te winkelen, nee, ze komen voor een gezellig dagje uit. Groencentrum Witmarsum is uitgegroeid tot een begrip. Dat is niet zomaar uit de lucht komen vallen, daar is jaren keihard voor gewerkt. Door Sander Terpstra en zijn vrouw Johanneke Terpstra-Visser. Een verhaal over een droom en hoe je die verwezenlijkt. TEKST EN FOTO'S PIEBE PIEBENGA

We draaien de klok terug naar 1996. Sander Terpstra woont in Sneek en werkt bij bloemengroothandel Brandsma. Johanneke Visser woont in Heeg, zit nog op school, maar werkt daarnaast bij Groencentrum Hommerts. Ze kennen elkaar niet. Maar daar komt verandering in op een mooie augustusmorgen. Ze komen elkaar om 6.00 uur ’s ochtends tegen. Niet halverwege, in Jutrijp of zo, maar op de bloemenveiling in Aalsmeer. Tussen de karretjes die volgestouwd zijn met rozen. Kan het romantischer? In november slaat de vonk definitief over.

SLAAPKAMERGELUK Maar in november ’96 gebeurt er nog iets. Dan neemt Brandsma, samen met bloemist De Haan uit Bolsward een kwekerij over in Witmarsum. Het is een kleine kwekerij met een kas waarin een plantje wordt gekweekt dat luistert naar de poëtische naam ‘slaapkamergeluk’. Inmiddels zijn er duizenden planten bijgekomen, maar zover is het nog lang niet in ons verhaal. Bij Brandsma vragen ze Sander of hij bedrijfsleider wil worden. Sander is in die tijd net aan een opleiding begonnen aan de Hogere Tuinbouwschool in Delft. Maar hij besluit deze kans te grijpen en zijn droom te verwezenlijken om ooit een tuincentrum te beginnen. Sander gaat aan de slag. Samen met gouwe-trouwe-kracht Auke en een bloemenbindster. Johanneke woont inmiddels in Aalsmeer. Ze zit in een kostgezin en volgt een vakopleiding voor bloemenhandel en export. Ze doet enorm veel plantenkennis op, bezoekt tal van kwekerijen en loopt stage in Engeland. In 2001 keert ze met een diploma op zak terug naar het heitelân en begint aan de NHL in Leeuwarden (nu Stenden – red.) de HBO-opleiding management, economie & rechten. Sander en zijn team werken hard en krijgen steeds meer de loop in het bedrijf. In het weekend helpt Johanneke graag mee. Ze gaan samenwonen in het huis naast het Groencentrum. Overdag gaat Johanneke bij ABN/Amro in Bolsward werken. Haar studie maakt ze af op de Avond-heao.

FLINKE UITBREIDING In 2003 krijgt Sander de kans om de zaak over te nemen. Hij twijfelt geen moment.

Eigen baas, dit is zijn kans. Er wordt elk jaar een beetje geïnvesteerd ter verbetering van het groeiende bedrijf. In een loods, een opslag, een buitenterrein, in nieuwe bestrating voor de kas. En er wordt een stuk bij aangebouwd. Het bekende gezegde ‘Ze wensen je veel personeel’ gaat zeker op voor het Groencentrum. Elk jaar komt er een extra medewerker bij. Sander zorgt dat er elke dag verse handel is en dat de prijzen superscherp zijn. Heel veel groen, kennis van zaken en vakgericht advies. Dat zijn de ingrediënten. Steeds meer klanten weten hun weg naar Witmarsum te vinden. De medewerkers krijgen betere werkplekken. Blije medewerkers betekent blije klanten. Er komt een ruimte bij voor presentatie en beleving. Ze groeien uit hun jasje. Sander en Johanneke maken plannen voor een flinke uitbreiding. Johanneke werkt dan nog steeds bij ABN/ Amro. Inmiddels in Groningen. In 2013 krijgen ze groen licht voor de uitbreiding. Een verdubbeling van het bedrijf.

OP DE TERP Voordat er gebouwd mag worden wordt er archeologisch onderzoek gedaan op de terp. Er wordt een oude waterput gevonden. Trouwens, op een steenworp afstand van de terp stond de kerk waarin Menno Simons predikte, de oervader van de doopsgezinden, die van hier de hele wereld over trokken. Overigens hadden die ook iets met groen. Waar ze ook naartoe uitzwierven, ze namen altijd en overal hun eigen zaden mee. Hoe dan ook, de terp blijft intact, er wordt niets afgegraven. De nieuwbouw komt op de terp, vandaar ook het niveauverschil tussen de kassen.

“GROEN MOET HET DOEN” De uitbreiding is vanaf de eerste dag een groot succes. Johanneke zegt haar baan op en komt fulltime in het bedrijf werken. Eerst hadden ze nog gedacht: “Zullen we wel uitbreiden, is het niet verstandiger om ergens een tweede vestiging te beginnen?” Maar ze hebben de juiste keus gemaakt. Ze hebben nu ook heel veel groen voor binnen. In het verlengde daarvan voeren ze ook een woonen lifestyle-assortiment. Groencentrum Witmarsum is inmiddels een Friesland-breed begrip. Sander en Johanneke hebben een enorme vaste klantenkring,

NUMMER 11 • 2019

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

SCANDINAVISCH VISSERSDORP ROND KERST Ze werken inmiddels met vijftig medewerkers. Een aantal daarvan is het hele jaar bezig met kerst. Want kerst is natuurlijk een aparte periode. In januari gaan ze al naar beurzen en showrooms. Er worden plannen gemaakt en er wordt druk nagedacht over welk thema ze dit jaar voor de kerst zullen kiezen. Voorgaande jaren waren het een station, een Amsterdams straatje, into the woods en een ijshotel. Dit jaar is het een ‘Scandinavisch vissersdorp’. Kosten noch moeite worden gespaard om het thema zo goed mogelijk in te vullen. Het resultaat is er elk jaar naar. Al vijf jaar zijn ze genomineerd voor de beste kerstshow van Nederland in de categorie middelgrote tuincentra. Al drie keer zijn ze ook daadwerkelijk uitgeroepen tot de beste van Nederland. Trouwens, ze zijn ook al een keer verkozen tot de leukste winkel van Friesland. Een mooie eer. Maar even terug naar de kerst. In augustus beginnen de interieurbouwers met de opbouw. In zes weken tijd wordt alles neergezet. Daarna komt een team van stylisten dat alles inricht. Vanaf november komen de eerste kerst-klanten. Ook worden er verschillende workshops aangeboden in combinatie met een heerlijk koffie- of luncharrangement.

KERSTBOMEN VOOR DORPEN EN KERKEN In oktober en november reizen Sander en Johanneke naar Duitsland af om daar in de omgeving van Cloppenburg eigenhandig de kerstbomen uit te zoeken. Met gekleurde linten op zak struinen ze dan door de wouden met naaldbomen. Bij elke boom die hen qua vorm aanspreekt gaat er een lint om de stam. Zo wordt elke boom met de hand gekozen. Heel veel Friese dorpen en kerken kloppen voor hun kerstboom bij het Groencentrum aan. Een boom van vijf meter? Geen probleem. De grootste is misschien wel acht meter. Die is voor de Martinikerk in Bolsward.

maar er komen elke week nog nieuwe klanten bij. En altijd weer hetzelfde ‘wauw’-effect. “Dat is heerlijk om te zien.” Velen maken er een dagje uit van. Vandaar dat er nu een restaurant bijgekomen is. Dat heet ‘Puur Eten en Drinken’. Een naam die alles zegt. Biologische koffie in groene kopjes. Zelfgemaakt gebak en zoetwaren. Vers gemaakte soep. Verse broodjes van Echte bakker Postuma uit Wommels. Sander doet nog steeds alle inkoop. Alles is altijd voorradig. Zelfs voor complete beplantingsplannen. Als je wilt, kun je ook een tuinontwerp laten maken. De lijfspreuk van Sander is “Groen moet het doen.” En groen doet het. Ook heel veel hoveniers halen hun spullen hier. Het bedrijf is uitgegroeid tot een belevings- en kenniscentrum voor binnen en buiten. Met het grootste assortiment van Friesland. Ook klanten met heel veel specifieke vragen kunnen ze bedienen. Hele kantoortuinen leggen ze aan. Vergroenen en verduurzamen is in. Logisch ook, groen is gezond en maakt gelukkiger. Vandaar dat veel bedrijven groene wanden in hun kantoren willen.

Wat de kersttrends van dit jaar zijn? “Puur natuur en de klassieke kerstkleuren rood en groen zijn weer helemaal terug. En ice en adventure, met zilver- en blauwtinten. Vikingen zijn ook in. Daar sluiten wij met de beleving van ons vissersdorp op aan. Tijdens een aantal weekenden wordt er trouwens ook vis gerookt.” Het Groencentrum heeft ook een webshop waarop je je in kunt schrijven voor de workshops. Groen kun je er nog niet kopen. Sander is van mening dat je groen moet zien, ruiken en voelen. “Het is levend materiaal. Bovendien, het is veel leuker om hier rond te lopen. Binnen tien minuten ben je volledig ontstresst en ontspannen. Echt waar, dat is de kracht van groen.”

20 LIFESTYLE TRENDS

LIFESTYLE TIPS & TRENDS LIFESTYLE TIPS & TRENDS ZES SPECIALISTEN GEVEN HUN KIJK OP DE LAATSTE TRENDS OP HET GEBIED VAN MODE, INTERIEUR, GEZONDHEID, ETEN, BOEKEN, HAAR EN REIZEN...

MÉÉR ZONDER ALCOHOL

Minder alcohol drinken. Het lijkt een trend te worden. Steeds meer mensen drinken de maand januari niet (dry january). De Australiërs hebben OcSober. Of alleen in het weekend een drankje. Ook de verkoop van niet alcoholische dranken zit in de lift. Hoe kan dat?

Eigenlijk heeft het twee redenen. We gaan steeds bewuster om met onze gezondheid. Minderen met suiker, letten op koolhydraten, minder vlees. Waarom dus niet ook minderen met alcohol? Daarnaast is er simpelweg veel meer keuze. Het supermarktschap staat er vol mee en ook in de kroeg is er voldoende variatie voor een origineel alcoholvrij drankje. Waar alcohol en gezelligheid nog steeds met elkaar worden geassocieerd, wint de NOLO-alcohol (no of low alcohol) terrein. Het is cool om geen kater te hebben. Met de aankomende feestdagen voor de deur is het ook eens leuk om een origineel (alcoholvrij) drankje te schenken. Wij hebben een heerlijk recept voor je om een heerlijke mocktail (alcoholvrije cocktail) te maken.

ROOS HENDRIKS Royaal Belegd | www.royaalbelegd.nl

Pro0st!

TRENDING! TONERS Je hoort het ons vast wel eens zeggen als je bij ons in de stoel zit: ’Doen we er straks even een toner overheen en klaar ben je!’ Waarschijnlijk heb je geen idee wat het precies is en knik je gewoon. Een toner moet je zien als een extraatje na een highlight behandeling. Het wordt gebruikt om de ‘toon’ te verbeteren OF een ongewenste kleur (zoals geel en oranje!) te neutraliseren. Je kunt hierbij denken aan een grijzig tintje, rosé blond, champagne, lila, alles is mogelijk! Het is alleen niet blijvend, want deze semipermanente kleuring bevat geen of nauwelijks peroxide. Het is dus niet slecht voor het haar en geeft een tijdelijke nuance met een natuurlijk effect. Wil je dat het niet vervaagt, dan zou je dit eens in de paar weken moeten bijhouden in de salon. Wij vragen ons regelmatig af hoe we het vroeger deden zonder toners, want wij gebruiken het bijna bij elke klant en kunnen er niet zonder!!

FAIDRA TSAGARAKIS - Eigenaresse Kapsalon Perron 28 | www.perron28.com

WATERMELON FIZZ Benodigdheden voor 4 glazen: Halve watermeloen Crushed ijs Ginger ale Verse munt Pureer de watermeloen zonder schil in de blender of juicer (keukenmachine mag ook. Bewaar een schijfje ter garnering. Vul 4 mooie hoge glazen met het sap van de watermeloen tot net iets over de helft. Voeg het crushed ijs toe en vul tot de rand met ginger ale. Steek het takje verse munt erin en garneer met een schijfje watermeloen.

WENKBRAUWTREND VAN 2019

We hoeven je vast niet meer te vertellen dat het allerbelangrijkste aan je beauty look momenteel je wenkbrauwen zijn! Sinds enkele jaren ligt hier sterk de nadruk op in de beauty wereld. Dit leidde ook tot allerlei nieuwe wenkbrauwbehandelingen en wenkbrauw make-up trends. ‘PUPA’ heeft een prachtig compleet assortiment om aan alle wensen voor de perfecte wenkbrauwen te voldoen. Maar wanneer kiest u voor welk product om de mooiste wenkbrauwen te creëren? True Eyebrow Pencil en High Defintion Pencil zijn ideaal om een duidelijke en strakke vorm te creëren, die uitstekend blijft zitten en ook past bij een vette huid. Liever een zacht en natuurlijk effect? Kies dan voor de Eyebrow Design Set of Intense Powder. Kies de kleur die het meest op de eigen haarkleur lijkt of ga voor maximaal twee tinten donkerder voor een extra sprekende look.

Als finishing touch voor het fixeren van de haartjes kiest u voor de transparante Fixing Gel. Lichte donshaartjes en grijze haartjes krijgen eenvoudig kleur door het gebruik van de Plumping Gel. Gebruik als laatste stap de Duo Highlighter Matt & Shine om de huid rondom de wenkbrauwen egaal en lichter te maken, zodat de vorm nog mooier uitkomt! Hoe draag jij je wenkbrauwen? Voor een persoonlijk advies kom bij onze visagisten langs! Ze kunnen je alles vertellen over wat bij jou past.

ASTRID HULZEBOS TEENSMA - Eigenaresse Beauty Centre Hair Affair | www.hairaffair.nl

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TRENDS VAN DIT MOMENT Een goede basisgarderobe kun je elk seizoen aanvullen met de trends van het moment. Zo heb je elke keer weer een nieuwe combinatie. Dus je ‘oude’ winterjas blij maken met een nieuwe shawl of nieuwe laarsjes al dan niet in een afwijkende kleur. Of een mooi vest in één van de nieuwe trendkleuren toevoegen aan je garderobe is ook zo’n dankbare investering!

MODETRENDS HERFST/WINTER 2019

De mode blijft kleurrijk, ondanks het feit dat we richting de winter gaan. • • • • • •

• • • • • • • • • • • • • •

LIANA MIEDEMA kleurstijliste bij LIANA kleur & stijl | www.lianakleurenstijl.nl

rokoprints zijn de nieuwe slangenprints k oversized blazer – mannencolbert heupketting uit de jaren 90 tilt je jeans naar een hoger niveau afzaklaarzen of overkneelaarzen witte hoge booties lange donsjassen van vorig jaar, maar dan in felle kleuren zoals zeeblauw, geel, rood. Ook kaneelbruine tinten zijn goed vertegenwoordigd. De winterjassen zelf hebben stoere schouders met schoudervulling. Ze worden zowel kort als lang gedragen. old-school sweaters met prints buckethat of vissershoedje kabeltruien botanicalprints pied-de-poule maakt dit seizoen een grandioze rentree, ook de Chanelrokjes doen weer mee schelpen zijn uit en parels zijn in oversize (=Xtralarge) is het sleutelwoord voor een up-to-date mode look monochrome outfits: combineer dezelfde kleurnuances met elkaar trui-jurken: ze zijn weer terug! (En natuurlijk draag je ze met overknee laarzen als je durft) heuptassen: nog steeds hot en voor de hipperds 2 is beter dan 1- gezien op de catwalks broekrokken: tuttig, ja zeker, maar zo van nu glad leer: een toptrend voor de winter. Een zwart leren jack is (leef)tijdloos! coltruitjes: stijlvol & superhandig broekpakken in jaren ’80 stijl: jasjes met brede schouders en broeken met bandplooi.

& VOOR DE MANNEN

• e igenzinnige prints zoals natuurprints, tie-dye en figuratieve prints. Makkelijk te combineren met een zwarte jeans, leren jas en witte sneakers of blauwe jeans, (ribfluwelen) colbert en leren krokoprint schoenen • w orkwear, zoals een hippe cargobroek of de klassieke trenchcoat met oversized zakken. Kies vooral voor de kleuren beige, kaki en legergroen • kabeltruien • bretonse truien • chino’s

Ik zou zeggen “duik in je kledingkast” en kijk wat je nog nodig hebt om jou trendy look te creëren!

WAT TE DOEN, MET DE DROOGBLOEM!

BOEKEN VOOR GROENE VINGERS

We houden van een prachtige, verse bos bloemen in huis. Het staat lekker vrolijk en maakt je huis toch net een stukje gezelliger. Maar steeds vaker zien we ook andere bloemen: gedroogde bloemen en grassen. Minstens zo gezellig en heel chique in je interieur. Zo decoreer je ze in huis.

Op Instagram zijn kamerplanten al niet meer weg te denken: de meest fantastische urban jungles in huiskamers komen voorbij. Nu de herfst officieel is begonnen, wordt het hoog tijd om het in huis gezellig te maken. Een boekentrend van dit moment zijn kamerplantenboeken.

Kies je bloem! Bloemen zoals lavendel en hortensia zijn heel geschikt en zien er supermooi uit. Je kunt deze op natuurlijke wijze laten drogen en ze behouden hun vorm en kleur. Als je wacht tot een bloem volledig uitgekomen is om te drogen, dan heb je de kans dat de bloem haar blaadjes verliest. Neem dus bloemen die nog lekker vers zijn, dan behoud je ook de kleur en de vorm. Welke soort bloemen neem je? - Rozen - Limonium - Judaspenning - Brunia - Strawflower - Varens - Wjaxflower - Zaadhoofden - Heide

Dan hebben we het niet (alleen) over interieurboeken of plantenencyclopedieën. In ‘Hoe je een plant van je laat houden’ schrijft Summer Rayne Oakes over alle psychologische én gezondheidsvoordelen van planten.

Bloemen drogen doe je zo: Je denkt misschien dat je de bloemen gewoon op tafel legt en dat het nu een kwestie van wachten is tot ze verschrompelen. Maar zo gemakkelijk is het helaas niet. De meest natuurlijke manier om bloemen te drogen, is door de bloemen in kleine bosjes samen te binden met een touwtje en deze ondersteboven in een donkere, koele kamer te hangen. Zijn de bloemen helemaal stijf? Dan zijn ze helemaal klaar om te stylen!

EVELYNE BOK - Interieurstylist | www.evelyneontwerp.nl

Zelf heeft ze zo’n 1000 (!) kamerplanten in huis en ervoor zorgen werkt meditatief, zegt ze. Dus naast een leuk interieur, levert het je ook nog een leeg hoofd en een schonere lucht op.

Geen groene vingers? Dan spreekt ‘Handboek voor mensen die hun kamerplanten altijd dood laten gaan’ je misschien meer aan. Na het lezen van dit niet-alledaagse-handboek gaat er bij jou nóóit meer een kamerplant de kliko in. LOTTE TERPSTRA - Boekhandel van der Velde | www.boekhandelvandervelde.nl

&FIT

GEZOND

NUMMER 11 • 2019

Online zorgomgeving geeft meer zicht op zorg Steeds meer zaken kunnen digitaal worden geregeld. Ook de Friese ziekenhuizen en Revalidatie Friesland bieden de mogelijkheid om thuis achter de computer of met de smartphone in hun online zorgomgeving gegevens in te kijken. In een gezamenlijke campagne wijzen ze de patiënten op de mogelijkheden.

Erik kwam vanwege een operatie in het Antonius Ziekenhuis in Sneek in aanraking met de digitale wereld van het ziekenhuis. Het aanmelden bij de zuil in de centrale hal was nieuw voor hem, maar ging goed. “Als je het eenmaal door hebt, is het vrij simpel.” Ook de bevestigingsmail die hij had gekregen, nadat hij een afspraak had gemaakt, vond hij erg handig. De online zorgomgeving is echter veel groter, zo ervoer hij. Op mijnantonius. nl kon hij inloggen met zijn DigiD en zo de afspraken bekijken. “Als ik naar het ziekenhuis ga, check ik nu altijd even op mijnantonius.nl of het tijdstip nog klopt, want stel dat ik een mail heb gemist. Ook kijk ik of er documenten zijn die ik van tevoren kan inkijken of een vragenlijst die ik alvast kan invullen.” Door thuis al vragenlijsten in te vullen, kan het bezoek aan de arts veel efficiënter verlopen. De arts heeft voor de afspraak de antwoorden al kunnen bekijken en kan daardoor meteen gerichte vragen stellen.

ts aan ie e n li n o n a k Ik en g a r v s t r? mijn ar zorgverlene

t met uw Ook contac uw zorg éér zicht op tonius.nl m Met mijnan

Ook na het bezoek aan de arts maakt Erik gebruik van de online zorgomgeving. Op mijnantonius.nl is namelijk ook de briefwisseling tussen huisarts en specialist te vinden. ‘“ls je bij de specialist zit, onthoud je niet alles wat is gezegd. Dan is het erg handig dat je dat nog eens kunt teruglezen. En na mijn operatie kon ik zo ook het verslag van het verloop van de operatie inkijken. De medische termen die erin staan, zoek ik op.” Erik heeft via de online zorgomgeving van zijn ziekenhuis meer zicht op zijn gegevens en meer regie over zijn zorgproces. Maar wordt het zo niet erg onpersoonlijk? “Het wordt juist efficiën-

ter en daardoor persoonlijker. Ze weten al veel van je en dat scheelt tijd. Een arts heeft via mijnantonius.nl al je basisgegevens en zo nodig het vragenformulier dat je hebt ingevuld, en kan zo meteen ter zake komen. En je gaat zelf ook beter voorbereid het gesprek in.” Hij vertrouwt erop dat er vertrouwelijk met zijn gegevens wordt omgegaan en dat het systeem goed is beveiligd. “Je logt in met je DigiD, een methode die je ook voor andere zaken gebruikt, zoals je belasting. Ik ga ervan uit dat dat goed is beveiligd. Ik gebruik de DigiD-app op mijn telefoon en heb een pincode nodig om te kunnen inloggen op mijnantonius.nl. Maar het kan ook thuis achter de computer, zonder telefoon. Het is gemakkelijk en veilig, ook voor mensen die niet zo vertrouwd zijn met de computer.” Om zijn verhaal te staven, logt Erik op zijn telefoon in op mijnantonius.nl en scrolt hij langs de vele mogelijkheden die de online zorgomgeving biedt. Hij kan zijn dossier inkijken en kennisnemen van onder meer correspondentie over hem, bloeduitslagen en opgeslagen vragenlijsten. Ook kan hij zien wanneer er röntgenfoto’s zijn gemaakt. En er is algemene informatie over het ziekenhuis, afdelingen en bepaalde aandoeningen te vinden. In feite de folders uit het rek die hij nu ook digitaal kan inzien. “Het is mooi dat dit systeem er is”, zegt hij. “Vroeger liet je het vooral over je heen komen, nu heb je zelf veel meer de regie. Je gaat beter voorbereid naar je afspraken en kunt gerichter vragen stellen. En het scheelt het ziekenhuis ook werk.”

Ik kan altijd bij en g eduitsla mijn blo tslagen inzien? k uw ui

Oo zicht nius.nl méér Met mijnanto

op uw zorg

Ik plan thuis praak afs lgende heren? mijn vk o n be uw afsprake zorg Oo

zicht nius.nl méér Met mijnanto

op uw

Opvallende posters van de gezamenlijk campagne om patienten te wijzen op demogelijkkheden van de online zorgomgeving

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST

THUISZORG IS MEER DAN DE ZORGVRAAG VAN DE CLIËNT

Cliënten zo lang mogelijk zelfstandig thuis laten wonen in hun eigen vertrouwde omgeving. Dat is het doel van de wijkverpleegkundigen van Thuiszorg Patyna. Wie in Bolsward en omgeving woont en thuis professionele zorg nodig heeft, kan terecht bij wijkverpleegkundigen Els Stuiver, Agnes Beuckens en Angela Hiemstra.

GEZONDHEID

BEGINT IN DE MOND Goede mondhygiëne is niet alleen belangrijk voor de gezondheid van uw gebit, maar ook voor dat van uw tandvlees. Mensen zijn soms geneigd om bloedend tandvlees, een indicatie van tandvleesontsteking, te negeren. Of ze merken niet eens dat hun tandvlees ontstoken is, bij gebrek aan pijnklachten. Onbehandelde tandvleesontsteking kan terugtrekkend en verdwijnend kaakbot tot gevolg hebben, en dat kan zelfs leiden tot het verlies van tanden en kiezen. Maar de gevolgen reiken verder dan de mond.

Alzheimer, diabetes, hart-en vaatziekten De bacteriën die geassocieerd worden met parodontitis, blijken ook een rol te spelen bij aandoeningen zoals alzheimer, hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Zo zijn deze bacteriën aangetroffen in de plaques bij patiënten met hart- en vaatziekten, in breinen van mensen die aan dementie lijden en in bepaalde kankers. De genoemde aandoeningen blijken vaker voor te komen bij mensen met parodontitis, en de ziekten hebben bij deze mensen bovendien een ernstiger verloop.

Een vaccin als oplossing? Of er ook echt een oorzakelijk verband bestaat tussen deze bacteriën en de genoemde aandoeningen staat niet vast, maar dat er een samenhang bestaat, daarvan zijn wetenschappers overtuigd. Inmiddels wordt er ingezet op de ontwikkeling van een vaccin tegen deze schadelijke bacteriën. Dat vaccin is er voorlopig nog niet. Verre van zeker is bovendien of dat vaccin de ultieme oplossing zal bieden. Want wanneer we deze bacteriën onderdrukken, krijgen andere (mogelijk schadelijke) bacteriën meer kans. En niemand weet wat daarvan de gevolgen zullen zijn.

Bloedend tandvlees? Bezoek uw tandarts! Wijkverpleegkundigen Els Stuiver, Angela Hiemstra en Agnes Beuckens.

Een verzoek om zorg begint vaak met een huisbezoek, vertelt Els. “Samen met de cliënt inventariseren we de zorgvraag. We kijken altijd eerst wat een cliënt nog zelf kan en wil en of er eventueel hulpmiddelen zijn die ondersteuning kunnen bieden. Daarna kijken we welke bijdrage het netwerk van de cliënt kan leveren. Vervolgens kijken we welke zorg wij kunnen bieden.” Thuiszorg Patyna levert een uitgebreid pakket aan zorg. Bijvoorbeeld persoonlijke verzorging, zoals hulp bij wassen en aankleden. Maar ook verpleegkundige zorg, zoals wondverzorging en medicatiebegeleiding, behoort tot de mogelijkheden. Hetzelfde geldt voor personenalarmering en hulp in de huishouding. “Onze zorg is erop gericht om de zelfstandigheid en zelfredzaamheid te vergroten”, vult Agnes aan. “Dat lukt het beste als de cliënt zoveel mogelijk zelf de regie houdt. Het is de uitdaging om de zorg zo af te stemmen dat het bij de cliënt past.” De wijkverpleegkundigen werken veel samen met andere partijen in de regio, zoals de gebiedsteams van de gemeente, het behandelteam van Patyna en dementienetwerk TinZ. Daarnaast is er structureel overleg met de praktijkondersteuner van de huisarts. Els: “Samen bekijken we welke cliënten in aanmerking komen voor een preventief huisbezoek. Zo houden we de vinger aan de pols en kunnen we sneller inspelen op zorgvragen. Cliënten waarderen dit heel erg.” Naast hun coördinerende taak gaan de wijkverpleegkundigen ook regelmatig zelf ‘op route’. Agnes: “Ik vind het belangrijk om op de hoogte te blijven van het welzijn van de cliënten. Daarom ga ik regelmatig bij de cliënten langs en vraag ik hoe het gaat of waar ze tegenaan lopen. Zodat we de zorg eventueel kunnen bijstellen mocht dat nodig zijn. Andersom ben ik dan ook een luisterend oor voor al hun vragen. De lijntjes met de familie van

“Het is de uitdaging om de zorg zo af te stemmen dat het bij de cliënt past.” de cliënt zijn bovendien kort; zij kunnen meelezen in het elektronisch zorgdossier.”

Wél is zeker dat goede mondhygiëne en een goede aanpak van tandvleesontsteking en parodontitis heel effectief zijn bij de bestrijding van schadelijke bacteriën. Zo toonde Engels onderzoek aan dat mensen met diabetes 2, die lijden aan parodontitis en bij wie de aandoening goed behandeld wordt, betere bloedwaarden hebben. Verzorg uw gebit dus goed. Heeft u last van bloedend tandvlees? Aarzel niet, en maak een afspraak met uw tandarts en/of laat u doorverwijzen naar de mondhygiënist. Tandvleesontsteking en parodontitis zijn namelijk heel goed te behandelen! Neem daarnaast ook uw leefgewoonten onder de loep. Want slechte leefgewoonten zoals roken, alcohol en ongezond eten verzwakken het gebit en geven schadelijke bacteriën meer kans.

t s o P k n a Fr

Om op de hoogte te blijven van alle ontwikkelingen binnen de thuiszorg krijgen de wijkverpleegkundigen volop de ruimte om te leren. Angela: “Ik werk nog niet zo lang bij Patyna, maar wat mij meteen opviel is dat Patyna veel mogelijkheden biedt om jezelf te ontwikkelen. De zorg wordt steeds complexer. Ook zien we steeds meer cliënten met psychische problemen. Als we ons in een bepaald onderwerp willen verdiepen, bijvoorbeeld door een cursus te volgen, dan kan dat. Dat is erg fijn.”

Thuiszorg Patyna In Bolsward en omgeving levert Thuiszorg Patyna zorg aan ruim 100 cliënten. De zorg wordt geleverd door drie zelfsturende teams. Vanaf medio november verhuist het thuiszorgteam van De Trochreed en It Uthof van woonzorgcentrum Huylckenstein naar ’t Oegehûs aan de Sneekerweg in Bolsward. “Met het nieuwe kantoor willen we beter zichtbaar zijn”, legt Angela uit. “Zodat mensen, die meer willen weten over de zorgmogelijkheden, op een laagdrempelige manier bij ons binnen kunnen lopen.”

Frank Post heeft al meer dan 25 jaar ervaring als tandarts-implantoloog en is eigenaar van Kliniek Tandheelkunde Sneek, gezondheidscentrum Simmerdyk. Belangrijke specialismen zijn behandelingen onder volledige narcose, angstpatiënten, implantologie, parodontologie en uitgebreide esthetische gebitsrenovaties.

WWW.TANDARTSSNEEK.NL

NUMMER 11 • 2019

KIES VOOR

geluk!

ANNEMEIJS SCHUURMAN EN CHAJA ASSCHER UIT SNEEK SCHRIJVEN REGELMATIG EEN COLUMN MET ‘GELUK’ ALS INSPIRATIEBRON. ANNEMEIJS BEGELEIDT MENSEN OM GEWENSTE VERANDERINGEN TE MAKEN IN HUN LEVEN. DIT DOET ZE VANUIT HAAR PRAKTIJK VOOR HYPNOSE & VERANDERKRACHT. CHAJA GEEFT OPVOEDONDERSTEUNING EN ADVIES IN DE VERTROUWDE OMGEVING BIJ GEZINNEN THUIS. BIJ DE HULP GAAT ZE UIT VAN DE EIGEN KRACHT VAN OUDERS.

ANNEMEIJS SCHUURMAN

Korreltje zout WESLEY EPPINGA HEEFT DE STRUCTUUR GEVONDEN DIE HĲ NODIG HEEFT, BĲ FOOX GROOTHANDEL.

NOG NOOIT ZÓ GOED GEVOELD

Hĳ oogt ﬁt en alert. Wesley Eppinga, 31 jaar en orderpicker bĳ FOOX Groothandel in Franeker. Dat is niet vanzelfsprekend. Narcolepsie beheerste zĳn leven. Een slaapziekte met een verscheidenheid aan symptomen. Met een depressie tot gevolg. Medicatie en werk brengen hem er weer boven op. Na een paar jaar thuis te hebben gezeten, bezoekt hĳ de ‘Dag van de Logistiek’. Georganiseerd door Pastiel, FOOX, De Dienst en Randstad. Daar vindt hĳ een nieuwe passie: vrachtwagenchauffeur. Een dag nadat hĳ de test haalt, wordt de narcolepsie vastgesteld. Hĳ mag níet door in het traject. Maar met de hulp van Pastiel en FOOX vindt hĳ een nieuw doel. Werk als orderpicker. Dat blĳkt een perfecte match. Een goede band

In alle opzichten lĳkt het te klikken. De samenwerking met Pastiel en FOOX. De ‘Dag van de Logistiek’ brengt hen bĳ elkaar. Personeelstekort is de aanleiding. Pastiel en de kandidaten van Pastiel lĳken de oplossing. FOOX Groothandel is een sociaal bedrĳf. Mensen en werknemers die een probleem hebben, proberen ze te helpen. FOOX Teamleider Gerrit Riem licht dit toe. Er is een band ontstaan tussen FOOX en Pastiel. Pastiel weet precies wat Gerrit zoekt. Het advies is op maat en er wordt snel geschakeld. Pastiel denkt mee met de werkgever. Om mensen te helpen. Je kunt er van op aan. De oprechtheid daarin is voorwaardelĳk en heel prettig.

Ieder mens, jij en ik inbegrepen, heeft vele kwaliteiten. Mooie kleine en grote eigenschappen die jou uniek maken om wie jij bent en wat je kunt. Het is gemakkelijk om deze positieve eigenschappen te negeren en geobsedeerd te zijn door dingen die niet perfect zijn. Vooral als het om jezelf gaat. Deze maand deel ik een aantal tips die kunnen helpen om negatieve zelf-gedachten te ontkrachten. Simpelweg door de focus te verleggen van ‘What’s wrong with me?’ naar ‘What’s right with me?’

What’s wrong with me?

Gelukkig is de mening die je over jezelf hebt niet statisch en kun je dus veranderen. Dit begint bij het opmerken van jouw kritische stemmetje in je hoofd dat vertelt wat er allemaal mis is met je. Het negatief beoordelen van jezelf kan in de loop der jaren zo’n geautomatiseerd proces zijn geworden, dat je je er niet eens meer van bewust bent. Ontdek welke negatieve dingen je herhaaldelijk tegen jezelf zegt, zoals: ‘Ik kan het niet’, ‘Ik ben het niet waard’, ‘Ik verdien het niet’, ‘Ik ben lelijk’.

What’s right with me?

Zodra jij doorziet wanneer en hoe jij jezelf bekritiseert, zet hier direct neutrale of positieve gedachten tegenover en blijf deze keer op keer herhalen. Je kunt ook gebruikmaken van een fijne herinnering die je steeds opnieuw gaat oproepen. Bijvoorbeeld door levendig terug te denken aan een situatie waarin je heel trots op jezelf was. Denk aan wat je deed, waar je was, hoe je eruitzag en neem dezelfde houding en gelaatsuitdrukking aan. Een andere techniek is om de negatieve gedachten op een zo belachelijk of absurd mogelijke manier meerdere malen hardop tegen jezelf uit te spreken. Piep of mompel ze, zeg ze met een bekakt accent, of zware stem. Of zing je gedachten op het deuntje van een grappig liedje. Dit helpt om de gedachten niet meer zo serieus te nemen. Hoe overtuigd jij in je leven ook bent geraakt van bepaalde negatieve gedachten, bedenk dat het niets meer is dan een eigen oordeel of mening. Deze gedachten zijn van jou, dus je kunt ze zelf ook veranderen. Benadruk alles wat er goed, mooi, grappig en leuk is aan jou en bewijs jouw kritische stemmetje het tegendeel.

Gedachten zijn nooit per definitie WAAR. Je kunt dus ook besluiten ze eens wat vaker met een korreltje zout te nemen.

Op maat

Pastiel adviseerde Wesley als kandidaat voor FOOX als orderpicker. Hĳ is een slimme jongen, met een verleden. Het is nooit duidelĳk wat voor impact dit heeft op zĳn werk. Maar het werk heeft juist een goed effect op Wesley. Hĳ heeft veel mogelĳkheden en wil ook veel. Dat kan FOOX gebruiken. Voor Gerrit is iedereen gelĳk. En ieder mens krĳgt een kans. Wesley heeft veel problemen gekend. Gerrit helpt hem daarom graag. Maar er moet wel gewoon hard gewerkt worden. Het is prachtig om te zien dat Wesley door het werk opbloeit en zich ontwikkelt. Daar doet Gerrit het voor!

Onbeschrĳfelĳk belangrĳk

Wesley voelt zich thuis bĳ FOOX. Hĳ is heel open geweest over zĳn ziekte en zĳn depressie. Omdat hĳ een klik voelde met Gerrit. Hĳ gaf Wesley vertrouwen. Lange tĳd zat hĳ thuis. Door de medicatie en het werk bĳ FOOX heeft hĳ zich nog nooit zo goed gevoeld. Werk is daar een belangrĳk onderdeel van. De structuur houdt hem op de been. Wesley voelt zich helder en nuttig. Trots is hĳ. Hĳ heeft een doel en levert een bĳdrage aan de maatschappĳ. ‘Onbeschrĳfelĳk eigenlĳk wat dit werk voor mĳ betekent’, sluit Wesley af.

En dát is waar Pastiel het voor doet. Mensen een kans geven en kĳken naar wat mensen kunnen.

ANNEMEIJS SCHUURMAN

OMGAAN MET NEGATIEVE GEDACHTEN Amy en haar moeder komen al geruime tijd bij mij in mijn praktijk. Amy vindt zichzelf dik en lelijk. Ze wil vaak niet naar school. Haar moeder werkt elke ochtend keihard om haar naar school te krijgen. Ze vertelt Amy, met haar beste bedoelingen, steeds dat ze echt heel mooi is. Maar het komt niet ‘binnen’. Amy blijft last houden van negatieve emoties. Veel jongens en meisjes, maar ook volwassenen, hebben regelmatig last van negatieve emoties. Ze vinden zich vergeleken met anderen minder goed en leuk. Die gedachten kunnen kinderen vreselijk onzeker maken. Ze belanden in een negatieve spiraal. Ouders kunnen hun kinderen hier goed bij helpen. Allereerst door uit te leggen dat

ze niet de enige zijn met deze gedachten. Hierdoor maak je het normaler voor het kind en voelt deze zich minder alleen. Daarnaast is het belangrijk kinderen te leren om de negatieve gedachten ruimte te geven, in plaats van deze weg te stoppen of er mee in gevecht te gaan. Door de gedachten ruimte te geven, gaan ze minder overheersen, krijgen kinderen weer meer vertrouwen in zichzelf en is er meer ruimte voor positiviteit. De moeder van Amy is ondertussen gestopt mee te vechten tegen de negatieve gedachten van Amy. Ze luistert naar Amy en helpt Amy haar gedachten te ordenen en ruimte te geven.

Het gaat stap voor stap beter met Amy en ze gaat ook met meer plezier naar school.

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Vrijwilligers Meinte Reitsma en Leo Kooistra achter de bar van Afslag 18.

NEEM AFSLAG 18, BIJ BOLSWARD Je eerste gedachte als je jongerencentrum Afslag 18 binnenstapt is: “Wow! Wat een leuke plek.” Je betreedt een grote, gezellige ruimte met verschillende zithoekjes, sofa’s en leunstoelen. Er hangen twee dartboards aan de muur, er staat een PC waar games op kunnen worden gespeeld, er is een enorme geluidsinstallatie en je oog valt meteen op de centraal geplaatste bar met comfortabele barkrukken. JONGERENCENTRUM AFSLAG 18 Afslag 18 is er voor jongeren uit Bolsward en omstreken, in de leeftijd van 12 tot en met 17 jaar. Het jongerencentrum is genoemd naar de afslag die je vanaf de snelweg A7 moet nemen om bij deze plek te komen. Je kunt er terecht tot het moment dat je achttien jaar wordt. Vrijwilligers Meinte Reitsma uit Franeker en Leo Kooistra uit

Bolsward zijn deze woensdagavond samen aanwezig op de groep. “We draaien het centrum met negen vrijwilligers volgens een rooster. Mannen, vrouwen, jong en oud, we zijn een gevarieerde groep en een betrokken team. Afslag 18 is er om de jongeren van Bolsward en omstreken een veilige, gezellige plek te geven. Er zijn allerlei activiteiten, zoals muziek maken, gamen of spelletjes spelen. Samen met de buurtsportcoaches organiseren

“Afslag 18, de plek waar je vrienden maakt!”

Afslag 18 is een thuis voor jongeren van 12 tot 18 jaar.

e sportieve activiteiten. Levend stratego, boogschieten, kickboksen of gewoon een potje voetbal. Jongeren hoeven niet op straat te hangen, er is hier genoeg te doen.”

EEN LUISTEREND OOR Meinte: “Jongeren hebben het niet altijd makkelijk: ouders die veel van huis zijn; je moet presteren op school; een plek vinden tussen leeftijdsgenoten; gescheiden ouders. Ze experimenteren met roken, alcohol en drugs.” Leo vult aan: “De jongeren weten dat ze bij ons terecht kunnen met hun verhalen. Wat ze vertellen blijft binnen de muren van Afslag 18, we oordelen niet. Het kan zijn dat er hulp nodig is en dan vragen we advies aan Jos van Oostrum, één van de jongerenwerkers van Stichting Sociaal Collectief SWF.”

Moestuintje Als je bij Afslag 18 door de achterdeur loopt, kom je op een klein pleintje met een moestuin. Hier wordt groente geteeld voor de Voedselbank. Aan het eind van het tuinseizoen helpen de jongeren om de tuin winterklaar te maken. Lekker spitten met z’n allen en het tuinafval opruimen.

Collectief. “Jos geeft onder andere trainingen en coacht de vrijwilligers bij het omgaan met jongeren. Jos is vaak op de groep te vinden en hij loopt ook veel op straat, in het park en op het schoolplein om met jongeren te praten.”

Meinte vertelt dat de vrijwilligers van Afslag 18 begeleid worden door het jongerenwerk van Sociaal

Openingstijden en locatie Jongerencentrum Afslag 18 is te vinden aan de Burgemeester Praamsmalaan 32 in Bolsward. Het centrum is geopend op maandagmiddag van 15:00 tot 17:30 uur, op woensdagavond van 19:00 tot 21:30 uur en op vrijdagavond van 19:00 tot 22:00 uur. Wil je meer informatie? Je mag altijd even bellen naar 06 – 3331 6857 of een mailtje sturen naar info@afslag18.nl. Of kijk op www.afslag18.nl!

CULTUUR

NUMMER 11 • 2019

&UITGAAN

PETER MIEDEMA – JOPIE HUISMAN MUSEUM

BOODSCHAP VAN JOPIE HUISMAN CENTRAAL De 59-jarige Peter Miedema heeft zijn aandacht evenredig over alle vier de windstreken van Friesland verdeeld. Hij kwam ter wereld als ‘Ouwe Seun’ (Harlingen), groeide op in Leeuwarden, heeft zijn hart verpand aan Sneek, was hotellier en ondernemer op Terschelling, woont in IJlst en werkt sinds 1 januari van dit jaar als directeur van het Jopie Huisman Museum in Workum. Onder het mes: Piet alias Peter Miedema.

“Inderdaad heet ik eigenlijk Piet, net als mijn vader en diens vader. Maar voor het gemak hebben we er Peter van gemaakt omdat er, toen mijn opa en vader nog leefden, telkens drie koppen omkeken wanneer er ‘Piet’ werd geroepen.”

SNEEK ANKERPUNT Het gezin Miedema had als eigenaar van Hotel Zeezicht Harlingen als uitvalsbasis, waar Peter ter wereld kwam. Het hotel werd halverwege de zestiger jaren verkocht en de Zuiderhaven in Harlingen werd via een korte tussenstop op Terschelling verruild voor de toen hagelnieuwe wijk Bilgaard in Leeuwarden. “Maar eigenlijk liggen mijn ‘roots’ in Sneek. We hadden een caravan op de Potten en waren daar ’s zomers vaak te vinden. Zwemmen, vissen en vooral veel zeilwedstrijden varen. Jaren later, tijdens mijn studie, heb ik als bijbaan bij hotel Hanenburg gewerkt. Ik heb dan ook (verdund) Sneker bloed door mijn aderen stromen, want mijn vader is Sneker van geboorte en is medeoprichter geweest van de Flitsclub. Hij was een zoon van Piet Miedema, bakker aan het Hoogend. Mijn opa was een ondernemende man. Ten tijde van de aanleg van de Afsluitdijk kocht hij een schaftkeet en ventte hij zijn in Sneek gebakken brood en broodjes met mijn (hoogzwangere) oma ter plaatse uit. Zo kon het gebeuren dat de oudste broer van mijn vader als eerste - en voor zover wij weten enige - kind ooit op de Afsluitdijk ter wereld is gekomen.”

SLAG IN DE RONDTE Bakker Piet Miedema boerde goed en belegde dat in een stuk of wat hotels, waaronder Hotel Nap in West-Terschelling. Eind zeventiger jaren verkocht hij zijn hotels, op Hotel Nap na. “Dat hebben mijn vader en ik in 1982 van hem overgenomen en ons een slag in de rondte gewerkt om er weer een goed lopend familie-

BOODSCHAP VAN JOPIE CENTRAAL

hotel van te maken. In het jaar 2000 vond ik het tijd voor een nieuwe uitdaging en heb ik mijn aandeel in Hotel Nap aan mijn jongere broer Chris verkocht.”

Jopie Huisman was meer dan een schilder. Hij was natuurliefhebber, filosoof, mensenmens, met waarden als mededogen, oog voor het kleine, humor, aandacht voor details, oorspronkelijk denken en deed daar mooie uitspraken over. Hij had een bijzondere levensopvatting en was eigenlijk zijn tijd vooruit.

TERUG NAAR ‘DE WAL’ “Karin en ik besloten voor een paar jaar te verkassen naar de vaste wal. Dat werd wat langer, want het beviel zo goed dat we uiteindelijk in IJlst zijn neergestreken en onze draai daar helemaal hebben gevonden. Karin is Nederlands gaan studeren en kreeg na drie maanden een leuke baan bij MBO Life Sciences in Leeuwarden. Ik ben een marketingadviesbureau begonnen, schreef onder meer recensies voor GrootSneek en deed leuke opdrachten voor een gestaag groeiend netwerk aan bedrijven. Vooral dankzij de samenwerking in de ‘Samenloop voor Hoop’ in 2015 heb ik in korte tijd heel veel mensen leren kennen.” “Wat in mijn leven, dwars door al die activiteiten heen, een hele prominente rol heeft gespeeld is cultuur. Vooral muziek. Daar kan ik tot in mijn tenen van genieten. In Terschelling speelde ik in een band en ook in IJlst is er weer een mooi initiatief van de grond gekomen. Zes oude rotten hebben hun kwaliteiten en liefde voor muziek gebundeld in CéCé (cecemusic. nl). Volgens hun website spelen ze ‘swingende jazzy sounds, easy-listening en poppy ritmes vanaf de jaren zestig tot nu’. Op 6 oktober live te horen en te zien in de culturele huiskamer van Lewinski aan de Waterhoenstraat in Sneek.’

OOK WORKUM OP ZIJN CV In oktober 2018 stond er een advertentie in de Leeuwarder Courant, waarin een opvolger werd gevraagd voor de directeur van het Jopie Huisman Museum in Workum, Zwier Kroeze. “Dat leek me een hele leuke baan, maar dat ‘parkeerde’ ik met de geachte ‘wat moeten ze met een oude knar als Peter Miedema’. Maar het bleef in mijn hoofd rondspoken. Tot Karin tegen me zei: ‘Reageren, want dit is jou op het

“Enerzijds willen we extra aandacht genereren voor de wisselexposities, anderzijds willen we een belevingscentrum worden met de schilderijen, uitspraken, denkbeelden en waarden van Jopie als uitgangspunt. In de periode dat zijn leven volledig in puin lag, schilderde hij een van zijn bekendste werken, de Melkersbroek, waarin hij symboliseerde hoe hij er op dat moment aan toe was. Het was eigenlijk een zelfportret. Kinderen snappen dat haarfijn en daar maakt onze educatieve medewerkster gebruik van. Bijvoorbeeld door kinderen de opdracht te geven: schilder een dier of voorwerp dat het dichtst bij jou zelf in de buurt komt.”

lijf geschreven.’ Ik heb de stoute schoenen aangetrokken, gesolliciteerd en kreeg de baan.” “Op 1 januari 2019 werd ik directeur van het Jopie Huisman Museum. Dat zat niet te wachten op een conservator maar op een aanjager, omdat de collectie voor tachtig procent bestaat uit schilderijen van Jopie en de andere twintig procent uit wisselende exposities samengesteld door professionele conservators en opgehangen aan een thema. Mijn kennis van de horeca, marketing, brede interesse in cultuur en belangstelling voor mensen hebben uiteindelijk de doorslag gegeven.”

“Daarnaast gaan studenten van NHL/Stenden aan de slag met (serious) games ter ‘leering ende vermaeck’. Op die manier zijn we bezig de boodschap van Jopie centraal te stellen in ons marketingbeleid. De marketing van het Jopie Huisman Museum wordt omgebouwd naar digitaal, zodat er met hetzelfde budget effectiever gecommuniceerd wordt en er samenwerking wordt gezocht met niet-museale instellingen, zoals Hiswa/Recron en de Marrekrite tijdens de wisselexpositie van 2020 over Friesland ‘Waterland’. We moeten het publiek blijven verrassen en verbazen. Tenslotte zijn we een instelling die vrijwel volledig op vrijwilligers draait en zijn eigen broek moet ophouden, maar wel het mooiste museum van het Noorden is,” sprak hij trots.

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST

TEKST WIM WALDA // FOTO'S WIM WALDA, STICHTING ALD MAKKUM EN CMV HALLELUJAH

Judith van Lavieren: “Jubilerend Hallelujah Makkum heeft een luxepositie” In 1894 zag de Organisatie van Muziekverenigingen in Friesland, de OMF, het levenslicht. HaFaBra, het DNA van Friesland en onderdeel van het Fries erfgoed, werd georganiseerd en ‘wilde’ verenigingen konden zich inschrijven bij de ‘Muziekbond’. Zo ook Christelijke Muziekvereniging Hallelujah in Makkum, die daarmee een officieel bij de OMF geregistreerde vereniging werd en onlangs haar 125-jarig bestaan vierde met een ‘passend feestje’. GrootBolsward en IJsselmeerkust ‘yn petear’ met Judith van Lavieren (52), oud-bestuurslid, nu verantwoordelijk voor de pr en communicatie van de vereniging. In Makkum werd, naast het bestaande korps Apollo, op 19 oktober 1894 de Christelijke Muziekvereniging Hallelujah opgericht. Anno 2019 bestaat de muziekvereniging uit een drumband, met als instructeur Sneker Fokko Dam, een harmonie en het jeugdorkest ‘de Notenkrakers’, beide gedirigeerd door ‘kind van het korps’ Nynke Jaarsma. De vereniging telt circa tachtig leden en is al 125 jaar een begrip in Makkum en verre omstreken. Jaarlijks hoogtepunt is sinds 1977 het nieuwjaarsconcert, dat traditiegetrouw elk eerste weekend van het nieuwe jaar plaatsvindt.

STABIEL LEDENTAL

Tambour maitre Arend Pieter Poepjes, organisator/ drijvende kracht achter de streetparade, ontvangt van Marijke Hollander van Boutique ‘t Pareltje een prachtig geldbedrag.

concert in het dorpshuis, goed in geslaagd. De streetparade, gelukkig was het zaterdag 19 oktober prachtig weer, mocht naast de drumband van Hallelujah zes gasten verwelkomen. Dat waren: Drumfanfare CMH Menaldum, Malletband CMV Oranje Bolsward, Drumband De Marko’s uit Burgum, American style drumcorps met blazers Conspirito Joure, Showband Hollandia Bolsward en Showband Hosanna uit Harlingen. Kortom een fantastische middag, waar we veel mensen uit Makkum en verre omstreken een heel groot plezier mee hebben gedaan.

an J u d it h v

Waar veel plattelandsverenigingen te kampen hebben met ‘krimp’, blijft het ledenaantal van Hallelujah stabiel en is er een goede bezetting van het jeugdorkest De Notenkrakers, de kweekvijver van de harmonie. “Dat is een luxepositie”, beaamt Judith van Lavieren. “Daar wordt overigens actief aan gewerkt door middel van voorspeel-avonden, waarbij de kinderen een kijkje kunnen nemen bij het jeugdkorps en instrumenten kunnen bekijken en uitproberen. Grappig is dat je daarbij golfbeZaterdagavond vanaf acht uur was het korps in MFC Maggenwegingen ziet; het ene jaar heim aan de beurt met willen ze allemaal saxohet jubileumconcert, foon spelen en het jaar met als speciale daarop is de trompet gast Piter Wilkens. plotseling razend Hij had voor CMV populair. Daarnaast Hallelujah een gaan we bij de bijzonder cadeauscholen langs om tje: Makkum kreeg basisschoolleerlingen de wereldpremière enthousiast te maken n (f o to van zijn nieuwe numvoor het samen muziek W im W al d a) mer ‘Noch in Rûntsje’. Hij maken in een korps.” werd daarbij muzikaal begeleid door Hallelujah; dirigente Nynke HET JUBILEUMFEEST Jaarsma had er een arrangement “Mijn taak voor het jubileum,” voor harmonieorkest voor gevertelt ze “was om met twee andere schreven. Zondag was er voor de mensen voor zoveel mogelijk ‘reuring’ te zorgen rond het jubileum en leden van de vereniging nog een bescheiden ‘afterparty’ waarmee daar zijn we, gezien het aantal toehet jubileum werd afgesloten. schouwers bij de ‘streetparade’ en de bezetting tijdens het jubileum-

ging met dochterlief meespelen in het jeugdkorps. Dat heeft een jaar of tien geduurd. We zijn na een paar jaar samen overgestapt naar de harmonie onder leiding van dirigente Nynke Jaarsma.”

BESTUUR

Het jubileumfeest voor de buitenwereld werd in april van dit jaar voorafgegaan door een intern feestje voor de leden van de vereniging in een kampeerboerderij in België. Daar werd een tegenbezoek gebracht aan een Belgische vereniging die een paar jaar geleden tijdens een trip door Noord-Holland ‘de dijk’ overstak en ons vereerde met een bezoek.”

v ie

HET GEZIN VAN LAVIEREN Het gezin Van Lavieren – vader was werkzaam in het onderwijs - woonde ten tijde van Judith haar geboorte in Sneek, maar Judith haar wiegje stond in het ziekenhuis in Leeuwarden. Toen ze een jaar of drie was kreeg vader een baan aangeboden als directeur en het gezin verruilde Sneek voor Arnhem. Haar moeder had last van heimwee naar het Friese land, zodat na verloop van

tijd Friesland weer in beeld kwam. Na een korte tussenstop in Bolsward werd het uiteindelijk Makkum. Ze kwam bij Hallelujah door haar dochter, die na een jaar algemene muzikale vorming lid mocht worden van het jeugdkorps De Notenkrakers, het opleidingskorps voor de harmonie. De kinderen mogen dan een instrument kiezen en dat werd de waldhoorn, best een behoorlijk gevaarte voor een kind van een jaar of zeven. Dat betekende dus dat dit instrument, verpakt in een imposante kist, mee moest naar de repetities en dan moest mama bijspringen. “Ik was dus bij elke repetitie aanwezig” vertelt Judith. “Ik had vroeger dwarsfluit gespeeld, wel les gehad, maar nooit in een korps. Aangezien er in het korps een tekort was aan fluiten, besloot ik het nuttige met het aangename te verenigen en

Verenigingen in kleinere dorpen kunnen het hoofd boven water houden door de inzet van vrijwilligers. De vraag of ze lid wilde worden van het bestuur kwam dus ook niet als een grote verrassing voor Judith en ze nam het jeugdkorps onder haar vleugels. Toen moeder en dochter promoveerden naar het grote korps, was ze de daaropvolgende zeven jaar bestuurslid van Hallelujah. Daarna kwamen haar bestuurlijke activiteiten op een lager pitje te staan, maar ze doet nog wel steeds de pr en communicatie en verricht daarnaast handen spandiensten voor Hallelujah. “En dáárnaast ben ik ook nog redactrice, zeg maar ‘stukjesschrijver’, voor de dorpskrant De Belboei”, completeert Judith. Tot slot kijken we nog even terug op het jubileum van Hallelujah: “De thema’s van het jubileum waren ‘Feest’ en ‘Grutsk’,” besluit ze, “en daar zijn we in mijn beleving, voor meer dan honderd procent in geslaagd.”

NUMMER 11 • 2019

NOVEMBER/DECEMBER programma

TÜÖTTENZAAL

BOLWERKZAAL

Datum

Voorstelling

Datum

Voorstelling

vr. 08-11

Symfo Classics Crossing the Borders

vr. 08-11

Bent Life + Swim or Drown + Hard Shoulder

za. 09-11

Tis Hier Geen Hotel Ellen Dikker, Dianne Liesker & Hanneke Drenth

za. 09-11

Folkkoor Rolling Home e.v.a. 25-jarig jubileum

zo. 10-11

The Fortunate Sons (USA) A tribute to Creedence Clearwater Revival

vr. 15-11

Ladi Dadi Raw met Extince

za. 16-11

Wouter Hamel + Baer Traa

wo. 13-11

Gravity & Other Myths A Simple Space

zo. 17-11

Finnegan’s Hell

za. 16-11

Crescendo Heeg Galaconcert

do. 21-11

Pete Lockett Masterclass Konnakol

zo. 24-11

The Kilkennys Blowin’ in the wind

vr. 22-11

Wolter Kroes + Jôn!

za. 23-11

Wild Romance

zo. 24-11

Metal Female Voices Tour: Leaves’ Eyes + Forever Still + Lost in Grey + Kassoghta

vr. 29-11

The Hillbilly Moonshiners play Mumford & Sons

za. 30-11

Legion Of The Damned + Insurrection + Marching Trough Corpses

za. 07-12

Pater Moeskroen

Derek Ogilvie The Reunited Tour

vr. 29-11

Nederpop All Stars Zelfs je naam is mooi

za. 30-11

ABBA Gold Europe The Tribute Band to Abba

zo. 01-12

De Grote Sinterklaas Show 3+

zo. 01-12

Oratoriumvereniging Bolsward Messiah Locatie: Martinikerk

di. 03-12

Huub Stapel (Try-out) Het Huwelijk

wo. 04-12

Tryater Raze om protters

Foto: Govert de Roos

Foto: Cynthia Borst

di. 26-11

Meer informatie? Kijk op THEATERSNEEK.NL

Giest mei?

HETBOLWERK.NL

NOORDERKERKZAAL Datum

Voorstelling

za. 16-11

De Kift Bal - Muziektheater

zo. 17-11

Next Level Vocals Topzondag met koffiegeur

wo. 20-11

George van Houts Kom PloTT, deel 2

zo. 24-11

Tarzan (6+) door Ila van der Pouw

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

IN DE SCHIJNWERPERS:

Moustapha Seck

Cursussen in Bolsward

Muziekschool Bolsward is de plek om een instrument te leren bespelen of om zangles te volgen. Er wordt les gegeven aan kinderen, jongeren en volwassenen. De docenten zijn door de wol geverfde muzikanten. In Groot Bolsward/IJsselmeerkust maken we elke maand kennis met één van hen. Deze keer de altijd goedlachse djembédocent Moustapha Seck. Hij gaat vanaf begin 2020 ook cursussen in Bolsward geven. Latijns-Amerikaanse ritmes heeft hij in de vingers.

Communicatiemiddel Moustapha groeide op in een griotfamilie. “Je kunt griots vergelijken met troubadours”, legt hij uit. “Zij maken via muziek, dans en verhalen allerhande nieuws wereldkundig. Hiervoor gebruiken ze onder andere de djembé.” Nog steeds is de djembé in sommige West-Afrikaanse dorpen en stammen het belangrijkste communicatiemiddel. “In plaats van een iPhone gebruiken ze de djembé om emoties of gebeurtenissen, zoals geboorte of huwelijk, bekend te maken. Overal is wel een liedje voor.” Af en toe speelt Moustapha er een met zijn leerlingen. Maar dan wel met de wat meer ervaren spelers. “Want de liedjes zijn soms best moeilijk. Dit heeft te maken met het feit dat we in Nederland gewend zijn aan liedjes met vierkwartsmaten. De traditionele griotliedjes kennen vaak andere patronen.”

The Hillbilly Moonshiners brengen op vrijdag 29 november de ultieme tribute aan Mumford And Sons in Poppodium Het Bolwerk in Sneek. Een groot aantal nummers van de Britse folkgroep komt voorbij, waaronder de wereldhits ‘I Will Wait’, ‘Lover of the Light’ en ‘Little Lion Man’. De afgelopen jaren groeiden The Hillbilly Moonshiners in rap tempo uit tot een band voor de grotere festivals en podia. De vijfkoppige bluegrassformatie speelt graag bekende hits van vroeger en giet er een typisch Louisiana-sausje overheen. Van klassiekers van Bon Jovi en Michael Jackson tot moderne hits van bijvoorbeeld The Weeknd, Miley Cyrus en Beyoncé. Inmiddels heeft de band honderden shows op zijn naam staan. Zo waren The Hillbilly Moonshiners in Nederland te zien op festivals als Paaspop, Dauwpop en Zwarte Cross. De mannen stonden ook op het Hongaarse festival Sziget en in het voorprogramma van Waylon, The Common Linnets, Steve ‘N’ Seagulls en Kasabian. Tijdens hun huidige tournee spelen The Hillbilly Moonshiners in Het Bolwerk de grote hits van Mumford And Sons, maar ook minder bekend werk. Alle albums komen aan bod: het debuut ‘Sigh No More’ uit 2009, opvolger ‘Babel’, de derde plaat ‘Wilder Mind’ en het in 2018 verschenen ‘Delta’. Tijdens het optreden zal de perfectie worden benaderd. “Dit is ongelooflijk”, zei Mumford-gitarist Winston Marschall dan ook recentelijk bij het zien van een cover door The Hillbilly Moonshiners. VRIJDAG 29 NOVEMBER // ZAAL OPEN: 21.00 UUR // PRIJS: VVK € 13,- // DEUR € 15,-

Opzwepend Een djembé is op de traditionele wijze gemaakt van tropisch hardhout, enkele ijzeren ringen, touw met bovenop een geitenvel. Dat het bespelen voor iedereen vrij snel onder de knie te krijgen is, is een groot voordeel van de djembé, volgens

Moustapha. “Ik doe iets voor, de leerlingen luisteren en kunnen mij al gauw naspelen. Leeftijd en muzikale ervaring maakt niet uit; ritme zit in iedereen. Zo geef ik les aan jonge kinderen van ongeveer drie jaar oud tot mensen boven de tachtig.” “Daarnaast is de djembé echt een instrument dat je in een groep bespeelt”, gaat Moustapha verder. “Samen spelen is inspirerend, werkt erg opzwepend en maakt veel energie bij iedereen los – ook bij het publiek. Ik zie bij mijn leerlingen dan ook altijd een grote glimlach. Dat is mooi om te zien. Djembé spelen geeft zoveel plezier. Elke les is een feestje!”

Aanmelden

Wie in februari ook de opzwepende werking van de djembé wil ervaren, kan zich alvast aanmelden via de website van Kunstencentrum Atrium. Voor vragen over de cursussen in Bolsward kan contact met Moustapha Seck worden opgenomen: tapha.seck@hotmail.com, of 06 – 22 01 14 76.

ONVERVALSTE NEDERPOP HITS, MAAR NÈT EVEN ANDERS Het wordt echt een theaterconcert tijdens ‘Nederpop All Stars’, op vrijdag 29 november in Theater Sneek. Niet alleen pop, maar ook kleinkunst. Alle pareltjes uit de muziekgeschiedenis komen voorbij. En omdat dit jaar Henk Westbroek meedoet als speciale gast, mag het titellied van dit concert, ‘Zelfs je naam is mooi’, niet ontbreken. Nederpop hits van de jaren tachtig tot nu, maar dan wel in een eigentijds jasje. De muzikanten van Nederpop All Stars zijn samen goed voor zo’n tien Top 2000-noteringen. Drummer Luc de Bruin (‘Alderliefste’) weet het nog goed: op zijn vijftiende kreeg hij een plaat van Het Goede Doel die hij helemaal grijs draaide. Hij was op slag fan. Later vond hij ‘Alles geprobeerd’ te gek. “En dan speel ik dat 35 jaar later zelf met de schrijver en zanger van dat lied! Dat vind ik echt bijzonder, het is mijn genietmoment in de voorstelling.” Luc de Bruin (52) liep al een tijdje met het idee rond om de Nederpop All Stars op te richten: door de wol geverfde muzikanten die allemaal een aandeel hebben in de Nederlandstalige popgeschiedenis spelen de hits van toen en nu in een nieuw muzikaal jasje. Twee jaar geleden was het

zo ver: de Nederpop All Stars gingen voor het eerst het theater in met gastzangers als Erik Mesie (Toontje Lager) en Nol Havens (VOF de Kunst). Voor hun nieuwe theaterconcert ‘Zelfs je naam is mooi’ vroegen ze zanger en liedjesschrijver Henk Westbroek (Het Goede Doel). Die hoefde niet lang na te denken: “Een seconde of anderhalf. Ik heb het voorrecht gehad om mijn hele leven met topmuzikanten te mogen werken. Ik kende een aantal mensen uit de band al en wist dat ze heel goed waren. Ik kom echt in een gespreid bedje. Weet je wat ik het allerleukste vind? Dat ze een liedje niet van a tot z naspelen zoals het op de plaat klinkt. Dat is namelijk ontzettend saai. Ja, het is een coverband, maar wel een bijzondere.”

GRATIS DRANKJE!

Tegen inlevering van deze bon ontvang je één gratis drankje tijdens de akoestische sessie in de foyer na de voorstelling.

Na het concert gaan de Nederpop All Stars nog even door in de foyer. De Bruin: “Daar spelen we nog wat liedjes akoestisch, meer het meezingrepertoire. Dan krijg je echt een huiskamergevoel. Fijn om zo af te sluiten.” NEDERPOP ALL STARS // VR. 29 NOV 2019 // 20.15 UUR // THEATERSNEEK.NL

GRAVITY & OTHER MYTHS – DON’T TRY THIS AT HOME

Wegens groot succes bij programmeurs en publiek komt de show ‘Gravity & other Myths ‘Don’t try this at home’ nog één keer terug naar Nederland en België. De show is woensdag 13 november in Theater Sneek te zien.

‘Back to basics’ lijkt het motto voor A Simple Space. Op een grote zwarte mat laten de acrobaten spectaculair kunst- en vliegwerk zien waarbij ze de inspanning die dat kost niet verbloemen. Het is speels en razendknap tegelijk. De groep werd al veelvuldig onderscheiden, onder andere met de IPay Victor Peoples Choice Award 2019 voor uitmuntende podiumkunst, de Adelaide Ruby Award 2018 voor Outstanding Achievement en met diverse overige prijzen op het gebied van podium- en circuskunst. GRAVITY & OTHER MYTHS // WO. 13 NOV. 2019 // 19.30 UUR // THEATERSNEEK.NL

FOTO: CHRIS HERZFELD

BOLWERK – vrijdag 29 NOVEMBER

Moustapha, die zelf veelvuldig professioneel optreedt met diverse groepen, bouwt zijn lessen stap voor stap op. “We beginnen met de basis en gaan eerst eenvoudige liedjes spelen. Zo heb ik er zelf een paar geschreven. Maar de djembé heeft net als alle andere instrumenten een ontwikkeling doorgemaakt. Je kunt er natuurlijk allerhande wereldmuziek op spelen, maar tegenwoordig ook popliedjes, filmmuziek en zelfs reggae. We gaan verschillende muziekstijlen spelen, maar bouwen het rustig op.”

FOTO: JEAN-MARC KESSELY

THE HILLBILLY MOONSHINERS

Moustapha Seck met leerlingen tijdens het Súdwest Festival in Workum.

Naast Sneek gaat Moustapha in februari ook cursussen geven in Bolsward. “Ik hoop dat we drie groepen kunnen vormen. Een met kinderen van 8 tot ongeveer 12 jaar en daarnaast twee met jongeren/ volwassenen, beginners en gevorderden. Samen met mijn collega’s bij Kunstencentrum Atrium kijk ik nu naar welke dag in de week en welke tijd het meest geschikt is. Overigens beschikt de muziekschool in Bolsward over voldoende djembés van allerlei afmetingen, dus zelf een meenemen is niet nodig. Maar het mag natuurlijk wel. We hebben ook djembés waar met stokken op geslagen wordt, dit noemen we doundouns. Die komen later in de cursus ook aan bod. Uiteindelijk is het de bedoeling dat we aan het einde van de cursus met elkaar een kleinschalig optreden gaan geven voor familie en vrienden. Dit is net als de lessen altijd weer een feestje.”

NEDERPOP ALL STARS IN THEATER SNEEK

FOTO: ANDY PHILLIPSON

Moustapha werd 48 jaar geleden geboren in Senegal en woont inmiddels circa twintig jaar in Nederland. Al ruim een decennium geeft hij les bij Kunstencentrum Atrium in Sneek, waar Muziekschool Bolsward deel van uitmaakt. Verder verzorgt hij overal in het land cursussen, workshops en optredens op basisscholen, verzorgingshuizen, bedrijven en nog veel meer plekken. Moustapha is thuis in de traditionele West-Afrikaanse percussie, maar ook jazz en

agenda VrIjdag 8 november

woensdag 13 november

Zondag 17 november

Zaterdag 30 november

SNEEK MUZIEK Moderne Ierse singer-songwriter. Lewinski. 19.30 uur

MAKKUM EXCURSIE Maak o.l.v. een gids een wandeling over dit bijzondere eiland dat is ‘ontstaan’ door de aanleg van de Afsluitdijk. Makkumernoardwaard. 14.00 uur

BOLSWARD MUZIEK De Pauwergirls spelen en zingen rondom een rijdende auto. Muziek met een knipoog en een flinke scheut theater. Doopsgezinde kerk. 15.00-17.00 uur

ARUM MARKT Gezellige fair met kraampjes in en om Herberg de Gekroonde Leeuw – het voormalig tramstation van Arum. 13.00-18.00 uur

ben reel

Zaterdag 9 november

modelautoruIlbeurs

JOURE MARKT Beurs met verzamelaars uit heel Nederland. Party- en Zalencentrum ’t Haske. 10.00-14.00 uur

stap In de marderhoek OUDEMIRDUM EVENEMENT

Open schuurroute in de Marderhoek met kraampjes, muziek en voorstellingen. Marderhoek 1. 13.30-20.30 uur

JubIleumconcert SNEEK MUZIEK

Rolling Home viert haar 25-jarig jubileum met een muziekfestival op 3 podia in Het Bolwerk en Kunstencentrum Atrium. 20.00 uur

Hayfever MAKKUM MUZIEK

Driekoppige Rock & Roll en Sixties band met gevarieerd repertoire. Café De Zwaan. 21.00 uur

Za. 9 en Zo. 10 november

langweer cold race

LANGWEER SPORTEVENEMENT Als afsluiting van het zeilseizoen gaan zeilteams in polyvalken de strijd met elkaar aan. Langweerder Wielen.

dInsdag 12 november

makkumernoardwaard

VrIjdag 15 november

wInterfaIr WORKUM WINKELEN

Gezellige sfeervolle wintermarkt met culturele activiteiten. Centrum. 16.00-21.00 uur

verhalenavond

FRIESLAND EVENEMENT Op deze avond luister je in huiskamers, musea, kerken, monumenten, etc. naar de mooiste verhalen. 19.00-22.00 uur

marjoleIn meIjers

wandelexcursIe

KORNWERDERZAND EXCURSIE

Verkenningstocht o.l.v. een gids op de grens van zoet en zout. Afsluitdijk Wadden Center. 10.30 uur

marjoleIn meIjers

WOUDSEND THEATER Theaterdiner met Marjolein Meijers. Kerkrestaurant ‘t Ponkje. 15.00 uur

VrIjdag 22 november

bouba

De band Bouba speelt Afrikaanse muziek en blues. Bouba Keita, afkomstig uit Mali, schrijft en zingt zijn eigen repertoire. Lewinski. 19.30 uur

vr. 15 en Zaterdag 16 november

Zaterdag 23 november

WARNS FILM Filmfestival met drie Duitse films en diner. De Spylder. Vr. 20.00 uur / za. 16.00 uur

WORKUM EXCURSIE Maak o.l.v. een gids een wandeling door dit prachtige, normaal gesproken niet toegankelijke, natuurgebied. Warkumerwaard. 9.30 uur

duIts fIlmfestIval

Zaterdag 16 november

sInterklaasIntocht FRIESLAND EVENEMENT

Op vele plekken zet Sinterklaas weer voet aan wal.

Koeknuffelen

Sfeervolle avondrondvaart met de elektrische praam Lois. Opstapplaats Turfmarkt. 20.00 uur

Heerlijk en relaxt koeknuffelen met een Friese koe. Boerderijrecreatie in Delfstrahuizen. 09.30 uur

DELFSTRAHUIZEN DOEN

voorproefje

wInterfaIr

avondwandelIng

LEMMER WANDELEN Een gids neemt je mee in de geschiedenis én spannende verhalen, zoals over Captain James Boorder en de aanval op Lemmer in 1799. VVV Lemmer. 19.30 uur

aquadIsco JOURE ZWEMMEN

Dansen en zwemmen op de nieuwste hits. Het zwembad wordt een heuse disco. Swimfun. 19.00-21.00 uur

Za. 30 nov en Zo. 1 dec

SNEEK MUZIEK

SNEEK MUZIEK Feestelijk muziekprogramma 40 jaar muziek. Lewinksi. 20.00 uur

avondrondvaart MAKKUM VAREN

de pauwergirls

warkumerwaard

morra run kIka

HEMELUM SPORTEVENEMENT Er is keuze uit drie afstanden (5 en 10 km en 10 mijl). Alle opbrengsten gaan naar KiKa. Buorren. 13.30 uur

Zondag 24 november

moledeI

SÚDWEST-FRYSLÂN OPEN DAG

wInterfaIr

KOUDUM MARKT Sfeervolle winterfair met grote variatie in producten en ambachten, modeshow en muziek. Kassen FleurigBuiten. Za. 13.00-20.00 uur / Zo. 11.00-17.00 uur

Zondag 1 december

flower power markt SNEEK MARKT

Markt, workshops en lezingen op gebied van duurzaamheid. Kunstencentrum Atrium. 11.00-17.00 uur

messIah

BOLSWARD MUZIEK

Oratorium Vereniging Bolsward zingt Messiah van G.F. Händel m.m.v. van Het Promenade Orkest, solisten, koor en Hinsz-orgel. O.l.v. Pauli Yap. Martinikerk. 15.00 uur

Lokale moledei in gemeente SúdwestFryslân waarbij molens geopend zijn voor publiek. Diverse locaties. 11.00-16.00 uur

8 december 7-8 december 14-15 december 18-29 december

X-Mas Sneek FlInke WInter FavorIeten Lemster DIckens FestIjn Kerststal Bolsward

slenteren

FOTO: ALIETTE MIEDEMA

Dangelje

FLOWER POWER MARKT

ZATERDAG 30 NOV EN ZONDAG 1 DEC

ZONDAG 1 DECEMBER

WInterfaIr en verhalen

WInterfaIr Koudum

Flower Power Markt

Kom de winter inluiden in Workum. Op de Merk en in de omliggende straatjes van het historische centrum vind je een gezellige markt. Ook stellen een aantal gebouwen hun deuren open, zoals de Sint-Gertrudiskerk, het Jopie Huisman Museum en Museum Warkums Erfskip. Op sommige plekken zijn ook verhalen te beluisteren. En last but not least kun je de toren beklimmen en genieten van Workum bij nacht.

Dit jaar worden de kassen van FleurigBuiten aangekleed in kerstsfeer en zo omgetoverd tot een sfeervol onderkomen van de tweede winterfair in Koudum. Met een grote variatie in producten en ambachten is er voor de bezoeker een unieke mix samengesteld om naar hartenlust te komen shoppen. Laat je daarnaast verleiden door de lekkere winterse hapjes en drankjes. Ook is er beide dagen een modeshow en zijn er diverse optredens van musici en vertellers.

De Flower Power Markt in Sneek is een markt waar je heerlijk inspiratie kunt opdoen en shoppen op het gebied van duurzaamheid. Zo vind je er trendy handgemaakte producten, vintage, kleding, sieraden en accessoires, en andere duurzame goodies. Ook zijn er diverse lezingen en miniworkshops. Of ruil je kleding, boeken en/of biologische zaden om voor andere exemplaren. En dat allemaal in de sfeer van de Flower Power tijd.

WWW.WORKUM.NL

WWW.WINTERFAIR.KOUDUM.NL

WWW.FLOWERPOWER.FRL

noflIk

aangenaam

FOTO: KEES TABAK

VRIJDAG 15 NOVEMBER

MARJOLEIN MEIJERS

ZATERDAG 9 NOVEMBER

VRIJDAG 15 NOVEMBER

Hayfever

MarjoleIn MeIjers

Hayfever is dé Rock & Roll en Sixties band van Nederland. In Makkum brengt dit drietal een ode aan de swingende jaren ‘50 Rock & Roll en hippe jaren ’60 beatmuziek. Van Memphis Tennessee tot Liverpool. Dit zorgt voor een gevarieerd repertoire waarbij de grootste hits worden gespeeld die herkenbaar zijn voor iedereen. Liedjes van Elvis Presley, Chuck Berry, The Beatles, The Rolling Stones, CCR en nog veel meer passeren de revue.

Al 40 jaar leeft Marjolein Meijers van en voor muziek en dat is een goede reden voor het feestelijke muziekprogramma ’40 jaar muziek’. In Lewinski in Sneek maakt Marjolein met haar vaste begeleiders Walter en Onno Kuipers mooie uitstapjes naar verre oorden. Muziek met Ierse roots en pure folk, Americana, Balkan en meer. Je kunt het zo gek niet verzinnen of zij spelen het. Maar alle teksten komen recht uit het hart en zijn gelardeerd met echte verhalen.

WWW. CULTUREELPODIUMMAKKUM.NL

WWW.LEWINSKI.NL

UW EVENEMENT HIER?

Waterland van Friesland laat elke maand in deze krant een greep uit de agenda zien van Zuidwest Friesland. Organiseer je zelf een evenement? Meld deze dan aan en mail alle informatie mét een foto naar agenda@waterlandvanfriesland.nl

SPORT

NUMMER 11 • 2019

WETHOUDER GEA WIELINGA EN BELEIDSADVISEUR SPORT ANDRIES DE JONG

SPORT EN CULTUUR GESP TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO'S JOHAN BROUWER

Op de burelen van de afdeling Sport van de gemeente Súdwest-Fryslân is er de laatste jaren hard gewerkt aan een visie voor de komende jaren. Natuurlijk waren er tegelijkertijd actuele issues. Wat te denken van de investering in de Rolpeal in Workum, het stranden van de veelbesproken sportcarrousel in Sneek, de mogelijke sluiting van zwembad Vitaloo en de uitbreidingsplannen van de bespelers van sportpark Het Bolwerk, beide in Bolsward. Daarnaast nog de structurele problemen van LSC, de aanbevelingen van het rapport van adviesbureau Pim Mulier, de plannen van ONS Sneek en VC Sneek op Harinxmaland en de kunstgrasnotitie in wording? En dan zijn er ook nog eens factoren en maatschappelijke ontwikkelingen zoals ontgroening, vergrijzing, individualisering en de trend van de zich terugtrekkende overheid. Een gemeentelijke overheid die als gevolg van overschrijdingen binnen het sociale domein financieel lastige keuzes zal moeten maken. Redenen genoeg om verantwoordelijk wethouder Gea Wielinga en sportambtenaar Andries de Jong eens te bevragen naar de stand van zaken van de huidige hete hangijzers en om een vergezicht te schetsen voor de iets langere termijn. Dat leverde het volgende relaas op. TEKST GERARD VAN LEEUWEN

Wethouder Gea Wielinga en beleidsadviseur sport Andries de Jong maken een montere indruk op de regenachtige vrijdagochtend als de sportredactie aanschuift in het tijdelijk onderkomen van Wielinga in het oude notariskantoor. “Gezien het omvangrijke bezuinigingspakket en de hiermee gepaard gaande ombuigingen mogen we erg tevreden zijn met het resultaat voor de sport en de cultuur”, start de wethouder met haar verhaal. Het zijn posten die in vergelijkbare bezuinigingsoperaties veelal niet ongemoeid blijven. We zijn er blij mee dat we zelfs gelden hebben vrij weten te maken voor nieuwe investeringen, onder andere aan Het Bolwerk in Bolsward en de kleedaccommodatie van LSC.”

INVESTERINGEN Andries de Jong: “In Bolsward vervangen we de kunstgrasmat van SC Bolsward en dat was nodig ook. Hij ligt er ruim tien jaar en tijdens de inspectie medio september werd het al duidelijk dat ie niet door de keuring gaat komen. We lopen dus enigszins vooruit op het rapport dat nog niet binnen is. Daarnaast voeren we nog enkele kleinere aanpassingen door. De problemen van LSC spelen al een tijdje. Over de nut en noodzaak van deze investering zijn vriend en vijand het eens. Het is een goede zaak dat we deze twee heikele problemen volgend jaar kunnen aanpakken.” Een ander ‘zwaar’ onderwerp is dat, door de ontploffing van de sportcarrousel eind vorig jaar, hockeyclub SMHC nog steeds geen derde veld heeft. Gea Wielinga: “Dat de voetbalclubs zijn afgehaakt is een jammerlijke zaak. We hadden al twee miljoen euro gereserveerd in het kader van de sportcarrousel. De helft daarvan heeft inmiddels een ander bestemming gekregen voor ons ontwikkelingsplan aan de IJsselmeerkust. Daar verwachten we ook een groter multipliereffect. Aan de andere kant: als de clubs volgende week bij mij op de stoep staan om alsnog

“Afhaken voetbalclubs in carrousel jammerlijke zaak”

samen te werken, dan zou ik me direct hard maken om dat bedrag weer ‘terug te halen’. Maar goed, daar heeft SMHC op dit moment niets aan. Die hebben, volgens de normen van de hockeybond recht op een derde veld. Zeer binnenkort zitten we weer om tafel met de club. We voelen de noodzaak. Toen we destijds het tweede veld lieten aanleggen was het voor ons en SMHC al duidelijk dat er in de huidige setting geen derde veld mogelijk zou zijn. We zijn het echter met de club eens dat het derde veld er moet komen. We hopen binnen afzienbare tijd in gezamenlijkheid een oplossing te vinden.”

RUITERSPORTCENTRUM Onlangs verschenen er berichten in de media dat het terrein van het te koop staande ruitersportcentrum aan de rondweg wellicht een goede optie zou zijn. Andries de Jong tempert op dat gebied de verwachtingen. “Kijk, de grond van de buurman (lees: Het Schuttersveld, red.) komt niet vaak te koop. Je moet dan planologisch en strategisch gezien eerst een visie ontwikkelen of de hockeyclub daar zou passen. Vooralsnog willen en kunnen we daarop niet vooruitlopen.” Iets wat wethouder Wielinga direct wat breder wil trekken. “Dat geldt voor alle plannen zoals woningbouw en sportaccommodaties. VC Sneek en ONS Sneek zijn plannen aan het ontwikkelen op Harinxmaland om te komen tot een topsportlocatie. Dat ziet er mooi uit, maar ook hier geldt dat we eerst de overall visie willen ontwikkelen. Dus niet eerst de accommodatie en dan de visie. Daar gaat tijd overheen. Een topsportlocatie staat al langer op het verlanglijstje van de gemeente, maar dat kun je ook los zien van deze verenigingen.”

PLATGOOIEN VAN DE SNEKER SPORTHAL Andries de Jong kent door zijn jarenlange contacten de gedachtenspinsels die in het Sneker sportwereldje leven. “Er worden dan rekensommetjes gemaakt

dat de vrijkomende gronden van het Zuidersportpark en de Sneker Sporthal opleveren, maar planologisch gezien matcht dit niet met de huidige situatie. We hebben grond en plannen voldoende om woningen te bouwen de komende jaren en er bestaat ook nog zoiets als contingenten. Hetzelfde geldt voor het eventueel ‘platgooien’ van de Sneker Sporthal. De RSG gebruikt de hal de hele dag doordeweeks. Dat is ook een belanghebbende. Ze hebben zelfs ooit meebetaald aan de hal. Maar ik wil het niet te negatief trekken. We zijn enthousiast over de plannen, maar op korte termijn lijkt het ons heel moeilijk te realiseren.” Gea Wielinga: “Het mag misschien iets afwachtend over komen, maar zorgvuldigheid gaat te allen tijde voor snelheid. Maar als private investeerders de kar willen en kunnen trekken, zijn wij niet de partij die ‘de deur dicht houdt’. Maar nogmaals: in de juiste volgorde.

Eerst de visie, dan haalbaarheid en locatie. Dat geldt ook voor voetbal, hockey en volleybal.” Andries de Jong: “We zijn gewoon financieel gezien op onze hoede. Zo’n topsportlocatie exploiteren kost denk ik al gauw drie en half tot vier ton op jaarbasis. Dat is meer dan onze complete begroting voor deze zaken voor de hele gemeente.”

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO'S JOHAN BROUWER

PAARD GEBLEVEN

“We zijn hier niet om individuele problemen van verenigingen op te lossen” nissen met dat veld beeindigen. Ook voeren we een restrictief beleid qua kunstgras. We hebben er nu vijftien in de gemeente en dat aantal zal niet worden uitgebreid. Onlangs belde een voorzitter van een voetbalclub mij met de vraag of er een nieuw kunstgrasveld mogelijk was in zijn dorp. Het antwoord was kort en bondig: ‘nee’. Dat vond ie niet prettig maar wel duidelijk.

ONTWIKKELINGEN OP MIDDELLANGE TERMIJN

“De exploitatiekosten van Harinxmaland overstijgen ons gehele budget op dit gebied”

Gea Wielinga vertelt dat ook de ambitieuze plannen voor Het Bolwerk, met een kunstgrasveld op het dak van een nieuw te bouwen supermarkt op hun merites moeten worden bekeken. “Ook hier is de planologische inbedding cruciaal. Binnenkort neemt de raad een besluit over de supermarktproblematiek van Aldi en Lidl in Bolsward. Dan kunnen we eventueel pas stapjes maken. Stel dat dit uitmondt in een gunstige uitslag voor

de initiatiefnemers van het plan, dan komen er ook nog enkele praktische zaken om de hoek kijken. Wat gebeurt er met de opengevallen plaats. Wat betekent het plaatsen van acht lichtmasten op het dak van een supermarkt voor de aanblik van Bolsward als het donker is. Het zijn afwegingen waar je als gemeente mee te maken hebt.”

NIET ALLEEN ROZENGEUR EN MANESCHIJN

één zwembad te veel in onze gemeente. Daar verbinden we nu dus conclusies aan. Ook zullen we financieel onze handen aftrekken van drie voetbalvelden. Hiermee lopen we vooruit op de uitkomsten van het rapport van de Pim Mulier adviesgroep.” Andries de Jong: “We hadden het als afdeling Sport liever andersom gedaan. Eerst de rapportage en dan de beslissing. We hebben echter gemeend de bezuiniging nu reeds in te boeken.

Wielinga en De Jong zijn tevreden over het resultaat van de begrotingsgespekken in het College, maar schromen niet de keerzijde van de medaille te benoemen. Gea Wielinga: “Daarin zijn we uiteraard ook transparant. Per 2021 stopt de subsidie aan zwembad Vitaloo in Bolsward. In onze visie hebben we

We rekenen circa tien mille per grasveld voor onderhoud en een renovatie eens per tien jaar. We moeten nog een keuze maken om welke velden het gaat. Het betekent overigens niet dat die velden per direct worden opgeheven. We zullen alleen onze bemoeie-

Als je over ontwikkelingen voor de middellange termijn spreekt, dan is dat samen te vatten in een aantal hoofdpunten. Samenwerken waar mogelijk is, zowel in de dorpen als in de steden. Grootschaliger denken en we zullen nog duidelijker maken dat de gemeente er niet is om individuele problemen op te lossen.” Gea Wielinga: “Hoe het in onze visie moet zie je bijvoorbeeld in Koudum. Daar heb je omnivereniging Oeverzwaluwen die, waar mogelijk, de krachten bundelt, of het nu turnen, volleybal of voetbal betreft. Ook in Workum bij de Rolpeal zie je de samenwerking mooi tot uiting komen. De stichting daar is erin geslaagd om de sportaccommodatie mooi binnen budget te realiseren. De meerkosten waren volledig toe te schrijven aan de infra, en die valt binnen ons taakgebied. In Workum kan men jaren en jaren vooruit. Maar om nog even terug te komen op samenwerken tussen verenigingen: als vroeger een wethouder of burgemeester op werkbezoek ging naar buurt- dorps- of sportverenigingen ging het altijd over woningbouw, verkeer en veiligheid en dergelijke. Nu staat het ‘vrijwilligersprobleem’ altijd bovenaan het lijstje. Het is een maatschappelijk fenomeen. Een ontwikkeling die zich de komende jaren steeds nadrukkelijker zal manifesteren. De gemeente is zich daarvan bewust.” Andries de Jong besluit: “De gemeente heeft niet de ‘macht’ en zeker ook niet de wil om het clubs moeilijk te maken of bepaalde dingen af te dwingen. Het enige wat we kunnen doen is het staken van het faciliteren van zaken die niet in het beleid passen. Dat dit soms nare gevolgen kan hebben, realiseren we ons goed. Ik sluit bepaald niet uit dat er in enkele gevallen ook over ‘de eigen schaduw’ heengestapt zal moet worden. Misschien geldt dat nog wel meer voor de binnensporten dan voor de buitensporten.”

NUMMER 11 • 2019 TEKST EN FOTO JOERI VAN LEEUWEN

SJANET WIJNIA, PASSER-LOOPSTER VC SNEEK

“IK WIL EEN BIJDRAGE KUNNEN LEVEREN AAN HET TEAM” Vorig seizoen verbaasde VC Sneek vriend en vijand door de finale van de play-offs te bereiken in de landelijke Eredivisie volleybal. Na de zomer stonden er enkele nieuwe namen op de speelsters lijst in Sneek, waaronder die van Sjanet Wijnia. Zij maakte de overstap vanuit het tweede team naar het hoogste team. De blondine hoopt het inmiddels al lopende seizoen veel bij te leren en een forse stap te maken richting de basis. “Ik ben nooit een talent geweest die het aan kwam waaien, juist meer iemand die er hard voor moest werken. Nadat ik op mijn twaalfde een seizoen speelde in Oosterend heb ik vervolgens via de volleybalacademie onder leiding Van Martje de Vries gespeeld en zij vroeg of ik samen met mijn vriendin Martzen wilde komen spelen in Sneek. Dit hebben we gedaan en onder leiding van Martje ben ik van de B en A naar het tweede opgeklommen. Daar werd Rob Spaanstra mijn trainer, waar ik veel van heb geleerd in spelsystemen”, vertelt Wijnia.

WOMMELS SNEEK Tijdens een gemiddelde week in de competitie rijdt Wijnia vrijwel dagelijks naar Sneek vanuit haar woonplaats Wommels. “Het is een kwartiertje heen en terug, dus dat is te overzien. Vier keer in de week trainen we en twee keer, min of meer verplicht, zoeken we de sportschool op. Reken daarbij nog een wedstrijd en dan zit je op een keer of zeven per week. Een verhuizing is nooit aan de orde geweest, maar mijn ouders zijn blij dat ik mijn rijbewijs heb, wat hen weer scheelt met al die ritjes naar Sneek. Een van de andere redenen is dat ik nog prima thuis woon, met familie en vrienden om mij heen.”

HETZELFDE DOEL Wijnia, studente Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Techniek in Groningen, heeft voor

“Vanaf nu heeft volleybal de prioriteit boven het kaatsen” zichzelf ten doel gesteld om zoveel mogelijk te leren. “Dat klinkt clichématig maar het is voor mij echt een leerjaar. Ik kom uit het tweede, kom terug van een blessure aan mijn knie en speel in de Eredivisie. Dat wil niet zeggen dat ik wedstrijden lang op de bank wil zitten, maar ik wil mij ontwikkelen, waardoor ik op het einde van het seizoen een bijdrage heb kunnen leveren aan het team. Als passer-loopster heb ik zowel passend als aanvallend nog wel dingen bij te leren. Het fijne aan het team is dat speelsters en staf hetzelfde doel hebben, beter worden. Dus als iemand mij een tip geeft, dan sta ik daar zeker voor open.”

MENTAAL “Volleybal is ook zeker een mentale sport. Als bij mij de eerste ballen goed gaan, dan zit ik er ook direct lekker in, maar dat is niet altijd het geval. Dan begint er onbewust toch

iets te knagen en daar wil je je dan overheen zetten, maar dat lukt niet altijd. Tegenstanders prikken daar doorheen en blijven in zo’n geval de ballen spelen op diegene die er even niet lekker in zit. Aan de andere kant is het ook zo dat je daar op dit niveau overheen moet kunnen stappen”, vertelt Wijnia.

KAATSEN Wijnia is ook verdienstelijk beoefenaar van de edele kaatssport en speelde eind augustus nog de PC voor vrouwen, terwijl de voorbereiding op het volleybalseizoen al was gestart. “Ik heb vanaf mijn vijfde gekaatst, maar vanaf nu is volleybal mijn eerste prioriteit. Aangezien we al waren gestart met de trainingen, heb ik de dag voor de PC nog gewoon getraind. Dat is misschien niet altijd even leuk voor de meiden van het partuur. Ik vond het overigens wel mooi dat mijn teamgenoten van het volleybal kwamen kijken bij het kaatsen. De trainer had er ook alle begrip voor, dus dat gaf een prettig gevoel. Als ik nu niet bij het eerste had gezeten was mijn focus misschien iets meer op het kaatsen geweest, maar dat is niet het geval.”

HECHT TEAM

Sjanet Wijnia met nummer tien en de andere speleaters van VC Sneek, seizoen 2019-2020 (foto: www.vcsneek.nl)

Het team waarin Wijnia haar sport beoefent betitelt ze als “hecht”. “Ik ben er voor het eerst bij, maar iedereen kent elkaar en kan prima met elkaar opschieten. Ik heb al

jarenlang met Geldau gespeeld, dus haar ken ik net iets beter en ook met Nienke heb ik gewerkt voor mijn studie, maar dat zegt niet dat ik alleen maar bij hen ben. Tijdens het teamweekend leken we voor de buitenwacht een grote vriendinnengroep en zo voelt het misschien onbewust ook wel. Je traint en speelt zo vaak met elkaar dat het vrij normaal is dat je naar elkaar toe groeit.”

DOELSTELLING Voor de staf en speelsters is het behalen van de eerste zes de eerste doelstelling van dit seizoen. “Ja, dat is wel hetgeen wat we willen bereiken. Al in de eerste wedstrijden is gebleken dat iedereen van elkaar kan winnen. Het is dus belangrijk om steeds beter te worden en uiteindelijk in de kampioenspoule te komen om vervolgens te kijken hoe ver we kunnen komen. Als we weer zover komen als vorig jaar dan hebben we ons eerste doel bereikt. Persoonlijk hoop ik in de play offs een échte bijdrage te kunnen leveren, dat zou wel erg mooi zijn.”

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST GERARD VAN LEEUWEN // FOTO'S GERARD VAN LEEUWEN EN NEEKE SMIT (SCHAATSFOTO)

MARATHONSCHAATSSTER AGGIE WALSMA UIT BOLSWARD

“ONZE WEDSTRIJDEN ZIJN INTERESSANTER DAN DIE VAN DE MANNEN”

Zaterdag 19 oktober startte het seizoen voor de marathonschaatsers, traditioneel op de Jaap Eden baan in Amsterdam. Voor Aggie Walsma betekende de ouverture alweer haar tiende seizoenopening in het marathonwereldje. De eerste toptiennotering is inmiddels binnen. Een zesde plaats in Den Haag. De in Tjerkwerd geboren en getogen buurtzorgcoach in de gemeente Noardeast-Fryslân hoopt op een succesvol seizoen op de vaderlandse kunstijsbanen, maar focust zich met name op het natuurijs. Het winnen van de Elfstedentocht is ook voor Walsma het droomdoel. “Maar de alternatieve is ook goed, hoor.” Een portret van een gedreven heldin van de klapschaats.

moeten uitwijzen. Daarnaast moet je het ook over kunnen zetten op het ijs. Dat is best wel ‘een dingetje’.

Dit jaar vormt Aggie Walsma een team met Nynke Pellikaan uit Groningen en Berber Vonk uit Appelscha. Laatstgenoemde maakte vooral naam in het skeeleren, maar raakte behoorlijk geblesseerd in de tweede KNSB cupwedstrijd.

We hebben regelmatig samen getraind, maar omdat Berber veel meer skeelert (Berber Vonk was deelnemer aan zowel de EK als WK - red.) dan Nynke en ik, ook veel individueel. Op het ijs lijken we wel op elkaar. Geen van ons drieën is een supersnelle ras-sprinter, vandaar ook de voorliefde voor natuurijs waar de echte afstanden worden gereden.

VIERDAAGSE Aggie Walsma: “We zullen met zijn drieën ons beste beentje voorzetten in het peloton. Vorige week hebben we als drietal samen met vier begeleiders in de hot tub van ploegleider Peter Nauta onze doelstellingen geformuleerd. Conclusie was dat het accent vooral ligt op natuurijs, op de wedstrijden op de Weissensee en in Zweden. Alledrie neigen we trouwens meer naar wedstrijden op natuurijs. Omdat in Nederland het altijd maar afwachten is of er überhaupt ijs komt, willen we natuurlijk ook in de competitie van ons laten horen, anders wordt het wel wat karig.

Ik ben nooit een langebaanschaatsster geweest. Ik heb een gruwelijke hekel aan de 500 meter. Ik heb echt geen start in de benen. Soms moest ik hem rijden om ook de 1500 meter te mogen rijden, maar dat is het dan ook wel. Mijn persoonlijk record op de vijf kilometer is 7.22. Ik heb hem twee keer gereden. Die 7.22 was een verbetering van mijn eerste tijd, die ruim twintig seconden langzamer was. Het was meer een geintje omdat ik het clubrecord graag wilde verbeteren. En dat is niet gelukt.”

Persoonlijk kijk ik uit naar de vierdaagse eind november. Ik vind dat een heerlijk weekje en het ligt me ook goed. Een andere conclusie was dat we niet gekozen hebben voor een specifieke kopvrouw. We zien wel hoe de wedstrijden zich ontwikkelen en als we meezitten in een vluchtgroep weten de andere schaatsers wel wat ze moeten doen.”

ALTERNATIEVE ELFSTEDENTOCHT Het accent van Aggie Walsma, die in Monique Volkers Fysiotherapie in Sneek een privésponsor heeft, en haar twee ploeggenoten ligt zoals gezegd op het natuurijs. “Vorig jaar ging het bij de Alternatieve Elfstedentocht behoorlijk. Het zou mooi zijn om hoog te eindigen in Oostenrijk en bij de wedstrijd in Zweden. Wat de binnenlandse wedstrijden betreft voel ik me erg thuis op de thuisbaan in Heerenveen en Leeuwarden. Ook Hoorn heeft een speciaal plekje. De Sjoerd Huisman Bokaal is ook een speerpunt dit seizoen.”

KLEINE REVIVAL Volgens Aggie Walsma, inmiddels ruim vijf jaar inwoonster van Bolsward, maakt het vrouwenmarathonschaatsen een kleine revival mee. “Toen ik voor het eerst deelnam had je nog van die echte beulen als Mireille Reitsma die alles op brute kracht deden. Daarna kreeg je een periode met onder anderen Mariska Huisman en Foske Tamar van der Wal, wat echt mooie wedstrijden opleverde. Toen werd het een paar jaar wat saaier, maar nu zie je weer prachtige en onvoorspelbare wedstrijden. Natuurlijk is Irene Schouten nauwelijks te kloppen in de sprint, maar ik durf wel te stellen dat onze wedstrijden interessanter zijn dan die van de mannen. Er gebeurt veel meer. Er mogen bij de vrouwen maximaal vier rijdsters per ploeg zijn en dat maakt het controleren van de koers natuurlijk niet eenvoudig. Ik vind mezelf tactisch nog niet eens zo sterk, maar Peter Nauta en

Henny (Borst, de andere ploegleider – red.) denken daar anders over. Ze vinden dat ik een goed oog heb voor kansvolle ontsnappingen. Ik zit vaak mee met het goede groepje. En ik heb ook een goed instinct ontwikkeld om kansloze vluchters lekker hun gang te laten gaan.”

NIET RIJK

ANDERE BOEG Schemamaker Sander Kingma gooide het trainingsschema dit jaar eens over een heel andere boeg en dat was volgens Aggie Walsma wel even wennen. “Het roer ging behoorlijk om. Relatief veel skeeleren en veel interval gekoppeld aan een lange tijdsduur van de training. Ik had schema’s van 33 keer een minuut op pittig tempo en een minuut rust, maar wel zittend in de schaatshouding en een variant

hierop, tien keer dertig. Dat was pittig. Het is moeilijk om nu te zeg-

gen of ik er beter voor sta dan vorig jaar. Dat zullen de wedstrijden

Als je het over marathonschaatsen hebt, dan weet je dat je er niet rijk van wordt. “Nee, dat kun je wel vergeten”, bevestigt Aggie Walsma. “Onze ploeg heeft twee sponsors, landmeetkundig bureau BDM, Brandsma Digitaal Meten uit Bolsward en de PTH Groep, een bureau op audiovisueel gebied uit Kollumerzwaag. We hoeven er gelukkig geen geld bij te leggen. Want facilitair is alles goed geregeld, inclusief de trips naar het buitenland. Maar echt geld verdienen is er niet bij.”

Start op 13 november in Bolsward!

SKIBEURS EDITIE

2019

MINDFULNESSTRAINING VOOR MANTELZORGERS -Nog enkele plaatsen beschikbaar-

Meld je aan door een mail te sturen naar eefheinhuis@8je.nl of bel 06-12 82 27 12

KORTINGEN TOT WEL

70% Eef Heinhuis MINDFULNESSTRAINER CAT. 1 MBSR EN GEDRAGSWETENSCHAPPER

R E B M E V O N 0 8/9/1 NINGSTIJDEN LOCATIE

GARAGE STOEBO MARNE 104 BOLSWARD

OPE

8 NOV 19.00 - 21.00 9 NOV 09.00 - 17.00 10 NOV 12.00 - 17.00 GRATIS

SPORTHUIS A.P. VAN DER FEER thuis in de wintersport

www.8je.nl eefheinhuis@8je.nl T 06-12 82 27 12

DIJKSTRAAT 7-11 | 8701 KB BOLSWARD T. 0515 - 57 23 97 | APVDFEER.NL

ENTREE & PARKEREN

EXTRA KOOPZONDAGEN 1 | 8 | 15 | 22 | 29 DECEMBER 13.00 TOT 17.00 UUR

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

LAAS BOERSTRA (OEVERZWALUWEN) ONTVANGT GOUDEN WAARDERINGSSPELD KOUDUM - Laas Boerstra heeft op zaterdag 2 november tijdens het 90-jarig jubileumfeest van Oeverzwaluwen de gouden waarderingsspeld van de KNVB in ontvangst mogen nemen.

NIEUWE ROUTE SINTERKLAASLOOP BOLSWARD BOLSWARD – Maandag 25 november wordt in Bolsward alweer de 30e editie van de traditionele Sinterklaasloop georganiseerd. Dit jaar met een nieuwe route in verband met de stremming van de Blauwpoortsbrug. Wat niet wijzigt is dat de deelnemers ook dit jaar door het winkelpand van hoofdsponsor Sporthuis A.P. van der Feer zullen gaan.

Nadat de wedstrijd tegen Tonego met 3-0 was gewonnen ging iedereen opgetogen naar het feest van het 90-jarig bestaan van de vereniging. Rond kwart over vijf verscheen bestuurder Minne Modderman van de KNVB in de kantine met een tweeledig doel: de club feliciteren met het 90-jarig jubileum en de gouden KNVB speld uitreiken. Eerst ontving voorzitter Jelle Zijlstra een prachtig bronzen jubileumbeeldje met als

tekst ‘1929-Oeverzwaluwen-2019’. Omdat de KNVB ook 130 jaar bestaat, werden shirtjes uitgeruild. Het shirt van Oeverzwaluwen komt te hangen op de KNVB Campus in Zeist. Daarna werd een enigszins verbaasde Laas Boerstra het podium opgeroepen. Minne Modderman sprak de waardering uit voor de 25 jaar dat Laas van alles voor de club, maar ook voor de KNVB, heeft betekend. Taken die hij had en heeft, zoals bestuurslid, consul, materiaalman en leider. Dit in het bij zijn van zijn familie die ook was uitgeno-

LYKLE BLEEKVELD STOPT BIJ VV NIJLAND

De loop door en rond Bolsward kent een lengte van 7,6 kilometer. Om exact 19.00 uur zal Sinterklaas het startschot geven bij Sporthal De Middelzee aan De Blink 5. Er zijn geen prijzen voor de nummers 1, 2 en 3 maar iedereen maakt wel kans op een prijs. Het startnummer is namelijk het lotnummer met kans op een van de prijzen die AP van der Feer ter beschikking stelt. Inschrijven is mogelijk op 25 november vanaf 17.30 uur, het inschrijfgeld bedraagt € 5,- voor LAB-leden en € 7,50 voor niet-leden. Er wordt gewerkt met elektronische tijdmeting. De eindtijden zullen na afloop van de loop z.s.m. op de website van de Lange Afstandlopers Bolsward worden geplaatst.

Bij de sporthal is kleed- en douchegelegenheid aanwezig en waardevolle spullen kunnen er worden afgegeven. Meer informatie via www.labbolsward.nl.

digd. Hij kreeg een gouden knopje op zijn shirt opgespeld en een oorkonde voor thuis aan de wand.

WINTERSPORTSPECIALIST A.P. VAN DER FEER ORGANISEERT SKIBEURS BOLSWARD – De Skibeurs van wintersportspecialist A.P. van der Feer staat weer voor de deur. Van vrijdag 8 t/m zondag 10 november kan het publiek onder het genot van een hapje en een winters drankje de allernieuwste wintersportartikelen aanschouwen. Naast een aanbod van topproducten zijn er ook aanbiedingen op skien snowboardkleding. Daarnaast zijn er grote kortingen op gebruikte en nieuwe skien snowboardmaterialen. Ideaal om je weekend gezellig door te brengen en de allernieuwste collectie te komen bekij-

ken! De Stoebo garage aan De Marne 104, waar de wintersportaankopen kunnen worden gedaan, gaat vrijdag om 19:00 uur open; is zaterdag de hele dag geopend (9.00-17.00 uur) en zondagmiddag (13.00-17.00 uur).

NIJLAND- Aan het einde van dit voetbaljaar, na twee seizoenen werkzaam te zijn geweest, heeft Lykle Bleekveld aangegeven als hoofdtrainer bij voetbalvereniging VV Nijland te stoppen. In het verleden was Lykle ook al eens twee jaar bij de Nijlanders in dienst. Dit hebben beide partijen, na goed overleg, gezamenlijk kenbaar gemaakt. De Nijlanders zijn zeer tevreden over het werk dat Lykle bij de vereniging heeft verricht en wensen hem alle goeds toe bij een nieuwe uitdaging.

KAATSTER ORGANISEREN 21E BOSTOERTOCHT SJANET WIJNIA WINT GOUDEN

PREAMKESKOUWERS

OUDEMIRDUM – Op zaterdag 23 november wordt er voor de 21e keer een mountainbike bostoertocht georganiseerd door de schaatstrainingsclub ‘De Preamkeskouwers.’ Met twee uitgestippelde parcoursen van 28 en 45 kilometer door de bossen van Gaasterland is er de hele dag activiteit. De starttijd is tussen 9.00 en 10.00 uur vanaf het Multifunctioneel Gezondheidscentrum in Oudemirdum.

WIMPEL

WOMMELS- Als vierde vrouw in de geschiedenis won Sjanet Wijnia uit Wommels de vier belangrijkste dameskaatspartijen: de Ald Meiers Partij (2014), de Jong Famme Partij (2016), de Frouljus PC (2017) en dit jaar pakte ze de winst op het Dames NK. Voor deze fantastische prestatie ontving Sjanet afgelopen vrijdagavond tijdens een feestelijke huldiging de Gouden Wimpel. Gea Wielenga was namens de gemeente Súdwest-Fryslân hierbij aanwezig.

n e r r a eM

k s y r bolsward-ijsselmeerkust F de

HEEFT U OOK NIEUWS TE MELDEN? LAAT HET ONS WETEN!

HET LAATSTE SPORTNIEUWS UIT DE REGIO STAAT OP:

WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

38 1

NUMMER 11 • 2019 12

8 14

bolsward-ijsselmeerkust

17 8

22 9

17 10

PUZZELPAGINA NR 11

14 14

8 11

4 14

D C

18 4

Puzzel en win! Iedere maand zijn er leuke prijsjes te winnen door uw oplossing via de email of met traditionele post op te sturen. U kunt dit sturen naar: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 11-2019 - tot uiterlijk 25 november 2019. Wij wensen u veel puzzel plezier!

14 17

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers den woord te vin rde leu gek het

Zuid-Am. cowboy

voederbak

bodem

grammatica

namiddag

politiechef

regio

ratel

gorilla

voorheen

gezellig praten

groet

grootmoeder

onzes inziens

vogel

deel v.e. wet

serie

niet rechtstreeks

niemendal

alstublieft (Franse afk.)

ontwerp

vogel

deel v.e. zin

toorn

in orde

smalen

Europeaan

metaal

hetzelfde

roem

muziekstuk

geschrift de dato

deel v.d. bijbel

touw (Ind.)

venster spijskaart

gil

rugaandoening

bloeiwijze

strijder

47 52

45 50

58 60

klein hert

PUZZEL & WIN D I N E R B O N € 2 5,-

houten hamer

Verticaal: 1 bedrijfstak van o.a. hotels 2 pl. in Italië 3 poes 4 manier van kijken 5 onheilsgodin 7 Algemeen Beschaafd Nederlands 8 deel v.d. hals 9 hok met gaas 10 binnenkomst 11 geleend bedrag 15 dopingmiddel 16 schaapkameel 17 deel v.h. oog 18 voordat 21 ad acta 24 met plakband bevestigen 25 computertoets 26 huurvorm (Engels) 27 epistel 29 niet in werking 31 gebouw in Amsterdam 34 aankleedmodel 35 handel 36 lichtpaars 37 openbare functie 38 neerstortende sneeuw 39 langharige jachthond 41 mannetjesbij 43 overdreven 45 schutsluis 47 grove vezelstof 49 echt waar 52 masker 53 Local Area Network 55 grootvader 56 borstbeen.

Europese hoofdstad

Latijnse bijbelvertaling

Horizontaal: 1 balsport 6 zeevis 12 gier 13 lichaamsdeel 14 kruipend dier 17 vaccineren 19 pl. in Gelderland 20 deel v.e. korenhalm 22 koordans 23 handvuurwapen 25 tandglazuur 27 hoofdstad van Zwitserland 28 Fins bad 30 tuinkamer 32 energie 33 streling 35 prikkende plant 37 dierenopvang 40 pl. in Zuid-Jemen 42 afwisselende beweging 44 stadium 46 plaaggeest 48 gestremde melk 50 een beetje 51 sierplant 54 reiziger 57 rekening 58 steenresten 59 kleurstof 60 soort beer.

liefdesgod

deel v.e. fuik paardengeluid

Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.

afgemat

31 33

pers. vnw.

Ned. schilder

schuw

usus externus

soort zeil

vleessoort

haaruitval muziekinstrument

zangnoot

bemiddelaar

grappenmaker

idee

show

rap

riv. in Frankrijk

taille

brede laan

24 28

roklengte

7 13

echtgenoot

lusthof

Europese hoofdstad

longkwaal

cilinder

werelddeel

muziekinstrument

schoft

loflied

schuin

beschadiging

vak

Winnaars puzzel grootbolsward-ijsselmeerkust 10 Cor Valkema uit Wommels heeft de waardebon t.w.v. € 25.00 gewonnen, aangeboden en te besteden bij de Walrus te Sneek OPLOSSING EDITIE 10: Zweedse puzzel: Jachtluipaard. Sudoku: 77895.

COLOFON De GrootBolsward-IJsselmeerkust krant is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De GrootBolswardIJsselmeerkust krant wordt huisaan-huis verspreid in Bolsward en alle dorpen en steden langs de IJsselmeerkust in een straal van ca. 10 km. Oplage: 22.000 exemplaren.

bolsward-ijsselmeerkust STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 11 VÓÓR 25 november 2019 PER EMAIL NAAR: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl OF NAAR: Grootbolsward-ijsselmeerkust krant, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

EINDREDACTIE

FOTOGRAFIE

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Henk de Vries

Jelly Mellema fotografie, Laura Keizer Fotografie, Nicky Bosma, Orange Pictures, Henk van der Veer en Wim Walda.

REDACTIE

info@grootbolsward -ijsselmeerkust.nl

Henk van der Veer, Eelke Lok, Joeri van Leeuwen, Gerard van Leeuwen, Wim Walda, Wendy Noordzij, Piebe Piebenga, Kirsten van Loon en Lourens La Roi.

BLADMANAGEMENT

VORMGEVING

Marianne Bouwman (mbouwman@yingmedia.nl)

Frans van Dam (Quod Media)

REDACTIETIPS?

VERKOOP Jacob Wagenaar, Meine de Vlugt, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok, Mieke Alferink

DRUK Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

VERSPREIDING FRL Verspreidingen, Leeuwarden Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

ABONNEER JE NU!

BELEEF 4x TERSCHELLING VOOR MAAR € 22,50 PER JAAR

Ook leuk om als cadeau te geven!

Woensdag 13 november 2019

16.00 t/m 20.00 uur

rocfriesepoort.nl Leeuwarden Dokkum Drachten Sneek Emmeloord

Ja!

IK NEEM EEN ABONNEMENT OP TERSCHELLING MAGAZINE! 

Naam ............................................................................................................................................................................................................................................................................ Adres

..................................................................................................................................................................................................................................................................

Postcode

Woonplaats Telefoon E-mail

Ik geef het jaarabonnement cadeau en stopt automatisch. Het abonnement is bestemd voor:

Naam

Adres

Postcode Woonplaats

.............................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

Voor een jaarabonnement van 4 nummers betaal ik € 22,50. Ik machtig Terschelling Magazine het abonnementsgeld automatisch van mijn rekening af te schrijven. Bankrekeningnummer: Handtekening:

.....................................................................................................................................................................................

Het abonnement loopt tot wederopzegging, tenzij wij zes weken voor afloop van de abonnementsperiode een schriftelijke opzegging hebben ontvangen. Cadeau-abonnementen stoppen automatisch na 1 jaar. Stuur of email deze bon naar: Ying Media BV t.a.v. Terschelling Magazine, Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek | info@yingmedia.nl

Voor meer informatie of vragen kunt u contact opnemen met: Ying Media BV: info@yingmedia.nl of bel 0515-745005

TM-abonnement_adv_TM_2-1.indd 1

17-04-19 07:43

Een stukje zon in uw badkamer tijdens de koude wintermaanden! De dagen worden korter en de hoeveelheid zonlicht wordt beduidend minder; de herfst- en wintermaanden komen er weer aan. Haal nu een stukje zon in huis met de Feel Good Shower! De Infrarood lampen hebben een weldagdige werking waardoor de spieren ontspannen. De Lage druk UV lampen zorgen voor extra vitamine D en een gezonde tint. Gezond van binnen en van buiten! Benieuwd wat een Feel Good Shower voor u kan betekenen? Kom langs in onze showroom voor gratis en vrijblijvend advies!

Het geluk zit in elk detail Baderie Sikma Edisonstraat 15, 8606 JH Sneek - Telefoon: 0515 425 635 - www.sikma.nl

D B A J I B U N

Stoerder en completer zowel van binnen als van buiten

DE NIEUWE

ZOE Rijklaar:

€25.390,-

incl. BTW/BPM

Snel laden

door unieke cameleon lader

395km

actieradius WLTP

8 jr garantie op de batterij

Batterijhuur: vanaf €74 p/mnd

Rijklaar incl. Batterij €33.590,Vanaf €42 p/mnd netto bijtelling

Nieuwe 52 kWh-batterij

4% BIJTELLING VOLGEND JAAR 8%

22 OP VOORRAAD DIT JAAR NOG RIJDEN!

DIRECT OFFERTE

VERKOOP@ABDRENAULT.NL

2018 De genoemde vanaf prijs is een consumentenadviesprijs, onvermijdbare kosten - nodig voor aﬂevering van de auto aan de consument. De rijklaarprijs is gebaseerd op een basisuitvoering. Batterijhuur prijs van €74 p/mnd is tot 7500km per jaar. Op www.abdrenault.nl/nieuwe-zoe vind u de maand bedragen per kilometer categorie. Schrijf- en drukfouten voorbehouden.