LES 3
2
LES 3: Vreedzaam activisme (en de rol van theater)
Deze les biedt een antwoord op vragen zoals: “Waarom is het belangrijk om Theatre Day Productions te steunen in Gaza?”, “Waarom is theater een krachtig instrument voor ontwikkeling?”. Deze les toont ook dat er zowel aan Israëlische kant als Palestijnse kant positieve initiatieven bestaan die bijdragen aan een vreedzame oplossing voor het conflict. De les duurt 1 lesuur, de uitbreidingen niet meegerekend. Het is een goede inleiding voor scholen die tijdens Zuiddag 2014 een theatervoorstelling van Theatre Day Productions zullen bijwonen.
VAKKEN EN DOELGROEP e
e
Gemiddelde moeilijkheidsgraad, bij voorkeur voor 2 of 3 graad. Duur: 1 lesuur
DOELSTELLINGEN EN EINDTERMEN m.b.t. de inhoud van de les De leerlingen kunnen acties bedenken als reactie op onrechtvaardige situaties. De leerlingen kunnen voorbeelden geven van vreedzaam activisme in de wereld, In Israël en Palestina De leerlingen kunnen in eigen woorden vertellen wat het unieke karakter is van theater De leerlingen kunnen in eigen woorden vertellen wat het effect is van theater op de jongeren in Gaza De leerlingen kunnen de werking van Theatre Day Productions kaderen als vorm van vreedzaam activisme en als instrument voor ontwikkeling - De leerlingen kunnen belangrijke elementen selecteren om buitenstaanders te overtuigen van de meerwaarde van Theatre Day Productions en deze inbrengen in een creatieve presentatie. VOET: context 2 (7, 8), context 3 (6, 9, 11), context 5 (4), context 6 (3), context 7 (5) -
m.b.t. de methodiek De leerlingen kunnen zich via een inleefoefening in de schoenen plaatsen van iemand anders De leerlingen kunnen zich via een inleefoefening bewust worden van onrechtvaardige situaties in de wereld en mogelijke antwoorden hierop - De leerlingen kunnen in groep ideeën verzamelen voor acties - Uitbreiding: De leerlingen kunnen reflecteren over verschillende vormen van vreedzaam activisme en hun eigen mening formuleren. - De leerlingen kunnen reflecteren over het karakter van theater en unieke eigenschappen verwoorden. - De leerlingen kunnen uit geschreven getuigenissen het effect van theater benoemen - De leerlingen kunnen hun eigen mening formuleren en beargumenteren. VOET: Stam 1, 2, 5, 12, 19, 24 -
3
DIDACTISCHE WERKVORMEN EN LEERMIDDELEN -
Groepswerk ‘wat als…’ acties bedenken (Lees-en) presentatieopdracht: reality-check Onderwijsleergesprek over kracht van theater Interpreteren getuigenissen: theater draagt bij tot ontwikkeling jongeren Uitbreiding: tonen kortfilm Improvisatie-oefening
LESVERLOOP -
Vreedzaam activisme in Palestina en Israël met groepswerk ‘Wat als…’
-
Reality-check, voorbeelden van vreedzaam activisme met lees en presentatieopdracht in groep
-
Uitbreiding: onderwijsleergesprek over vreedzame acties
-
De kracht van theater met onderwijsleergesprek
-
Meer dan een voorstelling: effect van theater op jongeren met interpreteren getuigenis
-
Uitbreiding: een beeld zegt… (filmpje)
-
Slot: improvisatie ‘Wat als?’ improvisatieoefening Zuiddag 2014 uitleggen
Groepswerk “Wat als…?” (15min) Verdeel de klasgroep al naargelang de grootte en het aantal gekozen situaties (bijlage 1), in groepjes (ideaal 4 à 5 leerlingen per groep). Geef iedere groep een verschillende situatie. Vraag naar de acties die zij in die ‘onrechtvaardige’ situatie zouden ondernemen om er iets aan te veranderen. Samengevat: “Wat als…het jou zou overkomen?” Laat hen verschillende ideeën opschrijven op een stuk papier (flap). Iedere groep stelt een woordvoerder aan, die de ideeën na 7 minuutjes brainstorm in de grote groep kan delen. Laat de groepjes naar elkaars voorstellen luisteren zonder daar verder dieper op in te gaan.
Reality-check: voorbeelden van vreedzaam activisme (15min) De situaties van het groepswerk waren niet uit de lucht gegrepen. Ze doen zich soms dagelijks voor in verschillende delen van de wereld. Waren de groepsvoorstellen altijd even vreedzaam? Geef iedere groep de bijhorende kaart ‘vreedzaam activisme’ (bijlage 2) die hen vanuit de realiteit toont hoe personen, groepen of organisaties reageerden op de situatie. Laat hen de kaart in groep lezen en de vreedzame actie aan de andere groepjes voorstellen alsof zij de oprichters/bedenkers zijn en nieuwe vrijwilligers of fondsen zoeken. De rubrieken “wie?”, “waarom?”, “Hoe?”, “Resultaat?” kunnen een leidraad zijn voor hun presentatie.
Geef leerlingen tot slot van deze oefening mee dat hoe uitzichtloos de situatie ook lijkt, er altijd mensen zijn die op een vreedzame manier zoeken naar een oplossing. Soms zijn dat kleine initiatieven met geringe impact, soms grotere met meer impact. Ze bieden steeds hoop.
Uitbreiding: onderwijsleergesprek -
Wat vinden ze van de vreedzame actie? Wat positief, wat negatief? Denken ze dat de actie iets aan de situatie zal veranderen? Is ze structureel of eerder symbolisch? Kennen ze gelijkaardige acties in België of de wereld? Kennen ze andere vormen van vreedzaam activisme?
4
De kracht van theater: onderwijsleergesprek (5min) Stel een eenvoudige vraag aan je leerlingen: “Wie is onlangs naar een theatervoorstelling geweest?” Vraag aan die leerlingen wat ze leuk of interessant vinden aan theater (bv. t.o.v. film of muziekoptreden) Misschien komen de leerlingen zelf op een aantal typische kenmerken van theater, anders help je hen of vertel je ze zelf:
1. theater is een unieke ervaring: Acteurs en toeschouwers maken samen een unieke voorstelling. Een voorstelling is nooit twee keer hetzelfde en heeft een tijdelijk karakter. Theater gaat uit van ervaring, omdat het je als toeschouwer betrekt bij een dialoog, een handeling … De feedback van het publiek is ook heel direct: applaus of uitjouwen. De toeschouwer kan (bepaalde zaken van) zichzelf herkennen in een acteur of situatie op het toneel.
Tip! Toon ter ondersteuning van dit kenmerk eventueel het Youtubefilmpje (http://www.youtube.com/watch?v=UxCIUI9DdQM) waarin Sven en Ruud De Ridder verschillen van mening over film en theater.
2. Theater doet beroep op alle zintuigen en acteurs gebruiken hun hele lichaam om iets over te brengen op het publiek. 3. Theater is (normaliter) vrij van dwang, een soort neutrale plaats waar men vrij aan expressie kan doen als kunstvorm. Theater kan natuurgetrouw of vol fantasie de realiteit nabootsen. Ze kan ook kritiek uiten of de maatschappij een spiegel voorhouden.
Precies omwille van deze typische kenmerken van theater, heeft TDP theater als methodiek gebruikt om jongeren even te doen ontsnappen aan de realiteit, via expressie en verbeelding met hun frustraties op een constructieve manier aan de slag te laten gaan en in groep vreedzaam te laten samenwerken. De directe band met het publiek zorgt voor interactiemogelijkheden en de jonge acteurs kunnen de toeschouwers (familie, vrienden, de buurt) ook een spiegel voorhouden.
Meer dan een voorstelling: effect van theater op jongeren (10 min) Theatre Day Productions, de partner van Broederlijk Delen en Zuiddag 2014, gebruikt theater om de ontwikkeling van kinderen en jongeren te stimuleren. Theater is hier veel meer dan ‘een toneeltje spelen’ of naar een voorstelling gaan kijken. In Palestina, net door de methodologie die TDP gebruikt, is theater veel meer dan enkel dat. Laat de leerlingen dit ontdekken. Geef elke leerling één van de getuigenissen (bijlage 3), gedaan door deelnemers aan een theaterworkshop of –opleiding van TDP. De getuigenissen met hetzelfde cijfer verwijzen naar hetzelfde soort effect dat theater op de Gazaanse jongeren had. Vraag de leerlingen om dit effect op hun eigen manier te verwoorden -
getuigenissen 1: eigen talent ontdekken, minder verlegen zijn getuigenissen 2: respect krijgen van vrienden en familie getuigenissen 3: een veilige plaats hebben om zich te uiten getuigenissen 4: positiever in het leven staan, beter kunnen samenwerken getuigenis 5: ook het publiek krijgt een spiegel voorgehouden
Doe de oefening klassikaal en besluit de oefening met de link te leggen tussen het theater van Theatre Day Productions en vreedzaam activisme. Theater wordt hier gebruikt als een methodiek om frustraties bij
5
jongeren op een positieve manier te gebruiken en hen te leren samenwerken met anderen. Theater reikt via fantasie en verbeelding een andere taal aan om met problemen en conflicten om te gaan.
Uitbreiding: een beeld zegt… Iedereen kent de uitdrukking ‘Een beeld zegt meer dan 1000 woorden’. Toon de woordeloze trailer over het werk van TDP aan de leerlingen: http://www.youtube.com/watch?v=jnY1HJMklhI De uitgebreidere documentaire over het werk van TDP, was bij het schrijven van deze les nog in aanmaak (zou ten laatste in oktober 2014 klaar zijn).
Slot: improvisatie “Wat als…?” (7 min) De leerlingen zullen in het kader van Zuiddag misschien de vraag krijgen van een werkgever of journalist “Waar het geld van Zuiddag 2014 precies naar toe gaat?” Wat als de leerlingen deze vraag krijgen voorgeschoteld? Wat zouden zij in hun antwoord willen beklemtonen? Vraag klassikaal naar drie belangrijke elementen/woorden voor het antwoord. Doe een korte improvisatieoefening. Vraag in de klasgroep wie ‘werkgever of journalist’ wil spelen en wie ‘Zuiddagwerknemer voor één dag’. Laat deze vrijwillige acteurs de scène ‘Wat als...?’ spelen. De journalist of werkgever mag kritisch doorvragen, de Zuiddagwerknemer improviseert a.d.h.v. de drie gegeven woorden.
Uitbreiding: extra improvisatie -
laat de leerlingen ook een werkplaats verzinnen (bedrijf, organisatie, vzw, …) speel verschillende scènes, film ze laat de leerlingen ook ludieke scènes maken Rond welke thema’s zou een Belgische Theatre Day Productions kunnen werken? En hoe zouden zij te werk gaan?
LESVOORBEREIDING LEERKRACHT -
Kopieer en knip de situaties ‘Wat als…?’ (bijlage 1) Kopieer de kaarten ‘vreedzaam activisme’ (bijlage 2) Zorg voor internetverbinding, geluid en mogelijkheid tot projectie voor kortfilmpjes Kopieer en knip de getuigenissen (bijlage 3)
GEBRUIKTE LITERATUUR EN MEDIA -
Youtubefilmpje http://www.youtube.com/watch?v=UxCIUI9DdQM getuigenissen verkregen van Theatre Day Productions, 30-05-2014 trailer van documentaire over Theatre Day Productions: http://www.youtube.com/watch?v=jnY1HJMklhl, Leo van Emden, "From the wings", Productions www.theatreday.org Voorbeelden van vreedzame acties: Regenboogtrappen: fiche van workshop ‘En actie?!’, Studio Globo, 2014 http://www.breakingthesilence.org.il/ Femme de la rue: http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/Opinie/article/detail/1478218/2012/07/31/Waarover-mijndocumentaire-Femme-de-la-Rue-echt-gaat.dhtml Olijfbomencampagne : http://www.planteenolijfboom.nl/home http://www.respectopdelijn.be/het-verhaal
6
http://www.theparentscircle.com/ Aanvraagdossier Broederlijk Delen Zuiddag, 2014
BIJLAGEN Bijlage 1: Situaties en gebeurtenissen Bijlage 2: Voorbeelden ‘Wat als’ Bijlage 3: Getuigenissen
Deze les werd ontworpen door Broederlijk Delen, Zuiddag partner 2014. ijk Delen voor het maken van deze les.