GrootdeFryskeMarren 3-2021 by GrootMedia

MAANDBLAD

03-2021

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

5e JAARGANG • NR. 41

groot deFryskeMarren

IN DEZE UITGAVE Tusken de Marren informatie van gemeente De Fryske Marren MET BIJLAGE Digitalisering

in de zorg

EEUWELING UIT HASKERHORNE

FOTO: JOHAN BROUWER

PIERRE ZEEVAARDER

TERUGBLIK OP EEN MOOIE, MAAR VEELBEWOGEN EEUW Verkoop je woning met Makelaardij Hoekstra En ontvang 6x je favoriete woonblad plus 2 kaarten voor de VT Wonen beurs

VT W on beur en s

woon

blad

NUMMER 03 • 2021

Verkiezingen Drie dagen lang staat ons hele land op de achterste benen vanwege de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Op 15 en 16 maart zijn de ‘voordagen’. Dan zijn in de gemeenten wat grote stemlokalen geopend, zodat met name de ouderen niet in de rij hoeven te staan. Dat zou namelijk op woensdag 17 maart best het geval kunnen zijn, want dan is de echte dag en zijn alle lokalen geopend, mits ze geschikt zijn voor coronastemmen. En intussen hebben de oude boven-zeventigers thuis al hun ‘rode potlood’ over de post kunnen sturen. De regering heeft gezegd dat het zo moest, maar de gemeenten moeten dat uitvoeren. Dat was nog niet zo gemakkelijk. Er moest een leger vrijwilligers worden aangetrokken. En ik heb nog nooit geweten dat al die vrijwilligers eerst een cursus en daarna een examen moesten afleggen om te kijken of ze wel geschikt zijn. En je moet echt geschikt zijn, want nadat een stemmer een rood potlood heeft gebruikt, moet dat onmiddellijk weer drastisch ontsmet worden.

HET GROOTDEFRYSKEMARREN LEZERSONDERZOEK:

EEN PRACHTIGE 7,5!

REGIO - Allereerst, iedereen die mee heeft gedaan aan het onlangs gehouden lezersonderzoek van ons maandblad GrootDeFryskeMarren: bedankt! Wij, team Ying Media, zijn blij verrast met de uitkomsten van het onderzoek. De vragenlijst werd door 203 lezers ingevuld. Jullie beoordeelden het maandblad GrootdeFryskeMarren in algemene zin met een 7,5, waarvan vier lezers zelfs het cijfer 10 gaven.

Er lopen dus allerlei spookachtige vrijwilligers in lange witte steriele jassen, met mondkapjes en plastic handschoenen rond om dat potlood uit uw hand te rukken. Als je al dat soort coronamaatregelen moet uitleggen aan de stemmers, ben je inderdaad drie dagen lang bezig. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de avondklok.

Uit de kenmerken van de respondenten is af te leiden dat het lezerspubliek van het magazine voornamelijk bestaat uit personen van 35 jaar en ouder. Slechts 4% van de respondenten is jonger dan 35 jaar. Meer dan 70% van de lezers woont verder dan vijf kilometer buiten Joure. Lezers besteden gemiddeld 32 minuten aan het lezen van het blad. Per huishouden komt dit neer op 59 minuten leestijd. In 59% van de gevallen wordt het blad in goede orde bezorgd. In 41% van de gevallen is de bezorging dus niet altijd op orde. Voor 65% van de respondenten is de maandelijkse verschijningsdatum van het GrootdeFryskeMarren magazine (zeer) herkenbaar.

Ik heb nog nooit anders meegemaakt dan dat in het stemlokaal een politicus zat, iemand uit het dorp en een ambtenaar. En nu zijn er meer vrijwilligers nodig dan er mensen zullen stemmen. Dat is waarschijnlijk ietsje overdreven, maar reken maar dat de Nederlandse kiezer schoorvoetend in de anderhalve meter rij gaat staan. Want hij weet dat binnen een kieslijst met 37 partijen wacht. Daaruit is, met permissie, geen onafhankelijke keus in te maken. In het Nederland-na-de-corona moeten we er voor zorgen dat dat nooit meer gebeurt. Het is absurd. Eigenlijk moet je maar een regeling hebben dat als iemand uit een partij stapt, hij of zij de eerste tien jaar niet meer op een lijst mag komen te staan. Want je hebt idiote maatregelen nodig om dit soort idioterie te bestrijden.

De vormgeving en fotografie van het blad worden hoog gewaardeerd, in combinatie met het cover- en face to face interview. Het blad scoort hoog op de leesbaarheid en gevarieerdheid van de interviews. Iets

Veel leesplezier met GrootdeFryskeMarren!

minder hoog volgen sport en cultuur. Hier wordt vooral een uitgaansagenda gemist, die door de coronacrisis ontbreekt. Ook de gemeentelijke pagina’s ‘Tusken de marren’ (de collegeleden aan het woord) krijgen een mooie voldoende, evenals de lifestyle-pagina’s. Het grootste gedeelte van de lezers bezoekt ook de website (www.grootdefryskemarren. nl) van GrootdeFryskeMarren regelmatig. Meer dan 45% van de lezers bezoekt de website meerdere keren per week. 34% geeft aan de website nooit te bezoeken. En nu? Met jullie zeer gewaardeerde feedback gaan we de komende tijd aan de slag; we houden jullie op de hoogte! Tevens willen wij ook even van de gelegenheid gebruik maken om Joël en Tom te bedanken. Ze voerden namens hun bedrijf Mar-Research het onderzoek voor ons uit.

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Eelke Lok redactie GrootdeFryskeMarren

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio! EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 8 APRIL 2021 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA

LASTIG BEGIN VOOR VERKEER BYPASS TRAMWEI BIJ BROEK-ZUID BROEK – Vorige week is de aannemer gestart met de aanleg van de rotonde in de Tramwei bij Broek-Zuid. Voorafgaand is daarom een bypass voor het verkeer aangelegd, zodat dat verkeer om de werkzaamheden heen kan. Voor de autobestuurders is het nog wel even wennen hoe ze moeten rijden. Met regelmaat wil een automobilist rechtdoor waar dat de komende tijd niet kan. Ook is het met name voor grotere voertuigen als bussen en vrachtwagens lastig om elkaar te passeren op de smallere tijdelijke weg. Vooral als daar ook nog fietsers overheen gaan. De rotonde komt op de plek van het huidige kruispunt Tramwei, It Súd en de Woud-

fennen. Tussen Broek-Zuid en Joure wordt gewerkt aan een nieuwbouwwijk. Met de aanleg van een rotonde krijgt It Súd een betere aansluiting op de Tramwei. Via deze weg kunnen de toekomstige bewoners naar Joure of Sneek en bij de Woudfennen op de snelweg komen. De werkzaamheden duren tot zaterdag 1 mei. Tot die datum wordt verkeer via een bypass omgeleid.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

EERSTE deFryskeMarren

VAN DERTIG OUDE BOMEN TERUG AAN LUTSKADE IN BALK BALK - Tot zeven uur in de avond waren de werklui vorige week maandag bezig om klaar te zijn voor het ceremonieel op dinsdagmorgen. De kademuur aan de Luts moest dinsdag gereed zijn voor het terugplaatsen van de eerste knotlinde.

KINDEREN VOLOP KICKBOKSEND IN BEWEGING OUDEHASKE - Tijdens de voorjaarsvakantie organiseerde Sociaal Werk De Kear samen met lokale sportaanbieders in gemeente De Fryske Marren diverse gratis activiteiten. Dit gebeurde in het kader van de Wintergames voor de jeugd van 6 tot en met 17 jaar. Aangezien er ook voor de jongeren weinig te doen is tijdens de lockdown, was er volop enthousiasme voor de sportieve bezigheden. De activiteiten werden op verschillende locaties in de gemeente gehouden. De reeks werd afgesloten in Oudehaske met kickboksen op het veld van VV Oudehaske. Maar liefst vijftig kinderen gaven zich op voor de clinic. De les stond onder leiding van leraren van de plaatselijke kickboksschool KickSport. Al was de programmatitel ‘Wintergames’, in Oudehaske leefden de kinderen zich uit met de zon aan de hemel die zorgde voor een heerlijke temperatuur om buiten sportief bezig te zijn.

Voorafgaand aan het maken van het gat voor de boom stuitte aannemer Jansma, die het werk uitvoert in opdracht van gemeente De Fryske Marren, op vervuiling in de grond. Er bleek koper in de grond te zitten, waarschijnlijk afkomstig van de koperslagerij die in vroeger jaren nabij de locatie gevestigd was. Dit moest eerst worden opgelost. Het karwei was net op tijd klaar; de boom werd opgehaald vanaf de tijdelijke locatie net buiten Balk, en kon met een kraan in het gat worden geplaatst. Het was de eerste van dertig bomen, waarvan er zo’n twintig 120 jaar oud zijn, die op ongeveer dezelfde plek tussen de Teernstrabrug en de Ossebrug worden teruggezet. Het werk maakt onderdeel uit van het grote renovatieproject van de kademuur. De kademuur is tussen de twee bruggen volledig vervangen, met

hergebruik van de oude stenen. Van andere delen van de muur zijn alleen een aantal ankerstangen of losse stenen hersteld. Het gat werd dinsdagmorgen door onder andere wethouder Irona Groeneveld met de laatste aarde gevuld.

SKS DENKT OVER ‘BUBBEL’ OM KAMPIOENSCHAP TOCH MOGELIJK TE MAKEN

FRYSLÂN - De skûtsjezeilers van de SKS gaan ervanuit dat er dit jaar een kampioenschap gezeild kan worden. Dat zegt schipper Harmen Brouwer na afloop van een ledenvergadering. “De SKS gaat uit van plan A: alle dagen zeilen.” Er is ook een plan B. Dan wordt er één week gezeild, in plaats van twee, ergens op een Fries meer, in plaats van steeds op een andere plek. Dan kunnen er meerdere wedstrijden op één dag gedaan worden. De schippers en bemanningen zitten dan in een bubbel. “Dat is het meest extreme scenario”, zegt Brouwer. De veiligheidsinstanties moeten er nog over praten. Dat zou volgende week al kunnen. Vorig jaar is het kampioenschap niet doorgegaan, vanwege de coronamaatregelen. Volgens Brouwer zou het ‘te gek’ zijn als er dit jaar opnieuw niet gezeild wordt. “Twee jaar niet zeilen, dat kun je niet bedenken. Misschien is het kortzichtig of zo, maar we blijven positief. Gaan met die banaan!”

RENOVATIE BRUG BIJ FOLLEGA DUURT LANGER AANLEGSTEIGER IN SLOTEN KRIJGT VORM

FOLLEGA - In november 2020 is in opdracht van Provinsje Fryslân gestart met de renovatie van de brug in Follega. De brug is gebouwd in 1961 en was toe aan groot onderhoud. De renovatie gaat langer duren dan in eerste instantie gepland.

SLOTEN - Wie over de rondweg bij Sloten rijdt, ziet dat er bij het stadje allerlei werkzaamheden gaande zijn. Naast de weg wordt een aanlegsteiger voor sloepen en kleine bootjes gerealiseerd.

Een gedeelte van het brugdek is er slechter aan toe dan vooraf voorzien en moet vervangen worden. Dit betekent dat de werkzaamheden langer duren en daarmee ook de stremming langer duurt, vermoedelijk tot half april. Zodra de exacte data bekend zijn zal de provincie dat laten weten. Tijdens de stremming kan het auto- en landbouwverkeer omrijden volgens de aangegeven omleiding. Fietsers en wandelaars kunnen in die periode de noodbrug blijven gebruiken.

Het werk maakt deel uit van de upgrade waarvoor door gemeente De Fryske Marren opdracht is gegeven. Naast de aanleg van de steiger wordt ook het Van der Wal Plein bij de ‘Kievitfontein’ opnieuw ingericht. Verder zal het oorspronkelijke jaagpad worden hersteld en wordt er een regenwaterriool aangelegd.

Door de werkzaamheden is er tot medio april geen doorgang mogelijk voor vaarverkeer hoger dan 1,5 meter. Begin april zal de brug een periode helemaal gestremd zijn. Het vaarverkeer, met name beroepsvaart, kan omvaren via de Skarster Rien en de Jaansleat.

deFryskeMarren KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS UIT JE REGIO OP:

deFryskeMarren WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL REDACTIETIP? REDACTIE@GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

ADVERTORIAL

Spouwmuurisolatie verhoogt het wooncomfort Vanaf 1978 werden woningen bij de nieuwbouw verplicht om isolatie aan te brengen. Dit mede veroorzaakt door de oliecrisis in de jaren zeventig zodat grondstoffen zoals olie en gas konden worden bespaard. Energiebewustheid was een feit.

aangebrachte isolatie is veel meer comfort en een lagere energierekening. De gemiddelde spouwmuur van de huizen die in die periode gebouwd zijn is 6 cm breed. Dat is ten opzichte van de huidige nieuwbouwnormen niet veel, maar voldoende om een veel aangenamer klimaat in de woning te krijgen.

Een spouwmuur bestaat uit een binnenen buitenmuur met daartussen een ruimte (spouw). Woningen die gebouwd zijn vanaf 1928 waren verplicht om een spouwbreedte aan te houden van minimaal 6 centimeter. Nu is het ook mogelijk om de huidige spouwbreedte te vullen met een breedte van ca. 20 cm. De gevolgen zijn dan een ongekend comfort en tegelijkertijd een hoog rendement! Het navullen van een spouwmuur met isolatie wordt voornamelijk gedaan bij woningen die gebouwd zijn tussen 1925 en 1978.

Tocht speelt bij comfort een belangrijke rol

Er zijn inmiddels al duizenden woningen uit die periode geïsoleerd. Het effect van goed

het isolatiemateriaal ontstaat een (klimaat) buffer tussen de buiten- en binnenmuur waardoor de woning veel comfortabeler wordt.

Onder de vloer geen parels/”korrels”

Daarom is het isoleren van de spouw, het dichten van kieren en voorkomen van tocht onder deuren van belang voor een behaaglijk gevoel.

De kruipruimte van een ouder woning wordt vaak actief afgekoeld door de ventilatieroosters in de spouwmuur. Vaak overdreven veel. Die kunnen dicht wanneer er een droge kruipruimte is ofwel wanneer het grondwater pijl laag is en er een kurkdroge kruipruimte is. Dat kom je vaak tegen op zandgrond en hoog gelegen grond, bijvoorbeeld duinen. Een natte kruipruimte komt meestal doordat in de aanbouwfase te veel grond is afgegraven onder de gehele woning. Dan kan het zijn dat je onder het vastgestelde waterpeil komt en dan heb je een “nat” huis. Dat water heeft effect op het binnenklimaat van de woning. Dat is vervelend maar kan je wel sterk verbeteren door bodem Isolatie (“achtjes" of “chips") aan te brengen van Drowa en of Drocom. Beide bekende Friese bedrijven. Absoluut geen parels!! De kleinere losse parels zijn gevaarlijk en uitermate lastig in een natte kruipruimte.

Comfort en een behaaglijk gevoel worden vooral geregistreerd rondom de enkels. Als deze koud zijn dan trekt u de voeten op of u trekt dikkere sokken en schoenen aan. De ongeïsoleerde spouwmuur kan veel kou uitstralen vooral als u er vlakbij zit. Dit betekent dat een klein verschil in temperatuur van de vloer ook meteen ervaren wordt. Met goed isoleren wordt vooral veel tocht weggehaald. De tocht koelt de binnenmuur vanuit de spouw continu af, als deze niet geïsoleerd is. Door het vullen van de spouw met

Wanneer je daar dan een keer in moet, moet je zeer voorzichtig zijn met (in) ademen, gehoorgang oren en het niet nat worden (terwijl dat vaak wel het geval is omdat je juist een vochtige kruipruimte hebt onder de parels) ivm met het gemakkelijk blijven kleven van de losse parels. Bij ons kunt u voor dat doel geen losse parels kopen.

Ook slecht geïsoleerde woningen uit de periode 1930 tot ± 1976 kunnen weer comfortabel en energiezuinig worden gemaakt.

ISOLATIEZORG Als een woning goed aangepakt wordt dan betekent dat een enorme verbetering. Het comfort schiet omhoog en de gasrekening omlaag. Een zorgvuldige aanpak maakt het grote verschil. Elke woning is anders en het is niet zo dat je even een muur volspuit. Dat kan wel, maar levert niet het beste comfort en het hoogste resultaat dus doen wij dat ook niet!

Wij kiezen voor het meest geschikte materiaal dat voor een spouwmuur gebruikt kan worden. TriplePlus isolatieparels is een nieuw product van Schuil Isolatiezorg gebaseerd op de HR++ parels die al meer dan 50 jaar gebruikt worden met een levensduur van meer dan 100 jaar.

VENTILATIE Ventilatie in een spouw op de ouderwetse manier is het grootste probleem bij het beheersen van een aangenaam en gezond binnen-klimaat. De traditionele ventilatieroosters van opstaande stenen in een muur zijn bedoeld om onder de vloer te ventileren zodat er geen zwam en rot in een houten of betonnen vloer (sinds 1963) kan plaatsvinden. Zo ging dat in alle huizen met enkele steen of steen met een klamp en nu met de huidige huizen door ventilatiekokers en dat is goed. Het nadeel van de oude muurroosters is dat zij de medeveroorzakers zijn van de kou in een woning omdat de spouw wordt meegeventileerd. Die ventilatie maakt de binnenmuur koud waardoor de warmte uit de woning wordt onttrokken. Het gevolg van te veel ventilatie veroorzaakt dat het (warme) vocht in een woning (condens), net zoals het condens op een koud bierglas, neerslaat op het koudste deel van een muur. Meestal tegenover zo’n rooster of in een hoek waarbij in de beide muren een ventilatierooster zit, gaat de lucht het ene rooster in en door de hoek het andere rooster weer uit. Daardoor wordt zo’n hoek afgekoeld en veroorzaakt vocht en vaak schimmelvorming. Dat is ongezond en niet comfortabel.

Effect van goede isolatie op vloerverwarming Als een woning vloerverwarming heeft en er is nog niet geïsoleerd, dan gaat er heel veel energie verloren. Dat merk je vrijwel niet omdat de warmte vanaf de grond omhoog gaat en je voeten lekker warm houdt. En daar is vloerverwarming ook voor bedoeld. Maar als er niet geïsoleerd is, dan is dat de meest dure situatie. Dat komt omdat de warmte zich in alle richtingen verplaatst. Zowel naar de kruipruimte als de spouwmuren. Meestal wordt de spouw dan ook nog geventileerd, waardoor de warmte meteen actief het huis uit wordt geventileerd. Dat is erg duur. Isolatie heeft hier het hoogste rendement. Door goede isolatie trekt de warmte alleen binnenshuis omhoog en blijven de

binnenmuren warm. Door zowel de vloer of kruipruimte en de spouwmuur te isoleren bereikt u een maximaal resultaat.

“ Isoleren geeft een hoger rendement dan aandelen en heeft een blijvend comfortabel effect.” Een forse besparing en tegelijkertijd wordt er veel comfort voor teruggekregen. Er ontstaat een andere beleving van comfort. En... het is veel goedkoper.

Vakkundig en optimaal uw huis laten isoleren?

“Het beste resultaat halen, zodat de verschillen écht merkbaar zijn. Voor u persoonlijk en in het gasen elektriciteitsverbruik.” Wij kiezen voor het meest geschikte materiaal dat voor een spouwmuur gebruikt kan worden. TriplePlus isolatieparels is een nieuw product van Schuil Isolatiezorg gebaseerd op de HR++ parels die al meer dan 50 jaar gebruikt worden met een levensduur van meer dan 100 jaar. Wij weten wat we doen, uw huis, het comfort en het rendement staan bij ons centraal. En u kunt jaar in jaar uit geld overhouden!

0512-729042 info@isolatiezorg.nl

www.schuilisolatiezorg.nl www.spouwcleaning.nl Onderdeel van NIVO Groep

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

TERUGBLIK OP EEN MOOIE, MAAR VEELBEWOGEN EEUW EEUWELING PIERRE ZEEVAARDER UIT HASKERHORNE

Op 11 maart 2021 is het exact honderd jaar geleden dat Pierre Zeevaarder in de Anna Kliniek in Amsterdam luidkeels van zich liet horen. Zoon van Catharina van den Bijtel en Rochus Zeevaarder, die na hem nog twee kinderen op de wereld zetten: Herman (1924) en Johan (1929). Zijn beide broers hebben inmiddels het tijdelijke voor de eeuwigheid verwisseld, maar Pierre geniet vanuit zijn woonplaats Haskerhorne nog elke dag van het leven. Hij woont zelfstandig, rijdt auto, bridget, leest veel, luistert naar klassieke muziek, is nog zo scherp als een mes en heeft een geheugen als een olifant. Hij heeft in en na de Tweede Wereldoorlog traumatische gebeurtenissen meegemaakt en heeft daarna in zijn werkzame leven bij de KLM veel van de wereld gezien. Een portret van een bijzonder mens, die terugblikt op een mooie, maar veelbewogen eeuw. >>

TEKST WIM WALDA FOTO’S JOHAN BROUWER

NUMMER 03 • 2021

PIERRE ZEEVAARDER

“GEWOON ADEM BLIJVEN HALEN EN GENIETEN VAN DE DINGEN”

De eerste negen jaar van zijn leven bracht Pierre Zeevaarder door in Amsterdam; daarna werd zijn vader, ambtenaar bij de directe belastingen, overgeplaatst naar Den Haag, waar Pierre een relatief onbezorgde jeugd beleefde in het Bezuidenhoutkwartier. Toen hij in de vijfde klas van het Stedelijk Gymnasium zat, brak de Tweede Wereldoorlog uit en kwam daar verandering in.

VERRADEN VERZETSSTRIJDER “Het schoolleven ging gewoon door,” herinnert Zeevaarder zich, “maar de Joodse leraren werden stuk voor stuk gedeporteerd naar werkkampen. Een jaar na het uitbreken van de oorlog ging ik in het verzet, maar werd mijn naam genoemd door een ondergedoken Joodse vrouw die in handen van de ‘Grüne Polizei’ viel en tijdens een bruut verhoor alles vertelde wat zij wist. De twee Gestapo agenten die mijn kamer kwamen onderzoeken vonden er vijf stamkaarten van ondergedoken Joden die recht gaven op distributiebonnen. Dankzij een leugen dat ik die bonnen verkocht om er zelf aan te verdienen eindigde ik niet voor het vuurpeloton, maar op een trein naar Oost-Europa, naar een werkkamp.”

DE WERKKAMPEN “Via een doorgangskamp in Berlijn ging het via Warschau en Riga naar het gehucht Bele Belka aan de rivier de Obsha, vlak bij de Russische grens. Vies, stinkend, loodzwaar werk, het barstte er van de muggen en veel dwangarbeiders kwamen daar dan ook aan hun einde. Na een paar maanden kwamen we in een

noordelijker gelegen kamp terecht. Het was inmiddels winter 1943. We moesten in een woud bomen vellen en in kleinere stukken hakken. Als je ’s nachts naar de latrine moest, buiten de barak, moest je verrekte goed op je hoede zijn voor de wolven die daar in roedels rondzwierven. ’s Nachts werden we vaak wakker van hun gehuil. In 1944 werden we naar Riga getransporteerd, waar ik dankzij mijn acteertalent – ik had verteld dat ik journalist was – een kantoorbaantje wist te bemachtigen. Het alternatief was mijnen en lijken ruimen aan het front.”

OPRUKKENDE RUSSEN “Tussen kerst en oud en nieuw kwamen de Russen zo dichtbij dat de Duitsers zich ‘strategisch terugtrokken’ uit Riga. Ik was in mijn hand geschoten, maar wist mij dankzij het groene uniform dat ik in Riga had weten te bemachtigen voor te doen als Duits ambtenaar. Een Tsjechische arts heeft mijn hand vakkundig verbonden, waarna ik een marsorder richting havenstad Liepaja kreeg. Daar wilde ik mij op een boot verstoppen om richting Nederland te vluchten. Dat plan mislukte door een stom toeval. Ik liep mijn voormalige Duitse baas tegen het lijf, die van het schip af kwam lopen waarop ik mij wilde verstoppen. Dat betekende terug naar de werkkampen, wegen aanleggen voor de verplaatsing van de Duitse troepen.”

VREDE, MAAR NIET BEVRIJD “In mei 1945 kwamen de Russen het Duitse werkkamp binnenmarcheren; de Duitsers waren gevlucht. De Rus, grote snor en bliksemende ogen, die wij ervan probeerden te overtuigen dat wij krijgsgevangenen van de Duitsers waren geweest en dus hun bondgenoten, wilde daar niets van weten. Groot was de deceptie; wij werden Russische krijgsgevangenen; de vrijheid was voor ons ver weg. Wegen aanleggen, tomaten plukken, ongebluste kalk in zakken doen, sjouwen van balken in een kamp in de Oekraïne, op transport naar Roemenië, waar ik uiteindelijk in februari 1946 wist te ontsnappen.”

MILJONAIR “Via allerlei klusjes wist ik wat geld te verdienen; ik had 15.000 Lei en heb dat in Hongarije, waar ik als ‘zwartrijder’ met de trein naartoe was gevlucht, gewisseld

voor zeven miljoen Pengö. Ik was in één klap miljonair, maar mijn kapitaal was niet eens genoeg om een kilo appels van te kopen, laat staan een treinkaartje naar het westen. Het was inmiddels maart 1946. Met een grote boog wist ik, doodmoe en helemaal kapot, de Amerikaanse zone te bereiken. Ik mocht mijn verhaal doen, werd geloofd en kreeg in de regimentsbar voor het eerst een glas Coca-Cola. Een prachtige vrouw stond in die bar te zingen; dat bleek Marlène Dietrich te zijn. Ik was op weg naar huis en hoefde voor het eerst sinds jaren niet zwart te reizen.

WERKEN BIJ DE ‘NATIONALE TROTS’

Den Haag bleek behoorlijk te hebben geleden onder de geallieerde bombardementen, maar mijn ouderlijk huis in de Pahudstraat stond er nog. Het weerzien met mijn ouders was een onvergetelijk moment. We zaten daar, keken elkaar aan en genoten van elkaars gezelschap. Er werd niet veel gezegd. Dat hoefde ook niet; de stilte was weldadig.”

VRIENDSCHAP VOOR HET LEVEN

“Ik kon terecht bij de KLM, waar ik na een gedegen opleiding in Doorn op de afdeling ‘Amsterdam-Batavialijn’ terecht kwam op de Benoordenhoutseweg in Den Haag. Na een half jaar kwam ik ‘aan de balie’ bij de afdeling ‘intercontinentaal’. In 1951 werd ik gestationeerd in Jakarta als assistent-chef passagekantoor. Een nieuwe wereld; nasi goreng als ontbijt in plaats van brood, werkende vrouwen en druk, maar erg leuk werk waarbij ik veel mensen ontmoette en vriendschappen sloot.”

“Eén van die vriendschappen was een hele bijzondere. Die met Henriëtte ‘Jettie’ – Verschoor, de dame die op de Pakistaanse ambassade de visa regelde en die ik al eens had ontmoet. Door een ongelooflijk toeval ontmoette ik haar weer, Amor schoot met scherp en om een lang verhaal kort te maken: we

“EEN PRACHTIGE VROUW STOND IN DIE BAR TE ZINGEN; DAT BLEEK MARLÈNE DIETRICH TE ZIJN”

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

“NADENKEN OVER DE DOOD DOE IK NIET, DAT HEEFT GEEN ZIN” trouwden op 25 november 1953. Vlak voor mijn tweede uitzending naar Indonesië, want mijn oude baas wilde mij daar graag terug. In 1954 werd onze eerste zoon, Michiel geboren. Om onverklaarbare reden kreeg ik geen visum voor Indonesië, zodat Singapore in 1955 mijn volgende standplaats werd. Een bruisende stad waar we als familie zes jaar zijn gebleven en onze dochter Hester en zoon Remco werden geboren.”

BANEN OP DE TOCHT “In 1961 ging het slecht met de KLM, er stonden wereldwijd 4000 banen op de tocht, volgens de kranten. Ik maakte

me best zorgen. Er bleken drie lijsten te bestaan: de eerste, met mensen die konden blijven; de tweede, met mensen die moesten vertrekken; en de derde, met ‘onduidelijke’ gevallen. Ik bleek op die laatste lijst te staan en besloot, omdat ik toch nog vijf maanden verlof had, om mijn lot in eigen hand te nemen en te kijken of er wellicht in Australië een toekomst voor ons lag. Dat bleek teleurstellend. Gelukkig kreeg ik op de terugreis bericht dat er een interim-functie op mij wachtte in Rangoon. Blijkbaar had ik een transfer gemaakt van de derde naar de eerste lijst, de ‘blijvers’. Na Rangoon werd ik districtschef in Kuala Lumpur waar ik drie van de heerlijkste jaren van mijn leven heb gehad. Waar ook onze dochter Wijnanda ter wereld kwam. Een grote en bloeiende expat-gemeenschap, clubs, tennissen, kegelen, bridgen en natuurlijk werd er ook nog gewerkt. Er volgde een overplaatsing naar Singapore en daarna werd ik districtschef in Nairobi. In 1973 werd ik ‘uitgeleend aan de Arabieren’ in Bahrein, waarbij ik Jettie en de kinderen moest achterlaten in Haskerhorne waar wij in 1971 een huis hadden gekocht. Gelukkig zagen we elkaar een keer of vijf per jaar tijdens vakanties. In 1978, een paar jaar voor mijn pensioen,

werd Bagdad mijn nieuwe standplaats. Toen Saddam Hussain in 1979 het roer overnam werd het een politiestaat en moest je enorm op je woorden passen. In 1980 ging ik terug naar Nederland. Ik was dus mooi op tijd weg. Het begin van een nieuwe fase van mijn leven, pensioen. Maar ik zag mezelf nog niet echt achter de geraniums zitten.”

LERAAR ENGELS IN BUITENPOST “Ik haalde mijn MO Engels en werd leraar aan het Lauwerscollege in Buitenpost. Een prachtige periode van vier jaar. In 1986 ging ik voor de tweede keer met pensioen. Ik had mijn papieren als tolk-vertaler gehaald en ik heb in Haskerhorne een vertaalbureau opgericht. In die periode deed ik vrij veel voor rechtbanken, advocatenkantoren en ook voor de Immigratie- en Naturalisatie Dienst tijdens verhoren van asielzoekers. Daar hoorde ik de meest ongelooflijke en onwaarschijnlijke verhalen, waar ik het mijne van dacht. Jettie moest in 1991 een openhartoperatie ondergaan en kreeg een bypass. In 2011 kreeg ik zelf een hartaanval; ik hoefde geen operatie te ondergaan, maar werd op medicijnen gezet. Aan Jettie’s leven kwam een einde op 29 juni 2013,

na bijna zestig jaar huwelijk. Haar aderen waren ernstig verkalkt en haar lichaam trok het niet meer. Ik denk met heel veel liefde terug aan de zestig mooie jaren die we mochten hebben en mis haar nog elke dag.”

VERVELEN? “Geen dag! Doe wat vrijwilligerswerk, heb twee keer per maand een bijeenkomst met de Probus club in Joure, bridge, lees, luister muziek en heb in 2013 nog een cruise gemaakt naar Rügen, Riga, Tallinn en de Scandinavische kust en ben in 2015 nog op vakantie geweest in Polen. Voor mij is er niet zo veel toekomst meer over, dus ik leef ik bij de dag. Nadenken over de dood doe ik niet, dat heeft geen zin. Niemand weet wanneer en hoe dat gebeurt. Na mijn dood gaat mijn lichaam naar de wetenschap. Maar tot die tijd, gewoon adem blijven halen en genieten van de dingen waar ik veel plezier in heb.”

3 ETAGES VERLICHTING!

Uniek dineren of borrelen in een oude Doopsgezinde kerk! kerk

BEL EN BESTEL!

Wij missen jullie verschrikkelijk, hopelijk mogen we jullie snel weer ontvangen in ons mooie restaurant!

HIPPE VLOERLAMP

BEZORGEN EN AFHALEN

IN ZWART

VRIJDAG, ZATERDAG EN ZONDAGS

www.ponkje.nl

Af te halen of wij bezorgen bij u thuis

LICHTADVIES AAN HUIS? Ook dat is mogelijk op afspraak!

Oosterdijk 89 Sneek • 0515-412874 • info@deboerlicht.nl • www.deboerlicht.nl

Fermaningsteech 1 - 8551 SP Woudsend - T 0514 - 59 12 50

“Ik ben er voor ondernemers die alles willen weten over hún cyberrisico’s.” Wilhelm de Haas, MKB Adviseur erkend MKB advies | risico management | verzekeringen | verzuim | voordeel

Welke ontwikkelaar nodigt de watersporter uit om Balk te verkennen? Reageer uiterlijk

11 mei

www.octras.nl/cyberrisico

* GRATiSG

BEZORGiN VANAF €25,-

15.00 uur

Verkoop bij inschrijving: perceel grond Jachthavendyk Balk Gemeente De Fryske Marren biedt een perceel grond aan de Jachthavendyk in Balk, van circa 5.362 m2, te koop aan door middel van een verkoop bij inschrijving. Het perceel grond, bestemd voor een commerciële ontwikkeling, ligt aan de nieuwe passantenhaven nabij het centrum van Balk en grenzend aan de Luts. Het perceel biedt ruimte voor de ontwikkeling van bijvoorbeeld een restaurant, hotel, recreatieve appartementen of een bed & breakfast.

Heeft u belangstelling? Als u interesse heeft, dan kunt u tot uiterlijk dinsdag 11 mei om 15.00 uur een plan, visiedocument en een bod op de grond indienen. Meer informatie? Meer informatie over de verkoopprocedure en de bijbehorende voorwaarden vindt u op onze website.

EKOPLAZA HEERENVEEN BEZORGT DE BOODSCHAPPEN BiJ JE THUiS! Ekoplaza Heerenveen bezorgt rechtstreeks bij jou thuis, vanaf nu ook via de zogenaamde Eko-route. De voordelen van bestellen via Eko-route? Bezorging is al mogelijk bij een bestelling vanaf €25,-. De bezorging is duurzamer en eff iciënter. Bestel jij voor 9.00u op maandag je boodschappen, dan worden deze woensdag al gratis bezorgd. Kom je toch graag zelf naar onze biologische supermarkt? Dat kan! Kijk voor de openingstijden op ekoplaza.nl * Alleen van toepassing op woensdag en als je kiest voor levering via Eko-route bij besteding vanaf € 25,- aan boodschappen.

Kijk voor meer informatie op: defryskemarren.nl/jachthavendyk

Ekoplaza Heerenveen | Molenplein 10, 8442 LM, Heerenveen

Tusken de Marren INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | MAART 2021

INHOUD

• Gemeentegezicht: Gladheidsbestrijders Daan Meyer en Gerrit Weerman • Wandelen en fietsen langs de Broeresleat • Opgaven en kansen in het veenweidegebied • Tweede Kamerverkiezingen in coronatijd: ‘Veiligheid staat voorop’ • Stemmen in De Fryske Marren doe je zo; alle informatie op een rij.

Schone Energie in Fryslân met Gemeentelijke de Regionale Energiestrategie (RES) activiteiten kalender Vergaderingen gemeenteraad Maandag 15 maart Petear, 20.00 uur

Donderdag 18 maart

Debat en Beslút, 19.30 uur

Maandag 29 maart Petear, 20.00 uur

Woensdag 31 maart

Debat en Beslút, 19.30 uur Kijk voor actuele informatie op: www.defryskemarren.nl/ gemeenteraad

Wereldwijd verandert het klimaat. Broeikasgassen, zoals CO₂, zorgen ervoor dat de temperatuur op aarde stijgt. Daarom hebben landen over de hele wereld afspraken gemaakt om de CO₂-uitstoot te verminderen. Dat betekent dat we ook in Nederland zuiniger moeten omgaan met ons energieverbruik en zoveel mogelijk energie duurzaam gaan opwekken. Zo zorgen we voor een betere toekomst voor ons én onze kinderen. Om dit concreet te maken, is Nederland verdeeld in dertig energieregio’s. Fryslân is hier één van. De Friese gemeenten, provincie, waterschap, netbeheerder en de Friese Energie Alliantie werken samen aan de Regionale Energiestrategie (RES Fryslân). Voor de RES onderzoeken we in Fryslân hoe en waar we duurzame elektriciteit kunnen opwekken vanuit zon en wind. Daarnaast kijken we hoe we ervoor zorgen dat we onze huizen

zonder aardgas kunnen verwarmen in 2050. Via de RES draagt Fryslân bij aan de nationale doelstelling van het klimaatakkoord. Naast de gezamenlijke afspraken in de RES heeft ieder gemeente een eigen

ambitie. Elke gemeente zal haar eigen inwoners betrekken bij het gezamenlijk behalen van deze doelen.

Wilt u meer informatie?

Op www.resfrysln.frl vindt u aanvullende informatie over de RES Fryslân.

Aanslag afvalstoffenheffing eind april in uw brievenbus Als u huishoudelijk afval kunt aanbieden, dan betaalt u jaarlijks een afvalstoffenheffing. Deze aanslag ontvangt u eind april 2021 in uw (digitale) brievenbus.

TWEEDE

KAMER VERKIEZINGEN 17.03.21

Heeft u via MijnOverheid aangegeven het aanslagbiljet digitaal te willen ontvangen, dan stuurt de gemeente het aanslagbiljet naar uw mailbox. In dat geval ontvangt u de aanslag niet meer op uw deurmat. De betaaldata vindt u op de aanslag. U vindt de tarieven voor de afvalstoffenheffing ook op onze website: defryskemarren.nl/ afvalstoffenheffing. Automatische incasso (aanvragen) Heeft u ons gemachtigd voor een automatische incasso? Dan zullen wij deze belastingaanslag in termijnen van uw rekening afschrijven. U kunt weer rekeninghouden met acht incassotermijnen.

Wanneer u meerdere belastingaanslagen per jaar ontvangt, dan incasseren wij dit apart van elkaar. Wanneer u geen automatische incasso bij ons heeft aangevraagd maar dit wel graag wilt, dan kunt u dit aanvragen via onze website: defryskemarren.nl/ belastingen. Voor vragen en/of meer informatie over de betaling kunt u contact opnemen met de Kassier via 14 05 15 of via info@defryskemarren.nl.

Kleine fietsponten vanaf 1 april weer in de vaart De kleine fietsponten gaan vanaf 1 april weer varen. Het gaat dan om de volgende ponten: Nije Skou in Vegelinsoord, Rufus in Broek, Woudfennen in Boornzwaag en Oerset in Lemmer / Spannenburg. In verband met het coronavirus treffen wij een aantal maatregelen. Zo komen er vier vakken op het pontdek die aangeven waar (maximaal vier) personen kunnen plaatsnemen. Daarnaast komt er een speciaal vak voor de schipper. De schipper ziet erop toe dat er niet meer dan vier mensen tegelijk op de pont aanwezig zijn. Het kan zo zijn dat de (landelijke) coronaregels tijdens het vaarseizoen veranderen. Mocht dit het geval zijn dan informeren wij u hierover.

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | maart 2021 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren. Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren MAART 2021 FOTO’S: DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

Het waakteam van De Fryske Marren

GEMEENTEGEZICHT

Gladheidsbestrijders Daan Meyer en Gerrit Weerman De strooiploeg van gemeente De Fryske Marren is deze winter vaak op pad geweest. Door de hevige sneeuwval en vrieskou was het een flinke klus om alle gemeentelijke wegen begaanbaar te maken. Gladheidsbestrijders Daan Meyer en Gerrit Weerman vertellen. Nog maar een maand geleden lagen de temperaturen ver onder het vriespunt. Veel inwoners genoten van het winterse weer en trokken eropuit om in de sneeuw te wandelen of te schaatsen. “Voor de strooiploeg was het een drukke tijd”, begint Gerrit Weerman, coördinator ruimtelijk beheer bij gemeente De Fryske Marren. “Het was voor het eerst in tien jaar dat er zoveel sneeuw viel. Met twee strooiploegen werkten we de klok rond om alle wegen in de gemeente begaanbaar te maken. Als de ene ploeg naar huis ging om te slapen, was de andere ploeg alweer op pad.”

400 ton zout

Voor de strooimannen was het extreme winterweer een belevenis. “Bij veel sneeuwval is het een uitdaging om de wegen schoon en veilig te houden”, vertelt Daan Meyer. Hij is werkzaam als planner buitendienst en waker gladheidsbestrijding bij De Fryske Marren. “Om gladheid tegen te gaan, ligt er 400 ton zout opgeslagen op

Daan is bezig met de planning

de gemeentewerven in Joure en Lemmer. Deze locaties fungeren ook als uitrukpunt − al ons materieel staat hier gebruiksklaar. In totaal houden we meer dan 480 kilometer aan openbare wegen en fietspaden vrij van sneeuw en ijzel. Tien strooiploegen nemen elk een deel van het wegennet voor hun rekening.” “We strooien of schuiven eerst de belangrijkste ontsluitingswegen, zodat het verkeer daar makkelijk doorkomt”, gaat Daan verder. “Daarna pakken we de doorgaande straten in woonwijken en wegen waar veel verkeer komt. Het is ons streven om in ieder geval de hoofdwegen, busroutes en doorgaande fietspaden - zowel binnen als buiten de bebouwde kom - binnen drie uur toegankelijk te maken.”

Waakdienst

De strooiploeg van De Fryske Marren staat in het winterseizoen - van 1 oktober tot 1 april - dag en nacht paraat. Als waker is Daan, samen met vijf collega-wakers, verantwoordelijk voor de bestrijding van gladheid. “Als dienstdoende waker ben je continu alert op de weersomstandigheden. Als er kans op vorst of ijzel is, kijk ik elk uur naar de weersvoorspellingen van Meteoconsult − óók ’s nachts. Daarnaast houden we het gladheidmeldsysteem nauwlettend in de gaten; door middel

Gerrit aan het werk in de grote zoutloods

van sensoren in het wegdek wordt continu de temperatuur van het wegdek gemeten, evenals de vochtigheid, het zoutgehalte en het dauwpunt. Deze informatie nemen we mee in onze besluitvorming om wel of niet te strooien. Als we beslissen dat er gestrooid moet worden, roep ik de strooiploeg bij elkaar. Negen van de tien keer gebeurt dat bij nacht en ontij, voordat de ochtendspits begint.”

Goed voorbereid op pad

Gerrit: “Gemiddeld rukken we dertig tot veertig keer per jaar uit. In tachtig procent van de gevallen strooien we

‘In totaal houden we 480 kilometer aan wegen en fietspaden vrij van sneeuw en ijzel’

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

preventief; dat betekent dat we zout op het wegdek strooien vóórdat er neerslag valt. Dat werkt het beste, want daarmee voorkom je dat winterse neerslag aan het wegdek hecht.” Alle strooiroutes staan beschreven in het zogeheten ‘gladheidsbestrijdingsplan’. “Elke ploeg rijdt een vaste route. Na elke strooiactie worden de strooiwagens en schuivers goed gereinigd en gecontroleerd op gebreken. Als het winterseizoen voorbij is, krijgen alle voertuigen en materialen groot onderhoud. Daarnaast evalueren we elk jaar het gladheidsbestrijdingsplan. Zo nodig werken we de strooiroutes bij. Op die manier zijn we altijd goed voorbereid op het komende winterseizoen.” Wilt u meer weten over gladheidsbestrijding in De Fryske Marren? Ga naar: defryskemarren.nl/strooien

www.defryskemarren.nl

WANDELEN EN FIETSEN

LANGS DE BROERESLEAT

FOTO’S: NANTKO SCHANSSEMA, FOTO NANTKO

Of je er in je vrije tijd nu te voet, per fiets of per boot op uit wilt, in het natuurrijke De Fryske Marren vind je volop mooie routes. Zo ook in het gebied van de Tsjûkemar, waar − dankzij de Club van Aanjagers − het recreatieve aanbod flink toeneemt. De nieuwste aanvulling is een wandelen fietspad langs de Broeresleat. “Dit is wat we noemen een ‘quick win’ − met relatief weinig werk is een prachtig resultaat te behalen. Er ligt namelijk al een voetpad; dat pad verharden wij, zodat ook fietsers er gebruik van kunnen maken.”

- Dick -

‘Dit is wat we noemen een quick win’ Aan het woord is Dick Schuurman, die zich bij de gemeente naast zijn rol als bedrijvencontact-functionaris ook bezighoudt met het bevorderen van de recreatie in De Fryske Marren. In samenwerking met de werkgroep Wandelen Fietspaden van de Club van Aanjagers heeft hij zijn zinnen gezet op een nieuw wandelen fietspad langs de Broeresleat. Dit pad sluit straks vanaf de Tsjûkemar bij Vierhuis aan bij het bestaande fietsnetwerk en zorgt er zo voor dat er een directe fietsverbinding is tussen het meer en het riviertje De Tsjonger. “Rond de Tsjûkemar ligt op dit moment al een aantrekkelijke wandelen fietsroute, die mensen laat genieten van de natuur en hen tegelijkertijd langs diverse cultuurhistorische plekken brengt”, vertelt Domien Ettema, die samen met Sander Akkerman en Harm de Jong de werkgroep Wandel- en Fietspaden vormt. “Een fietspad langs de Broeresleat maakt dit rondje vanaf de oostkant van het meer nog beter toegankelijk.”

Alternatief voor schelpen

Het huidige voetpad, zo’n 2.5 kilometer lang, ligt boven op een dijk. Deze waterkering is eigendom van Wetterskip Fryslân, die de bijbehorende grond laat gebruiken door een nabij gevestigde agrariër. Domien: “Wil je een plan als dit uitvoeren, dan is het essentieel om alle belanghebbenden er vanaf het begin bij te betrekken. Wetterskip Fryslân staat positief tegenover recreatief gebruik van hun dijken, dus in dat opzicht staan de neuzen al dezelfde kant op. Maar als blijkt

Dick Schuurman (links) en Domien Ettema

dat door het aanleggen van het wandelen fietspad inkomsten van de betreffende boer wegvallen, dan moeten wij dat nog wel goed met elkaar regelen.” Wat betreft de bedekking van het pad zijn er verschillende opties: een halfverharding, beton of asfalt. Met het oog op de veiligheid van de weggebruikers gaat de voorkeur van de werkgroep en de gemeente uit naar een halfverharding.

- DOMIEN -

‘We willen dat het een rustig, prettig te gebruiken pad is’

“Leg je er beton of asfalt neer, dan ga je er racefietsers tegenkomen”, zegt Domien. “Maar we willen juist dat het een rustig, voor wandelaars en recreatieve fietsers prettig te gebruiken pad is. Bovendien voorkom je zo dat het pad riskante scherpe randen krijgt.” De halfverharding die Dick en Domien op het oog hebben, doet denken aan een schelpenpad, maar is een milieuvriendelijk alternatief daarvoor. Ook heeft zo’n pad weinig onderhoud nodig, heeft het minder ingroei van onkruid en blijft het beter liggen dan schelpen.

ontbrekende schakels 1. Kleine Polder

Kortsluiting Rohel - Ulesprong bespaart grote omweg via Scharsterbrug en beleving van natuur en meeroever: - bediend overzetpontje noodzaak - verhard fietspad - in broedperiode géén toegang

Langweer Vegelinbossen

2. De Marswâl

Bestaande route op de dijk met fraai uitzicht op blauwgrasland en meer: - verhard fietspad - in broedperiode alleen toegang tot observatiehut : tevens oriëntatiepunt / picknickplek

Easterskar

3. Follegaster Polder

Nieuwe route in de polder via bestaand pad en dijkjes die niet de meeroever vormen - verhard fietspad - observatiehut

2. 6.

4 Brette Hoanne

Kortsluitende fietsroute i.r.t. plan Brette Hoanne - verhard fietspad

3. 5.

5. Strandommetje

Route vanuit Delfstrahuizen langs strand en meeroever - verhard fietspad

Brandemeer

6. Broeresloot

Kortsluiting diverse routes achterland - verhard fietspad De keurvlakken verwijzen naar de oorspronkelijke landschappelijke eenheden, gekarakteriseerd door de eigen verkavelingsstucturen en -richtingen.

Toeristische trekpleister

Voor de aanleg van het pad is inmiddels een offerte aangevraagd bij een lokale ondernemer. Het streven is om dit voorjaar met de werkzaamheden te beginnen. Ondertussen gaat de aandacht ook al uit naar andere projecten die helpen om het wandelen fietspadennetwerk in de gemeente uit te breiden. Dick: “In de omgeving van de Tsjûkemar zijn nog meer ontbrekende schakels waar wij mee aan de slag willen, vooral met als doel om het fietsrondje nog dichter langs het water te krijgen. En we kijken bijvoorbeeld naar mogelijkheden om oude, historische wandelpaden in ere teherstellen en wandelroutes langs kleurrijke bloemenbermen te laten lopen. Zo maken we van De Fryske Marren stap voor stap een steeds grotere toeristische trekpleister.”

Rottige Meenthe

Lemmer

oriëntatiepunt bestaand fietsrondje Tsjûkemar bestaande fietsconnecties gewenste fietsverbindingen

Aanjagers van de Tsjûkemar december 2017

De Club van Aanjagers is in 2016 in het leven geroepen door inwoners, ondernemers en Plaatselijk Belangverenigingen van dorpen rondom de Tsjûkemar. De stichting zet zich in om de recreatie op en rond het meer te stimuleren. Gemeente De Fryske Marren en provincie Fryslân spelen daarbij een faciliterende rol en hebben elk 400.000 euro beschikbaar gesteld. Meer weten over de Club van Aanjagers en de plannen voor de Tsjûkemar? Kijk op tsjukemarplannen.nl.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren MAART 2021

SAMEN AAN DE SLAG IN “Wat daar speelt, raakt je meer dan je in eerste instantie zou denken”, zegt wethouder Roel de Jong. Hij heeft het over het Friese veenweidegebied, dat te maken heeft met een dalend waterpeil. Schade aan wegen en funderingen van woningen is een van de gevolgen. Met het Veenweideprogramma proberen de provincie en Wetterskip Fryslân samen met gemeenten en andere betrokken partijen het tij te keren.

Bij ‘typisch Nederlands’ denken we al snel aan dingen als drop, klompen, molens en tulpen. Maar ook veenweide, oftewel weide op veengrond, past in dat rijtje. Dit type landschap is in Europa inmiddels zeldzaam, maar in Nederland relatief goed bewaard gebleven. In Fryslân hebben de veenweiden bij elkaar een omvang van zo’n 89.000 hectare. Het is natuurlijk geen toeval dat de Friese meren, kenmerkend voor onze gemeente, precies in dit gebied liggen. Die meren zijn eeuwen geleden, toen de vraag naar brandstof toenam, ontstaan door het afgraven van veengrond voor turfwinning. De grond die daar niet voor gebruikt is, werd ingezet voor landbouw en bebouwing. Daarvoor moest het eerst nog wel via sloten ontwaterd worden, zodat het niet te drassig was. Maar leg je veen droog, dan komt er zuurstof bij, waardoor het langzaam afbreekt (veenoxidatie). Zo ontstond een zichzelf in stand houdend proces: het grondwaterpeil komt lager te liggen, de

- Roel -

‘Waar mogelijk willen we slimme combinaties maken’ veengrond krimpt en klinkt in, de bodem daalt en wordt weer te nat en daardoor moet het grondwaterpeil weer omlaag. Daar komt bij dat periodes van extreme hitte en droogte in de afgelopen jaren ervoor hebben gezorgd dat het veen sneller afbreekt. Die bodemdaling veroorzaakt veel problemen. Woningen, wegen en de riolering verzakken. Het waterbeheer wordt complexer en duurder. Natuurgebieden verdrogen, doordat hun grondwater wegstroomt naar omringende lager gelegen weilanden, en de biodiversiteit neemt af. En veenoxidatie gaat gepaard met de uitstoot van CO2, wat bijdraagt aan klimaatverandering.

Samenhangende belangen

Om deze problemen aan te pakken, hebben de provincie en Wetterskip Fryslân samen met de gemeenten uit het veenweidegebied en diverse landbouw-, natuuren recreatieorganisaties het Veenweideprogramma opgesteld. Vertegenwoordigers van al deze partijen vormen met elkaar het bestuur Bestjoerlik Oerlis Feangreide (BOF). Een van hen is wethouder Roel de Jong, die in het BOF plaatsneemt namens alle veenweidegemeenten. “Agrariërs, inwoners, natuurliefhebbers; de opgaven waar wij voor staan, raken een hoop mensen, die verschillende belangen hebben in het gebied”, zegt hij. “Door op deze manier samen te werken, willen we ervoor zorgen dat die allemaal genoeg aandacht krijgen.” “Je kunt die belangen ook niet los van elkaar zien”, vult Nico Viersen aan. Als strategisch adviseur veenweide

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

Roel de Jong, wethouder De Fryske Marren (links) en Nico Viersen, strategisch adviseur veenweide

heeft hij binnen het programma verschillende rollen, waaronder die van vertegenwoordiger van alle veenweidegemeenten. Ook organiseert hij overleggen met ambtenaren van deze gemeenten, zodat zij hun wethouders eensgezind kunnen adviseren. “Hoe boeren hun bedrijven runnen in het veenweidegebied, heeft onder andere invloed op de biodiversiteit. Neemt die af, dan tast dat – net als de verzakkende bodem – de kwaliteit van de woon- en leefomgeving aan, wat ook effect heeft op de recreatie in het gebied. Bovendien ervaart iedereen de gevolgen van klimaatverandering. In feite zitten we allemaal in hetzelfde schuitje.”

‘It nije buorkjen’

Het Veenweideprogramma is gemaakt voor een periode van tien jaar. Binnen het programma ligt de focus onder meer op het tegengaan van veenafbraak door het waterpeil hoger te houden en zo de bodem te vernatten. Nico: “Wij streven naar een grondwaterstand van gemiddeld 40 centimeter onder het maaiveld. Maar tegelijkertijd moeten we ervoor zorgen dat boeren daar zo min mogelijk nadeel van ondervinden. De landbouw zal zich dus moeten aanpassen, en daar willen wij bij helpen. Door middel van proefprojecten zoeken we samen met boeren naar vormen van landbouw, die goed bestand zijn tegen een hoger waterpeil. ‘It nije buorkjen’ noemen we dat.”

www.defryskemarren.nl

HET VEENWEIDEGEBIED moet, ook als de bodem verder daalt, weersextremen kunnen opvangen. Hieronder vallen periodes met veel regen of juist hitte en droogte. Dit kan door sloten te verbreden, nieuwe sloten te graven of waterbergingsgebieden aan te leggen. “Waar mogelijk willen we projecten als deze nóg meer waarde geven, door slimme combinaties te maken met andere doelen die wijzelf, inwoners of ondernemers hebben voor het gebied”, vertelt Roel. “Denk bijvoorbeeld aan het opwekken van duurzame energie, het creëren van een betere leefomgeving voor weidevogels en het vinden van nieuwe verdienmodellen voor boeren. Zulke zogeheten koppelkansen moeten we niet laten liggen.”

FOTO’S: NANTKO SCHANSSEMA, FOTO NANTKO

Samen met de omgeving

- Nico -

‘We zitten allemaal in hetzelfde schuitje’ Heeft de peilverhoging op bepaalde plekken toch grote gevolgen voor de agrarische bedrijfsvoering, dan zoeken de betrokken partijen samen met de betreffende boeren naar manieren om de schade te vergoeden.

Vergoedingen zijn er ook in de vorm van CO2 -certificaten. Boeren die het grondwaterpeil op hun percelen verhogen, en zo hun CO2 -uitstoot verminderen, kunnen die certificaten verkopen aan bedrijven die meer broeikasgassen uitstoten dan waar ze recht op hebben. Of zij verkopen ze aan partijen die met het oog op duurzaamheid zulke certificaten opkopen en ze daarna vernietigen.

Koppelkansen

Andere projecten van het Veenweideprogramma richten zich op de woon- en leefomstandigheden in het Friese veenweidegebied. Met

een subsidieregeling stimuleren de initiatiefnemers onderzoek naar het voorkomen van schade aan funderingen van woningen. Wanneer deze houten constructies door bodemdaling droog komen te liggen, kunnen ze gaan rotten en verzakkingen veroorzaken. Om verdroging van natuurgebieden te voorkomen, is het belangrijk om de grote verschillen in grondwaterstand die ze hebben met de omliggende agrarische gebieden te verminderen. Met het programma wordt daarom onderzocht of het mogelijk is om overgangszones te maken. En het veenweidegebied

De totale kosten van het Veenweideprogramma zijn ruim 550 miljoen euro. Een deel van dit bedrag betalen het Rijk, de provincie en het waterschap. Daarnaast zoeken zij naar andere vormen van financiering. Pas als er genoeg geld voor is, gaan de betrokken partijen in een gebied aan de slag. Dat willen ze zoveel mogelijk samen met inwoners, boeren, natuurbeheerders en andere belanghebbenden doen. Voor ieder deelgebied is of wordt daarom samen met de omgeving een plan opgesteld, afgestemd op de specifieke eigenschappen van dat gebied. Nico: “Elk deelgebied heeft bijvoorbeeld zijn eigen bodemsamenstelling, waterhuishouding, landschap, inwonersaantal en ¬-opbouw en manieren waarop geld wordt verdiend. Daar is maatwerk voor nodig.” Roel hoopt daarom dat inwoners en ondernemers in het veenweidegebied er niet voor terugdeinzen om hun mening te geven over het programma en gebiedsplannen. “Wanneer het gaat om je eigen woon- en leefomgeving of je eigen bedrijf moet je ervoor zorgen dat er niet van alles vóór jou, maar mét jou besloten wordt. Wees dus niet te bescheiden en laat je stem horen.” Kijk voor meer informatie op veenweidefryslan.frl. Hebt u mogelijk funderingsschade aan uw woning? Via veenweidefryslan.frl/ funderingsloket kunt u daarvan een melding maken. Ook leest u daar hoe u funderingsschade kunt herkennen.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren MAART 2021

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

Stemmen

Van links naar rechts: Jan Knijpstra, Eelke Bosma en Roelof Rorije.

Tweede Kamerverkiezingen in coronatijd

‘Veiligheid staat steeds voorop’ Op woensdag 17 maart mogen we weer naar de stembus, om onze stem uit te brengen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Dat gaat deze keer anders dan in voorgaande jaren en dat heeft alles te maken met het coronavirus. Coronaproof

Of het nu gaat om landelijke, provinciale of gemeenteraadsverkiezingen, voor een gemeente brengen ze altijd veel werk met zich mee. Denk aan het regelen van stembureaus, het indelen van stembureauleden, het drukken en verspreiden van stempassen en het tellen van de stemmen op de dag zelf. In De Fryske Marren ligt de organisatie in handen van Eelke Bosma, Jan Knijpstra en Roelof Rorije. Zij zijn alle drie werkzaam als beleidsmedewerker inwoners.

De organisatie van de verkiezingen staat deze keer ook in het teken van een ander aandachtspunt: het coronavirus. Zo moeten er in elk stembureau onder meer desinfectiezuilen, looproutes op de grond, kuchschermen van plexiglas én een oplettende COVID-medewerker zijn. Coördinator voor al het verkiezingsmateriaal is Ali Breimer, facilitairmedewerker bij De Fryske Marren. Kiezers van 70 jaar en ouder kunnen per brief stemmen en met het oog op kwetsbare mensen is het mogelijk om de drukte te vermijden en op vier locaties op maandag of dinsdag te stemmen.

- Jan -

‘Het is een immense klus’ “Anders dan bij de gemeenteraadsverkiezingen hoeven wij ons bij de Tweede Kamerverkiezingen niet bezig te houden met kandidatenlijsten; die worden aangeleverd”, zegt Jan Knijpstra. “Toch is het ook nu een immense klus, waar we al ver voor de verkiezingsdag mee zijn begonnen.”

Eelke: “Alles bij elkaar vroeg dat om veel aanvullend regelwerk. En het zorgde ervoor dat wij extra kritisch naar elke stemlocatie moesten kijken: is die goed ‘coronaproof’ te maken? Daarbij hebben we niet alleen veel aandacht voor de veiligheid van de kiezers, maar ook voor die van de stembureauleden, zonder wie dit allemaal niet mogelijk zou zijn.”

- Eelke -

‘We moesten extra kritisch naar elke stemlocatie kijken’ Kiezen en tellen

Op de verkiezingsdag gaan alle 44 stembureaus stipt om half acht open. Tot negen uur ’s avonds hebben inwoners de gelegenheid om hun stem uit te brengen. En dan staat voor Eelke, Jan, Roelof en de vele vrijwilligers alles in het teken van één ding: stemmen tellen. Jan: “Ons doel is om dat diezelfde avond nog af te ronden, maar omwille van de coronaregels houden we de donderdag achter de hand. Want ook hierbij staat de veiligheid steeds voorop.” Zie voor meer informatie defryskemarren.nl/verkiezingen.

LAAT OP WOENSDAG 17 MAART UW STEM HOREN Op woensdag 17 maart vindt de Tweede Kamerverkiezing plaats; het moment waarop u uw stem kunt laten horen en de samenstelling van onze regering en haar beleid kunt beïnvloeden. Het is nu misschien wel belangrijker dan ooit om uw stem te laten horen. Democratie gaat om alle stemmen samen, dus juist ook om uw stem. Maak gebruik van dit voorrecht, het is een waardevol iets en u kunt er echt het verschil mee maken. Weet u nog niet wat u moet stemmen? Kijk dan eens op stemwijzer.nl. Graag tot 17 maart! Fred Veenstra – Burgemeester gemeente De Fryske Marren

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

Bij de komende Tweede Kamerverkiezing, op 17 maart 2021, verloopt het verkiezingsproces wat anders dan anders. Dit om het risico op verspreiding van Covid-19 op de verkiezingsdag klein te houden. We nemen maatregelen om ervoor te zorgen dat het voor u veilig is om te stemmen en het voor stembureauleden veilig is om hun werk te doen in de stembureaus. OP WIE KUNT U STEMMEN?

De lijst met alle kandidaten vindt u op onze website. Uiterlijk 13 maart worden de kandidaatlijsten huis-aan-huis verspreid.

HOE KAN IK STEMMEN?

Op 24 februari zijn de stempassen bezorgd. Als u kiesgerechtigd bent heeft u een stempas ontvangen waarmee u op elk stembureau binnen De Fryske Marren uw stem kunt uitbrengen. Zorg ervoor dat u uw stempas en ID-bewijs bij de hand houdt wanneer u gaat stemmen. Als u zich niet kunt identificeren mag u niet stemmen. Een geldig identiteitsbewijs is een paspoort, identiteitskaart of rijbewijs. Kiezers van 70 jaar en ouder kunnen per brief stemmen.

STEMPAS KWIJT OF NIET ONTVANGEN?

Heeft u op 3 maart nog geen stempas ontvangen, is deze beschadigd of bent u uw stempas kwijt? Vraag dan vóór vrijdag 12 maart, 17.00 uur een nieuwe aan bij de gemeente. Bel 14 05 14 of mail naar verkiezingen@defryskemarren.nl.

WAAR KUNT U STEMMEN?

In gemeente De Fryske Marren zijn er 44 stembureaus waar u uw stem kunt uitbrengen. U kunt in elk stemlokaal binnen onze gemeente stemmen. Hiernaast vindt u een overzicht van alle stembureaus in De Fryske Marren.

TOT HOE LAAT ZIJN DE STEMBUREAUS GEOPEND?

Alle stembureaus zijn geopend van ’s ochtends 07.30 uur tot ’s avonds 21.00 uur. Deze openingstijden gelden ook op maandag 15 maart en dinsdag 16 maart.

AVONDKLOK

Kiezers die gaan stemmen kunnen dit gewoon doen tot 21.00 uur, of zoveel langer als u nog in de rij staat na 21.00 uur. U kunt daarna ongehinderd naar huis.Kijk voor meer informatie op www.defryskemarren.nl/verkiezingen.

BENT U 70 JAAR OF OUDER EN WILT U PER BRIEF STEMMEN?

Kiezers die 70 jaar of ouder zijn, ontvangen een briefstempakket. Maakt u hier gebruik van, dan hoeft u niet naar het stembureau om te stemmen. Bij het briefstempakket zit een uitleg over hoe briefstemmen werkt. Heeft u vragen over briefstemmen? Bel dan de telefonische informatielijn via 0800-1351.

www.defryskemarren.nl

in De Fryske Marren doe je zo FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

WAAR ZIJN DE STEMBUREAUS?

U kunt uw briefstem per post versturen of inleveren bij het gemeentehuis in Joure. Bij het gemeentehuis kunt u hiervoor op de volgende momenten terecht: - Op werkdagen van 10 maart tot en met 16 maart van 9.00 tot 17.00 uur. - Op de dag van de verkiezingen (woensdag 17 maart) van 7.30 tot 21.00 uur.

VERVROEGD STEMMEN VOOR KWETSBARE KIEZERS

Heeft u een kwetsbare gezondheid? U kunt dan op maandag 15 maart 2021 en dinsdag 16 maart 2021 uw stem eerder uitbrengen in 4 stembureaus.

HEEFT U CORONAKLACHTEN TIJDENS DE TWEEDE KAMERVERKIEZING?

Samen met de stempas ontvangt u thuis ook informatie over de gezondheidscheck. Voldoet u op de dag van de stemming niet aan de gezondheidscheck? U kunt dan niet zelf gaan stemmen. U kunt wel iemand machtigen om voor u te gaan stemmen. Voldoet u wel aan de gezondheidscheck? Dan kunt u zelf gaan stemmen. Volg in het stembureau de regels op die gelden over afstand, hygiëne, looproute en het verplicht dragen van een mondkapje.

IEMAND ANDERS VOOR U LATEN STEMMEN

Kunt u op de dag van de verkiezingen niet zelf stemmen? U kunt dan iemand anders een volmacht geven. Deze persoon mag dan namens u uw stem uitbrengen. Op de achterkant van uw stempas kunt u de naam invullen van degene (gemachtigde) die voor u gaat stemmen.

- D e kiezer die voor u gaat stemmen moet ook een kopie van een geldig identiteitsbewijs van u meenemen. Dit identiteitsbewijs mag maximaal 5 jaar verlopen zijn. U kunt ook iemand machtigen die niet in De Fryske Marren woont maar wel een stempas heeft ontvangen. Het formulier hiervoor kunt u downloaden op onze website. De aanvraag moet uiterlijk vrijdag 12 maart 2021 om 17.00 uur door de gemeente zijn ontvangen. De gemachtigde ontvangt daarna het volmachtbewijs en hoeft in dat geval geen kopie van uw identiteitsbewijs mee te nemen.

DRUKTEMETER OP STEMBUREAUS

Om lange rijen en drukte in stembureaus op 17 maart te voorkomen, kan u op onze website een druktemeter vinden. Via de website wordt de drukte in alle 44 stembureaus in De Fryske Marren aangegeven. Deze informatie wordt realtime gepresenteerd. Op deze manier kan u zelf een keuze maken wanneer de beste tijd is om te gaan stemmen en of het misschien handig is uit te wijken naar een ander stemlokaal.

INFORMATIE OVER DE VERKIEZINGEN

Heeft u nog vragen? Kijk dan op www.defryskemarren.nl/ verkiezingen. U kunt ook contact met ons opnemen via telefoonnummer: 14 05 14 of via e-mail: verkiezingen@defryskemarren.nl.

In gemeente De Fryske Marren zijn er 44 stembureaus waar u uw stem kunt uitbrengen. Let op! Er zijn een aantal stemlocaties gewijzigd. U kunt in elk stemlokaal binnen onze gemeente stemmen. Als het u beter past om in een ander stembureau in onze gemeente te stemmen dan mag dat natuurlijk. * In een viertal stembureaus kunnen kiezers met een kwetsbare gezondheid op maandag 15 en dinsdag 16 maart van 07.30 uur tot 21.00 uur hun stem al uitbrengen. Bakhuizen

MFC De Gearte

Sint Odulphusstraat 69

nr. 41

Balk *

Gaasterlânhûs

Dubbelstraat 1

nr. 34

Balk

Zorgcentrum Talma Hiem, De Cirkel

Talma Park 1

nr. 35

Balk

Zalencentrum De Treemter

Bogermanstraat 3

nr. 36

Bantega

SCC De Pomp

Middenweg 125

nr. 32

Echtenerbrug

Dorpshuis De Brêge

De Veenscheiding 18

nr. 33

Elahuizen

Doarpshûs Us Nije Gea

Buorren 8

nr. 43

Goingarijp

De Klokkenstoel

It Hôf 3

nr. 22

Harich

Ons Gebouw

Stinsenwei 11

nr. 44

Haskerhorne

Dorpshuis Trefpunt

Haulsterweg 3

nr. 11

Idskenhuizen

Doarpshûs De Stjelp

De Ikkers 2

nr. 14

Joure

Gemeentehuis

Herema State 1

nr.

Joure

Vrije Evangelische Gemeente De Brug

Brugstraat 3

nr.

Joure *

Party- en Zalencentrum 't Haske

Vegelinsweg 20

nr.

Joure

Sporthal De Stuit

E A Borgerstraat 25

nr.

Joure

De Oerdracht

E A Borgerstraat 46

nr.

Joure

De Brede School

Koningin Julianalaan 3

nr.

Joure

Woon-zorgcomplex De Werf

Sluisdijk 30 0002

nr.

Langweer

De Hoekstien

Oasingaleane 13

nr. 15

Lemmer

Wijkgebouw Us Haven

Lijnbaan 7

nr. 24

Lemmer

Verenigingsgebouw De Zandbanken

Spaanderbank 7 A

nr. 25

Lemmer

Buurthuis Sterrehuis

Betelgeuze 1 A

nr. 26

Lemmer *

SCC De Hege Fonnen

Betelgeuze 2

nr. 27

Lemmer

Dienstencentrum Senioren

Wiepke Hofstraat 8

nr. 28

Lemmer

MFA De Steiger

Schokker 4 B

nr. 29

Lemmer

Kerkgebouw Baptistengemeente

Wega 1

nr. 30

Nijemirdum

Doarpshûs Nijemardum

Lyklamawei 5

nr. 39

Oosterzee

Café De Jister

Herenweg 59

nr. 31

Oudega

MFC De Skeakel

Aldewei 37 A

nr. 42

Oudehaske

Kulturhûs

Julianastraat 5

nr. 12

Oudemirdum

MFC It Klif

Hegewei 16

nr. 40

Ouwsterhaule

Dorpshuis De Hichte

Heerenweg 2

nr. 20

Rottum

Doarpshûs

Binnendyk 22

nr.

Scharsterbrug

Verenigingsgebouw TV De Skarslach Trijegea 1

nr. 21

Sint Nicolaasga

Zorgcentrum Doniahiem, Wijkcentrum Stationsstraat 1

nr. 16

Sint Nicolaasga * Zalencentrum Sint Nyk

Baron van Hardenbroekstr 3 nr. 17

Sintjohannesga

De Rank

Streek 108

nr.

Sloten

SCC De Poarte

Kerksteeg 49

nr. 45

Sondel

Doarpshûs De Bining

Sondelerdyk 2 A

nr. 38

Terherne

Dorpshuis De Buorkerij

Buorren 29

nr. 23

Terkaple

MFS It Heechein

Buorren 34

nr. 10

Tjerkgaast

Doarpshûs 't Spantsje

It Foarfjild 10

nr. 18

Vegelinsoord

Dorpshuis De Sethage

Grevenweg 2 a

nr. 13

Wijckel

Dorpshuis Irene

Jeen Hornstraweg 8

nr. 37

23 22 10 13 3 1-7

TWEEDE

KAMER VERKIEZINGEN 17.03.21

44 34 35-36

17 16

27 24-30

21 43

- De gemachtigde kan iedereen zijn die in gemeente De Fryske Marren woont en ook een stempas heeft ontvangen. - De gemachtigde mag niet meer dan 3 machtigingen hebben aangenomen en moet de volmachtstem(men) gelijktijdig met de eigen stem uitbrengen. - Het geven van de machtiging kan tot en met de dag van de verkiezingen.

deFryskeMarren deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 03 • 2021

#FACETOFACE CARIN VAN DER MEIJ fotografie JOHAN BROUWER tekst GEA DE JONG-OUD

Ideale balans tussen hectiek en rust De dagen van Carin van der Meij zijn goed gevuld. Als directeur van Leeuwarden Student City en lid van de Raad van Toezicht van Bibliotheken Mar en Fean is er altijd iets wat haar bezighoudt. “Ik zoek steeds het randje op. Ik heb die uitdaging nodig”, zegt Carin van der Meij. “Daarnaast ben ik veel in de natuur, in het bos en op en bij het water. De glinstering van het water nodigt uit tot mijmeren, las ik eens. En zo is het. Een dag op het water kan voelen als een hele week vakantie. Daarom woon ik zo graag in Friesland.” Dit is een verhaal vol inspiratie…

Carin van der Meij bracht haar jeugd door in Katwijk aan Zee. Ze studeerde kort in Rotterdam. Dat werd toen nog geen succes, maar later zou ze het ruimschoots goedmaken. Ze ging werken, kreeg een relatie en in mei 1997 werd haar eerste dochter geboren. In 1998 verhuisde het gezin naar Sneek, vlak voor de geboorte van opnieuw een meisje. “Zij kwam drie weken te vroeg”, lacht Carin. “Met gebroken vliezen stond ik te schilderen.” Anderhalf jaar later, in mei 2000, werd haar derde dochter geboren.

MOEDER EN STUDENT Naast alle taken die het moederschap met zich meebracht, voltooide Carin in een hoog tempo haar studie. In 1999 ging ze van start met NIMA A en NIMA B. Daarna behaalde ze met succes de titel Bachelor of Business Administration bij de NHL. In 2004 nam ze plaats in de collegebanken van Rijksuniversiteit Groningen, waar ze in 2007 haar studie Bedrijfskunde afrondde.

HECTIEK “We hadden oppas in huis. Het was best een hectische tijd”, blikt Carin terug. “Als de kinderen gezond zijn en alles gaat goed, is er veel mogelijk. Maar er zijn momenten, bijvoorbeeld als ze ziek zijn, of als er in je leven andere zaken spelen die aandacht nodig hebben, dat het moeilijker is om alles voor elkaar te krijgen. Zelf liep ik door een hernia een studieachterstand op, maar gelukkig heb ik alles weer weten in te halen. 2005 was de piek in de hectiek. We gingen scheiden, ik ben verhuisd en ging afstuderen.”

Na haar studie was Carin marketingmanager bij Solcon in Dronten, werkte ze voor de gemeente Súdwest-Fryslân en voor NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden. Als vrijwilliger was ze actief voor Zonta Club Friesland. Carin: “Deze organisatie zet zich in voor meisjes en vrouwen in de maatschappij. We hebben geldinzamelingsacties in gang gezet en diverse projecten in binnenen buitenland gesteund.”

DIRECTEUR LEEUWARDEN STUDENT CITY Sinds 2017 woont Carin in Lemmer en in dat jaar werd zij ook directeur van Leeuwarden Student City. Carin: “Onze stichting houdt zich bezig met het studentenleven in Leeuwarden en alles wat daarbij komt kijken. Wij organiseren bijvoorbeeld de jaarlijkse introductieweek voor nieuwe studenten en festivals en evenementen op het gebied van sport en cultuur. Op 25 februari van dit jaar vond voor de vijfde maal de uitreiking van de Enterprijs plaats, een prijs voor studenten met het beste idee voor een start-up. De winnaar werd dit jaar Asfelias, cybersecurity voor mkb’ers. De ideeën van de finalisten liepen zeer uiteen en waren van hoog niveau, heel inspirerend. Waar wij ons verder mee bezighouden, is het huisvesten van studenten. Er starten jaarlijks zo’n 6.500 nieuwe studenten in Leeuwarden, van wie een deel er ook gaat wonen. Momenteel zijn er zo’n 2.700 internationale studenten, met negentig verschillende nationaliteiten. Corona zorgt ervoor dat we niet alles kunnen laten plaatsvinden zoals we gewend zijn, maar in het

nieuwe academische jaar hopen we weer meer live-evenementen te kunnen organiseren.”

LID RAAD VAN TOEZICHT BIBLIOTHEKEN MAR EN FEAN Begin dit jaar is er een nieuwe uitdaging op haar pad gekomen. “Ik ben lid van de Raad van Toezicht van Bibliotheken Mar en Fean geworden”, vertelt Carin. “Een boek lezen brengt je in een andere wereld. Ik herinner mij nu nog de boeken die ik las voor mijn eindexamen van de middelbare school. Maar bibliotheken zijn er niet meer alleen voor het uitlenen van boeken. Ze spelen nu een veel grotere rol in de maatschappij. Tegenwoordig lezen jongeren veel minder. Hoe stimuleer je het lezen bij de jeugd? Wat kunnen we doen aan laaggeletterdheid en hoe kunnen we bijdragen aan ‘Een leven lang leren’? Dat zijn zaken die spelen in deze tijd. Kennis opdoen en elkaar ontmoeten. Het sociale aspect van een bibliotheek is ongelofelijk belangrijk.”

ONTSPANNING In haar vrije tijd kan Carin alles wat er in haar hoofd speelt weer op orde brengen door actief bezig te zijn en te ontspannen. Haar brede belangstelling biedt hiervoor allerlei mogelijkheden. In haar jeugd genoot ze van het catamaranzeilen op zee en nog steeds is ze graag aan boord van een zeilboot. Daarnaast zijn snelwandelen in het bos en bodypump en spinning in de sportschool favoriete activiteiten. De laatste jaren is daar een passie bijgekomen, het wielrennen. Carin: “In 2019 heb ik een racefiets gekocht. Terwijl ik alleen langs de IJsselmeerkust ploeterde, werd ik ingehaald door een

aantal fietsers. Ik mocht aanhaken op dat moment, maar heb ze ook letterlijk niet meer losgelaten. Ik fiets nog steeds met hen mee. Sinds vorig jaar fiets ik op woensdagavond zo’n vijftig en op zondag zeventig kilometer. In Oudemirdum doen we vaak een bakje koffie met appeltaart. Het is hartstikke leuk. De snelle ploeg fietst een groter rondje, de langzamere ploeg, waar ik bij hoor, fietst wat kilometers minder. Meestal ben ik rond 12.30 uur weer thuis in Lemmer.”

PAARD- EN MOTORRIJDEN “Naast het rijden op de racefiets hou ik ook veel van paard- en motorrijden. Met paardrijden ben ik begonnen toen ik zeven jaar was. Tot ik in Rotterdam ging studeren had ik een eigen paard. Op mijn 28e heb ik mijn motorrijbewijs gehaald, maar met kleine kinderen kwam het er niet van om alleen op de motor te stappen. Paardrijden heb ik af en toe nog wel kunnen doen. Vorig jaar heb ik het motorrijden weer opgepakt en ik ben van plan dit voorjaar zelf een motor te kopen. Een paard aanschaffen zit er niet in, maar als ik een paard zou kunnen huren, lijkt het me heerlijk om daarmee door de bossen van Gaasterland te rijden. Een manege heb ik alleen nog niet ontdekt.”

MIJMEREN “Na alles wat het werk van je vraagt, is het belangrijk om je hoofd weer leeg te maken. Ik woon prachtig, heerlijk rustig. Ik kan zo genieten van het zingen van de merels in mijn tuin en als ik de straat uitloop, stap ik in mijn sloep. Dan ga ik het water op. De glinstering van het water nodigt uit tot mijmeren, wat wil je nog meer?”

deFryskeMarren

deFryskeMarren VOGELWACHTERS FATSOENEREN PLASDRAS

WEER EEN PLEK VOOR BROED

IJs en sneeuw liggen nog duimendik in de sloten, als we op pad gaan met André de Jager, lid van de vogelwachtvereniging Sintjohannesga-Rotsterhaule e.o. Het dooit allemaal vrij snel weg in het prachtige zonnetje. De weide is dus nat en glad. Laarzen aan. Het kuiertje rond het afgeronde plasdrasproject is soms even baggeren. Voorjaarsland. Stiekem kijken we even in het rond: zijn er al kieviten? Nee. De ganzen zijn nog baas in geluid en massa. Als we doorlopen, springt een dikke haas op en ruimt de route die om een minimeertje water loopt. Onze gids wijst trots naar wat ze daar hebben klaargespeeld.

TEKST EELKE LOK // FOTO’S BFVW

We lopen ergens tussen Rotstergaast en Rotsterhaule, bij de Liemdyk. Als je een stukje noordoostelijk rijdt, zit je in een walhalla van rommelig lijkende natuurgebiedjes, waar heel goed gewandeld en gefietst kan worden. Daartussen hebben zich de boeren genesteld. Natuurorganisaties beheren de stukjes natuur. Als je vanuit Ouwsterhaule

bent gereden, kom je bijvoorbeeld langs het Easterskar. Overigens een wat meer opgeruimd lijkend natuurgebied.

PLASDRAS Natuurorganisatie It Fryske Gea is daar de baas. En dat zijn ze ook van het net over de Liemdyk liggende stukje plasdras. Dat stukje deden ze niet veel aan. Het verruigde dan ook. Doordat er allemaal onkruidstruiken groeiden liep de vogelstand steeds aanmerkelijk terug. De afdeling Sintjohannesga-Rotsterhaule van de BFVW, de Bond van Friese Vogelwachten, vroeg of ze wat aan die verruiging mochten doen. It Gea is ietwat veranderd van standpunt. Eertijds was hun opinie over natuur, dat je er niets aan deed. Nu zijn ze overtuigd dat je de natuur best hier en daar een handje mag helpen. Toe maar, de vogelwachters mochten los. André de Jager en zijn medebestuursleden sprongen er in. Regelden het geld en de steun van diverse bedrijven en organisaties. En gingen aan het werk bij het minimeertje. Eigenlijk noem je zo’n watertje een plas, en

het is er vrij drassig omheen. Dus plasdras. Maar op het naastgelegen boerenland staat het water hoog in de greppels, vooral voor de toestroom van weidevogels. Dat wordt óók plasdras genoemd. Dan is het dus daar bij de Liemdyk een forse plasdras. Het watertje is overigens weer niet diep, aan de kant maar een centimeter of tien. In het plasje liggen twee eilandjes. Die zijn ontdaan van het welig tierende onkruid en andere dingen en daarna weer opgehoogd. Daar is dan weer een laag natuurveilige rubber opgelegd. En daarna een flinke laag schelpen. Die schitteren in de ochtendzon, je waant je aan een stukje zeeoever.

SAMEN Wat koste dat allemaal? De Jager gokt. “Nou, pak ’em beet: zevenduizend euro.” In werkelijkheid was het natuurlijk veel duurder. Loonbedrijf De Vries uit Rotstergaast deed veel grondwerk om de vogelwachters te steunen, Minnesma zand en grind uit Vegelinsoord steunde met de aanvoer van schelpen. Geld kwam er van het Iepen

Mienskipsfûns, de agrarische natuurvereniging en van de BFVW. Daarnaast waren er veel vrijwilligers die er aan het werk gingen en ook werken de natuurmensen veel met de omliggende de boeren; er is een goede samenwerking. Op de eilandjes zitten geen vogels. Aan de rand van de plas baden twee nogal dikke ganzen in het ondiepe water. Ze hebben zich afgekeerd van de ganzenmassa verderop. Dus blijven ze hier misschien wel, ook in de zomer. En misschien leggen ze hun eieren wel op de nieuwe eilandjes. Dat volgen de vogelwachters uit de omgeving allemaal. Ze staan straks te dringen aan de Liemdyk om te kijken of hun werkzaamheden effect hebben. Ze verwachten visdiefjes, kluten, scholeksters en meer van dat soort ‘strandbroeders’. Vogels, die hun nesten gewoon in stenen en hier in een schelpenlaag maken.

BEHOUD De werkzaamheden zijn dus weer een stapje om vogels te behouden. De broedende vogels verdwenen vanwege de ruigte. De weidevogels bleven ook meer en meer weg.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 03 • 2021

DENDE VOGELS

HET GEMAK VAN DE DIGITALE MONDSCANNER Digitalisering is ook de tandartspraktijk binnengedrongen. De digitale mondscanner is daar een mooi voorbeeld van. Al enkele jaren maken wij hier in onze praktijk gebruik van, tot groot genoegen van onze patiënten. Met de digitale scanner is ‘happen’ niet meer nodig wanneer u een brug, kroon of implantaat aan laat meten. Met de digitale mondscanner kunnen we onze patiënten veel meer comfort bieden.

We zien direct wat we doen Als tandarts hoef ik alleen nog maar met het scannerapparaat de mond in te gaan, dat voelt niet vervelender dan een extra grote tandenborstel in uw mond. Op het beeldscherm is direct zichtbaar wat er gebeurt, en als patiënt kunt u gewoon meekijken. We kunnen de digitale afdruk van alle kanten bekijken. Als iets niet goed is opgenomen, is dat meteen duidelijk en kan er direct een nieuwe opname gemaakt worden.

We besparen veel tijd Een aantal onnauwkeurigheden door vertrekken of krimpen van een afdruk of het uitzetten van het afdrukmateriaal kunnen we met de digitale scan uitsluiten. Een belangrijk voordeel is dat de digitale opmeting in één keer goed is. Terugkomen voor een nieuwe scan omdat deze niet goed was, hoeft niet meer. Iets wat bij het ‘happen’ nog wel eens nodig blijkt. Bovendien hoeven we fysiek niks meer naar het laboratorium te sturen. Met deze innovatieve technologie besparen we dus erg veel tijd.

Kwalitatief beter resultaat Digitaal scannen leidt ook nog eens tot een betere kwaliteit van de afdruk en een beter resultaat van het eindproduct. De kronen, bruggen en implantaten kunnen hierdoor perfect op maat gemaakt worden, en plaatsing verloopt vervolgens een stuk soepeler. Een digitale scan kan bovendien niet kapotvallen, iets wat met een fysiek exemplaar wel kan gebeuren.

Alleen maar voordelen Kwalitatief betere resultaten, meer comfort voor de patiënt, meer efficiency én besparing van tijd: de digitale scan heeft alleen maar voordelen. We zijn blij dat we onze patiënten op deze manier nóg beter kunnen helpen.

t s o P k n a r F ZE VERWACHTEN VISDIEFJES, KLUTEN, SCHOLEKSTERS EN MEER VAN DAT SOORT ‘STRANDBROEDERS’. VOGELS, DIE HUN NESTEN GEWOON IN STENEN EN HIER IN EEN SCHELPENLAAG MAKEN. Daarom kijken de vogelwachters steeds intens om zich heen. Komt er weer een goed vogelrijk? Nou, dan moet De Jager misschien zijn naam eer aan doen. Het is intussen een bekend feit dat Fryslân vol zit met vossen, wilde katten, steenmarters, bunzings en roofvogels, die zich te goed doen aan jeugdige kieviten en grutto’s. De vogelwacht van Sintjohannesga-Rotsterhaule heeft nu vergunning om de steenmarters te verjagen, maar dan nog blijft de rest over. Vogelwachters, zegt De Jager ook, hebben niet het gevoel alles te willen opruimen, maar wel dat het beheersbaar is. Al snel zit je in de discussie die in Fryslân maar niet ten einde komt.

POSITIEVE GELUIDEN In het algemene verhaal van de overheid en de organisaties die zich beijveren om de weidevogels in stand en in Fryslân te houden, past het plasdras- en eilandjesverhaal van Sintjohannesga-Rotsterhaule natuurlijk uitstekend. André de Jager zal constant aan de Liemdyk te vinden zijn om alles te regelen. Wetterskip Fryslân gaf toestemming dat de vogelwachters een aantal zaken in de water toeen afvoer zelf kunnen regelen. In overleg met de belangen van de omwonende boeren. In gedachten horen we al de positieve geluiden van de vogels.

Frank Post heeft al meer dan 25 jaar ervaring als tandarts-implantoloog en is eigenaar van Kliniek Tandheelkunde Sneek, gezondheidscentrum Simmerdyk. Belangrijke specialismen zijn behandelingen onder volledige narcose, angstpatiënten, implantologie, parodontologie en uitgebreide esthetische gebitsrenovaties.

WWW.TANDARTSSNEEK.NL

deFryskeMarren deFryskeMarren

“MAKELAARDIJ HOEKSTRA EN VITA WONEN VULLEN ELKAAR PERFECT AAN” MAKELAARSKANTOREN IN JOURE SLAAN HANDEN INEEN Tien jaar geleden richtte Chris Speerstra (45) makelaardij Vita Wonen op. De geboren en getogen Jouster begon met een kantoor in Heerenveen, maar al snel werd Joure niet alleen zijn woonplaats, maar ook zijn ‘werkplaats’. De verhuizing bleek een gouden zet. Vita Wonen zat in de spreekwoordelijke lift en was in 2020 de bestverkopende makelaardij van woningen in Joure. Nu slaat hij de handen ineen met Makelaardij Hoekstra.

Terug naar 2011, het jaar dat je Vita Wonen opricht. Hoe ben je begonnen? “Ik heb altijd de ambitie gehad om een eigen bedrijf te runnen. Na mooie, leerzame jaren bij onder meer de Rabobank, Woudsend Verzekeringen, A7 Makelaars en een landelijke makelaarsformule was in 2011 het moment daar. In een lastige markt is toen Vita Wonen gestart. Eerst in Heerenveen, maar binnen een paar jaar verhuisde het kantoor naar Joure, tegenover de Rabobank. Dat bleek een goede zet, want vanaf dag één was het raak. Mensen kenden mij en wisten me door het sociale verkeer en mijn tijd bij A7 Makelaars gemakkelijk te vinden. Dat kwam in mijn optiek door de verschillende karakters van beide plaatsen. In Joure is afspraak nog afspraak, in Heerenveen is het toch wat stadser en gaat men anders met elkaar om. Dat is niet per se verkeerd, maar Joure past mij nou eenmaal beter. Hier is het allemaal wat laagdrempeliger en zijn de lijntjes kort. Bovendien ben ik een echte Jouster. Mijn kinderen zitten hier op school en we zijn actief bij de sportverenigingen in het dorp. Verder ben ik bestuurslid bij Vleckemarketing Joure, een stichting die de promotie van Joure verzorgt en de plaats op de

kaart zet op het gebied van fijn wonen en ondernemen. Hierdoor weet ik wat er in het dorp speelt en ken ik veel Jousters. Dat is vanzelfsprekend ook een groot voordeel voor mijn klantenkring.”

Vanaf toen ging het crescendo. In 2018 won je zelfs een prijs voor video van het jaar op Funda. Hoe was dat voor jou? “Na de overstap naar Joure hadden we de wind goed in de zeilen. In 2014 kwam assistent-makelaar Christa Wiersma Vita Wonen versterken. Samen hebben we mooie resultaten behaald, veel huizen verkocht en mensen blij gemaakt. Momenteel gaan de meeste huizen als warme broodjes over de toonbank, maar in 2018 waren er ook nog huizen die niet binnen een week werden verkocht. We kregen destijds de opdracht een woning in Rotsterhaule te verkopen. Een mooi vrijstaand huis aan de rand van een natuurgebied. Toen ik met mijn zoontjes op de bank zat te kijken naar een tv-programma met Freek Vonk dacht ik: hier moet ik wat mee. Ik heb toen een safaripak bij de toneeluitleen opgehaald en vervolgens samen met Proland, onze partner in woningpresentaties, een video gemaakt. De video werd door Funda genomineerd uit 114.000 inzendingen en uiteindelijk verkozen

“IN JOURE IS AFSPRAAK NOG AFSPRAAK, IN HEERENVEEN IS HET TOCH WAT STADSER EN GAAT MEN ANDERS MET ELKAAR OM.”

tot leukste woningvideo van het jaar. Ik werd geïnterviewd door landelijke vakbladen en de video werd massaal gedeeld. Het was mooie reclame voor Vita Wonen en het huis was binnen een paar dagen voor de vraagprijs verkocht.”

“IK KOM OP VROLIJKE MOMENTEN IN IEMANDS LEVEN, MAAR OOK OP MOEILIJKE MOMENTEN.” Wat is het hoogtepunt uit tien jaar Vita Wonen? “Dat is een lastige vraag. Het zijn er meerdere. De verhuizing naar Joure was best spannend, maar als het dan lukt voelt dat heel goed. De videoprijs van Funda was ook leuk om te winnen, maar daar doe ik het uiteindelijk niet voor. Het gaat er mij om dat ik allereerst het huis verkoop van de klant, maar daaromheen gebeurt heel veel. Het gaat om iemands basis. Op het moment dat ik door een woning loop, weet ik na vijf minuten hoe het er in het gezin aan toegaat. Het emotionele aspect speelt ook mee. Ik kom op vrolijke momenten in iemands leven, maar ook op moeilijke momenten. Bij overlijden of een echtscheiding bijvoorbeeld. Als je mensen dan kunt helpen door ze zoveel mogelijk te ontzorgen en hun huis goed te verkopen, dan ben ik

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S JOHAN BROUWER

ADVERTORIAL

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S JOHAN BROUWER

NUMMER 03 • 2021

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

“WE ZIJN NU DÉ PARTIJ IN DE FRYSKE MARREN, TWEE GROTE KANTOREN IN DEZE REGIO WORDEN ÉÉN.” een tevreden man. Bovendien gaan mensen dan positief over je praten, waardoor je vaak weer een nieuwe opdracht krijgt. Zo gaat het nou eenmaal. Social media, mooie filmpjes of een leuk artikel zijn ook belangrijk, maar mond-tot-mondreclame blijft een heilig onderdeel van ons vak.”

eigen vakgebied gespecialiseerd zijn. Zo kan ik me toeleggen op datgene waar ik goed in ben, namelijk het verkopen van woonhuizen. Door de samenwerking met mijn collega’s kan ik alle klanten bedienen. De slogan is niet voor niets ‘Hoekstra heeft alles in Huis’.”

Sinds deze maand werken jullie onder de vlag van Makelaardij Hoekstra. Vanwaar deze keuze?

In Joure neem je het stokje over van makelaar Douwe Dijkstra, die met pensioen gaat. Wat wordt precies jouw rol bij Makelaardij Hoekstra?

“Met Vita Wonen was ik toe aan een volgende stap. Om door te groeien moest ik meer personeel in dienst nemen. Hoewel ik het ondernemen fantastisch vind, wil ik graag meer tijd besteden aan dat waar ik goed in ben en waar ik energie van krijg: het makelaarsvak. Dat kan bij Makelaardij Hoekstra. Eind vorig jaar heb ik het eerste gesprek gehad. Er was meteen een klik. We hebben dezelfde visie over het vak en waar we voor willen staan. Dat gaf bij mij de doorslag om voor deze samenwerking te kiezen. Bij Makelaardij Hoekstra is er meer mogelijk, met een breed netwerk en specialisten op alle gebieden. Met mijn lokale marktkennis en lokale netwerken denk ik andersom veel aan Makelaardij Hoekstra toe te kunnen voegen.” “Makelaardij Hoekstra is een professioneel kantoor met aparte afdelingen voor onder andere de bedrijfsmakelaardij, vastgoedbeheer, taxaties en nieuwbouw. Hier zijn mensen werkzaam die elk in hun

“Er verandert voor de buitenwacht niet zoveel. Ik blijf makelaar voor Joure en omstreken. Mensen kunnen mij straks vinden in het kantoorpand aan het Douwe Egbertsplein 1. Of mij bij het sportveld of in de supermarkt aanschieten natuurlijk, de lijntjes blijven kort. Verder zal ik mijn creativiteit en kennis op het gebied van strategie, marketing en commercie ook delen met de verschillende afdelingen. Daar ben ik heel blij mee, het zijn precies de dingen die ik leuk vind. Daarnaast vind ik het prettig dat ik nu ook ondernemers verder kan helpen. Bij Makelaardij Hoekstra kan ik ze gemakkelijk aan een bedrijfsmakelaar koppelen en bieden we een optimale dienstverlening. We zijn nu dé partij in de Fryske Marren, twee grote kantoren in deze regio worden één. De klant heeft één aanspreekpunt, ook op het gebied van hypotheken of bedrijfspanden. Ik hoef geen ‘nee’ meer te verkopen en dat is een fijne gedachte.”

WELKOMSTCADEAU:

GRATIS DRONEVIDEO VAN UW WONING! Om onze samenwerking met Chris Speerstra te vieren heeft Makelaardij Hoekstra een interessant welkomstcadeau voor u. Bent u van plan om uw woning in het Fryske Marren gebied dit voorjaar te verkopen? Makelaar Chris Speerstra komt dan graag bij u thuis langs voor een kosteloze en vrijblijvende waardebepaling van uw woning. Geheel coronaproof. Zo weet u meteen waar u aan toe bent! Besluit u vervolgens dat Chris Speerstra uw makelaar is? Dan krijgt u een dronevideo van uw woning t.w.v. € 120,- cadeau. Zo springt uw woning er straks direct uit tussen het overige aanbod op Funda. Kijk ook op de website van Makelaardij Hoekstra. Of scan de QR code.

deFryskeMarren

deFryskeMarren Wereld Autisme Dag Autisme kent vele vormen. Wat vroeger Asperger werd genoemd, heet nu algemeen ASS. Vrijdag 2 april 2021 is het Wereld Autisme Dag. Een internationaal erkende dag, elk jaar op 2 april, die de lidstaten van de Verenigde Naties aanmoedigt om maatregelen te nemen om mensen over de hele wereld bewust te maken van mensen met autistische spectrumstoornissen, waaronder autisme en het Asperger-syndroom. Henk van der Veer, redacteur/journalist van onze Groot-kranten, was 37 jaar werkzaam in het (speciaal) onderwijs en daar deed hij ervaring op met jonge mensen die leven met een autistische stoornis. Met die ervaring in z’n rugzak ging Henk het gesprek aan met Yme Haarsma (36), die een aantal jaren geleden de diagnose kreeg dat hij behept is met Asperger.

YME HEEFT ASPERGER

“IK BEN EEN STUITERBAL IN EEN TRAPPENHUIS!” De krokussen bloeien uitbundig in Park Heremastate in Joure, de zwarte kraaien krassen in de nog kale voorjaarsbomen als Yme en ik op een tot boomstam omgeturnde bank gaan zitten. Ik vertel Yme eerst kort wie ik ben, wat ik graag van hem wil weten en dat ik begrijp dat hij moeite heeft om mij tijdens het beantwoorden van de vragen aan te kijken. Immers sociale contacten verlopen moeizaam bij mensen met Asperger. Vermijden van oogcontact is er een uiting van. TEKST EN BEELD HENK VAN DER VEER

‘Je hebt ons een lange brief geschreven, waarin je het een en ander over je leven vertelt en dat je het goed vindt dat er aandacht wordt gegeven aan mensen met Asperger. Je schrijft dat je een stuiterbal in een trappenhuis bent. Wat bedoel je daar mee, Yme?’ “Op het moment dat het de bedoeling is dat de bal naar beneden gaat, stuit het maar weer op. Met gemak de andere kant op, via de muren of ergens anders. Om dan op een tussenstukje te blijven liggen. Dat is volgens mij een beetje wat Asperger doet met mij. Een stuiterbal ben ik sowieso, zo ziet mijn leven eruit. Een stuiterbal in een trappenhuis, daar komt het ongeveer wel op neer.” Terwijl ik Yme een compliment geef om die bijna poëtische omschrijving die hij aan Asperger geeft, lacht hij en kijkt naar de grond. Met de punt van z’n schoen begint hij een gat te wroeten in de voorjaarsgrond. Aan het einde van ons gesprek zal een kuil herinneren aan het half uur dat wij op deze plaats hebben gezeten. “Dat ik nu met de punt van mijn schoen bezig ben, terwijl jij mij iets vraagt, had ik vroeger op school ook al. Ik moest altijd iets tekenen en kriebelen, hele schriften vol. ‘Dat moet je niet doen, je moet de kop bij de les houden’, zeiden de leraren dan. Ik vond vervolgens helemaal niks aan school, had mijn gedachten er niet bij. Er waren maar weinig leraren die mij begrepen. De meeste leraren deden niks anders dan zeggen dat ik op moest letten. Dat ik niks opstak terwijl ik aan het tekenen was.”

‘Voor wie is Asperger het lastigst, voor jou of voor jouw omgeving?’ “Ehhh… het is in principe voor mijzelf nooit lastig. In mijn eentje kan ik mijzelf wegstoppen en heb ik met niemand iets nodig. Alleen dan reageert de omgeving met

opmerkingen als: ‘Wat mankeert er aan die vent?’ Of: ‘Hij komt nooit z’n huis uit, gaat het wel goed met hem?’ Ik denk dus dat het voor mijn omgeving, vrienden en familie, moeilijker is dan voor mijzelf. Akkoord, het is voor mij ook wel eens lastig, maar ik kan nu mijn gang gaan. Op school was het voor mij dus wel lastiger als voor anderen. Ik kan wel eens wat koud en kil overkomen.”

“EEN GGZPSYCHOLOGE VERTELDE MIJN OUDERS DAT IK GEWOON LUI WAS. JEETJE, HÉ!”

Ik knik omdat ik met mijn achtergrond als leraar in het voortgezet speciaal onderwijs denk te weten hoe de autistische hazen lopen. Maar of Yme mijn begrijpende geknik ook ziet? Ik noteer de biografische gegevens van Yme.

‘In je brief schrijf je over je herinneringen aan Kolderwolde: ‘Als ik niet te houden was, werd ik in een zelfgemaakt hangmatje gehangen.’ Vertel eens.’ “Ja, dat hebben ze mij verteld en dat werkte heel goed. Zo van ‘krak’ en ik kon geen kant op en het was klaar. Later zag ik op tv een programma over autisme, hoe ze ergens in Amerika met vee omgingen. Als het vee niet wilde zoals de boer, werd de koe klem gezet, zodat het geen kant meer op kon. Het beest kalmeerde, het werkte. Dat zo gek was het achteraf bezien niet dat heit en mem mij op deze manier rustig kregen.”

‘Hoe kijk je terug op je schooljaren?’ “Op de basisschool waren veel jongens die gek waren van voetballen. Daar had ik niks mee. Ik zocht meer contact met jongens die

Eén van de kenmerken van mensen met Asperger is dat ze oogcontact vermijden.

net als ik ook wat alleen ‘omstrúnden’. Ik heb uiteindelijk heel wat clubjes geprobeerd, overal viel ik erbuiten. Ik snapte er niks van, hahaha! Laat maar, het klinkt wat negatief, het is niet anders. Op de mavo in Balk kon ik goed opschieten met conciërge Piet de Jong, daar bewaar ik goede herinneringen aan. Als

“IK HEB HEEL WAT CLUBJES GEPROBEERD, OVERAL VIEL IK ERBUITEN; IK SNAPTE ER NIKS VAN”

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 03 • 2021

Het leven van Yme in een notendop Geboren op 1 juni 1984 in het Sint Antonius Ziekenhuis in Sneek, als oudste zoon van Wicher Haarsma en Gerland Haarsma-Vrolijk. Wél een maand te vroeg geboren (“Ik lag er in een aquarium”). Heeft broertje en zusje. Woont drie jaar in Workum en verhuist dan naar Kolderwolde. Bezoekt de basisschool in Oudega en de mavo in Balk. Volgt daarna een mbo-opleiding, eerst richting multi/grafimedia en daarna nog sociaal-cultureel werk. De opleidingen worden niet afgemaakt. Gaat in kraakpanden wonen, onder andere in Leeuwarden en Groningen. Wordt frontman van een punkband. Werkt een poosje in de staalbouw en weet zo in z’n levensonderhoud te voorzien. Wel zijn er verslavingsproblemen. Komt uiteindelijk bij een psycholoog terecht die na vier maanden de diagnose Asperger vaststelt. Het UWV keurt Yme voor 30% af. Yme zwerft nog een aantal jaren van het ene kraakpand naar het andere. Komt uiteindelijk weer bij z’n ouders in een caravan achter in de tuin terecht. Juist op het moment dat alles op de rails lijkt, wordt Yme opgepakt wegens ‘ontvreemding’ van lood en ijzer. Yme mag nog even kort achter de deuren van het PI in Lelystad zitten, maar komt daarna onder de vleugels van de Wurkjouwer in Haskerhorne terecht. De Wurkjouwer heeft als doel Yme te begeleiden naar uiteindelijk een betaalde baan. Yme woont nu zelfstandig in een huurhuis in Ouwsterhaule. Hij doet inmiddels vrijwilligerswerk bij het Openbaar Vervoer Museum in zijn woonplaats.

ik dan weer eens in de kantine aan het ‘fucken’ was, schelden en zo, dan wist hij mij goed te begeleiden. Ja, die man sleepte mij erdoor. En mevrouw Van der Kooi, ik kreeg de kriebels van dat mens. Toen ik een soort van klassevertegenwoordiger werd, mocht ik van haar notulen schrijven en dat ging goed. Mevrouw Van der Kooi bleek toen wel mee te vallen.”

‘Je was ook actief in een punkband, toch?’ “Ja, beetje herrie maken, wat schreeuwen. Voor mij was het afreageren. In de weekends kon ik best losgaan, veel drinken. Zoveel ik kon. Dat was niet echt de schuld van de punkband. Mijn zoektocht leidde meer naar de punkband. Maar mijn drinkgedrag werd niet beter door

“IK HEB EEN ANDERE MANIER VAN DENKEN, DÁT IS WAT HET IS” de punkband, dat is dan ook wel weer zo. We zaten vaak in ’t Haske, iedereen deed mee. Ik begrijp nog niet dat ze het accepteerden. We waren zestien jaar en hadden het hele Haske voor onszelf. Het was er altijd feest en alles kon. Ik snapte er niks van. Achteraf denk ik wel dat ik best een beetje minder aso had kunnen zijn.”

‘Je kwam tijdens je middelbare schooltijd ook bij een psycholoog. Waarom was dat?’ “Ik vond niks meer aan school, ik moest mij er naar toe slepen. Ik wilde wel spijbelen, maar ik wist niet hoe. Mijn klasgenoten deden dat ook niet. Ik had ook geen voorbeelden. Dus ging ik maar weer naar school, waar ik niets aan vond. Toen kwam ik bij een GGZ-psychologe en die vertelde mijn ouders dat ik gewoon lui was. Jeetje, hé! Ik kon er ook niet goed met mijn ouders over praten wat mij dwars zat. Ik was niet altijd aardig. Later ging ik in kraakpanden wonen en heb ik wel een periode van anderhalf jaar gehad dat we elkaar niet zagen. Doei! Zoek het

maar uit. ‘Net sa aardich’, maar ik heb het niet gedaan om heit en mem zeer te doen. Het gebeurde, drank en drugs. Het werd alleen maar erger. Ik woonde toen al in Groningen. Die periode heeft zo’n tien jaar geduurd.”

‘Je komt op een gegeven moment wéér bij een psycholoog. Die stelt de diagnose dat jij Asperger hebt. Wat deed dat met je?’ “Het hele onderzoek heeft wel vier maanden geduurd. Eerst dacht ik dat het wat overdreven was, maar ik kreeg wel in de gaten wat er met mij loos was. Ik heb een andere manier van denken, dát is wat het is. Mijn minderwaardigheidscomplex is sinds de diagnose aardig opgeknapt. Ik wil graag dingen zelf doen, autonomie. Ik wil mijzelf compleet in leven houden, met bijvoorbeeld een eigen groentetuin.” Het hele gesprek duurt exact 37 minuten. Dan is het genoeg. De koolmezen laten zich horen. Het wordt voorjaar. Ook voor Yme!

ABONNEER JE NU!

Ruim 4 0 bi 25 met j er!

BELEEF 4x TERSCHELLING VOOR MAAR € 22,50 PER JAAR OVERDEKT TRAINEN TIJDENS DE LOCKDOWN?

Ook leuk om als cadeau te geven!

Ja!



Adres

..................................................................................................................................................................................................................................................................

Postcode

Woonplaats Telefoon E-mail

Ons inlineskatecentrum biedt een perfect alternatief aan voor indoorsporten omdat het door de open zijkanten bestempeld is als buitenlocatie. Met een afmeting van ruim 40 bij 25 meter biedt het vele mogelijkheden voor indoorsporten, activiteiten en clinics als voetbal, korfbal, dans, basketbal, boksen, badminton en ga zo maar door.

IK NEEM EEN ABONNEMENT OP TERSCHELLING MAGAZINE!

Naam ............................................................................................................................................................................................................................................................................

Ik geef het jaarabonnement cadeau en stopt automatisch. Het abonnement is bestemd voor:

Naam

Adres

Postcode Woonplaats

Kortom, heb jij als sportaanbieder de behoefte aan een ruimte waar jeugd t/m 17 jaar in groepsverband kan trainen en ben je benieuwd naar de mogelijkheden?

.............................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

Voor een jaarabonnement van 4 nummers betaal ik € 22,50. Ik machtig Terschelling Magazine het abonnementsgeld automatisch van mijn rekening af te schrijven. Bankrekeningnummer: Handtekening:

.....................................................................................................................................................................................

Het abonnement loopt tot wederopzegging, tenzij wij zes weken voor afloop van de abonnementsperiode een schriftelijke opzegging hebben ontvangen. Cadeau-abonnementen stoppen automatisch na 1 jaar.

Neem dan contact op met reserveren@sportstad.nl | 0513-614800

Stuur of email deze bon naar: Ying Media BV t.a.v. Terschelling Magazine, Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek | info@yingmedia.nl

Voor meer informatie of vragen kunt u contact opnemen met: Ying Media BV: info@yingmedia.nl of bel 0515-745005

LIGPLAATS

In de meest modern aan het Sneekermee

Van groot (15 meter) tot klein (6 meter) Vanaf € 13.475,-

Interesse? Neem dan contact met ons op via 06 15 23 84 17 of mail ons op ligplaatsen@sneekermeer.nl. Of kijk op:

aansneekermeer.nl

Zit jij als sportaanbieder met de handen in het haar omdat er nu niet getraind mag worden op binnenlocaties? Sportstad Heerenveen beschikt over een geschikte locatie voor het organiseren van jeugdtrainingen t/m 17 jaar op een overdekte buitenlocatie.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO'S LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

BRANDED CONTENT

deFryskeMarren FIER VERMOGENSBEHEER HEEFT AANDACHT VOOR IEDERE KLANT

“Wij kunnen heel snel schakelen” Het is één van die heerlijke winterdagen in de tweede week van februari als we een voet over de drempel zetten bij het bedrijf Fier Vermogensbeheer aan de Hegedyk 1 in Sneek. Onder het genot van een kop koffie en een lekkere brownie zijn we aangeschoven - op anderhalve meter afstand - in het kantoor van de drie mannen. Wie zijn de mannen van Fier, die sinds januari van dit jaar een eigen beleggingsonderneming in Sneek runnen? Die vraag willen Thijs van Keimpema, Johan IJsbrandij en Bram Bakker best beantwoorden. Maar allereerst: waar staat Fier Vermogensbeheer voor? Thijs van Keimpema trapt af. “Fier staat voor trots en voor het vertrouwen dat klanten ons geven om hun vermogen te mogen beheren. Wij hebben aandacht voor de klant en luisteren goed naar wat de klant wil, dat vinden we het allerbelangrijkste. Samen met de klant bouwen wij een solide portefeuille, daar komt het in de praktijk wel op neer”, weet Thijs Compagnon Bram Bakker knikt instemmend. “Wij zijn laagdrempelig en voelen ons verantwoordelijk; we beleggen met het geld van onze klanten. Dat realiseer ik mij elke dag. Klanten zijn geen nummers; we hebben geen keuzemenu’s. Mensen kunnen hier naar binnen lopen wanneer ze dat willen. Dat is het grote verschil tussen de banken en ons.” Johan IJsbrandij weet waar het gedachtengoed van zijn twee collega’s vandaan komt. “Binnen de organisatie van onze vorige werkgever waren die keuzes niet meer waar te maken. Nu wij eigen baas zijn kunnen we dat motto weer hanteren. Dichtbij en betrokken.”

Korte geschiedenis Die ‘vorige werkgever’ is de Rabobank. Alle drie mannen hebben een achtergrond bij de Rabobank en beleggen zit eigenlijk wel in hun DNA. Johan en Bram kennen elkaar al vanaf 2007 toen ze bij de Rabobank in Sneek

Bram Bakker, Johan IJsbrandij en Thijs van Keimpema (vlnr.): “Wij denken dat wij als speedboot in de beleggingsmarkt kunnen fungeren”

werkten. Toen de beleggingsafdeling van de Rabobank opereerde vanuit Team Fryslân, nu twee jaar geleden, kregen de beide Snekers contact met Thijs. Juist in deze coronatijd toont het drietal lef om te starten met een eigen onderneming. Op 16 december 2020 werd Fier Vermogensbeheer ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en in januari 2021 konden zij los in een modern kantoorpand aan de Hegedyk.

Waarin onderscheiden jullie je van andere vermogensbeheerders? “Ik denk dat wij min of meer als speedboot in de beleggingsmarkt kunnen fungeren”, vertolkt IJsbrandij de strategie van Fier Vermogensbeheer. “De meeste vermogensbeheerders zijn vaak logge olietankers. Voordat die een bepaalde richting op gaan, duurt het vaak een eeuwigheid. Wij kunnen heel snel

schakelen, als wij kansen zien kunnen we daar rap op inhaken.”

gaat nog steeds door. Beleggen in gaming aandelen is bij ons dan ook een thema.

Bram Bakker vult aan. “Toen ik startte op de beleggingsafdeling bediende ik klanten vanaf 80.000 euro. Dat werd twee ton, drie ton. En nu is het vanaf vijf ton. De vijver werd steeds kleiner, terwijl ik een vermogen van 100.000 euro veel geld vind. Er is geen grootbank meer waar je een eigen beleggingsadviseur krijgt onder de vijf ton. Met andere woorden: óf mensen moeten het online door een computer laten doen, óf ze moeten zelf gaan beleggen. Samen met een beleggingsspecialist is bijna nergens meer mogelijk. Wij bieden dat wel aan; daar onderscheiden wij ons in.”

Johan IJsbrandij: “Wij spelen in op een trend. Als je ziet welke boost gaming in coronatijd heeft, dan is dat gigantisch.” IJsbrandij is van de drie het meest thuis in deze vorm van beleggen. “De gamingmarkt in China is al vele malen groter dan in Amerika en Europa. Wij haken in op die omzetboot. Overigens maar weer een heel klein stukje in de technologie. Juist dat stukje pakken wij er tussenuit, omdat wij denken dat er een specifiekere groei in ligt. Dat is gaming, maar we zitten ook in cyber security, het beveiligen van computers, en zorgen dat het internetbankieren veilig is. Het zijn typisch van die thema’s waar wij van Fier Vermogensbeheer op inhaken.”

Beleggen in videogames en e-sports Gaming is anno nu een miljardenbusiness geworden, volgens het drietal, en de groei

Meer weten? Zie ook op de website: www.fiervermogensbeheer.nl

Johan IJsbrandij (48)

Bram Bakker (48)

Thijs van Keimpema (48)

Johan is een rasechte Sneker, geboren en getogen. Als heao-student was hij een jaar in Amerika waar het beleggingsvirus hem te pakken kreeg. Een bezoek aan de Future Beurs van Chicago was voldoende. Toen Johan die hectiek zag, handelaren schreeuwend in fel gekleurde jasjes, dacht hij: “In die wereld wil ik werken.” Johan werkte vanaf 1996 in de beleggingssector, eerst bij de Friesland Bank om kort voor de overname naar de Rabobank in Sneek te verkassen. Johan zijn beleggingsmotto: tijd is je vriend, impulsiviteit de vijand.

Bram is geboren in Groningen, maar getogen in Scharnegoutum en Sneek. Woont nu met vriendin Monique en tweelingdochters in Wommels. Ging na de middelbare school bij de Koninklijke Marine, werkte vervolgens onder andere als bedrijfsleider bij schoenenzaak Ziengs. Later Rabobank-kantoordirecteur in Wommels. In de avonduren zijn heao-diploma behaald en sinds 2007 gecertificeerd beleggingsspecialist. Bram z’n beleggingsmotto: beleggen doe je goed gespreid en voor de lange termijn, speculeren op de korte termijn geeft vaak financiële pijn.

Thijs is geboren en getogen in Gytstjerk, vader van drie dochters. Voetbalt in z’n vrije tijd nog altijd. Tot december werkzaam geweest als gecertificeerd beleggingsspecialist bij de Rabobank. Deed een hboopleiding management, economie en recht. Ziet beleggen niet alleen als werk, maar ook nog altijd als zijn hobby. Beleggingsmotto: je winsten laten lopen en de verliezen moet je beperken.

deFryskeMarren

20:53 deFryskeMarren

Klik! Dit prachtige plaatje in Sloten is nog net voor de avondklok vastgelegd. Fotograaf: Martine Samplonius martinesamploniusfotografie

Molen De Kaai is een achtkante stellingmolen, met een vlucht van 18.10 meter. Het is een bovenkruier wat inhoudt dat men de kap van de molen kan draaien zodat de wieken op de wind kunnen worden gezet. De molen staat op een bastion van de stadswal.

NUMMER 03 • 2021

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Prachtige plaatjes van, voor en door de regio delen wij graag in ons maandblad! Heb jij een mooi kiekje geschoten in de regio GrootdeFryskeMarren? Deel ‘m met ons via info@yingmedia.nl. Wie weet zie je jouw foto terug in ons blad!

Do? rt Mei he foar de klant

Wurdst do ús nije kollega? Hoekstra siket

topsjauffeurs / loadsmeiwurkers Foar 3 dagen of mear per wike. Liket it dy wat ta? www.hoekstrasneek.nl/vacatures

h o e k s t r a s n e e k . n l

In verband met COVID-19/Coronavirus Zoals het kabinet bekend heeft gemaakt zijn de verscherpte maatregelen van kracht. Op de achtergrond blijven wij uiteraard druk bezig. Telefonisch, per mail en WhatsApp blijven we daarom gewoon bereikbaar en zullen wij in overleg kijken wat de mogelijkheden zijn.

Duimstraat 36 • Echtenerbrug • 0514 541 006 • melchers-dejong.nl MEUBELS • VLOEREN & RAMEN • ZONWERING • SLAAPKAMERS • BOOT- & HERSTOFFERING

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

ADVERTORIAL

deFryskeMarren HENK OOSTERLOO: VIJF JAAR H4O MAKELAARDIJ

“MAKELEN: MENSEN BEGELEIDEN IN EEN BIJZONDER TRAJECT” Vijf jaar geleden startte Henk Oosterloo zijn eigen makelaarskantoor in Joure. H4O Makelaardij. De bedrijfsnaam is een creatieve twist van: de H van Henk en de vier O’s uit zijn achternaam. Het cijfer vier staat ook symbool voor zijn kernwaarden: persoonlijk, ontzorgen, no-nonsense en de tevredenheidscourtage. Maar nu eerst even terug: hoe is het eerste lustrum als zelfstandige verlopen? Hoog tijd om Henk daar eens naar te vragen.

WOONWENSEN EN CORONA Merk je ook veranderingen op de markt door corona? “Jazeker. Je ziet dat het thuiswerken een enorme vlucht heeft genomen. Dat vertaalt zich ook in de woonwensen. Mensen willen werkplekken in huis. En een tuin, om na het werk lekker te ontspannen. Daarnaast merk je de trek van de stad naar het platteland. Door het thuiswerken is de woon-werkafstand minder belangrijk geworden. Dat brengt westerlingen naar de regio’s. Ook in Friesland merken we dat al. En dat verklaart ook mede de prijsstijgingen hier in Joure.” Daarnaast is levensloopbestendig wonen momenteel erg in opkomst. Mensen willen zo lang mogelijk thuis wonen. “Er zijn maar weinig woningen waar je beneden kunt slapen. Wat dat betreft doen mensen die spelen met de gedachten aan een verbouwing, er goed aan om faciliteiten voor gelijkvloers wonen mee te nemen in hun plannen”, tipt Henk.

Laten we bij het begin beginnen: wie is Henk Oosterloo? Henk is een echte Jouster. Hij is er opgegroeid en woont er met zijn gezin nog steeds met veel plezier. Met een opleiding in werktuigbouwkunde begint zijn carrière in de techniek. Maar al snel komt de factor mens, oftewel het klantcontact, erbij. Zo was Henk onder meer bedrijfsleider bij een landelijke detailhandelsketen en aftersalesmanager bij een exclusief automerk.

MEER DAN EEN STAPEL STENEN Maar fijn wonen is veel meer dan een stapel stenen. Henk: “Ik gun mensen niet alleen een fijn huis, maar ook een prettige wijk, een mooie groene woonomgeving en het gevoel van ‘thuiskomen’. Wat dat betreft hebben we het hier in Friesland denk ik goed voor elkaar. Er is voldoende natuur, veel vriendelijke mensen - die oog hebben voor elkaar - en we houden van een nuchtere, no-nonsense mentaliteit. Dat maakt Friesland voor mij een mooie plek om te wonen.”

EEN ECHTE JOUSTER

OMGAAN MET MENSEN

TIJD VOOR EEN SWITCH Rond het millennium is het tijd voor een switch. Henk: “Ik ben toen met de makelaardij-opleiding begonnen. Huizen trokken me altijd al, net als bij auto’s spelen emoties een grote rol. Een huis is een eerste levensbehoefte. Ook is de verkoop van een huis vaak een intensief traject waarbij je echt meegetrokken wordt in het proces van de klant. Dat ligt me wel.” Al bij zijn eerste stageplek is het raak en krijgt hij een baan. Van daaruit werkt hij zo’n vijftien jaar bij diverse makelaarskantoren in Friesland. In 2016 trekt hij de stoute schoenen aan en begint voor zichzelf in Joure. Een goede stap.

TEVREDENHEIDSCOURTAGE “In het begin was het best lastig. De mensen kenden mij hier nog niet zo goed als makelaar, dus ik moest me eerst bewijzen. Via een aantal bekenden kreeg ik al snel mijn eerste opdrachten en

van daaruit werk je verder. Het hielp ook dat ik met de tevredenheidscourtage werk. Daarbij geef ik de klant, binnen een bepaalde bandbreedte, de keus wat ze mij achteraf willen betalen. Daarmee stel ik me kwetsbaar op en geef ik aan: ‘als jij niet tevreden bent, dan merk ik dat in mijn portemonnee.’ Dat gaf vertrouwen en werkt voor beide kanten heel plezierig. Ik blijf er daarom mee werken. Overigens reken ik ook geen kosten voor fotografie en het aanmelden van de woning. Ben je niet tevreden? Dan kun je je opdracht zonder kosten bij mij intrekken. Gelukkig is dat nog nooit gebeurd”, zegt Henk glimlachend. Dat de aanpak werkt is duidelijk. Op Funda krijgt Henk van opdrachtgevers een 9,5!

Wie jarig is trakteert! Omdat H4O Makelaardij vijf jaar bestaat, bedacht Henk een leuke actie. Alle mensen die voor 1 augustus 2021 hun huis bij Henk in verkoop geven, maken kans op een super-de-luxe jacuzzi van Wellness & Outdoorliving ter waarde van € 4.500,-. Deze actie is ook geldig voor alle klanten die de afgelopen vijf jaar hun woning via Henk hebben verkocht. Oud-opdrachtgevers die mee willen doen aan deze actie kunnen hun mailtje sturen naar info@h4omakelaardij.nl. Op 2 augustus a.s. wordt de prijswinnaar bekendgemaakt.

DE KOMENDE VIJF JAAR Hoe zie jij de komende vijf jaar? “Ik ben tot nu toe heel tevreden en denk dat ik dan nog steeds mijn werk met veel enthousiasme uitoefen. Ik werk bewust alleen, zonder personeel. Bij mij hoef je niet aan drie mensen hetzelfde verhaal te vertellen, ik kan daardoor snel schakelen. Als eenpitter kan ik blijven doen wat ik het leukste vind: omgaan met mensen en ze nauwgezet en persoonlijk begeleiden in een bijzonder mooi traject.”

20 cm diameter

46 cm

llatie

Prijs incl. insta

0 2 , 8 € 99

Voorkomt kalkaanslag en filtert je drinkwater Zamarra Kok Kalkaanslag is een grote ergernis; het maakt de toiletpot bruin, douchetegels dof en is slecht voor apparaten. Daarom heb ik een Big Green kalkpreventie apparaat met koolstoffilter laten installeren. Zacht water (en dus koffie en thee) smaakt beter en de waterkoker blijft schoon. Ik kan met een kwart minder (vaat)wasmiddel toe en hoef geen speciale sanitairreiniger meer te gebruiken. Vooral het gebrek aan kalkaanslag in de badkamer scheelt erg veel poetswerk. Helaas moet ik de douche nog wel nadrogen, omdat anders opgedroogde waterdruppels met magnesiumresidu zichtbaar blijven. Telegraaf, 4 juli 2020

ALLE VOORDELEN OP EEN RIJTJE BIG GREEN

WATER ONTHARDER

Voorkomt kalkaanslag Verwijdert bestaande kalk Verbetert geur, kleur en smaak Filtert op chemicaliën Ongefilterd kraanwater

Gefilterd met de Big Green

Behoudt calcium en magnesium Verspilt geen water Werkt zonder zout Gebruikt geen stroom Geen afvoer nodig

Nel Zeer tevreden met de Big green. We hadden een ontharder met zout maar vanwege het zout in je drinkwater waren we daar niet blij mee. Omdat we een natrium arm dieet volgen werd ons geadviseerd om de ontharder weg te doen. Na installatie van de big green merken we meteen verschil aan ons drinkwater, de smaak is veel lekkerder. De kalkaanslag komt niet meer terug. Het werkt geweldig. Edam, 4 januari 2021

Jaap Jurjen en Froukje Veenstra Wij zijn nu vier weken in het bezit van de BigGreen. Wij zijn super tevreden. Alles is schoner (koffiezetapparaat, was-en afwasmachine, douchecabine etc.) en zachter. En het water smaakt inderdaad lekkerder. Inmiddels onze lieve buren ook hiervan in kennis gesteld, en ook zij zijn nu bezitters geworden van de BigGreen. Zegt het voort, zegt het voort. Sumar, 26 januari 2020

Onderhoudsvrij Milieuvriendelijk Duurzaam

Filter geplaatst in kruipruimte

Filter geplaatst in meterkast

Verwijdert sediment, zware metalen en chemicaliën

De Big Green wordt geleverd en geïnstalleerd door een van onze ervaren installateurs. Zo bent u ervan verzekerd dat alles perfect werkt, heeft u voortaan geen last meer van kalkaanslag en

Actie:

kunt genieten van zuiver drinkwater.

1-ste vervangfilter volgend jaar

GRATIS!

www.big-green.nl • Informatie 0299-321188

Digitalisering

in de zorg

Antonius

Tjongerschans

DA-RE

Zorg dichtbij huis

Meedenkconsult met de huisarts mogelijk

Software ontwikkelen voor de zorg

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

Digitalisering in de zorg

Het beste uit twee werelden Om ook in de toekomst goede en betaalbare zorg te kunnen leveren, vaart de Antonius Zorggroep sinds 2019 een nieuwe koers. Op weg naar 2022 combineren we het beste uit twee werelden: in het ziekenhuis als het moet, thuis als het kan. Dit doen we met een totaal zorgaanbod, afgestemd op de wensen en mogelijkheden van onze patiënten.

Samenwerking Om deze ambitie te kunnen realiseren, zet de Antonius Zorggroep hoog in op samenwerking, zowel in- als extern. Zo gaan Thuiszorg Zuidwest Friesland en het Antonius Ziekenhuis hun krachten

houden. Op die manier

nog meer bundelen. We voegen het beste van twee

zijn patiënten en cliënten

werelden samen. Hoe? Door álle patiëntpaden

in hun vertrouwde

onder de loep te nemen en vast te stellen hoe

thuisomgeving verzekerd van de beste zorg en

we de zorg zo dicht mogelijk bij huis kunnen

behouden ze de regie over eigen gezondheid. Ze

organiseren. Wij hebben namelijk het rotsvaste

krijgen namelijk inzicht in hun eigen gezondheid

vertrouwen dat de patiënt thuis beter herstelt.

en dat geeft autonomie en vrijheid.

Noordoostpolder en Urk. Door inzet van slimme meetapparatuur die de gezondheidstoestand van

Dit doen we in samenspraak met onze patiënten én in samenwerking met huisartsen en andere

Primeur

COVID-19 patiënten vanuit huis 24/7 registreert,

zorgpartners uit de regio.

Een andere nieuwe ontwikkeling is thuismonitoring

worden zij op afstand in de gaten gehouden en

van COVID-19 patiënten, zodat zij eerder vanuit

begeleid in hun herstel. Hiermee hebben we een

Voortdurend verbeteren

het ziekenhuis naar huis kunnen om daar verder

landelijke primeur. Voor al onze digitale initiatieven

Omdat zorg mensenwerk is, creëren we een

te herstellen. Dit gebeurt onder toeziend oog van

geldt dat het gebruik ervan altijd maatwerk is.

werkomgeving waar onze zorgprofessionals kunnen

huisartsen uit de regio Zuidwest-Friesland, de

Onze zorgverleners, patiënten en cliënten bepalen

groeien en presteren. Het draait om voortdurend

samen of en wanneer online zorg meerwaarde biedt.

verbeteren. Haal het beste uit jezelf én uit elkaar,

Bovendien is deelname geheel vrijwillig; ook zonder

luidt ons devies. Concreet betekent dit dat we

beeldbellen en thuismonitoring zijn patiënten en

extra investeren in de ontwikkeling, training en

cliënten bij ons in vertrouwde handen.

scholing van onze medewerkers. Hierbij staan vier kernwaarden centraal: toegewijd, toegankelijk,

Samen sterk

samen sterk en vakmanschap. Als zorggroep willen

Om de kwaliteit en continuïteit van onze zorg te

we onze medewerkers graag ondersteunen om deze

borgen, werken we ook nauw samen met andere

kernwaarden te ontwikkelen. Zo investeren we

zorgaanbieders in de regio. Van thuiszorg- en

komend jaar onder meer in de digitale vaardigheden

ouderenzorgorganisaties tot welzijnsinstellingen

van al onze medewerkers.

en revalidatiecentra. Goede, toegankelijke en betaalbare zorg dichtbij huis, daar maken we ons

Innovatie

samen sterk voor!

Een ander speerpunt is innovatie. Tijdens de eerste en tweede coronagolf kwam de reguliere zorg in

Sandra Timmermans,

Nederland behoorlijk onder druk te staan. Om

Lid Raad van Bestuur van de Antonius Zorggroep

beter voorbereid te zijn op een eventuele derde golf, investeren we volop in digitale zorg. Door digitaal de vinger aan de pols te houden, kunnen we de continuïteit én kwaliteit van onze zorg waarborgen. Zo hebben we de app BeterDichtbij geïntroduceerd,

Op pagina 4 in deze bijlage gaan we verder in op onze digitale zorgoplossingen.

waarmee onze zorgverleners op afstand contact houden met hun patiënten. Andere initiatieven zijn beeldbellen en telemonitoring, waarbij we de gezondheid van patiënten thuis in de gaten kunnen

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

Digitalisering in de zorg

TEKST: MARIJE NUTMA // BEELD: DA-RE

David de Jong en Reinier Hakvoort van DA-RE health innovation

Software ontwikkelen voor de zorg David de Jong en Reinier Hakvoort hebben elkaar leren kennen op de afdeling ‘Human Technology’ van zorginstelling Patyna. Patyna biedt zorg aan ouderen in Friesland, met als werkgebied onder andere De Fryske Marren en SúdwestFryslân. De afdeling Human Technology onderzoekt hoe de zorg bij Patyna door middel van technologie verbeterd kan worden. Reinier Hakvoort werkt er als informatiemanager en David de Jong als projectleider innovatie. Vanuit hun gezamenlijke interesse in ‘health innovation’, oftewel het verbinden van de digitale wereld met de wereld van de zorg, zijn ze halverwege 2020 hun bedrijf ‘DA-RE’ gestart. “DA-RE staat voor DAvid en REinier,

‘virtual reality’. De zorgmedewerker

maar ook voor lef om te doen, om

krijgt een afsluitende bril op en

fouten te durven maken en om te

doorloopt een film waarbij hij of zij

experimenteren, want dat is nodig

steeds zélf het verloop van die film

om te kunnen innoveren”, legt Reinier

bepaalt. Een voorbeeld is een COVID-19

Hakvoort uit. “Er wordt in zorgland veel

training. Met de bril op is het alsof je in

vergaderd en nagedacht. Wij willen

een verpleeghuis bent en de patiënten

gewoon beginnen. Minder denken en

en het personeel tegen je praten.

meer doen. We brengen heel snel in kaart wat er nodig is, en we kijken hoe

“Het is net als in een computerspel”,

we dat op kunnen lossen.”

beschrijft David. “In het verpleeghuis zijn besmettingen vastgesteld. Hoe ga

Gezamenlijke missie

je hiermee om zodat het virus zich niet

Reinier Hakvoort (36) en David de Jong

verder verspreidt? Welke keuzes maak

(30) komen beiden uit de zorg en weten

je? Neem je verkeerde beslissingen,

hoe het is om de handen uit de mouwen

dan is het hele verpleeghuis besmet

te steken. Reinier startte zijn carrière als

en is het ‘game over’.” David legt uit,

ziekenverzorger. Hij werkte voor defensie

dat met deze manier van leren het

als militair verpleegkundige en kreeg

gat tussen theorie en praktijk gedicht

in het leger al snel een leidinggevende

wordt. En dat uit onderzoek blijkt, dat

functie. David begon als maatschappelijk

de opgedane kennis beter onthouden

werker. Zowel Reinier als David volgden

wordt dan via reguliere scholing. “Door

hun ambities en leerden dóór. Reinier

zo ondergedompeld te worden in de

maakte zijn droom waar en deed

ervaring, leer je op een veilige manier

verschillende managementopleidingen.

COVID training voor zorgpersoneel Patyna

David volgde masters op het gebied

wat je kunt doen in stressvolle situaties.”

van ‘health innovation’, de toepassing

Virtuele collega

beademings-apparaat werkt, dan kun

Waarde toevoegen aan de zorg

van technologie in de zorg, en ‘serious

David geeft als

je de QR-code op het apparaat scannen

DA-RE maakt niet alleen vernieuwende

gaming’, het gebruik van spelvormen

voorbeeld de app ‘ARNA’

met de app op je telefoon. Vervolgens

producten; de bedrijfsvoering is ook

voor serieuze doeleinden. Ze hebben

die is ontwikkeld voor

verschijnt in de app, die interactief is,

vernieuwend en helemaal van deze

nu een gezamenlijke missie: software

hulpverleners in de

uitleg over het apparaat. Zo heb je alle

tijd. Ook daarin tonen David de Jong

ontwikkelen voor mensen in de zorg.

ouderenzorg. De app

informatie op één plek. Dat is handig

en Reinier Hakvoort veel lef. Ze doen

Steeds vanuit de vraag: ‘Hoe kunnen

geeft informatie over 200 verschillende

als je met steeds minder mensen meer

alles online en ze zijn gericht op

we het werk voor de mensen op de

technische hulpmiddelen, en helpt

werk moet doen, zoals nu tijdens de

samenwerking en op duurzaamheid.

werkvloer beter

zorgverleners uit de brand als ze

pandemie.”

“We zijn een online netwerkorganisatie

maken?’

even niet weten hoe ze

Reinier Hakvoort (links) en David de Jong.

en brengen zorgorganisaties bij elkaar Reinier licht toe hoe de ontwikkeling van

die op zoek zijn naar dezelfde soort

beste kunnen

deze app in zijn werk ging. “We hebben

innovatieve oplossingen”, verduidelijkt

gebruiken.

aan zorgmedewerkers van verschillende

Reinier. Ook werken ze met circulaire

“ARNA is als

organisaties in de ouderenzorg

businessmodellen, waarmee winst weer

het ware je

gevraagd hoe hun dag eruit ziet, waar

terug geïnvesteerd wordt in de zorg.

ze tegenaan lopen, en hoe ze het graag

En ze coachen jong talent. “We denken

anders zouden willen. En vervolgens

niet in opleiding”, verklaart David. “We

een hulpmiddel het

virtuele collega”, legt David uit.

hebben we hun ideeën gekoppeld

trekken mensen met talent aan.” Reinier

wilt weten

aan de nieuwe technologie. Het is een

vult aan: “Wij zijn beiden begonnen

hoe een

ontwerp geworden, dat past bij wat de

op het mbo en werken nu allebei op

zorgmedewerkers nodig hebben.”

academisch niveau. Je hebt mensen

“Stel dat je

nodig die je talent zien, en dat willen we

COVID-19 training

anderen ook meegeven.”

Want het is belangrijk dat de

Dit is een bijlage van

technologie aansluit bij de mensen

Wat hun toekomstplannen zijn? Een

die het gaan gebruiken, benadrukken

bibliotheek ontwikkelen voor virtual

beiden. David en Reinier denken bij de

reality-trainingen voor de zorg, waar

ontwikkeling van de software nét een

zorginstellingen een abonnement

stapje verder. Zo hebben ze bijvoorbeeld

op kunnen nemen, om maar iets te

interactieve trainingen ontwikkeld

noemen. “Waarde toevoegen aan de zorg,

waarbij mensen leren door middel van

daar doen we het voor.”

deFryskeMarren

Digitalisering in de zorg

“Door zorg dichtbij huis voel je je weer mens in plaats van patiënt” Hoe zou het zijn als je niet voor alle zorg naar het ziekenhuis hoeft, maar dichtbij huis kwalitatieve zorg kunt ontvangen? Een goed idee, vindt de Antonius Zorggroep. Met digitale oplossingen als thuismonitoring, contact met zorgverleners via een app en beeldbellen krijgen patiënten de juiste zorg op de juiste plek. Begin 2019 zette de Antonius Zorggroep het programma ‘Antonius Thuis’ op. In dit programma onderzoekt de Zorggroep samen met de eigen patiënten hoe zorg nóg beter en efficiënter kan. De insteek? De juiste zorg op de juiste plek. Als het moet in het ziekenhuis, en als het kan thuis. “Alle zorg waarvan wij geloven dat je die beter thuis kunt ontvangen, organiseren we zo dicht mogelijk bij huis”, vertelt Els Reeuwijk, programmamanager van Antonius Thuis. “Het vermindert de werkdruk in het ziekenhuis, maar we merken vooral dat onze patiënten zorg dichtbij erg prettig vinden. Voor een bezoek aan de polikliniek zijn velen soms wel een dagdeel kwijt. Terwijl veel zorg ook heel goed door thuiszorgmedewerkers, de eigen huisarts of zelfs digitaal verleend kan worden.”

“Met digitale zorgoplossingen krijgen patiënten meer regie over hun leven”

Els Reeuwijk

Thuismonitoring Met name in dat laatste – digitalisering van de zorg – is de Antonius Zorggroep innovatief. De Zorggroep gebruikt steeds meer nieuwe technologieën die zorg dichtbij makkelijker maken. “Een voorbeeld daarvan is thuismonitoring”, vertelt Els. “Op dit moment maken zo’n 45 tot 50 COPD-patiënten in Zuidwest-Friesland, de Noordoostpolder en Urk daarvan gebruik. Thuismonitoring houdt in dat we de patiënt op afstand in de gaten houden. Een bluetooth apparaatje meet thuis de vitale waarden – bloeddruk, zuurstofgehalte en gewicht – en stuurt die real time door naar het ziekenhuis. Wijken de waarden af, dan bieden we snel hulp.”

Thuismonitoring voor stabiele Covid-19 patiënten

Noord. Zij houden de waarden 24/7 in

Als eerste Nederlandse ziekenhuis zet

contact tussen deze verpleegkundigen en

de Antonius Zorggroep thuismonitoring

de patiënt. Als de metingen afwijken, krijgt

voor Covid-19 patiënten in, met een

de huisarts bericht. Die bepaalt dan welke

zogenoemde ‘slimme’ pleister van Philips.

aanvullende zorg of behandeling nodig is.”

de gaten. Ook is er dagelijks telefonisch

Een primeur dus. “Het gaat om patiënten die stabiel genoeg zijn om thuis aan te

Enthousiaste samenwerking

sterken, maar die nog wel afhankelijk

“Thuismonitoring van Covid-19 patiënten

zijn van zuurstof”, vertelt Minet van

is het resultaat van enthousiaste

Autonomie en vrijheid

autonomie en vrijheid. Als chronisch zieke

Dijk, projectmanager bij Antonius Thuis.

samenwerking”, vertelt Minet. “Zo’n

“Thuismonitoring is een verademing voor

patiënten moeten ze normaal gesproken

“Herstel gaat thuis meestal beter dan in

digitale voorziening opzetten kost

de patiënt”, aldus Els. “We horen van de

vaak naar het ziekenhuis. Dat hoeft nu

het ziekenhuis. Deze patiënten vinden

normaal wel drie maanden. Dit hebben

gebruikers dat ze hiermee de regie over

niet meer. Ze kunnen dus de gewone

het vaak ook veel fijner om in hun

we in twee, drie weken voor elkaar

hun leven terugkrijgen. Ze hebben inzicht

dagelijkse dingen doen. Daardoor voelen

vertrouwde omgeving te zijn. Maar dan

gekregen, met veel verschillende partijen.

in hun eigen gezondheid en dat geeft

ze zich weer mens in plaats van patiënt.”

wel met de juiste zorg.” En dat kan nu.

Van longartsen en verpleegkundigen tot

Patiënten die naar huis kunnen en willen,

kwaliteitszorg- en ICT-medewerkers. Plus

krijgen een zuurstoftankje mee en de

alle huisartsen in de regio. Iedereen zag

slimme pleister opgeplakt.

het belang ervan en zette zich enorm in.

“Ik heb nu dagelijks inzicht in mijn waarden” JAN VAN DIJK (81), COPD-PATIËNT

Het gewone werk bleef soms even liggen Minet: “De sensor op deze pleister

om dit project voorrang te geven.”

“Thuismonitoring? Ik vond het gelijk een prachtidee. Ik heb dan ook geen

meet de ademhalingsfrequentie en

seconde getwijfeld of ik mee zou doen. Ik wil er alles aan doen om mijn

hartslag. Ook krijgen de patiënten een

Wat zijn de verwachtingen? Minet: “Met

aandoening COPD draaglijker te maken en met thuismonitoring kan ik misschien

bluetooth zuurstofsaturatiemeter mee,

thuismonitoring kunnen wekelijks drie

ook bijdragen aan toekomstig onderzoek naar de ziekte. Het fijne vind ik dat ik

die het zuurstofgehalte in het bloed

tot vier patiënten vervroegd naar huis

dagelijks inzicht krijg in mijn vitale waarden. Dat helpt me accepteren dat de ene

meet. De waarden worden automatisch

en met een veilig gevoel thuis verder

dag de andere niet is. Erg prettig. Ik vind thuismonitoring een aanrader.”

verzonden naar verpleegkundigen van

aansterken. Hoe fijn is dat?”

telemonitoringcentrum Zorgcentrale

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

Digitalisering in de zorg

Beeldbellen in de Thuiszorg Een derde online zorg-‘tool’ waar binnen de Antonius Zorggroep gebruik van wordt gemaakt is Beeldbellen in de Thuiszorg. Het idee is simpel: thuiszorgcliënten ontvangen een tablet, waarmee ze kunnen beeldbellen met thuiszorgmedewerkers en de eigen familie. “36 medewerkers van Thuiszorg Zuidwest Friesland, onze thuiszorgorganisatie, zijn ervoor getraind”, geeft Els aan. “Inmiddels maken zo’n dertig thuiszorgcliënten gebruik van beeldbellen. Beeldbellen

“Door beeldbellen heb ik een zorg minder” JANNIE BRANDSMA, MANTELZORGER

vervangt de vaste zorgmomenten niet, maar

“Mijn vader is 87. Toen ons als familie

vormt een aanvullend contactmoment.

werd gevraagd of we mee wilden doen

Een wijkverpleegkundige kan op route

met beeldbellen, dacht ik: ‘Is dat wel iets

bijvoorbeeld even tussendoor beeldbellen met

voor hem? Hij heeft niets met computers.’

een cliënt om te kijken hoe het gaat of om de

Maar beeldbellen is heel makkelijk: het

cliënt te coachen bij het medicijngebruik.”

werkt met één druk op de knop. Na wat oefenen kon mijn vader prima overweg

Persoonlijk contact

met ‘dat ding’, zoals hij de tablet noemt.

“Eenzaamheid onder ouderen neemt

Hij wordt wat vergeetachtig – soms

toe. Bij beeldbellen zie je elkaar en dat

vergeet hij de warme maaltijd. Janke, zijn

persoonlijke contact is bij veel senioren

vaste thuiszorgmedewerker, beeldbelt

welkom. Daarnaast ontlast het beeldbellen

vaak tussen de middag even met hem.

de mantelzorgers”, gaat Els verder. “Het

Ze checkt hoe het gaat en herinnert hem

is een fijne gedachte als je weet dat de

aan de maaltijd. ‘Heeft u al gegeten?’,

wijkverpleegkundige regelmatig contact heeft

vraagt ze dan. Zo’n extra zorgmoment

met je vader of moeder. We nodigen dan

tussendoor is heel fijn voor mijn vader. En

ook iedere thuiszorgcliënt uit om gebruik te

voor mij is het een zorg minder.”

maken van beeldbellen!”

BeterDichtbij Een andere digitale voorziening is de app ‘BeterDichtbij’, gratis voor alle patiënten van het Antonius Ziekenhuis. Met deze app kun je via je mobiele telefoon, tablet of computer heel laagdrempelig een berichtje sturen naar je verpleegkundige, arts of andere zorgverlener binnen het Antonius Ziekenhuis.

“Patiënten kunnen laagdrempelig hun vragen stellen” SUSAN SPRIETSMA, VERPLEEGKUNDIG CONSULENT OP DE POLI CARDIOLOGIE VAN HET ANTONIUS ZIEKENHUIS “Via BeterDichtbij heb ik contact met patiënten die zijn

Ook videobellen is mogelijk. “Bij BeterDichtbij gaat het om korte vragen zonder spoed”, legt

aangemeld bij de hartfalenpoli of hartrevalidatie. Een

Els Reeuwijk uit. “Bijvoorbeeld als je iets wilt weten over een eerder gesprek met je arts of over

hartprobleem zorgt vaak voor vragen en onzekerheden. Wij

medicatie. Je kunt appen wanneer het je maar uitkomt en je krijgt vlot en betrouwbaar antwoord.

begeleiden mensen hierbij. Mijn collega-consulenten en ik checken tweemaal per dag berichten die via de BeterDichtbij-

Het voordeel is dat je de antwoorden op

app binnenkomen. Patiënten kunnen laagdrempelig hun

je gemak nog eens kunt nalezen. En niet

vragen stellen. De berichtjes variëren van vragen over het

onbelangrijk: je privacy is gewaarborgd.”

hartrevalidatieprogramma tot vragen over een steunkous of medicatie. Ook kunnen de patiënten hun metingen doorgeven. We streven ernaar om de berichten snel af te

Bent u geïnteresseerd in BeterDichtbij? Vraag uw huisarts of specialist naar de mogelijkheden.

handelen, in ieder geval binnen drie dagen. De chatfunctie is ideaal. We geven snel en veilig advies en sturen voorlichting of informatie door. Ook videobellen bevalt goed. Doordat je de patiënt ziet, pik je makkelijker non-verbale signalen op. Kortom, ik vind BeterDichtbij een patiëntvriendelijke tool met toegevoegde waarde voor de patiënten en ons werk.”

Tot slot... Digitalisering is geen doel op zich, maar wel een heel handig middel. Goede zorg verlenen, daar gaat het om. “Met digitale middelen brengen we die goede zorg dichter bij huis”, besluit Els Reeuwijk. “Zo kan iedereen zijn eigen leven blijven leiden en toch zelf de regie houden.” Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

Digitalisering in de zorg

Jan Dirk Bijker, directeur van Coolminds

“Internettechnologie inzette mijn hart sneller van kloppe “Bezig zijn met organisatieontwikkeling, dat vind ik leuk!”, zegt Jan Dirk Bijker uit Sneek. Door de jaren heen heeft Bijker heel veel verschillende banen gehad in het noorden van Nederland. Hij pushte zichzelf, maar werd ook gevraagd door organisaties, om dingen te doen waarvan hij niet wist of hij het zou kunnen. Daarmee kwam hij rond zijn dertigste op een soort midlifecrisis uit. Wat nu? Dan is daar Coolminds, het bedrijf waarmee hij daadwerkelijk een verschil kan maken in de maatschappij. TEKST: JANITA BARON // FOTO’S : COOLMINDS

“Toen ik dertig was had ik al zoveel

van een verandering die hij in gang

gedaan dat ik een soort midlifecrisis

had gezet, maar vervolgens bleek

kreeg en zoiets had van, wat nu?

dat de verandering aan verbetering

Ik heb een hele leuke vrouw, twee

toe was. Daar bleek Jan Dirk niet zo

dochters en een koophuis waar ik

goed tegen te kunnen. Dan had hij

niet meer weg hoef. Ik heb grote

het liever meteen goed gedaan. Dus,

uitdagingen gehad. Al die ambities,

op naar het volgende bedrijf. Tot hij

je hele leven op zoek naar dat stapje

bij Coolminds in Leeuwarden terecht

extra? Op een gegeven moment

kwam. Daar is hij inmiddels al weer

was ik uitgekeken. Ik kwam tot

zeven jaar directeur.

de conclusie dat ik heel tevreden moest zijn met wat ik heb. Dat die

“Bij Coolminds is geen dag hetzelfde.

ratrace vanaf de kleuterschool tot dit

Ik heb echt mijn plek gevonden.” Hoe

moment ten einde is.”

dat komt? Coolminds houdt zich bezig met internettechnologie en

Spanningsboog

VR, Virtual Reality. Jan Dirk vraagt

Jan Dirk studeerde bedrijfskunde

zich af hoe we ons voordeel kunnen

in Groningen. Hij zag vele

doen met deze technologieën. En

medestudenten/collega’s naar het

richt zich daarbij met name op het

westen trekken, maar had voor

midden- en kleinbedrijf (mkb) en de

zichzelf besloten dat hij liever in

zorg. Vooral in deze laatste branche

allemaal met 360 graden video’s voor

bastion die nog moet leren omgaan

het noorden bleef. Hier moet toch

wordt er nauwelijks gebruik gemaakt

virtuele kijkdagen van makelaars.

met de intreding van nieuwe

ook werk zijn? Jan Dirk ging zich

van internettechnologie. Dat kan

Inmiddels maakt Coolminds onder

technologieën die wezenlijk bijdragen

toeleggen op technologie en innovatie

anders, vindt Jan Dirk. En zijn bedrijf

andere trainingscenario’s voor

aan de zorg.

en hopte van het ene bedrijf naar de

helpt daarbij. Met als belangrijkste

de zware industrie (gaming) en

volgende. “Mijn spanningsboog was

motivatie een bijdrage te leveren aan

het bedrijf ontwikkelt 360 graden

Blended Care

zo’n maand of negen. Dan ga ik mij

de gemeenschap. “Wat is dan mijn

video’s die in de zorg gebruikt

‘Blended care’ is een combinatie

vervelen en gaan dingen op elkaar

waarde en waar kan ik mijn bijdrage

kunnen worden. Ze hebben de

van traditionele face-to-face

lijken.” Hij geeft hierbij het voorbeeld

leveren? Kijk, ik ben nu ondernemer

beschikking over de grootste VR-

behandelingen en online

en heb een vehikel waarmee ik een

bibliotheek met zo’n 160 videoclips

hulpverlening. Hoe werkt dat? Jan

nog grotere bijdrage kan leveren

die ingezet worden bij behandeling

Dirk Bijker: “Het beste voorbeeld

aan de gemeenschap dan ik ooit in

van angststoornis, psycho-educatie,

is denk ik ‘Liv online’. Het is

mijn eentje zou kunnen. Dat geeft

gedragstraining en ontspanning.

een e-health platform voor het

voldoening! Dát zijn de leuke dingen.”

Daarnaast creëert Coolminds apps

begeleiden van cliënten in de

en online omgevingen die ervoor

huisartsenpraktijk. Liv is ontworpen

Virtual Reality

zorgen dat gebruikers zichzelf

als een waardevolle aanvulling op de

Er zijn volgens Jan Dirk twee soorten

kunnen helpen én dat hulpverleners

face-to-face gesprekken tussen cliënt

Virtual Reality: 360 graden video’s

doelgerichte hulp kunnen verlenen.

en POH-GGZ. Voor cliënten betekent

en de gaming wereld. Het begon ooit

Jan Dirk ziet de zorg als een laatste

Liv dat ze in eigen hun tijd kunnen

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

WIJ ZOEKEN OP KORTE TERMIJN EEN

MEDIA-ADVISEUR (MIN. 32 UUR PER WEEK) Heb jij een flinke dosis overtuigingskracht en is sales helemaal jouw ding!? Ben je ambitieus op het gebied van on- en offline media? En heb jij een goed netwerk in de gemeente De Fryske Marren? Dan zijn we op zoek naar jou!

Of scan de MEER INFORMATIE LEES JE OP WWW.YINGMEDIA.NL/VACATURES QR co de! OF BEL: 0515 745005 OF STUUR EEN EMAIL NAAR MBOUWMAN@YINGMEDIA.NL

deF

rysk

eMa

deFryskeMarren deFryskeMarren

Digitalisering in de zorg

n in de zorg; daar gaat n!” bij ‘heb ik gezien’. Zo konden we bijdragen aan een betere kwaliteit én beschikbaarheid van de zorg. Dit is dé manier waarop technologie ingezet moet worden, voor win-win situaties.” Jan Dirk zegt het met volle overtuiging. Hij voegt er zelfs aan toe: “Technologie gaat het mogelijk maken dat er gepersonaliseerde zorg komt. Online hulpmiddelen spelen daarbij een steeds grotere en effectieve rol. Ze verhogen de kwaliteit van zorg, zijn altijd beschikbaar en zijn bovendien efficiënt. Daar gaat mijn hart sneller van kloppen!”

Dankbaar werk “Stel, je hebt depressieve klachten. En

“Natuurlijk wordt er wel eens gemopperd op mij omdat wij teveel aandacht schenken aan dit project ten opzichte van wat we er aan verdienen, maar het is te waardevol om niet te doen”

je ziet de wereld niet meer helemaal zoals die is. Dan kan het helpen om je te focussen op drie goede dingen op een dag. Daarnaast ga je naar een psycholoog en hebt een gesprek en de psycholoog vraagt aan jou om deze drie dingen bij te gaan houden. Dan is het fijn dat er een hulpmiddel is dat je herinnert dat je die oefening moet doen en waar je het makkelijk in bij kan houden. Wat heb je altijd bij je? Je smartphone. Met alerts triggeren we dan met een vraag of een opdrachtje om iemand anders

oefenen en leren op basis van een

van loverboys. Fier vangt meisjes

dat betekent niet dat je dit soort

te laten denken én de registratie

gepersonaliseerd aanbod opdrachten,

op die in handen zijn gevallen van

projecten niet ook kunt doen.”

ervan. Dit kan helpen bij het volgende

informatie en tips.

die loverboys en houdt zich bezig

bezoek aan je behandelaar omdat dat

met mensenhandel problematiek.

Gepersonaliseerde zorg

ene lichtpuntje dan juist wél naar

Voor Fier is een chat ontworpen

“Technologie heeft soms een

boven komt, omdat het geregistreerd

meekijken en hebben zo beter zicht

die continue online is (‘chat hier

negatieve connotatie”, meent Jan Dirk

is in je app en niet ondergesneeuwd

op de ontwikkeling, maar ook meer

met Fier’) en waarmee online

Bijker. “Maar je kan er ook je voordeel

is omdat de rest van je week niet zo

aanknopingspunten voor effectieve

hulp geboden kan worden aan de

mee doen. We hadden op een gegeven

goed verliep… Online zorg kan helpen

persoonlijke gesprekken.” Liv is door

doelgroep. “Het is dan mooi om online

moment een revalidatiecentrum als

om die zaken boven tafel te krijgen

onder andere Coolminds gemaakt

mensen te kunnen helpen”, vindt

klant waarbij er bedrijfseconomische

die anders voor een behandelaar niet

voor praktijkondersteuners en de

Bijker. “Dit vind ik echt waardevolle

problemen waren omdat niet alle

zichtbaar zouden zijn.” En daarom is

GGZ. Inmiddels zijn er 300 praktijken

projecten! Natuurlijk wordt er wel

uren werden geregistreerd. Wij

dit volgens Jan Dirk dankbaar werk.

in Nederland op aangesloten.

eens gemopperd op mij omdat wij

hebben toen een app ontwikkeld

“Zonder zorgachtergrond kan ik tóch

Praktijkondersteuners kunnen

teveel aandacht schenken aan dit

waarin alle patiënten staan, het

samen met ons team een bijdrage

Een ander voorbeeld dat Jan Dirk

project ten opzichte van wat we

behandelplan en de oefeningen. Op

leveren aan een betere wereld. Als je

aanhaalt gaat over Fier, het vroegere

er aan verdienen. Maar het is te

het moment dat de zorg langs ging,

op deze manier daaraan kunt

blijf-van-mijn-lijf huis. Een kwart

waardevol om niet te doen. Natuurlijk

met de app op zijn/haar telefoon,

bijdragen, dan vind ik dat bijzonder

van de vrouwelijke slachtoffers

moet een bedrijf zo gerund worden

hadden ze alles bij de hand en

en fijn. En dan hebben we het goed

komt via sociale media in handen

dat je inzicht hebt op efficiëntie. Maar

hoefden ze alleen een vinkje te geven

gedaan als team!”

Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

Een intensieve zorgvraag is nooit eenvoudig... Ontzorgt en brengt rust

T 0515 700 267 • E chantal@mantelzorgzaken.nl

www.mantelzorgzaken.nl

De cliëntondersteuners van Mantelzorgzaken helpen u op weg! ADVIES EN ONDERSTEUNING NODIG?

INFORMEERdeFryskeMarren DAN NAAR DE MOGELIJKHEDEN! Dit is een bijlage van

Chantal Hoevers Prins

Erkend mantelzorgmakelaar en Co & Pgb specialist

advertentie

Horen zoals je nog nooit hebt gezien.

Spotify streamen op je hoortoestel.

Ervaar onze innovatieve toestellen

Kom langs! Maak nu een afspraak bij een winkel bij jou in de buurt. Bel 0900 600 7008 of ga naar schoonenberg.nl.

Uiteraard werken wij conform de officiële richtlijnen voor audiciens rondom het coronavirus.

Digitalisering in de zorg Meedenkconsulten van ziekenhuis Tjongerschans mogelijk

Huisarts roept expertise specialist in Wanneer je naar de huisarts gaat, kan het zijn dat hij of zij je doorverwijst naar het ziekenhuis, omdat er toch een consult van een medisch specialist nodig is. Soms is even overleg tussen de huisarts en de medisch specialist ook voldoende. De patiënt hoeft dan niet fysiek voor een afspraak naar het ziekenhuis te komen. De huisartsen in de regio Heerenveen hebben hier samen met ziekenhuis Tjongerschans een oplossing voor gevonden: het meedenkconsult. Een meedenkconsult is het digitaal inroe-

digitale tijdperk en meer dan ooit nu door

pen van expertise van gespecialiseerde

coronaproblematiek een kans om goede –

zorgaanbieders zonder tot een klassieke

nieuwe - zorg te bieden.”

Slimme

online zorg

verwijzing over te gaan. De huisarts blijft hoofdbehandelaar en de zorg gaat niet

Het meedenkconsult geeft de huisarts

ten koste van het eigen risico van de

de kans om een vraag te stellen aan

patiënt.

de specialist zonder deze op ongepaste

Tjongerschans is voortdurend bezig om zorg slimmer in te richten voor onze patiënten. Een paar voorbeelden:

momenten ‘lastig te vallen’. De huisarts Jeanine Zwartsenburg, huisarts en voor-

kan rustig en gedocumenteerd de vraag

zitter van artsencoöperatie Tjongerzorg,

voorbereiden en ook meteen vraag en

is één van de initiatief-nemers van het

antwoord in het dossier van de patiënt

meedenkconsult: “Als huisarts heb ik

vastleggen. • Steeds meer mensen

soms vragen aan de specialist zonder dat ik de patiënt moet of wil verwijzen. Dan

Jeanine: “Een elegante en gemakkelijke

gebruiken ons

belde ik of faxte ik een bericht. Nu heb-

werkwijze om betere zorg in de eerste lijn

patiëntenportaal

ben we sinds enige weken de kans om dit

te bieden zonder extra tijdsinvestering.

Mijntjongerschans voor

te verpakken in een meedenkconsult! Een

Voor de specialist is het een manier van

het plannen van afspraken

prachtige ontwikkeling, passend in ons

kennis delen en antwoord geven op een

en het inzien of wijzigen

moment dat dat past omdat er gereser-

Ria Wesche, internist in Tjongerschans

van gegevens. • Ben je voor onderzoek

veerde tijd voor is. Een goede omschrijving van het probleem en een heldere

Jeanine: “Met name de patiënt is hier

op de afdeling Radiologie

vraagstelling van de huisarts en tijd om

als beste geholpen: geen aanspraak op

geweest? Dan kun je

over het antwoord na te denken.”

het eigen risico, geen onnodig bezoek

de gemaakte beelden

aan het ziekenhuis, wel altijd de kans

ook zelf inzien via Mijntjongerschans.

Bijna alle specialisten uit het ziekenhuis

op deskundig advies met zelfs de visie

bieden het meedenkconsult al aan. Ria

van de medisch specialist erachter als de

• Een vraag aan je arts of

Wesche, internist in Tjongerschans, heeft

huisarts het niet helemaal weet. Kortom

andere zorgverlener?

al een aantal meedenkconsulten gedaan:

een prachtig voorbeeld van de juiste zorg

Je stelt hem via

“Onze eerste ervaringen zijn positief. We

op de juiste plek en gebruik maken van

een e-consult op

kunnen op een moment wanneer het

de digitale mogelijkheden! Ik hoop dat

Mijntjongerschans.

ons goed uitkomt, meedenken met de

alle huisartsen van harte gebruik gaan

huisarts. Dit werkt prettig en geeft geen

maken van deze nieuwe mogelijkheid om

fysiek consult in het

verstoring in de spreekuren, zodat alle

de zorg beter, innovatiever en werkzamer

ziekenhuis vervangen

patiënten de zorg krijgen die ze nodig

te maken.”

door een telefonisch- of

• Steeds vaker wordt een

webcamconsult.

hebben. Thuis of in het ziekenhuis.”

• Folders geven we steeds

Jeanine Zwartsenburg: “Ik hoop dat alle huisartsen van harte gebruik gaan maken van deze nieuwe mogelijkheid om de zorg beter, innovatiever en werkzamer te maken” Dit is een bijlage van

deFryskeMarren

minder geprint mee, maar zijn digitaal beschikbaar op Mijntjongerschans.

&FIT

GEZOND

NUMMER 03 • 2021

BRANDED CONTENT

LEMSTER BROERS NIELS EN SVEN VAN DE BERG WERKEN BEIDEN VOOR ZORGGROEP HOF EN HIEM

“Zorg is mensenwerk en werken in de zorg is vooral genieten” De Lemster broers Niels van de Berg en Sven van de Berg werken beiden voor Zorggroep Hof en Hiem. Ze vertellen hoe ze in de zorg terecht zijn gekomen, wat ze tegenkomen in hun werk en hoe ze hun werk beleven. Over één ding zijn ze het roerend met elkaar eens: “Zorg is mensenwerk en als mensenmens betekent werken in de zorg vooral genieten!”

TEKST RIEMIE VAN DIJK // FOTO'S DOUWE BIJLSMA / GEWOAN DWAAN

Werken in de zorg kregen Niels (26) en Sven (23) van de Berg met de paplepel ingegoten door hun moeder die altijd prachtige verhalen vol liefde voor het vak had. “Ik heb dan ook geen moment getwijfeld over werken in de zorg”, trapt Sven af. In woonzorgcentrum Suderigge in Lemmer is hij één van de vier broeders die zorg verleent. Twee van hen werkten eerder als timmerman en in de horeca en hebben zich daarna laten omscholen via de inservice-opleiding van Hof en Hiem. Vooral vrouwelijke bewoners vinden het leuk om een man aan hun bed te hebben, weet Sven. “Als ik iets vergeten ben, vergeven ze dit ‘ut jonkje’ graag.”

VAN WIJKVERPLEEGKUNDIGE NAAR LEIDINGGEVENDE Sven vond zijn plekje bij Zorggroep Hof en Hiem via zijn broer Niels. “Ik gooide een balletje op bij de opleidingsadviseur: ‘Mijn broer wil ook wel wat in de zorg doen’. Binnen een maand was hij begonnen”, vertelt Niels. Niels zelf had ook een vlotte entree bij Hof en Hiem. “Na mijn opleiding HBO Verpleegkunde stuurde ik een open sollicitatie. Eén dag later werd ik al uitgenodigd voor een gesprek, het zijn hier korte lijnen.” Vijf jaar lang werkte Niels met veel plezier als wijkverpleegkundige in Lemmer. “Leuk hoor, dan kwam ik over de vloer bij de beppe van een maat van mij.” Sinds december vorig jaar is hij leidinggevende in de Thuiszorgtak van Zorggroep Hof en Hiem. “De ouder wordende mens vind ik interessant. Daar was ik al achter gekomen toen ik stage liep op de afdeling geriatrie in het ziekenhuis in Heerenveen. Ik merk steeds meer, dat ik nu in de goede hoek zit. Dit werk past bij me. Ik vind het leuk om korte lijntjes te hebben met de teams en ook dingen op beleidsmatig niveau te doen.”

VERDER KIJKEN DAN WAT NODIG IS Hof en Hiem speelt in op wat mensen nodig hebben en prettig vinden in wonen en welzijn. Niels: ”We zorgen bijvoorbeeld dat mensen met dementie op een verantwoorde en veilige manier thuis kunnen blijven wonen in samenwerking met de mantelzorgers. Dan komen we wat vaker bij iemand langs, doen we samen boodschappen of regelen we dagbesteding.”

Niels (links) en Sven van de Berg op 1,5 meter in het voor hen geliefde Lemmer.

Om cliënten extra hulpmiddelen te bieden voor persoonlijk contact en welzijn, maakt Hof en Hiem gebruik van zorgtechnologie. Cliënten krijgen een tablet ‘Compaan’, een extra kameraad. “Daar zitten drie knoppen op, eentje om de zorg te bellen, eentje om de familie mee te bellen en eentje om spelletjes mee te doen”, weet Niels.

PERSOONLIJKE ONTWIKKELING OM CLIËNTEN BETER VAN DIENST TE ZIJN Zorg en welzijn ontwikkelt zich. Zorggroep Hof en Hiem vindt het belangrijk om medewerkers handvatten te bieden in de vorm van diverse scholingsmogelijkheden om zo cliënten beter van dienst te zijn. Sven: “Ik volg nu de opleiding mbo-V op de Friese Poort. Dat mag ik op kosten van de zaak en deels in werktijd doen. Dat is wel pittig, maar ik heb geen kinderen en ben nog gewend om naar school te gaan. Het werk dat ik doe is heel uiteenlopend en zeer interessant. Het belangrijkste in dit werk is communicatie, je moet het leuk vinden om met mensen om te gaan. Je moet bijvoorbeeld weten, hoe je het beste

INSERVICE-OPLEIDING

HOF EN HIEM

Voor belangstellenden voor werken en leren biedt Hof en Hiem een inservice-opleiding. Via het opleidingstraject worden zijinstromers en herintreders in de gelegenheid gesteld de overstap naar de ouderenzorg te maken. Kijk voor meer informatie over werken en leren bij Hof en Hiem op www.hofenhiem.nl.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Ontdek de zorg bij Zorggroep Hof en Hiem! Zorggroep Hof en Hiem is altijd op zoek naar medewerkers voor de vier woonzorgcentra en vier kleinschalige woonvormen gevestigd in de gemeente De Fryske Marren. Er zijn ook zeer regelmatig vacatures bij Hof en Hiem Thuiszorg. Alle actuele vacatures zijn te vinden op www.hofenhiem.nl.

Digitale evenement Van 22 tot en met 26 maart houdt Zorggroep Hof en Hiem het digitale evenement ‘Ontdek de zorg bij Zorggroep Hof en Hiem’ voor iedereen die interesse heeft in werken, vakantiewerk, leren en stagelopen. Verzorgenden, verpleegkundigen, praktijkopleiders, medewerkers van personeelszaken en opleidingen en natuurlijk (oud-)inserviceleerlingen doen hun best om al jouw vragen te beantwoorden tijdens de live chat en de speeddates.

SPEEDDATES

MET ZORGPROFESSIONALS Maandag 22 maart 13:00 - 17:00 uur Dinsdag 23 maart 09:00 - 13:00 uur Donderdag 25 maart 19:00 - 21.00 uur

LIVE CHAT VIA WHATSAPP MET MEDEWERKERS VAN PERSONEEL EN OPLEIDINGEN

Maandag 22 maart tot en met vrijdag 26 maart van 09:00 - 17:00 uur. Telefoonnummer 06 55 00 77 25.

(Alleen bereikbaar tijdens de live chat) Kijk voor alle informatie over ‘Ontdek de zorg’ op: www.hofenhiem.nl. Of scan de QR code!

kunt reageren in een situatie dat iemand boos is. Even uit de situatie stappen, de ander kalmeren door samen een bakje koffie te drinken en echt te luisteren. Ik ben een echt mensenmens. Als ik een praatje heb gehad met een mevrouw en ze voelt zich weer fijn en zit netjes in de kleren, dan geeft dat positieve energie. Mensen hebben behoefte aan een praatje, vooral in deze tijd. En als je Fries kunt spreken wordt dat wel gewaardeerd door bewoners en cliënten.” In de zorg is het belangrijk dat medewerkers hun vak verstaan en dat een organisatie zorgt dat ze dit werk zo goed mogelijk kunnen doen. Levenslang leren hoort daarom bij het werk, vindt Niels. “Dat geeft een stuk zekerheid, je bent goed voorbereid. Er is bij ons altijd wel een scholing hier of een cursus daar. Kortgeleden hebben de medewerkers van de Thuiszorg een opleiding ‘Dementie achter de voordeur’ gevolgd. Ook bieden we mantelzorgers deze e-learning aan. We zijn altijd op zoek naar hoe we kunnen aansluiten op uiteenlopende behoeften van cliënten.”

deFryskeMarren

Hét maandblad

met verhalen uit jouw regio op de bank en... online!

Ontdek de zorg bij Zorggroep Hof en Hiem! 22 t/m 26 maart

Meld je aan voor de digitale speeddates met zorgprofessionals of chat met ons via de live chat en ontdek wat Zorggroep Hof en Hiem te bieden heeft op het gebied van: - opleidingen en BBL-leerwerkplekken - banen - vakantiewerk - stages Activiteiten

Speeddates Dinsdag 23 maart 9.00-13.00 uur Speeddates Donderdag 25 maart 19.00-21.00 uur Speeddates Maandag 22 t/m vrijdag 26 maart 9.00-17.00 uur Live chat tsapp via Wha00 77 25 Aanmelden voor de speeddates en meer 06 - 55 informatie vind je op www.hofenhiem.nl Maandag 22 maart 13.00-17.00 uur

HET LAATSTE (SPORT)NIEUWS LEES JE OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN .NL

Charis zegt het zelf:

lk doe aan gezichtsbedrog!' 1

Charis de Bruin uit Lemmer leeft, ademt en is stijl. Werkzaam als salon manager in het bedrijf van haar ouders 'De Bruin &. Cho Hair / Spa / Lifestyle Salon' kan dat ook niet anders. De prachtige zaak in het hart van Joure haalt immers 'schoonheid' naar boven en maakt dat klanten zelfbewust en zelfverzekerd door het leven gaan.

Op haar eenentwintigste draagt Charis lenzen. Erg handig omdat ze een acteeropleiding volgt waar dans en beweging centraal staan. 'Een bril past op dat moment niet in mijn actieve leven'. Dat wordt anders als ze op latere leeftijd last krijgt van een afhangend, linker ooglid. De aandoening Ptosis, wordt versterkt door het dragen van lenzen. 'Wat een gedoe. Ik ben er klaar mee. Ik ga een bril dragen', besluit Charis. Er wordt gekozen voor

een bril die vooral functioneel is. Maar voor iemand die beroepshalve dagelijks schaaft aan het uiterlijk van anderen, begint het alledaagse, het praktische van haar eigen bril Charis tegen te staan. 'Een perfecte bril completeert het gezicht. Het is een statement voor wie je bent en wat je uitstraalt. En mijn toenmalige bril was..., nou ja, gewoon een bril-bril'.

Trendgevoelig en tijdloos

Bij De OptiSjen in Sneek vindt Charis een bril met een wat breder montuur die volledig aansluit bij haar persoonlijkheid. 'Wat het uitzoeken voor mij persoonlijk lastig maakt, is dat een bril én trendgevoelig én tijdloos moet zijn. Als je goed kijkt, heb ik best wel een lastig gezicht. Mijn ogen staan wat scheef. Dat corrigeer ik met mijn pony die eveneens scheef geknipt is. De OptiSjen heeft vervolgens de bril ook nog eens dusdanig afgesteld dat mijn 'afwijking' niet langer opvalt. Gezichtsbedrog in optima forma!', zegt Charis hardop lachend. Naast de Fleye Copenhagen heeft Charis ook meteen maar een zonnebril van Res/Rei met meekleurende glazen bij De OptiSjen aangeschaft. ' Superhandig!'.

De OptiSjen Oosterdijk1 . 8601 BP Sneek. 0515 744 026. www.optisjen.nl. email@optisjen.nl

Fotografie: Almar Setz

deFryskeMarren // GEZOND&FIT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TIEN deFryskeMarren JAAR VERPLEEGAFDELING KLINISCHE GERIATRIE IN TJONGERSCHANS

NIET ALLE OUDERDOMSKWALEN ZIJN ‘NORMAAL’, SCHAKEL OP TIJD DE JUISTE HULP IN

Geriatrieverpleegkundige Lotte Schrijver met een patiënt

In april van dit jaar bestaat de afdeling klinische geriatrie in Tjongerschans tien jaar. Een mijlpaal. Niet alle ziekenhuizen in Friesland beschikken over een verpleegafdeling klinische geriatrie. Cornelis van der Hooft, klinisch geriater: “Onze vakgroep is de afgelopen jaren enorm gegroeid. We zijn nu met negen geriaters. Op de afdeling klinische geriatrie bieden we veelal acute, complexe medische zorg en vindt onderzoek en behandeling plaats bij diverse ziektebeelden die samenhangen met het ouder worden.”

KLINISCHE GERIATRIE Tijdens het leven wordt het lichaam ouder en treden er vaak allerlei veranderingen tegelijk op. Bij ouderen kan er sprake zijn van verschillende klachten die niet direct op een bepaalde ziekte wijzen. Misschien merkt u dit zelf of heeft u iemand in uw omgeving waarbij u merkt dat er verschillende klachten ontstaan die te maken hebben met het ouder worden. Cornelis: “Mensen denken vaak, ‘ach, dat hoort erbij als je ouder wordt’, maar veel klachten zijn niet normaal. Soms is het raadzaam om eens langs de huisarts te

Sybrechtje en Lotte beheren samen met hun collega’s het Instagramaccount van de geriatrie afdeling in Tjongerschans. Je kunt ze volgen via @geriatrie.tjongerschans op Instagram.

gaan. Deze kan u doorverwijzen naar een praktijkondersteuner, thuiszorg aanbieden of een consult bij een klinisch geriater aanvragen. De klinisch geriater bekijkt dan samen met de patiënt en de naasten wat de oorzaak van het probleem kan zijn.”

EXPERTISECENTRUM VOOR MEDISCH SPECIALISTISCHE OUDERENZORG

MOOI VAKGEBIED

Cornelis: “Het hebben van een diagnose helpt vaak om de juiste ondersteuning te krijgen om zo lang mogelijk thuis of in een verzorgingshuis te wonen. Soms is echter een opname nodig bij ons in het ziekenhuis omdat mensen bijvoorbeeld te ziek of verzwakt zijn en het niet duidelijk is waarom.” Sybrechtje Stoker, geriatrieverpleegkundige

In 2019 heeft ziekenhuis Tjongerschans haar nieuwe afdeling klinische geriatrie geopend. Deze afdeling is onderdeel van het Expertisecentrum voor medisch specialistische ouderenzorg, waarin ook Meriant participeert met haar geriatrische revalidatiezorg.

Veel voorkomende problemen van patiënten die een klinisch geriater bezoeken zijn: • M obiliteitsproblemen en/of vallen; • Geheugenproblematiek; • Plotselinge verwardheid; • Onverklaarde achteruitgang in het dagelijks functioneren; • Polyfarmacie, ofwel het gebruiken van veel medicijnen tegelijkertijd; • Problemen met voeding of ondervoeding; • Somberheid, eenzaamheid en levensfase problematiek. Cornelis van der Hooft, klinisch geriater

Volg ons ook op Instagram!

Lotte Schrijver, geriatrieverpleegkundige: “De mensen die bij ons op de afdeling komen, komen veelal binnen via de spoedeisende hulp. Een oudere die in de thuissituatie is gevallen, daarbij iets heeft gebroken en daarnaast nog delirant is, is bij ons geen uitzondering. Op dat moment start het puzzelen. We horen regelmatig van familie dat de patiënt al langere tijd ‘wat in de war’ was en bij het doorvragen blijkt het soms al langer dan een jaar te zijn. Ik vind dat verdrietig om te horen. Daarom wil ik mensen ook oproepen om bij veranderingen in gedrag bij je ouders of andere naasten het gesprek aan te gaan en bijvoorbeeld bij de huisarts aan de bel te trekken. We wonen in een land waar veel voorzieningen zijn en voldoende ondersteuning is bij het lang thuis kunnen wonen, maak daar gebruik van.”

Sybrechtje Stoker, geriatrieverpleegkundige: “Het mooie aan ons vak vind ik dat we niet te maken hebben met patiënten met één aandoening. Samen met familie, thuiszorg, eventuele verpleeghuiszorg, de professionals hier in het ziekenhuis en de patiënt, kijken we naar haalbare doelen die we kunnen stellen. We werken daar dan samen naar toe. Dit is allemaal maatwerk. De ene patiënt heeft veel baat bij fysiotherapie, terwijl een andere patiënt met een psycholoog aan de slag gaat om toe te werken naar zijn of haar doelen. Dat puzzelen en de samenwerking met andere professionals en de patiënt en zijn familie maken dat ik elke dag met plezier naar mijn werk ga.”

Zorg in coronatijd Trekt u op tijd aan de bel bij de huisarts of uw medisch specialist? Klachten negeren, of een medische behandeling uitstellen, kan in sommige gevallen nare gevolgen hebben. Het is daarom belangrijk om uw eigen gezondheid goed in de gaten te houden en wanneer u het niet vertrouwt of klachten heeft, contact op te nemen met uw huisarts of specialist, óók in coronatijd.

NUMMER 03 • 2021

Hulp via de casemanager dementie

“Je hoeft het niet alleen te doen” Als je te maken krijgt met dementie komt er veel op je af. Je leven verandert, soms ingrijpend. Een casemanager dementie biedt de helpende hand. Deze professional denkt mee, begeleidt en geeft advies. Wat betekent die hulp in de praktijk? Een mantelzorger en een casemanager dementie vertellen. MANTELZORGSTER TRUDY BOUWSMA (77):

“Ik ben blij dat we de casemanager hebben ingeschakeld” “Op de afdeling Geriatrie in het ziekenhuis hoorde ik over mogelijke ondersteuning door een casemanager via het Netwerk Dementie Fryslân. Ik was eerst wat sceptisch. Ach, dat is niet nodig, dacht ik, ik red me wel. Maar na een gesprek met casemanager Klaske Piek was ik om. Ik ben nu heel blij dat we toch ‘ja’ zeiden. In september 2019 kreeg mijn man Sibbo (82) de diagnose alzheimer. Niet helemaal onverwacht. In zijn familie komt alzheimer voor en hij had al een tijdje verschijnselen. Zo kwam hij steeds slechter uit zijn woorden. De administratie was altijd zijn taak, maar nu kon hij zijn eigen pincode niet eens meer onthouden. De diagnose alzheimer gooide geleidelijk ons leven om. Als actieve en sportieve mensen fietsten en wandelden we veel, maar dat is er nu niet meer bij. Ook autorijden kan mijn man niet meer. Gelukkig zijn we nuchter. Mijn man zal niet snel klagen en ook ik kan prima met de situatie omgaan. Bovendien, hij kan er niets aan doen.

In dat bewuste eerste gesprek met Klaske wees ze ons op de mogelijkheid van dagbesteding op een zorgboerderij. Ga maar eens kijken, zei ze. Het was achteraf heel goed dat Klaske ons er vroegtijdig op voorbereidde. Mijn man was er op dat moment nog niet aan toe, maar later wel. Klaske regelde vervolgens de aanvraag voor ondersteuning vanuit de Wmo.” (Wet maatschappelijke ondersteuning - red).

“Sibbo gaat sinds de zomer twee dagen per week naar de zorgboerderij en vindt dat, zoals hij zelf zegt, ‘hartstikke gezellig’. Voor mij zijn die twee dagen van onschatbare waarde. Ik liet Sibbo voorheen zelden alleen, maar zeven dagen in de week zorgen is best pittig als je in alles het voortouw moet nemen. Nu sport ik weer – ik speel golf – en ik ga binnenkort een cursus volgen. Even totaal iets anders. Deze momenten voor mezelf geven me energie en het geduld om met de situatie om te gaan.

KLASKE PIEK (48), CASEMANAGER DEMENTIE BIJ THUISZORG ZUIDWEST FRIESLAND VAN ANTONIUS ZORGGROEP (AANGESLOTEN BIJ HET NETWERK DEMENTIE FRYSLÂN):

“Mijn rol is die van vraagbaak en wegwijzer” “De functie van casemanager kwam zo’n tweeënhalf jaar geleden op mijn pad. De oudere mens trekt me; mensen op leeftijd hebben al een hele geschiedenis achter zich. In mijn vorige baan als wijkverpleegkundige kwam ik al regelmatig in contact met personen met een vorm van dementie. Bij dementie kunnen je hersenen informatie niet meer goed verwerken. Het is een verzamelnaam voor zo’n vijftig ziekten, waaronder alzheimer. Mensen komen bij mij terecht na bijvoorbeeld doorverwijzing op de poli Geriatrie of via de huisarts. Soms doet een wijkverpleegkundige of familielid een aanvraag. Ik bezoek mensen thuis; mijn rol is die van vraagbaak en wegwijzer. Samen zoeken we een weg in de veranderende situatie. Daarin volg ik geen standaard protocol, want iedereen is uniek. Voor mij is het de uitdaging om

mensen te begeleiden bij wat er op hun pad komt. Bij het kennismakingsgesprek geef ik aan dat alles bespreekbaar is. De behoeften van cliënten verschillen. Bij de één geef ik adviezen over praktische of juridische zaken; op andere momenten gaat het over hun veranderende rol in de relatie. Als casemanager ben ik er niet alleen voor de cliënt, maar ook voor zijn of haar naasten. Soms ervaren echtparen bijvoorbeeld dat de onderlinge communicatie lastiger is geworden. Door mijn brede ervaring kan ik ook over zulke zaken advies geven. Ik kan sowieso altijd terugvallen op de kennis binnen het Netwerk Dementie Fryslân. Hierbij zijn casemanagers uit de hele provincie aangesloten. Soms bespreek ik dingen die op dat moment nog niet spelen, zodat mensen bewuste keuzes kunnen maken. Een mooi

voorbeeld is de dagbesteding van meneer Bouwsma. Het is fijn om te horen dat dat advies toegevoegde waarde heeft voor hem en zijn echtgenote. Wat voor mij een eenvoudig advies is, geeft anderen veel ruimte. De dochter van een andere cliënt gaf laatst aan hoeveel rust het haar gaf dat haar moeder nu gebruikmaakt van alarmering. Zulke feedback maakt mijn werk heel dankbaar. Het is verstandig om naar de huisarts te gaan als je bij jezelf of je partner structurele veranderingen in het dagelijkse handelen ziet. Als je te maken krijgt met dementie komt er veel op je af. Een casemanager kan helpen. Mensen ervaren soms een drempel om ons in te schakelen. Wij nemen de regie over hun leven niet over, maar we denken mee hoe het dagelijks leven iets aangenamer kan worden. We bieden wat nodig is – de uiteindelijke keuzes maken mensen altijd zelf.”

Het is fantastisch dat een casemanager meedenkt en praktisch helpt. Ook in andere situaties. Toen mijn man vaak viel en toch geen rollator wilde, ging Klaske respectvol het gesprek met hem aan. Dat is waardevolle steun. Ik weet nu dat je het niet alleen hoeft te doen, er zijn mensen om je te helpen.”

deFryskeMarren // GEZOND&FIT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren CLIËNTENRAAD DE FLECKE

IS DE STEM VAN DE BEWONERS

Sinds tweeënhalf jaar woont Wim, de man van Vera de Horn-Alkema, in woonzorgcentrum De Flecke in Joure. Door de ziekte MS kon hij op een gegeven moment niet langer thuis blijven wonen. Een heel lastig besluit, maar Wim heeft er een fijne woonplek voor teruggekregen.

Kansen Positief creëren blĳven

Lammert Dalstra jaar) is accountmanager en teamleider Hendrik Smit (43(41 jaar) werkt bĳ OVcare: een specialistisch bĳ Pastiel in Franeker. Hĳ is ooit begonnen met hetdagelĳ verkopen schoonmaakbedrĳf met een brede ervaring in het ks van diensten. Maar hĳ kwam er al snel achter dat hĳ zĳ n rĳklaar maken en onderhouden van het wagenpark in het talent veelvervoer liever inzet mensen. Hĳ is altĳ d op zoek naar openbaar voorvoor de gehele provincie Friesland. interessante, bĳ voorkeur ook duurzame werkplekken voor Via Pastiel werkt hĳ hier als wagenwasser. Hĳ maakt bussen kandidaten van Pastiel. van binnen en van buiten schoon en tankt de bussen af.

“

Een functie die perfect bĳ hem past! Verbinding

Ypie Dijkstra (links) en Vera de Horn-Alkema

Kleinschalig én dichtbij. Dat waren de voorwaarden voor Wim z’n nieuwe thuis. De Flecke voldoet aan beide. Vera: “Ik woon in Joure en ga iedere avond bij Wim op bezoek. In het weekend komt hij bij ons thuis. De kinderen gaan bij Wim voetbal kijken of een ijsje met hem eten. Zo blijft hij onderdeel van ons leven.” Wim woont op een afdeling met twaalf andere bewoners. In de huiskamer wordt zelf gekookt. “Daar ben ik heel blij mee. Het geeft een stukje huiselijkheid. Ik kan ook mee-eten als ik dat wil. Dat vind ik heel fijn.” Een jaar geleden is Vera lid geworden van de cliëntenraad van De Flecke. “Ik wilde graag iets betekenen voor de mensen, die in De Flecke wonen. Als lid van de cliëntenraad kun je concreet meedenken over wat het beste is voor de bewoners. Sommige bewoners kunnen zichzelf niet meer goed uiten. Het is belangrijk dat ook zij gehoord worden.” Door het coronavirus is het werk van de cliëntenraad veranderd. “Normaal zit je aan tafel en maak je een praatje met de bewoners. Dat kan nu helaas niet.” Ook Ypie Dijkstra, voorzitter van de cliëntenraad, mist de contacten met bewoners. “In De Flecke waren we net begonnen met huiskamergesprekken toen het coronavirus uitbrak. We zijn op zoek gegaan naar een andere manier om in contact te blijven. Zo hebben we de familie en eerste contactpersonen van de bewoners een brief gestuurd. Met een aantal familieleden heb ik telefonisch contact gehad om te horen wat er leeft. Ik merk veel tevredenheid; dat is natuurlijk fijn. Maar we horen het ook graag als er dingen beter kunnen. Zodat wij dat onder de aandacht kunnen brengen bij de locatie.”

“We worden als cliëntenraad betrokken bij ontwikkelingen binnen de locatie” Iedere maand is er overleg met de teamleider van de locatie. Dan wordt er over en weer besproken wat er speelt op de locatie. Ook het afgelopen jaar zijn deze overleggen - digitaal - doorgegaan. Ypie: “We hebben goed contact met de teamleider en worden als cliëntenraad betrokken bij ontwikkelingen binnen de locatie. Een voorbeeld is de bezoekregeling.” Op dit moment mag er één vaste bezoeker per bewoner per dag komen. Vera is blij met deze regeling. “Dat we vorig jaar als familie niet op bezoek mochten komen was een ramp. En nog is het lastig. Maar het kan gelukkig weer!” Vanwege de bezoekregeling is de cliëntenraad momenteel minder zichtbaar dan ze graag wil. Ypie: “Als je op de locatie bent voel je de sfeer, je ziet dingen, dat is nu lastig. Gelukkig mag Vera wel op bezoek komen. Zij is nu vooral de oren en ogen van de cliëntenraad.” Vera: “Ik zit er inderdaad middenin en merk het snel op wat er leeft. Dit neem ik mee in de overleggen.” Beiden kijken uit naar het einde van de pandemie. “Dan kunnen we weer in gesprek gaan met de mensen, weer een stem zijn.

De Flecke heeft een gezamenlijke cliëntenraad met de locaties Jelle Meineszhof (Balk), De Schutse (Lemmer) en BoerenBlij (Haskerhorne). De cliëntenraad bestaat uit zes personen. Wil jij ook iets betekenen voor de bewoners van deze locaties? De cliëntenraad is altijd op zoek naar nieuwe leden! Mailen kan naar: clientenraad.fryskemarren@patyna.nl.

Wanneer Lammert klaar is met de middelbare school besluit hĳ de HboDoener opleiding commerciële economie te Een vriendelĳ ke man staat bĳ de receptie volgen in Leeuwarden. afronden te wachten. Hĳ heeft zinNa in het interview. van zĳn studie bĳkofﬁ verschillende Na een rondjewerkt langshĳde emachine werkgevers. rode draad gaat Hendrik De ontspannen zittendoor om zĳn werkende leven is toch wel: “Ik werken met verhaal te vertellen. Hendrik: ben nooit mensen! De keuze geweest, voor Pastiel voelde een schoolmannetje ik ben een daarom Lammert: voelde doener. heel Als iklogisch. iets één of twee “Ik keer doe, me snelOp thuis. houd ervan dan hier kan ikal het. mĳnIkzestiende ben om mensengestopt met elkaar in verbinding ik daarom met school. Ik ben te Na een paar maanden toenbrengen. gaan werken en heb verschillende werd ik door Pastiel gevraagd om ook werkgevers gehad.” deels teamleider te worden. Een ﬁjne combinatie met de accountmanagementwerkzaamheden. Al is het soms wel even zoeken naar de balans tussen deze twee functies. Maar ik zou de afwisseling zeker niet willen missen!”

“

Het was niet altĳd even gemakkelĳk. Match Maar aan alles komt Lammert vervolgt zĳn verhaal: “Als gelukkigbeneen accountmanager ik altĳeind. d op zoek

naar nieuwe werkplekken voor de kandidaten van Pastiel. Dit doe ik zeker niet alleen. Ik leg nieuwe contacten en zodra dat is gelukt geef ik graag het stokje over aan de Pastiel-jobcoaches. Schulden Zĳ kennen deverder: kandidaten en Hendrik vertelt “Tien jaargoed geleden kunnen vervolgens match maken. heb ik mĳ n vriendindeontmoet. Samen Een mooie samenwerking die kwam goed hebben we drie kinderen. Helaas werkt! Ik ga graag gesprek er een moment in onshet leven waarin aan we met werkgevers om te kĳken of nog allebei zonder werk kwamen te erzitten. meer mogelĳde kheden We konden eindjeszĳn nietbinnen meer hun aan huidige bedrĳfsvoering. kunnen elkaar knopen, wat we ookWaar probeerden. we functiestoen creëren? Het is We hebben hulp gezocht om mooi onze wanneer kandidaten een situatie te werkgevers verbeteren. Via de gemeente kans Niet gekomen alleen afgaan ben ikwillen toen geven. in contact met op werkervaringCarolien. op papier, de Pastiel-jobcoach Samenmaar hebben persoon áchter CV willen we gekeken naar een mĳn situatie. Watleren is er kennen. Kĳken naar competenties en interesses. En zo een match maken. Op die manier is de kans op een duurzame werkplek groter.”

Als accountmanager ben ik altĳd op zoek naar nieuwe werkplekken voor de kandidaten van Zelfvertrouwen Net op dat Pastiel moment kwam er een nodig om uit de schulden te raken? We hebben mĳn CV bĳgewerkt, maar heb ook hulp gekregen met solliciteren en het schrĳven van sollicitatiebrieven. Ik kon echt op Carolien rekenen, ze heeft me op verschillende vlakken verder geholpen.”

vacature binnen bĳ Pastiel vanuit OVcare, voor schoonmaakwerk. Hendrik: “Mĳn Pastiel-jobcoach vroeg me of ik kennis Crisis biedt kansen met hen wilde maken. Tĳdens het Helaas houdt de crisis nog steeds aan. sollicitatiegesprek hadden we meteen een Dit heeft zeker impact. Op de Pastielklik. OVcare is méér dan een werkgever. kandidaten, werkgevers, gemeenten, Ze hebben mĳ verder geholpen in mĳn maar ook op Pastiel als organisatie. leven. Collega’s steunen mĳ altĳd, dit Lammert: “Gelukkig is de crisis niet heeft mĳ sterker gemaakt. Hierdoor is alleen maar negatief. Het biedt ook mĳn zelfvertrouwen toegenomen. Na zeker nieuwe kansen. Sommige een zware periode van tien jaar hebben kandidaten hebben een andere kĳk op we gelukkig geen schulden meer. Het werk gekregen. Door de crisis verbreden was niet altĳd even gemakkelĳk. Maar ze hun horizon en kĳken ze ook naar aan alles komt gelukkig een eind. Ik hoop onbekende(re) sectoren en banen. Een nog lang bĳ OVcare te werken.” Hendrik andere ontwikkeling is dat voorheen is blĳ dat Pastiel de match heeft gemaakt. kandidaten veelal werden geplaatst bĳ Het gaat zelfs zó goed bĳ OVcare, dat grotere werkgevers. Een aantal bedrĳven hĳ intussen een vaste aanstelling heeft neemt minder mensen aan. Of heeft gekregen. Ook werkt hĳ momenteel een noodgedwongen mensen moeten laten nieuwe Pastiel-kandidaat in. En zo is de gaan door de corona-crisis. Om toch cirkel weer rond! voor voldoende werkplekken te zorgen zĳn we breder gaan kĳken en zĳn er ook een aantal mooie werkplekken ontstaan Hendrik heeft het niet gemakkelĳk bĳ kleinere bedrĳven. En als de match gehad in zĳn leven. Maar hĳ is altĳd eenmaal gemaakt is, zien we dat vrĳwel doorgegaan. Voor zichzelf en voor zĳn alle kandidaten hun werk behouden. We gezin, want daar draait zĳn leven om. blĳven altĳd kĳken naar mogelĳkheden Mede dankzĳ Pastiel en OVcare is hĳ en creëren kansen waar het kan!” positief gebleven en heeft hĳ zĳn leven weer op de rit. Lammert is continu op zoek naar mogelĳkheden en kansen. Voor de kandidaten van Pastiel, maar ook zeker voor (potentiele) werkgevers.

NUMMER 03 • 2021 TEKST EN BEELD MARIJE NUTMA

AUKJE JELLESMA DOET AAN SLOWRUN

“ONTSPANNEN HARDLOPEN IN JE EIGEN TEMPO”

Je kunt haar vinden in het bos bij Haskerhorne, waar ze regelmatig in een rustig tempo hardloopt en geniet van het buiten zijn in de natuur. Aukje Jellesma uit Oudehaske gooide na een burn-out het roer om en begon met Slowrun. Met de lezers van GrootHeerenveen deelt ze wat ze de afgelopen jaren geleerd heeft. Ook geeft ze tips om de coronastress al hardlopend te lijf te gaan. Het interview met Aukje Jellesma (43) gaat op gepaste afstand, via beeldbellen, in verband met de coronamaatregelen. Aukje is thuis en op de achtergrond verschijnen zo nu en dan haar kinderen in beeld. “Ja, ík heb ook stressmomenten hoor, zo midden in de lockdown met de kinderen thuis”, zegt ze. “Gelukkig herken ik inmiddels snel de signalen van stress in mijn lichaam, en weet ik wat ik kan doen om weer te ontspannen en tot mezelf te komen.”

Mindful Run, een combinatie van mindfulness (een vorm van meditatie), ademhalingstechnieken en hardlopen in een langzaam tempo. “Maar ik liep echt in een heel langzaam tempo. Iedereen liep mij voorbij! Ik dacht, ik doe het vast niet goed”, weet ze nog. Daarna volgde ze een cursus Chi-Running. “Hier leerde ik looptechnieken, in combinatie met ontspannen bewegen en ademhalingsoefeningen. Na de cursus ben ik ermee door gegaan.”

Aukje kwam in een burn-out terecht nadat ze jarenlang in de zorg werkte; eerst als verzorgende IG, en later in de ouderenzorg als implementatieondersteuner en project-assistent. Ze herstelde van haar burn-out door gezond te eten, door ontspanningsoefeningen te doen en door buiten te bewegen. “Ik heb mezelf hierdoor opnieuw leren kennen”, zegt ze vol overtuiging.

ONTSPANNEN HARDLOPEN

FRISSE BUITENLUCHT Ze herinnert zich de drukkende warmte in de verzorgings- en verpleeghuizen waar ze werkte. “De frisse buitenlucht was een verademing voor mij en heel belangrijk voor mijn herstel. Door buiten te lopen daalde mijn ademhaling en ontspande ik sneller. En ik ging weer voelen. Ik herkende de stresssignalen van mijn lichaam sneller. Het was een ontdekkingsreis, maar ik heb nu de rust en energie om anderen die stress ervaren, te helpen.” Aukje begon aanvankelijk met

Vorig jaar besloot Aukje Jellesma om definitief de zorg vaarwel te zeggen. Ze twijfelde niet. “Ik heb een soort oer-vertrouwen in mij, dat er altijd iets nieuws op mijn pad komt. En dat gebeurde ook.” Ze kwam op internet een opleiding tot Slowruncoach tegen. Voordat ze het wist had ze zich ingeschreven en na de opleiding startte ze met het geven van trainingen. “Slowrun is hardlopen op een ontspannen manier”, legt Aukje uit. “Het gaat erom dat je naar buiten gaat, de natuur in, en beweegt. Je loopt in je eigen tempo en je geniet. Tussendoor doe je ontspanningsoefeningen.” Het gaat niet om de prestatie, benadrukt ze. “Tijdens het hardlopen is het belangrijk dat je kunt blijven praten. Slowrun is dan ook vooral voor vrouwen een hele fijne manier van hardlopen”, lacht ze.

NIEUWE ENERGIE Aukje ziet om haar heen dat er in deze tijd veel mensen zijn die

“TIJDENS HET HARDLOPEN IS HET BELANGRIJK DAT JE KUNT BLIJVEN PRATEN; SLOWRUN IS DAN OOK VOORAL VOOR VROUWEN EEN HELE FIJNE MANIER VAN HARDLOPEN”

‘hoog in hun stress’ zitten, zoals ze dat noemt. Ze heeft tips voor de lezers, die dit herkennen. “De belangrijkste tip is: ga naar buiten, beweeg en geniet van de natuur! Je krijgt er nieuwe energie van en je lichaam ontspant. Probeer, als je buiten loopt, heel bewust op je ademhaling te letten en alleen door je neus adem te halen. Daardoor ontspan je sneller. En ga iedere dag naar buiten, of het nou regent, koud is of hard waait. Al is het maar een kwartiertje. Het liefste in de natuur, maar je kunt ook

een blokje omlopen in je buurt. Door de beweging en frisse lucht voel je je gegarandeerd stukken beter als je weer thuis bent.”

LAAT JE ZORGEN THUIS Ze raadt aan om het lopen langzaam op te bouwen. “Een paar minuten wandelen kun je afwisselen met een paar minuten hardlopen. Kies een zachte ondergrond om op te lopen, zoals in het bos.” Nog een advies: “Vergelijk je niet met anderen, maar volg je eigen tempo.” En, beklemtoont ze: “Luister

naar je eigen lichaam en laat je niet opjagen! Als Slowrun niet gaat, ga dan snelwandelen. Dat is ook nog eens een goede manier om vet te verbranden.” Speciaal voor vrouwen heeft Aukje Jellesma nog een laatste tip. “Vrouwen houden vaak alle ballen in de lucht!”, weet ze. “Juist dán is tijd voor jezelf heel belangrijk. Als je een pauze neemt om te wandelen, en je pakt je jas van de kapstok, stop dan al die ballen denkbeeldig in een tas en hang hem aan de kapstok. Neem alleen je jas, sjaal en handschoenen mee, en laat al je zorgen thuis!”

deFryskeMarren // GEZOND&FIT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST GEA DE JONG-OUD // FOTO'S HOF EN HIEM

BRANDED CONTENT

deFryskeMarren CRDL (CRADLE) BELANGRIJK COMMUNICATIEHULPMIDDEL VOOR BEWONERS VAN DE WERF

“WE STAAN VERSTELD VAN HET CONTACT DAT NOG MOGELIJK IS” Contact tussen mensen. Aandacht voor elkaar. In deze tijd ervaart iedereen hoe belangrijk sociale contacten zijn voor plezier in je leven. En hoe je dit kunt missen. De jeugd leert thuis. We werken veel vanuit huis. Feestjes worden niet gevierd en de mensen in verpleeghuizen krijgen minder bezoek. Wanneer bovendien een aandoening ervoor zorgt dat communiceren en sociale interactie met andere personen extra lastig is, zoals bij mensen met dementie, autisme of een verstandelijke beperking, is de wereld helemaal klein. Voor deze mensen is de CRDL (cradle) een uitkomst. De CRDL (cradle) is een interactief zorginstrument van hout, in de vorm van een bolle ellips, dat aanraking tussen mensen vertaalt in geluiden. Het is bedacht door de Nederlandse ontwerpers Dennis Schuivens en Jack Chen. Het instrument is gemaakt van kwalitatief hoogwaardig massief edelhout, heeft een speelse, organische vormgeving met slimme, goed verborgen software. Geen knoppen, snoeren, lampjes of stekkers.

DE WERKING

FOTO: CRDLT.COM

De cradle wordt tussen twee personen neergelegd. Wanneer die mensen ieder één hand op het instrument leggen en een circuit vormen door elkaar aan te raken met hun andere vrije hand, begint de interactie tussen hen. Dankzij innovatieve technologie en intelligente software onderscheidt de CRDL verschillende manieren van aanraken en verbindt daar geluiden aan. Zo zorgt een aaibeweging bijvoorbeeld voor het geluid van een poes en een tikbeweging laat kippen horen. Maar ook andere natuurgeluiden of muziek behoren tot de mogelijkheden. Gebruikers kunnen elkaar dus vasthouden, wrijven, tikken of kriebelen met steeds een ander geluid als gevolg.

GROTE WENS Via het Internet ontdekte Tineke Woord, verzorgende IG en persoonlijk begeleider bij Zorggroep Hof en Hiem, kleinschalig wonen De Werf in Joure, de mogelijkheden van de CRDL. “Ik was meteen enthousiast en dacht: ‘Die moeten we hebben!’ Dit instrument past helemaal bij de persoons- en belevingsgerichte zorg die wij bieden aan onze bewoners. Natuurlijk hangt er een behoorlijk prijskaartje aan zo’n instrument. Eerder waren de bewoners al verblijd met een beleef/tovertafel, dus we moesten even kijken naar de opties om dit instrument aan te kunnen schaffen.”

AANGENAME ERVARING

FOTO: CRDLT.COM

Toen de mogelijkheid zich voordeed om de medewerkers en bewoners van De Werf zelf de werking van de CRDL te laten ervaren, nodigde Tineke een dochter van een bewoner uit om langs te komen. Tineke: “Maar op het moment dat zij kwam, was haar moeder diep in slaap. We hebben de CRDL met een andere bewoner getest en waren zo onder de indruk, dat we het toch met moeder en dochter wilden proberen. Moeder sliep, maar je zag aan de bewegingen van haar ogen en de uitstraling en ontspanning van haar gezicht dat er contact was en dat ze genoot. Het was een warme, aangename ervaring.”

MOOI INSTRUMENT VOOR DE TOEKOMST “Onze conclusie was dat het zeker een mooi instrument zou zijn voor de toekomst. ‘Maar dan is mijn moeder er misschien niet meer’, zei de dochter op dat moment. Deze opmerking raakte mij diep. Binnen Zorggroep Hof en Hiem zag men mogelijkheden voor de aanschaf en inzet van dit bijzondere instrument. Nu hebben we sinds december vorig jaar de beschikking over onze cradle.”

BIJZONDER POSITIEF De ervaringen met de cradle zijn bijzonder en heel positief. “Het komt voor dat mensen, die amper nog praten, ineens woorden of zelfs een hele zin uitspreken”, vertelt Tineke. “Het bijzondere van de manier van contact maken met de cradle is de aanraking die erbij hoort. Mensen in een vergevorderd stadium van dementie zijn heel moe. Ze zitten vaak te slapen. Familie of vrienden die op bezoek komen, weten

Bij De Werf in Joure wordt de cradle met succes gebruikt

vaak niet zo goed hoe ze contact kunnen maken met hun dierbare. Met de cradle kun je nu op een hele mooie manier toch contact maken. Het is ook mogelijk dat twee bewoners er samen van genieten. Bovendien kun je de cradle onderdeel laten zijn van een hele kring met mensen. Er zijn zoveel mogelijkheden. We hebben een bibliotheek met geluiden en op een SD-kaartje kunnen we zelf muziek zetten, van Michael Jackson tot André Rieu.”

ISOLEMENT DOORBREKEN De cradle

De cradle helpt het isolement van mensen te doorbreken wanneer een normaal gesprek niet meer goed kan plaatsvinden. Het maakt

contact mogelijk waaraan gebruikers op een gelijkwaardige manier kunnen deelnemen, ongeacht hun cognitieve vermogens. “De cradle is een prachtige uitvinding en aanwinst in de zorg voor mensen met dementie. Bij betekenisvolle communicatie is er verbinding met het onderbewustzijn. Je zintuigen helpen bij het doorgegeven van de non-verbale boodschap. Met aandacht naar elkaars stem luisteren, elkaar in de ogen kijken en aanraken, dat is heel krachtig. Het is heel ontroerend om te zien wat dat teweegbrengt. Wij staan er zelf versteld van hoeveel contact er nog mogelijk is, dankzij de cradle”, besluit Tineke.

NUMMER 03 • 2021

CULTUUR

&UITGAAN

HERINNERINGEN AAN

TEKST EN FOTO’S FREDDIE SCHELTEMA

GOLDEN EARRING

Na zestig jaar stopt Golden Earring met optreden. Dit nieuws raakte mij meer dan ik had verwacht. Na de toeslagenaffaire en coronaellende kwam dit trieste bericht er nog even bij. De Earring. Wie is er niet mee opgegroeid? Wie heeft geen herinneringen aan de grootste Nederlands rockband aller tijden? De Golden Earring, die met Shocking Blue en Focus de vaderlandse popmuziek smoel gaf. Iedereen kent Radar Love (500 coverversies!), Back Home en Twilight Zone. Ik zag de Golden Earring voor het eerst live in de Veemarkthal hier in Sneek. Het was in 1977 en ik was zestien jaar. Dit concert maakte diepe indruk en staat voor altijd in mijn geheugen gegrift. Voor het laatst zag ik ze in 2019 in Emmen. Dat laatste optreden was niet hun beste. Sterker nog, ik zei tegen mijn vrienden: “De stekker kan eruit!” Dat door de ziekte ALS van George Kooymans de stekker eruit gaat doet mij verdriet.

DE HONDEN VAN BARRY HAY Het is een prachtig zomerdag in 1980. Ik en mijn vrienden zijn al vroeg bij de drafbaan Lindenoord in Wolvega. Hier speelt vanavond Golden Earring in de manege van het drafcentrum en wij, fans, hopen onze helden voor het concert te ontmoeten. In the meantime hangen wij wat rond, zingen mee met het cassettedeck op batterijen en drinken blikjes bier. Fan. Waarom word je fan van een band? Voor mij was het een logisch gevolg. Bij de eerste tonen van de single Ce Soir, niet bepaald hun grootste hit, was ik om. Het nummer was zo dreigend, zo duister en zo eng dat ik als veertienjarig jongetje er wakker van lag. Vooral de magistrale eindsolo van George Kooymans maakte mij volger voor het leven. Als een bezetene kocht ik alle LP’s en spaarde alles wat met de Earring te maken had. Zelfs Amerikaanse rockbladen waar stukjes over mijn helden in stonden kocht ik. In één van die bladen las ik het koosnaampje van George Kooymans in de VS: Jojo. Deze informatie was jarenlang mijn ticket om backstage te geraken. Elk optreden van de Earring positioneerde ik mij aan de rechterkant van het podium. De plek waar Kooymans altijd stond. Ik scandeerde dan: “Jojo!” Verbaasd door het horen van deze bijnaam zorgde George dat ik vele malen in de kleedkamer van de band belandde. ‘Jojo’ was het codewoord! Back in Wolvega. Het is een uur of vijf als er een grote zwarte Amerikaanse bak het terrein op rijdt. De bestuurder is de medeoprichter van Golden Earring, George Kooymans. De gitarist, componist en zanger stapt uit, draagt een gitaarkoffer en komt fluitend op ons af. “Hallo, jongens. Zijn jullie er nu al?”, zegt de rockgod tegen ons. Wat volgt is een geanimeerd gesprek. George is relaxed en neemt alle tijd voor ons. Ik vraag hem het hemd van het lijf en word een beetje brutaal en overmoedig. Misschien zijn het de jointjes, misschien is het de alcohol, maar ik stel de volgende vraag: “Je bent nu 32 jaar. Heeft rock&roll een houdbaarheidsdatum? Kan jij, als man van over de dertig nog wel op een podium?” Dat ik dit eruit flapte heeft mij jaren dwars gezeten. De man heeft, mind you, tot zijn 72ste opgetreden! Bij een latere ontmoeting heb ik mijn nederige excuses gemaakt. Ter verdediging: ik was negentien en ontzettend dom! Mijn held schiet in de lach en stelt een wedervraag: “Ben ik al te oud voor de rock&roll?” Mijn antwoord wordt overstemd, want nu komt een rode Amerikaanse slee brullend het terrein op rijden. Het is Barry Hay. Ook dit Earring-lid komt bij ons groepje staan. Er wordt gehugd en op schouders geslagen. Barry vraagt aan mij: “Zeg, wij gaan zo soundchecken. Zou jij mijn hondjes effe willen uitlaten?” Ik ben fan, dus natuurlijk wil ik dat. Ik had ook zijn schoenen

DONDERDAG 11 MAART, 17:15 UUR

‘RADAR LOVE’ VAN DE EARRING SCHALT THUIS UIT ALLE LUIDSPREKERS! Het zal inmiddels bij velen bekend zijn: Neerlands bekendste rockband Golden Earring is van de ene dag op de andere gestopt. Oprichter en bandlid George Kooymans blijkt te lijden aan de progressieve zenuw- en spierziekte ALS. Volger voor het leven: Freddie Scheltema (links) en George Kooymans.

willen poetsen. Ik had ook zijn overhemd willen strijken. Ik, nengentienjarige schoolverlater uit Easterein, wil gráág de hondjes van de zanger van de Golden Earring uitlaten. “Natuurlijk, Barry!”, roep ik enthousiast, hoewel ik absoluut geen hondenliefhebber ben, “Wat voor hondjes zijn het? Chihuahua’s? Poedels? Kuttelikkers?” “Kom maar mee”, zegt Barry en we lopen naar zijn auto. De Amerikaanse slee schudt heen en weer alsof er twee vrijende paartjes in liggen. “Het zijn windhonden”, zegt de zanger. “Pardon?” Ik kijk door het zijraam en zie twee kolossen van beesten. Ze springen als wilden door de auto en de lederen bekleding is half aangevreten. De honden hebben een blik in de ogen van een doorgesnoven junkie op speed. “Hebben ze ook een naam?”, vraag ik voorzichtig. “Ja, ze hebben wel een naam, maar ze luisteren toch niet”, antwoordt Barry en hij haalt twee riemen uit de kofferbak. De windhonden hebben het schuim op de bek en de ramen zijn bijna ondoorzichtig door het kwijl. “Ze zijn een beetje onrustig”, zegt de zanger. “De autorit naar hier was erg lang. Ze zitten al drie uur in de wagen.” Voorzichtig doen wij een portier open en met vereende krachten krijgen we de opgefokte beesten aan de riem. “Goed,” zegt Barry, “ik ga soundchecken. Tot straks.” En hij slentert naar de hal. De honden die ik met moeite in bedwang kan houden, zien hun baasje weglopen en worden nu helemáál wild. Ze trekken mij door de geparkeerde auto’s en voor ik er erg in heb sta ik op de paardenrenbaan. En op die baan beleef ik een van de gênantste momenten uit mijn leven.

Eerst hobbel ik wat achter de windhonden, aan maar dat verandert al snel in rennen. De honden doen er nog een tandje bij en mijn rennen wordt sprinten. Had ik op dat moment gestreden tegen Usain Bolt, dan was zonder meer de gouden medaille voor mij geweest. Maar helaas heeft mijn atletisch vermogen grenzen. Mijn opening op de eerste honderd meter is 9.47, een tijd waar Churandy Martina en Sven Kramer van dromen, maar in de bocht kan ik het tempo niet bijhouden en val voorover. De maniakale beesten trekken mij liggend op mijn buik door de bocht waarbij de snelheid zo hoog is dat ik bijna buiten de baan eindig. “Stop!”, schreeuw ik vertwijfeld, maar de honden hebben daar geen boodschap aan en rennen blind door. Als een rodelaar zonder sleetje, in korte broek en T-shirt, vlieg ik langs de hoofdtribune. Mijn hele lichaam doet pijn, maar loslaten is geen optie. Ik zie mij al staan bij de eigenaar van deze windhonden: “Eh, Barry. Je honden zijn ontsnapt.” Met alle kracht die ik in mij heb houd ik de riemen vast. Dan, na een paar angstige en pijnlijke minuten, vloeit de energie uit de viervoeters en houden ze stil bij de manege. “En? Waren ze een beetje rustig?”, vraagt Barry mij later. “Geen centje pijn”, lieg ik en ik pulk de laatste graspollen uit mijn oren. Mijn knieen, mijn schouders en ellebogen liggen open en mijn Golden Earring T-shirt zit onder het bloed. Fan zijn is pijn lijden. Grote renpaarden hebben gelopen op renbaan Lindenoord Wolvega. Zoals Jojo (!) Buitenzorg, Speedy Volita en Action Skoatter. Maar door de windhonden van Barry Hay staat het onaantastbare baanrecord nog altijd op mijn naam.

De Earring, afkomstig uit Den Haag en in 1961 opgericht als The Golden Earrings, is niet alleen een wereldvermaarde rockband, het is ook een hechte vriendengroep. Rinus Gerritsen (basgitaar), George Kooymans (gitaar, zang), Barry Hay (zang) en Cesar Zuiderwijk (drums) besloten met de band te stoppen op het moment dat één van hen zou omvallen, zo was de afspraak. Door de ziekte ALS van George is dat moment, zestig jaar na de oprichting, nu gekomen. Alle vier leden zijn rond de 72 jaar. Een afscheidsconcert zit er niet meer in, maar een eerbetoon wel. Op donderdag 11 maart wordt George Kooymans 73 jaar. Als eerbetoon aan Kooymans en aan de Golden Earring is in ons land, overal waar dit maar mogelijk is, precies om 17:15 uur de wereldhit ‘Radar Love’ te horen, afkomstig van het album Moontan. De bedoeling is dat op dat tijdstip het nummer bij iedereen thuis uit de luidsprekers klinkt. ‘Radar Love’ zal bijvoorbeeld gepeeld worden op carillons door heel Nederland, waaronder dat van de Grote Kerk in Den Haag, de Grote Kerk in Meppel, het raadhuis in Hoogeveen en de Martinitoren in Groningen.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST EN BEELD THEATER SNEEK

DEEL 2: POPPODIUM HET BOLWERK

HET BOLWERK EN THEATER SNEEK VIEREN FEEST IN 2022

In 2022 is het tien jaar geleden dat Hare Majesteit de Koningin Poppodium Het Bolwerk en Theater Sneek, de gebouwen van Cultuur Kwartier Sneek (CKS) opende. Reden voor een feest in 2022. De medewerkers van CKS duiken alvast de archieven in. Daarbij krijgen ze hulp van Ankie Rusticus en Rudy Kroontje, twee vrijwilligers van het eerste uur die veel mooie herinneringen koesteren. In dit tweede deel van een tweeluik over CKS op weg naar het tweede lustrum gaan we met Ankie Rusticus (66) terug naar de geschiedenis van Poppodium Het Bolwerk.

Gothicavond in Het Bolwerk, in november 2009

Het Bolwerk is één van de oudste poppodia van Nederland met al 45 jaar een gevarieerd muziekprogramma. Zo treden onder andere Urban Dance Squad, Toy Dolls, Nazareth, Hatebreed, Rosenberg Trio, Guru, Big Daddy Kane, The Offspring, Soulwax en Arch Enemy op aan de Kerkgracht. En van eigen bodem: Jeugd van Tegenwoordig, Douwe Bob, Candy Dulfer en Blaudzun. Zelfs de flamboyante Duitse zangeres Nina Hagen heeft een paar keer op het programma gestaan. Helaas zegt Hagen de optredens in Sneek telkens af.

LEGENDARISCH JONGERENCENTRUM In 1975 wordt de voormalige Bolwerkschool uit 1876 aan de Kerkgracht in Sneek omgedoopt tot jongerencentrum waar sindsdien regelmatig dampende concerten plaatsvinden. Zo bereiken de hiphopfeesten van eind jaren tachtig en de vijf edities van Sneekwave een legendarische status. Jarenlang is Het Bolwerk ook gastheer van de finale van De Kleine Prijs van Sneek (later: de Friese Popprijs, en de Kleine Prijs van Fryslân). Opgenomen in de plannen voor Cultuur Kwartier Sneek wordt Het Bolwerk in 2009 volledig gerenoveerd en een volwaardig poppodium, waar de jongeren van nu én toen met een biertje in de hand genieten van allerlei muziekgenres. Via een glazen atrium komt er dat jaar ook een letterlijke verbinding met het kunstencentrum en de Noorderkerkzaal van Theater Sneek.

VAN DE MEERPAAL NAAR HET BOLWERK, MET ANKIE RUSTICUS “Nee, ‘túúrlijk ging ik niet naar Het Bolwerk...”, zegt Ankie Rusticus. “Het was 1975 en ik praatte maar wat mee met de rest van het

BOVEN: Danny Vera in Het Bolwerk. ONDER: Candy Dulfer in 2012

BOVEN: Huisfotograaf Ankie Rusticus: “Ik heb veel artiesten op de foto vastgelegd. Sommigen waren toen nog niet zo bekend. Kensington heeft bijvoorbeeld op het kleine podium bij de bar gespeeld.” RECHTS: Ankie (links) met de Baoukjes.

toenmalige jeugdhonk De Meerpaal in Sneek. Dat moest dicht omdat er werd geblowd en drugs werden verkocht. Het Bolwerk, een nieuw jongerencentrum, ging dat jaar open. Niemand van De Meerpaal wilde er uit principe naartoe. Maar ik ging tóch. Ik was dan ook niet echt een vaste klant bij De Meerpaal. Regelmatig bezocht ik in Het Bolwerk een concert. In 1998 nam een vriendin mij mee als introducee naar een vrijwilligersavond. Het was heel gezellig. Liefde op het eerste gezicht! Hier wilde ik graag bij horen. Vanaf dat moment was ik er niet weg te slaan.”

HARTSVRIENDIN “Vorig jaar ging ik met pensioen. Ik ben toen ook gestopt als vrijwilliger bij Het Bolwerk. Ik heb er echt van alles gedaan. Zeven jaar lang stond ik achter de bar, twee jaar bij de kassa/ penningen, twee jaar bakte ik de tosti’s en kroketten bij de broodjesbar en een paar jaar

was ik een manusje-van-alles. Het was een geweldige tijd met een hecht team. Ik kijk ook met veel plezier terug op al die te gekke feesten en vrijwilligersweekenden, onder andere in België en Berlijn, op Ameland en Terschelling. Toen Het Bolwerk in 2009 een volwaardig poppodium werd en er een einde kwam aan het jongerenwerk, is het allemaal professioneler geworden. Dat snap ik wel. Je moet met je tijd meegaan. Natuurlijk verandert dat ook de sfeer, maar die is altijd erg fijn gebleven. Het mooiste van alles is dat ik tussen de vrijwilligers Kitty den Haan heb ontmoet, mijn hartsvriendin.”

“JOAN OSBORNE WILDE ECHT NIET OP DE FOTO. “I’M SO OLD NOW”, ZEI ZE, MET ZO’N LEKKER AMERIKAANS ACCENT.” Ik heb ook mooie foto’s kunnen maken van onder meer Claw Boys Claw; de zanger met zijn lange haren in het publiek, wat een prachtig shot. Joan Osborne zal ik ook niet vergeten. Ik moest voor het optreden in haar kleedkamer komen. Ze wilde echt niet op de foto. “I’m so old now”, zei ze, met zo’n lekker Amerikaans accent. Maar uiteindelijk gaf ze toe en mocht ik er toch een paar maken.”

HUISFOTOGRAAF

Op reis naar België met Het Bolwerk. Ankie Rusticus zit vooraan, derde van rechts.

“De laatste acht jaar was ik de huisfotograaf van Het Bolwerk. Ik merkte bij al die vrijwilligerstaken dat ik het leuk vond om foto’s te maken en had altijd een klein cameraatje op zak. Mijn camera’s werden steeds groter; er kwam een spiegelreflexcamera en ik ging fotocursussen volgen. Ik heb veel artiesten op de foto vastgelegd. Sommigen waren toen nog niet zo bekend. Kensington heeft bijvoorbeeld op het kleine podium bij de bar gespeeld. Daarna trokken zij in het land een steeds groter publiek, ook toen ze later terugkwamen naar Het Bolwerk. Ik ben de foto’s van hun eerste, kleine Bolwerk-show kwijtgeraakt. Ze moeten ergens in mijn archief zitten. Hopelijk vind ik ze nog eens terug, want dat concert was zó uniek.

Theater Sneek

In het eerste deel van dit tweeluik, gepubliceerd in het vorige nummer van GrootdeFryskeMarren, blikte vrijwilliger Rudy Kroontje (71) terug op de opening van Theater Sneek. Heb jij ook foto’s van Theater Sneek, Het Bolwerk of Kunstencentrum Atrium? Of een onvergetelijke anekdote? CKS ontvangt ze graag via marketing@cultuurkwartier.nl. De persoonlijke ervaringen krijgen een plek op de social media-kanalen en/of de speciale tijdlijnen op de locaties.

Normaal staat hier de evenementenkalender van VVV Waterland van Friesland. Maar we leven nu tijdelijk in andere tijden. Om toch in verbinding te blijven met jou, zodat jij in verbinding kan blijven met het goede en mooie van Waterland in Friesland, geven we je hier tips om buiten te beleven. Om alvast te dromen van betere tijden, die ongetwijfeld in 2021 gaan komen. Ga samen met ons in verbinding met de natuur, de cultuur, de geschiedenis en de mensen in Waterland van Friesland.

kijk voor inspiratie op:

nei bûten

naar buiten

FOTO: SLOWTRIATLON.COM

www.waterlandvanfriesland.nl

SLOWTRIATLON

SLOWTRIATLON®

Wintergames

Kunst naar buiten

Ook zo genoten van het buitenzijn de afgelopen winterdagen? Geef je dan nu op voor SLOWTriatlon® Waterland van Friesland. De naam zegt het al: het is als de bekende triatlon, maar dan SLOW, zodat elke sportieveling, jong en oud, mee kan doen in het mooie Waterland van Friesland op 11 september! 500 m of 1 km zwemmen in het Snitser Mar, 40 of 20 km fietsen in de omgeving en 5 of 10 km wandelen door de Friese landschappen. Dezelfde prestatie en afstanden als bij een 1/8e of 1/4e triatlon, maar dan zonder tijdsdruk, op je eigen tempo en geschikt voor alle leeftijden! Aanmelden is nu mogelijk via de website:

Buitenlucht, beweging en zinvolle vrijetijdsbesteding is juist nu extra belangrijk! Daarom worden er coole activiteiten voor jongeren van 12 t /m 17 jaar georganiseerd in Zuidwest Friesland. Denk hierbij aan leren tennissen, voetbalskills, boksen, henna tattoos maken, skaten en stunten. De buurtsportcoaches, jongerenwerkers van Sociaal Collectief en de cultuurcoaches van Akte2 zorgen voor ‘Cool Súdwest’. Via Instagram blijf je op de hoogte van de planning en de coole activiteiten die er in de regio worden georganiseerd. Doe je mee?

Kunst naar buiten maakt op een verrassende manier kunstwerken uit Friese collecties toegankelijk voor iedereen. De eerste bankjes zijn al geplaatst in het Friese landschap en deze markeren plekken waar (vroegere) kunstwerken zijn ontstaan. Daar worden toevallige passanten verrast met een verhaal over dat kunstwerk. Zo beleef je kunst ook buiten, tijdens een wandeling of fietstocht. Ga lekker zitten en geniet van het uitzicht! Open de website en ontdek zo een topstuk uit een Fries museum en een mooi kunstverhaal.

WWW.SLOWTRIATLON.COM

VIA INSTAGRAM: @COOL_SUDWEST

WWW.KUNSTNAARBUITEN.NL

Kuierje wandelen

HOUTZAAGMOLEN DE RAT IN IJLST

BELEVINGSROUTE IJLST

meer routes

Een historische wandel-, fiets- of vaarroute écht beleven? Met de MeAR Fryslân app ontvouwt het verhaal zich om je heen. De app combineert het echte leven met het virtuele. Stel je voor: je loopt door Sneek met je smartphone en wanneer je in de buurt komt van de Waterpoort duikt poortwachter Sijmen Douwes op, die je mee terugneemt in de tijd. Bij een wandeling door Joure loop je Douwe Egberts ineens tegen het lijf. Of je loopt langs het oude Far, het vroegere water waarlangs de eerste bewoning van Terherne ooit ontstond. AugmentedReality (AR) op zijn best!

Ontdek IJlst op een bijzondere manier. Start bij het vroegere woonhuis van verteller Tzeerdze Holtrop, onderwijzer, schrijver en dichter. Vanaf dit punt vertelt hij op 18 plekken in de stad een verhaal. Je wordt 150 jaar terug gebracht in de tijd, het IJlst van melkschuiten, schaatsenmakers, scheepsbouwers en boeren. Download de belevenisroute en beleef IJlst 1868!

Je kunt geen genoeg krijgen van wandelen, maar wilt niet steeds hetzelfde blokje om? Dat snappen wij. Kilometers maken met je fiets? Suppen tot je een ons weegt? We zijn allemaal buitenmensen en die horen in de natuur. In het bos, op het water, over de dijk of langs de Elfstedensteden. Petje af voor degene die al onze wandelroutes, fietsroutes, vaarroutes en onze steden aftikt. Je kunt ze allemaal bekijken op de website en een gratis GPX bestand downloaden.

DOWNLOAD DE MEAR FRYSLÂN APP IN DE APPLE OF GOOGLE PLAY STORE

WWW.IJLST750.NL/ ACTIVITEITEN/IJLST-1868

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ ROUTES

fers gedicht

FOTO: JAN TIJSMA

Beleef Fryslân extra

REE IN HET STRUWEEL RIJSTERBOS

It fryske Gea Bij het krieken van de dag, waar een ven of meer tussen de rietkragen lag, Staat een hert te drinken aan de waterkant, en een boom glinstert aan de overkant. De oever van een ven is rijk begroeid, waar de wilde orchidee rijkelijk bloeit. It Fryske Gea, met zijn duizenden vennen, je zou dat gebied eens moeten leren kennen. Een visser staat aan de overkant, en een hond speelt aan de waterkant. It Fryske Gea, meer dan een natuurgebied, dit alles alleen maar hoe je het zelf ziet.

Deze mooie inzending hebben we binnen gekregen voor onze gedichtenwedstrijd. Het gedicht is ingezonden door de heer Gerard Elfrink, wonend bij een woongroep van Talant gehandicaptenzorg. Elfrink is fervent gedichtenschrijver en heeft nu dit prachtige gedicht geschreven voor VVV Waterland van Friesland.

winnen Doe ook mee met onze gedichtenwedstrijd en maak kans op een ballonreis. Kijk op www.waterlandvanfriesland.nl/ gedichtenwedstrijd voor meer informatie.

SPORT

NUMMER 03 • 2021

RUGBYSTER LIEVE STALLMANN

“Ik mag doen w

Onze medewerker verdient de juiste aandacht! Mensen helpen zat er al vroeg ingebakken. Niet voor eigen gewin, maar om de verandering te zien bĳ de ander. ‘Dat is toch geweldig?!’ Marĳke Algra is 33 jaar en Register Casemanager verzuim bĳ Empatec. Een jaar geleden zag ze mogelĳkheden om het verzuimbeleid bĳ Empatec passender te maken bĳ de organisatie. Met passie en respect voor de mens en tegelĳkertĳd met een zakelĳke blik: inzetten op vitaliteit en inzetbaarheid. En dit ín huis te organiseren, met haar eigen kennis en ervaring. De business case wordt omarmd door de organisatie en succesvol uitgerold. Nu een klein jaar later blĳkt haar aanpak meer dan succesvol! Re-integratie

Eén en al positiviteit en oprechtheid. Een scherpe kĳk op de realiteit, met een vleugje humor. Marĳke Algra ten voeten uit. Een sociaal hart, maar ze schroomt niet je eerlĳk te vertellen hoe ze ergens over denkt. Een aanwinst voor Empatec. De in De Wâlden opgroeiende Marĳke kiest al jong voor de Hbo-opleiding Personeel en Arbeid. Een schot in de roos, blĳkt later. Toen al leek het haar leuk om mensen te begeleiden en te helpen. Vooral de mens waar soms net iets meer mee aan de hand is dan alleen het niet hebben van een baan.

Uitdaging

Op haar 21e start ze haar carrière bĳ een re-integratiebureau. Een leerzame periode, waar ze het schopt tot vestigingsmanager. Maar ook een eyeopener. ‘Mensen kunnen echt meer dan ze denken, ook als ze ziek zĳn!’, legt Marĳke uit. ‘Ik vond het erg om te zien dat mensen thuis zaten, terwĳl ik heel veel mogelĳkheden voor hun zag. Vanaf toen besloot ik dan ook me daar op te richten in mĳn werk.’ Ze gaat werken bĳ een arbodienst. Maar Marĳke krĳgt een auto ongeluk en komt zes maanden thuis te zitten. ‘Ik vloog tegen de muren op! Toen heb ik ook gevoeld hoe belangrĳk het is, om op de juiste momenten begeleid

“

Mensen kunnen meer dan ze denken

te worden. Om weer verder te kunnen. Dat heb ik zó goed onthouden en heb ik gebruikt in het opzetten van het nieuwe verzuimbeleid bĳ Empatec. En dat werkt!’

Werk als middel

Verzuim kan een signaal zĳn. Dat iemand zorgen heeft of een verkeerde werkplek. ‘De focus in het verzuimbeleid bĳ Empatec leg ik daarom op inzetbaarheid en vitaliteit. Gedragen door de leidinggevenden op de werkvloer, als juiste begeleider’, vertelt Marĳke. Hebben medewerkers een passende werkplek? Hoe staat het met de knieën van de hovenier? Tilt hĳ wel goed? En waarom is iemand ziek? Alles begint met de juiste aandacht voor de mens. En te kĳken wat hĳ wel kan, want creatief omgaan met werk is essentieel. ‘Het hebben van een baan voor onze mensen is heel belangrĳk! Dit verzuimbeleid is echt passend gemaakt op onze organisatie, wat zĳn vruchten afwerpt. Het is ontzettend mooi om de veranderingen bĳ de mensen en Empatec te zien!

In mei is het zover, dan gaat Lieve Stallmann haar examens doen. De 21-jarige Lieve, getogen in Sint Nicolaasga, is er al helemaal klaar voor. Op dit moment volgt ze haar lessen online vanuit Spanje, waar ze een contract heeft bij rugbyclub Les Abelles in Valencia. Dit contract loopt tot eind april, terwijl ze een maand later de geleerde stof op papier moet zetten.

“ TEKST JOERI VAN LEEUWEN // FOTO'S DOUWE BIJLSMA/GEWOAN DWAAN

“Het is een hele omweg om uiteindelijk je havo te halen”, begint het op 21 januari 2000 geboren rugbytalent Lieve Stallmann. “Ik ben drie jaar geleden naar Amsterdam gegaan om daar te gaan rugbyen in combinatie met het afronden van een mbo-opleiding. Vervolgens bleek dat dit in de praktijk niet kon op de school in Amsterdam en zodoende ben ik verder gegaan met volwassenenonderwijs. Ondanks alle hobbels ben ik er wel klaar voor en ik heb ook altijd in mijn hoofd gehad dat ik na mijn rugbycarrière ook nog iets anders moet hebben. Als referee wedstrijden fluiten bij hetgeen wat ik het allerliefst zou doen is echt geen optie voor mij.”

GORREDIJK EN GRUTTE PIER

Op het moment van dit interview bereidt Lieve zich voor op een interland tussen Nederland en Spanje. Rugby is haar in huize Stallmann met de paplepel ingegoten, volgens Lieve. “Mijn vader en broertjes deden aan rugby en vervolgens ging ik mee naar de trainingen van RC De Wrotters in Gorredijk. Na verloop van tijd kwamen er ook wedstrijden bij, maar als meisje is er geen specifieke wedstrijdoptie in de leeftijd tot zestien jaar. Daardoor ben ik een periode gestopt met spelen. Het begon na verloop van tijd toch weer te kriebelen en ik ben gaan trainen bij Grutte

Pier in Leeuwarden. Ik was oud genoeg om mee te mogen doen in een team van alleen maar vrouwen en dat voelde toch wel heel erg goed. Zo goed dat ik uiteindelijk naar Amsterdam ben gegaan om daar te gaan spelen.”

SPELEN IN DE EREKLASSE Stallmann is inmiddels één van de speelsters die vrijwel altijd wordt opgeroepen voor het Nederlands team. “Ooit heb ik mijzelf een paar doelen gesteld. Eén van deze doelen was om bij een rugbyacademie te mogen trainen. Meerdere keren per week heb je dan extra training en uiteindelijk is mij dat vrij snel gelukt. Ik speel bij een club uit Amsterdam en we spelen in de Ereklasse, zeg maar de Eredivisie van het rugby. Bij de club trainen we normaliter ook nog twee keer in de week en heb je in de weekenden nog wedstrijden. Ik trainde in een bepaalde periode dan ook wel een keer of zeven, acht in de week. Op een gegeven ogenblik ben ik ook bij de nationale selectie gekomen en dat was een

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

wat ik het liefste doe, heerlijk” “RUGBY SPEEL JE TOT ONGEVEER JE 35E EN DAARNA MOET JE OOK GEWOON GELD VERDIENEN” “IK DOE AAN RUGBY” “Als ik eens met onbekende mensen spreek en zij vragen of ik ook sport en ik vertel dat ik aan rugby doe, dan komt er daarna altijd een gesprek uit voort. Eerst vragen ze, bij wijze van, of ze het goed hebben gehoord en daarna willen ze vaak wel weten of het er ook allemaal zo ruig aan toe gaat als dat ze denken in hun hoofd. Regelmatig komen ze dan ook wel een keertje kijken bij een wedstrijd. Rugby is een contactsport en er gebeuren best wel eens wat ongelukken waardoor er blessures ontstaan, maar dat is bij heel veel sporten zo. Gelukkig heb ik zelf nooit een langdurige blessure gehad. Of dat toeval is? Als je zo vaak traint en speelt, dan is je lichaam ook snel gewend aan de tackles en daar anticipeert het ook weer op. Daarnaast is het ook nog eens zo, dat de dokters rondom het team de verantwoordelijkheid hebben om spelers en speelsters niet te snel weer op het veld te laten komen als ze er eigenlijk nog niet fit genoeg voor zijn.”

PROFESSIONAL

’TRANQUILO’ IN SPANJE Het was begin 2021 een verrassende stap. Stallmann ging naar Spanje om te rugbyen. “Heel erg leuk, natuurlijk. Een vriendin van mij speelde er al en vertelde mij over de vacature die er was. Vervolgens is dat allemaal in een stroomversnelling geraakt en niet veel later was ik onderweg naar Las Abelles. Vooraf heb ik wel een en ander doorgesproken met familie

want een paar maanden naar Spanje is nog wel te doen, maar hoe komt het met school? Zij zeiden eigenlijk allemaal: ‘Pak je kans!’ Inmiddels zit ik hier nu alweer een tijdje en is het toch allemaal wel heel gaaf. Ik mag gewoon doen wat ik het liefste doe, heerlijk. De trainingen zijn heel anders dan ik gewend ben. Het typisch Spaanse ‘tranquilo’ (rustig aan, red.) is niet alleen buiten het veld aan de orde. Een trainingssessie van zes uren is geen uitzondering, maar dat is niet de hele tijd door knallen. We praten tussen de oefeningen door, hebben een lolletje en hebben dan weer een andere vorm. In Nederland is het allemaal veel intensiever in ongeveer anderhalf uur tijd gepropt. Dat was dus wel even wennen.”

“IK HEB NOOIT DE ILLUSIE GEHAD PROF TE WORDEN, MAAR HET IS WEL HEEL ERG LEUK”

FOTO LIEVE STALLMANN

ander doel. Het spelen in het Nederlands team is toch wel extra speciaal. Het was niet zo dat de dromen in mijn hoofd vervolgens gelijk voorbij zijn of zo, maar als je 21 bent en je speelt op dit niveau, dan is het wel een hele mooie ervaring. Zo zie en ervaar ik het dan ook.”

Nu Stallmann in Spanje onder contract staat is het besef van ‘professional zijn’ wel bij de rugbyster binnengedrongen. “Ik heb altijd alles stap per stap bekeken, de rugbyacademie, de Ereklasse, het Nederlands team. Ik heb nooit de illusie gehad prof te worden, maar het is wel heel erg leuk. Kosten voor inwoning, de reis heen en terug en boodschappen zijn voor de club en daarnaast krijgen wij, ik woon samen met nog twee Nederlandse meiden in een appartement, nog een klein salaris. Natuurlijk staat dit goed op onze cv en misschien dat het ooit nog eens in ons voordeel gaat werken om ergens anders aan de slag te gaan.

Lieve Stallmann (rechts) in Spanje met Nikcy Dix (links) en Jordan Heil.

Toch moet je ook realistisch zijn. Rugby speel je tot ongeveer je 35e en daarna moet je ook gewoon geld verdienen. Voor mij zou zoiets heel erg mooi zijn bij bijvoorbeeld defensie of politie. Dat is hoe ik er nu over denk. Mocht er komend jaar weer zo’n kans komen om ergens in het buitenland te spelen, dan weet ik niet zeker of ik het doe, maar gevoelsmatig waarschijnlijk wel. Er was wel een agent die mij daarbij wilde helpen, maar dan moest Amsterdam hem ook gaan betalen als ik ‘gewoon’ weer daar zou gaan spelen. Dat wilde ik niet, want ik kon vanuit Amsterdam ook zo naar Spanje toe. Mede vanwege corona en het stilleggen van de competitie trouwens.”

deFryskeMarren // SPORT

NUMMER 03 • 2021

deFryskeMarren

TEKST DENNIS STOELWINDER FOTO'S DOUWE BIJLSMA / GEWOAN DWAAN

SUZANNE SCHULTING OPPERMACHTIG

TEGENVALLEND WK SHORTTRACK VOOR SJINKIE KNEGT Het was voor Bantegaster Sjinkie Knegt een niet al te best weekend op het wereldkampioenschap shorttrack in Dordrecht. Het WK shorttrack begon vrijdag. Op de eerste dag werden de kwalificaties gereden voor de drie afstanden. Op zaterdag de finales van de 500 en de 1.500 meter en de halve finales van de relay. Zondag was de slotdag, met de 1.000 meter, de superfinale en de finales van de relay. Voor Suzanne Schulting kon het WK echter niet meer stuk. Zij was oppermachtig in het toernooi. SUZANNE SCHULTING WERELDKAMPIOEN

Hij kreeg daardoor een penalty en werd dus opnieuw uitgeschakeld voor de finale. In die finale won de Hongaar Shaoang Liu voor de Rus Semen Elistratov. De Italiaan Pietro Sighel eindigde als derde, net voor Nederlander Dylan Hoogerwerf.

Suzanne Schulting is voor de tweede keer in haar carrière wereldkampioen geworden in het allroundklassement. De vorige keer was twee jaar terug, bij het laatste WK in het Bulgaarse Sofia. Doordat ze alle afstanden op haar naam schreef, was de shorttrackster uit Heerenveen zondag niet meer in te halen in de superfinale. Het enige wat ze moest doen om te titel officieel binnen te halen, was finishen in de superfinale die later op zondag verreden werd. In het klassement was de dominantie van Schulting zeer groot. Daardoor hoefde ze in de superfinale alleen nog maar over de finish te komen om zeker te zijn van de titel. Achter Schulting was er nog wel volop strijd om de andere medailles. De Canadese Courney Sarault had de beste papieren voor het zilver, voor de Italiaanse Arianna Fontana. De vrouwen reden met Suzanne Schulting, Selma Poutsma, Xandra Velzeboer en Yara van Kerkhof. Rianne de Vries uit Akkrum mocht zaterdag in de halve finale nog wel rijden, maar in de finale bleef ze aan de kant. Spannend werd het in de finale geen moment, omdat Nederland een klasse apart was. Bovendien vielen de Italianen en de Russen, waardoor er van concurrentie eigenlijk geen sprake meer was. De zilveren medaille ging naar Frankrijk, derde werd Italië.

SJINKIE KNECHT NIET IN DE SUPERFINALE Het begon vrijdag hoopvol voor Sjinkie Knecht. Op alle drie afstanden haalden de Friese shorttrackers de volgende ronde. Zaterdag werden Knegt en Itzhak de Laat helaas uitgeschakeld op de 500 meter. Itzhak de Laat viel op de 500 meter in de kwartfinale en doordat hij niet door een ander onderuit ging, was de kwartfinale het eindstation voor De Laat. Sjinkie Knegt werd in zijn kwartfinale vierde door een val, maar daarbij werd de Bantegaster gehinderd. Hij mocht dus toch door naar de halve finale. Daarin nam Knegt volgens de jury in een val echter de Canadees Charles Hamelin mee.

Sjinkie Knegt slaagde er zondag niet in de A-finale te halen op de 1.000 meter. Dat betekende dat het individuele toernooi voor Knegt er al op zat. Hij had geen punten gehaald, mede door twee penalty’s zaterdag. Daardoor mocht hij niet starten in de superfinale. Knegt plaatste zich wel voor de halve finale, waarin hij lang in de tweede positie reed. Maar in de eindfase liet de Bantegaster zich verrassen door een inhaalactie van de Belg Stijn Desmet, en hij werd vijfde. In de B-finale haalde Knegt ook geen punten. De A-finale werd gewonnen door de Hongaar Sandor Shaolin Liu, vlak voor zijn broer Shaoang Liu.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL 1

14 6

22 9

17 4 17

10 17

17 19

17 8

14 14

18 14

PUZZELPAGINA NR 03

8 11

7 17

D C

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de email of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 03-2021 – tot uiterlijk 1 april 2021. Wij wensen je veel puzzelplezier!

18 17

4 14

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers te vinden ord wo rde het gekleu

inspanning

tweegevecht

vrucht

Romanum Imperium

keukenkruid

medley

klankkleur

bespottelijk

afhandig maken

ondergrondse

rij

speelgoed

dooier

nakomeling

lood

ijdeltuit

aanhanger

motorschip

vaste regel

heftig

grappenmaker

groente

Russisch meer

bontsoort

versvoet

vrijuit middag

telkens

incasseren

lieflijk

woordspel

stelling

kledingstuk

vrucht

iedereen

desondanks

bijbelse vrouw

bergweide

jaargetijde

katoenen stof

Europese vrouw

en volgende

grote bijl zenuwtrek

overlevering

studenteneetzaal

hoefdier

opdracht

wapen

neusklank

onderricht

lengtemaat

Mijne Heren

gewicht

getroffen

onheilsgodin

plechtgewaad

kosteloos

WAARDEBON T.W.V. € 25,aangeboden door en te besteden bij:

Bosma Groene Vakzaak

Verticaal: 1 appelsoort 2 dringend 3 in dat geval 4 land in Azië 5 één en ander 7 stuk hout 8 eerste man 9 blad papier 10 planeet 11 middagslaapje 15 Europeaan 16 halfwarm 17 koningin-regentes 18 intelligent 21 voormiddag 24 sterrenbeeld 25 goedheid 26 afgod 27 mannelijk persoon 29 deel v.e. naald 31 borstbeen 34 groet 35 schelpdier 36 parasiet 37 broedplaats 38 neerstortende sneeuw 39 vertrouwd 41 uitblinker 43 gouden tientje 45 Spaanse titel 47 aardgeul 49 voormalig Perzië 52 bij de tijd 53 plechtige gelofte 55 ik 56 wiel.

ouderling

Horizontaal: 1 belezen 6 tegel 12 zonderling persoon 13 bladnerf 14 sein 17 vitrine 19 afslagplaats bij golf 20 oude vochtmaat 22 muurholte 23 riv. in Italië 25 rekbaar materiaal 27 zeezijde 28 toegewijd 30 woonplaats 32 elektrisch geladen deeltje 33 nageslacht 35 opbrengst 37 edel 40 pl. in Duitsland 42 vloersteen 44 bergplaats 46 onderricht 48 gravure 50 Oosterse braadpan 51 afgelegen plaats 54 soepkom 57 Ierland 58 vertrekken 59 projectiel 60 telwoord.

vleesstokje

zuigdop

Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.

plotseling

draagzak

naar beneden

exclusief

afgelegen plaats

geurige drank

takje

47 52

gewicht lidwoord

aanspreektitel

christelijk feest

ijlings

Europees gebergte

schrijfgerei gedaan en laten

myth. figuur

lichtelijk dronken

trottoir

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren NR. 02-2021 Durkje van der Hoek uit Joure heeft de waardebon van €25 gewonnen. Deze is aangeboden en is te besteden bij Keurslager ‘t Plein in Lemmer OPLOSSING EDITIE 02-2021: Zweedse puzzel: burengerucht / Sudoku: 22193

- Hobby, Tuin, Dier & Ruitersport bloemen - planten - bloemstukken - kadoartikelen

Gaastweg 62 - St. Nicolaasga - Tel. (0513) 43 18 10

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 03, VÓÓR 1 april 2021 PER EMAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST NAAR: GROOTDEFRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

COLOFON GrootdeFryskeMarren is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren.

Oplage: 28.000 exemplaren.

UITGEVER

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

REDACTIE

Henk van der Veer, Wim Walda, Eelke Lok, Janita Baron, Joeri van Leeuwen, Gea de Jong-Oud en Piebe Piebenga.

REDACTIETIPS?

redactie@grootdefryskemarren.nl

EINDREDACTIE Henk de Vries

Gewoan Dwaan/Douwe Bijlsma, Johan Brouwer, Wim Walda.

ILLUSTRATIES IN BIJLAGE DIGITALISERING IN DE ZORG Lotte van der Meij (Liflotte.nl)

VORMGEVING

Frans van Dam (bliidd.nl)

BLADMANAGEMENT

Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

FOTOGRAFIE

DRUK

Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

VERKOOP

Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok, Mieke Alferink, Neeltje Oostra.

VERSPREIDING

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTDEFRYSKEMARREN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 8 APRIL 2021

FASE

Bevoorrecht wonen

START VERKOOP

zaterdag 20 maart Meld je aan via de website

Koopsom vanaf € 320.000,- v.o.n.

Sfeervol, ruim, tussen het groen, zo'n beetje aan het water Wonen in een prachtig waterrijke woonwijk in het Friese watersportdorp Delfstrahuizen. Een unieke gelegenheid om te wonen aan de rand van het Tjeukemeer.

10 halfvrijstaande woningen 4 vrijstaande woningen • Ruime kavels; veel vierkante meters • Alle woningen met aangebouwde stenen garage • Achterzijde van halfvrijstaande woningen is in de basis met 2 meter uitgebouwd • Drie slaapkamers en een ruime zolder • Met complete badkamer inclusief sanitair en tegelwerk • Mogelijkheid tot het kopen van een ligplaats

Koopsom vanaf € 399.000,- v.o.n.

www.mooiwetterwille.nl Ontwikkeling

Realisatie

Verkoop + informatie

0513 - 62 83 00 nieuwbouw@makelaardijhoekstra.nl www.kuinbv.nl