Kultura szkoły Aleksandra Tłuściak-Deliowska
Kultura szkoły jest pojęciem, które powraca co jakiś czas w rozważaniach na temat jakości i efektywności pracy szkoły1. Można nawet stwierdzić, że pojęcie to stało się ostatnio – obok „klimatu szkoły” – modne, co nie oznacza jednak, iż powszechność jego użycia jest równoznaczna z jednorodnością znaczenia. Pod tym pojęciem, zaczerpniętym z antropologii, kryje się próba uchwycenia „duszy” czy „osobowości” szkoły, wskazując tym samym na jej wyjątkowość, a zarazem złożoność. Artykuł stanowi próbę refleksji nad tym zagadnieniem.
Czym jest kultura szkoły? Każda organizacja – a jest nią także i szkoła – ma swoją kulturę, historię i podstawy utrwalonych założeń i oczekiwań, które ją kształtują. Według Jerome’a S. Brunera kultura jest nadorganiczna, co oznacza, że stanowiąc symboliczny system, podzielany przez członków danej wspólnoty, dostarcza im kategorii, które organizują, jak i konstruują poszczególne wymiary jej życia. Kultura szkoły wpływa na sposób, w jaki ludzie myślą, czują i działają. Co więcej, kultura podzielana przez wspólnotę jest także przez nią chroniona, rozwijana i przekazywana kolejnym pokoleniom, co sprzyja zachowaniu i podtrzymaniu tożsamości2. Zob. I. Nowosad, Kultura szkoły w rozwoju szkoły, Kraków 2019, s. 92-106; U. Dernowska, Kultura szkoły – pojęcie, wymiary, modele, „Ruch Pedagogiczny” 2014, nr 4, s. 14–16; B. Adrjan, Kultura szkoły. W poszukiwaniu nieuchwytnego, Kraków 2011, s. 50–51; M. Van Houtte, Climate and Culture? A Plea for Conceptual Clarity in School Effectiveness Research, „School Effectiveness and School Improvement” 2005, nr 16, z. 1, s. 71–89.
1
J. Bruner, Kultura edukacji, przeł. T. Brzostowska-Tereszkiewicz, Kraków 2006 (wyd. II, 2010).
2
103
