GrootSa! 2-2025

EDITORIAL

Weird Duck

Trump is de nieuwe Amerikaanse president. Het kan u niet ontgaan zijn. De man domineert het nieuws. Kranten besteden pagina’s, soms hele katernen aan Big Donald. Er gaat geen dag voorbij zonder dat Trump een nieuw decreet afvaardigt of een van zijn vaak op machtswellust gebaseerde ideeën de wereld in slingert.

Trump presenteert zich als Koning Midas. Als we naar hem luisteren, verandert alles in goud. Angstwekkende is dat het Amerikaanse systeem Trump kennelijk alle ruimte biedt om de wereldmacht in razendsnel tempo naar zijn hand te zetten. Trump wikt en beschikt; zijn vazallen buigen als knipmessen.

De man riekt naar grootheidswaanzin. Groenland? Dat hoort toch zeker bij Amerika. Golf van Mexico? Een belachelijke naam. Gaan we veranderen. Oekraïne? Eén telefoontje met Vladimir en het is gepiept. Gaza? Leegvegen, weg met die Palestijnen. Colombia? Luisteren, of jullie krijgen vreselijke spijt.

Trump beschouwt de wereld als de zijne, voelt en gedraagt zich almachtig. Nog even en dan gaan we het hier merken. Beetsterzwaag hoeft niet langer te wachten op een nieuw MFA. Laat plaatselijk belang De Sweach met het Witte Huis bellen en Trump regelt het. ‘Build, baby, build’, zal het vanuit Washington klinken.

Wolven die in Opsterland voor problemen zorgen kunnen beter de benen nemen. Trump verstrekt iedereen een wapenvergunning. ‘Shoot, baby, shoot’. Mestoverschotten? Niks aan de hand, met koeien krijg je nu eenmaal shit.

Aanhangers heeft Trump ook in óns land genoeg, zoals zijn ‘ambassadeur’ Wierd Duk. Een prima man vindt The Don, maar wel met een gekke naam. “Weird Duck, moet een indiaan zijn. Welk ander volk noemt zijn kind nu vreemde eend?” Maar wat zou het: “Weird is geweldig, nog nooit zo’n goede kerel gezien.”

Gurbe van der Woude, redacteur GrootSa!

LEKKER LEZEN

6. VOEDSELBANK GORREDIJK HEEFT SUPERMARKTMODEL

12. FACE TO FACE: HET STÂNFRIESHART VAN HILDA BRON

MAATSCHAPPIJ & SAMENLEVING

15-18. NIEUWS VAN GEMEENTE OPSTERLAND

ALGEMEEN

SPORT

21. BART JONCKERS IS ONGEDIPLOMEERD TRAINER BIJ V.V. BLUE BOYS

DUURZAAMHEID SPECIAL 2025

25-37. BEWUSTE KEUZES MAKEN VOOR EEN DUURZAMERE WERELD CULTUUR & UITGAAN

20. KLAAS BLAAUW, ‘DE TYPISCHE POSTZEGELVERZAMELAAR’

ACTUEEL

22. NIEUWE ELFSTEDENTOCHTVOORZITTER JAN BAKKER: “WY HA IEN TAAK: KLEAR WÊZE AT IT SAFIER IS”

42. REINA GREET UIT NIJ BEETS SCHRIJFT FRIESE KINDERBOEKEN ALS REINA & GREETJE

44. AGENDA EN UITGELICHT

Wil jij bepalend zijn voor het nieuws in jou regio? Meld je dan hier aan voor het lezerspanel.

In de regio

De verwondering

SIEGERSWOUDE –

55+-reünie Siegerswoude

Activiteitencommissie SW Doet organiseert in Dorpshuis Uthôf in Siegerswoude op zaterdag 15 februari een reünie voor 55 plussers, Dit evenement is bedoeld voor (oud)inwoners om tijdens een gezellig samenzijn bij te praten met klasgenoten, buurtgenoten, vrienden en kennissen van nu en vroeger.

De inloop is vanaf half tien ‘s morgens. Het programma start om tien uur met onder andere twee ‘smûke’ verhalenvertellers. De reünisten kunnen daarnaast eigen verhalen (met foto’s) kwijt. Deelname aan de reünie kost tien euro, dat is inclusief koffie of thee met wat lekkers en een lunch. Het maximaal aantal deelnemers is honderd personen. Aanmelden kan tot en met 9 februari via theotvsgrietjev@ ziggo.nl of 06 – 1240 6410.

Zorgen zendmastover

Hemrik

HEMRIK – Telecomaanbieder

Vodafone heeft in Hemrik voor onrust gezorgd door al te communiceren over de mogelijke komst van een tijdelijke communicatiemast aan de Engbert Pierswei.

Volgens wethouder Marcel van Opzeeland zoekt Vodafone naar een locatie in het gebied om de dekking voor mobiele telefonie in het gebied te verbeteren. Bij de gemeente Opsterland is echter nog geen formele vergunningsaanvraag binnengekomen voor plaatsing van de zendmast. “De communicatie was dus aan de vroege kant”, antwoordde Van Opzeeland op vragen van raadslid Johan Sieswerda van GroenLinks. Zodra er een vergunningsaanvraag ligt volgt ook een formele procedure waarbij zienswijzen kunnen worden ingediend.

TJERKWERD – Ons lichaam kunnen we trainen met sport, onze geest met mindfulness. Aandacht, concentratie, innerlijke rust, emotioneel evenwicht en een gevoel van welbevinden nemen toe. Mindful zijn betekent je aandacht doelbewust richten op je ervaring van dit moment.

In de training van De Verwonderering in Tjerkwerd leer je anders omgaan met stress, emoties en alle ‘moetens’. Ook leer je anders naar je gedachten te kijken waardoor mindfulness ook effectief blijkt te zijn bij mensen die veel in hun hoofd zitten of piekeren. Je leert meer te genieten van de mooie dingen van het leven. Door de macht van denken en doen los te laten, kunnen we met een warme open aandacht leren ons te openen voor wat zich hier en nu aandient.

De zorgvuldig opgebouwde training, gegeven door Fokke Slootstra, bestaat uit tien avonden (start maandag 24 februari) en er wordt verwacht dat je ook oefeningen en opdrachten thuis uitvoert.

Fokke Slootstra van De Verwondering in Tjerkwerd is gecertificeerd mindfulnessen compassietrainer.

Opgave kan via de website www.verwondering.eu

Vakantiebeurs Noord-Nederland in De Skâns

GORREDIJK – Na het overweldigende succes van de eerste editie keert de Vakantiebeurs Noord-Nederland op zaterdag 22 februari en zondag 23 februari terug naar Gorredijk. Deze kleinschalige, maar veelzijdige beurs biedt bezoekers de kans om zich te laten inspireren voor hun volgende vakantie, met nóg meer stands dan vorig jaar. De beurs vindt plaats in De Skâns in Gorredijk.

“De eerste editie was een groot succes, met maar liefst 1600 bezoekers over twee dagen,” vertelt initiatiefnemer Louis Oudshoorn enthousiast. “Dit jaar wordt de beurs nóg groter, met meer exposanten en een breder aanbod van bestemmingen en reisopties. We willen iedereen in Noord-Nederland laten zien wat er allemaal mogelijk is op reisgebied, dichtbij en verder weg. Het leuke is dat buitenlandse bestemmingen en bestemmingen heel dichtbij kriskras door elkaar staan en je dus zo een heel diverse beurs kunt bieden.” De Vakantiebeurs Noord-Nederland ontstond vanuit een idee van Louis Oudshoorn en Arie Jonkman. Beiden zijn eigenaar van een kleinschalige camping en vakantiepark en merkten dat er in het noorden van Nederland behoefte was aan een toegankelijke, kleinschalige vakantiebeurs waar persoonlijke interactie met reisaanbieders centraal staat. “Wij misten een beurs in het noorden waar bezoekers op een laagdrempelige manier inspiratie konden opdoen en direct in

Amper belangstelling voor jeugdraad

BEETSTERZWAAG – Het klonk zo mooi in het Opsterlandse coalitieakkoord: de stem van de jongeren moet meer doorklinken in de politiek. Maar het lukt de gemeente niet om een vaste jeugdraad te vormen als officieel adviesorgaan voor de gemeente.

contact konden komen met eigenaren van campings, B&B’s, andere accommodaties en bestemmingen”, legt Arie Jonkman uit. “Daarom besloten we er zelf een te organiseren.”

De Vakantiebeurs is geopend van elf uur tot vier uur en is gratis te bezoeken. Parkeren is eveneens gratis.

Aankoop grond voor industrieterrein

GORREDIJK – De gemeente Opsterland wil in Gorredijk drie percelen grond aankopen die passen bij de eerder gepresenteerde plannen voor uitbreiding van het industrieterrein tussen de Badweg en de Hans de Jongwei. Het gaat in totaal om 11.720 vierkante meter grond.

De gemeente Opsterland had een jeugdraad voor ogen van ongeveer acht jongeren (12 t/m 18 jaar) die de gemeente gevraagd en ongevraagd advies geeft. Daarnaast was het de bedoeling om jongeren via tijdelijke themagroepen te betrekken bij onderwerpen die hen bezig houden. Jongerenwerk Code Hans heeft namens de gemeente er van alles aan gedaan om jongeren te interesseren. Via digitale kanalen en via fysieke wervingsacties op bijvoorbeeld scholen of plekken waar jeugd samenkomt, is geprobeerd jongeren te werven. Alle inspanningen hebben uiteindelijk geleid tot slechts drie aanmeldingen. In een brief aan de gemeenteraad kondigt het college van B en W aan de strategie te wijzigen. Er wordt nu gezocht naar aansluiting bij bestaande projecten die raakvlakken hebben met jeugdparticipatie. Ook worden er jeugddebatten georganiseerd. Het college ziet op deze manier kansen om alsnog de jeugdparticipatie verder vorm te geven. Dit kan wel leiden tot een andere vorm dan de gedachte ‘jeugdraad’, bijvoorbeeld een digitaal jeugdpanel of een pop-up jeugdraad.

Op deze gronden heeft de gemeente Opsterland eerder al een voorkeursrecht gevestigd. Dat betekent dat de eigenaar de grond niet aan anderen kon verkopen. De aankoop vergt een investering van € 975.000,- (omgerekend 17 euro per vierkante meter) plus bijkomende kosten. Mocht Opsterland de grond op termijn toch voor andere doeleinden gebruiken, bijvoorbeeld woningbouw, dan volgt een nabetaling aan de eigenaar. Omdat de gronden in de nabijheid liggen van een voormalige stortlocatie is een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd. Er zijn geen overschrijdingen van verontreinigende stoffen aangetroffen in de grond en in het grondwater.

De gemeenteraad moet de aankoop nog goedkeuren. In 2023 kocht Opsterland al negen hectare grond aan van de provincie Fryslân op deze ontwikkellocatie.

Avond Palliatieve Zorg

GORREDIJK – Op donderdag 6 maart om half acht is er in De Skâns in Gorredijk een informatieavond over palliatieve zorg; de zorg in de laatste levensfase.

Longarts Sander de Hosson, medeoprichter van Carend, het centrum voor palliatieve zorg en verpleegkundige Margaretha Berends verzorgen de inleidingen op deze avond.

Verder zijn er enkele informatiestands aanwezig. Ook is er voor bezoekers alle ruimte om vragen te stellen. Initiatiefneemster van de avond is uitvaartonderneemster Erna Jansen.

Loop voor Morgen in Gorredijk

GORREDIJK – Op 20 en 21 september wordt in Gorredijk de Loop voor Morgen georganiseerd. Deze 24-uurs wandelestafette brengt geld bij elkaar voor het KWF.

De Loop voor Morgen is een vervolg op de SamenLoop voor Hoop die in 2019 werd georganiseerd. Toen werd er in totaal € 142.188,- bijeen gelopen. Deelnemers staan tijdens de loop stil bij kanker én vieren het leven. Tijdens het evenement lopen deelnemers in teams en lossen elkaar af, zodat uit elk team altijd iemand aan het wandelen is. Ondertussen zorgen indrukwekkende ceremonies, veel muziek en activiteiten ervoor dat het voor zowel bezoekers als deelnemers een onvergetelijk evenement wordt. Het evenement wordt volledig door vrijwilligers georganiseerd. Op donderdagavond 6 februari om zeven uur vindt in De Skâns de eerste informatiebijeenkomst plaats, bedoeld voor iedereen die wil deelnemen, vrijwilliger wil zijn of het evenement wil sponsoren. Tijdens deze bijeenkomst gaat ook de officiële inschrijving van start.

“Ik heb zelf privé een paar keer palliatieve zorg mogen geven en dan komen er toch allerlei vragen op”, weet Erna Jansen. “De avond is bedoeld om tips te geven waarmee je de kwaliteit van leven in deze laatste fase zo goed mogelijk kunt garanderen. Daar kun je als naaste veel in betekenen. Voor veel mensen is dat nog onbekend.” De inloop van de avond is half zeven. De entree is gratis. Aanmelden kan via erna@jansenuitvaartzorg.nl.

FNP vraagt om Fryske borden

BEETSTERSWEACH – Nu de provincie Fryslân enkele weken geleden heeft aangekondigd dat ze vanaf volgend jaar wil beginnen met het tweetalig uitvoeren van verkeersborden, vraagt de FNP-fractie in de Opsterlandse gemeenteraad ook om lokale actie. Raadslid Harm de Jong wil van het college van B en W weten hoe Opsterland haar beleid op dit terrein vorm geeft.

De Jong: “By eardere fragen wie it antwurd dat wachte waard op provinsjaal belied. Dat is der no.” De Jong vraagt ook of Opsterland wil onderzoeken of eentalige Friese borden mogelijk zijn en of de gemeente in overleg met partijen in de dorpen ook wil kijken naar andere Friestalige bebording. Het gaat dan bijvoorbeeld om verwijzing naar de sportvelden, de ijsbaan of het dorpshuis.

Historisch politie-uniform terug in Tijnje

TIJNJE – De Werkgroep Tijnje Historie ontving eind 2024 een speciale gift: een nagenoeg compleet historisch politie-uniform dat toebehoorde aan oud-dorpsagent Frederik Buding.

Het gaat om de jas, een lamp, een fluit en het pistoolholster. De broek is verloren gegaan. Buding was van 1948 tot 1971 dorpsagent. “Yn dy tiid hie ik as bern folle respekt foar de doarpsplysje”, vertelt Theo Dam van de werkgroep. “At hy troch it doarp fytste, giene wy foar de wissichheid achter hûs. Buding wie nea in plysje dy’t gau in bekeuring joech. It bliuw faak by in warskôging. De Tynsters mochten wol oer dizze hâlding.” Tijdens een reünie van de openbare lagere school in november vorig jaar overhandigde Wim Buding, de zoon van de dorpsagent, het uniform aan de werkgroep Tijnje Historie. “It unifoarm moat werom nei De Tynje”, aldus Wim Buding, die toen al een broze gezondheid had. Wim Buding overleed op 31 december. (Foto: Berend Drent).

COLUMN

Hypotheek voor uitzendkrachten

Vaak wordt nog gedacht dat je als uitzendkracht geen hypotheek kunt afsluiten. Maar dat kan, ook zonder vast contract. Er zijn verschillende manieren waarop je je kansen kunt vergroten, zoals een Arbeidsmarktscan, een Perspectiefverklaring en de Inkomensbepaling Loondienst.

Arbeidsmarktscan

Een Arbeidsmarktscan is een hulpmiddel waarmee hypotheekverstrekkers inschatten hoe sterk je positie op de arbeidsmarkt is. Het laat zien of er in jouw vakgebied genoeg werk is en hoe groot de kans is dat je in de toekomst aan het werk blijft.

Perspectiefverklaring

Met een Perspectiefverklaring kun je aantonen dat je ook zonder vast contract goed in staat bent om een hypotheek te betalen. Deze verklaring wordt afgegeven door je uitzendbureau en toont aan dat je langdurig inzetbaar bent.

Inkomensbepaling loondienst

Daarnaast is er de Inkomensbepaling

Loondienst. Dit is een methode waarbij je inkomen wordt berekend op basis van de opgave van je arbeidsverleden vanuit het UWV. Het geeft het gemiddeld inkomen over de laatste 36 maanden weer.

Voor alle drie de opties geldt wel dat je op het moment van aanvragen van de hypotheek een (tijdelijk) dienstverband moet hebben. In geval dit huidige inkomen lager is als die van één van de drie opties dan geldt dit lagere inkomen. Met deze hulpmiddelen is het ook voor uitzendkrachten mogelijk om een hypotheek te krijgen. Benieuwd naar jouw mogelijkheden? Je bent van harte welkom.

Chris t iaan Schipp er Erkend Financieel Ad v iseur Erkend Ad v iseur Duur zaam Wonen

HYPOTHEEK HOUSE GORREDIJK

Hoofdstraat 6 8401 BZ Gorredijk

gorredijk@hypotheekhouse.nl www.hypotheekhouse.nl

Christiaan Schipper

SUPERMARKTMODEL BIJ

VOEDSELBANK IS EEN SUCCES

Zoeken naar ‘verborgen’ klanten

De Voedselbank Opsterland heeft de wind in de zeilen. De organisatie staat, er is een modern onderkomen, er zijn voldoende vrijwilligers en het aantal klanten daalt. Toch geeft dat laatste ook reden tot zorg. “Wy binne der wol wis fan dat der noch hiel wat minsken wol gebrûk meitsje kinne fan de Voedselbank, mar dat net dogge.”

DDe afstand tussen de oude en de nieuwe locatie van de Voedselbank Opsterland in Gorredijk is slechts 150 meter, maar de verhuizing naar de Jan Eisengastrjitte nr. 2 in Gorredijk, eind 2023, betekende voor de organisatie een verandering met grote impact. Zeker voor de Opsterlanders die een beroep doen op de Voedselbank. Door de invoering van het supermarktconcept in Gorredijk stellen de klanten nu zelf hun wekelijkse pakket samen. In het verleden lag dat in handen van de vrijwilligers.

Nieuwe werkwijze verhoogt eigenwaarde

De nieuwe werkwijze is belangrijk voor de klanten, weet Foekje Bouma, voorzitter van de Voedselbank Opsterland. “Dat minsken sels beslisse kinne, dat docht wat mei je eigenwaarde. Der wurdt net oer je beslist.” De klanten die vanuit Ureterp worden bediend, kunnen nog niet gebruik maken van deze werkwijze. Daarvoor mist in Ureterp een geschikte ruimte.

De grote ruimte op de locatie aan de Jan Eisengastrjitte oogt ook als een winkel. De producten zijn overzichtelijk uitgestald. Toch zijn er een paar dingen anders dan in de doorsnee supermarkt. De winkelwagens beschikken bijvoorbeeld over een vakverdeling bestemd voor verschillende categorieën boodschappen: ontbijt/lunch, warme maaltijd, drinken, restant, allerhande. De klanten weten hoeveel producten ze uit iedere categorie mogen kiezen, afgestemd op de gezinssamenstelling.

“Wy hearre net oars as positieve lûden fia de frijwilligers fan de útdielploech”, vertelt Geertje de Walle, lid van de vrijwilligersploeg

op vrijdagochtend. Zij zorgt, samen met andere vrijwilligers, voor de verdeling van de versproducten, het samenstellen van de in Ureterp uit te delen pakketten en dat alles klaar staat voor de openingsuren op vrijdagmiddag. “At de klanten komme, binne wy wer fuort.” En dat heeft weer alles te maken met het comfort dat de vrijwilligers de klanten willen bieden. “De minsken komme hjirre net foar harren plesier”, zegt Foekje Bouma. “De skroom bliuwt.” En dus is het belangrijk dat ze niet steeds met nieuwe gezichten te maken krijgen. Dat lukt door een klein team van drie vaste medewerkers die tijdens de openingsuren dienst doen. “Sy kinne de klanten en kinne dêr ek op ynspylje.”

Daling aantal klanten

Op dit moment maken in de gemeente Opsterland 52 gezinnen gebruik van de Voedselbank, het gaat om 190 personen, waarvan 101 kinderen jonger dan achttien jaar. Het aantal gezinnen ligt fors lager dan in de afgelopen jaren, toen er soms wel meer dan honderd gezinnen waren aangewezen op deze dienstverlening. Die daling is opvallend, aangezien er in de media veel aandacht is voor de stijgende kosten van het levensonderhoud, de inflatie en de bestaanszekerheid van mensen. Eelke Lap heeft wel een verklaring. Hij is een van de screeners die beoordelen of mensen bij de Voedselbank terecht kunnen. Hij ziet de effecten van stijgende uitkeringen en toeslagen. “Der is in groep dy’t it better krigen hat.”

Volgens Lap zijn ook de effecten zichtbaar van een betere afstemming tussen tal van organisaties. “Fjouwer jier lyn wisten we fan elkoar faak net wat we dienen. Dat is hiel wat ferbettere.”

“ Wy ha ferlet fan wat frijwilligers;jongereder binne ek wolris wat swierdere wurksumheden.”

Twee keer per jaar overlegt de Voedselbank nu met andere organisaties, waaronder de gemeente en de diaconie van de kerken, over het armoedebeleid. Belangrijke winst van dit overleg is de verbeterde vroegsignalering. Volgens Lap leidt dit tot het eerder nemen van maatregelen om armoede te beperken, waardoor een beroep op de Voedselbank niet nodig is.

Drempel

Dat lijken goede signalen, maar dat is volgens Bouma maar relatief. Landelijke statistieken leren dat 4 tot 4,5 procent van de Nederlanders in armoede leeft. Gerelateerd aan het aantal inwoners zijn dat in Opsterland 1.350 mensen. En dat terwijl de Voedselbank nu maar 190 inwoners bedient. Bouma: “Der bliuwe in bulte minsken ûnder de radar en dêr meitsje wy ús wol soargen oer.” De Voedselbank probeert op tal van manieren, in samenwerking met de gemeente Opsterland, juist deze doelgroep beter te bereiken. “Mar dat bliuwt dreech.” Er wordt bijvoorbeeld gekeken of de openingstijden en de bereikbaarheid voldoende aansluiten bij de doelgroep. Maar ook is er altijd aandacht voor schaamte. De Walle: “Dat is der fansels altyd. Minsken moatte oer in drompel, mar it kin ús allegearre oerkomme.”

Bezoek aan huis

Eelke Lap is een van de vier screeners in Opsterland, de enige groep vrijwilligers bij de Voedselbank die ook de namen en de achtergronden van de klanten kennen. Een aanvraag leidt zo snel mogelijk tot een bezoek aan huis. “Achter de foardoar krigest, nei it fuortnimmen fan de spanning, in better byld fan de sitewaasje. Der spilet faak mear dan allinnich it finansjele plaatsje.” Het liefst hanteren de vrijwilligers het credo ‘geen pakket zonder traject’; er moet ook altijd hulp zijn om de situatie van de betrokken inwoners te verbeteren. “Fansels altyd mei tastemming fan de minsken. Sûnder dat dogge wy neat.”

Snel duidelijkheid

De screeners hebben nóg een belangrijk uitgangspunt: iedereen is vrij om te leven hoe ze willen. Lap: “Wa bin ík om dat te bepalen? Fansels ha wy wol ris ús gedachten oer saken, mar dan ferwize wy troch nei oare organisaasjes.” De screeners wijzen bijvoorbeeld op het bestaan van de Voedselbank voor dieren in Bakkeveen en de Kleidingbank in Ureterp.

LEEG VERKOOP

vervolg van pagina 7

“It kin net sa wêze dat ik sêd by weirin,tafelwylst in oar honger hat”

De screening van potentiële nieuwe klanten vindt zo snel mogelijk plaats, het liefst binnen een week na de aanvraag. “Wy litte de minsken net yn it ûngewisse.” Soms is ook al snel duidelijk dat er zo spoedig mogelijk een noodpakket moet komen. Lap verbaast zich er bijvoorbeeld over dat statushouders die een woning krijgen toegewezen, vaak nog weken moeten wachten op duidelijkheid over hun inkomen en toeslagen. “Sy krije standaard yn de earste acht wiken in pakket.”

Grote gunfactor

De toevoer van voldoende voedsel en andere goederen vraagt continu aandacht. Supermarkten hebben bijvoorbeeld steeds meer aandacht voor voedselverspilling, waardoor er minder voor de Voedselbank overblijft. De supermarkten werken wel volop mee aan acties, waarbij klanten zelf gekochte producten bij de vrijwilligers in de winkel achterlaten. En er zijn vanuit allerlei initiatieven veel acties die geld opleveren. Ook het aantal particuliere donateurs groeit. Foekje Bouma: “De Voedselbank is de ferantwurdlikheid fan ús allegearre. De gunfaktor is ek wol grut. Wy krije fan alles binnen. Elke donaasje, lyts of grut, is wolkom.” De toevoer van het regionale distributiepunt in Drachten is ook goed op orde en vanuit Europa komt er nu ook extra financiële steun.

Acties met cadeaukaarten vallen ook altijd goed bij de klanten van de Voedselbank. In november kregen alle klanten bijvoorbeeld een kaart voor 25 euro tegoed bij Kruidvat, een landelijke actie. De klanten in Ureterp kregen van de lokale gezamenlijke diaconie van de kerken een tegoedbon van vijftig euro voor de lokale supermarkt. Lap: “Dan steane minsken somtiden te gûlen. Dat betsjut foar harren krekt dat stikje ekstra.”

Receptenkaarten

Voedselverspilling heeft ook volop de aandacht van de Voedselbank. Nu de klanten zelf hun pakket samenstellen is het soms lastig om sommige producten kwijt te raken. Spruitjes of bijvoorbeeld pastinaak zijn niet bij iedereen populair, weet Geertje de Walle. “Ik soe ek fuort net witte wat ik mei pastinaak moat.”

Vrijwilligers proberen, bijvoorbeeld via receptenkaarten, dan alsnog deze producten aantrekkelijk te maken.

Supergemotiveerd

Door alle inspanningen heeft de Voedselbank financieel de organisatie goed op orde. Dat is mede het gevolg van de nieuwe duurzame huisvesting. De

energiekosten en andere huisvestingskosten liggen beduidend lager dan in het verleden. En de Opsterlandse Voedselbank beschikt volgens voorzitter Bouma over een mooie groep supergemotiveerde vrijwilligers. “Dêr ha wy neat oer te kleien.”

Wel valt het haar op dat een groot deel van de vrijwilligers gepensioneerd is. “Wy ha wol ferlet fan wat jongere frijwilligers. Der binne ek wolris wat swierdere wurksumheden.”

Wie meer wil weten over de Voedselbank kan terecht op de website www.voedselbankopsterland.nl.

“Elke donaasje, lyts of grut, is wolkom”

Foekje Bouma

Foekje Bouma uit Frieschepalen is sinds medio december voorzitter van de Voedselbank Opsterland. Na haar pensionering als manager in de kinderopvang ging ze actief op zoek naar een leuke vrijwilligersfunctie. Ze houdt van praktische zaken, staat graag met de voeten in de klei. “En dat kin by de Voedselbank. Wy dogge it mei elkoar en je binne sa opnaam yn de groep.”

Geertje de Walle

Geertje de Walle uit Gorredijk bekleedde tal van administratieve functies. Na haar pensionering in april vorig jaar zocht ze een mooie vrijwilligersfunctie. “Ik bin sosjaal bewogen en mei graach minsken helpe. Ik bin ris binnenstapt en wie eins fuort ferkocht.” Ze ziet veel passie bij de vrijwilligers, ook al hebben maar een paar vrijwilligers direct contact met de klanten. Waardering komt vaak via via binnen. “Wy binne ek net op syk nei skouderklopkes, dy jouwe wy elkoar wol. We dogge it út mienskipssin.”

Eelke Lap

Eelke Lap uit Ureterp raakte na zijn pensionering als uitvaartverzorger bij de Voedselbank betrokken als uitdeler van pakketten in zijn woonplaats. “At je mei pensjoen binne, witte se je sa mar te finen.” Inmiddels is hij al geruime tijd screener en bezoekt hij (potentiële) klanten. Over zijn motivatie is hij helder: “It kin net sa wêze dat ik sêd by tafel weirin, wylst in oar honger hat.”

Voedselbank Opsterland: v.l.n.r. vrijwilligster Geertje de Walle, screener Eelke Lap en voorzitster Foekje Bouma.

Energiezuinige enduurzame garagedeuren

Dehoogsteisolatiewaarde

25% korting op geïsoleerde garagedeuren

Kies voor een optimaal geïsoleerde garagedeur met thermisch onderbroken panelen én kozijn en profiteer direct van:

• Minder warmteverlies, lagere stookkosten: Novoferm garagedeuren verhogen isolatie en besparen energie

• Vermijd koudebruggen en behoud een comfortabele binnenomgeving

• Minimaliseert vochtproblemen zoals condensatie, houdt de garage droog en gezond

• Je dealer kan de juiste U-waarde berekenen voor de beste keuze

Nu 25% korting op alle geïsoleerde garagedeuren!

De Werf 12-1 • 8401 JE Gorredijk • 0513 43 52 43 06 52 59 25 14 • info@ellema.nl • www.ellema.nl ALSNOVOFERMDEALERBESCHIKKENWEOVERVAKKENNISENBIEDENWEEERSTEKLASSERVICE.

Droomt u van een heerlijke vakantie? Kom dan naar De Vakantiebeurs Noord-Nederland in Gorredijk! Ontdek de mooiste bestemmingen, laat u inspireren en ontvang persoonlijk reisadvies van experts.

Datum: 22 & 23 februari 2025

Tijd: 11.00 - 16.00 uur

Locatie: Gorredijk

Van zonvakanties tot avontuurlijke rondreizen en campertrips - alles onder één dak! Mis het niet en plan uw volgende reis bij ons.

Gratis entree!

De BigGreen is een simpele, maar effectieve manier van kalkpreventie. De BigGreen gebruikt geen zout, stroom of chemicaliën en mineralen zoals calcium en magnesium blijven in het water. Iets wat bij een traditionele ontharder niet het geval is en waardoor is de smaak van het gefilterde drinkwater optimaal blijft. De effectiviteit van de BigGreen is gelijk aan een ontharder.

ROELIE EN JACOBUS VOOLSTRA ZESTIG JAAR GETROUWD

“Wy ha ús der knap trochhinne slein”

Op 29 januari jongstleden was het echtpaar Jacobus en Roelie Voolstra uit Beetsterzwaag zestig jaar getrouwd. Het gezamenlijke avontuur van Jacobus (84) en Roelie (82) begon bij Café Overwijk in Tijnje. Na de eerste avond lieten ze elkaar niet meer los.

‘Bouw je eigen woning in Lippenhuizen’. Dat bord stond halverwege de jaren zestig bij de kerk. Dat leek Jacobus Voolstra en Roelie de Haan wel wat, ze lieten een huis bouwen aan de Buorsterwyk. Toen het klaar was, kon er getrouwd worden. “Sa hoegden wy de earste houliksnacht net by ús âlders op ‘e souder troch te bringen”, vertelt Roelie lachend. Lippenhuizen is ook het dorp waar Roelie opgroeide. Jacobus werd geboren in Terband.

Ongeruste heit

Begin jaren zestig was hij boerenarbeider in Tijnje. Bij Café Overwijk ontmoette hij Roelie, die daar met een vriendin was. “Ik hie krekt trije jier ferkearing hân”, vertelt Roelie. “Myn holle stie der eins net nei.” Toch bracht Jacobus die avond Roelie op zijn brommer thuis. Hij kon nog net op tijd afscheid nemen om al niet direct kennis te maken met een ongeruste heit De Haan.

Ruim vijftig jaar bleven ze op hun stekje aan de Buorsterwyk. Jacobus maakte de overstap van boerenarbeider naar stratenmaker. Eerst bij een aannemer, sinds begin tachtiger jaren bij de gemeente Opsterland. Ontelbare vierkante meters klinkers en tegels heeft hij gelegd. “Mar ik ha my op de knibbels wol de bealich kapot wrotten.” Op zijn 62ste ging hij met pensioen. Ook Roelie werkte buitenshuis. Ze wilden beiden vooruit in het leven en waren allebei ‘werkzuchtig’, zoals Roelie Voolstra het noemt. “Ik ha wol altyd ‘swart’ wurke”, geeft ze lachend toe. “Yn ‘e húshâlding, op hiel wat adressen.”

Koersbal

Zeven jaar geleden volgde het afscheid van Lippenhuizen. De gezondheid van Jacobus ging achteruit, de grote tuin werd een probleem. Ze vonden een plekje aan de Fundatielaan in Beetsterzwaag. Iedere twee weken rijden ze samen terug naar Lippenhuizen, waar ze nog steeds lid van de koersbalclub zijn. “Dan hearre je ek nochris wat.” Roelie ontvangt vier keer per dag zorg voor haar suikerziekte en is mantelzorger voor haar man. Roelie: “Yn ‘goede en slechte tijden’, sa tink ik der oer.”

Drie dagen per week heeft ze wat meer tijd voor zichzelf; dan gaat Jacobus naar de dagbesteding bij het Hummelhûs in Oudehorne. Hij vindt het een geweldige plek en geniet van het contact met de peuters en kleuters die er ook worden opgevangen. Het echtpaar heeft twee dochters en twee kleinkinderen.

Ze vierden hun huwelijksjubileum klein, maar kregen ter gelegenheid van hun zestigjarig huwelijk wel bezoek van locoburgemeester Libbe de Vries. “Wy ha ús der knap trochhinne slein”, lieten ze bij deze gelegenheid weten.

Luidende klokken ter herinnering aan 1825

OPSTERLAND – In Gorredijk, in Langezwaag en in Terwispel luidden de kerkklokken op zondagavond 2 februari om acht uur 18 minuten en 25 seconden lang. Dit ter herinnering aan een vergeten watersnoodramp uit 1825.

In de kerk van Langezwaag stonden circa twintig mannen en een enkele vrouw zondagavond klaar voor een rondje klokluiden. Onder hen burgemeester Andries Bouwman van de gemeente Opsterland. Hij was de eerste die het touw ter hand nam. Het luiden van de klok in de vorig jaar net gerestaureerde kerktoren ging verrassend eenvoudig. De andere klokluiders wachtten op hun beurt.

Vóór achten had initiatiefnemer Hielke de Vries de aanwezigen kort verteld over de ramp die tweehonderd jaar geleden plaatsvond. De vergeten watersnoodramp die circa 800 mensen het leven kostte en een groot deel van Friesland onder water zette. Het water kwam dichtbij Langezwaag en Gorredijk. De Hegedyk, al een eeuwenoude waterkering, deed dienst. Al kwam ook hier en daar wat water over de dijk. Evacuaties waren er wel. “Yn De Koarnbeurs by de brêge op De Gordyk hat fee stien, dat út legere gebieten kaam.”

De ramp ná de ramp was volgens De Vries echter nog groter. Het zoute zeewater maakte landbouwgronden onbruikbaar, het zeezout was desastreus voor de kwaliteit van de turf en de visserij kreeg een stevige knauw doordat de zoetwatervissen het loodje legden in het zoute of brakke water. Ook

braken ziekten uit. In de jaren die volgden zijn naar schatting tienduizend Friezen overleden aan oorzaken die aan de watersnoodramp zijn te linken.

In Gorredijk luidden vrijwilligers de klokken bij de klokkenstoel van de katholieke kerk en de klokken van de Ontmoetingskerk. In laatstgenoemde kerk is deze week nog een klein expositie te zien met meer informatie over de ramp.

COLUMN

Anna

Vorig jaar leerde ik van voormalig rechercheur Albert Veenstra tijdens 'de preek van de leek' Anna kennen. Eigenlijk kende ik Anna al, maar dat was onbewust. Graag introduceer ik Anna bij iedereen. Het is geen dame, maar een a orting voor Alles Nagaan, Niets Aannemen

Bij het recherchewerk is dat van groot belang, soms zelfs van levensbelang. Zover gaat het in de makelaardij niet, maar het kan wel teleurstellingen voorkomen. Soms kan het veel geld besparen. Als makelaar zien we dat consumenten soms zomaar wat doen op basis van aannames. Bijvoorbeeld door een fout bod op een woning of door een voorbehoud van financiering weg te laten. Beide keren omdat ze aannemen dat het wel goed zal komen. De financiële gevolgen kunnen groot zijn als die aanname niet juist blijkt te zijn. Het is dan toch echt beter om het eerst na te gaan.  Vertrouw je het niet, dan kun je 'het nagaan' ook uitbesteden aan een deskundige.

Wij zien bijvoorbeeld aannames vaak mis gaan op het punt van de kosten koper, de bijkomende kosten zoals overdrachtsbelasting, kadasterkosten, makelaarscourtage, notariskosten en hypotheekkosten. Sommige oudgedienden zetten deze kosten op tien procent, omdat het vroeger ook altijd zo was. Dat klopt tegenwoordig gelukkig niet meer. De overdrachtsbelasting is voor starters nul procent en voor niet starters slechts twee procent. Dat zorgt voor veel lagere kosten koper. Deze foute aanname heeft ervoor gezorgd dat wij in februari veel woningen zonder kosten koper aanbieden. Dat noemen we vrij op naam. Op Valentijnsdag organiseren we een inloopmiddag om uit te leggen wat het verschil tussen kosten koper en vrij op naam is. Zo kun je 'Anna' op Valentijnsdag ontmoeten. Of op iedere andere middag in de maand februari.

Sierd Moll

MAKELAARDIJ

SIERD MOLL

Badweg 30 8401 BL Gorredijk info@sierdmoll.nl www.sierdmoll.nl

Sierd Moll

# FACE TO FACE HILDA BRON

fotografie MARTIJN VAN DER VAART // tekst AREND WANINGE

HET WARM KLOPPENDE STÂNFRIESHART

Ze wordt binnenkort zestig en bijna haar hele leven is Hilda Bron uit Gorredijk al betrokken bij gymnastiekvereniging Stânfries. Begonnen als actieve gymnast vervulde ze later allerlei functies. Nog steeds is ze een grote ambassadeur van haar sport. “Folle mear jonge bern soenen op gymnastyk begjinne moatte. Dêr ha se in libben lang wille fan.”

Eigenlijk kan Hilda Bron niet wachten tot het zover is. Later dit jaar is de nieuwe sporthal op Sportcentrum Kortezwaag in Gorredijk klaar, de nieuwe thuisbasis van gymnastiekvereniging Stânfries. “Wy ha mei de lêste grutte útfiering al ôfskied naam fan De Skâns”, vertelt ze. “De folgjendje útfiering is yn 2026, dan sil de hal dochs wol klear wêze?”

“JE RÔLJE DER WAT YN”

Hilda is dan geen voorzitter meer. Dit voorjaar legt ze na tien jaar de hamer neer. “It is tiid dat de âlders fan no it oernimme, it is belangryk dat sy de ideeën foar harren bern no oppakke.”

Het betekent niet dat Hilda afscheid van Stânfries neemt. Dat kan ook helemaal niet, Stânfries en Hilda Bron worden al lang in één adem genoemd. Ze is al sinds haar derde jaar actief bij de vereniging. “Je rôlje der wat yn”, verklaart ze haar betrokkenheid. “Ik fyn it moai om wat dingen te organsearjen en dan witte se je wol te finen. It kontakt mei de minsken fyn ik it aldermoaiste fan dit wurk.”

GEZINSSPORT

Bovendien was en is Stânfries een belangrijk onderdeel van het gezinsleven.

Mem Bron naaide bijvoorbeeld het clubvaandel en samen met anderen 120 witte jurkjes voor een ‘turnbetoging’, een groot turntoernooi. En dochters Froukje en Femke groeiden bijna op in het gymlokaal. “Froukje joech ik oan de râne fan de wedstrydflier de boarst.” Femke doet nu de financiële administratie van de vereniging, Froukje valt in voor trainers en helpt mee bij tal van activiteiten. En ze jureren allebei. “Alles waard thús altyd om de sport hinne organisearre.”

Waar kinderen in het verleden allemaal vanzelfsprekend op gym gingen, is dat nú een stuk minder. Dat komt volgens Hilda mede omdat ze bij andere sporten, zoals voetbal en korfbal, ook al op jonge leeftijd kunnen beginnen. “Dat wie earder wol oars.” Hilda wil wel terug naar die tijd. Het zou in haar ogen goed zijn wanneer kinderen de basis van bewegen bij de gymnastiekvereniging leren. “Wy ha allegearre trainers mei diploma’s. Dat moat. Dy trainers witte wat se dogge, ek by de peuter- en kleutergym. Gymnastyk en teamsporten kinne wol kombinearre wurde. De basis wurdt dan folle breder.”

MEER BEWEGEN

Ze weet ook dat haar wens lastig te vervullen is. Ouders werken vaak beiden, hebben drukke schema’s en de kinderopvang mag de kinderen niet naar

gym brengen. “It soe sa goed wêze foar bern om mear te bewegen.” Hilda ziet dat kinderen zich motorisch veel minder ontwikkelen dan wenselijk is. Een geluid dat je ook bij andere sporten hoort. “De tillefoan en de kompjûter helpe net.” Hoe anders was dat in haar eigen jeugd. Hilda herinnert zich nog levendig hoe de kinderen in de buurt met elkaar op het pleintje blikspuit speelden. Een spel waarbij je moest rennen, wenden en keren. Heel goed voor het jonge lichaam. “Dat sjochtst eins net mear.”

AAN DE VAART

Dat pleintje was nabij de Langewal in Gorredijk, waar ze aan de vaart opgroeide. Haar wieg stond in Houtigehage; op driejarige leeftijd volgde een verhuizing naar Gorredijk, waar heit Bron een melkzaak overnam. De onbezorgde jaren zeventig volgden. De Flambou was haar lagere school, in de bijbehorende gymzaal zette ze de eerste schreden op het gympad. “Ik wie trije, doe’t ik begûn mei peuter- en kleutergym bij Stânfries, fersoarge troch grutte en lytse Geartsje.”

Hilda bleek een talentje. Ze viel op tijdens de onderlinge wedstrijden, haalde prijzen. Het was voor Auke Jongsma, destijds de grote man bij Stânfries, aanleiding voor een bezoekje aan heit en mem Bron. De vraag: zou Hilda niet op turnen willen? Dat wilde Hilda wel. Vanaf haar zesde zou ze twintig jaar als turnster actief blijven, zowel individueel als in groepsverband. In die jaren ontwikkelde ze zich ook als trainster, in verschillende disciplines. Want Stânfries is meer dan gymnastiek, hoewel dat de brede basis is. Turners specialiseren zich op vier (dames) of zes (heren) vaste onderdelen. Ook dans is onderdeel van het aanbod van Stânfries.

OPMARS RITMISCHE

GYMNASTIEK

In 1992 stapte Hilda over naar het lesgeven in ritmische gymnastiek, waarbij de hoepel, bal, knots en lint belangrijke attributen zijn. Het is nog steeds een populair onderdeel bij Stânfries. Naast de uitdaging is gezelligheid daarbij ook belangrijk; ritmische gymnastiek gebeurt vaak in vaste groepen. De damesgroep waarmee Hilda in 1992 startte, komt nog steeds bij elkaar. “Omdat ik sechstich wurd, geane we mei njoggen froulje in wike nei Corsica. Dat ha we tsien hjier lyn ek dien. It is by ús echt ‘lief en leed’ diele.” Ook met andere groepen die Hilda in de loop der jaren begeleidde

gaat ze zo nu en dan nog een weekendje weg. “Dat mei elkoar is miskyn wol it moaiste fan de sport.”

ERELID

Al haar inspanningen voor de sport werden al beloond met het erelidmaatschap van Stânfries en ook bezit ze de zilveren speld van verdienste van de KNGU. In de bijna zestig jaar dat Hilda bij Stânfries is betrokken zag ze veel veranderingen in haar sport. De vereniging in Gorredijk beleefde mooie tijden, soms met meer dan vierhonderd leden. Tegenwoordig telt Stânfries circa 170 leden; het ledenaantal is al een aantal jaren vrij stabiel. De vereniging is creatief in het ontwikkelen van nieuwe vormen. De belangstelling voor peuteren kleutergym, met als resultaat het Nijntje-diploma, groeit. Datzelfde geldt voor het ouder-kind gym. “Dat kin al op it momint dat in bern stean kin. Der binne ek beppes dy’t dit mei harren beppesizzer dogge. Hiel leuk om te sjen.”

GEDIPLOMEERD KADER

Tegelijkertijd is het voor gym- en turnverenigingen moeilijk om voldoende trainers te vinden. Kleinere dorpsverenigingen nemen daarom in toenemende mate afscheid van het turnen. Het gaat volgens Hilda niet alleen om het halen van een diploma; bijscholing is nodig om het diploma te behouden. Hilda doet dat zelf ook nog steeds. “Dan kin ik altyd ynfalle at it sa in kear útkomt.” Stânfries haalt het liefst kader uit de eigen vereniging, vanwege de betrokkenheid en het gevoel bij de eigen club. Het is ook de reden dat Hilda altijd bij Stânfries is blijven trainen, ondanks aanbiedingen van elders. Ze ziet dat jeugd ook nog wel aan een trainerscursus begint. “Mar at se op in leeftyd komme om te studearjen, dan wurdt it al minder. En dat begryp ik ek wol.” Het tekort aan kader noopt verenigingen om in te grijpen in het aanbod. Ook bij Stânfries. Er is nog wel gym voor jongens, maar het turnen voor jongens is verleden tijd. “Jonges traine, dat wol net elkenien, dat is ek hiel oars as famkes traine.”

Het op peil houden van het kader is een bedreiging voor haar sport. Hilda kijkt daarbij ook naar de overheid. Het op jonge leeftijd met plezier leren te bewegen is het begin van een leven lang sporten, wordt er wel gezegd. “Mei alle positive aspekten foar de sûnens dy’t der by hearre. Troch te sporten bliuwe minsken fit.” Er worden allerlei

projecten opgezet zoals Sûn Opsterlân, het preventieakkoord en het lokaal sportakkoord. Maar dat levert volgens Hilda te weinig resultaat op. Ze begrijpt niet dat er bij al die projecten steeds weer naar iets nieuws wordt gezocht. “Wy binne by Stânfries al 140 jier dwaande mei de basis fan it bewegen. Dy basis feroaret net.” Ze vindt dat ook te lang is bezuinigd op de vakleerkrachten bewegingsonderwijs. Hilda stond zelf jaren voor de klas. “Mei myn achtergrûn wie it net sa dreech om gymlessen te jaan, mar foar guon kollega’s wie dat wol oars. Dat kin eins net.”

SABBATICAL

Haar stap naar het onderwijs kwam pas op latere leeftijd. Hilda werkte eerst jarenlang bij de Rabobank. Op haar 35e begon ze aan haar pabo-opleiding. Het langst stond ze voor de klas op de inmiddels opgeheven De Lytse Jonker in Jonkerslân. “In prachtige tiid.” Nog eens tien jaar later begon ze met een studie Nederlands. “It fuortset ûnderwiis like my ek wol wat.” Ze werkte een aantal jaren als docent op de Burgemeester Harmsmaschool in Gorredijk. In de zomer van 2022 besloot ze een sabbatical te nemen. “Mar dat jier wie samar om, ik wie ûnder oare mantelsoarger foar ús heit.” Eigenlijk zou ze in de zomer van ’24 weer beginnen, maar ze knoopte er nog een jaar vrij aan vast. Nu is ze ook mantelzorger voor haar moeder. Of ze nog weer voor de klas terugkeert, weet ze nog niet.

Het vullen van de vrije tijd is geen probleem. Ze mag graag van alles bijhouden en heeft onder andere een uitgebreid archief van Stânfries. In 2010 schreef ze bij het 125-jarig bestaan een jubileumboek over haar vereniging. Ze is nog steeds jurylid bij turnwedstrijden en wedstrijden ritmische gymnastiek. “At je as feriening oan wedstriden meidwaan wolle, dan moatte je ek juryleden leverje.”

WACHTEN OP DE NIEUWE SPORTHAL

Buiten Stânfries is ze ook graag vrijwilliger bij andere sportevenementen in de omgeving, zoals de Wampex, Oliebollenloop en Zwefilo. En er wacht natuurlijk nog die nieuwe sporthal. Hilda Bron verwacht dat haar vereniging hierdoor nog wel een boost krijgt. De nieuwe hal biedt meer ruimte met meer mogelijkheden. En de andere sporten zijn in de nabijheid. En zien sporten, doet sporten. “Ik ha der no al nocht oan.”

FAMILIEBERICHTEN

Wat zullen wij onze fijne buurvrouw missen op de buurt,

Tina Koster

Wij wensen Ruud, kinderen en kleinkinderen, veel sterkte met dit verlies.

Wil jij ook een uiting van respect, liefde, verdriet, blijdschap en medeleven geven aan (familie van) een dierbare? Er zijn diverse mogelijkheden binnen de familieberichten, a ankelijk van welk bereik jij wil creëren met jouw familiebericht en/of memoriam. Bel (0515) 745005 of stuur een e-mail naar familieberichten@grootmedia.nl

Kor en Lies Jeep en Corina Klaas en Elly Alex en Jessica Jan en Hillie Jan en Yvonne René en Hielkje Hilbert en Anke Henk en Wil Klaas en Dianne en kinderen

Kuperij Gorredijk

Samar bisto der net mear, wy hawwe gjin wurden

Fokje Kamstra

Wy winskje Lean, Jorn, buorfrou Ymkje en famylje in soad sterkte mei dit grutte ferlies

Buorlju Rûnom de Lantearne Hoarnstersweach

Plotseling hebben wij afscheid moeten nemen van onze buurman.

Ouwe Kooistra

Wij wensen Hil en familie veel sterkte.

Peter en Annemarie

Annie en René †

Patricia en Eric

Tim en Jolanda

Henk Zijlstra

Albert en Jikkie

Alie de Jong

Sietse en Hennie

Jan en Bea en kinderen

Hartelijk dank voor het meeleven en de kaartjes die we ontvangen hebben na het overlijden van

Matty Sijtsema-de Jong

Het heeft ons goed gedaan!

Albert Sijtsema

Kinderen en kleinkinderen

Gorredijk, februari 2025

Oandien binne wy no wy ofskied nimme moatte fan us buorfrou

Betty

Sieger † en Janke Gabe en Femke Gosse † en Hennie Krijn en Hiltje † Imke en Wietske Auke en Wiesje

Siegfried en Anja Harm en Lutske

Andre en Ragna José en Nathalie

Wollina

Us mem, beppe en oerbeppe is der net mear Krekt gjin 100

Sportyf Soarchsum Sterk

Lien Huisman - van der Mei

 Langsweagen 12 april 1925 † De Gerdyk 22 jannewaris 2025

dochter fan Sikke van der Mei en Anne Langhout troud west mei Klaas Huisman

De Tynje: Hein en Mieke Huisman - Dam Oranjewâld: An en Japik Wilman - Huisman Rotstergaast: Afke en Arjen Siebenga - Huisman de Gerdyk: Lieneke en Gerrit † de Vries - Huisman beppesizzers en oerbeppesizzers

De kremaasje hat yn famyljerûnte plakfûn.

Skriuwadres: Breewei 87, 8406 ED De Tynje

M 06-30 38 95 94 • Dag en nacht bereikbaar erna@jansenuitvaartzorg.nl • www.ernajansenuitvaartzorg.nl

Elke verzekering wordt geaccepteerd

Telefoon 0512 - 33 14 20 | www.nijboeruitvaartzorg.nl

Peter van Reeven

N�s út Opsterlân febrewaris 2025

IN DEZE UITGAVE:

Verdachte vragen van attente ‘politie’ | Wurkje oan wenningbou: Tuzen huzen foar Opsterlân | Het riool: ondergewaardeerde ondergrondse levensader

Contact met de gemeente

Hoofdstraat 82, 9244 CR Beetsterzwaag

Postbus 10.000, 9244 ZP Beetsterzwaag

E-mail gemeente@opsterland.nl

Telefonisch zijn wij bereikbaar van ma. t/m do. van 9.00 - 17.00 uur en vrij. van 9.00 - 13.30 uur op telefoonnummer 0512 386 222

De gemeente Opsterland is alleen op afspraak geopend op ma. t/m vr. van 9 - 17 uur. Op donderdag is het gemeentehuis open tot 20.00 uur. Een afspraak maken kan online via www.opsterland.nl/contact

Nieuwsbrief

Iedere maand publiceert de gemeente Opsterland informatie in de GrootSa!. In de gemeentekatern ‘Nijs út Opsterlân’ vindt u actueel gemeentenieuws, ontwikkelingen en andere belangrijke informatie van de gemeente.

Wilt u iedere week op de hoogte worden gehouden? Abonneer u dan op onze wekelijkse nieuwsbrief. U krijgt dan de bekendmakingen, wegwerkzaamheden, raadsvergaderingen, enz., heel gemakkelijk in uw mailbox. U kunt de wekelijkse nieuwsbrief ook op papier lezen in de bibliotheken van Gorredijk, Beetsterzwaag en Ureterp of ophalen in het gemeentehuis in Beetsterzwaag.

Meer informatie vindt u op: www.opsterland.nl/ nieuwsbrief of scan qr-code.

Subsidieregeling ‘80 jaar bevrijding Opsterland’ gaat van start!

In 2025 viert Nederland 80 jaar vrijheid. Deze viering biedt ons een bijzondere gelegenheid om stil te staan bij de waarde van vrijheid en vrede in onze samenleving.

Via de subsidieregeling wordt € 20.000,- beschikbaar gesteld om activiteiten te organiseren die bijdragen aan het vieren van 80 jaar vrijheid en het verzamelen en bundelen van verhalen over de gemeente tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Aanvragen kan van 1 januari 2025 tot en met 28 februari 2025. Daarna worden alle aanvragen beoordeeld en de beschikbare gelden verdeeld.

Aanvragen kan via www.opsterland.nl/ subsidieregeling-80-jaar-vrijheid-opsterland of scan de qr-code

Wolven in Fryslân

Sinds 2015 komt de wolf steeds vaker voor in Nederland, na 150 jaar afwezigheid. Ook in Opsterland zijn wolven gezien. De wolf is een beschermde diersoort. In Fryslân zijn er regels over hoe we met wolven omgaan. Deze regels staan in het ‘Interprovinciaal Wolvenplan’. Dit zijn regels voor het beschermen van dieren en het voorkomen van schade.

WAT ALS U EEN WOLF ZIET?

Houd altijd afstand van de wolf en probeer geen contact te maken. Een wolf gezien? Meld het via bij12.nl/ wolvenmeldpunt. Bij schade door wolven kunt u terecht op dezelfde website voor meldingen.

Meer weten? Ga dan naar de website www.opsterland.nl/wolven

Onderzoek grafmonumenten

De gemeente Opsterland is eigenaar van 6 begraafplaatsen. Op deze begraafplaatsen staan veel grafmonumenten die van cultuurhistorische waarde zijn. De gemeente wil een lijst maken van deze waardevolle grafmonumenten, samen met de mensen die rechthebbende zijn. Helaas weten we van een aantal grafmonumenten niet wie de rechthebbende is. Daarom zijn we op zoek naar deze informatie. Zo kunnen we onze administratie bijwerken en beter zorgen voor het behoud van de waardevolle grafmonumenten op onze begraafplaatsen.

Meer informatie vindt u via: www.opsterland.nl/onderzoek-grafmonumenten

Kom naar het Mantelzorgcafé!

Het Mantelzorgcafé is een plek waar mantelzorgers elkaar kunnen ontmoeten en ervaringen delen. We maken er een gezellige avond van met BINGO en horen graag uw ideeën:

• Welke informatie wilt u in onze nieuwsbrieven lezen?

• Over welke onderwerpen wilt u praten tijdens volgende Mantelzorgcafés?

Wanneer: 25 februari, 19.30 - 21.30 uur

Waar: Doarpshûs de Bining, Engbert Pierswei 4, 8409 JW Hemrik Kosten: Gratis

Aanmelden: Stuur vóór 20 februari een e-mail naar ria.bron@opsterland.nl of bel 0512 376 222. Heeft u vragen? Neem gerust contact met ons op via dezelfde contactgegevens.

Vacature: ALLROUND BUITENDIENSTMEDEWERKER CIVIEL

Als allround buitendienstmedewerker civiel bij de Gemeente Opsterland ben jij hét gezicht van het onderhoud in de openbare ruimte. Je begint je dag vroeg en pakt allerlei uiteenlopende klussen aan: van rioolstoringen oplossen en wegen repareren tot het aanleggen van inritten. Je voert de werkopdrachten van de beheerders uit en handelt meldingen van inwoners via de Buiten Beter app snel af. Indien nodig, sta je ook je collega's bij.

ENTHOUSIAST GEWORDEN?

Laat zien wie je bent en solliciteer! Meer informatie vind je op: www.opsterland.nl/ werkenvoor of scan de qr-code.

Afspraak

Nijs út Opsterlân

Verdachte vragen van attente ‘politie’

Mevrouw Brouwer kreeg bezoek van nepagenten

Het leek vertrouwd. De politie was zo attent om een paar gestolen ringen terug te brengen. Maar de 90-jarige Pytsje Brouwer kreeg argwaan toen de agent haar paspoort wilde zien. “Ik tocht, no moat ik oppasse.” Toen daarna ook de vraag naar bankpassen kwam, zei de inwoonster van Bakkeveen resoluut nee. Zo voorkwam ze erger.

Het was een zaterdagmiddag in november vorig jaar toen bij Pytsje Brouwer de vaste telefoon ging, het politiebureau uit Drachten aan de lijn met een opmerkelijke verhaal. De vriendelijke agent vertelde dat een opgepakte verdachte een lijstje met namen en adressen op zak had, waaronder die van mevrouw Brouwer. “U mag wel oppassen”, zo waarschuwde hij. “Ze waren vast van plan om ook bij u in te breken. Of hebben ze dat al gedaan?”

Mevrouw Brouwer schrok van het verhaal, maar bij haar was niet ingebroken. Toen de agent maar bleef doorvragen, vertelde Pytsje wel dat er vier jaar eerder bij haar was ingebroken. Dat leverde direct de vraag op of ze daarop ook maatregelen had genomen. Bijvoorbeeld door camera’s te installeren. Dat was niet het geval. Wel vertelde mevrouw Brouwer dat er destijds een paar ringen verdwenen waren. Nadat ze op verzoek de ringen had omschreven, antwoordde de agent verrast dat die ringen op het politiebureau lagen. Omdat mevrouw Brouwer aangaf geen vervoer te hebben om de ringen op te halen, kwam het verrassende aanbod

om de ringen langs te brengen. “Onze collega Carla de Boer woont toevallig in Bakkeveen.” Het duurde vervolgens maar eventjes of de deurbel ging. “Ik tocht al: dit giet hurd.” De agente in burger stelde zich voor als Carla de Boer en refereerde aan het recente telefoongesprek met het politiebureau. Dat klonk vertrouwd. Na wat vragen vroeg ‘agent’ De Boer of mevrouw Brouwer haar paspoort kon laten zien. Toen ze de pas in de slaapkamer ging halen, kwam ineens het besef dat het toch allemaal wel wat vreemd was. “Doe toch ik al: no moat ik oppasse.”

Pytsje werd helemaal alert toen er ook nog naar haar bankpassen en bijbehorende scanner werd gevraagd. “Ik ha fuort nee sein. Ik lit myn passen net sjen

en jou se ek net ôf.” Die niet meewerkende houding was voor Carla en haar collega aan de telefoon voldoende om af te haken. “Wij kunnen u verder niet helpen”, zo klonk het. Carla verliet de woning onder toezegging dat ze de ringen later kwam brengen. Het zat Pytsje niet lekker. Ze deed haar verhaal bij de buurvrouw en samen besloten ze de politie te bellen. Die was blij met het telefoontje. Eerder op de dag hadden ze een vergelijkbaar verhaal uit Beetsterzwaag gehoord.

Al met al liep voor mevrouw Brouwer de confrontatie met de nepagenten goed af. Ze heeft niets afgegeven en er is haar niets afhandig gemaakt. Toch was ze boos op zichzelf, ze begreep maar niet dat ze er was ingestonken. “Ik naam it mysels bot kwea ôf.” Door haar nuchtere aard heeft het voorval verder niet al te veel impact gehad. Ze wil er niet in blijven hangen. “Mar leuk wie it net. It ferhaal kloppe en ik fertrou de minsken.”

Pytsje Brouwer is uit privacyoverwegingen een gefingeerde naam, het voorval heeft daadwerkelijk plaatsgevonden.

Direct

112 bellen

Buurtagent Henk Halman herkent in het verhaal van Pytsje Brouwer een paar elementen die hij vaker ziet bij het toenemend aantal meldingen van nepagenten. “Door slimme vragen te stellen krijgen ze informatie waar ze handig op in spelen. Zoals de vraag naar de bewakingscamera’s en de vraag om de gestolen ringen te omschrijven. Bovendien hield de zogenaamde collega op het politiebureau de telefoon bezet, zodat mevrouw niemand anders kon waarschuwen. Nepagenten nemen de tijd, maar ze nemen geen risico’s. Zodra ze argwaan ruiken of enig tegengas van het slachtoffer krijgen, dan haken ze af. En gaan ze op zoek naar een volgend slachtoffer.”

Halman adviseert bij argwaan direct 112 te bellen. “Vaak zijn de daders daarna nog actief in de buurt. Soms hebben we binnen twee uur wel zes meldingen uit een dorp. Door snelle actie is de kans op aanhoudingen groter. Zeker wanneer we over een duidelijk signalement of foto’s beschikken. En voor de duidelijkheid; de politie haalt nooit geld of sieraden op bij burgers.”

Een agent in burger legitimeert zich volgens Halman altijd ongevraagd. “En vraag anders om legitimatie. Bij argwaan gewoon 112 bellen waar de mogelijke nepagent bij is. Grote kans dat ze dan snel afscheid nemen. Of geef aan dat u een familielid wilt bellen om hulp. Ook dat is vaak voor nepagenten vaak een teken om af te haken.”

Nepagenten zoeken vooral oudere slachtoffers. De kans op geld of sieraden in huis is bij ouderen groter. Bovendien staan ouderen vaak nog met hun vaste telefoonnummer in het telefoonboek. “Een geheim vast nummer nemen of de vaste lijn inruilen voor een 06-nummer verkleint de kans op een bezoek van nepagenten”, aldus Halman.

Wurkje oan wenningbou: Tûzen huzen foar Opsterlân

Gemeente Opsterland maakt werk van woningbouw

In de GrootSa! van december 2024 hebben wij verteld over de woningbouwplannen van de gemeente Opsterland. Deze keer gaan wij verder op dit onderwerp in. Wethouder Marcel van Opzeeland vertelt over de te nemen stappen voordat er daadwerkelijk wordt gebouwd.

Hoe was het ook alweer? Woningtekort? Dan gaan we toch gewoon bouwen? Het klinkt simpel; er is een tekort aan woningen, dan zetten we toch gewoon nieuwe huizen neer? “Die gedachte leeft inderdaad bij sommige mensen”, begint wethouder Van Opzeeland. “Soms krijgen we vragen van bewoners die hun achtertuin, een weiland of een stuk bos willen bestemmen voor woningbouw. Vaak zijn het sympathieke ideeën, maar wordt er onderschat wat er allemaal bij komt kijken. Het bouwen van woningen is niet zomaar een kwestie van een vergunning en stenen, er moet een zorgvuldig proces worden doorlopen.”

“Sommige mensen komen met compleet uitgewerkte, dure plannen. Denk aan een nieuwe woonwijk in het buitengebied of een aantal woningen op eigen grond. Vaak kunnen we deze plannen niet uitvoeren, dan ziet Opsterland er over twintig jaar uit als de Randstad. Dat willen we niet. We zijn trots op de identiteit en het landschap van Opsterland, die willen we behouden. Het is heel belangrijk dat we woningbouw hier goed op afstemmen.”

Een zorgvuldig proces aan de hand van de Omgevingsvisie en Woonvisie

Woningbouw begint met een goed plan en een sterkte visie. “Onze gemeenteraad heeft een omgevingsvisie en een woonvisie vastgesteld”, legt Van Opzeeland

uit. “Daarin is bepaald hoeveel woningen we nodig hebben, waar we die gaan bouwen en wat voor soort woningen dat moeten zijn. Het is niet de bedoeling dat we op willekeurige plekken gaan bouwen. Als dat gebeurt, krijg je mogelijk een overschot aan woningen op de verkeerde plek, maar tegelijkertijd een tekort op locaties waar we juist meer woningen kunnen gebruiken. Dan heb je dus leegstand én een woningtekort op hetzelfde moment. Dit willen we voorkomen. Daarom gaan we doordacht te werk.”

Inmiddels heeft de gemeente veel woningbouwprojecten in de pijpleiding zitten. Deze projecten zijn goed voor zo’n duizend nieuwe woningen

Op onze website vindt u een interactieve kaart met daarop actuele woningbouwprojecten

tot 2035. “Dit aantal is afgestemd op de groei en behoeften van onze gemeente,” benadrukt de wethouder. “We bouwen nu al in dorpen zoals Langezwaag, Gorredijk, Terwispel en Ureterp. Daarnaast hebben we plannen voor andere dorpen in Opsterland.”

Planvorming

De realisatie van woningbouw in Nederland heeft vaak veel tijd nodig. “In Nederland duurt het gemiddeld tien jaar voordat een nieuwbouwproject daadwerkelijk gerealiseerd is. In Opsterland gaat het iets sneller, omdat we als gemeente al veel gronden zelf in bezit hebben, maar het blijft een lang proces. Er zijn nu eenmaal veel stappen en regels waar we rekening mee moeten houden,” aldus de wethouder.

Zo licht de wethouder toe: “Er moet een hoop gebeuren voordat een project kan doorgaan. Je moet bijvoorbeeld het omgevingsplan wijzigen, ecologisch onderzoek doen, een stikstofanalyse maken, rekening houden met archeologie en zorgen voor de waterberging. Voordat je het weet heb je een dossier van 300 pagina’s. Daarnaast spelen er natuurlijk ook landelijke uitdagingen, zoals de stikstofcrisis. Soms moeten projecten daarom wachten, zoals nu het geval is in Bakkeveen.”

Ideeën voor de toekomst

Ondanks alle processen zijn nieuwe ideeën welkom. “We staan open voor initiatieven en nemen elk idee serieus. Ik raad inwoners wel sterk aan om eerst een vooroverleg met de gemeente aan te vragen. Dat voorkomt dat je onnodig kosten maakt bij bijvoorbeeld een architect of een ander bureau. Er zijn mensen die deze stap overslaan en pas later ontdekken dat een plan niet haalbaar is. Dat zorgt voor teleurstelling en is zonde van de tijd en het geld.”

Nieuwe plannen in het buitengebied komen op dit moment bijna altijd op een wachtlijst voor na 2035. “We hebben op dit moment voldoende projecten om tot 2035 te voldoen aan de woningbehoefte van Opsterland”, zo stelt Van Opzeeland.

Succesvolle plannen

Een goed plan omvat meer dan de bouw van woningen. Van Opzeeland: “Het gaat niet alleen om de aantallen woningen die er worden gebouwd. Ook het type woningen is van groot belang. Is er behoefte aan starterswoningen, seniorenwoningen of juist gezinswoningen? En hoe zit het met de voorzieningen in de buurt zoals zorg en openbaar vervoer? Al die zaken moeten worden meegenomen in het plan. Alleen plannen die voldoen aan het totaalplaatje en het gehele democratische proces doorlopen slagen.”

Meer informatie

Benieuwd naar actuele woningbouwprojecten waar wij aan werken? Kijk dan op www.opsterland.nl/woningbouw. Heeft u een idee en wilt u deze voorleggen aan de gemeente? Neem dan contact op via woningbouw@opsterland.nl.

Wilt u meer weten over dit onderwerp? Scan dan de qr-code.

Wethouder Marcel van Opzeeland

Riool; geen sexy onderwerp, maar het moet wel goed geregeld zijn

We zien het niet en er gaat vooral veel viezigheid doorgeen: het riool. Praten over riolering is dan ook niet bepaald een populair onderwerp. Onterecht, zeggen beleidsmedewerker Siebrand Hulshoff en beheerder Ynte Koster. Samen vormen ze een team op het gebied van planmatig beleid en beheer van de riolering in Opsterland. “Riolen vormen de ruggengraat van onze moderne samenleving.” In Opsterland ligt meer dan 200 kilometer aan rioolbuis, die aandacht en onderhoud vragen. Alle reden dus om eens over het belang van een goed functionerend rioolstelsel te praten.

Wat is de functie van het riool?

"Het riool zorgt voor de afvoer van afvalwater uit onze huizen, bedrijven en openbare ruimtes. Sinds de komst van riolering begin 1900 is de hygiëne van de Nederlandse huishoudens en de gezondheid van de bevolking met sprongen vooruitgegaan. Dit is ook vooral de reden waarom er in eerste instantie riolering is aangelegd. Tot op de dag van vandaag is dit nog steeds belangrijk, maar omdat veel ziektes die te maken hebben met vervuild water bijna niet meer voorkomen wordt dat nog wel eens vergeten.

We zijn gaan inzien dat het milieu is gebaat bij een goed rioleringsstelsel. Tot 1970 werd het verzamelde afvalwater rechtstreeks op sloten, vijvers en kanalen geloosd. Sindsdien is het voor waterschappen verplicht om het rioolwater eerst te zuiveren. Veel zuiveringsinstallaties dateren uit de jaren 70.

Wat zit er allemaal in het afvalwater?

De kwaliteit van afvalwater wordt sterk beïnvloed door wat we door de afvoer spoelen. Chemische

stoffen, medicijnen, vetten en andere schadelijke materialen kunnen het water vervuilen. Hoewel waterzuiveringsinstallaties veel van deze stoffen kunnen verwijderen, zijn er grenzen aan wat mogelijk is. Microplastics, medicijnresten en bepaalde chemische verbindingen blijven vaak achter en kunnen na zuivering in onze eigen omgeving terechtkomen en uiteindelijk in rivieren en oceanen.

Welke taken heeft de gemeente?

Het grootste deel van de riolen is in de jaren 60 of 70 van de vorige eeuw aangelegd en hebben onderhoud nodig. Dat is een verantwoordelijkheid van de gemeente. Er moet voorkomen worden dat riool lekt of inzakt. Riolen kunnen vaak worden gerepareerd, maar soms moet een deel worden vervangen. Dat is een ingrijpende klus en zorgt voor hinder voor bewoners, bedrijven en verkeer. We proberen deze werkzaamheden zoveel mogelijk te combineren met andere werkzaamheden in onze infrastructuur. Dus bij herinrichtingen, het opknappen van straten of aanleg van nieuwe

BOVEN: Ynte Koster en Siebrand Hulshoff bekijken de binnenkant van een rioolbuis

LINKS: Het riool in Bakkeveen wordt gerepareerd

woonwijken. Om de kwaliteit te waarborgen inspecteren we elk jaar 10 procent van ons riool. Op basis hiervan kijken we waar we het riool moeten herstellen of vervangen. De komende 30 jaar zullen we regelmatig aanpassingen aan ons rioolstelsel doen.

Als het riool zo slecht is dat we het moeten vervangen maken we een nieuw plan voor het te vervangen riool. We leggen dan wel twee rioolsystemen aan om afvalwater en hemelwater apart af te voeren. Sinds de jaren 80 wordt er bewuster nagedacht om in plaats van één buis ook een tweede buis aan te leggen die zorgt voor de afvoer van regenwater. Dit schone water hoeft niet naar de zuivering te worden afgevoerd en kan vaak dichtbij de buis in een sloot worden gebracht.

Wat kunnen burgers en bedrijven zelf doen?

Het wordt steeds belangrijker om afvalwater en regenwater te scheiden. Naast problemen met te veel water kunnen er ook momenten zijn dat er in de omgeving weinig water is. Denk aan de droge zomers die we onlangs hebben gehad. We willen daarom niet alleen zorgen voor snel afvoer van water, maar we willen er ook voor zorgen dat water niet te snel het gebied uitgaat waar het

valt. Als gemeente kijken we waar we waterbuffers kunnen creëren.

Ook vragen we aan burgers en bedrijven om ervoor te zorgen dat ze water op hun terrein vasthouden en afvalwater en regenwater gescheiden afvoeren. Een groene tuin bijvoorbeeld kan water lang vasthouden en geeft bij warme dagen de nodige verkoeling. Hoe meer iedereen meehelpt hoe beter we ervoor kunnen zorgen dat we minder last hebben van hevige buien en dat het afvalwater wat wel naar de zuivering moet niet wordt verdrongen door regenwater.

Dus: samen sterk?

Beslist! Door bewuster om te gaan met afvalwater en te investeren in onze infrastructuur, kunnen we deze essentiële systemen beschermen en verbeteren. De kwaliteit van onze riolen en afvalwater heeft directe invloed op de volksgezondheid, het milieu en onze leefomgeving. Samenwerking tussen overheden, bedrijven en burgers is daarbij van cruciaal belang. De komende dertig jaar zullen we als gemeente investeren in het optimaliseren van ons rioolstelsel en versterken we het bewustzijn van burgers en ondernemers. Kortom: riolering saai? Nee, het is een ondergewaardeerde ondergrondse levensader.”

Dierenarts

Jan Tiete Siebinga gaat met pensioen!

Na jaren trouwe inzet en toewijding is het moment aangebroken: Jan Tiete gaat met pensioen! Dit willen we natuurlijk niet ongemerkt voorbij laten gaan.

Daarom nodigen we u van harte uit om samen met ons te bedanken en een mooie afsluiting van zijn carrière te vieren.

Datum: 14 februari // Tijd: 20.00 uur

Locatie: De Skans, Loaijersstrjitte 2, 8401 DV Gorredijk

We kijken ernaar uit om dit bijzondere moment met jullie te vieren!

Een bijdrage voor een beeld in de tuin van Jan Tiete. Er staat een melkbus bij de ingang van de zaal.

Met vriendelijke groet, Team Dierenartsencombinatie Gorredijk & DAP Vers Gras

Vacature Commercieel binnendienst medewerker

Frisian Motors B.V. is een toonaangevende fabrikant van elektrische voertuigen gevestigd in Bakkeveen Friesland. Met onze passie voor duurzaamheid en innovatie is de missie van Frisian Motors het aanbieden van schone mobiliteitsoplossingen. Onze producten worden o.a. gebruikt in de bouw, recreatie en landschapsbeheer. We streven naar continue groei en verbetering van ons productassortiment. Om hieraan mede vorm te geven zoeken wij een: Commercieel binnendienst medewerker.

Ben jij die enthousiaste kracht in de dynamische wereld van sales? Dan zijn wij op zoek naar jou! Jij wordt dé spil binnen onze organisatie: een coördinator, een probleemoplosser en een betrouwbare sparringpartner voor zowel klanten als collega’s. Jij bouwt aan vertrouwen, structuur en samenwerking met onze Nederlandse en internationale klanten, leveranciers en dealers. Met jouw kennis en ervaring help je ons niet alleen dagelijks draaiende te blijven, maar bouw je ook mee aan de toekomst.

Wat ga je doen?

Beheren en archiveren van klantendossiers, o ertes en contracten. Telefonisch en schriftelijk communiceren met klanten. Ondersteunen bij aftersales door klanttevredenheid gesprekken.

Behandelen en coördineren van klachten en deze intern opvolgen.

Coördineren van informatie-uitwisseling tussen afdelingen.

Identi ceren van cross- en upsell-kansen. Uitwerken, opstellen en opvolgen van o ertes en orders in ons systeem. Plannen van afspraken voor buitendienstmedewerkers.

Actief meewerken aan verkoopacties en marketingcampagnes.

Wat bieden wij?

Frisian Motors B.V. is een groeiend bedrijf met een klein, maar hecht en gedreven team. We waarderen persoonlijke groei en bieden de ruimte om jezelf te ontwikkelen. Omdat we hard werken én hard ontspannen, genieten we meerdere malen per jaar van gezellige personeelsfeestjes en uitjes.

Kortom, een plek waar je als Commercieel Medewerker Binnendienst echt het verschil kunt maken.

Wat breng je mee?

Minimaal een mbo+ of hbo werk- en denkniveau, bij voorkeur met een commerciële achtergrond. Uitstekende beheersing van de Nederlands, Engels en Duitse taal. Klantgerichtheid en commercieel inzicht. Zelfstandigheid en een proactieve houding. Creativiteit en het vermogen om "out of the box" te denken. Ervaring met administratieve processen en verkoopondersteuning is een pré.

Ben jij de enthousiaste Commercieel Medewerker Binnendienst die ons team wil versterken en bij wil dragen aan onze missie? Stuur dan je cv en motivatiebrief naar Irma@frisianmotors.com we kijken uit naar je sollicitatie!

Voor vragen over deze functie kun je contact opnemen met ons algemene nummer via +31(0)512 - 767 100 of mail naar irma@frisianmotors.com

VACATURE

Leerling betonboorder/zager

Betonboor- en zaagbedrijf K. Wijma BV in Drachten zoekt nieuwe collega’s.

Wij zijn een bedrijf met ca. 20 medewerkers, waar gewerkt wordt in een prettige sfeer. Met de modernste machines worden gaten gemaakt van rond 10 tot 5000 mm in zowel metselwerk, gewapend beton en asfalt. Tevens wordt het nodige zaagwerk uitgevoerd t.b.v. raam- en deursparingen, betonvloeren en aanpassingen op kruisingen en wegen.

Vind jij het leuk om elke dag op een andere locatie te werken?

Met een bedrijfsbus onderweg te zijn in de provincie Friesland, Groningen en Drenthe. Voel jij je thuis in de bouw of infra en ben jij de aanpakker die in staat is, om na een interne opleiding, zelfstandig zijn werkzaamheden te kunnen verrichten, in de bouw, wegenbouw, agrarische sector en industrie, dan zijn we op zoek naar jou.

Dan is de functie betonboorder/zager misschien wel wat voor jou. Goede arbeidsvoorwaarden conform cao bouw.

Heb je interesse?

Bel of mail dan. (0512) 302268 of wijma@wijmabv.nl

Vragen?

POSTZEGELVERZAMELAAR KLAAS BLAAUW

“Ik bin begûn doe’t ik postboade wie”

Vroeger verzamelden jongens voetbalplaatjes, munten of sigarenbandjes, en meisjes hadden een hele collectie suikerzakjes of een poëziealbum. Mensen verzamelen van alles en nog veel meer. Maar postzegels verzamelen is toch de enige echte verzamelhobby. Klaas Blaauw (78) uit Gorredijk weet er alles van. “Ik bin begûn doe’t ik postboade wie.”

Klaas Blaauw kwam ter wereld in Hoornsterzwaag en was naar eigen zeggen geen echte studiebol, hij had meer interesse voor de natuur en ging liever vogels kijken dan naar school. Op zijn vijftiende werkte hij al als boodschappenjongen van de kruidenier in Jubbega, daarna kort als meubelstoffeerder in Heerenveen. Maar toen werd hij postbode en zou dat zijn hele werkzame leven blijven, van 1965 tot aan zijn pensioen in 2005.

MOBIELE BANK

De post rondbrengen ging jaren geleden anders dan nu. Klaas Blaauw vertelt: “As postboade brochten wy froeger ek de AOW rûn. Ik hie in pûde mei jild by my. Fan de klanten krige ik ek wer jild om de rekken by de bakker te beteljen.” Klaas was als postbode in die tijd eigenlijk een fietsend betalingsloket. Een mobiele bank.

Als postbode zag hij allerlei enveloppen uit verre, vreemde landen voorbijkomen, met daarop prachtige postzegels die al gauw zijn interesse wekten.

“Dy brieven kamen oeral wei. Ik makke wolris in praatsje by de doar en frege dan wat se mei dy postsegels dienen.

Dan krige ik wol gauris in dikke envelop fol postsegels tastoppe.”

EEN FEEST

VOOR HET OOG

En zo begon Klaas postzegels te verzamelen. Postzegels van heinde en ver. Uit alle mogelijke windstreken: “Ik begûn earst mei segels út Kanada, omdat de pake en beppe fan myn frou dêr wennen. Letter kaam Australië der noch by.” In de loop der jaren kreeg Klaas interesse in steeds meer landen; nu staat zijn hobbykamer vol met mappen uit alle mogelijke landen. Van Japan tot Paraguay en van Nieuw-Zeeland tot aan de Faeröer Eilanden. Alles keurig gerubriceerd en voorzien van etiketten in mappen die in de opbergkasten als soldaten in het gelid staan. Ook zijn er verzamelmappen die

geordend zijn op basis van een thema. Als voormalig postbode heeft Klaas boeken vol postzegels die gewijd zijn aan alles wat te maken heeft met de posterijen. Klaas slaat een van de boeken open: “Sjoch, hjir hast allegear postzegels mei postkoetsen út allegear ferskillende lannen. En op dizze pagina allegear segels mei postboades.” Op elke postzegel zijn postbodes te zien die hun brieven rondbrengen. De ene keer ergens hoog in de bergen van Colombia en dan ergens in een drukke stad, omgeven door wolkenkrabbers. Elke postzegel en elke postbode is anders qua kleding, ontwerp en kleuren. Het is een feest voor het oog.

“Dan krige ik wol gauris in dikke envelop fol postsegels tastoppe”

“As postboade brochten wy froeger ek de AOW rûn”

DE ‘TYPISCHE

POSTZEGELVERZAMELAAR’

Inmiddels is Klaas vijftig jaar lid van de postzegelvereniging Drachten. Eens per maand is er een clubavond en negen keer per jaar is er een ruilavond waar de leden postzegels met elkaar kunnen ruilen. “Ik nim altyd mei wat ik kwyt wol. Dat kinne dûbelen wêze of postsegels út lannen dy’t ik net fersammelje.” Ook vinden er veilingen plaats, waarbij geboden kan worden op een postzegelboek uit bijvoorbeeld een erfenis.

Wat betreft de distributie van postzegels is er in de loop der tijd veel veranderd. Voorheen kon een verwoede verzamelaar zelf postzegels bestellen bij het postkantoor om de hoek. Tegenwoordig komen slechts de standaardzegels op de markt. Speciale zegels zijn alleen nog te bemachtigen via abonnementen. De postzegels veranderen, maar de verzamelaar blijft min of meer gelijk. De typische postzegelverzamelaar is een man, ouder dan 65 jaar, die van jongs af aan postzegels verzamelt. Klaas: “95% fan ‘e samlers binne manlju. Sis mar 98%.”

Veel jonge enthousiasten komen er niet bij en de gemiddelde leeftijd wordt steeds hoger. “De feriening hjir op ‘e Gordyk is ophâlden, der wiene te min leden.”

EEN KOMEN EN GAAN VAN ENVELOPPEN

Klaas heeft naast de clubleden ook contact met allerlei verzamelaars in andere landen. Hij laat adressen zien van verzamelaars uit alle hoeken van de wereld. Wekelijks verstuurt hij enveloppen vol met postzegels die hij wil ruilen of verkopen aan geïnteresseerden aan de andere kant van de planeet. Zelf krijgt hij ook enveloppen van anderen met daarin de zegels die hijzelf graag wil hebben. Zo is er een komen en gaan van enveloppen van en naar Gorredijk met daarop talloze exotische postzegels.

Misschien belt een jonge postbode binnenkort eens aan en vraagt dan net als Klaas tientallen jaren geleden: “Mijnheer Blaauw, mag ik u iets vragen? Wat doet u met al die postzegels op de enveloppen? Als u ze weggooit, mag ik ze dan hebben?”

BLUE BOYS PRESTEERT MET ONGEDIPLOMEERDE TRAINER

BART JONCKERS

“Vergeleken met trainers hebben spelers het makkelijk”

Voetbalvereniging Blue Boys in Nij Beets raakte eind vorig seizoen onverwacht zijn trainer kwijt. Te laat om nog een vervanger te vinden voor de nieuwe competitie. De oplossing werd gevonden in eigen gelederen. ‘Hagenees’ Bart Jonckers bleek, hoewel hij niet over trainersdiploma’s beschikte, bereid de voetballers van zijn dorpsclub onder zijn hoede te nemen. Het pakte goed uit. Blue Boys bezet een keurige middenmootpositie in de vijfde klasse C van het zaterdagvoetbal.

Blue Boys moest door het late vertrek van trainer Robert Bervoets improviseren, want aan het einde van het seizoen kon geen vervanger meer gevonden worden. De helpende hand werd toegestoken door Bart Jonckers.

“Als er niemand is, wil ik het wel doen”, liet de 39-jarige oud-speler van Blue Boys, met als enige trainerservaring de begeleiding van jeugd en damesteams van de Nij Beetsters in zijn rugzak, het bestuur weten.

NIET MEER DE LOLBROEK UITHANGEN

Dat Jonckers niet over de benodigde trainersdiploma’s beschikte, was nog wel een dingetje voor de KNVB. Blue Boys kreeg aanvankelijk tot 1 oktober dispensatie om met een ongediplomeerde trainer te mogen werken, maar uiteindelijk besloot de voetbalbond dat Jonckers tot het einde van dit seizoen de vijfdeklasser mag trainen. “Dat was een hele zorg minder, want anders had Blue Boys een groot probleem gehad.”

“ We missen een spits die er ieder seizoen twintig binnen schiet”

En zo stond Jonckers plots voor een groep voetballers waar hij tot een jaar geleden nog mee samenspeelde. “Een hele omschakeling”, aldus de voormalige centrale verdediger. “Ineens sta je niet meer tussen de jongens maar moet je leidinggeven en sturen. Daar moesten zij, maar ook ik aan wennen. Normaliter ben ik eentje van de grappen en grollen, maar als trainer kun je niet meer de lolbroek uithangen.” De nieuwe situatie wende snel. Jonckers, die op zijn zestiende vanuit Den Haag naar Nij Beets verhuisde, had niet anders verwacht. “Ik kende de jongens natuurlijk goed en het is maar net hoe je jezelf opstelt. In ben een trainer zonder papieren en zonder ervaring als hoofdtrainer. Als de jongens ergens wat van vinden, of adviezen hebben, sta ik daarvoor open.”

VOORBEREIDING

Jonckers zou het zelfs gek vinden om geen gebruik te maken van de beschikbare kennis en ervaring van zijn spelers. Onlangs liep op de training een positiespel niet lekker. “Toen gaf Jelte Mulder , die op hoger niveau bij Drachten heeft gespeeld, een paar aanwijzingen en liep het ineens wel.

Op zo’n moment gaat het niet om mij, maar het belang van Blue Boys. Door open te staan voor anderen creëer je ook saamhorigheid.” Vergeleken bij trainers hebben spelers een zorgeloos bestaan, weet Jonckers inmiddels. Spelers pakken op een trainingsavond om half acht de tas in en zien wel wat de trainer hun voorschotelt. “Maar ík moet me voorbereiden en zorgen voor goede en gevarieerde oefenstof. Soms ben je ook nog afhankelijk van de trainingsopkomst en moet je improviseren.”

EEN PLEK BIJ DE TOP VIJF IS HAALBAAR

Blue Boys presteert naar behoren. Dat is zeker niet alleen de verdienste van Bart Jonckers, weet hij zelf ook. De trainer beschikt met Blue Boys over een aantal kwalitatief goede spelers die volgens hem op het niveau van de vijfde klasse het verschil kunnen maken. “TFS steekt in onze competitie boven de rest uit, maar met deze groep moet een plek bij de top vijf haalbaar zijn.” Hoewel Blue Boys vóór de winterstop twee keer fors uithaalde – Jistrum werd met 1-7 en GSVV met 9-3 verslagen – mist Jonckers een makkelijk scorende spits in zijn selectie. We missen een spits die er ieder seizoen twintig binnen schiet.

Daarom hamer ik op goed opbouwend positiespel. Op die manier kom je met meer mensen in scoringspositie. Wij moeten het van de kracht van het collectief hebben.”

PUZZEL

Bart Jonckers beleeft plezier aan het trainerschap, maar vindt het jammer dat van zijn oorspronkelijke plan, zelf lekker voetballen in het derde elftal, niets terecht komt. Daarom draagt hij aan het eind van het seizoen zonder problemen het stokje weer over aan een nieuwe trainer. “Maar wie weet, ga ik later nog een trainerscursus volgen. Met drie kleine kinderen en een jeugdteam dat ik train, heb ik daar nu geen tijd voor.”

Met Blue Boys gaat het goed, maar volgens Jonckers wordt het voor de kleine dorpsvereniging steeds moeilijker om drie seniorenteams op de been te houden. “Het is iedere donderdagavond een puzzel om alle elftallen op zaterdag met genoeg spelers op pad te sturen. We hebben elke speler hard nodig, dat beseft helaas niet iedereen. Het eigenbelang staat soms voorop en dat hoort niet bij een teamsport als voetbal.”

“Wij moeten het van de kracht van het collectief hebben”

JAN BAKKER WORDT DE NIEUWE VOORZITTER

“Wy ha ien taak: klear wêze at it safier is”

Jan Bakker uit Wijnjewoude wordt de nieuwe voorzitter van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden. De 62-jarige Fries volgt eind van dit jaar Wiebe Wieling op. Bakker is trots en vereerd dat hij de voorzittershamer van Wieling mag overnemen. “Der is eins mar ien ding moaier as foarsitter wêze en dat is de dei dat de Alvestêdetocht wer ferriden wurde kin.”

HHet is hét moment waar niet alleen in Friesland, maar in héél Nederland en zelfs in het buitenland reikhalzend naar wordt uitgekeken.

De laatste tocht dateert inmiddels alweer van 28 jaar geleden. Van een mogelijke zestiende editie van de monsterschaatstocht was de eerste maand van 2025 echter geen sprake. Koning Winter laat Nederland tot nog toe links liggen.

JANUARI:

EEN WINTER VAN NIKS

Het is januari en op de dag van het interview staat de thermometer ruim boven nul en de heldere groene kleur van het gras in de weilanden doet eerder aan het voorjaar denken dan aan het winterse jaargetijde. Van ijsvorming in de sloten en kanalen, zelfs niet een flinterdun laagje, is tot spijt van Bakker geen sprake. “It is in winter fan neat, mar op it waar hawwe wy gjin ynfloed en moatte wy ús net drok oer meitsje.”

Een weerkundige van Weeronline voorspelde onlangs dat een Elfstedentocht er de komende decennia niet gaat komen. Zo somber is Bakker niet. Hij verwijst naar recente strenge winters in Oostenrijk en Scandinavië. “As de loftstreamingen ferline jier boppe Skandinavië krekt wat oars west hiene, hiene wy hjirre ek in strange winter hân en wie in nije tocht tichtby west.”

SMEULEND VUURTJE

De taak van het Elfstedenbestuur is volgens Jan Bakker ervoor te zorgen dat op het moment dat het serieus winter wordt, alles tot in de puntjes geregeld is voor een mogelijke nieuwe editie van de Elfstedentocht. Daarnaast moet de ‘legacy’, de erfenis van de schaatstocht, levend worden gehouden. “Want as it sa lang duorret as no, reitsje minsken it gefoel mei de tocht dochs wat kwyt.”

Er is volgens Bakker echter weinig voor nodig om het enthousiasme weer aan te wakkeren. De huidig voorzitter, Wiebe Wieling, hield in januari in Bakkers woonplaats Wijnjewoude een lezing over de Elfstedentocht. De aanwezigen vertrokken na ‘het praatje’ van Wieling vol geestdrift naar huis. Hij vergelijkt het gevoel van de Elfstedentocht met een smeulend vuurtje. Bakker is stellig: “It kin elk momint losbrâne. En dan ha wy ien taak: klear wêze at it safier is.”

Zijn vertrouwen is gebaseerd op de samenstelling van het bestuur met capabele leden die ervaring en kennis inbrengen en kunnen steunen op een leger bevlogen vrijwilligers. “De belutsenheid is grut. As we ien earne foar freegje, krije wy noait in nee te hearren. Elkenien wol derby hearre, dat is unyk, seker yn ús hjoeddeiske yndividueel ynstelde maatskippij.”

“Wa’t wint skriuwt skiednis; hokker ynfloed hat dat op it ploegespul?”

NEDERLAND OP ZIJN KOP

De Elfstedenorganisatie laat niets aan het toeval over. Ieder jaar worden de draaiboeken uit de kast gehaald, alle onderdelen en scenario’s zo natuurlijk mogelijk nagebootst en waar nodig aangepast. “We fernije folop, mar foaral oan de achterkant. De autentisiteit fan ‘e tocht moat bewarre bliuwe. Dêrom kieze wy ek net foar ynskriuwing fia ynternet. Men moat nei Ljouwert komme om meidwaan te kinnen, sa heart it.”

Ondanks dat de tocht bijna drie decennia geleden voor het laatst gehouden werd, blijft de droom levend. Het is waarom NOS-regisseur Arjan Hanekamp al vijftien jaar naar Friesland afreist om route en camerapunten te controleren.

Bakker merkte het vorig jaar persoonlijk toen met hulp van het leger een brug over het Prinses Margrietkanaal werd gebouwd. “Hja wiene sa entûsjast, sjochst dat elkenien wol dat de tocht der wer

Jan Bakker: “Der binne safolle faktoaren fan ynfloed; kinst dy tariede, mar op de dei sels witst pas wêr’tst mei te meitsjen krijst.”

DE FRIESCHE ELF STEDEN

komt.” Als dat gebeurt, zal Nederland op zijn kop staan, weet Bakker: “Ik tink dat hast nimmen wurkje sil.” Friesland zal overspoeld worden door massa’s mensen. Daarin schuilt meteen een gevaar: zal de organisatie in staat zijn de hordes sportliefhebbers en feestvierders in toom te houden? Bakker denkt van wel. De veiligheidsregio is volgens hem berekend op zijn taak het publiek goed te sturen.

“De Alvestêdetocht hat in pr-wearde dêr’t gjin tsien jier marketing tsjin op kin”

NIETS STAAT VAST

Onderdak vinden voor de dertigduizend toerrijders zal geen probleem zijn, meent Bakker. Friezen zullen volgens hem, als het zover is, massaal de deuren openstellen en slaapplekken ter beschikking stellen. Heel Friesland zal profiteren van de uitstraling van de tocht, denkt hij, want: “Dy hat in pr-wearde dêr’t gjin tsien jier marketing tsjinop kin.”

Een massaal volks- en schaatsfeest kan ook positief uitpakken voor onze huidige geïndividualiseerde en gepolariseerde samenleving. De Elfstedentocht verbroedert, weet Bakker, die in 1997 als wedstrijdrijder de 200 kilometer voltooide, uit ervaring. De unieke sfeer brengt mensen samen. “Wy hawwe de tocht miskien wol nedich. It soe moai wêze as wy yn Fryslân sjen litte dat it ek mei-inoar kin.”

De aantrekkingskracht van de Elfstedentocht is groot en schuilt volgens Bakker in het unieke karakter. Niks staat vast: de datum niet, maar ook de omstandigheden niet. “Der binne safolle faktoaren fan ynfloed: temperatuer, wyn, ride yn it tsjuster, de kondysje fan it iis, materiaalpech. Kinst dy tariede, mar op de dei sels witst pas wêr’tst mei te meitsjen krijst. De Alvestêdetocht is superspesifyk.”

KRIEBELEN

Jan Bakker kreeg in 1997, niet gewend

om te moeten klunen, last van krampverschijnselen. De huidige generatie wedstrijdschaatsers zal volgens hem beter voorbereid aan de start verschijnen.

“De grutte maranthonploegen hawwe in draaiboek foar de Alvestêdetocht klearlizzen.” Verrassingen zullen er echter blijven, verwacht hij. “Wa’t wint skriuwt skiednis. Hokker ynfloed hat dat op it ploegespul? Jilde de ôfspraken dan noch? Ik moat it noch sjen.”

De meeste aandacht gaat uit naar de wedstrijd, maar voor het Elfstedenbestuur zijn de 30.000 ingeschreven leden niet minder belangrijk. Integendeel, de toerrijders zijn volgens Bakker het uithangbord van de vereniging. Hij gunt hen de kans op een schitterende ervaring in de mooie entourage van duizenden enthousiaste en feestvierende toeschouwers. “Dat ferjitst noait wer.”

In oktober, als de eerste voorbereidingen worden getroffen, begint het bij Bakker steevast te kriebelen. Hij hoopt dat ooit het ‘wer oangiet’ en kan zich het moment dat Henk Kroes in 1997 de vijftiende tocht aankondigde nog haarscherp herinneren. “Ik siet yn de auto tusken Wolvegea en Easterwâlde. Doe’t ik it nijs hearde haw ik fuort de baas belle en sein dat ik nei hûs gong. De bern hawwe wy nei pake en beppe brocht. Op dat momint telde mar ien ding en as it wer safier is, sil it net oars wêze.”

COLUMN

Hallux Valgus

De winter is het moment om je goed op het voorjaar voor te bereiden. Veel mensen wandelen, het is een activiteit die erg populair is geworden. Helaas horen we dat veel mensen pijnklachten hebben aan hun voeten en hierdoor niet aan een wandeltocht kunnen meedoen. We krijgen hierover in onze praktijk vaak vragen.

Regelmatig zien we dat voetconditie niet past bij de belasting die langer wandelen met zich meebrengt. Een van die klachten is de doorgezakte voet, de voetboog zakt dan naar binnen, waardoor de hele afwikkeling van de voet wordt beïnvloed. Soms wijst de grote teen naar binnen (Hallux Valgus) en dat gaat gepaard met pijn en een ontsteking in het gewricht van de dikke teen. Het geeft klachten zoals eeltvorming, blaren en wonden op de knobbel of bunion, de grote knobbel aan de zijkant van de grote teen. Het is een pijnlijke rode en ontstoken zwelling. De voet, enkel of het been kunnen bij beweging pijnlijk zijn. Er kunnen ook afwijkingen van de kleine tenen (hamertenen) ontstaan. Al deze problemen staan de natuurlijke afwikkeling van de voet in de weg en kom je in een vicieuze cirkel.

Als er te lang wordt doorgelopen met deze voetstand, dan nemen de klachten steeds meer toe. Uiteindelijk kan dit leiden tot een operatie. De Hallux valgus en andere voetproblemen zijn door specifieke oefeningen voor de voet te beïnvloeden. Hierbij is het belangrijk de voetconditie te verbeteren en de stand van de grote teen weer normaal te krijgen. Dan zullen de klachten verdwijnen. Wel is het belangrijk dat u zelf hier ook mee aan de slag gaat. Wij helpen u graag om nog vele kilometers met plezier te wandelen.

Jeroen Schadron

Fysiotherapeut

FYSIO GORREDIJK

Stationsweg 24A 8401 DP Gorredijk info@fysiogorredijk.nl www fysiogorredijk.nl

Jan Bakker reed in 1997 de Elfstedentocht als wedstrijdrijder.

Jeroen Schadron

Wij zoeken een

Voorzitter College van Bestuur

0,6 - 0,8 fte

Een ervaren en betrokken verbinder.

Reageren kan t/m 24 februari. Kijk voor meer info op www.vcso.nl

In de GrootSa! zal de Van Teyens Fundatie voortaan haar nieuws vermelden rondom de aanvragen voor financiële ondersteuning met een korte toelichting van enkele opvallende projecten en evenementen.

Van Teyens Fundatie

In de afgelopen periode heeft de Van Teyens Fundatie weer vele aanvragen ontvangen van enthousiaste en actieve verenigingen, stichtingen en andere organisaties uit Opsterland voor financiële ondersteuning. In het totaal gaat het hier om een bedrag van ruim € 45.000, verdeeld over 14 aanvragen.

DIERENRIEM TUINBEELDEN

Een van de grootste initiatieven, waarvoor €10.000 beschikbaar is gesteld, is de terugplaatsing van vijf grote ‘Dierenriem tuinbeelden’ in de voortuin van Huize Lyndenstein, Beetsterzwaag. De beelden zijn gemaakt rond 1734 door beeldhouwer Jan van Logteren. Op dit moment staan deze manshoge beelden nog in het depot van het Fries Museum maar alle betrokken partijen streven ernaar dat de beelden voor de zomer van 2025 weer te bewonderen zijn in de tuin van ‘Huize Lyndenstein’. De beelden zijn dan weer teruggekeerd naar de plek waar ze vanaf begin 19e eeuw zo’n 80 jaar hebben gestaan.

80 JAAR VREDE

20 Februari bij Albert Heijn Gorredijk.

Om 11.00, 12.00, 13.00 en 14.00 uur.

Albert Heijn Gorredijk

TEL. 06 22 24 75 21

en er is een expositie van lokale foto’s van inwoners met toelichting. Daarnaast wisselen basisschoolkinderen verhalen uit met de bewoners van ‘De Lijte’. Tot slot zal er op 4 mei een herdenking plaatsvinden.

MUZIKALE GEMEENTE

Opsterland staat bekend als een ‘muzikale gemeente’ en dit blijkt ook altijd weer uit de vele aanvragen die gedaan worden vanuit verschillende muziekverenigingen.

Deze keer zijn de bijdragen toegekend aan:

• Het Midwinterconcert in Bakkeveen door de Spijkerpakkenband uit Lippenhuizen € 1.500

• Dutch Open Slow Melody Contest, 9 maart, de Skans te Gorredijk; € 1.500

• De ‘Markus-Passion’ uitgevoerd door de Lofklank uit Ureterp, 11 april in de Ontmoetingskerk Ureterp € 1.250

• Het 5-daagse Gouden Spiker Festival & Byspikerdei in de Wier te Ureterp; € 2.500

Tot slot nog de overige projecten die een bijdrage hebben ontvangen:

Kerk Olterterp

Op de foto staan enkele bestuursleden van Stichting Hippolytuskerk voor ‘hun’ kerk te Olterterp. Zij hebben kortgeleden de aanvraag voor €10.000 gehonoreerd zien worden door de van Teyens Fundatie voor de renovatie van het bijgebouw. Zodra deze renovatie gerealiseerd is, kunnen zij de gebruikers van de kerk weer met open armen ontvangen.

De doelstelling van de stichting Van Teyens Fundatie

• Het in stand houden van de bezittingen (landbouwgrond, bossen, gebouwen),

• De instandhouding van ‘het Fundatiehuis’ te Beetsterzwaag als monumentaal gebouw,

• Het onderhoud van de familiegraven van de oprichters van de stichting op het kerkhof te Beetsterzwaag.

• Opknappen ‘Ons Huis’, Beetsterzwaag € 5.000

In het kader van ‘80 jaar Vrede’ worden er ook in Opsterland de nodige herdenkingen georganiseerd. Zowel de herdenkingen in Beetsterzwaag/Olterterp als in Ureterp ontvangen een financiële ondersteuning van respectievelijk € 900 en € 2500.In Beetsterzwaag gaat het voornamelijk om de herdenking en kranslegging op 4 mei. Het programma in Ureterp is uitgebreider en start op 14 april als Ureterp 80 jaar bevrijding viert onder de titel ‘Vrijheid Verbindt’. Er vindt o.a. een dorpswandeling plaats

• Biologiedagen Natuurbeheer & Biodiversiteit, Opsterland € 1.715

• Duurzame verlichting Hoenstrjitte, Nij Beets € 5.000

• Jubileum Dorpsfeest en Plaatselijk Belang Wijnjewoude € 1.766

• Jeugdhonk Bakkeveen € 4.500

• Sint Martenskerkhof, Beetsterzwaag, inventarisatie € 1.500

• Stichting Survival Bakkeveen € 5.000

De inkomsten hieruit worden besteed aan het steunen van algemeen nut beogende organisaties en instellingen, werkzaam op het gebied van zorg, welzijn/maatschappij, cultuur, natuur/landschap & milieu, ten dienste van inwoners van de gemeente Opsterland.

Een financiële aanvraag kan worden ingediend op de website: www.vanteyensfundatie.nl/bijdrage-aanvragen

Op de website vindt u ook allerlei aanvullende en informatieve informatie over de Van Teyens Fundatie.

DuurzaamHeid sa!

UW WINTERSCHILDER

Nieuwbouw

Glasservice

Behangwerk

Kleuradvies

kunstgebit is ook onze zorg

 Aanmeten nieuw kunstgebit

 Aanmeten kunstgebit op implantaten

 Reparatie van bestaande kunstgebit

 Opvullen van bestaande kunstgebit

 Advies, controle en nazorg

 Vergoeding via uw zorgverzekeraar Uw

gaan naar “de groene long” in Gorredijk.

VOORWOORD DURK DURKSZ

duurzaamheid

Wy hawwe yn 1997 in hûs kocht mei label G: net goed isolearre. Wol dûbeld glês, mar dat wie sa âld dat it net mear isolearre. It earste jier ferstookten wy wol 4400 kúb gas! It hûs ha wy yn ‘e rin fan ‘e jierren isolearre. De kieren binne ticht makke, flier, dak en muorren binne isolearre en wy ha nije kezinen mei HR++ glês pleatst. It hûs hat eins gewoan in nije jas krigen. En mei resultaat: doe ferstookten wy noch mar 700 kúb gas!

Twa jier ferlyn hawwe wy in waarmtepomp oanskaft en is de gastsjettel, dy’t oan ein wie, derút gien. No binne we dus hielendal fan it gas ôf. It resultaat: 0 kúb gas en 4500 kWh ekstra stroom foar de waarmtepomp. Mar wylst binne der ek sinnepanielen op it dak pleatst. De earste searje lei der al 16 jier, no ha wy noch mear op it dak lein. It hûs is no enerzjyneutraal op jierbasis. De nijste oanskaf is stroomopslach fan dik 10 kWh om de piken en dalen yn opwek en ferbrûk sa folle mooglik glêd te striken. Hielendal los fan it net slagget net, dêrfoar is de sinne-opbringst yn de winter te lyts. Foar waarm wetter hawwe wy in sinneboiler, dy’t it wetter foarferwaarmet. No sille jo wol tinke, dat hat ús fêst aardich wat jild koste, mar mei help fan alle subsydzje mooglikheden is it dochs slagge!

Dêrneist ha wy al fiif jier in elektryske auto (sa’n 40.000 km yn’t jier). En mei de diselauto en trekker ride wy op HVO-disel, makke fan plantaardige oalje.

Yn in goed isolearre hûs is it altyd lekker waarm en besparje jo hûnderten euro’s yn ’t jier. As gemeente ha wy no de ‘isolatieactie’. In subsydzje foar minsken mei in lytse beurs en in min isolearre hûs. Fierderop, op pagina 30, yn de krante lêze jo hoe’t de aksje wurket.

Wy ha mei syn allen as gemeente net stil stien at it om duorsumens giet. Sa ûntfongen wy it sertifikaat foar de ‘CO2-prestatieladder’ it ôfrûne jier. Grutsk bin ik op it grutte tal frijwillige enerzjycoaches en de enerzjy-koöperaasjes dy’t harren ynsette foar de minsken yn ús gemeente. Mar ik bin ek grutsk op alle bedriuwen dy’t stappen sette yn duorsumens. Sûnder dy ynset soene wy it as gemeente nea rêde. Dat merke ús gemeentelike meiwurkers ek alle dagen as hja it fjild yngeane. Fan de subsydzjeregelingen wurdt al goed gebrûk makke. Mar noch net troch elkenien, en dat moat better.

As wethâlder gean ik foar in Opsterlân dat in duorsume takomst temjitte giet yn in wrâld dy’t wy krekt efkes moaier en better oerdrage oan ús bern en bernsbern as dat wy him krigen hawwe.

Myn ambysjes binne dan ek: dat al ús ynwenners en bedriuwen de mooglikheid hawwe en krije om duorsum libje en wurkje te kinnen en dat ek minsken mei in lytse beurs meidwaan kinne. Sy kinne de enerzjyferkenners freegje nei de mooglikheden. De duorsumenslieningen binne dêr in foarbyld fan, sa kinne noch mear minsken harren hûs ferduorsumje.

De ambysje is ek: oanslute by de lokale enerzjy-koöperaasje: de winst fan de enerzjy-bedriuwen yn eigen lokale omjouwing hâlde. Bygelyks: Doarpskoöperaasje De Tynje, Lokale Energie Coöperatie Opsterland, Griene Mienskip Fryske Peallen, Wijnjewoude Energie Neutraal, Doarpskoöperaasje Krigel Nij Beets, Dorpscoöperatie Duurzaam Bakkeveen. Se binne oansletten by ‘Energie Van Ons’ en it moaie is dat de winst werom giet nei de eigen mienskip en nét nei de grutte bedriuwen en oandielhâlders dêrfan.

Mei freonlike groetnis, Durk Durksz Wethâlder Duorsumens

”As wethâlder gean ik foar in Opsterlân dat in duorsume takomst temjitte giet yn in wrâld dy’t wy krekt efkes moaier en better oerdrage oan ús bern en bernsbern as dat wy him krigen hawwe.”

Wethouder Duurzaamheid Durk Durksz

Belangrijke lessen uit tien jaar WEN

Wijnjewoude is bijna energie

De ambities in 2015 waren groot: Wijnjewoude wil in 2025 energieneutraal zijn. Die doelstelling lijkt grotendeels te worden gehaald. Een gesprek met Frans Pool en Pieter de Kroon over meevallers, tegenvallers en de lessen van tien jaar Wijnjewoude Energie Neutraal, waar anderen hun voordeel mee kunnen doen.

De mannen kijken elkaar even aan, maar durven de schatting wel aan. Volgens Frans Pool en Pieter de Kroon van Wijnjewoude Energie Neutraal (WEN) hebben particulieren en bedrijven in Wijnjewoude minimaal tien miljoen euro geïnvesteerd in maatregelen om energie te besparen en energie op te wekken. “Dêr is in hiele bulte eigen jild by”, weet Frans. “Ek minsken dy’t lang seinen dat it harren tiid wol duorje soe, binne no dochs oan de slach gien.”

Maatwerk

Beide bestuurders van WEN hebben wel een verklaring voor de grote betrokkenheid van het dorp. “De minsken wurde holpen”, vertelt De Kroon. “Wy leauwe hiel sterk yn de persoanlike benadering. Us oanpak slút oan bij de

“Wy tinke dat de fergister der binnen twa jier stiet”

Stimuleren

minsken. It is persoanlik maatwurk.” Dat is in zijn ogen een hele belangrijke les van tien jaar WEN: het stimuleren van mensen werkt veel beter dan het geven van subsidie. “Minsken bewust meitsje helpt harren op streek.” Frans Pool weet het uit eigen ervaring, hij komt bij veel dorpsgenoten over de vloer. “Minsken freegje wat sy dwaan kinne. Wy jouwe de mooglikheden, mar se kieze sels. Wy sille noait sizze wat minsken dwaan moatte.”

Een tweede les uit de WEN-aanpak: maak het niet te groot. Ontwikkel stap voor stap door wat er is, dan kan iedereen meedoen. Volgens Pieter is dat ook het verschil tussen zogenaamd ‘gedacht’ beleid en ‘gedaan’ beleid. “Op oare plakken wurdt hiel lang oer grutte plannen praat, mar komt der net folle fan de grûn.”

Die aanpak van Wijnjewoude is mede mogelijk dankzij het project Proeftuin Aardgasvrije Wijken (PAW), waardoor er 4,2 miljoen euro naar Wijnjewoude stroomde. Het Rijk verlangt in ruil hiervoor wel dat Wijnjewoude haar ervaringen deelt met de rest van het land. Van het geld is al bijna twee miljoen euro als stimuleringsbijdrage beschikbaar gesteld aan de inwoners. Eind 2024 hadden circa 750 van de 900 adressen in het dorp gebruik gemaakt van deze bijdrage.

Pieter: “Wy hienen tocht dat minsken mei de cheque wol direkt yn aksje komme soenen. Dat foel earst tsjin, mar no docht al mear dan santich persint fan it doarp mei.” Het kost dus tijd om een dergelijk project uit te rollen. Mensen moeten er wel klaar voor zijn. Frans: “Minsken moatte elkoar oanstekke.”

Door de genomen maatregelen is de kans groot dat WEN eind dit jaar in de buurt van de te behalen doelstelling komt. De cijfers over 2024 staan nog niet helemaal op een rijtje, maar eind 2023 waren de resultaten al veelbelovend. Onderdeel van het plan is een besparing van 45% op het aardgasverbruik. Wijnjewoude wil terug van 1,8 miljoen naar 1 miljoen kuub aardgas per jaar. Eind 2023 zat het dorp al op een 37% lager gasverbruik. Daarnaast wil Wijnjewoude eind dit jaar net zoveel energie opwekken als het gebruikt.

Eind 2023 was 71% van de doelstelling op stroomverbruik bereikt. Naast de particuliere zonnepanelen heeft WEN een eigen zonneveld van anderhalve hectare. Pieter: “Dat smyt al jild op. Wy losse no earder ôf, mar letter giet de winst werom nei it doarp.” Er zijn meerdere initiatiefnemers die nog

Artist Impression van de geplande centrale mestvergister aan de Tolleane in Wijnjewoude

Oening van het zonneveld aan de Tolleane in Wijnjewoude

neutraal

Verduurzaming moet niet alleen een feestje voor woningeigenaren zijn.

“Minsken moatte elkoar oanstekke”

zonnepanelen op daken willen leggen, maar deze kunnen niet worden aangesloten. Het volle elektriciteitsnet speelt ook de ambities van Wijnjewoude parten. “Oars wienen wy al fierder west.”

Groen gas

Een belangrijk onderdeel van de WEN-plannen is het opwekken van de productie van energie door de mest van circa 2.500 koeien uit de nabije omgeving op een centrale locatie te vergisten en op te werken tot voor het net geschikt ‘groen’ gas. Pieter: “Dat plan is wêzentlik ûnderdiel fan de proeftún, al kinne we dat jild allinnich brûke foar de tariedingen. De fergister moat himsels bedrippe kinne.”

De centrale mestvergisting kent een lange hobbelige geschiedenis. De vergunningaanvragen zijn inmiddels in behandeling. Daarnaast wacht WEN op een voor dit soort projecten geschikte SDE-regeling. Deze garantstelling is op dit moment nodig voor

de exploitatie en is ook handig, maar waarschijnlijk niet strikt noodzakelijk, voor de financiering van het project. “De signalen dy’t wy krije, sjogge der goed út. Wy tinke dat de SDE-regeling der komt.” Wanneer het Rijk zoals het plan is daadwerkelijk overgaat tot een bijmengverplichting van groen gas, dan is de exploitatie volgens Pieter ook rond te rekenen zonder de SDE-garantstelling en is er zelfs een aanzienlijke winst te verwachten.

Speerpunt

Frans en Pieter verwachten dat de vergister er binnen twee jaar staat. Pieter de Kroon is vooral blij met de ontwikkeling die het project heeft doorgemaakt. “Wy waarden earst útlake, mar yn seis jier tiid hat it project no de folle steun fan de gemeente Opsterlân, de Gasunie en LTO en is it it in spearpunt fan de provinsje Fryslân. Ek de minister stiet achter it plan.”

De centrale mestvergisting stuit nog wel steeds op tegenstand van de bewoners van Klein Groningen, die de komst van de vergister nabij hun buurtschap vrezen. Een hardnekkige discussie, waarbij het Pieter is tegengevallen dat het te weinig over feiten gaat. “Wy spylje it sa iepen mooglik.” Ondanks de soms moeilijke contacten tussen beide partijen zien Frans en Pieter dat de sfeer kantelt. “Wy ha goede hoop dat wy der dochs noch mei elkoar útkomme.”

Ook voor huurders

Een duidelijke les uit tien jaar WEN is het onderscheid tussen woningeigenaren en huurders. WEN vindt dat verduurzaming niet alleen een feestje voor woningeigenaren moet zijn.

De huurders van de 187 huurwoningen in Wijnjewoude zijn voor het nemen van maatregelen echter ook afhankelijk van de verhuurder; voor veel woningen is dat woningcorporatie Elkien. WEN verhuurt via een eigen verhuurbedrijf inmiddels warmtepompen en eventueel zonnepanelen aan de huurders. Pieter: “Dat is slagge, mar it wie wol in lang proses. Der wurde apen en bearen op ‘e dyk sjoen, dy’t der neffens ús net binne.”

De discussie spitst zich nu nog toe op het onderhoud van de apparatuur. Volgens Pieter is het belangrijkste verschil dat WEN de regie bij de huurder legt en Elkien graag zelf de regie houdt. “Mar wy binne op de goede wei. Elkien hat úteinlik wol de nekke útstutsen en dêr binne wy bliid mei.”

De opening van het eerste zonnedag dat via de Postcoderoosregeling is gerealiseerd.

Een dak vol zonnepanelen, gerealiseerd dankzij de Postcoderoosregeling.

Frans Pool bij de opening van het zonneveld van WEN aan de Tolleane.

Bespaar op uw energierekening met de isolatieactie

Veel mensen maken zich zorgen over hun energierekening

De gemeente snapt dat dit een onzeker gevoel geeft en wil graag helpen. Met het verbeteren van de isolatie in uw huis, verlaagt u uw energiekosten. Goede isolatie houdt warmte binnen en kou buiten. Zo hoeft u minder te stoken. En betaalt u minder energiekosten.

Gemeente Opsterland heeft nu een isolatieactie. Wij bieden u € 2.177,- om te besteden aan isolatie in uw huis. U kunt meedoen aan deze actie wanneer uw huis nog niet goed is geïsoleerd en de WOZ-waarde van uw huis lager is dan € 429.300,- (peildatum 01-01-2022).

Snel weten of u in aanmerking komt? Raadpleeg de WOZ-waarde van uw huis via wozwaardeloket.nl en vindt uw energielabel op energielabel.nl.

Provinciale aanvulling voor huishoudens met een laag inkomen

De provincie biedt een extra subsidie voor inwoners met een bruto jaarinkomen van maximaal € 25.350,- voor alleenstaanden en maximaal € 35.908,- voor gehuwden/gelijkgestelden. Was uw inkomen in 2023 minder dan deze bedragen? Dan kunt u bovenop de gemeentelijke subsidie maximaal € 2.500,extra subsidie krijgen.

Hulp van de energieverkenners bij deze actie Wilt u uw woning graag isoleren, maar weet u niet of u in aanmerking komt voor de actie of hoe u moet beginnen? Energieverkenners in dienst van de gemeente kunnen u hierbij helpen.

Denk bijvoorbeeld aan het isoleren van uw muur, dak, zolder, vloer en ramen.

Mail de energieverkenners voor het maken van een afspraak

De energieverkenners komen graag bij u langs om u te helpen met:

• Isolatieadvies: samen kijken hoe u uw woning kunt isoleren. Weet u niet of u een slecht geïsoleerde woning heeft, ook dit kunnen de energieverkenners voor u bekijken.

• Subsidieaanvragen: helpen bij het aanvragen van subsidies.

• Formulieren en offertes: ondersteunen bij het invullen van formulieren en het vergelijken van offertes.

• Financiering: bespreken hoe u de isolatie van uw woning kunt betalen.

Als het nodig is, kunt u samen met de energieverkenners een afspraak maken met een isolatie-expert en financieel expert. Dit betaalt de gemeente.

U kunt ons bereiken via energie@owo-gemeenten.nl.

Meer weten of direct aanvragen?

Scan de QR-code of ga naar  energieinopsterland.nl/energieverkenners

Let op! Start eerst uw aanvraag en laat pas daarna de maatregelen uitvoeren. De actie geldt niet voor maatregelen die al genomen zijn.

Jehonnes van der Heide, Lisanne Runhart en Bas Tromp, Energieverkenners gemeente Opsterland

Bijdrage van Gemeente Opsterland

Hoe Heine Tolsma zijn huis verduurzaamde met de isolatieactie

In Nij Beets woont Heine Tolsma (82) met veel plezier in zijn huis. Een paar jaar geleden besloot hij om zijn woning duurzamer te maken. “Ik kocht zes zonnepanelen, en dat bleek een goede keuze, want niet veel later stegen de energieen gasprijzen enorm,” vertelt Heine. “Daarom zette ik mijn thermostaat lager en gebruikte ik een elektrisch kacheltje om extra te verwarmen. Daardoor verbruikte ik veel minder gas, ongeveer 1200 m³ per jaar.”

Een woning uit 1976

Hoewel Heine al veel bespaart, heeft zijn huis nog wat uitdagingen op het gebied van duurzaamheid. “Het huis is gebouwd in 1976 en is niet goed geïsoleerd,” legt hij uit. “De muren en de vloer hebben bijna geen isolatie, en in het dak zit een dun laagje van 4 tot 5 centimeter. Ik heb zelf nog de plafonds boven de slaapkamers geïsoleerd.”

Een duwtje in de rug van de gemeente

Heine stond open voor verdere verduurzaming, maar wilde dit alleen doen als het ook de waarde van zijn woning zou verhogen. Via de gemeente kwam hij terecht bij de isolatieactie. “Er is een rapport van mijn huis gemaakt. Daarin stond dat ik het beste mijn vloer en muren kon isoleren, en dat ik ook een paar ramen met oud dubbel glas kon vervangen door HR++ glas,” zegt hij.

Met deze aanbevelingen ging Heine aan de slag. “Ik heb offertes opgevraagd bij een lokaal bouwbedrijf dat samenwerkt met een natuurvriendelijk isolatiebedrijf. Het isoleren van de vloer met PUR kostte € 1851,en de muren isoleren kostte € 1919,-. Deze maatregelen heb ik toen eerst laten uitvoeren.”

Subsidies maken het verschil

Heine wist de kosten goed te dekken met subsidies. “Van de gemeente kreeg ik € 2177,- subsidie. Daarbovenop kreeg ik vanuit de provincie nog een extra subsidie én via de ISDE-subsidie € 1152,- terug. Alles bij elkaar heb ik de investering volledig kunnen betalen met subsidies. Ik hoefde zelf bijna niets te betalen,” vertelt hij enthousiast. “Daar ben ik erg blij mee.”

Hulp van energieverkenner en energiecoach

De steun die Heine kreeg tijdens dit traject was voor hem erg waardevol. “Energieverkenner Bas Tromp en

een vrijwillige energiecoach hebben mij meerdere keren bezocht. Zij hebben me echt goed geholpen. Dankzij hun advies en ondersteuning kan ik mijn huis verduurzamen én tegelijkertijd de waarde van mijn woning verhogen.”

Zelf aan de slag

Heine hoopt dat zijn verhaal anderen inspireert om ook stappen te zetten. “Ik ben blij dat ik deze stap kan

Natuurvriendelijk isoleren

Wist u dat bij het isoleren van uw spouwmuur of dak beschermde dieren zoals huismussen, gierzwaluwen of vleermuizen kunnen worden gedood? Dat mag niet én is niet nodig. Isolatiebedrijven moeten namelijk natuurvriendelijk isoleren. Op deze manier kunnen de dieren eerst wegvliegen, als de dieren voor die tijd daar niet de kans voor hebben gehad. Daarom mag er in de winter- en kraamperiodes niet worden geïsoleerd.

Om ervoor te zorgen dat er genoeg andere verblijfplaatsen zijn, heeft de gemeente grote vleermuiskasten opgehangen. De gemeente voert ook ecologisch onderzoek uit in de Opsterlandse dorpen. U hoeft dit dus niet zelf te betalen. Het enige wat u hoeft te doen, is een bedrijf uitkiezen dat natuurvriendelijk isoleert. Zo bespaart u energie én beschermt u de natuur.

Kijk voor meer informatie op natuurvriendelijkisoleren.nl/woningeigenaar/

zetten en hoop dat anderen ook gebruikmaken van deze mogelijkheden”. Er zijn veel manieren om je huis duurzamer te maken, vaak met meer subsidie dan je denkt. Overweeg je zelf om je woning duurzamer te maken? Kijk dan op energieinopsterland.nl/isolatieactie voor meer informatie en ontdek welke mogelijkheden er voor jou zijn. Zoals Heine Tolsma bewijst: duurzame stappen zetten is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor je portemonnee.

HEINE TOLSMA EN ENERGIEVERKENNER BAS TROMP

Bijdrage van Gemeente Opsterland

“Dat is mijn ideale toekomstbeeld: een gemeenschap van bedrijven die sterker worden door samen te werken”

Bartele Holtrop vertelt over zijn unieke boerderij

Boer Bart: de kracht van samenwerking

Boer Bart is een breed boerenbedrijf en wordt gerund door eigenaren Bartele en Rianne Holtrop, beiden 38 jaar. De boerderij is gelegen in Rotstergaast en als je hen een bezoek brengt kun je samen met je kinderen genieten van de rustgevende landelijke omgeving, verse producten en lekkere koffie. Het is hun droom dat mensen over vijftig jaar nog net zo kunnen blijven genieten van het land zoals zij dat nu doen. Bartele Holtrop: “Ik wilde een boerderij beginnen die zó gezond en zó rijk is, dat het altijd kan blijven bestaan. Ik hoop dat de huidige normen en waarden niet veranderen en dat het leven van mens en dier waardevol blijft.”

“Deze oude boerderij was vervallen, en Rianne en ik dachten: misschien kunnen we dit ombouwen tot een prachtige plek waar we mensen kunnen ontvangen”, vertelt Bartele Holtrop. “We hadden geen idee waar we aan begonnen. Inmiddels hebben we vijf kleine bedrijfjes: de fruittuin, de boerderij, de speelboerderij, het restaurant en de winkel.”

Hoe is het concept van Boer Bart ontstaan?

“Ik ben ooit begonnen met honderd koeien uit Denemarken. Die lieten mest achter

en daar kwamen allerlei insecten op af die hun eitjes erin legden. We dachten: we kunnen wel kippen nemen, die daar dan weer op jagen. Daarom hebben we een oude caravan omgebouwd tot kippenhok en daar honderd kippen in geplaatst die de koeien volgden. Opeens hadden we honderd eieren te veel, elke dag! Dus Rianne en ik moesten als boer leren verkopen. We zijn begonnen met het verzamelen van doosjes, maar niemand wilde er een eerlijk bedrag voor geven. Toen hebben we het merk Boer Bart bedacht. Om het merk lading te geven, deden we

‘vul je eigen eierdoos’, en dat begon te groeien.” We leverden ook veel eieren aan de streekboer en op een gegeven moment dachten we: hoe gaaf is het als we zelf mensen kunnen ontvangen bij onze boerderij? Omdat we zelf jonge ouders waren, hebben we bedacht dat we een plek wilden creëren waar kinderen lekker zichzelf kunnen zijn, maar waar vooral ouders kunnen genieten van een goede bak koffie. Moeders uit de buurt bakten taarten voor ons. We vinden het geweldig dat mensen bij ons op bezoek komen, en dat willen we uitstralen. Het gaat erom dat de

gasten zich thuis voelen. Dan heb je het al voor 75% goed gedaan.”

Wat kunnen gasten verwachten in het restaurant?

“Alles wat hier groeit, verkopen we in de winkel. En alles wat scheef groeit, maar wel heel lekker is, gebruiken we in ons restaurant. Zo hebben we een circulaire aanpak. Het restaurant kookt met ingrediënten uit de winkel. We hebben geprobeerd een totaaleconomie te creëren met allemaal onderdelen die elkaar versterken.

BARTELE, RIANNE EN KINDEREN

“Alleen boer zijn prikkelt mijn geest niet”

Wat eerder die dag nog op het veld liep en groeide, ligt later die dag op je bord, en we hopen dat gasten dat ook echt proeven.

Het geheel is een prachtige beleving. Wat we oogsten, is ook wat we eten. Er is al van tevoren bepaald wat je gaat eten die avond, maar je kunt wel je wensen en allergieën doorgeven. Soms serveren we wel vijf gangen, het is echt een verwennerij! Wat zo leuk is aan mijn werk, is dat je de gasten jouw superverse producten, klaar gemaakt door onze culinaire kok, ziet eten aan tafel. Er wordt gekookt met lokale ingrediënten, en dat is voor mij als boer een groot compliment.”

“Wat we oogsten is ook wat we eten”

toekomst uitgroeit tot een gemeenschap van kleine bedrijfjes die elkaar versterken. De theorie is simpel: als wij elkaar de hand geven, zijn we tien keer sterker. En als tien mensen elkaar de hand geven, zijn we duizend keer sterker. Stel, iemand is kaasmaker. Die kan dan onze melk gebruiken voor zijn kaas. Die kaas komt weer in het restaurant terecht, waardoor iedereen profiteert. Zo heeft iedereen een inkomen en werken we samen aan iets groters. Dat is mijn ideale toekomstbeeld: een gemeenschap van bedrijven die sterker worden door samen te werken.

Fedde en Lieke kunnen hun geluk niet op: ze verwachten hun eerste kindje! Naast de vreugdevolle voorbereidingen zoals het inrichten van de babykamer en het uitzoeken van een naam, is er ook een belangrijke juridische kant om rekening mee te houden. Zeker omdat ze niet getrouwd zijn is het van groot belang om een aantal zaken goed te regelen. Uw notaris helpt graag om alles netjes vast te leggen.

Erkenning van het kind

Waarom niet gewoon alleen boeren?

“Alleen boer zijn prikkelt mijn geest niet. Ik geloof dat je in je leven bepaalde dingen moet leren. Voor jezelf als boer beginnen is niet zo makkelijk; sommigen zouden zelfs zeggen dat het dom is om te doen. Maar wij hebben het wel gedaan en er heel veel van geleerd. Als je ergens instapt, blijf je ook groeien. Volgens de indianen heb je verschillende levens en in elk leven mag je weer iets anders leren en dat is iets waar ik zelf ook in geloof.

Ik ben nu 38; als je ziet wat we de afgelopen tien jaar geleerd hebben! Hoe vaak ik dingen wel niet zelf moest uitzoeken. Zo kan ik inmiddels websites bouwen, ben ik vandaag elektricien

en morgen weer loodgieter. Soms werk ik in het restaurant in de bediening of moet ik de boekhouding doen. Dat is misschien niet altijd ideaal. Maar omdat je verplicht bent om dat te leren kan je het steeds beter en wordt het steeds leuker.

Vroeger maakten we ons nog zorgen of we wel zoveel mensen konden bedienen in een keer, maar nu zie je hoe makkelijk dat al gaat. Ik moet nu een team aanvoeren en leiderschap tonen. Ja, als gewoon boer hoef je dat allemaal niet. Of je doet alles zelf of je verzuipt, en je wordt vanzelf streng genoeg op jezelf om het voor elkaar te krijgen. Ondanks dat dat negatief kan klinken, is het leren van die dingen juist heel leuk.”

Hoe ziet de toekomst van Boer Bart eruit?

“Ik droom ervan dat Boer Bart in de

Het mooie is dat we samen veel meer kunnen bereiken dan alleen. Iedereen heeft een talent, en het is zonde als dat alleen wordt ingezet om geld te verdienen. Wij hebben hier op de boerderij zoveel mogelijkheden die anderen niet altijd hebben. Wat als we die mogelijkheden kunnen delen? Mensen die normaal gesproken niet de kans krijgen om te ondernemen, kunnen dat bij ons wél. Dat vind ik bijzonder: dat we elkaar kunnen helpen, elkaar versterken, en echt verbonden zijn. Ik geloof dat er een prachtige synergie ontstaat als je zo samenwerkt. Dat wil ik in mijn leven ontdekken.

Ik geloof ook dat als je iets echt wilt, het altijd gaat lukken. Misschien niet vandaag of morgen, maar overmorgen wel. Het belangrijkste is dat je je niet laat afleiden door wat niet kan, maar je richt op wat wél mogelijk is. Want als je ergens volledig voor gaat, dan komt het goed. Dat geloof houdt me in beweging.”

De vader moet het kindje o cieel erkennen bij de gemeente. Dit kan al tijdens de zwangerschap. Zonder erkenning is de vader geen juridisch ouder en heeft hij geen wettelijke rechten of plichten tegenover het kind. Een belangrijke eerste stap dus.

Ouderlijk gezag

Sinds 1 januari 2023 is er goed nieuws voor ongehuwde en niet-geregistreerde partners. Als de vader het kind erkent, krijgen beide ouders automatisch gezamenlijk ouderlijk gezag. Dit hoeft niet meer apart bij de rechtbank aangevraagd te worden. Maar let op: als het kind voor deze datum is erkend, moeten de ouders het gezamenlijk gezag alsnog regelen.

Testament en voogdij

Het is verstandig om na te denken over een testament. Hierin legt u vast wie voor uw kind zorgt als u er niet meer bent. Ook regelt u hiermee hoe uw bezittingen verdeeld worden, zodat uw kind altijd goed verzorgd achterblijft.

Bewind

Bij een onverwacht gezamenlijk overlijden is het verstandig om een bewindvoerder aan te wijzen. Deze persoon beheert het vermogen van uw kind totdat het daar zelf oud genoeg voor is.

Fedde en Lieke maken een afspraak met hun plaatselijke notaris. Met hem bespreken ze wat voor hen belangrijk is om te regelen, zo weten ze dat hun jonge gezin juridisch goed beschermd is. Ook u bent welkom voor een vrijblijvende afspraak.

Mr. Hendrik Helmer

Folkertslân 68 9244 ED Beetsterzwaag info@notarishelmer.nl www.notarishelmer.nl

Mr. Hendrik Helmer

Bijdrage van Gemeente Opsterland

Hulp van energiecoaches met besparen op de energierekening

In de gemeente zijn in bijna alle dorpen vrijwillige energiecoaches actief. Zij geven handige tips over het verduurzamen van uw woning en hoe zuinig om te gaan met energie. Zij kunnen u helpen bij het nemen van kleine maatregelen om te besparen op uw energiegebruik. Daarnaast kunnen ze meedenken over grotere maatregelen. Bijvoorbeeld het aanbrengen van isolatie en het vervangen van glas. De hulp van de vrijwillige energiecoaches is volledig gratis, vrijblijvend en afgestemd op uw persoonlijke situatie.

Zie waar de warmte van uw huis verloren gaat

De energiecoaches zijn gewapend met een warmtebeeldcamera. Met behulp van deze camera kunnen energiecoaches u precies laten zien waar warmte in uw woning verloren gaat. Juist nu in de koude wintermaanden is dit goed te zien. Mis deze kans dus niet en maak een afspraak met een vrijwillige energiecoach bij u in de buurt! Ga naar energieinopsterland.nl/energiecoach om contact op te nemen met een energiecoach in uw buurt.

Henk over zijn werk als vrijwillige energiecoach: “Het geeft voldoening”

Henk de Vries is -een vrijwillige energiecoach in zijn eigen dorp

Terwispel: “Energiecoach zijn voelt een beetje als hobby. Voordat we begonnen als coach volgden we een opleiding bij de gemeente en nu kunnen we deze kennis delen. Het geeft mij voldoening wanneer ik een ander kan helpen met geld besparen. Dat iemand snapt hoe het in elkaar zit. En natuurlijk is het mooi om te zien dat mensen blij worden van de hulp.”

Meld u aan als energiecoach in Gorredijk of Beetsterzwaag

Woont u in Gorredijk of Beetsterzwaag, en wilt u net als Henk graag vrijwillige energiecoach worden? De gemeente verzorgt een gratis training. Tijdens de training leert u alles over energiegedrag, kleine energiebesparende maatregelen en leert u de basis over isolatie. Naast de training organiseert de gemeente ongeveer vier keer per jaar een inspirerende netwerkbijeenkomst voor alle energiecoaches uit Opsterland, Weststellingwerf en Ooststellingwerf. Meld u aan als energiecoach of energiefixer via energie@opsterland.nl

Klus mee aan de verduurzaming als energiefixer

Naast de hulp die de vrijwillige energiecoaches in de dorpen bieden, wil de gemeente graag starten met fixteams. Als energiefixer helpt u mensen in uw buurt met kleine klusjes die het verschil maken op hun energierekening. Hierbij kunt u denken aan het vervangen van gloeilampen door LED-lampen, het plaatsen van brievenbusborstels of het plakken van radiatorfolie. Wordt u of uw (sport) vereniging hier enthousiast van? Meld u aan als energiecoach of energiefixer via energie@opsterland.nl

in de bieb

Iedere eerste woensdag van de maand zitten er energiecoaches en energieverkenners klaar in de bibliotheek van Gorredijk. Daar vertellen ze mensen graag over energiebesparing en isoleren. Want ook met kleine ingrepen kan er al energie bespaard worden. Energiecoach Henk Vellema zit geregeld bij dit inloopspreekuur en vertelt graag wat een gesprek teweeg kan brengen: Inloopspreekuur verduurzamen

“Iemand kwam langs met een vraag over zijn goed geïsoleerde huis. Hij overwoog een scheidingswand aan te leggen tussen zijn kamer en keuken, met als hoofdverwarming een speksteenkachel. Toen adviseerde ik hem om te beginnen met een dunne wand zonder isolatie en een CO2-meter aan te schaffen om de zuurstofniveaus in de gaten te houden.

Ook tipte ik een goedkope afsluitklep voor de afzuigkap – een kleine investering met groot effect. Een paar maanden later mailde hij enthousiast: 40% minder houtverbruik en uitstekende CO2-waarden! Een geweldig resultaat, en dat met minimale kosten!”

KOm langs voor energieadvies

Kom ook langs om met een energiecoach of energieverkenner te praten over uw mogelijkheden om energie te besparen! Elke eerste woensdag van de maand is er van 15:00 tot 17:00 uur inloop in de bibliotheek van Gorredijk. Vanaf woensdag 5 maart treft u daar iedere maand een vrijwillige energiecoach en een energieverkenner die klaarstaan om u hulp te bieden voor verduurzamen.

Webinar

subsidies en financiering

Wanneer: maandag 3 maart van 20:00-21:00 uur

De overheid biedt subsidies en leningen voor het verduurzamen van uw woning. Zo zijn er landelijk bijvoorbeeld de ISDE-subsidie en de Warmtefondslening.

Dit maakt het verduurzamen van uw woning een stuk betaalbaarder. Maar waar vindt u deze subsidies en leningen? Wat houden ze in en wat zijn de voorwaarden? Deze vragen worden beantwoord in dit webinar.

Aanmelden kan via de QR-code of ga naar energieinopsterland.nl/webinars.

Bijdrage van Gemeente Opsterland

Hoe dorpshart De Wier verduurzaamt

In het hart van Ureterp staat De Wier, een ontmoetingsplek waar sport, cultuur, kinderopvang en gemeenschap samenkomen. Dit gebouw is momenteel het middelpunt van verduurzaming. Samen met Stichting M.F.C. De Wier en Stichting Duurzame Energie Ureterp vertellen Projectleiders Watze van der Wal en Eelco van der Heide van Gemeente Opsterland over dit bijzondere project en de toekomstplannen voor De Wier.

Van 200 naar 640 zonnepanelen

“Het begon eigenlijk heel klein,” vertelt Watze van der Wal. “Een projectontwikkelaar van het zonnepark bij de Lippe Gabriël Plas stelde 200 zonnepanelen beschikbaar als compensatie voor het dorp. Samen met Plaatselijk Belang Ureterp besloten we deze op De Wier te plaatsen.”

Wat aanvankelijk een bescheiden project leek, groeide uit tot een grootschalige verduurzamingsslag. Watze: “Toen ik betrokken raakte, hebben we onderzocht wat er nog meer mogelijk was. Uiteindelijk hebben we het dak geschikt gemaakt voor maar liefst 640 zonnepanelen. Dat is een enorme stap.”

De opgewekte energie wordt gebruikt in De Wier en terug geleverd aan het stroomnet. Watze licht toe: “Een derde van de stroomopbrengst gaat naar Stichting M.F.C. De Wier, zij huren het gebouw van de gemeente en zorgen samen met Henk en Grytsje van de horeca voor veel activiteiten en leefbaarheid in het dorp.”

Stichting Duurzame Energie Ureterp Twee derde van de stroomopbrengst van De Wier gaat naar Stichting Duurzame Energie Ureterp. Voorzitter Jan Elmers van Stichting Duurzame Energie Ureterp vertelt: “Onze Stichting is onderdeel van Plaatselijk Belang Ureterp. Ons doel is het dorp te verduurzamen in de breedste zin van het woord. Bijvoorbeeld door energiebesparing en het stimuleren van duurzame energieopwekking. We werken samen met lokale ondernemers en met de opbrengsten van de zonnepanelen op de Wier ondersteunen we verduurzamingsprojecten.”

Plannen voor het vervolg

Toen Eelco van der Heide aansloot bij het project kwam er een nieuwe impuls. “Toen ik erbij kwam, was de basis al gelegd,” vertelt Eelco. Dankzij een subsidie van de Rijksoverheid krijgt de gemeente nu de kans om groots in te zetten op verduurzaming. “Naast de zonnepanelen gaan we al het glas door HR++-glas vervangen, installeren we LED-verlichting, en isoleren we de daken van één van de sporthallen beter,” zegt Eelco.

Stichting M.F.C. De Wier

Mei Hwa Khoe, voorzitter van Stichting M.F.C. De Wier vertelt verder over de vervolgstappen: “De sporthal krijgt nu kleedkamers en bergruimte erbij, zodat de sportaccommodatie optimaal gebruikt kan worden. Met deze uitbreiding zien wij de toekomst hoopvol tegemoet. Dan kunnen gelijktijdig meerdere (sport)evenementen plaatsvinden. En voor grote evenementen kunnen we dan goede voorzieningen bieden. Dit, in combinatie met het verlagen van de energierekening door de isolatiemaatregelen en de zuinigere verlichting zal het resultaat ongetwijfeld ten goede komen.”

De Wier als voorbeeld voor de regio

Watze en Eelco zijn beiden trots op de samenwerking die dit project mogelijk heeft gemaakt. “Het mooie is dat dit alles begon met een kleine mogelijkheid, maar uitgroeide naar een groot succesvol project,” zegt Watze. “Het laat zien wat er mogelijk is als we kansen benutten en samen met het dorp aan de slag gaan.” Eelco voegt toe: “Met de verduurzaming en uitbreiding maken we De Wier klaar voor de toekomst. Dan is het een plek waar veel activiteit kan gebeuren en die ook bijdraagt aan een beter milieu.”

Werkzaamheden van start in zomer

De voorbereidingen zijn in volle gang. “Op dit moment doen we nog een flora- en faunaonderzoek,” vertelt Eelco. “Als alles volgens plan verloopt, starten we in de zomer van 2025 met de werkzaamheden.”

Een belangrijke mijlpaal is al bereikt: “We kopen voor alle gemeentelijke gebouwen inclusief De Wier groen gas in.” Watze: “Dat maakt straks het plaatje compleet. Eerst besparen en verduurzamen, daarna overstappen op hernieuwbare energie. Het voelt goed om deze stappen te zetten.”

Oproep aan de Mienskip

Beide projectleiders hopen dat dit project anderen inspireert. “Denk in mogelijkheden en begin gewoon,” benadrukt Watze. “Met een klein idee valt soms iets groots te bereiken. Wij hebben hier samen met de stichtingen iets moois gedaan voor de mienskip en daar zijn we grutsk op.” Eelco: “Samen maken we onze gemeente groener en sterker.”

Heeft u een duurzaam idee of initiatief? In meerdere dorpen in onze gemeente bestaan energiecoöperaties en -werkgroepen waar u terecht kunt.

Kijk op energieinopsterland.nl/energiecooperaties voor alle initiatieven.

SAMENWERKING MET STICHTING M.F.C. DE WIER EN STICHTING DUURZAME ENERGIE URETERP

‘DE WIER’ HET HART VAN URETERP

“IK

Margriet de Jong maakt bewuste keuzes

Voor Margriet de Jong (Ureterp, 1974) betekent duurzaamheid bewuste keuzes maken in je leven. Tegelijkertijd betekent dit ook worstelen en twijfelen. “Ik worstel soms ook met duurzaamheid; ik ben niet perfect!”, meent ze stellig. Dit is een verhaal over alles kwijtraken, geluk in kleine dingen vinden én bewust zijn. Niet om ons haar manier op te leggen, maar om een goed gesprek op gang te brengen en te delen welke keuzes je óók kunt maken.

WORSTEL SOMS OOK MET DUURZAAMHEID”

“Besef wat je hebt, wees tevreden met wat er is én laat los dat je perfect moet zijn”

Het woord ‘bewust’ valt regelmatig tijdens dit goede gesprek met Margriet de Jong over duurzaamheid. Dat is ook niet gek, als dit woord precies de kern samenvat van je opvattingen en leven. Eigenlijk zat het er ook al jong in, volgens Margriet. “Ik zag vroeger mijn moeder actief op de meterstanden letten. Daardoor vind ik het nu normaal om zelf ook op mijn energiegebruik te letten.” Sinds haar scheiding en letterlijk alles kwijtraken weet Margriet door middel van relatief kleine veranderingen haar leven steeds duurzamer te maken.

“Ik had niets meer” Als Margriet acht jaar geleden in scheiding ligt en letterlijk alles kwijt raakt zijn er mensen die haar een woning aanbieden. Dat wil zeggen, een soort opnamestudio in een schuur zonder verwarming en zonder badkamer. Het is dan december, koud, met veel sneeuw en behoorlijk afzien. Toch voelt ze zich gelukkig. Op dagen dat de zon schijnt, zet ze een stoel buiten in het zonnetje voor het ontbijt. Het is volop genieten van de natuur en van lange wandelingen waarin ze vossen en reeën tegenkomt. “Ik had niets meer, en toch ook alles!”

Deze situatie resulteert in een zoektocht naar zichzelf: wie ben ik, en wat vind ik belangrijk? Uiteindelijk krijgt ze een eigen huisje en kan ze haar leven weer gaan opbouwen. Maar ditmaal gaat dit heel bewust met tweedehands spullen. Niet alleen noodgedwongen door de situatie maar omdat langzaam het besef indaalt: dit is goed genoeg. “ik wil tevreden zijn met wat er is.”

Nederland

heeft zoveel moois

Noodgedwongen is de eerste vakantie een fietsvakantie in eigen land. Ze leent een toerfiets en fietst dwars door Groningen, Friesland, de polder en Drenthe en dan terug naar huis. Slapen gebeurt bij vrienden en familie of juist bij onbekenden van het initiatief ‘vrienden op de fiets’. Hier kun je voor ongeveer 25 euro overnachten en een ontbijtje krijgen. “Ik ontdekte dat ik niet ver hoef te reizen voor avontuur. Er is

zoveel te zien en ik kwam zoveel bijzondere mensen onderweg tegen!” Margriet fietst dwars door natuurgebieden en kleine dorpjes. “Het was fantastisch!”

Het besluit volgt om vaker op avontuur in eigen land te gaan en enkele maanden later start ze met het Pieterpad. Ook dit is weer een “supermooie belevenis. Ik ontmoette leuke mensen die je spontaan aanbieden om een kopje koffie te drinken.” Sinds deze fijne ervaringen kiest Margriet altijd voor Nederland en/of treinvakanties naar buurlanden. “Nederland heeft zoveel moois. Wat mij betreft hoef ik niet ver te gaan om te genieten of te ontspannen.”

Je doet jezelf tekort?

Dit soort keuzes leveren goede gesprekken op met de mensen om haar heen. Tijdens een van deze gesprekken meent haar gesprekspartner dat Margriet zichzelf te kort doet door niet meer te vliegen. Haar gesprekspartner is enthousiast over avonturen in verre landen en andere werelden ontdekken. Maar Margriet zoekt óók avontuur. Eigenlijk willen ze hetzelfde, maar allebei kiezen ze voor een andere manier om aan die behoefte te voldoen. “En dan komen we dichter bij elkaar, zonder discussie of ruzie, maar gewoon door een goed gesprek waardoor je elkaar begrijpt.”

Dit soort gesprekken voert Margriet regelmatig. Niet om met een belerende vinger te wijzen, maar omdat ze het belangrijk vindt dat iedereen stappen zet die bij hem of haar passen. “En laten we vooral ophouden met elkaar de maat te nemen en verwijten te maken! Er is al zoveel polarisatie, juist doordat we elkaar niet meer vinden, noch begrip voor elkaar kunnen hebben. We weten niet meer waarom iemand ergens voor kiest.” Tijd dus voor een goed gesprek!

“Ik zou meer kunnen doen”

“We zorgen niet goed voor de aarde. En ik weet dat ook niet al mijn keuzes goed zijn...” Alle bewuste keuzes zorgen zo af en toe ook voor een worsteling. “Ik weet dat ik afscheid moet nemen van mijn

“We zouden eigenlijk de wereld beter moeten achterlaten voor onze kinderen”

auto, maar het lukt mij gewoon nog niet…” Of wat te denken van toch een nieuwe fiets kopen? Soms vis eten? Zuivel? Kaas? Margriet is zich heel erg bewust van het feit dat een aantal van haar keuzes niet stroken met de rode draad in haar leven. Kortom: “Ik doe al veel, maar ik zou nog zoveel meer kunnen doen…”

Een tijdje geleden sprak Helga van Leur op een event waar Margriet ook aanwezig was. “Ze zei iets dat mij heel erg inspireerde: ‘Beter inconsequent goede keuzes maken dan alleen maar slechte.’ Het vat goed samen hoe we ook met duurzaamheid om kunnen gaan: doen wat bij jou past en in jouw tempo. We kunnen het iedereen aanraden. En zo langzaam en onbewust wordt het toch een soort levensstijl.”

Bewuste keuzes

Margriet de Jong probeert in ieder geval zoveel mogelijk impact te hebben en dit doet ze door bewuste keuzes te maken. Dit gaat verder dan vrijwel alles tweedehands aanschaffen en vegetarisch eten. Ze brengt ook relatief eenvoudige veranderingen in haar leven aan door boodschappen rechtstreeks bij de boer te bestellen, duurzame producten voor het huishouden te gebruiken én door van bank en zorgverzekering te wisselen. “Dit past bij mij en mijn keuze om goed voor onze planeet te zorgen. We zouden eigenlijk de wereld beter moeten achterlaten voor onze kinderen…”

Uiteindelijk is Margriet duurzaam op vele vlakken in haar leven: relaties, zelfzorg, woning en haar leefwijze. “Besef wat je hebt, wees tevreden met wat er is én laat los dat je perfect moet zijn.”

Kleine

“Wat is een goede keuze? Dat vind ik soms óók lastig”, zegt Margriet de Jong. Daarom geeft ze graag een aantal ideeën mee om ons aan het denken te zetten.

Deo: Crystal Fresh kost acht euro, maar het gaat maar liefst anderhalf jaar mee. Het is een stick op basis van natuurlijke mineraalzouten en aloë vera die je een beetje nat maakt en dan aanbrengt.

Seepje: kies voor de kracht van de natuur en was je haren, lijf en wasgoed zonder fossiele ingrediënten.

Free Fashionkar: kledingrek, waar je gratis kunt shoppen, gaat Friesland door. Voor de exacte locatie, zie website.

No Waste Army: ze zamelen afgekeurde groenten en fruit in, verwerken deze en versturen ieder kwartaal een box vol (h)eerlijke houdbare producten.

Cadeaus: ik geef geen spullen meer, maar momenten samen. En dit kan echt van boswandeling tot bewuste aandacht zijn.

Bankieren: ASN investeert in duurzame initiatieven, dus stapte ik over.

Zorgverzekering: ASR. Ook qua zorgverzekering kun je voor een optie kiezen die beter is voor de wereld.

MAGRIET DE JONG

DIERENARTS JAN TIETE

SIEBINGA IS MET PENSIOEN

“Pake gong op in dei wol nei fjirtich boeren”

In 1987 begon Jan Tiete Siebinga (64) als dierenarts in Gorredijk, in navolging van zijn vader en zijn opa. Begin deze maand is de familieband met de dierenartspraktijk na bijna een eeuw verbroken. Jan Tiete is sinds 1 februari met pensioen.

Jan Tiete Siebinga woont nog steeds in het huis dat vroeger dienst deed als praktijk. Het huis ademt en ruikt naar nostalgie, er zijn nog allerlei kleine verwijzingen naar vroeger. In de gang klapt Jan Tiete een plank naar beneden: “Sjoch, dit wie froeger de wachtkeamer. De pasjinten sieten op dizze planke.” Links en rechts staan nog authentieke weegschalen en potten die gebruikt werden bij het fabriceren van medicijnen. “Dat dienen opa Zantinga en ús heit allegear sels.”

Sinds 1927

Opa Zantinga begon in 1927 en breidde de praktijk in de loop der jaren langzaam uit, totdat zijn schoonzoon Gerrit Siebinga de praktijk overnam in 1952. Jan Tiete werd al op jonge leeftijd door zijn vader meegenomen op zijn bezoeken aan boeren in de wijde omgeving van Gorredijk. “Ik holp by keizersnedes en hâlde de tried fêst at ús heit de baarmoeder en de búk fan in ko oan it hechtsjen wie.” Van grote herenboeren tot ‘lytse boerespultsjes’, overal kwam de veearts. De dagelijkse praktijk kende Jan Tiete dus al voordat hij de theorie onder de knie kreeg tijdens de studie diergeneeskunde in Utrecht. Tijdens zijn militaire dienst in Lelystad deed hij onderzoek naar griepvirussen. Ondertussen zat heit Siebinga te wachten op een opvolger. “Heit sei, dat ik dizze kant mar werris opkomme moast.”

Gezellig

In 1987 kwam Jan Tiete eerst in loondienst van de dierenartsenpraktijk in Gorredijk; later trad hij toe tot de maatschap. In de eerste jaren besteedde hij naast de koeienpraktijk vooral aandacht aan gezelschapsdieren, zoals honden, katten en konijnen. De wachtkamer zat altijd vol met ‘baasjes’ van

zieke blaffende en miauwende huisdieren. Soms stonden ze buiten te wachten, omdat er toendertijd een open spreekuur was zonder afspraken. “Guon minsken fûnen dat doetiids tige gesellich. Se praten meielkoar. No hat elkenien in ôfspraak en is it folle minder gesellich.”

In de loop der jaren zijn veel dingen veranderd. Een blinde kat of een grieperige hond krijgt tegenwoordig veel meer zorg dan vroeger. Er wordt vaker geopereerd. “Sa’n hûn is no in diel fan ‘e famylje. It operearjen giet ek oars. Froeger snieden wy in hûn iepen om te sterilisearjen. No dogge wy earst in ‘kijkoperaasje’.”

Steeds specialistischer

Jan Tiete werd tijdens zijn loopbaan steeds specialistischer, hij legde zich toe op rundvee. “Ik gean it leafst op paad en kom graach by boeren op it hiem en yn de stâl. Myn kollega’s en de gesprekken mei de boeren sil ik ek it meast misse.”

Naast de medische wetenschap veranderde ook de boerenstand. Veel kleine boeren stopten, de overige boeren groeiden. Een boerderij is tegenwoordig een miljoenenbedrijf en de boer moet elke dag lange dagen maken om de zaak draaiende te houden. “Froeger wienen der by wize fan sprekken tsien boeren oan de feart. No binne der noch mar twa.” Dat heeft voor een veearts ook gevolgen. “Pake, opa Zantinga, gong froeger wol nei fjirtich boeren op in dei, bygelyks om in kreupele ko. Ik helje op in dei gjin tsien adressen.” Vroeger reageerde een veearts hoofdzakelijk op een ziekte, nu ligt de nadruk op het voorkomen van ziektes. Jan Tiete bezoekt sommige bedrijven eens

“Froeger snieden wy in hûn iepen om te sterilisearjen; no dogge wy earst in kijkoperaasje”

TEKST EN FOTO REMCO HOFMAN

“Heit sei, dat ik dizze kant mar werris opkomme moast”

per twee weken en is daar dan wel enkele uren bezig. Bijvoorbeeld met drachtcontroles en vruchtbaarheidsbegeleiding, om maar enkele moderne termen te gebruiken uit het medische woordenboek van een veearts anno 2025.

Een veearts is tegenwoordig verantwoordelijk voor de gezondheid van de veestapel. Dat betekent boeren adviseren over hygiëne, infectieziekten en voeding op het bedrijf, maar ook het inenten van de dieren. “Froeger dienen wy allegear controles mei de hân. Dat dogge wy no mei in scanapparaat.”

Geen dag hetzelfde

Zelfs de koeien zijn veranderd. De Friese stamboekkoe is vervangen door de grotere Holstein Friesian, die minstens tien centimeter groter is. Het aantal keizersnedes veranderde ook. “Jierren lyn hiest wol twa keizersnedes yn de wike. Soms wol in pear deis. Dat is no wer folle minder, miskyn ien yn de moanne.” Ook de werktijden veranderden. Vroeger had een veearts per week een nacht en middag vrij. Nu blijft het bij één nachtdienst per week, de praktijk telt veel meer artsen.

Het aantrekkelijke van het vak van dierenarts is volgens Jan Tiete de afwisseling en het contact met de boeren. Elke boer is weer anders. “Der is gjin dei itselde. Do witst net wat der bart op in dei, der komt altyd wat tuskentroch.”

Een leuk team en een mooie praktijk Maar op 1 februari trok Jan Tiete Siebinga de deur van de praktijk achter zich dicht; zijn leren tas met klemmen, tangen en hechtscharen hangt aan de wilgen. ‘Wy ha hjir op ‘e Gordyk in hiel leuk team. Wy binne noch in selsstannige praktyk en dat wolle wy graach sa hâlde. Ik bin der grutsk op in moaie praktyk achter te litten.”

Vervelen gaat Jan Tiete zich niet. Thuis staan een piano en cello ongeduldig te wachten. Als de temperaturen stijgen gaat hij golfen en weer tennissen en worden de zeilen gehesen van zijn zeilboot. Verder is hij ook nog creatief, hij tekent en schildert graag. Hobby’s te over. “Mar ik wol earst efkes bekomme en ik bin ek noch krekt pake wurden.”

IMPRESSIES VAN AFSCHEID

Pake

Johan zit op de bank. Door zijn verzorgde verschijning, grote donkere, heldere ogen en glimlach om zijn mond, lijkt er geen vuiltje aan de lucht. Maar niets is minder waar. Even later schetst hij in niet mis te verstane woorden, afgewisseld met de nodige kwinkslagen, de uitzichtloze situatie waarin hij en zijn gezin zich bevinden. “Ik heb er vrede mee hoor, maar ik houd zelf de regie!” Johan ten voeten uit. “We hebben alles besproken, maar afscheid te moeten nemen van onze vijf kleinkinderen…”

Johan is dol op hen; lekker lol maken, dansen, zingen, spelletjes doen, niets is hem te gek. Oppasdagen, stroopwafeldagen, het de hoogtepunten van de week. “Er moet een kist komen waar de kleinkinderen op kunnen schrijven en tekenen en ik wil in het tuinhuis worden opgebaard, zodat ze daar in alle rust hun gang kunnen gaan. Ik heb een playlist gemaakt met muziek voor elk wat wils, voor na het o ciële gedeelte in het restaurant.”

Een week later is het zover. “We tekenen alleen op het deksel hoor”, laten de kinderen in eerste instantie weten. Maar naarmate de tijd vordert raakt de gehele kist bedolven onder geschreven herinneringen aan Pake, uitspraken en prachtige tekeningen in alle kleuren van de regenboog. Wanneer Pake in de kist naar de auto gedragen wordt, blazen de kleinkinderen met volle overgave de prachtigste bellen.

“Wij helpen wel met de bloemen hoor”, roepen ze vervolgens in koor. En in no time is Pake omringd door een grote kleurrijke bloemenzee. Tijdens het afscheid worden er aan de ‘kindertafel’ mooie tekeningen gemaakt en daarna is het tijd voor Pake’s Playlist. Samen met Beppe dansen de kleinkinderen, alsof hun leven ervan af hangt; Van links…naar rechts!

Erna Jansen

Erna Jansen Uitvaartzorg

Telefoon: 06 30 38 95 94

E-mail: erna@jansenuitvaartzorg.nl www jansenuitvaartzorg.nl

Erna Jansen

Verduurzaming van je woning: hoe betaal je dat?

Gorredijk - Het verduurzamen van je woning is niet alleen goed voor het milieu, maar levert ook talloze voordelen op. Denk aan lagere energiekosten, een hoger wooncomfort en een waardevermeerdering van je huis. Maar hoe financier je al die verduurzamingsmaatregelen? Eelke Veenstra en Timothy Hiemstra, financieel adviseurs bij Van Campen & Dijkstra zetten de verschillende mogelijkheden voor je op een rij.

Waarom verduurzamen?

“Mensen worden zich steeds bewuster van hun ecologische voetafdruk en willen graag bijdragen aan een duurzamere toekomst,” merkt Timothy Hiemstra, financieel adviseur bij Van Campen & Dijkstra in Gorredijk. “Maar daarnaast heb je er als huiseigenaar zelf ook baat bij. Zo kun je je energiekosten aanzienlijk verlagen door je huis te isoleren of zonnepanelen te plaatsen. Daarnaast zorgt een goed geïsoleerde woning voor meer wooncomfort. Het huis wordt stiller, comfortabeler en minder gevoelig voor temperatuurwisselingen.” Eelke Veenstra, collega van Timothy, vult aan: “Bovendien is een duurzame woning aantrekkelijker voor potentiële kopers, waardoor je huis meer waard wordt.”

Financiering van verduurzaming

Het verduurzamen van je woning is dus een investering in de toekomst, maar hoe financier je dat? Eelke geeft antwoord op deze vraag: “Er zijn diverse opties om het verduurzamen van je huis te bekostigen. Heb je voldoende spaargeld, dan kun je de

verduurzamingsmaatregelen uit eigen zak betalen. Heb je geen spaarpotje, dan kun je denken aan het aanvragen van een persoonlijke lening. De rentes daarvan zijn echter wel hoog. Een andere mogelijkheid is de Energiebespaarlening. Met deze lening kun je tegen gunstige voorwaarden geld lenen voor bijvoorbeeld het isoleren van je huis, de aanschaf van zonnepanelen of de installatie van een warmtepomp.”

Timothy valt hem bij: “Het voordeel van deze lening is dat de rente laag is. Voor huishoudens met een totaalinkomen lager dan € 60.000,- is de rente zelfs 0%.” “Een ander voordeel van de Energiebespaarlening is dat er geen bovengrens is aan de leeftijd van de aanvrager,” zo zegt Eelke. “Ook als je 75+ bent, kun je nog een aanvraag doen voor deze lening. Dat is bij de meeste financieringsmogelijkheden niet zo.”

Een niet te vergeten onderdeel voor het verduurzamen van je woning zijn overheidssubsidies. Timothy: “Speciaal voor huiseigenaren is de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE), die je kunt aanvragen voor bijvoorbeeld isolatie van je muren, je dak of voor de aanschaf van isolatieglas.” Eelke: “Het mooie van ISDE-subsidie is dat je deze meerdere keren mag aanvragen. En daarbij kun je ook nog eens een hoger bedrag krijgen als je twee maatregelen in één keer treft.”

Tot slot is er altijd nog de mogelijkheid om je bestaande hypotheek te verhogen.

Timothy: “Wist je dat je vaak recht hebt op een hoger hypotheekbedrag als je energiebesparende maatregelen neemt? Wettelijk gezien mag je dit jaar tot zes procent extra lenen als je verduurzaamt.” Eelke: “Ook fis-

caal gezien kan verduurzaming voordelen opleveren, zoals extra aftrekposten voor de inkomstenbelasting.”

Persoonlijk advies

Het kan lastig zijn om je weg te vinden door het oerwoud aan mogelijkheden. Dat snappen Timothy en Eelke maar al te goed. Eelke: “Een financieel adviseur kan je helpen bij het maken van de juiste keuzes. Wij hebben een goed overzicht van alle mogelijkheden en geven je persoonlijk advies.” Timothy geeft aan: “Zo kijken we welke maatregelen voor jouw huis en jouw situatie het meest geschikt zijn.” “Ik hoor heel vaak dat mensen door de bomen het bos niet meer zien, als ze bij mij komen voor een gesprek over verduurzaming. Ik ben dan ook altijd heel blij als ik daarbij kan helpen.” aldus Eelke.

Waarom wachten?

Het verduurzamen van je woning is een investering in de toekomst. Naast de directe voordelen, zoals lagere energiekosten en een hoger wooncomfort, draag

je ook bij aan een duurzamere wereld voor toekomstige generaties.

Wil je weten hoe je de verduurzaming van jouw woning kunt bekostigen? Neem dan contact op met Van Campen & Dijkstra, jouw onafhankelijke hypotheekadviseur in de buurt. Wij helpen je graag bij het vinden van de beste oplossing voor jouw situatie. Kom langs aan de Brouwerswal 1 in Gorredijk, bel met 0513-461 346 om een afspraak te maken of ga naar de website: www.vancampendijkstra.nl/ hypotheekadvies/gorredijk.

Financieringsmogelijkheden op een rij

Zomaar een paar financieringsmogelijkheden op een rijtje. Welke kies jij?

• uit je eigen spaarpot

• persoonlijke lening

• energiebespaarlening

• overheidssubsidies

• je bestaande hypotheek verhogen

EELKE VEENSTRA

TIMOTHY HIEMSTRA

DUURZAME TOEKOMST VOOR MUSEUM OPSTERLÂN

Geschiedenis hoort bij identiteit

Museum Opsterlân in Gorredijk is dubbel aan het verduurzamen. Maatregelen aan het monumentale pand zorgen voor een fors lagere energierekening. En een herijking van de collectie geeft het museum een duurzame positie in de regio.

Voor toeristen die Gorredijk bezoeken is Museum Opsterlân vaak een onverwachte verrassing. Maar Libbe de Vries, wethouder cultuur van de gemeente Opsterland, wil er eigenlijk nog wel een schepje bovenop. “It soe ek moai wêze at minsken spesjaal foar it museum nei De Gordyk komme.”

PLANNEN LIGGEN KLAAR

Plannen die dat kunnen bewerkstelligen liggen klaar. Deskundigen keken naar het museum op verzoek van de gemeente en van het museum zelf. Hun advies was duidelijk: focus in de vaste opstelling op enkele grote onderwerpen en licht deze meer uit. Zodat er ook meer onderscheidend vermogen ontstaat ten opzichte van andere musea in Zuidoost-Fryslân. Het moet leiden tot een aantrekkelijker museum en meer bezoekers.

ENERGIEREKENING

Niet alleen de collectie is onder de loep genomen. Door gerichte investeringen is het pand, de vroegere lagere school, verduurzaamd. Daarbij is gekeken naar mogelijkheden om de energiekosten te verlagen. Wethouder De Vries: “Dy kosten drukke swier op de exploitaasje, mar wy binne fansels ek wiis mei ús erfguod.” De monumentale status van het pand zorgt wel voor beperkingen; niet alles kan. Maar inmiddels zijn de ramen waar mogelijk vervangen door dubbele beglazing; liggen er op de moderne bijbouw zonnepanelen; is een hybride warmtepomp geïnstalleerd; en is

“Kennis ha oer it ferline helpt om grutsk te wêzen op wêr’t wy libje, it ferbynt ús”

de zolder van het pand helemaal geïsoleerd. Al met al een investering van circa 200.000 euro, betaald vanuit een bijdrage uit de Regiodeal Zuidoost-Fryslân.

ZOLDER LEEG

Het isoleren van de zolder was een grote operatie. De ruimte doet dienst als depot van het museum en stond vol met in de loop der jaren verzamelde historische

voorwerpen. Alles moest worden ontruimd. Dat gaf direct de mogelijkheid om de hele collectie grondig te bekijken en te digitaliseren. “Der kaam hiel wat los”, aldus De Vries. “It is goed dat dit in kear dien is.”

Vanuit de Regiodeal is ook fiks geïnvesteerd in de duurzame toekomst van het museum en de collectie. Dat Opsterland een museum verdient, staat volgens de wethouder buiten kijf. “De skiednis is ûnderdiel fan ús identiteit. Kennis ha oer it ferline helpt om grutsk te wêzen op wêr’t wy libje, it ferbynt ús. It rentmasterskip op de skiednis leit by de gemeente. Mar in museum is ek gewoan in foarm fan frijetiidsbesteding”, zegt De Vries.

ONDERSCHEIDEND

De rijke geschiedenis van Opsterland verdient het volgens het museum en de gemeente om meer gezien te worden. Meer bezoekers vraagt om een verbreding van de doelgroep en een sterke onderscheidende positie tussen

“Wywiisbinne mei ús erfguod”

voor scholen of voor andere partijen uit de mienskip die in het museum een evenement willen organiseren.

AFSCHEID NEMEN

de andere musea in de regio. Het gaat volgens de wethouder en het museum niet om het tonen van zoveel mogelijk spullen, maar om het verhaal achter de voorwerpen. “En net allinnich oer de skiednis fan De Gordyk, mar oer hiel Opsterlân.” In de toekomstplannen worden de Opsterlandse dorpen daarom ook meer bij het museum betrokken.

MODERNISERING

In de oge van de deskundigen was de focus in de vaste opstelling van het museum in Gorredijk te breed. In de toekomstplannen blijven er twee grote thema’s over: Adel & Socialisme en de Tweede Wereldoorlog & de Joodse geschiedenis. “Dêr is genôch oer te fertellen.” Voor de herinrichting van de vaste collectie werkt een ontwerpbureau een verrassende, kleurrijke en moderne tentoonstellingsopzet uit. Hierbij speelt interactie een belangrijke rol. Vanuit het project heeft het museum al een touchtable aangeschaft. Hiermee is het mogelijk verhalen te ondersteunen, maar de touchtable is

De nieuwe koers betekent ook afscheid nemen van een deel van de kerncollectie. Het complete verhaal over de laagveenderij wordt bijvoorbeeld al verteld in It Damshûs. De bestaande collectie rond dit thema verhuist daarom naar Nij Beets. Beide musea werken gezamenlijk aan een educatief programma. Museum Opsterlân neemt ook afscheid van de afdeling Geologie & Archeologie.

Deze collectie, met onder andere de bijzondere ‘Vuistbijl van Weinterp’, is ooit door de nazaten van Hein van der Vliet overgedragen aan de gemeente Opsterland, onder de voorwaarde dat de verzameling bij elkaar blijft. Wethouder Libbe de Vries: “Wy ha in plak fûn yn it Noardelik Archeologysk Depot yn Nuis.” (In het Noordelijk Archeologisch Depot in het Groningse Nuis worden alle archeologische vondsten uit de drie noordelijke provincies ondergebracht en van hieruit worden ze in bruikleen gegeven aan musea – red.). “Mar dan moatte wy de kolleksje oerdrage oan de Provinsje. Wy binne mei de famylje Van der Vliet hjiroer yn oerlis”, besluit de wethouder.

ook beschikbaar voor presentaties

In tientallen jaren was de zolder van het museum een uitgebreid depot geworden. Voor de verduurzaming moest de hele zolder worden ontruimd.

REINA GREET UIT NIJ BEETS SCHRIJFT KINDERBOEKEN

Fan ierappelstokjes oant

Reina Greet Smeink-Kroodsma (47) uit Nij Beets schrijft verhalen en gedichten in het Fries en in het Nederlands, voor kinderen en stiekem voor grote mensen. Ze schrijft onder de naam Reina & Greetje en speelt graag met taal. Soms gebruikt ze haar eigen woorden, zoals ‘molkeblabs’ en ‘ierappelstokjes’.

AAls jong meisje groeide Reina Greet op in Jannum, een klein dorp in het noorden van Fryslân. In weer en wind fietste ze ’s ochtends naar school in Dokkum en ’s middags weer terug. “Ik wie echt in bûtenfamke.” Ze werkte enkele jaren als fysiotherapeute in Gorredijk, maar moest helaas wegens ziekte stoppen. Opeens had Reina Greet zeeën van tijd; ze pakte pen, potlood en papier en begon te schrijven. Niet gewoon schrijven, maar met fantasie en verbeelding.

LEKKER EIGENWIJS

Haar eerste verhaal ‘Minze de Mûs en de fleanende ûnderbroeken’ schreef ze

voor ‘It grutte Foarlêsboek’. Ze kwam op het idee toen ze zag hoe haar eigen kinderen in de badkamer hun onderbroeken naar de wasmand gooiden en bedacht dat ze dat wel kon gebruiken voor een boek. Zo vertaalt Reina Greet kleine dagelijkse dingetjes naar een fantasieverhaal. Er volgden meer kinderboeken. Ze schreef korte verhalen voor het Simmerboek en het Winterboek, een Fries lees- en doeboek van de Afûk, de instelling die de Friese taal en cultuur promoot en ook boeken uitgeeft in de Friese taal. Reina & Greetje schreef ook verhalen en gedichten voor het project ‘Tomke’, voorleesboekjes voor peuters in het Fries. Verder werkte ze mee aan de boekjes voor kinderen van vier tot acht jaar van het project ‘Keimpe de Krokodil’. Hiervoor schreef ze Friese gedichten met verfrissend en verrassend taalgebruik zoals:

Ik bliuw foar altyd eigenwiis Twa kear yn’t jier myn jierdei fiere Of hynsteride op in ko Bern kinne alles, ja dochs seker. Ik fyn fan wol. Wat tinksto?

NEDERLANDSTALIG

PRENTENBOEK

Haar nieuwste boek heet ‘Lang zal Eland leven’, een Nederlandstalig prentenboek. De tekst is geschreven door Reina & Greetje en Leonie Verbrugge verzorgde de illustraties. Het boek gaat over de relatie tussen een kleine eekhoorn en een grote eland die dikke maatjes zijn, maar die helaas afscheid van elkaar moeten

“Yn ‘e biblioteek binne safolle boeken foar it gripen”

nemen. “It is in boek foar lytse en grutte minsken. It ferhaal rekket jong en âld.”

“Zeg, Eekhoorn, wat ga je nu doen Hier?”

“Ik ga op pad naar Overal en Daar. Want Daar is Eland Overal.”

Het boek is te koop bij enkele boekwinkels in verschillende delen van het land. Reina Greet is zelf bij de boekenzaken langsgegaan om haar boek te promoten. Veel boeken verkoopt ze ook via haar eigen website. “Ik pak de boeken sels yn en stjoer se op út Nij Beets wei.”

INSPIRATIE

Momenteel werkt Reina & Greetje samen met illustratrice Barbara de Ruiter aan een nieuw boekproject van de Afûk. In het tijdschrift Heit & Mem is een oproep

geplaatst om foto’s op te sturen van voorwerpen die kinderen in hun broekzak hebben. “Se ha fan alles opstjoerd. Stientsjes, stikjes tou, kralen, snoeppapierkes, fearen en sels sân fan it strân fan Skylge. Ik skriuw der ferhalen en gedichten by.”

Inspiratie voor verhalen haalt Reina Greet uit het observeren van jonge kinderen en uit haar eigen jeugdherinneringen. Zo herinnerde ze zich dat vroeger mensen uit de grote stad bij haar pake op de boerderij langskwamen om mest op te halen voor hun rozentuin. “Ik ha dat yn in ferhaal fan Tomke brûkt, want Tomke smart ek in bytsje dong op himsels omdat er tinkt dat er dan groeie sil.”

Schrijven is voor Reina Greet niet altijd even gemakkelijk. Soms komen de

Reina haar nieuwste boek heet ‘Lang zal Eland leven’,

molkeblabs

“Bern wurde mear yn in ferhaal lutsen at se in écht boek yn hannen ha; se sitte yn in boek en ferdwine deryn”

woorden en zinnen niet vanzelf uit haar pen. Vaak struikelen de woorden overelkaar en komt er even niks op papier, maar ze heeft geleerd altijd te blijven proberen. Probeersels verdwijnen soms naar de prullenmand, maar dan recht ze haar rug en doet een nieuwe poging. “As de wurden net komme, gean ik bygelyks tekenjen, skilderjen of borduurjen. Dêrnei komt der wol wer wat. Foar my is it ek faak in ferrassing.”

ECHTE BOEKEN

Al rondlopend in een boekenwinkel valt het grote aantal kinderboeken op. Er zijn boeken voor alle leeftijden, in verschillende formaten en met allerlei soorten verhalen. Het is nauwelijks voor te stellen dat in Nederland steeds minder gelezen wordt. Aan het aanbod ligt het in elk

geval niet. “Der is in grutte rykdom oan boeken en der bliuwe ek altyd mear boeken kommen.” Reina Greet heeft een duidelijke voorkeur voor echte boeken. Boeken die je kunt zien, voelen en ruiken. Boeken met een prachtige voorkant en van echt papier. Ongetwijfeld zal een papieren boek ook vaker gelezen worden dan een boek op een laptop of e-reader, omdat het boek zichtbaar is als het op tafel ligt of in de kast staat. “Bern wurde mear yn in ferhaal lutsen at se in écht boek yn hannen ha. Se sitte yn in boek en ferdwine deryn.”

Om het leesgedrag van kinderen te stimuleren, is het volgens haar vooral van belang dat we kinderen altijd boeken blijven aanbieden en dat ouders vooral veel voorlezen. De bibliotheek speelt ook een belangrij-

ke rol: “Yn ‘e biblioteek binne safolle boeken foar it gripen.”

MEMMETAAL

Tenslotte breekt Reina Greet nog een lans voor het Fries, omdat het zo mooi is om in de eigen memmetaal te schrijven en te lezen. Haar favoriete Friese woord is ‘sabeare’, omdat je er als schrijver zoveel mee kan.

“Sabeare kin fan alles wêze. It is ûneinich.”

Ze bedenkt zelf ook graag nieuwe Friese woorden. Woorden die ze kan gebruiken in haar verhalen vol fantasie en verbeelding. “Us bern ieten in kear patat en brûkten doe it wurd ‘ierappelstokjes.’ En wat tochtst fan ‘molkeblabs’? Dat is in moai bernewurd foar yoghurt.”

COLUMN

Wakker liggen

Lig je wel eens wakker? Je bent niet de enige! Misschien stelt je dat gerust. De afgelopen tijd komen steeds meer slechte slapers voor advies. De één komt niet in slaap, de ander wordt om middernacht wakker en ligt uren te turen of te malen. Zijn het de mensen zonder zorgen die wel goed slapen? Niets is minder waar. Er komen ook klanten langs die overdag veel stress hebben maar heerlijk slapen.

Maar waarom slapen we niet? Het kan allerlei oorzaken hebben. Misschien is je matras of hoofdkussen aan vervanging toe. Of is het de overgang en zweet je ’s nachts je bed uit? Of heb je wiebelende voeten of juist kramp, word je geconfronteerd met pijn of jeuk die je uit de slaap houden, is de luchtvochtigheid in de slaapkamer niet in balans, is er te weinig zuurstof, is het te koud. Of Straling? Lawaai? Insectenplaag? Of neem je de grote wereld die tegenwoordig steeds dichterbij lijkt te komen op je nek.

Het zijn nogal wat factoren die jou en mij kunnen storen. Ook ik ben al jaren een slechte slaper en spreek dus uit ervaring. ‘s Nachts heb ik eindelijk tijd voor mijn eigen gedachten, zeg ik wel eens gekscherend. Mijn tip: zorg dat je voorbereid naar bed gaat met bijvoorbeeld een thermoskan hete kruidenthee naast je bed, een glas koud water voor een extra tablet magnesiumbisglycinaat, eventueel in combinatie met een specifieke rustgever. Denk ook aan de gunstige e ecten van etherische oliën of een fijn boek. Of aan een notitieblok om gedachten op te schrijven zodat je die lost kunt laten. Eventueel oordopjes, handen op je buik en concentreer je op je adem. En vooral niet ‘s nachts op de telefoon een column typen met de gedachte: ’als ik dan toch wakker ben….’ We zijn namelijk ook heel goed in het ons zelf wakker houden.

Daan

NATUURLIJK DAAN! “Daan’s Drogisterij’’ Langewal 8B, 8401 DD Gorredijk post@daansdrogisterij.nl www daansdrogisterij.nl

GrootSa! Uitagenda

Februari/maart 2025

ZA 8 FEBRUARI | 10:00-16:00

HOBBY/CADEAUMARKT

BEETSTERZWAAG | DE BUORSKIP

MARKT

Met de vertrouwde stands én met nieuw aanbod zoals geurtjes, douche- en badproducten, emmertjes en tegeltjes met teksten, dotspainting van stenen, van gips en valentijnsgiften.

ZA 8 FEBRUARI | 20:15

‘MOORDMYSTERIE’ GORREDIJK | DE SKÂNS

THEATERSHOW

Het rustige stadje Unitown is opgeschrikt door de gruwelijke moord op professor P. Versteden. De detectives van District 12 staan voor een raadsel. Daarom schakelen zij de hulp in van het publiek. www.skans.nl

ZA 8 FEBRUARI | 20:00 ROON STAAL

KATLIJK | THOMASTSJERKE

MUZIEK

Wintertour van singer-songwriter Roon Staal langs akoestiekrijke kerkjes en kleine theaters. www.thomastsjerke.nl

ZO 9 FEBRUARI | 10:30

LEZING OVER WALING DIJKSTRA

BAKKEVEEN | NIEUW ALLARDSOOG LEZING

Abe De Vries geeft een lezing over zijn biografie over het leven en werk van Waling Dijkstra. www.skriuwersboun.nl

ZO 9 FEBRUARI | 15:00 WE WANT MORE VOCAL GROUP

HEMRIK | WITTE KERK

MUZIEK

Maar liefst 28 ervaren zangers en zangeressen brengen in het programma ‘A brand new day’ een verrassend repertoire meerstemmige popen rockarrangementen. www.wittekerkhemrik.nl

ZO 9 FEBRUARI | 14:30

LEGIANA COLLECTIVE LIPPENHUIZEN | PITERKERK/PITERPODIUM

MUZIEK

Een krachtig medicijn tegen winterdepressie, met een energiek gezelschap met feestmuziek, stemmige harmonieën en gekruide Balkan-swing. Kortom: een weergaloos folk-optreden. www.piterpodium.nl

DO 13 FEBRUARI | 20:15

BEST OF IRELAND

GORREDIJK | DE SKÂNS

MUZIEK

Een uniek theaterconcert met de traditionele folksongs én de grote hits van hedendaagse Ierse artiesten. www.skans.nl

VR 14 FEBRUARI | 20:00

VALENTIJNS-BINGO

JUBBEGA | DE KOMPENIJE

ACTIVITEIT

‘De Rollende Balletjes’ organiseren een bingoavond met een hoofdprijs van maar liefst 150 euro. Tien rondes, een loterij en geluksnummertjes.

ZA 15 FEBRUARI | 20:15

AIMABELE SCHOFTEN

GORREDIJK | DE SKÂNS

WIJNCABARET

De Aimabele Schoften zijn liefhebbers van het leven en een goed glas wijn. Over dit goddelijke vocht maakten ze een muzikaal cabaret. Met verhalen en muziek. www.skans.nl

ZO 16 FEBRUARI | 16: 00

TIJNJE | CAFÉ ROLBRÊGE

MUZIEK

Vijfde editie van bijzondere muziekmiddag waarbij de Rolbrêge Brûsband (sixties-rock, rockabilly en blues) dit keer Hylke Bagger als gast ontvangt.

ZO 16 FEBRUARI | 15:00

LYNNE HANSON & BLAIR HOGAN

BAKKEVEEN | MUZIEKPODIUM

MUZIEK

Lynne Hanson wordt wel ‘de Canadese Queen of Americana’ genoemd. ‘Te stoer voor folk en te bluesy voor country!’ Hanson maakt  aansprekende en tijdloze songs. Blair Michael Hogan, een van de beste Canadese sessiegitaristen, zorgt voor de glinsterende gitaarlijntjes. www.muziekpodiumbakkeveen.nl

DI 18 FEBRUARI | 15:00

VOORLEZEN EN KNUTSELEN

JUBBEGA | BIBLIOTHEEK

ACTIVITEIT

Voor kinderen van 3-7 jaar. Met het voorlezen van het verhaal van Frank en Bert en de verdwenen koekjes. En met het knutselen van je eigen koekjestrommel.

ZA 22 FEBRUARI | 20:15

BERT HEERINK & ALEXANDER BROUSSARD

GORREDIJK | DE SKÂNS

MUZIEK

Een avond vol emotie en nostalgie met ‘A & B in C(oncert): Beautiful Ballads’. Een unieke samenwerking tussen twee muzikale grootheden: Bert Heerink en Alexander Broussard. www.skans.nl

ZO 23 FEBRUARI | 15:00

WILLIAMSTOWN INC.

TERWISPEL | CAFÉ SPALTENBRÊGE MUZIEK

‘G’Oldies 50+-café’ met Williamstown Inc., een swingende band met blues/rock-covers van onder andere ZZ Top, Joe Bonamassa, Brainbox en Cuby+Blizzards.

ZO 23 FEBRUARI | 15:00

THE INNOCENT BEARD

HEMRIK | WITTE KERK MUZIEK

Een vriendengroep uit Nij Beets met een eigenzinnig repertoire van koppige liedjes die zich moeilijk onder één noemer laten vangen. www.wittekerkhemrik.nl

DI 25 FEBRUARI | 20:00

CEES BUISMAN: DE MENS IS EEN PLAAG

HEMRIK | WITTE KERK

LEZING

Professor Cees Buisman verzorgt een lezing naar aanleiding van zijn boek ‘De mens is een plaag’. Welke stappen kunnen we zelf zetten om te komen tot een eerlijke en schone wereld? www.wittekerkhemrik.nl

ZA 1 MAART | 11:00-17:00

ACCORDEON & TREKHARMONICA FESTIVAL

BAKKEVEEN | DÚNDELLE

MUZIEK

De 27e editie van dit open podium waarbij iedereen met accordeon en trekzak kan optreden.

ZO 2 MAART | 16:00

‘SNEEUWWITJE DE MUSICAL, TERUG NAAR DE KERN’ GORREDIJK | DE SKÂNS

MUSICAL

Met het Nationaal Jeugd Musical Theater terug naar de kern van het sprookje van Sneeuwwitje. Een moeder die op aandrang van haar dochters het verhaal van Sneeuwwitje voorleest, zoals ze het zélf zou hebben geschreven. www.skans.nl

ZO 2 MAART | 15:00

NANNE & ANKIE

HEMRIK | WITTE KERK

MUZIEK

Al 45 jaar treden Ankie en Nanne samen op, onder andere in bekende groepen zoals Irolt, Kat yn’t Seil, Liereliet en Kajto. Ze zingen over tal van onderwerpen in meerdere talen.

www.wittekerkhemrik.nl

DO 6 MAART | 19:30 AVOND VAN DE PALLIATIEVE ZORG

GORREDIJK | DE SKÂNS

LEZINGEN

Een informatieavond over palliatieve zorg, de zorg in de laatste levensfase, thuis in het ziekenhuis of in het hospice. Met sprekers Sander de Hosson, schrijver over palliatieve zorg en verpleegkundige Margaretha Berends.

GrootSa! Uitagenda uitgelicht

MUZIEK

ZONDAG 9 FEBRUARI | 14.30 UUR

LEGIANA

COLLECTIVE

Lippenhuizen | Piterkerk/Piterpodium

Al twee keer kreeg Legiana Collective een open doekje van het publiek tijdens een concert in de Piterkerk. Dit heerlijk energieke gezelschap munt uit in feestmuziek, stemmige harmonieën en gekruide Balkan-swing een weet die samen te smeden tot een weergaloos folk-optreden. Op zondagmiddag 9 februari staan ze opnieuw op het PiterPodium in de Piterkerk van Lippenhuizen. Het Legiana Collective bestaat uit acht muzikanten, waarvan drie zangeressen die met hun stemmen prachtige harmonieën weven. De bandleden spelen gitaar, viool, drum, cello, contrabas, trekzak en mandoline. Folkmuziek is de muziek van het leven, gespeeld en vernieuwd door muzikanten die overal liederen oppikken en weer doorgeven. Legiana Collective staat stevig in die traditie en voegt nieuwe standards toe aan het repertoire. Muziek als krachtig medicijn tegen eventuele winterdepressies. www.piterpodium.nl.

MUZIEK

ZONDAG 2 MAART 15.00 UUR

NANNE & ANKIE

Hemrik | Witte Kerk

MUZIEK

ZONDAG 16 FEBRUARI | 15.00 UUR

LYNNE HANSON & BLAIR HOGAN

Bakkeveen | Muziekpodium

Singer-songwriter Lynne Hanson uit Ottawa wordt wel ‘de Canadese Queen Of Americana’ genoemd. Ze maakt al enkele decennia aansprekende en tijdloze songs. Ze staat niet op de grootste podia – daarvoor laveert ze te veel tussen verschillende genres en is ze ‘te stoer voor folk en te bluesy voor country’ – maar ze leverde met ‘Just A Poet’ wel een prachtig klinkend album, af. Lynne Hanson, winnaar van twee ‘Canadian Folk Music Awards’, staat bekend om haar energieke live performances. Ze bouwt een bijzondere band op met haar publiek met een authenticiteit die even vermakelijk als ontwapenend is. De muziek van Lynne Hanson met een beetje ‘Red Dirt’ kan van het ene moment op het andere veranderen van een ‘Sunny Blue Skies ballad ‘ tot een gruizige ‘Americana swamp’. Blair Michael Hogan, een van de beste Canadese sessiegitaristen, zorgt voor de aanvullende glinsterende gitaarlijntjes.

MUZIEK

Tijnje |

Café Rolbrêge

ZONDAG 23 FEBRUARI 15.00 UUR

WILLIAMSTOWN INC.

Terwispel | Café Spaltenbrêge

Al sinds 1980 spelen Ankie en Nanne samen. In het begin in Irolt, later in de groepen Kat yn ’t Seil, Liereliet en Kajto. Met deze groepen, en ook samen, zingend in het Fries, het Nederlands, het Engels en het Esperanto, brachten ze ruim veertig albums uit op LP en CD en maken ze nog steeds concerttournees in het buitenland. In de teksten beperken Nanne en Ankie zich niet, ze zingen over alle soorten onderwerpen. Naast maritieme en historische thema’s zingen ze even makkelijk over komische voorvallen uit het dagelijkse leven. Ook houden ze van de traditionele Nederlandse volksliedjes. Op 2 maart treden ze op in de Witte Kerk in Hemrik.

In de februari-editie van het G’Oldies 50+ café in Café Spaltenbrêge in Terwispel is er live muziek van Williamstown Inc. Liefhebbers van bluesrock kunnen hun hart ophalen bij het optreden van deze swingende band met covers van bekende bands zoals ZZ Top, Joe Bonamassa, Brainbox en Cuby and the Blizzards. Ook minder bekende, maar niet minder goed klinkende nummers staan op de setlist. Het G’Oldies 50+ café is een initiatief om activiteiten te organiseren voor 50-plussers.

Het vijfde concert van de Rolbrêge Brûs Band in Café Rolbrêge bij Tijnje. De traditie om eind januari op te treden onder het mom van het jaarlijkse ‘Blauwe Moandei Konsert’ is nu vervangen door een Krokusconcert. Met dit jaar als speciale gast: Hylke Bagger uit Joure. Zijn naam staat haaks op het repertoire van oude en bekende gevoelige liedjes. Hylke begeleidt zichzelf op gitaar. Rolbrêge Brûs Band komt voor de dag met voornamelijk Friestalige nummers (sixties-rock, rockabilly en blues).

OPENINGSTIJDEN

MAANDAG 9:30 tot 23:00

DINSDAG 9:30 tot 23:00

WOENSDAG 9:30 tot 23:00

DONDERDAG 9:30 tot 23:00

VRIJDAG 9:30 tot 01:00

ZATERDAG 9:30 tot 01:00

ZONDAG 9:30 tot 23:00

De Skâns Gorredijk

NATIONAAL JEUGD

Deze familievoorstelling begint met een moeder die besluit om een sprookje te vertellen op de manier hoe zij het zou hebben geschreven, met een prinses van kleur. Want één van de dochters vraagt zich af waarom er nooit eens een prinses is die op haar lijkt.

Ver hier vandaan, in een adembenemend wild land, groeit de prachtige pure prinses Tourmalynn op als een bijzonder meisje dat één is met de natuur. Op een dag sterft haar moeder op mysterieuze wijze, en haar vader trouwt met Alvena, een beeldschone maar kille vrouw. De nieuwe koningin heeft een magische spiegel, die haar op een dag vertelt dat Tourmalynn mooier is dan zij. Ze geeft een jageres, die van jongs af aan al Tourmalynns beste vriendin is, de opdracht de prinses te doden. Tourmalynn vlucht het magische woud in en krijgt hulp van een prins uit een naburig koninkrijk die meer weet van Alvena’s duistere geheim. Wat zoekt Alvena diep in de mijnen, en lukt het Tourmalynn om samen met haar vrienden, de prins en de mijnwerkers de boze koningin met haar allesverwoestende jaloezie te verslaan?

Als we teruggaan naar de kern van het verhaal maakt het dus eigenlijk helemaal niet uit hoe Sneeuwwitje er uit ziet; ze is een pure en lieve prinses, die een is met de natuur en ze heeft een hart van goud.

In een hartverwarmende voorstelling over liefde voor jezelf, elkaar en moeder aarde neemt het Nationaal Jeugd Musical Theater het publiek mee in een avontuurlijke en epische zoektocht naar de ware betekenis van schoonheid. Met deze verfrissende en verrassende bewerking van het klassieke sprookje gaan we terug naar de kern.

Familievoorstelling

ZO 2 MAART | 16:00 UUR | € 22,50 INCL. CONSUMPTIE

Jeugd t/m 18 jaar €10,00 incl. consumptie  (mits onder begeleiding van een betalende volwassene)

‘District 12’

Een whodunnit moordmysterie in het theater: uniek en spannend!

Het rustige stadje Unitown is opgeschrikt door de gruwelijke moord op professor P. Versteden. De detectives van ‘District 12’ zijn gevraagd om deze moordzaak op te lossen, maar ze staan voor een raadsel. Daarom schakelen zij de hulp in van jou als bezoeker. ‘District 12’ is een interactieve theatershow, moordspel en escaperoom in één. Vol humor, mysterie en intrige.

Jij bent degene die de moord kan oplossen. In de voorbereiding krijg je al toegang tot het digitale dossier. Hierin vind je vooraf al informatie, puzzels en codes, welke je een flinke voorsprong bieden in het ontrafelen van de moord. Tijdens de voorstelling ben je onderdeel van de verhoren, zie je flashbacks, krijg je onderzoekstijd vol puzzels en nieuwe informatie en volg je de dagelijkse gang van zaken bij District 12. Kies je ervoor je bevindingen te delen of trek je liever zelf je conclusie? Wie weet het snelst de zaak te ontrafelen en wie blijkt het beste van het hele District? Ben jij de detective die wij zoeken? Dan zien we jou graag op 8 februari!

THEATERSHOW |

ZA 8 FEBRUARI | 20:15 | € 23,00 INCL. CONSUMPTIE

BERT

‘A

HEERINK & ALEXANDER BROUSSARD

& B in C(oncert): Beautiful Ballads’ Een muzikale reis door twee muzikale levens

Bereid u voor op een onvergetelijke avond vol emotie en nostalgie met A & B in C(oncert): ‘Beautiful Ballads’, een unieke samenwerking tussen twee muzikale grootheden: Bert Heerink en Alexander Broussard. Deze twee rasartiesten, elk met een indrukwekkende carrière, bundelen hun talenten in een intieme setting van stem en piano.

Alexander Broussard, bekend van zijn veelzijdige optredens en succesvolle theatershows zoals

‘The Billy Joel Experience’ en ‘Le Canzoni Italiane’, en Bert Heerink, de iconische stem

achter hits als ‘Burning Heart’ en als zanger van onder andere de band Kayak en bij Jan Akkerman, nemen het publiek mee op een reis door de popgeschiedenis.

Van The Beach Boys tot Eros Ramazzotti, en van Eric Carmen tot Joe Jackson, het duo brengt een zorgvuldig samengestelde selectie van tijdloze ballads in hun meest pure vorm: piano en zang. Tussen de

nummers door delen Alexander en Bert persoonlijke verhalen en anekdotes, die de muziek tot leven brengen en een diepere betekenis geven. Deze voorstelling is meer dan alleen een concert; het is een intieme ervaring en een kijkje in de ziel van twee podiumgiganten die hun passie voor muziek delen met het publiek.

‘A & B in C(oncert): Beautiful Ballads’ belooft een betoverende avond te worden die zowel hartveroverend als nostalgisch is.

THEATERCONCERT | ZA 22 FEBRUARI | 20:15 |  € 25,00 INCL. CONSUMPTIE

Puzzelpagina nr. 02

Puzzel en win! In elke editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de e-mail of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: puzzel@grootmedia.nl o.v.v. puzzeloplossing GROOTSA! NR 02-2025 – tot uiterlijk 28 februari 2025. Wij wensen je veel puzzelplezier!

Winnaar

puzzel grootSA!

01-2025

R.Kluitenberg uit Gorredijk heeft de waardebon t.w.v. € 25,00 gewonnen. Deze waardebon is aangeboden door en te besteden bij Primera in Gorredijk.

OPLOSSING VORIGE EDITIE: Zweedse puzzel: VERGROOTGLAS // Sudoku: 7 7 1 6 2

COLOFON

GrootSa! is een maandelijkse uitgave van GrootMedia en wordt huis-aan-huis verspreid in gemeente Opsterland en omliggende dorpen en steden.

Oplage: 20.000 exemplaren.

UITGEVER GrootMedia BV Zwarteweg 4 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005

E-mail info@grootmedia.nl www.grootmedia.nl

REDACTIETIPS? redactie@grootsa.nl

REDACTIECOÖRDINATOR

Marianne Bouwman

Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.

Horizontaal: 1 verlichting 6 stootwapen op een geweer 12 handelsnaam 13 bustehouder 14 winkelier 17 op toon brengen 19 wilde haver 20 speeltuintoestel 22 eenieder 23 steile rots in zee 25 tijdelijk gebruiken 27 deel v.h. been 28 grammofoonplaat 30 bakbeest 32 elektrisch geladen deeltje 33 kippenziekte 35 intiem 37 mannelijk dier 40 oude munt 42 vrouwelijke godheid 44 wedren 46 explosieve stof (afk.) 48 regenachtig 50 los 51 binnenkort 54 gelijkmatig 57 Europese munt 58 land in het Midden-Oosten 59 plotse windstoot 60 oplichten.

Verticaal: 1 cijferpuzzel 2 ontroering 3 vogeleigenschap 4 deel v.e. opera 5 grote bijl 7 kloosteroverste 8 militair voertuig 9 eenheid van weerstand 10 uit naam van olieschip 15 filmpersonage 16 telwoord 17 varkensvlees 18 Bijbelse priester 21 modern 24 houten vloerlatje 25 buigzaam 26 dwingen 27 afnemer 29 nachthemd 31 tongstreling 34 toneelspeler 35 verblijf 36 klankbekken 37 tentsluiting 38 naaldboom 39 het aantal bepalen 41 een zeker iemand 43 domina 45 regieteken 47 Indiaas gewaad 49 tijding 52 beschut 53 kloosterzuster 55 duivenhok 56 lage mannenstem.

EINDREDACTIE

Henk de Vries

REDACTIE

Amanda de Vries, Piebe Piebenga, Anna Boersma, Lutske

Bonsma, Riemie van Dijk, Richard de Jonge, Eelke Lok en Fimke

Groenewoud

VORMGEVING

Rinske Elsinga

Bente Vallinga

VERKOOP

Ate Eijer, Harmen Zwerver, Geart Jorritsma, Ying Mellema, Marianne Bouwman

FOTOGRAFIE

ThomasVaer Fotografie en Martijn van der Vaart

DRUK

Mediahuis Noord, Leeuwarden

VERSPREIDING

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Waarom verdient jouw valentijn dit verrassingspakket?

Naam

Telefoon E-mail

Naam valentijn

Reden waarom jouw valentijn dit verrassingspakket verdient: uw verrassi

Deze bon inleveren voor 12 februari 2025 bij: