Tekno Gündem

Vezir Gambiti (Queen’s Gambit)

GAMBİT NEREDEN GELİYOR

Satranç meraklısı İspanyol din adamı Ruy Lopez 1561 yılında ilk kez Gambit kelimesini ayağını ileri doğru uzatarak bir insanın düşmesine sebep olmak anlamına gelen İtalyanca kelimeden türetmiştir. Beyaz taşlara sahip olan oyuncunun rakibine üstünlük sağlayabilmek amacı ile mücadelenin daha hemen başında piyonlarından bir tanesini feda etmek üzere hamle yapması “Gambit Açılışı” olarak teoride yerini almıştır. Gambit çeşitlilikleri farklılık gösterse de, en fazla araştırılan ve uygulanan açılış sistemi “Vezir Gambiti” (pd4,pc4) olarak gelişmiştir. Beyazın açılış tercihi sonrasında siyah taşlara sahip oyuncunun feda edilmesi, düşünülen piyonu alması veya almaması sonucuna bağlı olarak oyun kabul edilen veya kabul edilmeyen Vezir Gambiti olarak adlandırılmıştır.

RUY LOPEZ

Ruy Lopez kendi adı ile anılacak “Ruy Lopez” açılışını (pe4) ayrıntılı olarak incelemiş, yapılandırmış ve 150 sayfalık kitap olarak satranç dünyasına kazandırmıştır.

SATRANCIN ESASLARI

Queen’s Gambit dizisini seyredince 70’li yıllarda

“Gambit Açılışı”

Adana’da lise öğrenciliğim sırasında satranç oynayabilmek için imkânları nasıl zorladığımı hatırladım. Dizide Beth Harmon’ın faydalandığı ünlü büyük usta Cabaplanca’nın “Satrancın Esasları” kitabı benim de ilk okuyup satrancı geliştirdiğim kaynak olmuştur. Bu kitap teoriye başlamak isteyen bütün oyuncuların düşünce tarzının değişmesine ve satranca farklı bakış açısı getirmelerine imkân sağlamıştır. Cabaplanca, 1901 yılında 13 yaşında Küba Satranç Şampiyonu’nu yenerek dünya sahnelerinde yerini almış ve 1921-1927 Dünya Satranç Şampiyonu ünvanını korumuştur.

SATRANÇ KULÜPLERİ ÇOK ÖNEMLİ

Satranç merakımın ve oyun anlayışımın ciddi anlamda gelişmesi Manchester Üniversitesi’ndeki öğrencilik yıllarıma dayanmaktadır. Üniversitenin Satranç Kulübü’ne üye olmuş ve takım içinde yer alarak resmi oyuncu belgesi ile turnuvalara katılmıştım. Öğrenimimi tamamlayarak ülkeme dönmem ve Netaş’ta tasarım mühendisi olarak görev almamı büyük bir şans olarak niteliyorum. Netaş Ar-Ge bölümünde mesleki yeteneklerimi geliştirdiğimi, değerli yöneticilerimden her zaman destek bulduğumu gururla söyleyebilirim. Netaş benim için, üniversitenin devamı olarak gördüğüm bir okul, bir yuva olmuştu.

OYUN SÜRESİNCE HAMLELER ÇOK ÖNEMLİ

Netaş’ta beni bir sürprizin beklediğini nasıl bilebilirdim. Satranç Kulübü ve yılların deneyimli ustaları. 1978 yılı şirket içi turnuvasında saygıyla andığım Cevdet Özpar ile final maçı oynamış ve 3 gün süren mücadele sonucunda Netaş Kupası’na kavuşmuştum. Cevdet Abi üstadımız ile ilgili araştırma yapmış ve atlarını inanılmaz etkin kullandığını öğrenmiştim. Oyunun hemen Suat Baysan

Satrancın Esasları kitabı mükemmel bir başlangıç

başında filleri ile rakip atlara müdahale ederek rakibini atsız bırakmakla ünlenmişti. Final maçı kurgumu Vezir Gambiti ve atlarımdan yoksun fillerle mücadele üzerine yapılandırdım. Öğrenmiştim ki, oyunu uzatabilir ve orta oyunda atların saldırılarını bertaraf edebilirsem oyun sonunda fillerim alanın büyük bölümünü kontrol altına alabileceklerdi. Planladığım açılışı, oyun ortasını ve oyun sonu hamlelerini tam olarak uygulayabilmiştim.

STRATEJİ OYUN BAŞLAMADAN ÖNCE BELİRLENİYOR

Beth Hormon (Anya Taylor Joy) Meksika Turnuvası’nda final maçında Sovyet Şampiyonu Borgov ile karşılaşır. Oldukça riskli, sabır ve deneyim gerektiren, açıkları kolayca ortaya çıkarılabilen Sicilya Savunmasını tercih eder ve oyunu kaybeder. Yıllar sonra (1995) Rusya Federasyonu Chelyabinsk Oblastı’nda Telekom altyapıları kurulum aşamasında müşterilerimizin satranç bilgileri karşısında da etkilenmiştim. Çalışanların tamamının satranç bilgileri sürekli yeni arayışlar ve

denemeler ile geliştiriliyordu. Bana bir gösteri maçı teklif ettiklerinde memnuniyetle kabul etmiştim. Bugün gibi hatırlıyorum, Anatoly Popov ile olan karşılaşmadan üstün çıkışım ve sonrasında bana nasıl da farklı yaklaştıkları.

YENİLGİDEN DERS ALMAK ÇOK ÖNEMLİ

Beth Harmon dizinin son bölümünde Moskova’da gerçekleştirilen turnuva süresince dünya üstatlarını bir bir yener, Final maçında yeniden Borgov’un rakibi olur

Motivasyon için ilgi çok önemli

ve çok başarılı Vezir Gambiti (Queen’s Gambit) ile rakibini kendi evinde yenerek mutlu sona ulaşır.

TOPLUMUN BAKIŞ AÇISI VE İLGİSİ MOTİVASYONU

ETKİLİYOR

Beth, Moskova’da satranç merakının sokaklara, parklara taştığını ve kendisinin tanınırlığının beklediğinin çok üzerinde olduğunu fark edecektir. Ülkesinde görmediği saygının Moskova halkı tarafından gösterilmesi ile duygulanacak ve belki de buruk bir eve dönüş yaşayacaktır. Öksüz bir çocuğun, kız yetiştirme yurdunda tamamen tesadüf eseri teknik bir çalışandan öğrendiği satranç, onu Dünya Şampiyonluğu’na taşıyacaktır. Bu hikaye, satranç meraklılarını cezbedeceği gibi başarının nasıl, nereden ve ne zaman çıkabileceğini tahmin etmenin zor olduğunu gösteren türde yapımları sevenler için de mutlaka izlenmesi gereken bir dizi olarak karşımıza çıkıyor.