Analiza mapy: elementy Badanie dotyczy sprawdzenia czytelności elementów mapy, na której ukazana jest sieć linii tramwajowych w Krakowie. Schemat na stronie wyszczególnia główne elementy na mapie. 1. Data ważności mapy:
-informuje o czasie aktualności mapy, przez co można uniknąć pomyłki -kontrastująca z tłem -wysoki stopień pisma zwraca uwagę użytkownika
4. Trasy linii tramwajowych
-odwzorowują przebieg linii tramwajowych -każda z linii posiada swój kolor, których jest 26 -niektóre z tych kolorów są do siebie zbyt podobne, co może zmniejszać czytelność mapy -kolory tworzą spójną całość i mają dobrany odpowiedni kontrast -każda z linii ma identyczną grubość
2. Nazwa przystanku
-podaje kolejność występowania przystanków na trasie -czytelny krój pisma -napisy są w poziomie, co ułatwia szybkie czytanie -dobrze kontrastują z tłem
3. Numery linii
-pozwalają znaleźć odpowiednią dla nas trasę oraz ułatwiają rozpoczęcie jej śledzenia -posiadają bardzo wiele kolorów (26), czasem myląco do siebie podobnych, jednak zawsze dobrze kontrastującymi z tłem -dodatkowo zaznaczone są linie nocne
5. Nazwy dzielnic
-wypisanie dzielnic pozwala na ogólne rozeznanie się w terenie -użyto wersalików w relatywnie wysokim stopniu pisma, jednak zastosowano krój pisma w wersji light przez co informacja jest dobrze czytelna, ale nie agresywny
6.Legenda
-legenda wyjaśnia wszystkie znaki użyte na mapie -ikony są wystarczająco duże, aby szybko je rozpoznać -do legendy zalicza się też spis linii tramwajowych
7. Wisła
-pasek odpowiada miejscom przepływu Wisły, co może ułatwić odnalezienie się w terenie -znak graficzny nie jest agresywny, ale pokazuje rzekę w stonowany sposób, wciąż dobrze widoczny
Opis badania Pytania badawcze 1. Czy zastosowana ilość kolorów oraz ich zestawienie ułatwia odczytywanie mapy? 2. Czy zastosowanie legendy ułatwia korzystanie z mapy? 3. Czy umiejscowienie głównych punktów orientacyjnych na mapie ułatwia poruszanie się w terenie?
Hipotezy 1. Zestawienie kolorów pogarsza czytelność mapy 2. Legenda pomaga w zorientowaniu się w oznaczeniach na mapie 3. Główne punkty turystyczne mają duży wpływ na łatwość poruszania się dzięki mapie
Scenariusz badania ANKIETA NR 1 - PIERWSZE WRAŻENIE DOTYCZĄCE MAPY 1. Poznanie typu osoby (turysta/miejscowy) oraz jej przedziału wiekowego, zebranie informacji na temat pierwszego wrażenia o mapie. Celem tego zabiegu będzie sprawdzenie czy mapa sprawia wrażenie łatwej do odczytania na pierwszy rzut oka.
Osoby biorące udział w badaniu: Turysta - osoba, która nie zna topografii miasta, posiada niewielki zasób informacji o miejscach w mieście Informacje, których może szukać turysta: -poszukuje głównych atrakcji turystycznych w mieście -porusza się raczej w centrum miasta, rzadko wyjeżdża poza jego granice -jeśli decyduje się wyjechać poza granice centrum to w jakimś konkretnym celu, więc prawdopodobnie będzie szukał danego przystanku, który znajduje się najbliżej celu
Mieszkaniec - zna topografię miasta oraz nazwy kluczowych przystanków i dzielnic Informacje, których może szukać mieszkaniec: -osoba taka zna główne punkty w mieście, więc z rozkładu będzie korzystać w momencie, kiedy zajdzie potrzeba pojechania w miejsce mniej uczęszczane -użytkownik prawdopodobnie zna ścisłe centrum oraz punkty takie jak szkoła, praca, sklep, urzędy B) Byłem/am w Krakowie kilka razy i znam kilka głównych miejsc, zabytków - 2 osoby C) Bywam w Krakowie regularnie, znam główne punkty miasta i niektóre - 1 osoba obszary przedmieść/okolic oddalonych od centrum D) Mieszkałem/am w Krakowie przez jakiś czas, znam dobrze dużą część miasta - 1 osoba
WYKONANIE 4 ZADAŃ DOTYCZĄCYCH MAPY 2. W tym etapie osoba dostanie mapę na dłuższy czas. Jej zadaniem będzie wyznaczenie tras przejazdu z danych punktów. Takich zadań będzie 4. Dla każdego badanego zadania będą identyczne, a warunki prowadzenia badania będą ustawione - mapa będzie wisieć na ścianie, a osoba odczytywać ją będzie w pozycji stojącej. Czas na wykonanie zadania to 1 minuta.
ANKIETA NR 2 - WRAŻENIA PO WYKONANIU ZADAŃ 3. W trzecim etapie badania osoba dostanie ankietę, w której będą zadane pytania dotyczące łatwości korzystania z mapy. Badani również dostaną pytanie dotyczące wad mapy - co im najbardziej przeszkadzało podczas korzystania z mapy. W ten sposób będzie można się zorientować w słabych punktach schematu oraz wyznaczyć stopień jej czytelności.
F) Inne: „Byłam w Krakowie, ale nie znam” - 1 osoba
Rodzaje zadań I typ zadań: Polegał na wskazaniu linii prowadzących od jednego przystanku do drugiego. Zadanie miało na celu sprawdzenie czytelności miejsc, gdzie linie tramwajowe o bardzo podobnym kolorze przebiegały obok siebie. II typ zadań: Polegał na wskazaniu linii, które prowadziły od przystanku do dzielnicy w Krakowie. Zadania te miały na celu sprawdzić czytelność oznaczeń niektórych rejonów miasta jak np. Błonia czy Kazimierz, Wawel.
Analiza zachowań uczestników podczas badania.
Legenda:
Treść zadania: Znajdujesz się na przystanku Rondo Grzegórzeckie. Jakimi liniami możesz dostać się na Błonia?
Działania właściwe: - Podążanie wzrokiem za właściwą trasą - Śledzenie właściwej trasy palcem
Wszyscy badani wykonali zadanie poprawnie.
01:09 00:44
00:15
01:02
- Zgubienie się w miejscu krzyżowania tras
Osoba nr. 1:
- Śledzenie niewłaściwej trasy Wskazanie linii o numerach 10 oraz 9, nieprawidłowe rozwiązanie zadania.
Osoba nr. 2:
Działania niewłaściwe:
Wskazanie linii nocnej nr. 64. Osoba ma problem z odczytaniem przebiegu trasy w miejscach, gdzie przecinają się one z innymi.
00:19
00:28
Osoba widząc trasę w kolorze zielonym rozważa jej wybór, jednak po krótkiej chwili odrzuca tę opcję zauważając, iż odbija ona w innym kierunku.
Osoba zauważa właściwą linię, jednak szybko ją odrzuca (prawdopodobnie spowodowane dużym podobieństwem kolorystycznym z trasą, która jest niewłaściwa)
Osoba odszukuje właściwą linię nr 4 po czym upewnia się śledząc palcem jej przebieg.
00:50
Osoba nie posługuje się w pierwszej kolejności numerami linii, tylko kolorami. Wskazuje trasę „niebieską” czyli numer 9, ale równie szybko ją odrzuca.
01:50
01:16
Osoba ma problem z prześledzeniem właściwej trasy w miejscu, gdzie przecina się ona z innymi liniami na docelowym przystanku.
- Inne/komentarz
Elementy sprawiające problem w wykonaniu zadania:
Próba skorzystania z legendy w momencie niepewności co do oznaczeń linii na mapie.
1. Skrzyżowania linii - wywoływały one spore zakłopotanie podczas wykonywania zadań. Osoby badane gubiły śledzone trasy, czasem nie były pewne ich przebiegu przez dany przystanek.
00:17
00:12
00:14
00:16
Osoba zauważa 2 trasy w kolorze czerwonym, jednak najpierw wskazuje niewłaściwą linię (trasa numer 5).
Wskazanie nieprawidłowej trasy.
Wskazanie linii nr 4 prawidłowa odpowiedź.
Osoba nr. 3:
00:18
00:14
Osoba nr. 4: Szukanie przystanków.
Osoba śledzi palcem właściwą trasę, jednak nie udziela żadnej odpowiedzi robi to dopiero po upewnieniu się, że odpowiedź jest dobra.
00:09
00:11
00:13
Osoba nr. 5: Szukanie przystanków.
Wskazanie trasy nr 13, osoba trzyma palec na końcowym przystanku całej linii. Trasa nr 13 posiada bardzo zbliżony kolor do trasy nr 4 - tej właściwej.
2. Trasy o zbliżonej kolorystyce - badani często mylili trasy o podobnej barwie, gdy przebiegały one zaraz obok siebie. Pomocne w tym przypadku okazało się śledzenie linii palcem.
Analiza zachowań uczestników podczas badania.
Legenda:
Treść zadania: Znajdujesz się na przystanku Rondo Grzegórzeckie. Jakimi liniami możesz dostać się na Błonia?
Działania właściwe: - Podążanie wzrokiem za właściwą trasą - Śledzenie właściwej trasy palcem
Wszyscy badani wykonali zadanie poprawnie.
00:59 00:37
00:20
00:15
Działania niewłaściwe: - Zgubienie się w miejscu krzyżowania tras
Osoba nr. 1:
- Śledzenie niewłaściwej trasy Odnajdywanie przystanków
Gdy osoba śledzi trasę palcem, napotyka na problem przy krzyżowaniu się tras.
Osoba zwraca uwagę na to, iż w obszarze wykonywanego zadania znajduje się bardzo dużo linii o zbliżonym kolorze.
00:30
- Inne/komentarz
00:38 Elementy sprawiające problem w wykonaniu zadania:
Osoba nr. 2: Osoba nie widzi, iż właściwa linia zakręca w stronę właściwego przystanku z powodu dużej ilości linii.
Wodzenie palcem po mapie w poszukiwaniu przystanków.
00:25 00:14
00:02
Osoba nr. 3: Osoba szybko odnajduje właściwe przystanki, co wskazuje na czytelność oznaczeń.
Zauważenie linii o bardzo zbliżonej kolorystyce, problem z prześledzeniem linii wzrokiem, dopiero za pomocą palca udaje się wskazać właściwą trasę
00:20
00:27
Osoba nr. 4: Osoba gubi się w oznaczeniach kolorystycznych, śledzi właściwą trasę palcem, jednak w momencie zetknięcia się jej z trasami o podobnej kolorystyce, traci na pewności.
00:15
00:37
Osoba kilkukrotnie śledzi trasę, jednak nie potrafi wyznaczyć konkretnej linii - prawdopodobnie powodem zmieszania jest kilka tras w podobnym kolorze.
Osoba wskazuje trasę nocą nr 62.
Osoba nr. 5:
00:55
1. Linie przecinające się, w podobnej kolorystyce - tak samo jak w poprzednim zadaniu najwięcej kłopotu sprawiły linie p zbliżonej barwie, które przebiegały zaraz obok siebie. Badani gubili się, mimo kilkukrotnego śledzenia trasy,
Analiza zachowań uczestników podczas badania.
Legenda:
Treść zadania: Znajdujesz się na przystanku Rondo Grzegórzeckie. Jakimi liniami możesz dostać się na Błonia?
Działania właściwe: - Podążanie wzrokiem za właściwą trasą - Śledzenie właściwej trasy palcem
Wszyscy badani wykonali zadanie poprawnie.
01:50 00:30
00:10
00:37
01:33
Wskazanie błędnej linii nr 4, jednakże osoba szybko odrzuca tę odpowiedź
Wskazanie linii nocnej
- Zgubienie się w miejscu krzyżowania tras
Osoba nr. 1: Osoba szybko odnajduje nazwę dzielnicy - Kazimierz, choć nie jest to przystanek.
Osoba nie jest pewna co do zakresu przystanku Dworca Głównego oraz co do linii, które przez niego przejeżdżają (duży natłok tras).
Działania niewłaściwe:
- Śledzenie niewłaściwej trasy - Inne/komentarz
01:06
00:30
Elementy sprawiające problem w wykonaniu zadania:
Osoba nr. 2: Osoba po wskazaniu kilku prawidłowych odpowiedzi jest w stanie odróżnić trasę nocną.
01:40 00:44
00:55
01:09
Osoba śledzi trasę nocną palcem, jednak po chwili spogląda na legendę i upewnia się, że nie jest to właściwa linia.
Osoba ponownie wskazuje linię nocną.
Osoba gubi się na pętli -tam gdzie krzyżuje się wiele linii.
1. Trasy nocne - wiele osób myli linie dzienne z tymi nocnymi, co ciekawe, żadna z osób nie spojrzała do legendy aby upewnić się co do właściwego doboru trasy.
01:28
Osoba nr. 3:
00:03
00:07
Osoba momentalnie odnajduje miejsce docelowe.
Badana osoba wszystkie trasy prześledza za pomocą palca, co znacznie polepsza jej wyniki.
00:17
Osoba nr. 4:
00:05
Osoba nr. 5: Stały kontakt palca z mapą pomaga osobie w śledzeniu tras, szczególnie w punktach krzyżowania.
00:45
1. Skrzyżowania linii - z przystanku początkowego odjeżdża wiele linii. Natłok wielu tras powodował dużą niepewność u osób badanych. Nie potrafili oni ocenić czy dana linia przejeżdża przez konkretny przystanek czy nie.
Analiza zachowań uczestników podczas badania.
Legenda:
Treść zadania: Znajdujesz się na przystanku Rondo Grzegórzeckie. Jakimi liniami możesz dostać się na Błonia?
Działania właściwe: - Podążanie wzrokiem za właściwą trasą - Śledzenie właściwej trasy palcem
Wszyscy badani wykonali zadanie poprawnie.
00:33 00:17
00:05
00:29
Działania niewłaściwe: - Zgubienie się w miejscu krzyżowania tras
Osoba nr. 1:
- Śledzenie niewłaściwej trasy Osoba bez większego problemu odnajduje jednostkę administracyjną - Błonia.
Śledzenie palcem trasy prowadzącej do celu.
- Inne/komentarz
00:18
00:04
Elementy sprawiające problem w wykonaniu zadania:
Osoba nr. 2: Osoba najpierw odnajduje 2 punkty, między którymi ma się przemieścić, następnie po prześledzeniu trasy palcem, podaje właściwą odpowiedź.
00:20 00:06
00:18
Osoba bacznie przygląda się mapie, jednak nie wykonuje żadnych ruchów.
Bez śledzenia mapy palcem osoba podaje właściwą odpowiedź.
Osoba nr. 3:
00:17
00:35
00:53
00:57
Osoba nr. 4: Wodzenie palcem po mapie w poszukiwaniu miejsca docelowej podróży.
Osoba ma problem ze znalezieniem przystanku Rondo Grzegórzeckie.
Po znalezieniu punktów docelowych, osoba nie ma problemu ze wskazaniem prawidłowej linii tramwajowej.
00:15
00:21
Osoba śledzi trasę palcem.
Osoba zwalnia śledzenie w momencie dotarcia do momentu skrzyżowania się tras.
Osoba nr. 5:
00:26
1. Skrzyżowania linii - Osoby zaczynały od odszukania 2 przystanków, jednak za każdym razem zaczynali od przystanku końcowego, gdyż to z wieloma przebiegającymi liniami było dla niż zbyt skomplikowane.
Ocena czytelności wykonana przez użytkowników W badaniu brały udział 4 kobiety i 1 mężczyzna. Wszyscy z nich znajdowali się w przedziale wiekowym od 15-25 lat. Każdy również korzystał kiedyś w życiu z komunikacji miejskiej - 4 osoby codziennie, zaś jedna kilka razy w miesiącu.
Ocena atrakcyjności wizualnej mapy przed wykonaniem zadań:
przejrzysta -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 przejrzysta nieczytelna -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 czytelna nieuporządkowana -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 uporządkowana nie zachęca -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 zachęca
Czy korzystanie ze schematu linii w trakcie wykonywania poleceń było łatwe?
raczej tak - 3 osoby raczej nie - 1 osoba zdecydowanie tak - 1 osoba Czy rozmieszczenie numerów linii sieci tramwajowych ułatwia wyszukiwanie właściwej trasy?
raczej tak - 2 osoby raczej nie - 2 osoby
Ocena atrakcyjności wizualnej mapy po wykonaniu zadań:
przejrzysta -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 przejrzysta nieczytelna -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 czytelna nieuporządkowana -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 uporządkowana nie zachęca -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 zachęca
nie mam zdania - 1 osoba Opisy przystanków dla większości osób były czytelne, zaś zdania na temat ponownego skorzystania z mapy były podzielone: 2 osoby chętnie korzystałyby z mapy, 2 niechętnie, a jedna osoba była bez zdania w tej kwestii. Co ciekawe, to nikt nie korzystał z legendy mapy. Osoby badanie cieszyły się z dobrze wykonanego zadania, 2 z nich stwierdziło, iż użytkowanie mapy jest przyjemne. Wszyscy byli zgodni co do tego, iż mapa nie powinna być umieszczona w środku tramwaju.
Dodatkowe uwagi: - badany nr 1 - badany nr 2 - badany nr 3 - badany nr 4 - badany nr 5
Osoby badane w rubryce dodatkowych uwag wpisywały problem związany z kolorystyką linii. Według nich na czytelność mapy niekorzystnie wpływała duża ilość tras o zbliżonym kolorze ustawionych obok siebie. Przez taki sposób zaprojektowania mapy wiele osób gubiło się podczas śledzenia danej linii. Jedna osoba zwróciła także uwagę na oznaczenia linii nocnych - według niej są one słabo czytelne.
Wnioski końcowe dotyczące czytelności mapy WADY + propozycje zmian
ZALETY:
Zmiana kolorystyki
Linie mają podział kolorystyczny, co pozwala na komfortowe śledzenie trasy za pomocą palca lub wzroku. Jeśli nie wstępują one w podobnym kolorze obok siebie, to kolorystyka mapy staje się jej atutem.
Zaleca się zmianę kolorystki linii pokazujących przebieg trasy w miejscach, gdzie występują one obok siebie w bardzo podobnych odcieniach. Taki zabieg pozwoli szybciej odczytywać trasy i przystanki, na których zatrzymuje się tramwaj danego numeru. Duża ilość linii przebiegających obok siebie w bardzo podobnych kolorach. Utrudniało to użytkownikom śledzenie tras wzrokiem, a nawet palcem. Wiele badanych gubiło się w tych fragmentach mapy.
Plusem tego rozkładu jazdy są czytelne oznaczenia jednostek administracyjnych/rejonów turystycznych Krakowa jak np. Błonia czy Kazimierz, Wawel. Osoby badane bardzo szybko odnajdywały te miejsca i były w stanie wskazać przystanki, na których powinno się wysiąść aby dotrzeć na miejsce.
Zmiana oznaczeń bardziej rozległych przystanków Zaleca się w bardziej czytelny sposób zaznaczyć granice przystanków. Podczas badania osoby nie były pewne, które trasy przebiegają przez dany przystanek, a które nie. Prawdopodobnie ujednolicenie grubości linii mogłoby pozytywnie Osoby badane miały problem ze śledzeniem wpłynąć na czytelność tego elementu mapy. linii w momentach ich krzyżowania się ze sobą. Przystanki są oznaczona w minimalnie czytelny sposób, dlatego niektórzy nie byli pewni czy dana trasa przebiega przez konkretny przystanek.
Podsumowanie Zmiana oznaczenia linii nocnych Mimo, iż oznaczenie linii nocnych wydaje się być dosyć oczywiste, to jednak ich oznaczenie na mapie nie było wystarczająco czytelne dla przebadanych użytkowników. Większość z nich przynajmniej raz podała linię nocną w odpowiedzi, choć pytania dotyczyły wyłącznie tras dziennych. Linie nocne często były mylone z dziennymi. Według zachowań osób przebadanych można stwierdzić, iż nie zostały one wystarczająco wyróżnione na tle pozostałych tras.
Na pierwszy rzut oka mapa wydawała się być bardziej czytelna i łatwa w użyciu, dopiero po wykonaniu zadań okazywało się, iż ma ona pewne wady. Jednak w sumie wypada ona pozytywnie pod względem czytelności, przejrzystości czy uporządkowania. Jedynie jedna osoba z 5 badanych wystawiła mapie bardzo negatywną ocenę. Reszta z nich nigdy nie schodziła w swej ocenie poniżej 1 (w skali od -5 do 5). Można powiedzieć, iż mapa sprawia dobre, przyjazne wrażenie, jednak zawiera kilka drobnych błędów projektowych, które przeszkadzają w użytkowaniu.