GrootdeFryskeMarren 5-2021

MAANDBLAD

05-2021

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

5e JAARGANG • NR. 43

groot deFryskeMarren

IN DEZE UITGAVE

ELISA HOEKSTRA VERTELT WAT HAAR DEPRESSIE HAAR HEEFT GELEERD

“GENIET VAN WAAR JE NU BENT”

FOTO: JOHAN BROUWER

OUD SINT-NYKSTER

Tusken de Marren informatie van gemeente De Fryske Marren

2

NUMMER 05 • 2021

Oudemirdum Op Koningsdag voerde de politie met harde hand acties uit in Amsterdam, Arnhem, Leeuwarden, Breda en Oudemirdum. De eerste vier kenden de media wel van dit soort geschiedenissen, maar…. Oudemirdum??? Ik zal u besparen hoe ze de naam uitspraken. Oudemardum… waar ligt dat?

WETTERSKIP FRYSLÂN BOUWT EN RENOVEERT BRUGGEN IN VEGELINSOORD

Toen ze doorvroegen kwamen ze terecht bij de gemeente De Fryske Marren.

Maar op het gemeentehuis waren ze daar helemaal niet zo blij met die grotere naamsbekendheid van Oudemirdum. Nee, ze waren er zeer ongelukkig mee.

Koning(inne)dag viert de jeugd van de Zuidwesthoek van oudsher in het bos aan de Beukenlaan in Oudemirdum. Te groot voor de vrijmarktachtige activiteiten, te jong voor de oranjebitter en de optocht vonden ze niks aan.

“Nee, we gean nei it fiverke.” Best.

VEGELINSOORD - Wetterskip Fryslân start medio mei met het vervangen van drie bruggen en het opknappen van één brug over de vaart langs de Meenscharweg in Vegelinsoord. De bestaande bruggen zijn ongeveer zestig jaar oud en hebben het einde van hun technische levensduur bereikt.

Tegenwoordig niet meer best. We hebben toch corona? Maar dan beginnen die eindeloze, maar mistige discussies over dit soort gebeurtenissen.

Particulieren en boeren gebruiken de bruggen dagelijks als toegangsweg naar hun woningen en weilanden. Tijdens de werkzaamheden blijven de percelen bereikbaar.

De vier bruggen zijn eigendom van Wetterskip Fryslân.

“Corona is een griepje.” “Maar als pake het krijgt, is hij dood.” “We gaan tóch naar het vijvertje, we zijn toch eigen baas?” “Dat zegt Baudet, daar moet je niet naar luisteren.” “De politie sloeg ons.” “Ze hadden jullie al duizend keer gevraagd weg te gaan.” “Wij wilden niet weg, we zaten lekker bij de vuurtjes.”

“Vuurtjes stoken is bij die droogte misdadig.” “Ach, dat vijvertje is dichtbij, dat heb je zo weer uit.” “Toen was het logisch dat de politie de ME en helikopters opriep, jullie moesten weg.” “Wij wilden niet weg!”

Sinds een paar weken worden er langs de Meenscharweg kabels en leidingen verlegd.

Deze aanpassingen zijn nodig voor de bouw en renovatie van de bruggen. Drie bruggen worden gesloopt en vervangen door nieuwe, bredere bruggen met een ruimere op- en

Ga zo maar door. Iedereen heeft niet meer alleen een eigen mening, maar ook een eigen waarheid. En we zijn aan één kant zeer individualistisch, maar al die individualisten laten zich heel gemakkelijk opruien door domme politici, sociale media en door elkáár.

JOURE – Bij Terra 1888 – Gewoon voor Mannen hebben ze in de coronaperiode niet stilgezeten.

De mannenmodewinkel aan de Midstraat in Joure is flink onder handen genomen en ziet er weer pico bello uit.

Veel leesplezier met GrootdeFryskeMarren!

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Eelke Lok redactie GrootdeFryskeMarren

EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 10 JUNI 2021 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA

De doorvaarthoogte blijft gelijk aan de oude situatie, zodat bijvoorbeeld kanovaarders er onderdoor kunnen blijven varen. De bestaande brug bij Mienscharweg 15 wordt opgeknapt. Het waterschap gaat deze brug versterken en de toerit verbreden.

TERRA 1888 – GEWOON VOOR MANNEN IS FLINK ONDER HANDEN GENOMEN TIJDENS LOCKDOWN

Het lijkt dan ook beter niet te vervallen in de eindeloze discussies wie waarvan de schuld heeft en waarom niet en wel. Beter kunnen we proberen elkaar allemaal wat beter te begrijpen en andermans meningen en waarheden te respecteren. De realiteit van de huidige mienskip geeft mij echter een zwaar hoofd dat zoiets nog zou kunnen lukken. Volgend jaar Koningsdag een hek en gewapende soldaten om het Oudemirdumer bos.

Leuke televisie later op de avond.

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio!

afrit. De drie nieuwe bruggen krijgen een stalen damwand als beschoeiing en een betonnen brugdek met stalen leuningen.

Zo zijn de bruggen ook geschikt voor grote landbouwvoertuigen.

De zaak ging op 28 april weer open voor publiek. Winkelen zonder afspraak is vanaf die datum weer mogelijk. Daar zijn de medewerkers van Terra 1888 – Gewoon voor Mannen maar wat blij mee. Terra Mannenmode is al meer dan 130 jaar gevestigd in Joure.

De winkel is door de jaren heen uitgegroeid tot een bedrijf met een grote regiofunctie, waarbij de ruime keuze en een grote slaagkans centraal staan. Het vriendelijke en vakkundige personeel vertegenwoordigt het aanbod voor jong tot oud.

CAMPING BLAAUW IN SINT NYK VERKOCHT AAN DUINRELL SINT NICOLAASGA – Camping Blaauw aan de Langwarderdyk in Sint Nyk is verkocht aan de eigenaren van vakantiepark Duinrell. Bij de verkoop door jonkheer Frans van Eysinga is restaurant De Blaauwpleats inbegrepen.

De nieuwe eigenaren zijn Philip van Zuylen van Nijevelt, eigenaar van preten vakantiepark Duinrell in Wassenaar en Hendrik-Jan Mensink. Mensink is eigenaar van vakantiepark De Twee Bruggen in Winterswijk.

Jonkheer Van Eysinga (69) heeft de camping na 33 jaar van de hand gedaan omdat hij zich meer wil gaan richten op zijn nabijgelegen recreatiecomplex en bungalowpark Landgoed Eysinga State

deFryskeMarren

UNIEKE LEMSTERAAK DE deFryskeMarren PIJLSTAART IS GESLOOPT

LANGWEER/JUTRIJP - In januari van dit jaar werd de lemsteraak De Pijlstaart door provincie Fryslân van de bodem van de Langweerderwielen gehaald. Begin deze maand werd het schip gesloopt.

Het zeilschip uit 1919 werd ‘opgeruimd’ in het kader van de wrakkenwet. De aak was uniek. Het was het enige exemplaar van de 453 stamboek-lemsteraken dat van teakhout werd gebouwd.

Vorige zomer lag De Pijlstaart half gezonken op een ondiepe plek in de Langweerderwielen. Het schip was overgelaten aan de elementen. Omdat de laatste eigenaar zich niet meldde om de bergingskosten te betalen en het schip op te halen, besloot de provincie het schip af te voeren naar Zijsling in Jutrijp. Daar is De Pijlstaart vervolgens gesloopt.veel bezoekers uit eigen land en provincie.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

3

Prachtige plaatjes van, voor en door de regio delen wij graag in ons maandblad! Heb jij een mooi kiekje geschoten in de regio GrootdeFryskeMarren? Deel ‘m met ons via info@yingmedia.nl. Wie weet zie je jouw foto terug in ons blad!

20:09 Klik! Rebel op het uiterste puntje van Lemmer op 20 april om 20:09 uur.

Fotograaf: Martine Samplonius Insta: martinesamploniusfotografie

TIMMERDORP OP SCHOOLPLEIN TERKAPLE TERKAPLE - De basisschool in Terkaple is dicht, maar op het schoolplein van Terkaple waren afgelopen week 33 kinderen druk bezig met het bouwen van hutten van pallets. Op het schoolplein verscheen een heus timmerdorp. Ouders uit de dorpen Akmarijp, Goingarijp en Terkaple hadden een timmerdriedaagse georganiseerd om te stimuleren dat kinderen en ouders elkaar weer meer ontmoeten.

Sinds de basisschool van Terkaple gesloten is, komen kinderen en ouders elkaar veel minder tegen.

“De kinderen zitten nu verspreid over scholen in Terherne en Joure.

Door met elkaar te timmeren hopen we dat de kinderen elkaar weer wat makkelijker vinden”, vertelt Maaike van Prooijen uit Akmarijp.

“Het met elkaar spelen is minder vanzelfsprekend wanneer kinderen elkaar niet meer tegenkomen op

school.” Van Prooijen hoopt dat het leegstaande schoolgebouw weer een functie voor de gemeenschap krijgt. Nadat het timmerdorp was afgebouwd, konden de ouders en de opa’s en oma’s uit het dorp een rondleiding krijgen. Het initiatief lijkt voor herhaling vatbaar. “Sommige kinderen vragen nu al of we dit komend jaar weer doen”, zegt Maaike van Prooijen. “Dit werkt echt heel goed.”

BRANDWEER ECHTEN ZOEKT NIEUWE COLLEGA’S ECHTEN - De brandweer lijkt op het eerste gezicht een organisatie als alle andere. Tot de pieper gaat. Dan komt er een strak georganiseerde en geoliede machine op gang. Dat moet ook, voor een ieders veiligheid. Het is belangrijk werk. 24 uur per dag, zeven dagen per week, 365 dagen per jaar klaarstaan voor de gemeenschap om hulp te bieden aan mensen en dieren in nood. Het blussen van branden, dat is het eerste waar je aan denkt bij het brandweervak. Maar dat is het niet alleen; de brandweer doet zoveel meer, zoals optreden bij incidenten.

De brandweerpost in Echten zoekt momenteel nieuwe collega’s, dus woon of werk jij in Echten en ben jij geïnteresseerd in het werk bij de brandweer, neem dan contact op met a.dejong@brandweerfryslan.nl.

De brandweerpost in Echten beschikt naast een tankautospuit ook over een blusboot, die wordt ingezet bij incidenten op onder andere het Tjeukemeer.

“Een brand voorkomen is natuurlijk beter dan een brand moeten blussen”, laat de brandweer weten. “Minder branden betekent automatisch minder schade, minder slachtoffers én minder risico’s voor de eigen mensen. Daarom geven we ook voorlichting over brandveiligheid.”

POSTBODE GERDA VAN DER VEEN

OVERLADEN MET CADEAUS EN KAARTJES

JOURE - Je kon haar niet missen in postcodegebied 8501 C en Z. Met haar versierde fiets reed Gerda van der Veen (51) afgelopen zaterdag haar laatste postronde. Na 31,5 jaar heeft deze vrolijke postbode besloten te stoppen met haar werkzaamheden voor PostNL. En dat stoppen ging door de nodige aandacht vooraf niet ongemerkt voorbij. Brievenbussen waren versierd, bewoners kwamen haar persoonlijk bedanken, ze kreeg vele kaartjes en tekeningen. Haar fietskrat puilde uit met afscheidscadeaus. Zoveel zelfs dat ze tussendoor een deel van de verrassingen weg moest brengen.

De aandacht kwam niet alleen van aanwonenden. Op de route werd ze op verschillende plekken met hapjes en drankjes opgewacht. Zo kwam het ‘borrelgroepje’ met (oud)collega’s afscheid van haar nemen en stonden de ‘Oerol Chickies’ klaar om de laatste rit te vieren.

Het laatste deel van de route werd overgenomen door collega postbezorgers, zodat Gerda samen met familieleden terug kon kijken op een mooie periode.

Het was voor Gerda van der Veen na al die jaren een dag met een dubbel gevoel. “Het is overweldigend, al

De die aandacht. Wat een feest. Maar ik besef ook dat het echt klaar is. Het was een prachtige periode, maar nu is het tijd de voor wat nieuws”, vertelt de inmiddels ex-postbode. Dat ‘nieuws’ is werken bij de apotheek.

Voor Gerda niet geheel nieuw, omdat ze dat naast het postbestellen al een aantal uren in de week deed. Nu gaat ze er vol voor en daar heeft ze “enorm veel zin in.”

deFryskeMarren

de

KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS UIT JE REGIO OP:

deFryskeMarren

WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL REDACTIETIP? REDACTIE@GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

HEMELVAARTSDAG GEOPEND! Van 08.30 - 16.00 uur

STEKPERKPLANTEN VELE SOORTEN Normaal € 1,75

Openingstijden

Nu 8 stuks voor €10,-

Maandag t/m vrijdag van 07.00 tot 17.30 uur - Zaterdag van 08:30 tot 16.00 uur.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

5

deFryskeMarren ELISA HOEKSTRA VERTELT WAT

HAAR DEPRESSIE HAAR HEEFT GELEERD

”GENIET VAN WAAR JE NU BENT”

“Vervreemd kijk ik om me heen.

Ik voel me verloren. Iets in me geeft aan dat ik de goede stappen aan het zetten ben, maar als ik naar de anderen kijk die hier ook zitten, bekruipt me het gevoel dat ik hier niet pas. Hoe kunnen zij zo smakelijk eten, met elkaar praten en lachen? Ze zitten hier toch omdat ze net als ik depressief zijn?”

De van oorsprong Sint Nykster Elisa Hoekstra (toen 19 jaar, nu 21) is op dat moment in de Psychiatrische Afdeling van het Algemeen Ziekenhuis (PAAZ) in Sneek. Na een paar maanden hard aan zichzelf werken, merkt ze de eerste tekenen van nieuwe energie. Onder andere bij creatieve therapie. “Mijn zus heeft me kleurtjes gegeven en ik begin te tekenen. Dit helpt me om uit mijn isolement te komen en meer bewust te worden van de ruimte om me heen. Even verderop zie ik een tegeltje liggen. Ik pak het op en schrijf er de tekst op: ‘Just enjoy where you are now’. Het voelt goed en van de begeleider krijg ik het compliment dat ze zoiets nog niet eerder heeft gezien.”

Nu, anderhalf jaar later, vertelt Elisa die inmiddels in Heerenveen woont wat haar depressie haar heeft gebracht... >> TEKST ALBERT BOUWMAN // FOTO’S JOHAN BROUWER

6

deFryskeMarren

ELISA HOEKSTRA deFryskeMarren

“EN DAN MERK JE DAT HET HEBBEN VAN EEN DEPRESSIE VOOR VEEL MENSEN EEN MOEILIJK ONDERWERP IS OM OVER TE PRATEN”

H

Het is lastig om een depressie te herkennen, zeker op jonge leeftijd. Elisa: “Ik ben twaalf als de eerste signalen zich voordoen. Mijn kamer is voor mij de ruimte om te slapen, maar overdag ben ik er niet graag. Dan bekruipen me negatieve gedachten. Eén van de vragen die opdoemen is wat het leven voor zin heeft. Gek, want deze vraag past helemaal niet bij me. Ik ben vrolijk, erg sociaal en heb veel vrienden. Ik weet niet goed hoe hiermee om te gaan. Als een soort van natuurlijke tegenreactie plan ik nog meer tijd met mijn vrienden en ga meer sporten. Het lijkt wel even te helpen, maar steeds als ik meer op mezelf ben aangewezen, wordt het duidelijker dat dit niet werkt.”

MOETEN, MOETEN, MOETEN

In die jaren probeert Elisa met hulp van een kinderpsychiater met haar worstelingen om te gaan. Alleen staat ze er op dat moment nog niet voor open. “De opdrachten die ik moet doen, vind ik stom en het praten over wat ik voel, is onzin. Het komt wel goed. Als ik mezelf maar doelen blijf stellen, lukt het me wel hiermee om te gaan.”

Achteraf bekeken is die denkwijze juist níét behulpzaam gebleken. “Het grote nadeel van jezelf doelen stellen is dat je je blik richt op het resultaat. Je bent pas tevreden als je dit doel hebt bereikt.

Hierdoor bekruipt je een gevoel van moeten, moeten, moeten.” Eén van de doelen van dat moment is het CIOS versneld te doen. Dit lukt, maar na het behalen van het doel ontstaat er gelijk een nieuwe: veertig uur per week werken. Het is één van de laatste dingen die haar lukt in haar idee van ‘moeten’.

Maar dan ...

PAAZ

“Na twee weken werken lukt het me niet meer. Ik krijg geen hap meer door mijn keel en hoewel ik de drang voel om te huilen, rolt er geen traan over mijn wangen. Thuis zijn bevalt niet. Alles wat mijn ouders doen, begint me tegen te staan en om de kleinste dingen begin ik ze af te snauwen. Suïcidale gedachten doemen op. Toch weet ik zeker dat ik die niet wil uitvoeren. Alleen al de gedachte om mijn ouders zoveel pijn te bezorgen houdt me tegen. Tegelijk besef ik ook dat dit niet langer vol te houden is. Samen met een vriendin van me bezoek ik mijn huisarts. Die ziet ook dat het niet langer gaat en verwijst me door naar de PAAZ, een psychiatrische afdeling, in Sneek.

Niet veel later sta ik daar als in een roes.

Veel gaat langs me heen. Een psychiater komt op me afgelopen en neemt me mee.”

De werkwijze van de PAAZ is om gedurende de behandeling van een paar maanden samen met specialisten en andere patiënten te werken aan herstel.

Elisa verblijft er zes maanden. Ze krijgt antidepressiva, slaapmedicatie en rustgevende medicatie.

ONTZETTEND VEEL GAPEN

“Het duurt echter wel even voordat die medicijnen hun werk doen. Het praten over mijn gevoelens ben ik niet gewend en het lijkt alsof de andere patiënten het minder zwaar hebben dan ik. Ik kan weinig prikkels hebben. Het enige wat ik constant bij mezelf merk, is dat ik ontzettend veel gaap. Zelfs op het moment dat mijn ouders op bezoek komen. Ik kan geen interesse voor ze opbrengen en ze alleen gapend aankijken.”

Toch lukt het haar wel om wat meer te eten en aan te komen. De medicatie vlakt na verloop van tijd de prikkels wat af.

“Maar het praten over mijn gevoelens blijf ik lastig vinden. Ik leer wel steeds meer bewondering te krijgen voor mijn begeleiders. Ze zijn in staat de juiste vragen te stellen. Met moeite bezoek ik activiteitentherapie en creatieve therapie, maar ik weet dat ik een omslag moet maken. Als ik wil herstellen, moet ik mezelf openstellen voor hulp. Die stap om dat tegeltje te beschilderen en te beschrijven met een tekst is denk ik wel dé stap geweest naar herstel. Die tekst, ‘Just enjoy where you are now’, is heel treffend

voor wat ik wil leren. Niet langer mijn blik op het resultaat van een doel, maar meer van dit moment leren genieten.”

NIEUWE KANTEN VAN JEZELF ONTDEKKEN

Ze wist niet dat ze deze creatieve kant had, maar begint steeds vaker tegeltjes te beschilderen. Ook tijdens de wandelingen die ze maken, neemt ze stenen mee om te beschilderen. “Juist door stil te staan en minder vooruit te kijken, leer je andere kanten van jezelf kennen.

Het leert me daarnaast bewust na te denken over de dingen die ik belangrijk vind en waardeer.”

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 05 • 2021

7

“HET PRATEN OVER GEVOELENS, KUNNEN HUILEN EN HULP VRAGEN ALS HET TEGENZIT, DIT ZIJN DINGEN DIE IK ANDEREN GRAAG WIL MEEGEVEN”

Naarmate de maanden verstrijken, mag Elisa af en toe naar huis. “Gek, want ineens ben je uit de routine. Op zulke momenten komt het erop aan of je het geleerde ook kunt toepassen. En dat is best moeilijk als je meer op jezelf bent aangewezen.” Het is ook het moment waarop ze voor het eerst weer met haar vrienden in contact komt. “En dan merk je dat het hebben van een depressie voor veel mensen een moeilijk onderwerp is om over te praten.”

DE LES VAN DEPRESSIE

In de laatste weken voordat ze weer naar huis mag, begint ze haar verblijf

op de PAAZ anders te bekijken. “Mijn interesse is gewekt hoe hulpverleners te werk gaan. Met grote bewondering kijk ik naar hun werk. Het valt me op dat er veel patiënten tussen zitten die de hulp niet lijken te willen. Ze noemen allemaal redenen waarom ze die hulp niet aannemen. Het enige wat ik op dat soort momenten kan bedenken, is dat je er juist bij gebaat bent. Je moet er wel voor open staan en je moet het bovenal voor jezelf doen. Als je er zo in staat, zijn er grote veranderingen mogelijk.”

VOLDOENING VAN WERK

In die laatste fase ontstaat bij Elisa ook het idee hier werk te maken. Nu ze weer thuis is, heeft ze haar creatieve kant verder ontwikkeld en is ze voor haarzelf begonnen om onder de naam ‘Tuiles d’elis’ (Tegeltjes van Elisa) tegels, hout en broodplanken te beschilderen en te ontwerpen. “Het geeft me ontzettend veel voldoening en al helemaal als mensen het verhaal achter het ontwerp kennen.

Het praten over gevoelens, kunnen hui-

len en hulp vragen als het tegenzit, dit zijn dingen die ik anderen graag wil meegeven. Dit hoop ik vooral uit te stralen in de producten die ik verkoop.”

‘Verkoop’, want intussen is er voor ‘Tuiles d’elis’ steeds meer belangtelling.

In eerste instantie maakt Elisa tegeltjes en andere ontwerpen en verkoopt ze zonder winst te maken, maar omdat de belangstelling groeit, heeft ze de prijzen aangepast. “Ik steek er veel tijd in en één van de dingen die ik heb geleerd is lief te zijn voor mezelf. Andere mensen worden blij van de handgemaakte, persoonlijke producten die ik maak en zo kunnen we elkaar wat geven. Ik ben er trots op dat ik zover ben gekomen, dat ik mezelf op de eerste plaats mag zetten en dit door anderen zo gewaardeerd wordt.”

Om een kijkje te nemen in de tegels of andere ontwerpen van Elisa, kijk op ‘Tuiles d’elis’ op Facebook of Instagram.

“IK OMARM DE DEPRESSIE”

“Uiteindelijk heb ik zelf al mijn medicatie weer afgebouwd en nu slik ik helemaal geen medicatie meer”, besluit Elisa.

“Ik heb mezelf leren kennen. Daarnaast ben ik van mezelf gaan houden en heb ik veel geleerd van dit hele proces. Daar heb ik elke dag weer profijt van. Ik kijk anders naar de kleine dingen, naar mensen en naar het leven. Ook heb ik hierdoor nieuwe hobby’s en talenten ontdekt, waar ik enorm van kan genieten. Het gaat nu goed met mij; ik ben erg blij dat ik nu weer kan genieten van het leven en van mooie momenten. Ik ben benieuwd wat het leven mij verder brengt en ik heb zin in de toekomst! Ik omarm de depressie. Ik kijk liefdevol terug naar deze periode en zeg: ‘Dank je wel’. Ik ben trots op mezelf!”

WONING VERKOPE N ?

M A AK KAN S OP EEN JAC U Z Z I! JAAR

De weg naar kwijtschelding, weet u die al te vinden?

Door corona kan het zijn dat er iets veranderd is in uw inkomen of vermogen.

Kunt u onze belas�ngaanslag niet betalen? Dan kunt u kwijtschelding aanvragen.

Of u daadwerkelijk voor kwijtschelding in aanmerking komt, is a�ankelijk van uw persoonlijke omstandigheden, vermogen en inkomen.

H4O Makelaardij bestaat vijf jaar.

Tijd voor een feestje. Alle mensen die voor 1 augustus a.s. hun huis bij Henk Oosterloo in verkoop geven, maken kans op een super-de-luxe jacuzzi ter waarde van € 4.500,-.

Waarvoor kan ik kwijtschelding aanvragen?

Kwijtschelding is mogelijk voor de afvalstoffenheffing, de rioolheffing en de onroerendezaakbelas�ng van de woning.

De v o o rd e l e n va n H4O Ma ke l a ardi j :

Wilt u weten of u in aanmerking komt?

Ga dan naar: www.defryskemarren.nl/kwijtschelding-aanvragen en vul de checklist in. Op onze website vindt u alle informa�e over kwijtschelding.

Hee� u vragen hierover, neem dan contact met ons op via telefoonnummer 14 05 14 (zonder kengetal) of via info@defryskemarren.nl.

Per soonlijk: één des k undi ge m akela ar met aandacht voor u H o ge Funda-s core: 9.6 op ver koop e n 9.8 op aankoop Ontzorgen: Henk regel t al l es, van be zich tiging tot s l eutel overdracht N o -nonse ns e: res ul taatgeri cht en ‘afspra ak is afs praak ’ mental i tei t Tevredenhei ds garanti e: u bepaal t ze lf de kosten van de makel aar

WWW. H4 O M AKE L AA R D IJ.N L

Meer weten?

t met mij op.

Neem vrijblijvend contac nk Oosterloo Met vriendelijke groet, He

Koekjesdeegproducent kan groeien in Wommels Ondernemer in de Spotlight

Torenstraat 48 8501 BW Joure info@h4omakelaardij.nl T 0513 - 20 10 66 M 06 - 11 140 070

Betalingsregeling Hee� u �jdelijk onvoldoende geld en komt u niet in aanmerking voor kwijtschelding? Dan kunt u misschien een betalingsregeling afspreken met de gemeente. Neem hiervoor gerust contact met ons op via bovenstaande contactgegevens. Voor dit onderwerp kunt u vragen naar de kassier.

Kijk voor meer informatie en de checklist op: www.defryskemarren.nl/kwijtschelding-aanvragen Kom ik voor kwijtschelding in aanmerking

proefberekening

checklist

Groots

wonen tussen

groen en water?

Rauw koekjesdeeg is waar snoepgoed. Sylke Kempe uit Wommels heeft hier met Let’s Dough It haar werk van gemaakt.

Anderhalf jaar na de start kunnen klanten uit twintig verschillende soorten deeg, beslag en boterkoeken kiezen. De

Reageer vóór vrijdag

producten zijn allemaal zonder ei bereid en daarmee veilig te

21 mei

eten. Let’s Dough It is enorm gegroeid. In twee jaar tijd verhuisde het bedrijf van Rotterdam naar Middenmeer. Maar Sylke Kempe en partner Roy de Koning hadden opnieuw meer ruimte nodig. In Wommels zat de ideale productielocatie.

Omdat het concept zo nieuw was, twijfelden banken aan de haalbaarheid van de plannen. Adviseur Fetze Gaastra van Rabobank zag wel de potentie van de productiehal. ‘Vanaf het eerste moment gaf hij ons het vertrouwen dat wat wij wilden, mogelijk was. We wisten dat het goed zou komen.’

Weten wat Rabobank voor je kan betekenen? Bel (0515) 43 72 00 Duurzaam Ondernemen

Kavels voor zeven royale vrijstaande woningen Boslust Noordoost in Balk In Balk woont u in een aantrekkelijk watersportdorp met een compleet aanbod aan voorzieningen en mogelijkheden voor recreatie op land en water.

Groots wonen in Boslust Noordoost In ons uitbreidingsplan Boslust Noordoost in Balk is ruimte voor de bouw van zeven royale vrijstaande woningen. Doordat de kavels worden uitgegeven in de vrije sector kunt u zelf bepalen door welke aannemer u uw droomhuis laat bouwen.

Kijk voor meer informatie op: wonenindefryskemarren.nl/boslust

Inschrijving en verloting De kavels worden uitgegeven via een digitale verloting. U kunt zich vanaf donderdag 13 mei tot en met donderdag 20 mei inschrijven voor deelname aan de verloting.

De verloting is op woensdag 26 mei om 16.00 uur.

Vragen?

Voor vragen kunt u, van dinsdag tot en met donderdag, contact opnemen met Wieneke Riemersma van grondzaken via telefoonnummer 14 05 14 of per mail: info@defryskemarren.nl.

Tusken de Marren INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | MEI 2021

INHOUD

• Gemeentegezicht: Theo Weidenaar en Former Hoornstra, de heren van de riolering • Hout stoken: gezellig, maar niet gezond • Duurzaam De Fryske Marren: Niet dumpen, maar composteren • Gelijke kansen voor elk kind • Wikselwurk: we investeren in een goede wisselwerking tussen u en de gemeente

Stoffel Zandstra fan De Lemmer wint Fryske 2020 fan De Fryske Marren Gemeentelijke Kultuerpriis Stoffel Zandstra fan De Lemmer hat de Fryske Kultuerpriis activiteiten kalender Vergaderingen gemeenteraad Maandag 17 mei Petear, 19.30 uur

Woensdag 2 juni

Debat en Beslút, 19.30 uur

Maandag 7 juni Petear, 19.30 uur

2020 fan De Fryske Marren wûn. Wethâlder taalbelied Luciënne Boelsma ferraste him thús mei it útrikken fan in cheque fan € 750,-.

Gemeente De Fryske Marren rikt jierliks in priis út oan it bêste, moaiste of meast nijsgjirrige Fryske kulturele inisjatyf.

Stoffel Zandstra Stoffel Zandstra fan De Lemmer is nominearre troch ferskate persoanen en ferieningen út it doarp. Zandstra is dan ek op in protte terreinen aktyf, as ûnder oare sjonger, skriuwer fan strips

oant teaterstikken, produsint en muzikant.

Filmkes Omdat der troch corona net ien by de útrikking wêze mocht, is der in filmke fan makke. Ek binne der filmkes makke fan in tal minsken dy’t Zandstra nominearre hawwe.

Jo fine it filmke op www.defryskemarren.nl/ nieuwsoverzicht.

Kijk voor actuele informatie op: www.defryskemarren.nl/ gemeenteraad

Kent u iemand die een lintje verdient?

Week van het geld

Soms gebeurt er iets in je leven, waardoor je opeens moeite hebt om rond te komen of in de schulden belandt. Om hier aandacht voor te vragen deed gemeente De Fryske Marren van 22 t/m 26 maart mee met de Week van het Geld.

Verloting kavels Woensdag 26 mei Balk, Boslust-Noordoost

Wilt u een kavel kopen?

Inschrijven voor de verloting kan vanaf donderdag 13 mei.

Meer informatie op: wonenindefryskemarren.nl/ boslust

De Week van het geld is een initiatief van het platform Wijzer in geldzaken.

Onder het motto ‘jong geleerd is oud gedaan’ wil het platform kinderen en jongeren voorbereiden op financiële redzaamheid in de toekomst.

Als gemeente organiseren wij veel op het gebied van geldzaken.

Toch merken we dat inwoners, vrijwilligers(organisaties) en professionals soms het gevoel hebben dat zij door de bomen het bos niet meer zien. Waar kun je terecht met welke vraag? Om iedereen die te maken heeft met armoede en schulden hiermee te helpen, hebben we samen met een aantal partners de Wegwijzer Geld gemaakt.

In de Wegwijzer Geld staan handige tips en informatie over situaties waar iedereen mee te maken kan krijgen. Alle mogelijkheden voor inkomensondersteuning, onderwijs en werk in één overzichtelijke gids.

De gids is gratis digitaal te bekijken via www.defryskemarren.nl/ wegwijzer-geld.

De Wegwijzer Geld liever op papier lezen? Dat kan. Haal de gids gratis op bij gemeente De Fryske Marren, De Kear of bestel de wegwijzer via info@defryskemarren.nl of telefoonnummer 14 05 14.

Elk jaar op de laatste werkdag voor Koningsdag ‘regent’ het lintjes. Eens per jaar worden Nederlanders die zich bijzonder verdienstelijk maken voor de samenleving beloond met een Koninklijke onderscheiding.

Iemand voordragen voor de Lintjesregen van 2022?

Het toekennen van een onderscheiding gebeurt niet zomaar: daar gaat een langdurige procedure aan vooraf. Wanneer u iemand voor de Lintjesregen van 2022 wilt voordragen, houdt u er dan rekening mee dat uw voorstel uiterlijk 30 juni 2021 in ons bezit moet zijn.

Op www.defryskemarren.nl/lintjes vindt u informatie voor het aanvragen van een lintje.

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | mei 2021 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren.

Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren MEI 2021

FOTO’S: NANTKO SCHANSSEMA, FOTO NANTKO

10

Van links naar rechts: Bertus de Boer, Theo Weidenaar, Pieter Durk Feenstra, Marcel van der Galiën en Former Hoornstra.

GEMEENTEGEZICHT

De heren van de riolering: Theo Weidenaar en Former Hoornstra Deze maand geven rioolspecialisten Theo Weidenaar en Former Hoornstra een kijkje in hun werkzaamheden. Zij houden zich, samen met hun collega’s van de buitendienst, bezig met de aanleg en het behoud van de gemeentelijke riolering. En daar komt veel bij kijken.

In Nederland produceren we gemiddeld 45 duizend liter afvalwater per persoon per jaar. Daarnaast spoelen er jaarlijks ook nog eens miljarden liters regenwater door het riool. Al dat water moet netjes worden afgevoerd. In De Fryske Marren is de zorg voor het afval-, regen- en grondwater in handen van de gemeente. “Het rioolstelsel in De Fryske Marren is ruim vijfhonderd kilometer lang”, begint Former. Hij is werkzaam als werkvoorbereider en toezichthouder waterbeheer en riolering bij de gemeente.

“Het is essentieel dat we het rioolstelsel goed onderhouden.

Gemiddeld gaat ons riool zestig tot zeventig jaar mee. Als we de riolering moeten vervangen, is dat een flinke klus.”

in, zowel bovengronds als ondergronds. Verder bekijken we hoe het bestaande riool op dit moment functioneert en hoe we het kunnen verbeteren.

Daarna volgt een uitgebreid grondonderzoek om de kwaliteit van de ondergrond te bepalen.”

Stevige bodem

“De grond moet namelijk stevig genoeg zijn om het gewicht van het nieuwe riool te dragen”, gaat Theo verder. “Als

de grond te zacht is, moeten we eerst de ondergrond verstevigen, zodat het nieuwe riool straks netjes op z’n plek blijft liggen. Ook kijken we naar klimaatbestendige oplossingen om regenwater op te vangen en af te voeren.

Door weersextremen hebben we steeds vaker te maken met periodes van wateroverschot en droogte. Daarom is het belangrijk dat we als gemeente slim en duurzaam omgaan met water.”

- Theo -

‘We willen slim en duurzaam omgaan met water’

Grondig onderzoek

Op dit moment zijn Former en Theo betrokken bij het vervangen van een deel van het riool in Echtenerbrug, namelijk vanaf de Baggelaar tot en met De Veenscheiding.

“Bij het vervangen van het riool gaan we nauwkeurig te werk”, legt Theo uit. Hij is technisch specialist water en riolering bij de gemeente. “Allereerst onderzoeken, inventariseren en meten we het terrein

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

Gescheiden riool

Als Theo en Former alle informatie hebben verzameld, maken ze een plan op met een uitgebreide technische beschrijving van de rioleringswerken.

Vervolgens gaan ze op zoek naar een aannemer om de werken uit te voeren.

In Echtenerbrug zijn de werkzaamheden al in volle gang. De oude vuilwaterriolering is vervangen door een gescheiden rioolstelsel.

Theo: “Bij een gescheiden riool wordt het afval- en regenwater apart afgevoerd. Dat heeft grote voordelen voor het milieu. Het afvalwater gaat rechtstreeks naar de rioolwaterzuivering.

Het regenwater stroomt zoveel mogelijk via geperforeerde buizen de grond in. Overtollig regenwater voeren we via groenstroken, vijvers en sloten af naar grotere watergebieden.

Op die manier kan het water ook na een flinke hoosbui - goed weglopen.”

Bewoners betrekken

“Bij rioolwerkzaamheden, zoals in Echtenerbrug, stellen we buurtbewoners tijdig op de hoogte”, aldus Former. “Het is belangrijk dat inwoners weten wat we in hun buurt gaan doen.

Omdat de weg in Echtenerbrug open moest, hebben Liander en Vitens van de gelegenheid gebruikgemaakt om de oude gas-

en waterleidingen te vervangen.

Op die manier pakken we alles in één keer aan en beperken we de overlast. Als het nieuwe riool straks klaar is, krijgt het nog een grondige inspectie, zodat we zeker weten dat het weer jaren mee kan. Een nieuw riool aanleggen is, behalve ingrijpend voor de buurt, ook erg duur. Daarom willen we dat de riolering zo lang mogelijk meegaat. Dat doen we door goed beheer, reparatie en renovatie.”

Buitendienst

Het dagelijks onderhoud en de reiniging en inspectie van het gemeenteriool wordt uitgevoerd door de buitendienst. Theo: “Van hen krijgen we veel input over het functioneren van het riool.

Met deze informatie gaan Former en ik aan de slag om plannen op te stellen om zo de kwaliteit van het riool te waarborgen. De buitendienst is ons ‘visitekaartje’. Zij zijn het eerste aanspreekpunt voor inwoners.” Former vult aan: “Helaas verdwijnt er veel afval in het riool. Dat veroorzaakt regelmatig overlast, zoals verstoppingen in rioolbuizen, vastlopende rioolgemalen en verontreiniging van het oppervlaktewater. Het oplossen van deze problemen kost de buitendienst veel tijd. Het riool is een gezamenlijk goed; daar moeten we als inwoners zorgvuldig mee omgaan.”

www.defryskemarren.nl

11

Hout stoken:

gezellig, maar niet gezond Een brandende open haard in de winter, of een tuinkachel in de zomer: voor veel mensen betekenen ze gezelligheid.

Maar de rook die vrijkomt wanneer je hout stookt, is slecht voor je gezondheid en het milieu. Bovendien kunnen mensen in je omgeving er last van hebben. Het is daarom belangrijk om op de juiste manier te stoken.

Het gebruik van open haarden, inzethaarden en vrijstaande houtkachels voor het verwarmen van woningen is in de afgelopen jaren in ons land toegenomen. Ongeveer tien procent van de Nederlandse huishoudens heeft een met hout gestookte installatie. Ook het stoken van hout in tuinen, tuinhuisjes en schuren is populair, bijvoorbeeld met vuurkorven, tuinkachels en barbecues.

Tips om verantwoord te stoken 1. Zorg voor het juiste

- Irona -

“Helaas kleven er ook nadelen aan deze sfeermakers”, zegt wethouder Irona Groeneveld van De Fryske Marren.

“Je huis verwarmen met zo’n haard of houtkachel is niet zo duurzaam: een groot deel van de warmte vliegt via de schoorsteen naar buiten. Maar een minstens zo groot probleem is dat bij het verbranden van hout veel schadelijke rI stoffen en gassen in ron aG ro en eveld de lucht komen, zoals fijnstof, koolstofmonoxide en koolstofdioxide. Niet iedereen is zich daar bewust van.”

FOTO: I-STOCKPHOTO

‘Het maakt veel uit hóé en wannéér je stookt’ zijn, zoals koolwaterstoffen.” Een ander probleem is dat het stoken van hout het woon- en leefgenot van omwonenden flink kan aantasten. De geur van houtrook kan namelijk leiden tot hoofdpijn, misselijkheid, slaapklachten en vermoeidheid. Ook kan er overlast zijn in de vorm van roetneerslag.

Goed stoken

2. Laat uw schoorsteen en

rookkanaal goed afstemmen op uw haard of kachel.

3. Laat het vuur uit bij windstil

- Tjitske -

‘Met een gesprek en genoeg wederzijds begrip voorkom je dat irritaties hoog oplopen’

Wet

Zowel gemeente De Fryske Marren als GGD Fryslân krijgen regelmatig meldingen en vragen van inwoners over het stoken van hout. De gemeente kan het stoken niet verbieden, maar In gesprek gaan controleert wel afvoerkanalen in Wie last heeft van gebouwen en de hoogte van houtrook van iemand schoorstenen. Net als de GGD anders doet er heeft zij daarnaast een actieve Gezondheidsklachten en overlast goed aan om met adviserende en informerende De vrijkomende stoffen en gassen hebben rol. Irona: “Onze belangrijkste diegene in gesprek op verschillende manieren een negatief te gaan. Tjitske: “Vaak boodschap is dat het voorkomen vis effect. Naast het feit dat ze slecht zijn is iemand die stookt van gezondheidsproblemen en eu GG rM eid zich er helemaal niet van voor het milieu, kunnen ze schadelijk zijn overlast als gevolg van houtrook ili e u & h d n o G ez voor de gezondheid. “Ouderen, kinderen bewust dat hij of zij hinder begint bij goed stoken. Het maakt veel en mensen met luchtwegaandoeningen veroorzaakt. Het bespreekbaar maken uit hóé en wannéér je stookt. Kies of hart- en vaatziekten zijn daar het van de situatie en enkele eenvoudige bijvoorbeeld voor een houtkachel met meest gevoelig voor”, vertelt Tjitske afspraken kunnen dan genoeg zijn om een automatische luchtregeling, of Sijbrandij, adviseur Milieu & Gezondheid het probleem op te lossen.” Kom je voor een vuurpot die op gel brandt in bij GGD Fryslân. “Zij ontwikkelen met een gesprek niet verder, dan is de plaats van een vuurkorf. En stook niet bij vaak meer en eerder klachten door volgende stap om contact op te nemen windstil of mistig weer, dan blijft de rook blootstelling aan houtrook, ook bij met de gemeente. Die benadert dan lang hangen. Voordat je stookt, is het kleine hoeveelheden. Daarnaast bevat de stoker en hoort ook zijn of haar kant daarom handig om eerst de Stookwijzer de rook stoffen die kankerverwekkend van het verhaal. Zo nodig wordt samen te raadplegen op stookwijzer.nu.” bekeken hoe het stoken te verbeteren is en of het rookkanaal goed is aangelegd.

“Maar met genoeg wederzijds begrip hoeft het allemaal niet zo ver te komen”, zegt Tjitske. “Wat wij aanraden, is om Gemeente De Fryske Marren steunt het project als stoker zélf aan je buren te vragen ‘Onze lucht’, dat een initiatief is van diverse of zij last hebben van de rook die je kennisinstellingen in Noord-Nederland. Met dit veroorzaakt. Zo voorkom je dat irritaties hoog oplopen.” project wordt een fijnstofmeetnetwerk opgezet om de luchtkwaliteit in onder andere onze gemeente te meten. U kunt hieraan meedoen!

Ga daarvoor naar onzelucht.nl. ho

ud

e

Fry s

j, a

d

D

ndi

lâ n

Tjitske Sijbra

LUCHTKWALITEIT METEN MET ‘ONZE LUCHT’

vermogen van uw kachel.

Het aantal kilowatt moet in verhouding staan tot de ruimte die u wilt verwarmen.

of mistig weer. Bij dit weer verspreidt de rook zich traag en dat maakt de lucht in en om uw huis ongezond.

Check de Stookwijzer op stookwijzer.nu of het verantwoord is om te stoken.

4. Stook alleen schoon, droog

hout, want dat geeft de minste fijnstof en rook.

Droog hout is te herkennen aan barsten of een schors die loslaat. Hout dat u zelf hebt gehakt, moet u minstens twee jaar laten drogen. Met een vochtmeter kunt u controleren of het hout droog genoeg is; onder de twintig procent is goed.

5. Stook

nooit hout dat

geverfd, gebeitst of geïmpregneerd is. Bij de verbranding daarvan komen zware metalen vrij (daarom is het zelfs verboden).

Ook gelijmd hout, zoals spaanplaat, vlokkenplaten en laminaatvloeren, hoort niet in de haard of kachel.

Papier en karton verbranden is verboden, dat veroorzaakt namelijk veel rook en vliegas.

6. Gebruik haardhout met het FSC- of PEFC-keurmerk. Die keurmerken tonen aan dat het hout uit verantwoord beheerd bos komt.

Bron: rivm.nl en milieucentraal.nl.

Op deze websites vindt u nog meer tips en informatie over het stoken van hout.

12

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren MEI 2021

DUURZAAM DE FRYSKE MARREN:

NIET DUMPEN, MAAR CO

Duurzaamheid is iets wat gemeente De Fryske Marren hoog in het vaandel heeft staan. Hieronder valt ook hergebruik van grondstoffen. Jaarlijks zet de gemeente grote hoeveelheden hekkelspecie, gras en bladeren om in duizenden kubieke meters aan compost, om die vervolgens een nuttige bestemming te geven.

Hekkelspecie (plantenresten) dat overblijft na slootonderhoud, grasmaaisel van bermen en gevallen bladeren in de herfst: het zijn natuurproducten die de gemeente vroeger afvoerde of – in het geval van het gemaaide gras – liet liggen. “Dat laatste kwam door ons voormalige beleid voor wat betreft het maaien van bermen”, licht Michiel de Vries, voorman infra bij De Fryske Marren, toe.

“Ons beleid is nu dat wij het gras opruimen, omdat dit ten goede komt aan de biodiversiteit. Samen met de hekkelspecie en bladeren, die inwoners en wijkteams in bladkorven verzamelen, zorgt dat voor zo’n zesduizend ton aan organisch materiaal per jaar. Zo’n twee derde daarvan voeren we niet meer af, maar verwerken we tot een uitstekend bruikbaar nieuw product: compost.”

Proces van tien tot twaalf weken

Het composteren gebeurt op drie locaties: bij de oude waterzuivering langs de Tramwei in Boornzwaag, aan de Jousterweg bij Haskerhorne en bij de Fammensrakken in Boornzwaag. De gemeente heeft dit werk uitbesteed aan aannemersbedrijf JWW Infra & Groen van Jan Wander Wierda.

Gerrit Weerman (links) en Michiel de Vries (rechts) op locatie bij de oude waterzuivering langs de Tramwei in Boornzwaag

“Wij doen dat volgens de Controlled Microbial Composting-methode”, vertelt Jan Wander. “Kenmerkend hiervoor is onder andere dat het composteren gestuurd, gecontroleerd en onder zuurstofrijke omstandigheden plaatsvindt, zodat geen rotting optreedt en een stabiel eindproduct ontstaat dat niet verder afbreekt.”

uit een mengsel van hekkelspecie, gras en bladeren. Daar gaat een compostkleed overheen, zodat dit organisch materiaal warm en niet te nat wordt en ook niet kan verdampen. In tien tot twaalf weken verteert het tot compost.

Het composteerproces begint steeds met het maken van rillen: stroken van vijftig meter lang, anderhalve meter hoog en drie meter breed die bestaan

Jan Wander: “Belangrijk hierbij is dat de temperatuur niet boven de zeventig graden komt. De rillen zetten we vooral in het begin daarom regelmatig om

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

- Gerrit -

‘We kijken steeds naar mogelijkheden voor meer hergebruik’

www.defryskemarren.nl

13

FOTO’S: GEWOAN DWAAN, DOUWE BIJLSMA

OMPOSTEREN

De rillen worden door Jan Wander omgezet met een machine voor genoeg zuurstof (Controlled Microbial Composting-methode).

Op de foto de zogenoemde ‘rillen’ bestaande uit een mengsel van hekkelspecie, gras en bladeren.

met een machine. Dit zorgt er ook voor dat er genoeg zuurstof bij kan komen.”

Uiteindelijk daalt de temperatuur vanzelf weer. Bereikt die de dertig graden, dan is de compost klaar voor gebruik.

Diverse bestemmingen

Hoe de compost het beste te benutten is, hangt af van de samenstelling.

Bestaat het uit veel gras, dan kun je er grond van maken door de compost te mengen met zand. Die grond is te

gebruiken om bermen aan te vullen langs asfaltwegen. Ook dit werk voert het bedrijf van Jan Wander uit. “De compost scheppen we samen met een even grote hoeveelheid zand in een trommelzeef”, legt hij uit. “Zo sla je twee vliegen in één klap: je filtert ander materiaal als plastic en stenen eruit en tegelijkertijd ontstaat er een mix.”

Bevat de compost veel bladeren, dan is het juist goed te gebruiken om grond

vruchtbaarder te maken. Dit gebeurt bijvoorbeeld in het Roazebosk, dat ooit moest wijken voor de A7, maar dat de gemeente nu in ere wil herstellen. Ook wijkteams passen dit type compost toe, voor onder andere plantvakken.

“Daarnaast starten wij binnenkort met een pilot om het te gebruiken voor openbare grasvelden”, vertelt Gerrit Weerman, coördinator ruimtelijk beheer bij De Fryske Marren.

“En in de toekomst willen we het benutten voor sportvelden. Zo kijken we steeds naar mogelijkheden voor meer hergebruik van grondstoffen. Dat is goed voor het milieu én onze portemonnee.”

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren MEI 2021

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

14

Luciënne Boelsma, wethouder De Fryske Marren (links) en Nynke Benedictus, coördinator voor- en vroegschoolse educatie(vve)bij gemeente De Fryske Marren

GELIJKE KANSEN VOOR ELK KIND

In januari maakten gemeente De Fryske Marren en partners uit het primair onderwijs en kinderopvangorganisaties samen afspraken over voor- en vroegschoolse educatie. Het doel? Er met elkaar voor zorgen dat alle kinderen dezelfde onderwijskansen krijgen.

De omstandigheden waarin kinderen opgroeien, hebben invloed op hun ontwikkeling. Sommige kinderen lopen door hun thuisomgeving een taal- en/ of ontwikkelingsachterstand op. Vooren vroegschoolse educatie (vve) geeft zulke kinderen extra ondersteuning.

“Alle kinderen hebben recht op dezelfde kansen in het onderwijs en hun latere loopbaan”, zegt Nynke Benedictus, coördinator vve bij gemeente De Fryske Marren. “Daarom willen we via vooren vroegschoolse educatie taal- en ontwikkelingsachterstanden zo vroeg mogelijk opmerken en aanpakken.

Ons doel is dat elk kind een zo optimaal mogelijke start voor het basisonderwijs krijgt.”

Signaleren

Spelenderwijs leren

De kinderopvangorganisaties en basisscholen in De Fryske Marren hebben al jarenlang vve-aanbod. De afspraken over de verwachte resultaten zijn nu zwart op wit gezet. In januari 2021 ondertekenden 9 partijen – gemeente, kinderopvangorganisaties en schoolbesturen van het primair onderwijs in De Fryske Marren – het Convenant Resultaatafspraken voor- en vroegschoolse educatie (vve). In het convenant staan voor de jaren 2021 tot en met 2024 vier gezamenlijke ambities.

Namelijk: ieder kind met een (mogelijke) ontwikkelingsachterstand bereiken, ononderbroken ondersteuning bieden

Vve is onderdeel van het onderwijsachterstandenbeleid van de overheid. Dit programma richt zich op kinderen tussen 2 en 6 jaar. De programma’s beginnen op peuter- en kinderopvanglocaties en lopen door tot en met groep 2 van de basisschool.

Vve is geen school, maar ‘spelenderwijs leren’. Nynke: “Als jonge kinderen een stimulerend, taalrijk spelaanbod krijgen in combinatie met een omgeving waarin veel gesproken wordt, versterkt dat hun ontwikkeling. Met name op het gebied van taal, rekenen en de sociaalemotionele en motorische ontwikkeling.”

Hoe weten we welke kinderen in aanmerking komen voor vve? “Soms blijkt op het consultatiebureau dat een kindje achterloopt in zijn of haar ontwikkeling, bijvoorbeeld als het minder goed praat dan leeftijdsgenootjes”, vertelt Nynke.

“Ook pedagogisch medewerkers op de peuter- of kinderopvang kunnen signaleren dat een kindje achterblijft op taalgebied of bijvoorbeeld niet goed tot spel komt. In overleg met de ouders kan het consultatiebureau zo’n kindje dan een zogenoemde vve-indicatie geven voor vier dagdelen op een peuteropvang-locatie.”

Zwart op wit

- Nynke -

‘Alle kinderen hebben recht op dezelfde kansen in het onderwijs en hun latere loopbaan’ Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

‘IN BETTERE START FOAR US BERN, DER GEAN WY FOAR!’ Wethouder Luciënne Boelsma: “Allinich mei elkoar kinne wy vve goed delsette. Tegearre mei it ûnderwiis en de berneboartersplakken sille wy ús ynsetten bliuwe foar in bettere start foar ús bern op ‘e basisskoalle.”

op de leeftijd tussen 2 en 6 jaar, 100% ouderbetrokkenheid bij de vve en tot slot een vve-aanbod van hoge kwaliteit dat bijdraagt aan een optimale ontwikkeling van elk individueel kind. De betrokken partijen gaan deze afspraken in een werkgroep verder invullen.

Samenwerking

Een van de organisaties die het convenant heeft ondertekend, is SKIK Kinderopvang in Joure, een organisatie voor kinderdagopvang, peuteropvang en buitenschoolse opvang. “Kinderen verdienen de allerbeste ontwikkelingskansen”, aldus Jitske Mulder van SKIK. “En daar werken onze pedagogisch medewerkers hard voor. Met dit convenant spreken we als betrokken organisaties onze inzet naar elkaar uit. En we kijken waar extra kansen liggen. Dat vraagt samenwerking; we kunnen van elkaar leren.”

Goudklompje

Ook samenwerking met de ouders is belangrijk, vindt Jitske. “Hun kind is hún goudklompje, waar ze het allerbeste

voor willen. Alleen door samen te werken met ouders, naar hun visie te vragen en zelf ook kennis te delen, bereiken we dat kinderen echt krijgen wat ze nodig hebben. En dan zonder dat de eigenheid van het kind in het gedrang komt. Het gaat er niet om dat een kind in een bepaalde vorm past, maar dat het met zijn eigen mogelijkheden gezien wordt en alle kansen krijgt voor een mooie toekomst.”

Regierol gemeente

Als overkoepelende onderwijsorganisatie staat ook Stichting Nije Gaast vierkant achter het convenant. “We werken al jarenlang aan een goed vve-aanbod”, zo zegt Rika Tulner, voorzitter van het college van bestuur van Nije Gaast. “Het convenant is een blauwdruk van de manier waarop we dit willen doen. De meerwaarde is vooral dat de gemeente de regierol op zich neemt. Dat voelt als een steuntje in de rug. De wil om vve verder vorm te geven, is er bij alle betrokken partijen beslist. Maar de inhoudelijke afstemming is lastiger. Daarom is een partner die inspireert en coördineert heel welkom.”

De kern is dat ieder kind zich veilig, geborgen en gezien voelt, zowel binnen de kinderopvang als het basisonderwijs, vindt Rika. “Als organisaties moeten we meer de verbinding met elkaar zoeken. Elkaar informeren over de onderwijsinhoud van de eigen organisatie en het aanbod op elkaars koers afstemmen. Idealiter zou een kind niets van die overgang van kinderopvang naar basisschool moeten merken. Ik gun ieder kind een mooie springplank richting de toekomst.”

www.defryskemarren.nl

Wikselwurk

15

We investeren in een goede wisselwerking tussen u en de gemeente

We staan in De Fryske Marren niet stil. Steeds zijn er nieuwe plannen en ideeën van inwoners, gemeente of bedrijven. Dat is prachtig, want dat houdt onze lokale samenleving in beweging. Wat deze initiatieven kenmerkt, is dat we het eigenlijk nooit alleen kunnen. Individuele inwoners niet, maar ook de gemeente niet. Als we willen slagen, hebben we een goeie wisselwerking nodig. Daarom investeert de gemeente graag, samen met u, op een goede wisselwerking tussen gemeente, inwoners, bedrijven en organisaties. Wikselwurk, noemen we dat.

In 2021 leggen we vast hoe we dit het beste doen. Zeg maar: De Fryske Marren-aanpak.

Inwoners- of overheidsparticipatie

verschillende manieren.

Eén daarvan is een enquête onder de leden van het inwonerspanel. Deze hebben we inmiddels gehouden.

In het kader hieronder vindt u een samenvatting van de uitkomsten. Ook hebben we een paar actuele projecten geselecteerd, waar samenleving en gemeente op een of andere manier samenwerken. We noemen dat ‘kwesties’. Hier stellen we de deelnemers vragen en kijken wat we kunnen leren van de opgedane ervaringen.

Wat wij ‘wikselwurk’ noemen, heet met een hele mond vol ook wel “ inwonersparticipatie en overheidsparticipatie”.

Participatie (of als werkwoord: participeren) betekent feitelijk niks meer of minder dan meedoen. Gemeenten maken vaak onderscheid in twee soorten van participatie: (1) inwonersparticipatie, waarbij de gemeente inwoners uitnodigt om een bijdrage te leveren aan het opstellen of uitvoeren van beleid en projecten en (2) overheidsparticipatie, waarbij het initiatief vanuit de samenleving komt, maar ondersteuning vanuit de gemeente nodig is. Bij ons gaat het dus om beide kanten. We willen daarmee vooral investeren op een goede wisselwerking tussen gemeente en samenleving.

In juni praten we verder over de uitkomsten van het inwonerspanel met belangstellende inwoners.

Als u wilt meepraten, bent u van harte welkom. U kunt zich daarvoor aanmelden via communicatie@ defryskemarren.nl.

Waarom nu?

We betrekken inwoners al volop bij nieuwe plannen. Ook doen we als gemeente steeds vaker mee aan initiatieven van anderen. Toch is er genoeg aanleiding om beleid over dit onderwerp te maken. Het is een duidelijke wens van de

gemeente om meer werk van participatie te maken. Zo ademt het coalitieakkoord van 2019 de participatie-gedachte.

Het credo van dit akkoord “we maken het samen” – zegt al genoeg. Bovendien is het

wettelijk verplicht dat iedere gemeente bij de intreding van de Omgevingswet (per 1 januari 2022) een dergelijk beleid heeft. Het is dus een harde eis.

Hoe doet u mee?

U hoort dan binnenkort meer over de wijze waarop we dit gaan doen.

We nemen graag mee hoe onze samenleving over dit onderwerp denkt. Wat zijn de ervaringen, waar moeten we aandacht aan schenken? We doen dit op

Uitkomsten inwonerspanel 678 respondenten (53% van de leden van het inwonerspanel) deden mee aan het onderzoek.

Vrijwel iedereen (98%) gaf aan het belangrijk te vinden dat inwoners mee kunnen doen en denken aan gemeentelijke plannen. De fysieke leefomgeving is daarbij het belangrijkste thema.

71% wil alleen meewerken aan gemeentelijke projecten in eigen woonplaats of buurt.

83% geeft aan een digitale enquête een goed middel te vinden om mee te denken. 42% van

de respondenten vindt een fysieke bijeenkomst prettig, 28% een online meeting. De andere vormen van contact worden door 20% of minder van de inwoners genoemd. Slechts 1% heeft geen behoefte of interesse om betrokken te worden.

64% van de respondenten geeft aan nooit te hebben meegedaan met een gemeentelijk project of initiatief.

Belangrijkste reden daarvoor is dat ze aangeven nooit gevraagd te zijn (79%). Wie wel ervaring heeft op dit vlak beoordeelt dit gemiddeld met een 6,5.

Als inwoners zelf een idee of initiatief hebben, zou een derde (34%) de gemeente benaderen om de mogelijkheden voor samenwerking te bespreken.

Als het initiatief van de inwoners zelf komt dan zien de inwoners als belangrijkste rollen van de gemeente: expertise inbrengen (73%), proces begeleiden (73%) en geld beschikbaar stellen (72%).

Vrijwel geen enkele inwoner geeft aan dat de gemeente geen rol heeft.

deFryskeMarren

#FACETOFACE RUDI VELTMAN fotografie JOHAN BROUWER tekst GEA DE JONG-OUD

“Altijd op elkaar kunnen rekenen leidt tot waardevolle vriendschappen” Een paar weken geleden kwam er eind aan de 31-jarige loopbaan van Rudi Veltman bij de Jouster Brandweer. “Op 1 april, nee geen grap, ben ik gestopt”, glimlacht hij ietwat weemoedig.

Want de brandweer speelde een vooraanstaande rol in zijn leven. “De mensen van de brandweer oefenen iedere maandagavond. Door corona kon dit lange tijd niet meer wekelijks doorgaan.

Dat heeft het afscheid voor mij gemakkelijker gemaakt.”

R

udi Veltman is een bekende Jouster.

“Nee, dat ben ik niet”, verbetert hij onmiddellijk. “Ik ben een Harlinger, die in Joure woont.” Toch zullen er niet veel Jousters zijn die Rudi niet kennen.

Als brandweerman, als eigenaar van speelgoedwinkel Top 1 Toys, of als man van Janet en vader van Femke en Jens.

Binnenkort hoopt hij opa te worden, iets waar hij zich enorm op verheugt.

EIGEN BAAS We keren terug naar de reden van dit interview, naar zijn leven als brandweerman, waarmee hij begon toen hij zich in Joure vestigde. Rudi: “Mijn broer was bij de brandweer in Harlingen. Dat leek mij ook wel wat. Maar mijn werk liet het op dat moment niet toe. Toen we naar Joure verhuisden werd ik eigen baas en kon ik wel bij de brandweer.

Op die manier kon ik iets betekenen voor de mensen hier en leerde ik meteen de Jousters kennen.”

“Daar ben ik niet op die manier mee bezig”, vertelt Rudi. “Als de pieper gaat, is er hulp nodig. Dat gaan we dan zo snel mogelijk doen. We hebben in de jaren dat ik hier brandweerman ben geweest grote branden geblust. Veel Jousters zullen zich de branden van de sauna en de Oerdracht bijvoorbeeld nog wel herinneren. De brand in het centrum van Heerenveen was ook een grote. Bij een brand denk ik altijd bij mezelf: ‘Als we níét komen, zijn ze zéker alles kwijt’. Wij komen om zoveel mogelijk te redden. Ook hierbij maak je van alles mee. We zijn een keer met perslucht een huis binnengegaan omdat er voor de eigenaar nog iets belangrijks op de trap lag. We dachten aan iets met emotionele waarde, maar het bleek een doos sigaren te zijn. Ja, dit is écht gebeurd.”

ONGELUKKEN

“Het leuke aan de brandweer is, dat je nooit weet wat er over een kwartier gaat gebeuren.

Je staat altijd voor verrassingen, geen gebeurtenis is hetzelfde. Dat onverwachte, dat heeft mij altijd aangetrokken. Mijn gezin kon hier prima mee omgaan, eigenlijk wisten ze niet beter. Ik kon altijd weggeroepen worden. Toen mijn dochter haar vriend kwam voorstellen en die jongen net voor de eerste keer zijn voeten over onze drempel had gezet, ging mijn pieper. Weken later heb ik hem pas echt kunnen spreken.”

Andere zaken waarvoor de brandweer moet uitrukken zijn ongevallen. Rudi Veltman denkt even na en zijn ogen stralen als hij zegt: “Het mooiste is dat je later iemand weer spreekt, want dan weet je dat het goed is afgelopen.” Zijn blik verandert wanneer hij verder spreekt: “Maar helaas kende ook een aantal ongelukken een hele trieste afloop. Bij de rotonde van Joure bijvoorbeeld. Dat zijn niet de leukste dingen, om het zo maar eens te zeggen. Dan is er een hulpteam voor ons beschikbaar en praten we er samen over na.

Elke gebeurtenis is een herinnering. Als je langs die plekken rijdt, weet je alles meteen weer. Je vergeet die zaken nooit.

Ik ken iedere boom waar iemand tegenaan is gereden.”

BRANDEN

PENSIOEN: 55 JAAR

Een brandweerman maakt van alles mee en moet tijdens al die uiteenlopende situaties de eigen emoties goed kunnen controleren.

Tegenwoordig is de regelgeving omtrent de pensioenleeftijd van brandweerlieden soepeler dan voorheen. Rudi: “Vroeger

ONVERWACHT

moest iedere brandweerman verplicht op z’n 55ste met pensioen. Tegenwoordig is dat niet meer zo. Als je deze leeftijd hebt bereikt, neem je op een bepaald moment zelf ontslag. Ik ben nu 56 jaar en ik ben 31 jaar brandweerman geweest. Voor mij werd het tijd om er mee op te houden. Op dit moment blijven mensen gemiddeld maar acht jaar bij de brandweer. De brandweerlieden worden om de vier jaar gekeurd. Boven je vijftigste moet je zelfs ieder jaar gekeurd worden. Dus hoe ouder je wordt, hoe vaker je moet. Het parcours dat je bij de keuring tot een goed eind moet brengen is voor iedereen gelijk, van de jonge jongens tot de vijftigplussers.

Gelukkig is me dat steeds goed afgegaan.”

WAARDEVOLLE VRIENDSCHAPPEN Terugblikkend op de vele jaren dat hij brandweerman was, filosofeert Rudi: “Als de brandweer je hobby is, moet er haast wel iets mis zijn met je. Dat zeg ik wel eens. Je komt steeds in de ellende bij mensen. Maar aan de andere kant is het mooi om te doen, want je komt altijd helpen. Waar ik met het meeste plezier op terug kan kijken, zijn de vriendschappen die ik heb opgebouwd.

Omdat je samen met hele gevoelige zaken te maken krijgt en je altijd op elkaar moet kunnen rekenen, ontstaat er onderling een sterke band. Dat zijn bijzonder waardevolle vriendschappen.”

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S JOHAN BROUWER

deFryskeMarren

16

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S JOHAN BROUWER

NUMMER 05 • 2021 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

17

18

NUMMER 05 • 2021 TEKST EN BEELD WIM WALDA

DAAN MEYER UIT WIJCKEL

PAKTE DOOR CORONA EEN VEERTIG JAAR OUDE HOBBY WEER OP “Eigenlijk ben ik wel blij met corona”, trapt de 52-jarige Daan Meyer uit Wijckel het gesprek af. “Begrijp me goed, ik bedoel niet de vele duizenden mensen die in het ziekenhuis zijn beland of zelfs zijn overleden, maar het effect ervan dat de hele maatschappij even ‘vol op de rem’ moest.” Ik ben te gast in de hobbyruimte van Daan, en kom terecht in de wereld van de modelspoorbouw…

D

Daan Meyer, in het dagelijks leven planner buitendienst bij de gemeente De Fryske Marren, vervolgt: “In de loop der jaren verandert je dagelijkse leven door omstandigheden. Je wordt geleefd door je drukke werkzaamheden, vrijwilligerswerk, kinderen die aandacht verdienen, het onderhoud van je huis, verzorgen van de dieren, lidmaatschap van verenigingen, noem ze maar op. Voor iedereen herkenbaar. Gevolg is dat je niet of nauwelijks meer toekomt aan jezelf.

Door corona is de maatschappij ‘gereset’.

We worden teruggeworpen op onszelf, hebben meer tijd voor dingen die ‘in de onderste la’ zijn verdwenen.”

MODELSPOORBAAN IN EEN MANCAVE

“Voor mij was dat een veertig jaar oude hobby, het bouwen van een modelspoorbaan, die ik weer heb opgepakt. Waarbij ik in mijn ‘mancave’ af en toe met treintjes en bouwpakketten kan klooien. Niets hoeft, er zit geen tijdsdruk achter; lekker niets opruimen en ik kan mijn hoofd heerlijk leegmaken.”

Zijn hobbyruimte bevindt zich op de verdieping van een bijgebouw achter de woning, dat in de plaats is gekomen van een bouwvallige schuur die daar aanvankelijk stond. Halverwege de trap naar boven krijg ik een eerste inkijkje, in de vorm van een vitrine waar de trein in de toekomst door een recreatiegebied rijdt. In zijn werkkamer liggen tientallen bouwpakketten, die in de toekomst de aankleding gaan vormen van ‘de baan’: een olieraffinaderij, huisjes in verschillende vormen en maten, spoorwegovergangen met en zonder slagbomen, een woonboot, riet langs de oever van een meertje waar straks bootjes varen en mensen surfen en zwemmen. Op één van zijn drie werktafels staat prominent een indrukwekkende berg met tegen een van de flanken een mini-bergbeklimmer.

Op zijn andere werktafels voor buitenstaanders een chaos aan gereedschap, lijmsoorten, potjes verf, onderdelen, piepschuim en papier. Daan weet alles blindelings te vinden.

CAMPING

Voor hij enthousiast verder vertelt over zijn hobby, gaan we eerst terug in de tijd. Waar komt Daan Meyer vandaan?

“Mijn ouders, hadden een loonbedrijf in Schagen. Toen ik achttien was hebben ze dat bedrijf verkocht en zijn ze in Wijckel neergestreken. Dat was geen onbekend terrein, want daar kampeerden ze al 25 jaar, op camping ’t Hop. De toenmalige eigenaar, die al aardig op leeftijd raakte, was wel in voor een overname, zodat de familie Meyer campingeigenaar werd.

De eerste twee jaar - ik had de landbouwschool inmiddels afgerond - heb ik ze geholpen de camping ‘bij de tijd’ te brengen. Kamperen was toen nog improviseren, met batterijen, campinggas en

flessenwater, bij ontbreken van voorzieningen als elektrische aansluitingen en stromend water. Dus dat werd als eerste aangepakt. Mijn zusje heeft de camping in 2000 van mijn ouders overgenomen en er twintig jaar de scepter gezwaaid.

In januari van dit jaar is de camping verkocht aan de European Camping Group.”

VIA, VIA, VIA, VIA AAN DE SLAG BIJ DE FRYSKE MARREN

“Vanaf mijn twintigste heb ik achtereenvolgens twee jaar gewerkt bij een gevelbeplatingsbedrijf, tien jaar bij de firma Haantjes in de verkoop van elektra en witgoed en kortstondig als relatiebeheerder bij een bedrijf in elektrotechniek, voordat de internetzeepbel in de vorm

“DOOR CORONA IS DE MAATSCHAPPIJ ‘GERESET’; WE WORDEN TERUGGEWORPEN OP ONSZELF, HEBBEN MEER TIJD VOOR DINGEN DIE ‘IN DE ONDERSTE LA’ ZIJN VERDWENEN”

van een economische crisis roet in het eten gooide. Via AB-Vakwerk kon ik aan de slag bij de gemeente Nijefurd, daarna Lemsterland en door de fusie bij De Fryske Marren. Daar heb ik zeven jaar als chauffeur gewerkt bij de afvalinzameling op een zogenaamde zijlader. Heb daar elk weggetje en ‘geitenpaadje’ leren kennen. Inmiddels ben ik drie jaar planner van de buitendienst. Vijftien jaar geleden hebben we dit huis gekocht. Dat was aan een serieus onderhoud toe. Alleen de muren zijn blijven staan. De rest is gestript. Dat heb ik, op het constructiewerk na, allemaal eigenhandig gedaan met af en toe - bij klussen die ik niet alleen aankon - hulp van vrienden.”

VEERTIG JAAR OP ZOLDER

Dan wordt het maart 2020 en komt corona Nederland binnen. “Ja,” zegt Daan, “alle publieksactiviteiten plat en dat betekende – noodgedwongen - meer vrije tijd. Toen heb ik een oude hobby weer opgepakt. Toen we nog in Schagen woonden was ik al begonnen met verzamelen van treintjes en allerhande materialen voor een modelbaan. Ik had

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

19

deFryskeMarren

“NIETS HOEFT, ER ZIT GEEN TIJDSDRUK ACHTER; LEKKER NIETS OPRUIMEN EN IK KAN MIJN HOOFD HEERLIJK LEEGMAKEN”

MAAR EEN ECHTE BAAN LIGT HIER NOG NIET…

Daan Meyer vertelt en ik zie een heleboel bouwpakketjes van riet, van een houseboat, van een surfer, een klimmer, een boerenhuisje en ga zo maar door. Maar een echte baan ligt hier nog niet…

“Dat klopt. Voordat je een baan kunt leggen moet je eerst met de omgeving bezig en dat is op zijn Fries gezegd ‘nifelwurk’. Geduld, klooien met piepschuim, grillige vormen uitsnijden met messen, er met een soldeerbout sleuven in branden, in de grondverf zetten, kleurverloop aanbrengen, boompjes planten op de hellingen. Zelfs het roet aan de bovenkant van de tunnel, waar de stoomtrein decennia doorheen heeft gereden, ontbreekt niet. Er is een ongelooflijke hoeveelheid bouwpakketjes te krijgen om de omgeving tot in de kleinste details af te werken.

Op een werktafel staat prominent een indrukwekkende berg met tegen een van de flanken een minibergbeklimmer. Op de andere werktafels voor buitenstaanders een chaos aan gereedschap, lijmsoorten, potjes verf, onderdelen, piepschuim en papier.

Daan weet alles blindelings te vinden.

daar een joekel van een zolder van acht bij vijf meter tot mijn beschikking en daar stonden drie grote tafels waarop een uitgebreide modelspoorbaan zou moeten verschijnen. Maar dat is er door de verhuizing naar Wijckel nooit van gekomen. Het hele spul ging in dozen en mee naar ‘het Friese’. En daar heeft het veertig jaar op zolder gestaan in dozen en kisten. Het kwam er nooit van om er weer mee aan de slag te gaan. Ik had het gewoon in het dagelijks leven te druk.

Een jaar of vijf geleden heb ik de kisten uit nieuwsgierigheid nog eens geopend om te kijken of alles nog werkte en wonder boven wonder deed alles het nog.

Maar er zat wel veel verouderd spul bij, zoals de rails die niet meer in de maatvoering van ruim dertig jaar terug werd verkocht. Ik heb toen het hele zwikkie voor een leuke prijs aan een verzamelaar kunnen verkopen en ben met een wat recentere verzameling begonnen, schaal 1 op 87.”

MAAK JE HIER EEN ONTWERP VOOR?

“Neen, dat ontstaat allemaal organisch.

Ik maak in mijn hoofd een denkbeeldige treinreis, waarbij ik door een berglandschap kom, een industrieterrein, een kanaal waar de vrachtschepen doorheen varen, een klein dorpje, open veld met kampeerders, bootjes en surfers op het water en dat probeer ik allemaal in de baan te verwerken. Al bouwende komen er andere ideeën boven.”

De rest van de baan, met een aantal spannende trajecten, is nog in ontwikkeling. Ik ben na de verkoop van mijn veertig jaar oude verzameling opnieuw begonnen met het merk Fleischmann. Het merk bestaat weliswaar niet meer, maar er is via veilingsites nog genoeg te krijgen.”

WANNEER MOET DE TREIN RIJDEN?

“Dat weet ik niet en vind ik ook niet belangrijk. Ik heb het veel te druk, joh!

Ik heb dertig jaar geen eigen ruimte gehad, dus die moest er eerst komen.

En onze paarden vergen ook de nodige uurtjes van ons.

Mijn vrijwilligerswerk bij de manege, de plaatselijke Friestalige toneelclub, het Wijckeler Iepenloftspul, de feestcommissie in Sloten en wat al niet meer, is op een laag pitje komen te staan, waardoor ik die oude hobby kon ‘afstoffen’ en weer oppakken.”

We houden Daan Meyer niet langer van zijn werk. Er moet nog veel gebeuren voordat de spoorbaan er ligt. Maar, zoals hij zelf zegt: “Niet de eindbestemming, maar veel belangrijker, de weg er naartoe is het allermooiste van de reis.”

Leuke vacatures Parttime | Fulltime | Vakantiewerk | Uren en dagen in overleg | Doordeweeks | Weekend | Vanaf 15 jaar

PARTTIME FULLTIME VAKANTIEWERK

MAAK JIJ ONS TEAM

GASTVRIJE BEDIENING

compleet?

AFWASSER

Vanaf 15 jaar, uren en dagen in overleg Doordeweeks | weekend Parttime | Fulltime

BARKEEPER Vanaf 18 jaar, uren en dagen in overleg Doordeweeks | weekend Parttime | Fulltime

ZELFSTANDIG WERKEND KOK Je hebt de werkervaring al en wilt nu meer.

Vanaf 32 uur, dagen in overleg Doordeweeks | weekend

Vanaf 16 jaar, uren en dagen in overleg Doordeweeks | weekend Parttime | Fulltime

INTERIEURVERZORGER

LEMMER MEER INFORMATIE?

Werken bij pizzeria

Vanaf 18 jaar, uren en dagen in overleg Doordeweeks | weekend Parttime | Fulltime

SOLLICITEER SIMPEL EN SNEL VIA VACATURESLAGONDOLA.NL

BEL DAN NAAR ristorante La Gondola in

56 47 47 Lemmer0514 is een pré op je cv!

OF APP NAAR 06-49050806 Langestreek 11/12, 8531 HV Lemmer 0514-564747, app 06-49050806 pizzerialagondola.nl

Acquisitie naar aanleiding van deze werving wordt niet op prijs gesteld.

Duimstraat 36 • Echtenerbrug • 0514 541 006 • melchers-dejong.nl MEUBELS • VLOEREN & RAMEN • ZONWERING • SLAAPKAMERS • BOOT- & HERSTOFFERING

deFryskeMarren BRANDED CONTENT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

21

TEKST WIM WALDA // FOTO’S: DOUWE BIJLSMA/GEWOAN DWAAN

“Kwaliteit leveren op een persoonlijke en laagdrempelige manier” deFryskeMarren

FELIX EN ELSE BRÜLL VAN TANDARTSENPRAKTIJK DE FRIESE MEREN IN BALK Hij: Felix Brüll, 35 jaar, geboren in Zuid-Limburg, studeerde tandheelkunde aan de Rijks Universiteit Groningen (RUG), is erkend implantoloog en bijzonder geïnteresseerd in innovaties op zijn vakgebied. Zij: Else Brüll-Lyklema, 31 jaar, geboren in Harich, studeerde mondzorgkunde aan de Hanzehogeschool Groningen. Samen hebben ze een dochter van een jaar, Romée, terwijl de tweede kleine Brüll zich rond augustus van dit jaar aandient. ‘Team Brüll-Lyklema’ is sinds 1 maart 2014 eigenaar van de Tandartspraktijk De Friese Meren in Balk. Nu nog gevestigd aan de Lytse Side, maar vanaf oktober van dit jaar aan de andere kant van de Luts, in het Gezondheidsplein De Friese Meren aan de Dubbelstraat, in het voormalige Rabobankgebouw. Een portret.

Hoe kwamen jullie in Balk terecht?

Else: “Ik werkte op dat moment als mondhygiëniste in Sneek en hoorde via een collega dat de tandarts in Balk, nota bene een voormalige buurman in Harich, een overnamekandidaat zocht voor zijn praktijk.”

Felix: “Ik verkeerde in de veronderstelling dat het om een solopraktijk ging en zag dat niet zitten, voornamelijk omdat de opleiding tandheelkunde in Groningen uitgaat van teamwerk, waar je als tandarts nauw samenwerkt met meerdere disciplines zoals de assistentes en mondhygiënistes. In een éénkamerpraktijk zag ik mijzelf beslist niet oud worden.

De scepsis sloeg om in enthousiasme toen we het pand, overigens op aandringen van Else, gingen bekijken. Het ruime voormalige Groene Kruis Wijkgebouw aan de Luts, met ruimte voor vier behandelkamers, gebouwd in de degelijke stijl van de vijftiger jaren en met een schitterende binnentuin voor de deur, leek voor ons gemaakt. Op 1 maart 2014 werd op de Lytse Side 3A onze Tandartspraktijk De Friese Meren gevestigd.”

We zijn nu zeven jaar verder. Hoe verliep de ontwikkeling van jullie praktijk?

“We voorzagen blijkbaar in een behoefte, want het liep vanaf dag één storm met nieuwe patiënten.

Inmiddels werken we met een uitgebreid team van tandartsen, assistentes, preventie-assistentes, mondhygiënistes en een baliemedewerkster.

Het aardige is dat alle vier de tandartsen, naast hun reguliere allround tandheelkundige werkzaamheden, hun eigen specialismes hebben. Ikzelf, als enige niet-Fries in het team, ben erkend implantoloog en doe de wat uitgebreidere restauratieve plannen. Een collega is erg goed in wortelkanaalbehandelingen, weer een ander in angstige patiënten en de behandeling van kinderen. Samenvattend, voor de normale tandheelkundige behandelingen ziet een cliënt zijn/haar vaste tandarts; ligt het wat gecompliceerder, dan doen we een beroep op het specialisme van één van de collega’s.”

Wat is de huidige stand van zaken?

“In de periode 2014-2021 zijn we meer dan verdubbeld ten aanzien van het aantal patiënten. Dat betekent dat we op onze huidige locatie te krap in ons jasje kwamen te zitten.

Bovendien wordt het pand ingehaald door de tijd. Denk aan vocht, isolatie et cetera. Re-

Wat maakt jullie bijzonder?

“Ik durf zonder valse schaamte te zeggen dat ik enorm van mijn vak hou. Ik blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Daarnaast maak ik van speciale ‘cases’ die ik in mijn werk tegenkom foto’s en schrijf erover in landelijke vakbladen. Ik was één van de eersten in Nederland die gebruik maakte van een 3D-scanner.

En een röntgenapparaat dat 3D-beelden produceert, staat nog op de verlanglijst.

den voor ons om na te denken over een ruimer bemeten locatie. Dat is uiteindelijk, aan de andere kant van de Luts, het voormalige Rabobank-gebouw geworden in de Dubbelstraat. Daar is in maart een begin gemaakt met de verbouwing tot Gezondheidsplein De Friese Meren en we hopen in oktober daar de onderste verdieping te betrekken met onze tandartspraktijk.

Aan de filosofie, kwaliteit, persoonlijke benadering en laagdrempeligheid wordt niet gesleuteld. Maar we hebben op de nieuwe locatie meer armslag, kunnen het helemaal naar wens inrichten in een wat moderner jasje en ten aanzien van de modernste ‘state-of-the-art’ apparatuur stappen maken.”

Dat enthousiasme probeer ik ook over te brengen op onze patiënten. Daarnaast zijn we jong, enthousiast en opgeleid volgens de laatste inzichten en met state-of-the art apparatuur en technieken en – niet onbelangrijk - zijn we een zelfstandige praktijk en dus geen onderdeel van een keten. Dat enthousiasme uit zich overigens ook in de vele berichtjes over uiteenlopende onderwerpen op onze Facebookpagina defriesemerentandarts.”

Hoe is die Fries-Limburgse alliantie tot stand gekomen?

Felix: “Tijdens de studie, waar interdisciplinair wordt samenwerkt in teams, zoals dat in het dagelijks leven ook in zijn werk gaat.

Zij zat naast mij. We hadden toen nog geen relatie, maar raakten aan de praat over levensvraagstukken als trouwen en kinderen.

Het Friese temperament kwam boven en dat vond ik wel leuk.” Else: Om een lang verhaal kort te maken: er groeide wat moois uit.

Zie mijn huidige achternaam en onze dochter Romée, met in augustus een tweede kindje op komst.”

Hoe zien jullie de toekomst?

“Een gezonde verdere groei in onze nieuwe accommodatie, want daar hebben we weer ruimte voor nieuwe patiënten. Verder zullen we te maken krijgen met nieuwe ontwikkelingen in de techniek. Bijvoorbeeld dat een 3D-scanner, die we al in huis hebben, wordt gekoppeld aan een frees-apparaat, zodat nog dezelfde dag een perfect passende kroon wordt geproduceerd. En zo zijn er nog talloze andere ontwikkelingen, die nu nog in de kinderschoenen staan, maar wellicht in de toekomst ons vak nog mooier maken en het leven van onze patiënten prettiger.

22

deFryskeMarren deFryskeMarren

FRIESE ACTEUR KARYM EL DAWEY MAAKT FURORE

“IK WILDE EIGENLIJK STOPPEN MET ACTEREN… EN TOEN KREEG IK EEN TELEFOONTJE VAN DE CREW VAN MOCRO MAFFIA”

“

In het derde seizoen van de hitserie Mocro Maffia maken we kennis met nieuwe spelers ‘Ibo’ en zijn maatje ‘Komtgoed’. Ibo wordt gespeeld door de negentienjarige Karym El Dawey uit Heerenveen. Zijn eerste grote acteursklus op een set vol bekende namen die hem veel geleerd hebben én waardoor hij zichzelf heeft leren kennen. En zo werd zijn plan B ineens een plan A en leerde heel Nederland Karym kennen. Tenminste, zijn personage Ibo. Maar wie is Karym El Dawey zelf? En wat is zijn verhaal?

“In het begin geloofde ik niet dat ik was aangenomen voor Mocro Maffia!”, begint Karym. “En een hele tijd dacht ik ook dat ik maar een kleine rol zou hebben. Totdat we voor de lezing bij elkaar kwamen.” De lezing is het moment waarop alle acteurs bij elkaar komen en voor het eerst het script onder ogen krijgen. Ze lezen het script samen door waarbij elke acteur zijn/haar eigen rol voorleest.

GROTE ACTEURS

Karym is bij de lezing drie kwartier te vroeg aanwezig en denkt dat hij fout zit.

“Klopt het wel dat ik hier ben?” En dan komt Achmed Akkabi binnenlopen en begroet hem bij naam. Karym herinnert zich dat moment nog goed.

“Ik dacht, huh? Hij weet wie ik ben?”

Langzaam aan druppelen ook de andere acteurs binnen. Acteurs die Karym van gezicht natuurlijk kent, omdat hij een trouwe volger van de serie is. Al die grote acteurs waar hij tegen opkijkt: Iliass Ojja, Robert de Hoog en Nasrdin Dchar.

Als de groep het script begint te lezen ziet Karym pagina na pagina de namen ‘Komtgoed’ en ‘Ibo’ staan. En hij beseft: “Dit is een grotere rol dan ik dacht!”

TWEE SERIES TEGELIJK

Even terug naar de middelbare schoolperiode. Karym denkt na over zijn toekomst. “Wat wil ik worden?” Plan A is ondernemer en plan B is acteur worden.

Hij schrijft zich al jong in voor castingbureaus en doet jarenlang vele audities.

“In de acteerwereld krijg je 99 keer ‘nee’ en één keer een ‘ja’. Dat hoort er echt bij.

Ik wilde eigenlijk stoppen met acteren, ik had geen zin meer om audities te doen… en toen kreeg ik een telefoontje van de

TEKST JANITA BARON // FOTO ÖMER SEZEN - ARTVISUALS

crew van Mocro Maffia. Ik heb tegen mijzelf gezegd: ‘Als dit hem niet wordt, dan stop ik er mee, dan heb ik er geen zin meer in’. Ik heb al zes jaar lang audities gedaan en keer op keer ‘nee’ te horen gekregen…”

En dan krijg je dus eindelijk een ‘JA!’ én word je aangenomen bij Mocro Maffia.

Achmed Akkabi begint bij de eerste repetitie over een miniserie voorafgaand aan seizoen drie, een verhaallijn over ‘Komtgoed’. Bij zijn eerste acteerklus draait Karym dus twee producties tegelijkertijd: de serie zelf én de miniserie. “Dat was echt leerzaam. De miniserie werd apart opgenomen met een eigen regisseur, cameraman en script. Het liep ook nog eens door de draaidagen van Mocro Maffia heen. Je leert heel veel in een korte tijd!”

OVER LEREN GESPROKEN

Zijn middelbare schoolperiode heeft Karym overigens wel echt verpest. “Ik heb een slechte eigenschap: als ik ergens geen zin in heb, dan geef ik ook echt nul procent. Ik wist zo goed wat ik wilde en dat was allemaal niet met school te bereiken.”

Voor zijn gevoel gaat Karym voor ‘Jan met de korte achternaam’ naar school en blijft dan ook in de derde én in de vijfde klas van de havo zitten. Karym doet nog een poging om zijn eindexamen te halen, maar geeft al snel op. Hij gaat nog een tijdje naar het volwassenonderwijs, maar ook daar loopt hij tegen de muur omhoog.

Karym geeft eerlijk toe dat hij een lastig kind was, een druktemaker die continu de grenzen opzocht. Hij is er tijdens zijn schoolperiode van overtuigd dat hij met school een standaard leven krijgt en dat

“IN DE ACTEERWERELD KRIJG JE 99 KEER ‘NEE’ EN ÉÉN KEER EEN ‘JA’. DAT HOORT ER ECHT BIJ.”

wil hij niet. Karym zegt wel meteen: “Dit is míjn visie voor míjn leven. Ik wil hiermee niet anderen aanmoedigen om niet naar school te gaan!”

TERUG NAAR DE FILMSET

Op de filmset komt Karym zichzelf wel een paar keer tegen en leert hij zichzelf ook goed kennen. Maar hij voelt en beseft ook dat dit zijn weg zal zijn. “Volgens mij ben ik nog nooit zo gelukkig geweest als op de set. Natuurlijk is het gewoon werk, maar dit is míjn werk. Ik moet doen wat ik leuk vind, waar ik plezier in heb.”

Tegenspeler Marouane Meftah (‘Komtgoed’) en Karym hebben hiervoor allebei nog nooit op een set gestaan. Dit betekent in het begin dat ze nog wat verlegen zijn, maar uiteindelijk hebben ze veel lol samen. “Ik heb er een broertje bij!”, zegt Karym. Er is volgens hem een hecht familiegevoel met de gehele crew, van acteurs tot de mensen van het licht.

“Tijdens de repetities leerden we verschillende technieken, maar we kregen voornamelijk coaching op de set. Ze laten je je ding doen en geven tips. Ik praatte bijvoorbeeld te snel, of speelde te groot, of knipperde teveel met mijn ogen. Dat heb ik snel afgeleerd!”

STRAATLEVEN

De rol die hij speelt ligt overigens ver af van de echte Karym, meent hij. “Iedereen weet wel iets van het straatleven af.

Zelfs als je hier in Heerenveen opgroeit.

Bijna elke vakantie was ik bij familie in Rotterdam. Daar zie en hoor je dingen en krijg je mee wat er allemaal om je heen gebeurt. Overal wordt drugs verkocht, ook in de kleinere dorpen waar je het misschien niet verwacht.”

In Heerenveen geboren, mét Marokkaanse roots, wordt Karym El Dawey regelmatig aangehouden door de politie. Of het nou als bezoeker van een kermis is, fietsend door Rotterdam of met vrienden in de auto. Het ene na het andere voorbeeld komt voorbij. Het enige wat Karym op zo’n moment denkt? “Daar gaan we weer…” Hij heeft inmiddels geleerd om

rustig te blijven, netjes te antwoorden en vooral geen bijdehante opmerkingen te maken. Maar: “Het verpest wel de sfeer…

Daarna wil iedereen weer naar huis gaan.”

HOE KOM JE DAARAAN?

Het valt Karym op dat er verschillen zitten tussen aangehouden worden met Nederlanders of met jongens die net als

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

NUMMER 05 • 2021

23

mr. DORIEN KOOPMANS-DE BOER

BONUS KINDEREN De politieagent antwoordde: ‘Als jij het niet bent, houd je je mond. Ik wil alleen horen wie het was!’ Vandaaruit escaleerde de situatie snel” .

Sindsdien is Karym zich bewust van de macht van de politie en houdt hij zich rustig. Ook heeft hij geleerd om altijd, voor de zekerheid, zijn dictafoon aan te zetten als hij aangehouden wordt.

Soms begint het vriendelijk, maar kan het gesprek snel omslaan. “Het zijn altijd mannen! Daar valt soms echt niet mee te praten. Elke ‘buitenlander’ die je vraagt, maakt dit mee. We zijn hier aan gewend geraakt… Als je het zelf niet meemaakt, niet hebt gezien of niet veel over hoort? Dan denk je dat het wel meevalt. Pas als je ziet gebeuren, dat mensen in je omgeving dit meemaken en er last van hebben, dan pas besteden mensen er aandacht aan…”

EN NU?

“NATUURLIJK IS HET GEWOON WERK, MAAR DIT IS MÍJN WERK. IK MOET DOEN WAT IK LEUK VIND, WAAR IK PLEZIER IN HEB.”

hem andere roots hebben. “Het speelt heel erg, de vooroordelen zitten er echt in! Er wordt ons bijvoorbeeld standaard gevraagd hoe wij aan een fiets of auto komen.”

Voor Karym is het volgende verhaal dé bevestiging van deze vooroordelen. “Ik ging met een groepje vrienden naar de

kermis in een dorpje in Friesland. Wij komen letterlijk net aan en worden direct staande gehouden door de politie.

Wat bleek? Er was zojuist een telefoon gestolen van een andere bezoeker. En de politie ging ons direct uithoren. ‘We willen nu weten wie van jullie dat was’.

Toen dacht ik, huh? Ik antwoordde: ‘Meneer, we zijn net aangekomen.’

Zoals gezegd heeft Karym ontdekt dat hij echt moet doen wat hij leuk vindt en waar hij plezier in heeft. Dus is hij nu aan het leren om zelf scripts te schrijven. Inmiddels is er een korte film geschreven én er komt meer aan.

Helaas kan Karym daar nu nog niets over vertellen. “Ik heb bredere connecties door Mocro Maffia en dat is heel handig. Zo kan ik scenarioschrijvers vragen om even mee te kijken en krijg ik tips.”

De jonge acteur verwacht nog een tijdje in Heerenveen te blijven wonen waar hij redelijk anoniem over straat kan gaan. Sinds de uitzendingen is hij slechts één keer gevraagd om samen op de foto te gaan. Ook is het natuurlijk prettig om zo lang mogelijk bij zijn ouders te blijven wonen. Maar, de Randstad lonkt. Hij heeft zich inmiddels ingeschreven voor de toneelschool in Rotterdam én voetbalt niet langer bij VV Heerenveen, maar bij het vriendenteam van de Alphense Boys.

“We zijn met 21 Marokkaanse jongens in één team, dat is heel gezellig. Het is fijn om soms even met je eigen cultuur te zijn. Dan weet je dat het goed zit, geen gezeik.”

Marieke en John wonen sinds 2015 samen. Marieke is eerder getrouwd geweest en heeft twee zoons.

John heeft een samenwoonrelatie achter de rug en heeft twee dochters. Marieke en John vormen tezamen met al hun kinderen een samengesteld gezin.

De samenwoning was in het begin best even spannend. Maar gelukkig klikte het en kreeg Marieke dus zomaar een paar ‘bonusdochters’ naast haar eigen zoons en andersom. Het regelen van de erfenis lag in het begin gevoelig; ze zaten als het ware in een spagaat. Marieke en John wilden zowel voor elkaar zorgen, alsook voor hun kinderen uit de eerdere relatie. In 2016 kwamen ze voor het eerst bij de notaris voor een testament. Voorop stond het beschermen van het erfdeel van de eigen kinderen en het beheer daarover (en tevens het uitsluiten van hun ex-partners). De notaris kon dit samen met Marieke en John, ieder afzonderlijk, naar beider tevredenheid uitwerken.

De tijd verstreek. In 2019 kwamen Marieke en John terug. Ze waren nu in de fase waarbij de bescherming van de partner belangrijker werd. De (eigen) kinderen moesten op de erfenis wachten totdat Marieke en John er allebei niet meer zouden zijn. De notaris paste hun testament aldus aan.

Dit jaar wensen Marieke en John dat niet alleen de eigen kinderen erven, maar ook de bonuskinderen, allen voor een evenredig deel. Een gelijke behandeling dus in hun beider testament.

Vanwege de verschillende stadia van een relatie, zijn testamenten voor samengestelde gezinnen aan onderhoud onderhevig; ze moeten nu eenmaal regelmatig bijgeschaafd worden. Bespreek de fase waarin jij je met je partner bevindt, met de notaris. Maatwerk is hier immers belangrijk.

Vraag de notaris gerust om meer informatie.

Karym El Dawey gelooft sterk in het feit dat, als je geen kansen krijgt, je zelf die kans moet creëren.

“Ja toch? Mensen zeiden wel eens tegen mij dat ik hier in Friesland minder kans heb dan de mensen in de Randstad. Ik wil dat idee weghalen. Je hebt een kans, geloof er in!”

Kortestreek 16 8531 JG Lemmer T: 0514 561712 E: info@notarisalberda.nl

www.notarisalberda.nl

NUMMER 05 • 2021 FOTO: NICKY BOSMA

24

BRANDED CONTENT

TEKST RIEMIE VAN DIJK // FOTO'S OPTISJEN EN NICKY BOSMA

DE OPTISJEN PAST BIJ SNEEK, PAST BIJ JOU Sinds 1 januari is Sneek een optiek rijker, De OptiSjen. Dit klopt niet helemaal, want van twee zaken is er één gemaakt. Als eigenaren Martin en Simone Gorter terug kijken op de afgelopen maanden, is gebeurd wat ze gehoopt hadden. Ze hebben nu met het team op een prachtige locatie alles in huis om te zorgen dat hun klanten ‘goed zien’ en ‘er goed uitzien’.

Martin en Simone zijn reuze trots: “Onze locatie is fantastisch en we gaan er iets moois van maken.” Daarbij leggen ze een link naar ‘het perfecte terrasje’ van cabaretier Lebbis: “Alles klopt op het perfecte terrasje en het perfecte terrasje begint bij de mensen zelf.”

Bij De OptiSjen draait alles om de mens, om het beleven, kijken en er goed uitzien.

SAMENVOEGING

Martin en Simone Gorter waren 22 jaar lang eigenaar van Boddeüs Franeker en later ook van Boddeüs Sneek. “In Sneek hebben we een tijd op de Rienck Bockemakade gezeten en samengewerkt met Nelleke Mulder.

EyeCare in Sneek hebben wij overgenomen en samengevoegd met Boddeüs Sneek. We hebben inmiddels de zaak in Franeker verkocht om ons volledig te richten op De OptiSjen. Mirjam en Rosalie zijn meegekomen van Boddeüs Sneek; zij zijn toppers op het gebied van mode en stijl, kleur en make-up.

Pascal en Otto werkten bij EyeCare, de winkel van Pascal en zijn ouders; mannen van de techniek en kwaliteit. Het was als Mars en

Venus die bij elkaar kwamen.”

Het reclamebureau kwam met de naam De OptiSjen. “Onze eerste reactie was ‘Nee’. Fonetisch klopt het, maar Friezen vinden het vast vergezocht. Zelf zijn we geen Friezen, maar de reacties waren superleuk!”

DE BELEVING

Alles binnen De OptiSjen gaat om beleving, en dat begint bij binnenkomst. “Je wordt hartelijk welkom geheten, gaat zitten en geniet van een verse kop koffie. Wij doen je doeken om en kijken welke kleur je mooi staat. Welke kleur maakt je flets en welke geeft het idee dat je net terug bent van vakantie? We kijken naar je mond, stand en kleur van je ogen, je haar, de vorm van je gezicht. Al deze dingen bepalen de keuze van een bril en of deze bril goed bij je past.

Een perfecte passende bril is er altijd en je kunt het zo gek maken als je wilt. Maar het montuur moet kloppen, want je gaat er een paar jaar mee doen.”

NOG BETER ZIEN MET NIEUWE MEETAPPARATUUR

De link tussen goed zien, techniek en kwaliteit is snel gelegd. “We nemen in de meetruimte alle tijd voor de meting en vragen.

Want waar heb je de bril of lenzen voor nodig? Wat doe je voor werk? Waar loop je tegenaan? Welke klachten heb je? Samen komen we tot de kijkoplossing die bij je past.

Het gaat om het kijken zelf. Dat moet goed zijn. Daarom hebben we net een apparaat besteld dat nog niemand heeft. Het is de Rolls-Royce onder de refractieapparatuur.

Die meet niet met glaasjes, maar met een soort gel waardoor je sterktes in 0.01 dpt kan meten in plaats van 0.25 meer of minder.

Naast dit komt er ook de nieuwste Visioffice in de winkel. Met dit apparaat meten we de verschillende kijkafstanden in je nieuwe bril. Zo heb je waar je ook kijkt door het glas, altijd scherp beeld.”

HET PERFECTE TERRASJE IS ZEKER NOG NIET KLAAR

“Nu het appartement boven leeg is kunnen we aan de slag. Dit doen we in etappes, zodat de klanten er zo min mogelijk last van hebben. Het eerste pakken we de meetruimte aan waar straks die Rolls-Royce komt te staan.” De plannen om boven de winkel een tweede meetruimte en plek te creëren waar de glazen met de meest moderne apparatuur

Rosalie Hofman.

OOGGEZONDHEID

Bij De OptiSjen zijn meerdere opticiens aanwezig, Pascal en Martin zijn daarnaast contactlensspecialist en Martin is ook nog optometrist. Als je wilt weten hoe het zit met je ooggezondheid, vlekken of flitsen ziet, dan is een optometrisch onderzoek echt aan te raden. “Een optometrist is geen oogarts, maar doet wel onderzoek naar de ooggezondheid. Ik kan de check pluis-of-niet-pluis doen om oogaandoeningen vroegtijdig op te sporen. Indien nodig verwijs ik door naar de oogarts.” Als enige optometrist in Sneek mag Martin ook keuringen uitvoeren voor het Centraal Bureau Rijvaardigheid.

Ieder zijn vak en specialisme, want Martin is niet echt een stylist. Dat ontdekte hij pas geleden nog: “Ik had zelf een nieuw montuur uitgezocht. De dames hadden er een uitgesproken mening over: niet doen. Maar ik was eigenwijs, ik ga het gewoon doen. Ik heb de bril drie weken opgehad en daarna aan de kant gelegd.” Een bril past nu eenmaal wel of niet bij je.”

Simone en Martin Gorter.

Mirjam de Vries.

Otto Hoekema (links) en Pascal Dijkstra.

worden geslepen liggen al klaar. Zo ook voor de OCT-scan, een apparaat waarmee de optometrist een soort MRI van het oog maakt, om de ooggezondheid te kunnen bepalen.

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

25

TEKST EN FOTO DE KEAR

EEN BIJDRAGE VAN DE KEAR

deFryskeMarren

OP ZOEK NAAR EEN TOEKOMST VRIJWILLIGERSWERK ALS BRUG

Birte de Jong is buurtwerker bij Sociaal Werk De Kear. Ze is het aanspreekpunt voor het AZC in Balk en vrijwilligerscoördinator van VIP! De Fryske Marren. “Ieder mens draagt zijn of haar eigen verhalen met zich mee.

Statushouders zijn hier gekomen met een verhaal en hebben een doel voor ogen”, aldus Birte de Jong.

“Toen we in 2019 begonnen met Sociaal Werk De Kear werd ik in ons team het aanspreekpunt voor het AZC in Balk. Tijdens de kennismaking kwam het onderwerp vrijwilligerswerk voor de AZC-bewoners aan bod. Veel bewoners vroegen regelmatig of ze niet méér IN GESPREK kunnen betekenen. Ze deden vrijwilligerswerk op het AZC en deden mee aan activiteiten, maar vrijwilligerswerk op een andere locatie kan ze ook helpen om in contact te komen met andere inwoners en dat wilden ze juist zo graag.”

Het was een intensieve, maar enorm bijzondere ochtend. Daarna zijn we direct gaan kijken waar we mensen konden plaatsen. Dat ging zo goed!

Het was prachtig om te zien dat veel organisaties openstonden om een vrijwilligersplek aan te bieden. Sommige namen zelf contact met ons op om vrijwilligersplekken aan te bieden aan bewoners van het AZC. Soms zelfs voor twintig mensen!

Alles deden we in overleg met het AZC en de bewoners zelf.”

MET

BIRTE DE JONG

CORONA

Helaas brak nog voordat alles kon beginnen de coronacrisis uit. De plannen werden ‘on hold’ gezet.

Veel organisaties bleven gesloten voor mensen van buitenaf en het AZC wilde zelf uiteraard ook geen risico lopen. Toen de lockdown zo goed als voorbij was kon toch nog een aantal mensen aan een leuke vrijwilligersplek beginnen.

ER WEER TOE DOEN

“Door vrijwilligerswerk te doen krijgen AZC-bewoners de mogelijkheid om de normen en waarden van onze samenleving beter te leren kennen en de taal te leren. Dat helpt hen om beter te integreren”, legt Birte uit. Het idee daarachter is voor haar ook persoonlijk. “Ik heb zelf stage gelopen in het buitenland. Dit gaf mij de kans om kennis te maken met andere normen en waarden, een andere cultuur en het hielp mij enorm om de taal te leren. Bij de bewoners van het AZC leek me dit dan ook niet anders.”

Birte: “Bijvoorbeeld een meneer die tijdens de intake een diepe indruk op mij heeft achtergelaten. Hij vertelde zijn levensverhaal op zo’n ontroerende manier. Deze man had veel beleefd, maar keek naar de toekomst. Hij wilde zich graag inzetten, maar kon ook aangeven wat niet bij hem paste of wat niet goed voor hem voelde. Uiteindelijk heeft hij een plek gekregen waar men zijn talenten ziet en waar hij zich verder kan en mag ontwikkelen.” Helaas konden er ook veel mensen vanwege corona niet geplaatst worden.

Na een inschrijfronde, waar veel reacties op kwamen, werd een intakeochtend op het AZC gepland.

“Met z’n drieën deden we meer dan dertig gesprekken. We spraken de mensen een-op-een en hadden het over hun talenten, interesses en doelen. De mensen konden hun verhaal doen en wij hadden de kans om te kijken wat we eventueel verder voor ze konden betekenen”, vertelt Birte.

“Van tevoren hadden we afgesproken dat we de tijd zouden nemen om naar hen te luisteren”, licht Birte toe. “Door mijn eigen ervaring in het buitenland weet ik hoe belangrijk het is dat mensen de tijd nemen om je te begrijpen.

Je haalt dan zoveel meer uit een gesprek. Vooral voor de mensen uit Syrië was het ook handig dat ik Turks spreek. Omdat ze al een tijdje in Turkije hadden moeten blijven, spraken ze vaak wel een paar woorden Turks, maar geen Engels of Duits. Vertaalprogramma’s hielpen en met handen en voeten kwamen we ook een heel eind. Er waren mensen met hoge functies in eigen land, die door hun vlucht afscheid

EEN NIEUWE VORM

moesten nemen van alles wat ze hadden en hadden opgebouwd.

Mensen wilden zich inzetten en zo voldoening uit het leven halen.

Voor hun gevoel van meerwaarde zijn. Veel mensen zochten ook een manier om de Nederlandse samenleving te leren kennen. En sommigen hadden gewoon vrienden nodig. Kortom; ze waren op zoek naar een toekomst.

Contact Is er binnen uw organisatie een (vrijwilligers)plek mogelijk voor iemand die zich zo verder kan ontwikkelen en kan bouwen aan een mooie toekomst?

Aarzel dan niet en neem contact op met De Kear via de website www.sociaalwerkdekear.nl.

Ondanks ook een tweede lockdown hebben de medewerkers van De Kear niet stilgezeten. Birte: “Ik ging met zwangerschapsverlof en was vier maanden afwezig. Mijn collega’s namen mijn werk over en hebben nog een aantal plaatsingen kunnen regelen. Na mijn zwangerschapsverlof ben ik begonnen met het project Participatie en Taal. Daarmee willen we de participatie en taalontwikkeling van nieuwkomers zoveel mogelijk vanaf aankomst in het AZC stimuleren. Bijvoorbeeld via vrijwilligerswerk of een taalstage voor bewoners. Inmiddels zijn we twee maanden verder en hebben we al veel nieuwe ideeën op papier gezet.

Zo zoeken we contact met nieuwe organisaties en zetten we activiteiten op die tijdens een lockdown wél kunnen. Samen met inwoners van De Fryske Marren gaan we nieuwe initiatieven opzetten waar we ook bewoners van het AZC aan kunnen koppelen. Initiatieven, waarmee we een steentje kunnen bijdragen aan de samenleving. Juist nú is dit zo hard nodig. Samen staan we sterk!”

Vacature alert !

Lijkt het jou leuk om bij ons te werken?

SOUS CHEF

Wij zijn nog steeds op zoek naar een enthousiaste, gedreven kok die bij ons wil komen werken.

Wij bieden een leuk team, een prachtige werklocatie en een jaarcontract met kans op een vast contract.

Ken jij iemand of lijkt het jezelf leuk?

Stuur dan je CV en motivatie naar info@ponkje.nl.

Voor vragen kun je gerust contact met ons opnemen.

Fermaningsteech 1 - 8551 SP Woudsend - T 0514 - 59 12 50

Fermaningsteech 1 - 8551 SP Woudsend - T 0514 - 59 12 50 Fermaningsteech 1 - 8551 SP Woudsend - T 0514 - 59 12 50

Tijdens het pinksterweekend!

OOK ONTBIJT & LUNCH TAKE-AWAY

Vanaf 1 juni weer volledig geopend!

3 ETAGES VERLICHTING! (uiteraard conform de RIVM richtlijnen)

WIJ DAN EEN JAARSACTIE! VOORSERVEREN 3-GANGEN LUNCHMENU Tegen inlevering van deze advertentie ontvangt u € 27,50 VOOR

10% KORTING! op onze collectie buitenverlichting

Kijk voor openingstijden op onze website

Oosterdijk 89 Sneek • 0515-412874 • info@deboerlicht.nl • www.deboerlicht.nl

“Ik ben er voor ondernemers die alles willen weten over hún cyberrisico’s.”

Wilhelm de Haas, MKB Adviseur erkend MKB advies | risico management | verzekeringen | verzuim | voordeel

www.octras.nl/cyberrisico

Verhuizen is het einde van een fase.

En het begin van een nieuwe.

Daarom wilt u dat dat op rolletjes verloopt.

Dat kan met Hoekstra, Erkende Verhuizers® uit Sneek.

Met verhuizers die niet alleen zorgvuldig inpakken en uitpakken. Maar ook doorpakken. Zo zijn uw verhuizing én uw spullen letterlijk in goede handen

Verhuizen zonder zorgen.

Hoe? Hoekstra. hoekstrasneek.nl/verhuizingen (of scan de QR-code)

&FIT

GEZOND

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

27

1,1 MILJOEN NEDERLANDERS HEEFT DIABETES

GEZONDE LEEFSTIJL, HET BESTE MEDICIJN Diabetes is één van de meest voorkomende chronische ziektes in ons land. Gelukkig kan een deel van de mensen met een gezonde leefstijl diabetes type 2 voorkomen. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Niet voor niets kampen al 1,1 miljoen Nederlanders met deze ziekte.

Wat is dat eigenlijk, diabetes?

“Het is een ziekte waarbij het lichaam de bloedsuikerspiegel niet meer in evenwicht kan houden. Insuline, het hormoon dat de bloedsuikerspiegel regelt, wordt te weinig aangemaakt of werkt minder goed. Vandaar dat diabetes ook wel suikerziekte wordt genoemd”, vertelt Kim Freriks, internist-endocrinoloog in ziekenhuis Tjongerschans.

“OUDERDOMSDIABETES KOMT OP STEEDS JONGERE LEEFTIJD VOOR EN DAT IS ZORGWEKKEND” GROTE VERSCHILLEN TUSSEN TYPE 1 EN 2

rer Ki m F

Wat is dan precies het verschil tussen de twee types? Kim legt Kim behandelt patiënten die uit: “Bij diabetes type 1 is er een een afwijking hebben in de tekort aan insuline. Het lichaam hormoonhuishouding maakt zelf te weinig insuline of de stofwisseling, aan. Deze mensen worden en bij uitstek dan ook altijd met mensen met insuline behandeld. diabetes.

De type 2-variant “Er bestaan zit heel anders in meerdere elkaar. Hierbij heeft soorten het lichaam te weinig diabetes, maar insuline en reageert het nt de bekendste en ook niet meer goed op er nis t- e n meest voorkomende insuline.

De behandeling d o c r in o l o o g soorten zijn diabetes type kan verschillen; patiënten 1 en diabetes type 2. Veel patiënten krijgen adviezen op het gebied van met diabetes type 2 zijn onder beweging en voeding, aangevuld behandeling van de huisarts. met medicijnen. Insuline spuiten Het zijn vooral de patiënten komt ook voor.” waarbij bepaalde streefwaarden niet worden behaald of die LEEFTIJD MENSEN MET een intensief/uitgebreid DIABETES TYPE 2 DAALT insulineschema hebben, die “Diabetes type 2 wordt ook wel worden doorverwezen naar de ouderdomsdiabetes genoemd. internist. Type 1 diabetespatiënten Vroeger kwam het met name komen altijd onder behandeling veel voor op oudere leeftijd. van een internist.”

Door welvaart en de daaraan ,i ik s

WAT DOET EEN INTERNIST? Een internist is een specialist op het gebied van interne geneeskunde en houdt zich bezig met het voorkomen, diagnosticeren en behandelen van ziekten van de inwendige organen. Kijk voor meer informatie op: www.tjongerschans.nl/interne-geneeskunde

gekoppelde leefstijl zien we helaas dat de ziekte zich op steeds jongere leeftijd presenteert. Te weinig lichaamsbeweging, overgewicht, ongezond eten en roken vergroten allemaal de kans op diabetes type 2. Daarnaast spelen erfelijkheid en dus het ouder worden rol. Diabetes type 1 uit zich vooral bij kinderen en jongvolwassenen. Ook bij deze vorm is een gezonde leefstijl erg belangrijk. Echter, het krijgen van type 1 is echt pure pech hebben.

Daar kun je helaas niets aan doen.”

HYPO EN HYPER

De ziekte kan het dagelijks leven van mensen met diabetes enorm beïnvloeden. “Als je insuline gebruikt, moet je bij al je activiteiten en voeding van tevoren nadenken wat je gaat doen. De hoeveelheid suiker in je bloed verandert namelijk steeds.

Dat komt bijvoorbeeld door wat je eet, drinkt, hoeveel je beweegt of door stress of andere emoties.

Er kan namelijk een te lage suiker, ook wel hypoglykemie, kortweg hypo genoemd, ontstaan. Bij een te hoge bloedsuiker heet dat hyperglykemie, ofwel hyper.

Bij een te lage suiker moet je dit gauw aanvullen door suikerrijke voeding te nemen. Gelukkig zijn er voor mensen met diabetes type 2 en overgewicht de laatste jaren nieuwe medicijnen op de markt gekomen. Bij deze medicijnen wordt je insuline gestimuleerd,

DIABETES EN CORONA Mensen met diabetes hebben dezelfde kans om besmet te raken met het coronavirus dan mensen zonder diabetes.

Wel is het zo dat sommige patiënten met diabetes een kans hebben op een ernstiger beloop van de ziekte. Dit zijn met name patiënten met chronisch te hoge bloedglucosewaarden of patiënten met overgewicht en andere bijkomende ziekten, waaronder hart- en vaatziekten. Ook kan het zo zijn dat de suikerwaarden door corona, net als bij andere ontstekingen, verstoord raken.

maar ook je hongergevoel neemt af. Met deze medicijnen lukt het vaak wel om af te vallen.”

GEZONDE LEEFSTIJL

Een gezonde leefstijl kan ervoor zorgen dat je diabetes type 2 en veel andere ziektes kunt voorkomen. Dus gezonde voeding, voldoende bewegen, niet roken en een gezond gewicht. “Bij de behandeling van diabetes type 2-patiënten is de leefstijl ook het eerste waar we met de patiënt mee aan de slag gaan,” vertelt Kim. “Dat doen we vaak samen met de diëtist. Het aanpassen van je leefstijl blijkt in de praktijk alleen erg lastig. De intrinsieke motivatie

is er vaak wel, maar om het ook echt voor elkaar te krijgen is een tweede. Daarom is voorkomen nog altijd beter dan genezen. Gelukkig komt er vanuit de overheid steeds meer aandacht voor preventie.

Als je overgewicht of diabetes in de familie hebt, is het daarnaast verstandig om je vanaf je 45ste bij de huisarts te laten screenen op diabetes”, adviseert Kim tot slot.

Kijk voor meer informatie over diabetes op www.diabetesfonds.nl of de website van Diabetesvereniging Nederland www.dvn.nl.

“MET EEN GEZONDE LEEFSTIJL KUN JE DIABETES TYPE 2 VOORKOMEN OF UITSTELLEN”

28

NUMMER 05 • 2021

Team Thuiszorgtechnologie

Al 25 jaar vertrouwd en dichtbij Team Thuiszorgtechnologie van de Antonius Zorggroep viert dit jaar een zilveren jubileum.

Verpleegkundigen Karen de Kruif en Rina Tol zijn al vanaf het begin betrokken bij deze organisatie. De charme van hun werk was én is de afwisseling.

“De diversiteit van ons werk is enorm én iedere cliënt is uniek.

Dat maakt elke dag anders.”

Twee locaties, één team Karen, Rina en hun vijftien collega’s zijn gespecialiseerd in medisch-technische zorg thuis. Zij bieden sondevoeding, infuusbehandelingen (vocht, voeding en medicatie), pijnbestrijding en palliatieve zorg. Dankzij Team Thuiszorgtechnologie kunnen cliënten na een ziekenhuisopname vaak eerder naar huis. “Soms zijn we zelfs in staat om een opname te voorkomen”, vertelt Rina.

De clientèle van Team Thuiszorgtechnologie bestaat uit volwassenen én kinderen. “Van nul tot honderd jaar”, vat Karen samen. De verpleegkundigen bezoeken alle uithoeken van onze provincie. Om de afstand tot hun cliënten te beperken, heeft het team twee uitvalsbases: Drachten en Sneek. Zo nodig reiken ze elkaar de helpende hand. “We vormen één team met twee locaties”, benadrukt Karen.

Nacht en ontij Team Thuiszorgtechnologie staat 24/7 paraat. Dit betekent dat de verpleegkundigen ook bij nacht en ontij op pad gaan. Zeker in afgelegen gebieden is het soms lastig om de plaats van bestemming te vinden. Karen en Rina zijn vrijwel nooit bang als ze in het donker onze provincie doorkruisen. “Honden vind ik soms wel een beetje eng,” bekent Rina, ‘maar gelukkig ben ik nog nooit gebeten.”

Hoewel ze altijd alleen onderweg zijn, voelen ze zich nooit eenzaam. “Ja, ons werk is solistisch, maar ik voel me gesteund door mijn collega’s. Ik kan altijd bij hen aankloppen voor advies en een luisterend oor.”

Pionieren Karen en Rina zijn sinds de start betrokken bij Team Thuiszorgtechnologie. “We moesten ons team vanaf de grond opbouwen, die eerste jaren was het echt pionieren”, herinnert Rina zich. Bovendien was er een taalprobleem. “Vanuit Noord-Holland belandde ik in Tietjerksteradeel, waar echt Fries wordt gesproken”, memoreert ze. Daar maakte ze kennis met voor haar onbegrijpelijke termen als ‘holle’, ‘oplûke’ en ‘knibbels’.

“Dat was een goede leerschool”, lacht Rina.

“Inmiddels kan ik vrijwel iedereen verstaan.”

In het eerste jaar hadden vier verpleegkundigen samen zo’n vijftig cliënten onder hun hoede; anno 2021 is dat een veelvoud. Ook de behandelmogelijkheden zijn de afgelopen kwart eeuw fors uitgebreid. “Vroeger

Karen de Kruif en Rina Tol, beiden werkzaam als wijkverpleegkundige in Team Thuiszorgtechnologie.

“De wensen van onze cliënten staan al een kwart eeuw centraal” moesten patiënten gedurende de sondevoeding in het ziekenhuis blijven; tegenwoordig kan dat gewoon thuis”, schetst Karen. Ook patiënten met afweerproblemen kunnen hun immunoglobuline thuis, via een infuus, toegediend krijgen. “Zo kan hun eigen leven gewoon doorgaan.”

Op deze manier geven Karen en Rina invulling aan de ambitie van de Antonius Zorggroep: in het ziekenhuis, als het moet.

Thuis, als het kan. “Patiënten gedijen en herstellen immers het beste in hun vertrouwde omgeving.”

Groot privilege Verder is Team Thuiszorgtechnologie nauw betrokken bij de zorg in de laatste levensfase. “Als een arts pijnmedicatie voorschrijft, zorgen wij dat de cliënt die via een pompje krijgt toegediend’, verduidelijkt Rina. “Wij dragen bij aan een menswaardig afscheid en dat geeft mij veel voldoening.”

De afgelopen kwart eeuw stond weliswaar bol van de innovatie, maar de essentie van hun werk bleef onveranderd. “We bieden gespecialiseerde zorg bij cliënten thuis, hun persoonlijke wensen staan centraal”, klinkt het eensgezind.

Na 25 jaar gaan Karen en Rina nog steeds met veel plezier naar hun werk. “Ik ervaar veel variatie en vrijheid in mijn werk. Ik ben binnen Team Thuiszorgtechnologie helemaal op mijn plek”, verzekert Karen.

Rina sluit zich daar volledig bij aan. “Geen dag is hetzelfde én cliënten nemen me in vertrouwen. Ze maken mij deelgenoot van hun leven en alle emoties die daarbij horen.

Dat beschouw ik als een groot privilege.”

deFryskeMarren // GEZOND&FIT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

29

deFryskeMarren

EEN NIEUW THUIS IN DE JELLE MEINESZHOF

Sinds anderhalf jaar woont de man van Bo de Graaf in de Jelle Meineszhof, een kleinschalige woonzorglocatie voor ouderen met dementie in Balk. De verhuizing was een moeilijk besluit voor iedereen, maar langer thuis blijven wonen kon niet meer.

Van turbulent leven naar stabiliteit, op eigen kracht

Bo en Jan de Graaf

Zo’n zeven jaar geleden merkte Bo aan haar man Jan dat er iets aan de hand was.

Het bleek dementie te zijn. “Het begint langzaam. Simpele dingen, die niet meer lukken. Sleutels niet meer kunnen vinden.

Later begon hij ‘s nachts te dwalen; stond hij zich midden in de nacht te scheren.

Dat was het moment dat we besloten dat het zo niet langer kon. Ik ging er zelf aan onderdoor.”

Via de huisarts en de casemanager kwamen ze bij de Jelle Meineszhof terecht. “Een prachtige plek! Jan heeft een eigen kamer en de verzorgers zijn geweldig. Ik ga elke dag naar hem toe. Dan zit hij al op mij te wachten. Hij weet niet hoe laat ik kom, maar wel dat ik kom. Dat vindt hij heel fijn. Als het kan, gaan we naar buiten. Dan gaan we wandelen of fietsen. Ik vind het belangrijk dat hij in beweging blijft. Iedere zondag haal ik hem op en is hij bij mij thuis. Ook dan maken we graag een fietstocht.”

Vanwege het coronavirus kon Bo lange tijd niet bij haar man op bezoek. “We zaten dan beiden aan een kant van het raam met een telefoon, verschrikkelijk. Gelukkig mag het nu wel weer. En zo lang Jan het fijn vindt, ben ik van plan om zoveel mogelijk naar hem toe te gaan. We bellen ook vaak even.

Als hij naar bed gaat of in de ochtend. Dan wil hij mijn stem even horen. Dat vindt hij ook heel fijn. Een gesprek op gang houden wordt wel steeds lastiger, want Jan heeft steeds meer moeite met praten.”

Er is een gezamenlijke huiskamer, maar haar man is ook graag op zichzelf, vertelt Bo. “Jan houdt heel erg van muziek.

Brassbands en muziekkorpsen. Dan zetten de verzorgers de radio voor hem aan en dan is hij muziek aan het luisteren. Maar hij komt ook wel bij de activiteiten in de huiskamer. Dan vragen de verzorgers of hij meegaat en als hij er dan is, dan is het

“Ik ga elke dag naar hem toe. Dan zit hij al op mij te wachten. Hij weet niet hoe laat ik kom, maar wel dat ik kom. Dat vindt hij heel fijn.” prima. Dat vindt hij wel heel leuk, al zegt hij tegen mij soms van niet, haha.”

Het bijzondere aan de Jelle Meineszhof is dat alle dagelijkse huishoudelijke taken, zoals boodschappen doen, de aardappelen schillen of de was opvouwen, door de medewerkers zelf worden gedaan en waar mogelijk samen met de bewoners. “Ik heb wel eens een foto gekregen dat hij aan het afwassen is, maar dat gebeurt niet heel vaak. Het is niet echt iets voor hem. Waar hij wel enorm van geniet is het eten. Er wordt door de medewerkers zelf gekookt en dat is heerlijk!”

Voor Bo was het eerst wel even wennen om weer alleen te zijn. “Maar het is beter zo.

Ik ben ook niet meer de jongste en in de Jelle Meineszhof krijgt Jan de zorg die hij nodig heeft. Het is ook heel fijn dat er door de versoepelingen steeds meer mogelijk wordt. Dan kan ik weer ergens met hem naartoe. Jan houdt bijvoorbeeld heel erg van Aziatisch eten. Hij wil dan ook heel graag weer naar de Chinees als het weer kan. Dat is dus het eerste wat we samen gaan doen.”

Tjitske Bleeker is 43 jaar en woont in Harlingen. Via Pastiel werkt ze sinds 2020 bij Cendris als klantenservice medewerker. Tjitske is blij dat dit belangrijke doel in haar leven afgevinkt is: werken. Want ze heeft nogal wat meegemaakt. Een onstabiele jeugd zorgt voor veel onzekerheid. Toen ze scheidde zette ze een punt achter dat leven. Tjitske vocht voor stabiliteit, waar werken een belangrijk onderdeel van is. Dat is gelukt via Pastiel. Maar daar ging heel wat aan vooraf.

Levensverhaal

Het leven van Tjitske kent heel veel zogenaamde ups en downs. Het wordt een open gesprek: een levensverhaal zonder poespas. Maar er schuilt een zorgelijk verleden achter een paar mooie, heldere ogen. Tjitske groeit op zonder vader. Tot haar elfde woont ze, samen met haar moeder, bij haar opa. Haar moeder laat haar plotseling achter, voor een nieuwe liefde. Maar haar moeder komt weer in beeld. ‘Vanaf die tijd begon het verkeerde leven’, vertelt Tjitske. De vriendjes van haar moeder misbruiken Tjitske keer op keer. Dit werd normaal voor haar. Tjitske: ‘Totdat ik verkering kreeg op mijn 15e. Pas toen begreep ik dat dingen anders hoorden te gaan.’

“

Ik wil wat van mijn leven maken

Ongeluk

De relatie met haar moeder verslechtert.

‘Toen ik 16 was vond ze weer een nieuwe liefde en liet me weer alleen achter.’ Tjitske redt het redelijk alleen, maar op haar 18e blijkt ze zwanger te zijn. Ze had haar leven net een beetje op de rit: werk bij Empatec en een fijne relatie. Haar opa komt ook nog te overlijden en ze heeft geen contact meer met haar moeder. Alles wat Tjitske had opgebouwd lijkt weer weg te vallen.

Maar met steun van haar schoonouders krijgt ze weer stabiliteit in haar leven. Ze krijgt uiteindelijk vier kinderen en werkt als schoonmaakster. Totdat het noodlot toeslaat: haar zoontje krijgt de diagnose leukemie en komt op tienjarige leeftijd te overlijden. Een scheiding volgt. Als haar tweede man haar er in 2019 zonder pardon uitzet, komt ze er weer alleen voor te staan. Tjitske belandt in de bijstand.

Doelen

Het leven zit haar niet mee. Maar daar neemt ze geen genoegen mee. Ze stelt zichzelf drie doelen: een onafhankelijk leven, een eigen huisje en werk. Binnen een jaar krijgt ze alle drie voor elkaar.

‘Eigenlijk heb ik zelf het meeste gedaan,’ vertelt Tjitske. ‘Mijn jobcoach van Pastiel en ik hadden weinig contact, want daar had ik om gevraagd vanwege de zware tijd die ik achter de rug had. Ik draaide gewoon de CV-training, sollicitatietrainingen en het klantcontact-traject mee’. Dat heeft geholpen, want via Pastiel krijgt ze werk in een klantcontactcenter. Haar onzekerheid is groot vanwege haar verleden, maar ze zet door om zichzelf te ontwikkelen. Met als resultaat: weer een half jaar verlenging van haar contract!

Een verdrietig verhaal, wat heel anders had kunnen aflopen. Tjitske is hét voorbeeld van doorzettingsvermogen.

Al moet ze er zelf nog wat vaker in geloven. Pastiel doet dat zeker!

Stem 21 maart CDA dfm

Raadslidmaatschap Vertrouwd en dichtbij iets voor jou?

In een sterke samenleving staat niemand er alleen voor. Onze mensen zijn: Op 16 maart 2022 worden de Gemeenteraadsverkiezingen gehouden.

Het lijkt nog ver weg, maar de voorbereidingen zijn in volle gang.

Een belangrijk onderdeel daarbij is de kandidatenlijst.

Wij zijn op zoek naar kandidaten!

Het CDA bouwt aan een sterke samenleving. Met elkaar bouwen wij aan een samenleving waarin aandacht is voor elkaar, waarin mensen tot hun recht komen en waarin het goed en veilig leven is.

Vind jij dit ook belangrijk?

En wil je helpen om aan een sterke samenleving te bouwen? Dan is het raadslidmaatschap misschien iets voor jou. Als raadslid kun je het beleid in je eigen gemeente mede bepalen en van

betekenis zijn in je directe omgeving.

Heb je deze ambitie en wil je politiek actief worden voor het CDA, laat het ons dan weten. Ken je iemand die je geschikt lijkt, geef het aan ons door.

Wil je meer weten over een eventueel raadlidmaatschap, aarzel niet.

Contact opnemen kan via Volken Holtrop, 0648466712 of cda.dfm@gmail.com.

Wij maken graag een afspraak om nader kennis te maken.

CDAdfm.nl

@CDAdfm

CDAdfm

CDAdfm

DFM nu

€ 8, 50 ASPERGE-WEKEN! Iedereen mag genieten van een lekker bord asperges!

BESTEL NU:

Verse asperges met ham, krieltjes en hollandaise

OP = OP

Nog niet eerder besteld bij Uitgekookt?

Maak dan kennis met ons proefpakket en bestel de eerste

4 maaltijden voor maar € 15,en ontvang de aspergespecial voor €8,50 UITGEKOOKT.NL

085-0194486

Gratis gekoeld aan huis bezorgd

In 4 minuten op tafel

CULTUUR

&UITGAAN

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

31

POSTHUIS THEATER MOOIER DAN OOIT Bij het ter perse gaan van deze editie van GrootdeFryskeMarren heeft het kabinet nog geen definitieve datum genoemd voor het heropenen van de culturele instellingen. Toch staat het Posthuis Theater in Heerenveen – samen met honderden andere culturele podia – al op scherp om het publiek weer toe te kunnen laten, en dat uiteraard op een veilige manier, met inachtneming van de heersende coronamaatregelen.

Die herstart zal een landelijke datum zijn onder de campagnenaam ‘Mooier dan ooit!”

Theater was altijd al mooi. Die rode loper. Dat geroezemoes voor de voorstelling. Het geluid van stemmende muziekinstrumenten. Het licht, het geluid.

Het kolkende applaus. De feestvreugde bij een festival. Dat ongrijpbare, dat je alleen live ervaart. Als de theaters straks weer publiek mogen ontvangen, worden die magische momenten ongetwijfeld… mooier dan ooit! Niemand weet nog wanneer het zover is, maar iedereen weet dat het komt.

Daarom zitten de theaters niet stil.

De programmering voor volgend seizoen wordt geboekt; op de website van het Posthuis Theater (posthuistheater.nl) verschijnt binnenkort het hele nieuwe

programma. De uitgestelde programma’s staan er al op, en voor de meeste voorstellingen geldt dat de kaartverkoop open is.

Intussen is de landelijke campagne ‘Theater. Mooier dan ooit’ deze maand gestart. Op de website en de sociale kanalen van de campagne kun je alvast een kijkje nemen. Daarnaast zijn er bijzondere prijzen te winnen. Zo wordt zelfs de voorpret voor de volgende (live!) theateravond mooier dan ooit!

Meer informatie?

Kijk op www.mooier-dan-ooit.nl.

HET BOLWERK EN THEATER SNEEK VIEREN FEEST IN 2022

In voorgaande edities plaatsten we een oproep om persoonlijke herinneringen te delen over Theater Sneek en Het Bolwerk. Inmiddels druppelen de reacties binnen: bijzondere, ontroerende en vooral onvergetelijke ervaringen binnen de muren van Cultuur Kwartier Sneek, dat in 2022 tien jaar bestaat. Lees hier enkele verhalen van werknemers...

TEKST EN BEELD THEATER SNEEK

POPPODIUM BOLWERK

Het Bolwerk, de plek waar je wordt gevormd Het Bolwerk hoorde vanouds al bij het jongerenwerk. Manon Talman kwam er vaak en ze is er gevormd als jongere. Ze heeft er zelfs haar partner ontmoet.

Nu is zij regelmatig in Het Bolwerk actief als manager van jongerenprojecten.

“Ik was dertien jaar oud toen ik voor het eerst naar Het Bolwerk ging.

Je had toen nog geen Instagram; je werd als jongere gevormd op plekken zoals Het Bolwerk. We speelden er pingpong, aten tosti’s en dronken sinas.

Charina met Kasper van Kooten

Met Leo Blokhuis

THEATER SNEEK

Het langst aan het werk bij Theater Sneek Van alle medewerkers van Theater Sneek werkt Charina van Erkelens het langst bij het theater. Charina begon in 2008 als stagiaire. De afgelopen jaren heeft ze duizenden jassen aangenomen in de garderobe. Ze wordt niet alleen door het publiek herkend, ook artiest Kasper van Kooten kent haar als hij in het theater optreedt. En van Leo Blokhuis kreeg ze zelfs een lift.

“Toen een lerares op de praktijkschool vertelde dat ik stage kon lopen bij een nieuw theater in Sneek, vond ik dat geweldig. Ik ging graag naar voorstellingen. In het begin maakte ik onder andere de kleedkamers voor de artiesten netjes. Na een jaar was mijn stage voorbij, maar ik wilde graag blijven. Zeker omdat het nieuwe theater bijna af was.

Ik ben een tijdje vrijwilliger geweest en werd in 2012 aangenomen. Ik heb allerlei dingen gedaan, zoals helpen in de keuken en gasten ontvangen. Veel bezoekers kennen mij van de garderobe. Sommigen willen hun jas altijd aan míj geven. Waarom? Misschien omdat ik altijd vrolijk ben. Ik wil graag dat iedereen geniet en blij naar huis gaat.

Het contact met de artiesten vind ik erg leuk. Vroeger ging ik vaak met ze op de foto. Ik zal ook niet vergeten dat ik samen met Ali B. in de artiestenfoyer naar een wedstrijd van Ajax heb gekeken. Of die keer dat ik Leo Blokhuis tegenkwam en hij mij een lift met zijn auto naar het theater gaf. Toen de bekende grimeur Arjen van der Grijn een paar jaar geleden een feestje gaf bij ons in het theater, was de foyer vol met BN’ers. Kasper van Kooten was er ook. Hij herkende mij omdat hij meerdere keren in Theater Sneek had opgetreden, dat was superleuk! Ik geniet elke keer weer en hoop nog lang te blijven.”

Het was ook een veilige plek; de medewerkers letten goed op ons.

We bleven tot de band van die avond arriveerde. Soms ging ik ook naar een optreden, vooral punk van bands als Toy Dolls.

Bij een ska-concert van Mark Foggo ging er een nieuwe wereld voor mij Manon Talman (rechts) open. Waarom zijn punkers allemaal zo boos, vroeg ik mij af. Dat was het einde van mijn zwarte haar en de komst van kleding in opvallende kleuren. Het Bolwerk heeft echt mijn leven veranderd.

Helemaal toen ik er in 2005 mijn partner Jonathan ontmoette.

Het Bolwerk is altijd puur gebleven. Het doet zich niet voor als een gelikt poppodium, maar blijft zichzelf met dat rauwe randje. Ik snap de ziel, dat komt nu van pas bij de projecten die ik vanuit Cultuur Kwartier Sneek en Cool Súdwest voor jongeren organiseer. Ik wil graag dat de jongeren weer sterk vertegenwoordigd zijn in Het Bolwerk, net als toen. Onder andere via de programmering, waar jongeren zelf invloed op hebben, en feesten voor tieners, zonder alcohol. Ik wil dat jongeren van elkaar leren en geïnspireerd raken via kunst en cultuur. Ik zie dat het weer terugkomt bij Het Bolwerk, supertof!”

Reacties

Bekijk alle reacties op de digitale archieven van Theater Sneek en Het Bolwerk op de websites:

theatersneek.nl/historie en hetbolwerk.nl/historie.

Ferwûnderje Normaal gesproken vind je hier de evenementenkalender van VVV Waterland van Friesland.

Maar we leven nu tijdelijk in andere tijden. Om toch in verbinding te blijven met jou, zodat jij in verbinding kan blijven met het goede en mooie van Waterland van Friesland, geven we je hier wonderlijke feitjes en weetjes over onze regio. Want ook je eigen omgeving blijft het ontdekken waard, het is maar net hoe je er naar kijkt!

1 / kei-leuk Wist je dat de grootste zwerfkei van Nederland niet tussen de hunebedden in Drenthe ligt, maar hier in Waterland van Friesland? Wonderlijk, dat deze enorme granieten steen van maar liefst 4,70 meter lang en 2 meter hoog en 44 ton zo’n 200.000 jaar geleden vanuit Zweden hier naartoe is gekomen. Tijdens de Saale-ijstijd werd de steen met het oprukken van het ijs meegevoerd. Je kunt ‘m bekijken bij het dorpje Rottum.

Breng jij binnenkort een bezoek?

FOTO: ANNEMARIE BERGFELD

Sydtakke 5, Rottum

2 / FRIESE PIRAMIDES

8 / KOffiekunst

Hier in het landschap zie je overal ‘slapende’ dijken die ooit bescherming gaven tegen het water. Deze dijken hebben een hoge cultuurhistorische waarde.

Er wordt zelfs gezegd dat ze evenveel aandacht zouden moeten krijgen als de Egyptische piramides!

Bekijk in het park bij Museum Joure een 6 meter hoog kunstwerk. Kaskade van Klaas Gubbels is een verbeelding van koffie- en theepotten van rood cortenstaal. Het kunstwerk is door middel van crowdfunding naar Joure gehaald, de bakermat van Douwe Egberts.

Park aan de Museumstraat, Joure

5 / BIM BAM Een klokkenstoel is een typisch Fries bouwwerk en gebouwd wanneer er geen geld was voor een kerktoren met luidklok. Een hele mooie klokkenstoel met een klok met een diameter van maar liefst 78 centimeter staat in Bantega.

Middenweg 165, Bantega

6 / VLIEGENDE DEUR

Voor steeds meer kerken worden nieuwe bestemmingen gezocht, zoals kunstexposities, overnachtings-plekken en zelfs uitzichtpunt. In de oude kerk van Dedgum beklim je een trap voor een uitzicht op zo’n 20 meter hoogte.

Buren 16, Dedgum

Stap aan boord van praam ‘it Preamke’ in Makkum. De schipper laat je prachtige verborgen plekjes zien rondom Makkum. Onderweg zie je vast kwetterende eenden of een fuut met jongen op haar rug. Soms vliegt er zelfs een ‘vliegende deur’, oftewel zeearend, over!

Turfmarkt 33, Makkum

4 / LIEFDESMUUR

7 / BOVEN WATER

Doe de Elfstegentocht in Woudsend en lees in de steeg Kollegat de namen op de ‘liefdesmuur’. Hier hebben de afgelopen tientallen jaren verliefde en verloofde stelletjes hun relatie toevertrouwd aan de eeuwigheid. De muur is nog steeds populair bij jongeren.

Kollegat, Woudsend

Iedereen kent de watersnoodramp van 1953 in Zeeland, maar weinigen kennen de Friese watersnoodramp uit 1825. De boerderij ‘Wolvetinte’ in It Heidenskip werd hierbij ook verzwolgen. Hier zie je nu een Fries uilenbord als monument boven het water uit steken.

Skar 5, It Heidenskip

FOTO: MAARTJE ROOS

3 / UITKIJKKERK

KASKADE VAN KLAAS GUBBELS

coronaproof

uitje

Ga eens mee met een rondvaart in Waterland van Friesland. Keuze genoeg en veelal coronaproof. Je kunt nu bijvoorbeeld elke dinsdag en donderdag aan boord stappen van it Preamke in Makkum en de komende weken komt er steeds meer aanbod bij. Welke rondvaarten er zijn vind je op onze website, waar je veelal ook tickets kunt boeken.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/RONDVAART

34

SPORT

NUMMER 05 • 2021

TEKST DENNIS STOELWINDER // FOTO'S DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

TWEE MAAL WINST VOOR INLIN MONIEK KLIJNSTRA IN ROTTERD Moniek Klijnstra uit Sintjohannesga heeft tijdens het tweede skeelerweekeinde van dit coronajaar laten zien dat zij in topvorm verkeert. Klijnstra won twee maal op de gloednieuwe piste van Rotterdam.

De 28-jarige sprintster Moniek Klijnstra sloeg eerst toe op de 200 meter, de eerste zege dit seizoen voor de regerend nationaal kampioene. “Niet helemaal vlekkeloos”, noemde Klijnstra haar prestatie op de 200 meter. Toch was haar tijd goed genoeg voor de overwinning op dit sprintonderdeel. Vervolgens won Klijnstra ook de one-lap.

Moniek Klijnstra liet aanvankelijk weten enige moeite te hebben met de natte omstandigheden in Rotterdam, maar kon toch Fleur Huls, haar ploeggenote bij RTC Fryslân, met klein verschil voor blijven.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

35

NE SKATER DAM Het leven biedt veel Het leven biedt veel mogelij kheden! mogelijkheden!

Jiskje Koornstra - Westra (47 jaar) werkt al bijna 20 jaar bij Empatec. Ze is administratief medewerkster op de afdeling Personeelsbeheer.

Sinds half aprilwerkt is zealgedetacheerd Jiskje Koornstra - Westra (47 jaar) bijna 20 jaar bij Lankhorst in Sneek.

Ze heeft het syndroom van is een Empatec. Ze is administratief medewerkster Turner. op de Dit afdeling aangeboren aandoening Ondanks Personeelsbeheer.

Sinds die halfalleen aprilmeisjes is ze hebben. gedetacheerd bij het syndroom kij kt Jiskje vooral naar de dingen die ze wél kan Lankhorst in Sneek. Ze heeft het syndroom van Turner. Dit is een in het leven. aandoening die alleen meisjes hebben. Ondanks aangeboren het syndroom kijkt Jiskje vooral naar de dingen die ze wél kan in het leven.

Optimistisch

Jiskje praat er vrolijk op los: “Op mijn zeventiende werd het syndroom van Optimistisch Turner bij mij vastgesteld. Dit was wel Jiskje praat er vrolijk op los: “Op mijn even schrikken. Bij vrouwen met Turner zeventiende werd het syndroom van ontbreekt één van de X-chromosomen.

Turner bij mij vastgesteld. Dit was wel Of heeft één van deze twee een andere even schrikken. Bij vrouwen met Turner vorm. Vrouwen met het syndroom ontbreekt één van de X-chromosomen. zijn bijna altijd kort van stuk. Al valt Of heeft één van deze twee een andere dat bij mij gelukkig mee. Ik heb vaak vorm. Vrouwen met het syndroom hoofdpijn. En niet al mijn organen zijn zijn bijna altijd kort van stuk. Al valt goed ontwikkeld. Waaronder mijn dat bij mij gelukkig mee. Ik heb vaak eierstokken. Hierdoor heb ik helaas de hoofdpijn. En niet al mijn organen zijn keuze moeten maken om geen kinderen goed ontwikkeld. Waaronder mijn te krijgen. Samen met mijn man hebben eierstokken. Hierdoor heb ik helaas de we wel geprobeerd om een kindje keuze moeten maken om geen kinderen te adopteren, maar dit is helaas niet te krijgen. Samen met mijn man hebben gelukt. Hier hebben we veel verdriet we wel geprobeerd om een kindje van gehad. Gelukkig heb ik intussen te adopteren, maar dit is helaas niet zestien neefjes en nichtjes waar ik mijn gelukt. Hier hebben we veel verdriet geluk uit haal!” van gehad. Gelukkig heb ik intussen zestien neefjes en nichtjes waar ik mijn Thuis voelen geluk uit haal!”

Het syndroom is niet per se de reden waarom Jiskje bij Empatec werkt.

Thuis voelen Jiskje: “Al van jongs af aan heb ik last Het syndroom is niet per se de reden van faalangst. Zodra ik onder druk waarom Jiskje bij Empatec werkt. sta, blokkeer ik volledig. Hierdoor is Jiskje: “Al van jongs af aan heb ik last het mij niet gelukt om een Hbo-studie van faalangst. Zodra ik onder druk te volgen. Ik heb wel de opleiding sta, blokkeer ik volledig. Hierdoor is Mdgo (tegenwoordig Mbo) Facilitaire het mij niet gelukt om een Hbo-studie Dienstverlening afgerond. Een groot te volgen. Ik heb wel de opleiding voordeel is dat veel vrouwen met Turner Mdgo (tegenwoordig Mbo) Facilitaire heel goed blijken te zijn in analyseren.

Dienstverlening afgerond. Een groot Deze eigenschap komt goed van pas voordeel is dat veel vrouwen met Turner binnen mijn functie als administratief heel goed blijken te zijn in analyseren. medewerkster bij Empatec.

De Deze eigenschap komt goed van pas faalangst, in combinatie met het binnen mijn functie als administratief syndroom, heeft ervoor gezorgd dat medewerkster bij Empatec.

De ik een indicatie heb gekregen voor faalangst, in combinatie met het syndroom, heeft ervoor gezorgd dat ik een indicatie heb gekregen voor

“ “

Bij Empatec ben ik helemaal tot bloei Bij Empatec ben ik gekomen! helemaal tot bloei gekomen!

een Sociale Werkvoorziening. Hiermee kon ik gelukkig meteen aan de slag bij Empatec. Hier krijg ik de juiste een Sociale Werkvoorziening. Hiermee begeleiding. Ik ben heel blij met mijn kon ik gelukkig meteen aan de slag collega’s. Bij Empatec ben ik helemaal bij Empatec. Hier krijg ik de juiste tot bloei gekomen!” begeleiding. Ik ben heel blij met mijn collega’s. Bij Empatec ben ik helemaal Mogelijkheden tot bloei gekomen!”

Een bijkomstigheid van het syndroom zijn hormoonschommelingen. Hierdoor Mogelijkheden wordt Jiskje zo’n één keer per maand Een bijkomstigheid van het syndroom heel ziek. Jiskje: “Ik moet dan een zijn hormoonschommelingen. Hierdoor paar dagen op bed liggen om uit te wordt Jiskje zo’n één keer per maand zieken. Het voelt als een soort migraine. heel ziek. Jiskje: “Ik moet dan een Gelukkig is er bij Empatec veel begrip paar dagen op bed liggen om uit te voor mijn situatie. Ondanks alles blijf zieken. Het voelt als een soort migraine. ik positief. Ik heb een lieve man, twee Gelukkig is er bij Empatec veel begrip Friese Stabij honden en leuke vrienden. voor mijn situatie. Ondanks alles blijf Naast mijn werk haal ik ook hier mijn ik positief. Ik heb een lieve man, twee energie uit. Maar ook uit andere Friese Stabij honden en leuke vrienden. vrouwen met Turner. Het is fijn om Naast mijn werk haal ik ook hier mijn ervaringen uit te wisselen. We hebben energie uit. Maar ook uit andere het wel eens over het syndroom, maar vrouwen met Turner. Het is fijn om meestal gaat het gewoon over andere ervaringen uit te wisselen. We hebben dingen. Want er is zoveel moois uit elke het wel eens over het syndroom, maar dag te halen. Het leven biedt ontzettend meestal gaat het gewoon over andere veel mogelijkheden!” dingen. Want er is zoveel moois uit elke dag te halen. Het leven biedt ontzettend Ondanks Jiskje haar syndroom blijft ze veel mogelijkheden!” altijd positief. Empatec biedt haar een prettige en stabiele werkomgeving waar Ondanks Jiskje haar syndroom blijft ze ze goed functioneert in zichzelf kan zijn. altijd positief. Empatec biedt haar een prettige en stabiele werkomgeving waar ze goed functioneert in zichzelf kan zijn.

MEUBELSPUITERIJ ZUIDWEST FRIESLAND

‘We spuiten met deskundigheid en verf weer nieuw leven in uw interieur’ Overspuiten scheelt tijd en geld Spuiten is dé manier om een bestaand interieur, keuken, badkamer of meubel een compleet nieuwe uitstraling te geven. Er is verrassend veel mogelijk … en dat voor een fractie van de kosten van een nieuwe keuken of meubel.

Een keuken of meubel is technisch gezien vaak nog niet versleten of kapot. Er is misschien sprake van beschadiging of de uitstraling of kleur past niet meer bij uw nieuwe interieur.

Wilt u wat anders? U kunt bij ons alles uit handen geven. Via een toegestuurde foto kunnen wij vlot een inschatting maken van de kosten. Maar ook komen wij graag bij u thuis langs voor een goed en eerlijk advies.

KEUKEN RENOVATIE / OVERSPUITEN KEUKEN Wanneer u de keuken vakkundig wenst te laten renoveren, dan bent u bij Meubelspuiterij Zuidwest Friesland aan het juiste adres. De keuken krijgt door ons professioneel een nieuwe harde laklaag waardoor deze als nieuw lijkt en weer jaren mee kan.

Hoe ziet het werkproces er uit?

KEUKEN DEMONTEREN

Wij komen langs en verwijderen vakkundig alle losse keukendelen, en nemen die mee naar de werkplaats. De vaste delen van de keuken worden ontvet, en klaar gemaakt om op locatie te spuiten.

Nadat alles is afgeplakt met folie tegen spuitnevel, komen we de volgende dag terug en worden met professionele apparatuur de vaste delen gespoten in dezelfde lak.

WAAROM OVERSPUITEN VAN KEUKENS EN NIET DE FOLIE VERVANGEN?

Vaak is er op MDF-keukenkastjes een beschermende folie geplaatst. Deze folie wordt erop gelijmd. Dit betekent echter dat door temperatuurverschillen, vocht of slijtage de folie kan loslaten of kan gaan scheuren. Bovendien is dit veelal het geval bij MDF soorten die rond het jaar 2000 zijn gefabriceerd en een ‘verkeerde’ samenstelling hebben gekregen. Dit kwam door milieu- en gezondheidsredenen. Deze samenstelling zorgt ervoor dat de lijmlaag op den duur geen goede hechting meer heeft en dus loslaat. Wordt de folie vervangen voor nieuwe, dan zal men na verloop van tijd hetzelfde probleem weer krijgen. Dat is de reden waarom wij de keuken overspuiten.

DE LOSSE DELEN

Wanneer er sprake is van folie wordt eerst de folie verwijderd.

Bij ander materiaal moet er eerst ontvet of geschuurd worden.

Vervolgens worden fronten nagekeken op beschadigingen.

Deze worden waar mogelijk bijgewerkt. Lichte beschadigingen zitten bij de spuitprijs in. Alles wordt vervolgens in de grondlak gezet.

Dit droogt vervolgens waarna het wordt geschuurd en afgelakt. Wij beoordelen vervolgens of het noodzakelijk is om een tweede aflak laag te organiseren.

KORT SAMENGEVAT:

WELK MATERIAAL WORDT GEBRUIKT?

• De keukenfolie van de kastjes en/of frontjes laat los.

• U bent uitgekeken op uw bestaande keuken.

• Er is sprake van schade aan uw keuken en u wilt dit weg laten werken.

Wij spuiten de keukenmaterialen met 2K lak. Dit is een harde industriële lak en dit is anders dan de verf die je bij de speciaalzaak koopt. Deze verf zal bij gebruik in een keuken snel beschadigen. Bij 2K lak is dit niet het geval.

ALLE KEUKENFRONTEN IN ÉÉN KEER OVERSPUITEN?

Is alles gespoten, dan plaatsen we alles terug. We lopen alles na, en we stellen de keuken even af.

Om kleur- en structuurverschil te voorkomen raden wij u aan om uw keukenfronten allemaal in één keer te laten overspuiten. Het heeft trouwens geen zin om twee à drie deurtjes over te laten spuiten en de rest achterwege te laten vanwege de kosten. Als we de kosten voor het overspuiten van een paar fronten naast de kosten van een hele serie fronten leggen, dan staat dat niet in verhouding tot elkaar.

VOOR

Wij geven vijf jaar garantie op hechting en kleurechtheid.

Ten slotte, als loslatende folie de reden van het over laten spuiten is, dan raden we ook aan om alle fronten in één keer over te laten spuiten.

Als bij één deurtje de folie loslaat, dan zal dat namelijk ook bij de rest gaan gebeuren.

NA

Meubelspuiterij Zuidwest Friesland

·

· E en geheel vakkundig gerenoveerde keuken, binnen 1,5 week. ·G een hak- en breekwerk. ·U kunt uw eigen kleur uitkiezen. ·O ok de vaste delen van de keuken kunnen meegenomen worden (in dezelfde harde lak). ·W e zijn een bedrijf met zeventien jaar ervaring in lak- en spuitwerk. ·W e voeren alles uit in eigen beheer.

Meer weten? Meubelspuiterij Zuidwest Friesland. Van Osingaweg 72, 8744 EX Schettens. Tel.: 06-40371223. www.meubelspuiterijzuidwestfriesland.nl

deFryskeMarren // SPORT KORT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

37

REGIOBANK ONDERSTEUNT MAATSCHAPPELIJKE INITIATIEVEN

deFryskeMarren

VOLOP PLEZIER TIJDENS PEGASUS BEWEEGDAG LEMMER - Pegasus organiseerde vorige week vrijdag verschillende activiteiten voor leden en niet-leden tijdens een speel- en beweegmiddag. Zo konden de jongste kinderen springen, klimmen, klauteren en balanceren.

DFM - Met het project ‘Samen voor de buurt’ ondersteunt RegioBank maatschappelijke initiatieven die bijdragen aan een fijne buurt. De zelfstandig adviseurs van RegioBank helpen daar graag bij, zo laat Regiobank weten.

Ook de groep van 6 tot en met 12 jaar beleefde veel plezier aan het bewegen en spelen van spelletjes als ‘vloer is lava’. De activiteiten vonden plaats op het veldje achter het Sterrenhuis. Met de bezigheden wilde Pegasus kinderen in de meivakantie op een leuke manier laten bewegen. (Foto: Jan v/d Werf)

Heeft u ook een lokaal project waarmee u uw buurt een stukje mooier maakt? En dat bijdraagt aan duurzame contacten tussen mensen uit de buurt?

En waarvoor u geld, vrijwilligers en/of materialen goed kunt gebruiken? Wilt u een wekelijkse kookmiddag met jongeren en ouderen organiseren? Of heeft het buurthuis een opknapbeurt nodig? Dit soort initiatieven kunt u realiseren met ‘Samen voor de buurt’!

Uw initiatief draagt bij aan een sociale, veilige, gezellige of leuke buurt. Door uw initiatief ontstaan er meer en doorlopende ontmoetingen tussen mensen. Het is gericht op het stimuleren van blijvende contacten tussen groepen mensen. Kijk op samenvoordebuurt.nl of u uw initiatief kunt realiseren. Een campagne duurt zes weken en promotiemateriaal is beschikbaar. Een initiatief krijgt een eigen actiepagina op de website www.samenvoordebuurt.nl.

GEEN REGIOCUP VOETBAL;

OOK VV BALK RAAKT LEDEN KWIJT

DWP VR1 ZOEKT NIEUWE SPEELSTERS

SINTJOHANNESGA - DWP VR1 uit Sintjohannesga, uitkomend in de 3e klasse, zoekt voor het nieuwe voetbalseizoen, door diverse redenen zoals langdurige blessures, een zestal nieuwe ‘ervaren’ en geïnteresseerde speelsters.

Het damesteam bestaat uit een enthousiaste en fanatieke groep meiden die graag willen blijven voetballen, en ook vaak de dérde helft willen vieren in de gezellige kantine. Een team dat enorm betrokken is bij de “mooie en gezellige voetbalvereniging.” Damesvoetbal hoort als sinds de jaren 70 bij DWP en stoppen met het vrouwenvoetbal zou een aderlating zijn voor de vereniging. Heb

je belangstelling of wil je eerst een keer meetrainen, dat kan gerust.

De trainingen zijn op maandag en woensdag vanaf 19:30 uur op het kunstgrasveld van sportpark De Grie in Sintjohannesga.

Geïnteresseerde speelsters kunnen voor meer informatie contact opnemen met Jan Venema, leider en trainer van het team, mobiel (06 4123 4091).

Nu de KNVB de stekker uit een eventuele Regiocup getrokken heeft, is het seizoen voorbij voordat het begonnen is. Er was te weinig tijd om nog een heel toernooi te spelen, voordat de zomervakanties beginnen. Trainen lijkt nu doelloos. Maar al gaat het nergens meer over, op de trainingen gaat het er nog steeds fel aan toe. Sporten doen de eersteklassers vooral voor het plezier, maar het gaat wel op het scherpst van de snede. Daarom worden de wedstrijden echt wel gemist. “De groep had nog een sprankje hoop, al had bijna iedereen wel verwacht dat de Regiocup niet door kon gaan”, weet speler Ivar Klijnsma.

“Als zo’n Regiocup nu nog moet beginnen, moet je eind juni nog zes tot acht wedstrijden spelen. Ik weet niet hoe realistisch of dat is.

Ik denk dat we al lang blij moeten zijn als we volgend seizoen weer wedstrijden kunnen spelen.”

FOTO JEROEN BROERSMA / OMROP FRYSLÂN

BALK - Voetbalclubs verliezen leden doordat er vanwege de coronacrisis geen wedstrijden meer gespeeld kunnen worden. Dat merkt de Friese voetbalclub VV Balk. Sommige spelers waren er dit seizoen al niet meer bij, en anderen stoppen na de zomer.

Coach Jan Bruin van VV Balk begrijpt het wel, dat er spelers zijn die ermee ophouden. “Een doelstelling voor dit seizoen is er niet meer. Die hadden we nog met de Regiocup, al was dat ook al meer voor het plezier.” De coronatijd opent sommige spelers de ogen.

Voetballer Schelte Reitsma staat

volgend jaar niet meer op het veld. “Door corona zie ik hoeveel tijd je overhoudt zonder voetbal.

Ik ben er ook achter gekomen dat ik het voetbal niet eens zo mis. Als je gewoon in het ritme meegaat, heb je dat niet zo door.

Nu wel, dus dit is mijn laatste seizoen.”

Een intensieve zorgvraag is nooit eenvoudig...

Ontzorgt en brengt rust

T 0515 700 267 • E chantal@mantelzorgzaken.nl

www.mantelzorgzaken.nl

De cliëntondersteuners van Mantelzorgzaken helpen u op weg!

ADVIES EN ONDERSTEUNING NODIG? INFORMEER DAN NAAR DE MOGELIJKHEDEN!

Chantal Hoevers Prins

Erkend mantelzorgmakelaar en Co & Pgb specialist

38 17

10

22

23

26

18

21

25

20

24

19

9

9

14

11

6

17

7

10

14

2

15

17

24

22 15

9

22

2

22

17

6

15

22

10

11

15

12

17

7

2

6

17 19

6 6

14

22

8

17

6

18

17

14

6

10

7

17

7

6

22

12

10

10

19

17 8

15

8

17

17 10

1

14

2

4

18 14

4

17

14

26

18

22

17

14

20

7

15

PUZZELPAGINA NR 05

14 14

5

8 11

22

17

7

5

9

8

7

17

11

17

11

17

8

14

14

W

15

22

8

7

15

4

8

19

17

H

22

18

18

5

17

6

9

13

8

12

6

7

11

5

D C

16

15

14

4

3

2

1

NUMMER 05 • 2021

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de email of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 05-2021 – tot uiterlijk 1 juni 2021. Wij wensen je veel puzzelplezier!

18 17

22

4 14

17

19

Probeer ijke letters. staan voor gel .

Gelijke cijfers te vinden ord wo rde het gekleu

gletsjerpuin

11

godin

deel v.e. toneelstuk

tegemoetkoming

land in Afrika

selenium

1

deel v.h. geraamte

vroom

beslist groet

3 stuk hout

lak

pl. in Amerika

toestand van rust

soort appel

grootvader

luizenei

discipel

domoor

pl. in Israël

onderofficier

nachtvogel

indien

silicium

9

betrekking

6 Ierland

veldvrucht eens

land van beroemd viooloorsprong bouwer

dodelijk fijne geur

4

vogeleigenschap

tekenfilmdier

haarstukje

extreem

wereldreiziger

bijbelse figuur

hevig

wandversiering

gewoonlijk woestijndier bron

inhoudsmaat

beseffen peilstift

8

T O B B E N F I N A T G

T T E I E G E R I Z E N

R R F J D T U D L A L I

M A P O E I T B A N K S

A A H U L P M I D D E L

L K K A A N L W H H N A

N L R G A E E U C A M V

B E L G R A D O T A A R

O E P R D E R R R S L E

I P E A I B B V O G E V

N S R C G I K K U N S T

© www.puzzelpro.nl

land in Afrika

vernuftig

banketbakkerij

G A A L D N O R G I C H

Koninklijk Besluit nieuw (in samenst.)

met bewijzen aantonen

12

verwonding

radon boom soepkom

De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Ze kunnen elkaar overlappen. Letters mogen vaker worden gebruikt. Zoek de woorden op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

zeur oplettend op de wijze van

gestremde melk

BELGRADO BERGKAM BIJOU BROCHE BUGEL DADEN

nageslacht

afspraak eveneens daar

snuifje

5

Surinaams gerecht

waakzaam

zwemkleding

een weinig

Militaire Politie

als onder

vergrootglas

nakomeling

10

ontkenning

HITTE HULPMIDDEL INRUIL KUNST LAPJE NUKKIG

VERVALSING VROUW ZANDHAAS

WAARDEBON T.W.V. € 25,aangeboden door en te besteden bij:

man van adel

wintervoertuig

13

7

Lemsterpad 28a 8531 AA Lemmer Tel. : 0514 745 006 www.woonboxx 28.nl

dader

© www.puzzelpro.nl 1

OERAL SERRE SPEELKAART STULP TELKENMALE TOBBEN

2

het oosten

jaargetijde

DALING EDELAARDIG ENFIN GAPEN GROENLOF GRONDLAAG

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren NR. 04-2021 Antsje de Jager Ruiter uit Mirns heeft de waardebon van € 25,- gewonnen.

Deze is aangeboden en is te besteden bij WOONBOXX28 in Lemmer.

OPLOSSING EDITIE 04-2021: Zweedse puzzel: ORANJEBITTER / Cijferpuzzel: APPELSCHIMMEL

COLOFON GrootdeFryskeMarren is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren.

Oplage: 28.000 exemplaren.

UITGEVER

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

REDACTIETIPS?

redactie@grootdefryskemarren.nl

BLADMANAGEMENT

Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

EINDREDACTIE Henk de Vries

REDACTIE

Henk van der Veer, Wim Walda, Eelke Lok, Janita Baron, Joeri van Leeuwen, Gea de Jong-Oud en Piebe Piebenga.

VORMGEVING

Frans van Dam (bliidd.nl)

VERKOOP

Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok, Mieke Alferink, Neeltje Oostra.

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 05, VÓÓR 1 juni 2021 PER EMAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST NAAR: GROOTDEFRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK FOTOGRAFIE

Gewoan Dwaan/Douwe Bijlsma, Johan Brouwer, Wim Walda.

DRUK

Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

VERSPREIDING

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTDEFRYSKEMARREN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 10 JUNI 2021

20 cm diameter

46 cm

llatie

Prijs incl. insta

0 2 , 8 € 99

Voorkomt kalkaanslag en filtert je drinkwater Zamarra Kok Kalkaanslag is een grote ergernis; het maakt de toiletpot bruin, douchetegels dof en is slecht voor apparaten. Daarom heb ik een Big Green kalkpreventie apparaat met koolstoffilter laten installeren. Zacht water (en dus koffie en thee) smaakt beter en de waterkoker blijft schoon. Ik kan met een kwart minder (vaat)wasmiddel toe en hoef geen speciale sanitairreiniger meer te gebruiken. Vooral het gebrek aan kalkaanslag in de badkamer scheelt erg veel poetswerk. Helaas moet ik de douche nog wel nadrogen, omdat anders opgedroogde waterdruppels met magnesiumresidu zichtbaar blijven.

Telegraaf, 4 juli 2020

ALLE VOORDELEN OP EEN RIJTJE BIG GREEN

WATER ONTHARDER

Voorkomt kalkaanslag Verwijdert bestaande kalk Verbetert geur, kleur en smaak Filtert op chemicaliën Ongefilterd kraanwater

Gefilterd met de Big Green

Behoudt calcium en magnesium Verspilt geen water Werkt zonder zout Gebruikt geen stroom Geen afvoer nodig

Nel Zeer tevreden met de Big green. We hadden een ontharder met zout maar vanwege het zout in je drinkwater waren we daar niet blij mee. Omdat we een natrium arm dieet volgen werd ons geadviseerd om de ontharder weg te doen. Na installatie van de big green merken we meteen verschil aan ons drinkwater, de smaak is veel lekkerder. De kalkaanslag komt niet meer terug. Het werkt geweldig.

Edam, 4 januari 2021

Jaap Jurjen en Froukje Veenstra Wij zijn nu vier weken in het bezit van de BigGreen. Wij zijn super tevreden. Alles is schoner (koffiezetapparaat, was-en afwasmachine, douchecabine etc.) en zachter. En het water smaakt inderdaad lekkerder. Inmiddels onze lieve buren ook hiervan in kennis gesteld, en ook zij zijn nu bezitters geworden van de BigGreen. Zegt het voort, zegt het voort.

Sumar, 26 januari 2020

Onderhoudsvrij Milieuvriendelijk Duurzaam

Filter geplaatst in kruipruimte

Filter geplaatst in meterkast

Verwijdert sediment, zware metalen en chemicaliën

De Big Green wordt geleverd en geïnstalleerd door een van onze ervaren installateurs. Zo bent u ervan verzekerd dat alles perfect werkt, heeft u voortaan geen last meer van kalkaanslag en

Actie:

kunt genieten van zuiver drinkwater.

1-ste vervangfilter volgend jaar

GRATIS!

www.big-green.nl • Informatie 0299-321188

t m k! n b e e l ko ra a U w sp r af e we d e r n o z

OF I

ABD

DE

PR

NG

N VA

R E TE

E W EKE N L E W T A

DEMOSHOW

GRIJP NU UW KANS

TWINGO

MEGANE ESTATE HYBRID

CLIO

CAPTUR PLUG IN HYBRID

COLLECTION 2021 TOT 5000KM

E-TECH 160PK

100PK INTENS 2020 TOT 5000KM

160PK EDITION ONE & INTENS 2020

9x BESCHIKBAAR

€2.050,- korting

VAN €16.500,- NU:

€14.450,-

4X BESCHIKBAAR

€6.550,- korting

22X BESCHIKBAAR

9X BESCHIKBAAR

€5.500,- korting

VAN €39.000,- NU:

VAN €24.000,- NU:

€32.450,-

€18.500,-

€5.500,- korting

VAN €36.450,- NU:

€30.950,-

ER IS AL EEN CAPTUR DEMO VANAF €20.950,-

D EM O S HOW = HOGE KORTI N G, W EI N I G K ILOMETERS, TOP DE AL!

www.abdrenault.nl

PRIVATE LEASE OOK MOGELIJK! SNEEK DOKKUM DRACHTEN HEERENVEEN LEEUWARDEN

KOLENBRANDERSTRAAT 7 DE BRÊGE 6 JADE 1 SKRYNMAKKER 26 HORTENSIASTRAAT 2

Tel: 0515 - 413 291 Tel: 0519 - 820 020 Tel: 0512 - 515 615 Tel: 0513 - 650 222 Tel: 058 - 266 3555

Challenge your performance

EUROPE DEALER

OF THE YEAR

2020

De genoemde vanaf prijzen zijn incl. onvermijdbare kosten nodig voor aflevering van de auto aan de consument. Optionele pakketten en/of uitrusting zijn altijd de keuze van de consument en kunnen desgewenst tegen meerprijs geleverd worden. Private Lease is inclusief: motorrijtuigenbelasting, allriskverzekering (eigen risico € 450,- op casco), onderhoud, reparatie & banden, vervangend vervoer na 24 uur, pechhulp Europa, afleverkosten, btw en administratiekosten. Kosten voor wassen, brandstof en updates van een eventueel navigatiesysteem zijn niet inbegrepen. Renault Private Lease wordt onder de voorwaarden van het Keurmerk Private Lease aangeboden door ABD Renault Private Lease is onder voorbehoud van financiële acceptatie. Toetsing en registratie bij BKR te Tiel. Bedragen zijn afgerond op hele euro’s. Vraag naar de voorwaarden. Schrijf- en drukfouten voorbehouden.