Vlot 33 | 2019

VLOT• LEVEN OP HET WATER | september 2019 | 9e jaargang nr 33

Over Rrrotterdam, drijvende koeien, een waslijn van staal, woonbotenlingo, bestemmingsplannen en de duurzame-botenroute

01_cover.indd 1

16-09-19 13:11

Zorgeloos wonen op het water.

- AFMEERSYSTEMEN - BAGGEREN - BESCHOEIING - DRIJVENDE STEIGERS - LOOPBRUGGEN - STEIGERS - TRANSPORT WOONARKEN - WATERPASSING WOONARKEN

Noorder IJ- en Zeedijk 102, 1505 HT Zaandam Tel: 075 6122 467 Email: info@wabenecke.nl www.beneckewoonbotenservice.nl

Op, langs en in het water

HET FUNDAMENT VAN UW WATERWONING Het begint met een Hercules betoncasco Hercules Floating Concrete produceert betoncasco’s voor waterwoningen en betonelementen voor drijvende steigers.

BETONCASCO’S

Iedere nieuwe woning, ark of kantoor op het water begint met een betonnen casco. Een betoncasco is het fundament en bepalend voor de levensduur van uw woning op het water.

DRIJVENDE STEIGERS

Hercules Floating Concrete produceert betonelementen, voor drijvende steigers. Wij produceren op maat en in één arbeidsgang tot een lengte van wel 40 meter.

info@herculesfc.nl +31 (0)527 252278

Betonweg 13 8305 AG Emmeloord

w w w. h e r c u l e s f c . n l

COLO

FON VLOT september 2019 jaargang 9 nummer 33 © Renate Meijer CO-producties Uitgever Renate Meijer CO-producties Joure Hoofdredacteur Renate Meijer Artdirector Pieter van der Zee Eindredacteur Leonie Hardeman

Aan dit nummer werkten mee Floris van Bodegraven, Gonneke Bonting, Dorien Koppenberg, LWO, Barry Meruma, Corine Nijenhuis, Els Zijlstra, Marianne Zwagerman, Tineke Zwijgers Foto cover Anne Boeschoten Foto redactioneel Johan Brouwer Redactie, reacties, advertenties, adreswijzigingen VLOT It Reidlân 7 8502 CE Joure www.vlotmagazine.nl redactie@ vlotmagazine.nl ISSN 2212-2737 VLOT is hét waterwoonplatform van Nederland – voor iedereen die drijvend woont. We geven je inspiratie en informatie en laten je kennismaken met interessante mensen en bijzondere boten. Vier keer per jaar valt het blad kosteloos op je mat; walbewoners kunnen een abonnement nemen.

Vrienden van VLOT krijgen regelmatig extra aanbiedingen.

Ondersteun VLOT en meld je aan op www.vlotmagazine.nl.

Is de tenaamstelling niet juist? Krijgen je buren VLOT niet? Heb je reacties, vragen, tips, bijdrages, foto’s?

Mail naar redactie@ vlotmagazine.nl.

VOORTVAREND VERDER Toen wel erg veel onderwerpen in deze VLOT vanuit Rotterdam kwamen, besloot ik ernaartoe te gaan. En ik wilde meteen al niet meer weg. Wat een stad, wat een water – en wát een woonboten, zeg. Het is onmogelijk om ze allemaal te laten zien, want ik zou er wel tachtig pagina’s mee kunnen vullen. Maar in dit speciale Rotterdam-themanummer komen er toch nog aardig wat aan bod.

Ik doolde twee dagen door de grootste vloot varend erfgoed van Nederland, die ook nog eens tot de grootste in Europa behoort. Wisten jullie dat? Iedereen lijkt al die mooie schepen vanzelfsprekend te vinden, maar Martine van Lier vertelt op pagina 15 dat die gedachte gevaarlijk is. Wanneer we het erfgoed niet beschermen, verdwijnt het immers. En dat zou doodzonde zijn.

Martine werkt dus voortvarend verder aan het behoud van al die geschiedenis. Dat doet ze in de vorm van plannen voor een circulaire economie waarin grote vrachtschepen worden herbestemd tot woon- en werkplek. En waarin een scheepshelling zoals Koningspoort een expertisecentrum voor verduurzaming moet gaan worden.

Er is nog meer dan genoeg te doen, erkent ook Martine. Maar dat is niet erg, want zo blijft er beweging. Kijk maar naar Floating Farm, ’s werelds eerste drijvende zuivelboerderij in onze eigen havenstad, waar we natuurlijk ook langsgingen. Meer dan dertig koeien staan daar stevig te stampen op een knots van een betonnen casco, allemaal precies berekend door de bouwer. Een indrukwekkend staaltje innovatie.

Weer thuis in Friesland viel bootje Theo vergeleken bij al die Rotterdamse bakbeesten een lyts bytsje in het niet, maar het listergeluid maakte me intens vrolijk. Theo werd vroeger gebruikt om skûtsjes op te drukken – met z’n 3 cilinders en 32 pk een peulenschil. Dat-ie een behoorlijk stuk kleiner is dan al dat prachtige erfgoed, dat zegt dus niet zoveel. Net als in het echte leven.

Oplage 12.500 Druk Veldhuis Media,Raalte VLOT: 1 betekenis: op het water drijvende constructie van onderling verbonden palen, planken e.d.

2 synoniemen: grif, jeuïg, kek, kittig, modieus, pittig, flitsend, guitig, hip, rap, trendy, vaartuig, vloeiend

PS. Heb je de bijgevoegde flyer gezien? Daarin vraag ik om hulp: zonder jou zinkt VLOT. Echt. Dus vind je dat vlot moet blijven, meld je dan aan als Vriend van VLOT. Dan kunnen we samen blijven drijven.

Reageer! Facebook: facebook.com/vlotmagazine Website: vlotmagazine.nl Twitter: @vlotmagazine VLOT | 3

03_colofonredactioneel.indd 3

16-09-19 13:12

REIN SCHUDDEBOOM OVER HISTORISCH BEWUSTZIJN, BOUWEN & BOTEN Tekst Gonneke Bonting

4 | VLOT

04-05_waterman.indd 4

16-09-19 13:12

WA T E R M A N M / V In Waterman m/v portretteren we watermensen met interessante ideeën en bijzondere bezigheden op, aan en in het water. Ben je of ken je een bevlogen waterman of -vrouw?

Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

Naam: Rein Schuddeboom (61) Werk: directeur van de stichting Erfgoedhavens Rotterdam Schepen: kraak De Vooruitgang, luxe-motor De Samenwerking en sleepklipper Salvator Woont: met echtgenote Cockie (60) en hond Jag Water: Haringvliet, Rotterdam

VAREN EN KLUSSEN ‘Op het water vind ik álles leuk, maar de combinatie van varen en klussen is de beste. Mijn eerste vaarklusavontuur was een vakantie naar de Belgische grens. Ik was achttien, had net eindexamen gedaan, toen ik met een vriendengroep een oude tuindersvlet kocht – Cockie was er ook al bij.

We knapten hem op, bouwden er een oude dieselmotor in en voeren naar het zuiden. We kwamen tot Givet en weer terug.’

CHARTER ‘Na die tocht ging ik bouwkunde studeren in Delft.

Maar in plaats van een kamer te huren, kocht ik een oude kraak uit 1890: De Vooruitgang. Niet gehinderd door enige kennis knapte ik hem op en maakte ik er een zeilcharterschip van. Ik heb nog negen jaar met groepen gevaren. Met studeren ben ik wegens tijdgebrek gestopt.’ DE SAMENWERKING ‘Toen Cockie op een gegeven moment haar huisje kwijtraakte, kochten we de luxe-motor De Samenwerking. Dat was meteen weer een leuk opknapproject. Ik maakte er een varend schip van, waarop we nog zo’n tien, twaalf jaar hebben gewoond. Jasper en Mark, onze zonen, zijn er zelfs geboren. Niet gek dat zij nu ook allebei iets met water hebben.’ SALVATOR ‘Inmiddels kluste ik ook regelmatig voor anderen op schepen. Ik schreef me als zzp’er in bij de Kamer van Koophandel en startte een scheepsrestauratiebedrijf met een winkel erbij. Daarvoor kocht ik een derde schip, de sleepklipper Salvator.’ SPIDO ‘Hoe leuk ik het ook vond, het reparatiebedrijf, de winkel en de administratie namen meer en meer tijd in beslag. Toen zich dan ook een koper meldde en een kennis van me tegelijkertijd rondvaartbedrijf Spido in Rotterdam kocht, verkocht ik Salvator en het bedrijf

en werd ik een paar jaar bedrijfsleider bij Spido.’ VAREND ERFGOED ‘En toch… Het enthousiasme dat sommigen voelen voor oude treinen of vliegtuigen, voel ik voor oude, varende schepen. De roots van Nederland! Ik kwam dus vrij snel weer in die wereld terecht.’ KONINGSPOORT ‘In die tijd ging het niet zo goed met de historische scheepshelling Koningspoort, aan de Oude Haven. Omdat ik dat jammer vond, bemoeide ik me ermee. We fuseerden met het Havenmuseum en later met het Maritiem Museum, tot het museum de havens weer afstootte. Vijf jaar geleden werd de stichting Erfgoedhavens Rotterdam opgericht.’ DIRECTEUR ‘In mijn baan als directeur van deze stichting komen bootjes en bouwen samen. Met mijn nautische kennis – ik heb alle vaarbewijzen die er maar te behalen zijn – en bouwkundige achtergrond kan ik me hier uitleven.

Ik zit vaak op kantoor, maar er is veel meer. Als er eens een schip gesleept moet worden, doe ik dat even. En met liggers en deskundigen praat ik mee in de werkgroep duurzaamheid.’

HAVENGESCHIEDENIS ‘Elke week maak ik een ronde langs de Leuvehaven, de Bierhaven, de Rederijhaven, de Scheepmakershaven, de Wijnhaven, de Oude Haven, het Haringvliet, het Boerengat, het Buizengat, de Voorhaven en de Aelbrechtskolk.

Die namen verwijzen allemaal naar de geschiedenis van de zeevaart. Mooi vind ik dat.’ KOTTER ‘Zelf woon ik inmiddels in een huis, en sinds een jaar of zeven heb ik ook geen boot meer.

Maar ik heb onlangs een proefvaart gemaakt op een kotter. Het bloed kruipt toch waar het niet gaan kan. Dus een boot komt er wel weer.’ •

VLOT | 5

04-05_waterman.indd 5

16-09-19 13:12

Nieuwbouw, verbouw, renovatie & locatiebouw

www.oranjearkenbouw.nl 0524 850570 | 0611138295 info@oranjearkenbouw.nl

Opvoerinstallaties

Compacte en krachtige rioolpompen

4 4 5 7 0and.nl 6 2 7 rl 01 nede

info@

kesse

l-

Eenvoudige Eenvoudige installatie installatie „Plug „Plug and and play“ play“ Compact, Compact, dus dus plaatsbesparend plaatsbesparend Gebruiksvriendelijke Gebruiksvriendelijke besturingskast besturingskast

www.kessel-nederland.nl

MOOI SPUL Renate Meijer, rasechte Groningse in Friesland en uitgever van VLOT. Gek op waterwonen en mama van twee stoere meiden.

AFWASHULP AFWAS WATER EN VUUR Het fijnste aan september vind ik de lange nazomeravonden op het water.

Liefst met een wijntje erbij – en een vuurtje. Deze prachtige lantaarn staat daarom hoog op mijn verlanglijstje.

De wijn koop ik er zelf wel bij ;-) connox.nl, € 119

‘Niet lullen maar poetsen’ luidt het beroemde Rotterdamse devies.

Gelukkig is dat met deze theedoek helemaal niet zo erg. Voor de sier neerhangen is ook prima! rotterdamsepakketten.nl, € 8,95

LOSSEN MAAR Deze oer-Rotterdamse scheepscontainers bevatten een verleidelijke vracht Kaapse containerkoekjes, met liefde gebakken door bijzondere bakkers die in een normale werkomgeving niet meekomen.

En die liefde proef je. bakkerswerkplaats.nl, € 7,50

ZONBALKON In de categorie: waarom heb ik dit zelf nooit bedacht? Een raam dat je binnen een minuut uitklapt tot je eigen balkon! Heerlijk om de laatste restjes zomer nog binnen te halen. bloomframe.com, prijs op aanvraag

WATERBUREN Geef de padden in je tuin een paddenpot, en je bent in no time van al je slakken en insecten af. Die vinden ze namelijk heerlijk! Maar bovenal vind ik het gekwaak enorm gezellig. buitenspul.nl, € 10 Speciaal voor Vrienden van VLOT: € 8 Vul bij de opmerkingen de kortingscode VLOTpot en je Vriend van VLOTnummer in.

FLEECE, PLEASE

Speciaal voor Vrienden van VLOT: € 59,95 Vul bij de opmerkingen je Vriend van VLOTnummer in.

Deze fleecedekens met waterkaarten zijn er van allerlei plekken in Nederland, maar die van Rotterdam mocht in dit nummer natuurlijk niet ontbreken. Fijn om om je heen te slaan tijdens een vaartochtje – of tijdens een zwoele nazomeravond. Ook verkrijgbaar in bijpassende kussens. kaartkussens.nl, € 69,95 VLOT | 7

07_mooispul.indd 7

16-09-19 13:14

HET STROOMT IN DE HAVENSTAD In het Maritiem District in Rotterdam drijven oud en nieuw gemoedelijk naast elkaar.

Tekst & foto’s Renate Meijer

Het W van E het st Rotte ligt sc

8 | VLOT

08-09-11_terplekke.indd 8

16-09-19 13:15

TER PLEKKE Woon je ook op een bijzondere plek?

Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

Het is snikheet en ik sta midden op een loopplank naar het logeereiland van Eric van Emden, een clustering van twee boten en een terras. ‘Feest op het water’ staat er op de zijkant van de plank: een knipoog naar Erics verleden als ondernemer in de partyvaart met klassieke schepen. Die carrière heeft hij inmiddels overboord gegooid, maar het water bleef: tegenwoordig verhuurt hij samen met zijn vriendin Jeanette Hanko verschillende schepen waarop je kunt logeren. Dat heeft ook mij hier gebracht: ik slaap op de Rothor, een klein scheepje in het Haringvliet dat Eric met liefde heeft gerenoveerd. Jarenlang en met diverse onderbrekingen, maar dan heb je ook wat. Een complete keuken, bijvoorbeeld, die verrijdbaar is, zodat je bij de motor kunt.

Zelf woont Eric op een klassiek schip dat elders ligt, een Amsterdams IJveer uit 1911. Jeanette woont op de Animathor, een voormalig partyschip dat via een groot pontonterras verbonden is met mijn Rothor. Het is duidelijk dat ze van tuinieren houdt: het hele dek is groen en zelfs de stuurhut is een kas. Als ik de deur opendoe, zie ik tussen het groen een klein stukje stuurwiel en ruik ik basilicum.

COMMUNITY MET EEN WACHTLIJST De binnenstadshavens worden beheerd door de stichting Erfgoedhavens Rotterdam, en in veel van die havens vind je speciale ligplaatsen voor historische bedrijfsvaartuigen: schepen van vijftig jaar en ouder met een historisch casco dat in oorspronkelijke staat

verkeert of wordt gerestaureerd. Midden in het Haringvliet ligt het drijvende havenkantoor van de organisatie, waar ik directeur Rein Schuddeboom spreek, dit nummer onze Waterman. Hij vertelt me enthousiast over de community van bevlogen eigenaren en schippers: ‘Ze delen altijd kennis en helpen elkaar bij specialistisch onderhoud.’ Ik hou ervan. Niet gek dat er een wachtlijst bestaat voor een ligplaats in deze havens.

TOEPASSELIJKE TORENNAMEN Rein trakteert me op een boottochtje door de havens die onder zijn beheer vallen: de Leuve-, Wijn-, Bier-, Rederij-, Scheepmakers- en de Oude Haven, het Haringvliet, het Boerengat en het Buizengat. Ze liggen allemaal parallel aan de Maas en overal zie ik prachtig onderhouden schepen – of mensen die er hard aan werken. Over elke boot weet Rein wel een wetenswaardigheidje te melden. Tijdens mijn wandeling door het Maritiem District, ingeklemd tussen het Oostplein, de Leuvehaven, de Boompjes en Blaak, tel ik bovendien een stuk of veertig scheepsbordjes. Mooi vind ik dat: zo krijgen ook bezoekers een goed beeld van de geschiedenis van de schepen.

Net als het water is ook deze stad altijd in beweging. Vooral in het Maritiem District bruist en stroomt het, en tussen al die authentieke woonschepen ontdek ik minstens zoveel opklimmende hoogbouw. Torens met toepasselijke namen, zoals Scheepmakerstoren, Waterstadtoren, Coopvaert, Willemswerf, Clipper,

>>>

Het Witte Huis, ooit het hoogste kantoorgebouw van Europa, is een van de weinige gebouwen in het stadscentrum die het bombardement op Rotterdam hebben doorstaan. Links op de foto ligt scheepshelling Koningspoort.

Het uitzicht vanaf de Spanjaardsbrug. Rechts vooraan ligt de Rothor en daarachter het drijvende havenkantoor.

Eric van Emden en Jeanette Hanko.

VLOT | 9

08-09-11_terplekke.indd 9

16-09-19 13:15

DE ONRUST jacht- & scheepsbouw

NIEUWBOUW REFIT/RESTAURATIE VERKOOP

Hypotheek nodig?

Wij bieden u de mogelijkheden van meerdere banken.

Wij willen graag bewijzen dat wij beter zijn dan de bank! Test ons...

Leeuwarderstraatweg 121b | 8441 PK Heerenveen 06-22781260 | info@deonrust.nl

Beyerinckweg 5 4251 LP Werkendam The Netherlands Tel.: +31 (0)183 301940 www.maksor.nl

DE SPECIALIST VOOR HET UITTRIMMEN VAN UW WOONARK

Ark ligt scheef

Door middel van gepatenteerde drijflichamen weet Maksor uw woonark snel, eenvoudig en zonder onnodige kosten uit te trimmen (stabiliseren).

OVERIGE DIENSTEN VAN MAKSOR DIVING: - Onderhoud, inspectie en reparatie - Afdichten van sanitaire behuizingen (betonpoeren) - Afmeren - Op diepte brengen van de ark d.m.v. baggerwerkzaamheden met behulp van duikers

Maak kennis met de bouwers van drijvende woningen 2.0.

0182 - 235 142

domera.nl

Aanbrengen GULMÀLFKDPHQ

$UN LV XLWJHWULPG

VOOR AL UW WATERBOUWKUNDIGE WERKZAAMHEDEN Gedempt Hamerkanaal 10 | 1021 KM Amsterdam M. 06-150 542 52 | E. info@pkwaterbouw.nl www.pkwaterbouw.nl

Schoener en Galjoen. Voor de soms toch best spannende combinatie van oud en nieuw deinzen de Rotterdammers duidelijk niet terug – en ik moet toegeven: het werkt.

GESLOTEN GESCHIEDENIS Ook terug op de Rothor blijf ik maar om me heen kijken. Het scheepje ligt pal naast de Spanjaardsbrug, een dubbele basculebrug die de noordzijde van het Haringvliet met het Oudehoofdplein verbindt. Het is de enige nog resterende hydraulische basculebrug van Rotterdam, die tot 1971 werd bewogen door waterkracht. Daarna werd een watertank met een elektrische pomp aangebracht, maar niet veel later besloot de gemeente de brug te sluiten voor waterverkeer: te duur om te onderhouden.

Aan de andere kant van de brug ligt scheepshelling Koningspoort, een dwarshelling die met 38 meter groot genoeg is voor het leeuwendeel van de historische binnenvaartvloot. De 5 hellingwagens kunnen samen 150 ton omhoogbrengen, maar het voortbestaan van de helling is onzeker: nog niet zo lang geleden werden er handtekeningen verzameld om te voorkomen dat de gemeente de werf sluit. Ook hier met als reden: niet kostendekkend te krijgen. Doodzonde.

AANMEREN BIJ JE OPDRACHTGEVER Op de scheepshelling tref ik Bas de Vos, installateur te water. Hij woont op een Hasselter Aak uit 1901, en ik vind het maar wat gaaf dat hij met zijn complete bedrijf bij zijn opdrachtgevers aan-

meert. Voor Bas is dat de normaalste zaak van de wereld. Hij ‘doet’ alleen maar historische schepen, de platbodems. ‘En heel af en toe een steiger in een jachthaven.’ Maar over een jaar stopt hij ermee. ‘Dan gaat ik met pensioen en zwerven door België en Frankrijk.’ Varend, uiteraard.

Als ik de Koningspoort uit loop, zie ik allerlei mensen foto’s maken van de strakke kubuswoningen van Piet Blom naast al dat historisch erfgoed. Zie je nou wel die twee werelden bij elkaar horen. Oud en nieuw bestaan dankzij elkaar. •

In het Maritiem District komen oud en nieuw samen. Links achterin ligt het Maritiem Museum.

VLOT | 11

08-09-11_terplekke.indd 11

16-09-19 13:15

TE KOOP Dubbellaags woonark ZONDER ligplaats

Afm. 1 7,5 x 5,5 x 5,10 hoog | Betonnen casco (52 jaar) kurkdroog (inspectie Duck Dive) Opbouw: hout met polyester | Met grote leefkeuken, houten vloeren en 3 slaapkamers.

Informatie: 06 21231338

GA VOOR EEN VEILIG GEVOEL!

LBM kan uw woonark deugdelijk en zorgeloos afmeren met palen en beugels, afhouders en veren.

Ook voor het verfraaien van uw ark door loopranden en bruggen aan te brengen, bent u al jaren bij ons aan het juiste adres.

Neem voor een vrijblijvende offerte contact op met Marc: 06-29256879 info@lbm-almere.nl www.lbm-almere.nl

LBM Aanmeer Systemen (alles voor woonarken)

POLITIEK & RECHT

HET BESTEMMINGSPLAN Deel twee in de minicursus woonbotenrecht van Barry Meruma: het bestemmingsplan.

Om een ligplaats in te nemen heb je vergunning nodig, en vaak ook toestemming van de eigenaar van het waterperceel en de oever. Maar het bestemmingsplan speelt misschien nog wel een grotere rol. In onze praktijk komen we dagelijks situaties tegen waarin het bestemmingsplan bepalend is. Ik licht er vandaag een uit die binnenkwam via een vraag van een woonbotenmakelaar.

DWINGENDE HANDHAVINGSACTIE De casus is simpel: tegelijkertijd met een nieuwe jachthaven werden een paar jaar geleden een aantal ligplaatsen met woonarken aangelegd. Toen de makelaar tijdens de verkoop van een van die objecten het bestemmingsplan erbij pakte, bleek dat de ligplaats in kwestie helemaal niet was bestemd voor permanente bewoning, maar voor extensieve recreatie en een jachthaven.

De koper van deze woonark met ligplaats zou in strijd zijn met het bestemmingsplan als hij op deze ligplaats zou gaan wonen. Daarmee zou hij het risico lopen dat de gemeente hem met een handhavingsactie zou dwingen om te vertrekken. Geen goed nieuws voor iemand die net tot aankoop wil overgaan. En ook de verkoper had een probleem: omdat de ligplaats niet voor permanente bewoning bedoeld was, kon hij die niet als zodanig verkopen, en dat had een negatief effect op de waarde van het geheel. Voordat ik de ontknoping van dit specifieke geval ga vertellen, eerst nog wat basisinfo over het bestemmingsplan.

Barry Meruma is advocaat en eigenaar van advocatenkantoor HABITAT. Hij woont met zijn gezin in Amsterdam.

HUISWERKOPDRACHT Met een bestemmingsplan bepaalt de gemeenteraad welk gebruik van grond en water binnen de gemeentegrens is toegestaan. En ook: welke bouw- en gebruiksregels je daarbij allemaal in acht moet nemen.

Zo’n plan bestaat uit drie onderdelen: de verbeelding, de regels met bijlagen en de toelichting met bijlagen.

De verbeelding is een digitale geografische kaart waarop in kleurtjes de verschillende bestemmingen staan – wonen, groen, verkeersdoeleinden, water, enzovoorts. De combinatie van de verbeelding en de regels met bijlagen is juridisch bindend. De toelichting onderbouwt waarom en hoe het bestemmingsplan is gemaakt en welke overwegingen daarbij belangrijk zijn geweest.

Het kan heel interessant zijn om te weten welk bestemmingsplan er op jouw situatie van toepassing zijn. Daarom een kleine huiswerkopdracht: zoek via ruimtelijkeplannen.nl op welk bestemmingsplan voor jou geldt aan de hand van je adres. En kijk meteen even rond op de rest van die website – je kunt prints maken, op de plannen inzoomen en ze combineren met een luchtfoto. Handig voor echte doorbijters is dat er ook allerlei andere overheidsplannen te vinden zijn die te maken hebben met het gebruik van onze schaarse ruimte.

DE ONTKNOPING In het geval van de jachthavencasus bleek dat de gemeenteraad een ernstige fout had gemaakt door de ligplaatsen in eerste plaats niet als ligplaatsen voor bewoning te bestemmen. Inmiddels heeft een ambtenaar toegezegd dat de gemeente het bestemmingsplan zal repareren. Ook een afdwingbare, rechtsgeldige toezegging moet aan strikte voorwaarden voldoen, maar dat komt vast goed. Op basis daarvan kan de koper blij en gerustgesteld verder met de aankoop.

Van een ligplaats met straks een goede woonbestemming, welteverstaan. •

Tip: zet via woonbootadvocaat.nl een e-mailmelder aan, zodat je op tijd weet dat er een nieuw of gewijzigd bestemmingsplan in procedure is gebracht.

VLOT | 13

13_politiekenrecht.indd 13

16-09-19 13:16

EEN BEWEEGLIJKE WERKELIJKHEID Haar luxe-motor Neeltje mag dan in de Rotterdamse museumhaven liggen, plaatsgebonden kun je Martine van Lier (56) niet noemen. Want Maritiem Erfgoed bevindt zich in heel Nederland, dus zij ook.

Tekst Corine Nijenhuis

14 | VLOT

14-15_interviewcorine.indd 14

16-09-19 13:16

INTERVIEW De tekst op haar visitekaartje betreft haar werk, maar onthult haar levensmotto: De werkelijkheid is beweeglijk. De wijze waarop Martine de belangen van het Erfgoed dient, verraadt een lenige instelling. En een voortvarendheid die nog vergroot wordt wanneer het Maritiem Erfgoed betreft. Hoe ze daarin terechtkwam, is een geschiedenis op zich. ‘Want ik ben geen historicus en ook niet architectonisch of maritiem onderlegd. Ik ben van huis uit andragoloog. En toegepast bedrijfskundige.’ Haar oorspronkelijke werkterrein had dan ook niets met erfgoed te maken: Martine werkte als crisismanager. Ze ontwierp een protocol voor de GGD over hoe om te gaan met ernstige geweldsdelicten. Dat werd een landelijke gedragsovereenkomst – ze trainde honderden mensen. Maar na vijftien jaar besloot ze eens verder te kijken. De richting diende zich als vanzelf aan.

UITDAGENDE TEGENSTELLING Met haar vriend bewoonde ze een stoombeurtvaartschip in Groningen. ‘Ik wist er weinig van, maar vond het geweldig!’ Wat haar verbaasde was het restrictieve beleid van de gemeente ten aanzien van bootbewoners: ‘Dat de ene partij zo kopschuw kon zijn voor iets waar de andere zo vol van was.’ Die tegenstelling was een uitdaging voor de andragoloog in haar. ‘Wanneer de meningen diametraal op elkaar staan, zoek ik naar wat er wél aan gemeenschappelijk belang is.’

Martine bedacht dat de Erfgoedmanifestatie van de LVBHB, de Landelijke Vereniging tot Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartuig, prima in Groningen plaats kon vinden.

Maar dan wel met een andere insteek dan voorheen. Samen met tweehonderd vrijwilligers organiseerde ze Groninger Welvaart 2005, een evenement dat van hoofdstedelijk groeide naar internationaal, van een particulier schippersfeest naar een publieke presentatie van Maritiem Erfgoed. Er waren niet alleen zo’n tweehonderdvijftig historische schepen te bekijken, ook werd op diverse locaties het maritiem ambachtsverleden en -heden getoond via demonstraties, schilderijen, gedichten, composities en verhalen.

BEHOUD EN HERBESTEMMING Martines succes om het Maritiem Erfgoed in de kijker te krijgen bleef niet onopgemerkt. Na het evenement werd ze benaderd door een adviesbureau voor publieke overheden. Ze trad in dienst en hield zich bezig met het behoud en de herbestemming van Cultureel Erfgoed, én maakte werk van het Maritiem Erfgoed: ‘Omdat maar weinig mensen bij overheden daar verstand van hebben.’

In 2009 begon ze bureau ErfgoedWerf, dat adviseert en project- en procesbegeleiding van Cultureel Erfgoed aanbiedt.

En managementplannen maakt, zoals het plan om de Amsterdamse Grachtengordel op de Werelderfgoedlijst te krijgen.

Maar haar werkterrein verschuift steeds meer naar het Maritiem Erfgoed. Het waarom ervan is eenvoudig: ‘Er moet veel meer gebeuren voor het Maritieme Erfgoed dan nu het geval is.’

Martine maakt zich zorgen. ‘Er is nauwelijks zicht op de bedreiging ervan. En op de consequenties die dat zal hebben: dat we straks weinig meer overhebben. Dat probeer ik voor te zijn.’

ERFGOED ZONDER HANDVATTEN Het probleem is dat Maritiem Erfgoed juridisch een zwakke status heeft omdat het niet valt onder de noemer ‘gebouwd erfgoed’. De reden daarvoor is dat schepen mobiel zijn. ‘Voor het Rijk maakt dat een enorm verschil. En gemeenten vinden dat lastig; dan investeren ze in een haven en vaart het schip weg.’

Toch beginnen gemeenten in te zien dat ze er baat bij kunnen

hebben om het Erfgoed een plek te geven; het geeft een stad karakter. Omdat rijksbeleid ontbreekt, zijn er alleen geen handvatten. ‘De grote zorg is dat het Maritiem Erfgoed daardoor uit zal sterven. Het onderhoud van de varende vloot wordt nagenoeg geheel gedragen door particulieren.’

En dat wordt steeds lastiger vol te houden. ‘Er ontstaat kaalslag. De invoering van het CVO heeft ervoor gezorgd dat 40 procent van de schepen boven de 20 meter niet meer mag varen.’ Banken schaffen de woonboothypotheek voor varende schepen af omdat ze het een onzeker onderpand vinden. Er zijn te weinig tijdelijke ligplaatsen voor schepen onderweg, en de eisen voor een vaarbewijs zijn hoger geworden.

GEVAARLIJK VANZELFSPREKEND Tot verbijstering van Martine stond er in het concept-ontwerp van de Erfgoedwet dat het Mobiel Erfgoed in prima staat verkeert dankzij de inzet van particulieren, en dat bemoeienis van de overheid niet nodig is. Ze heeft zich hardgemaakt om dat van tafel te krijgen. Er zijn twee moties aangenomen die de cultuurhistorische waarde van Mobiel Erfgoed vastleggen, maar vooralsnog blijft het uitgesloten dat schepen worden gekwalificeerd als monument. ‘De Nederlandse vloot behoort tot de grootste in Europa. En iedereen vindt dat vanzelfsprekend. Dat is gevaarlijk, want dat blijft niet zo zonder bescherming.’

Maar het Maritiem Erfgoed moet breder worden vastgelegd dan alleen de varende schepen. ‘Daarbij denk ik aan historisch maritieme ensembles waardoor de geschiedenis inzichtelijk gemaakt wordt. En behouden blijft.’ Door de oorspronkelijke vrachtschepen bij de ovens neer te leggen én de vaarwegen waarover de schelpen werden aangevoerd te markeren, kun je deze watergeschiedenis beeldend vertellen.

VOORTVAREND VERDER ‘Zo zijn er honderden verhalen,’ zegt Martine. En weinig tijd.

Maar wel mogelijkheden. ‘In 2021 wordt de Omgevingswet van kracht. Gemeenten maken daarvoor een omgevingsplan.

Dat wordt gebaseerd op een omgevingsvisie waarop ook de burger inbreng heeft. Daarom moeten behoudsorganisaties het belang van het Maritiem Erfgoed inbrengen. Omdat veel gemeenten geen idee hebben van wat er is.’

En intussen werkt Martine voortvarend verder. Aan plannen voor een circulaire economie waarin grote vrachtschepen worden herbestemd tot woon- en werkplek of kenniscentrum.

Waarin een scheepshelling zoals Koningspoort een expertisecentrum voor verduurzaming wordt. Er is nog meer dan genoeg te doen. Wat niet erg is. Want er moet wel beweging blijven. • VLOT | 15

14-15_interviewcorine.indd 15

16-09-19 13:16

Schade of lekkage aan uw woonark?

Wij adviseren, repareren en zorgen weer voor een optimale constructie en zorgeloos woonplezier.

Fotoreportage!

Binnenkijken in deze waterwoning in Dordrecht?

Ga naar www.spruytwaterwoningen.nl

• Betonreparatie • Injecteren • Inspectie • Vrijblijvende offerte

Kompaan Woonarkservice

Spruyt Waterwoningen Nederland BV Windas 6 | 8441 RC Heerenveen T 0513 - 67 12 84 www.spruytwaterwoningen.nl info@spruytwaterwoningen.nl

Sonnegaweg 34 | 8478 HD Sonnega | T: 0561-613505 / 06-12944478 | E: info@kompaanvochtwering.nl

www.kompaanvochtwering.nl

Golfbrekers | Drijvende steigers | Hekwerk | Toegangscontrole | Loopbruggen Water en elektra | | Terrassen | Haveninrichting | Nieuw én gebruikt

Marimat ontwerpt en bouwt duurzame en complete havens.

Superstabiel, onderhoudsvrij en met tien jaar garantie!

Amsteldijk-Zuid 197c | 1188 VP | Amstelveen

www.marimat.nl | 0297-583331

Marianne Zwagerman

COLUMN

Marianne Zwagerman is schrijver, columnist, spreker, dagvoorzitter én waterbewoner.

THEORETISCH GETALENTEERD Een brief van de verzekering: Tijdens de inspectie van uw woonboot hebben wij geconstateerd dat het vrijboord in de standpijp te laag is. Ik woon nu ruim vier jaar op het water. Hoelang duurt het in hemelsnaam voordat je dat jargon onder de knie hebt? Waar zit mijn standpijp en hoezo is bij de derde inspectie sinds ik mijn drijfvilla kocht ineens het vrijboord te laag? Kan iemand me even uitleggen wat een vrijboord is? Met de vriendelijke jongen die de inspectie deed had ik een mooi gesprek over Fitbits en Apple Watches en welke van de twee de beste is. Het woord ‘vrijboord’ is helemaal niet gevallen! Hoeveel exemplaren van VLOT moet ik nog lezen voordat ik alle botenlingo voorbij zag komen?

Ik spel al sinds ik tot mijn verrassing dit voor mij onbekende blad in de brievenbus vond vooral de advertenties. Lenspomp, vingerpier, uittrimmen, opvoerinstallatie; mijn woordenschat werd kleurrijker sinds ik waterwoon. Ik kocht mijn woonboot halsoverkop na een mislukte verkering en aanpalend gedoe. Tijd om er goed over na te denken had ik niet en iedereen weet dat je juist dan de beste beslissingen neemt. Kennis verlamt, of zoals de Engelsen zeggen: ignorance is bliss.

Het enige waar ik op lette tijdens de rondleiding met de makelaar was of er wel een gewone wc in de badkamer zat. Ik verkeerde eens met een man op een woonschip in een stadsgracht en daar moest ik midden in de nacht na het plassen ingewikkelde dingen doen met een pompje. Maar gelukkig had

mijn boot gewoon een watercloset – mij kon niets gebeuren. Dacht ik.

Op de eerste klusdag nadat ik de sleutel kreeg schrobde ik de keuken. Ineens trilde mijn boot alsof er een zeebeving was, voorafgegaan door een enorme herrie vergelijkbaar met het starten van een twaalfcilinder diesel.

Ik rende naar buiten, bang dat zo’n enorm plezierjacht in de haven mijn boot ramde.

Maar ik zag niets. Pas bij de derde zeebeving na het legen van de zoveelste emmer poetswater zag ik het patroon. Geen seconde had ik me afgevraagd waar al dat water uit mijn emmers bleef, en al het andere wat mijn watercloset zo vrolijk wegspoelde. De woorden ‘opvoerinstallatie’ en ‘rioolpomp’ kende ik nog niet.

De magie van al die techniek in mijn onderwaterschip blijft me overvallen. Laatst viel mijn stroom uit – ik was best trots op mezelf dat ik onder de koude douche sprong. Nood breekt wet. Maar eh, de rioolpomp doet het dus ook niet zonder stroom. Ik hoef u niet uit te leggen waar al het niet weggepompte rioolwater blijft… Met een wasknijper op je neus door het luik met een dompelpomp onder je arm: die reportages lees je niet in VLOT. Hoewel ik deels technisch ben opgeleid ontbeer ik helaas praktisch talent. Ik kan tussen alle regels door lezen en schrijven, maar moet YouTube raadplegen als ik mijn boormachine wil gebruiken. Soms vraag ik me af of theoretisch getalenteerden wel op boten moeten wonen. Of moeten we dat aan praktijkmensen overlaten? • VLOT | 17

17_column.indd 17

16-09-19 13:17

Varend Terras Eenvoudig je terras uitbreiden én er op uit varen?

Met ProVlot kan het!

HEB JE VRAGEN OVER HET NIEUWE WOONBOTENRECHT? WORDT JE WOONBOOT TEGEN JE ZIN IN VERPLAATST? HEB JE PROBLEMEN MET LIGPLAATS- EN WALGEBRUIK? HEB JE GEDOE MET JE B&B? EN WIL JE DE JURIDISCHE STAND VAN ZAKEN WETEN? HET WOONBOOTTEAM VAN HABITAT ADVOCATEN EN JURISTEN STAAT JE GRAAG BIJ. Bij HABITAT maken we veel mee. Dat geeft ons de mogelijkheid om juridische kennis te delen, gewoon als mensen en als professionals onder elkaar. Met onze cliënten, maar ook met partners en overheden. Daarom sluiten we ons aan bij VLOT en zijn we actief betrokken bij het Amsterdamse woonbotenoverleg, de Landelijke Woonboten Organisatie en het Nederlands Verbond van Makelaars in Schepen. HABITAT, altijd dichtbij

• Heerlijk loungen bij je woonboot • Geen losse touwen, eenvoudig aan- en afmeren • Messcherp varen • Veel extra’s mogelijk

WWW.WOONBOOTADVOCAAT.NL

FOTO UDO KREKT

Vraag de brochure aan op info@provlot.nl of bel 0346 - 555 970. www.provlot.nl

BUITENGEWOON

Woonark verkopen?

Courtage inclusief btw €1550 Inclusief Funda en andere sites!

Taxatierapport nodig?

Inclusief reiskosten en btw €550

Zorgeloos bouwen.

Comfortabel, hoogwaardig en energiezuinig waterwonen. www.arkenbouw.nl | tel. 0527 20 13 45 | info@arkenbouw.nl

Sjoerd van Hettema Beëdigd Woonarktaxateur/Makelaar Lid E.M.C.I. E. info@wonenopwater.nl T. 0611 - 924 985

Wij taxeren en verkopen door heel Nederland

www.wonenopwater.nl

Anne van de Alpha Ik stel mezelf tegenwoordig voor als Anne van de Alpha, net zoals ik mijn medescheepbewoners in mijn hoofd opsla als ‘voornaam scheepsnaam’. Dat was twee jaar geleden wel anders, toen ik nog op de wal woonde. Maar tijdens onze zoektocht naar een nieuw huis liep ik tegen de Alpha aan. Waarom ook niet? dacht ik. Na mijn jeugd op een klassiek vrachtschip, de houten barkentijn Astelena, was dat helemaal geen vreemde gedachte.

Zo kwam het dat ik met mijn zoon van toen nog zeven ging kijken. ‘Mam, deze ga je toch kopen?’ zei hij gelijk. Ook hem viel de warmte van de Alpha op. Terwijl het stervenskoud was: januari, geen verwarming, alleen een klein elektrisch kacheltje.

Er bleek wel meer niet in orde te zijn met de Alpha, dus ik stortte me allereerst op de basisleefbaarheid: ik regelde elektra, een houtkachel, een inductiekookplaat en stromend water (een 15 liter-jerrycan is met een kind geen aanrader). Daarna was het tijd voor de grote klus: de vaarbaarheid. En hoewel ze maar net iets langer is dan 18 meter, moest ik ook een CVO voor haar aanvragen: ze heeft een diepgang van 1,70 meter. Gelukkig kreeg ik makkelijk uitstel.

Het opknappen van je eigen schip is een mooi pro-

ces, en leerzaam ook. Niet alleen wat betreft vaardigheden, maar ook als het om de geschiedenis gaat. Mijn Alpha is van 1933 en in de beroepsvaart geweest tot 1984. Je kunt je vast voorstellen dat ze in die periode heel wat heeft meegemaakt. Via flinke groeven in de kettingrollen ontdekte ik bijvoorbeeld dat ze ooit een aanvaring op de kont heeft gehad. Maar na een ingreep werkt het allemaal weer naar behoren.

We zijn net terug van een (werk)vakantievaartocht naar het dok in Hellevoetsluis: het CVO is binnen. Nu is het tijd om haar mooier te maken – al was ik daar stiekem al een beetje mee begonnen. De stuurhut is bijvoorbeeld al geschuurd en heeft weer de originele kleur, en ik heb laatst ook een begin gemaakt met de bijzondere en mooie Belgische koekoek. Je kunt niet eeuwig benedendeks blijven.

En eindelijk komt er ook tijd vrij om verder aan de leefbaarheid te werken. Samen in de roef slapen en leven is heel gezellig, maar het vooruitzicht op meer ruimte, een douche, isolatie en een eigen hut voor zoonlief is op z’n zachtst gezegd prettig te noemen! • Annemieke den Teuling, Rotterdam

VLOT | 19

19_lezersverhaal.indd 19

16-09-19 13:17

HUISBOOT TE KOOP Tijdens een reis door Amerika belandt onze eindredacteur op een miljoenenark in Seattle.

Tekst Leonie Hardeman Foto’s Cory Holland

Al ruim twee jaar zoeken mijn vriend Mitchel en ik een nieuw huis. We willen meer ruimte om ons heen, meer lucht dan in ons appartement aan de Utrechtse Vecht, maar de knettergekke woningmarkt maakt onze zoektocht aardig lastig.

Eind 2018 besloten we daarom in het diepe te springen. We verkochten onze Vecht-stek, mijn vriend zegde zijn baan op, ik vertelde Renate dat we VLOT een tijdje op afstand moesten gaan maken en we boekten twee tickets naar New York. Het plan: vijf maanden roadtrippen door de Verenigde Staten en Canada. En dan bij thuiskomst maar kijken of we de puzzelstukjes passend zouden kunnen krijgen.

TOETERINCIDENTEN Fastforward naar mei 2019. We zijn inmiddels twee maanden onderweg en aardig gewend aan het leven on the road. Na paar toeterincidenten snappen we nu dat je bij een rood stoplicht gewoon naar rechts mag in de VS, en na weken met een ontplofte

achterbank te hebben rondgereden, hebben al onze spullen nu een vaste plek.

Amerika bevalt ons. We rijden en hiken door waanzinnige natuur en slapen aan de lopende band bij mensen over wie we na het afscheid verzuchten: ‘Dit waren écht de liefste hosts tot nu toe.’ Maar de puzzelstukjes duiken steeds vaker op in onze gesprekken. Wat gaan we doen als we straks weer terug zijn?

Waar gaan we wonen? Tegelijkertijd kunnen we ons nog maar moeilijk voorstellen hoe het is om straks weer in Nederland te zijn. Dat doen we dus ook maar niet.

ONVERWACHTE VORMEN Het is een zonnige zondag in Seattle als mijn oog in onze reisgids op het woord ‘woonbootdorp’ valt. We springen in de auto, rijden naar de plek die in de reisgids met een sterretje is aangegeven, en ja, tussen een blok verlopen kantoren, verstopt achter een dikke, stekelige haag, ontdekken we inderdaad een drijvend

20 | VLOT

20-21-22-23_dobberenoverdegrens.indd 20

16-09-19 13:18

Leonie en haar vriend Mitchel.

dorp vol onverwachte vormen. Later lees ik op internet dat de Sleepless in Seattle-ark er ook tussen zou moeten liggen.

Op zoek naar een ingang dwalen we wat langs de steigers, maar op elke poort hangen weinig uitnodigende wegjaagbordjes: Private dock. No trespassing. No picture taking. We staan op het punt om weer om te keren en op zoek te gaan naar een lekker stuk taart, als we op de parkeerplaats van de achtste steiger een bordje zien staan van een Sotheby’s-makelaar die Enrico Pozzo heet. Open house staat erop, met een vriendelijke pijl richting de steiger.

Mijn vriend kijkt me aan en trekt zijn wenkbrauwen naar me op. Kunnen we dat, nepinteresse tonen in een huis dat duidelijk ver boven ons eind-twintigersbudget ligt? Voor een huis bezichtigen draaien we onze hand inmiddels niet meer om, maar poenig doen, daar hebben we minder ervaring mee.

We staan nog moed te verzamelen als een ander stel van onze leeftijd het bordje volgt alsof het de normaalste zaak van

D O B B E R E N OV E R D E G R E N S

de wereld is. Impulsief gaan we erachteraan, en voor het weten lopen we via een kleurrijk steigersteegje in kraakhelder water de voordeur van een knalgroene kast van een woonboot binnen.

Over boven budget gesproken.

BEZICHTIGINGSLEUGEN De begane grond van de ark bestaat uit twee lichte werkkamers en een zonnige, luxe slaapkamer met een joekel-ensuite en een inloopkast. We gaan al gauw mee in onze eigen bezichtigingsleugen: Amerika is zo’n beetje het laatste land waar we zouden willen wonen, maar we beslissen toch maar vast dat ik de achterste werkkamer krijg en mijn vriend de voorste.

Ook op de eerste etage zet het licht de toon: de ruime woonkamer en moderne open keuken baden in het zonlicht dat door de grote raampartijen van alle kanten binnenstroomt. Op het balkon dat aan de woonkamer grenst staat een houten trap die we niet kunnen weerstaan. Hij leidt ons naar een dakterras op

>>>

VLOT | 21

20-21-22-23_dobberenoverdegrens.indd 21

16-09-19 13:18

houten vlonders waar we getrakteerd worden op een haast filmisch uitzicht op de Space Needle. We zijn er stil van.

Als we even later de woonkamer weer in stappen, worden we begroet door de makelaar, een man van een jaar of vijftig in een donkere spijkerbroek en overhemd. O jee, denk ik, daar gaan we dan… En ja hoor: of we interesse hebben in de woning?

‘Well,’ leggen we uit, ‘we are actually looking for a houseboat in the Netherlands, but we thought…’

‘Nederland?’ zegt de makelaar.

OER-HOLLANDSE WATERWORTELS Enrico Pozzo blijkt oer-Hollandse wortels te hebben. En misschien nog wel relevanter: waterwortels. Zijn grootouders woonden aan de Maas in Kinderdijk en zijn opa was directeur van een baggerbedrijf. ‘Mijn familie heeft altijd boten gehad,’

vertelt hij met een bescheiden Amerikaanse tongval. ‘En ik voel me nog steeds thuis op het water.’

Hoewel hij in Nederland op de wal woonde, was het voor Enrico en zijn vrouw een logische stap om in Seattle het water op te gaan. ‘We zijn allebei architect, en de woonboten hier zijn echt one of a kind – heel anders dan de blokken in Nederland.

Tel dat op bij mijn liefde voor water, en de beste woonplek die we ons konden bedenken was een huisboot.’ Ik glimlach om zijn vernederlandsing van het woord houseboat.

Onze interesse in de ark is gelukkig al snel geen onderwerp van gesprek meer. Enrico’s waterervaringen des te meer. In de tien jaar dat hij met zijn vrouw en zoon een paar steigers verderop woonde, ontdekte hij dat wonen op het water heel anders is dan wonen op de wal.

‘Huisbootcommunity’s zijn hier heel tight,’ zegt hij, en hij

22 | VLOT

20-21-22-23_dobberenoverdegrens.indd 22

16-09-19 13:18

vertelt over hoe zijn gemeenschap – met 52 arken de grootste van dit woonbootdorp – samen de ark van een oudere buur rolstoeltoegankelijk maakte. Maar als ik knik en zeg dat woonbootbuurten in Nederland ook vaak hechter zijn dan walbuurten, maakt hij wel een kanttekening. ‘Amerikanen zijn meer op zichzelf dan Nederlanders – we gaan hier met elkaar om zoals Nederlanders op de wal. De betrokkenheid is kleiner. Dat zie je ook terug in de vorm van alle arken hier: er is totaal geen eenheid.’ Dat kan ik alleen maar beamen als ik uit het raam kijk.

HOEKSTUKJES Ik zou Enrico nog veel meer willen vragen over waterwonen in Amerika, maar er lopen inmiddels meer geïnteresseerden rond, en die hebben zo te zien een beter gevulde portemonnee dan wij.

Dat is wel nodig ook: in de glimmende catalogus die Enrico ons

meegeeft ontdek ik later dat de ark 1,7 miljoen dollar moet opleveren, omgerekend zo’n 1,5 miljoen euro. Nét boven ons budget.

Dat weten we daar in de woonkeuken nog niet – en het doet er ook helemaal niet toe, want we willen nog steeds niet naar Amerika verhuizen en van ‘ruimte om ons heen’ zou bij deze ark met al die buren helemaal geen sprake zijn. Toch slaken mijn vriend en ik allebei een hoopvolle zucht als we afscheid hebben genomen van Enrico en de steiger weer op stappen. Ik weet dat we hetzelfde denken: deze ark is het zéker niet, maar het gevoel klopte. De hoekstukjes van onze puzzel zijn compleet. • Ook smullen van al het moois dat Seattle te bieden heeft? Op Enrico’s website, seattlebydesign.com, vind je nog veel meer juweeltjes.

VLOT | 23

20-21-22-23_dobberenoverdegrens.indd 23

16-09-19 13:18

160078

Te koop: Woonark MET ligplaats Pleviereneiland 7, Meerstad (Gr)

Energieneutrale waterwoning (2013) met betonnen casco, afm 15 x 6,6 m. Twee woonlagen, 151 m2 woonoppervlak. Waterkavel 612 m2, eigendom. Vrij uitzicht (1 km) over het Woldmeer.

Kijk op: www.ververjetwinters.nl

winder pomptechniek Passie voor Pompen

Mini-Compacta juist voor woonboten!

Winder pomptechniek is al 25 jaar de specialist in rioolpomptechniek. Met 2 ervaren monteurs staan wij klaar voor de woonbotenwereld.

Wij vervangen pompen en doen ONDERHOUD aan alle merken pompen. Bel of mail ons voor het maken van een afspraak.

pomptechniek

Frank Winder | Tel: 06-22222531 | info@winderpomptechniek.nl

www.winderpomptechniek.nl

Ecensy ontwerpt, regelt en levert warmtepompen tegen een concurrerende prijs. Met het speciaal ontwikkelde bronsysteem is het mogelijk om alle soorten woonboten te verduurzamen; van varende woonschepen tot watervilla’s.

Neem nu contact met ons op voor een vrijblijvende offerte!

Rebra/Ecensy B.V. - 088 50 179 00 info@ecensy.eu - www.ecensy.eu

Ligt uw toilet onder het rioolniveau?

Iedere woonbooteigenaar is tegenwoordig aangewezen op een opvoerinstallatie. Onze mini-Compacta U1.60 zorgt ervoor dat uw boodschap netjes komt waar het hoort: vaak in het hoger gelegen riool.

Een pomp in m’n woonboot? Velen verwachten een technische ruimte nodig te hebben, maar het tegenovergestelde is waar. De mini-Compacta U1.60 van KSB doet wat haar naam belooft; de installatie past in een zeer beperkte ruimte.

Voor meer informatie bezoek onze website www.ksb.nl/mini-compacta of neem contact op met een van onze experts tel. 020-4079800.

KSB Nederland BV . infonl@ksb.com . www.ksb.nl

› Onze techniek. Uw succes.

Pompen Afsluiters Service ■

■

SCHEEPSJOURNAAL

RRROTTERDAM Corine Nijenhuis, ruimtelijk vormgever, schrijver en blogger, kocht met haar vriend een vrachtschip ‘uit het werk’: de Henriëtte, een stalen klipper uit 1901. Ze verbouwden haar tot varend woonschip en gaven haar haar doopnaam terug: Alfons Marie. Corine heeft een biografie geschreven over het schip: Een vrouw van staal. www.corinenijenhuis.com

Ik ben in Rotterdam. Zonder Alfons Marie; voor een scheepvaartkrant ga ik twee gepensioneerde scheepsbergers bevragen in hun walwoning alwaar het slecht aanleggen is. Desondanks is mijn schip niet ver weg. Ik ben nog niet binnen of de mannen beginnen er al over. Ze zwaaien met een foto die onlangs door een scheepspotter gemaakt is. De naam Alfons Marie klopt niet. Die stond niet op haar neus toen de scheepsbergers haar met een buik vol cement over de rivieren zagen varen, een bergersleven lang geleden. Ik zeg dat wij Henriëtte – haar naam bij aankoop – hebben ‘teruggedoopt’ tot Alfons Marie, haar oorspronkelijke scheepsnaam. Dat klopt ook niet. Die naam stond niet op haar neus toen ze langsvoer terwijl zíj een gezonken vrachtschip omhoog stonden te martelen, een bergersleven lang geleden. Na wat tijdtechnisch en topografisch puzzelen zijn we eruit: zij zagen mijn schip toen zij nog Marjan heette, dat was vóórdat ze Henriëtte werd. De naam in blokletters op haar neus. ‘Een bloedverziekend knap scheepie,’ vinden de bergers.

Of ik weet dat die neus eens zwaargehavend was na een aanvaring?

Met een schip dat dubbel zo groot was als zij, boem, zo d’r bovenop, ze had mazzel dat ze de kelder niet in schoot. Dan hadden zíj haar moeten bergen.

Het is de opmaat voor een keur aan bergingsverhalen. Over verwrongen vrachtschepen op de rivierbodem met uiteengereten koppen en opengescheurde buiken, de roefjes zwart van rivierslijk, de rui-

men vol verloren lading. Bij elk verhaal neemt mijn ongemak toe. Als ik Alfons Marie zou kunnen opbellen, dan deed ik dat direct. Om haar te vragen of het goed met haar gaat. Om te zeggen dat ik zo bij haar terug ben. Als ik de bergers in een vlaag van onmacht mijn verlangen beken, krijg ik geen spottende opmerkingen. In plaats daarvan knikken beide mannen bedachtzaam. Ze begrijpen het volkomen. ’t Is dan ook een bloedverziekend knap scheepie. Zou zó bij hen in Rotterdam mogen liggen. Dat ze in Amsterdam ligt als ze niet vaart, daar spreken we niet over. We willen het gezellig houden.

Het wordt dan ook steeds gezelliger. De bergers drinken jenever, ik hou het bij sap want ik moet nog terug. Naar Amsterdam. Het is eruit voor ik het weet. Er valt een stilte. Dan mompelt de ene berger iets over het hoofdstedelijk hart dat gekookt op de rug zou moeten hangen, de andere iets over de hoogte ervan met betrekking tot een happende hondenbek. Hun ergernis betreft Alfons Marie. Dat zo’n bloedverziekend mooi scheepie nou juist in 020 moet liggen. Ik zeg niets. Ik kijk wel linker uit als Amsterdammer. Ik ben niet helemaal van de Rotterdamse pot gepleurd.

De middag eindigt in vrede. Eigenlijk ben ik wel oké, vinden de bergers. Voor een Amsterdammer. Zo oké dat ik bij thuiskomst een mail van hen ontvang. Ik ben altijd welkom met mijn schip.

In Rotterdam. Op één voorwaarde. Die voorwaarde is geïllustreerd. Op een foto van het achterschip van Alfons Marie is het wapen van Amsterdam zorgvuldig overgestift. De drie kruisen vervangen door vier leeuwen. En over de hele breedte van het achterschip een langgerekt woord: RRROTTERDAM!!! •

VLOT | 25

25_scheepsjournaal.indd 25

16-09-19 13:18

LEVE HET LUIK! De woonboot van materiaalexpert Els Zijlstra veranderde afgelopen zomer in een sauna – en die van haar was waarschijnlijk niet de enige. Gelukkig vond ze een simpele oplossing voor volgend jaar: buitenluiken.

O, wat had ik graag luiken gehad toen we deze zomer recordtemperaturen aantikten. Waterbewoners weten het waarschijnlijk als geen ander: doordat woonboten een lichtgewicht constructie hebben, koelen ze niet alleen snel af, maar warmen ze ook snel op. En dat is met veertig graden op de thermometer geen pretje.

Toch hoef je op stomend warme dagen niet direct een airco aan te schaffen. De beste preventie tegen hitte is veel simpeler: je moet het directe zonlicht uit je huis zien te weren. Als kortgolvig uvlicht op je vloer, meubels en andere massa’s valt, wordt het name-

lijk omgezet in langgolvige warmte – en langgolvige warmte kan niet meer terug door het raam naar buiten. Daardoor warmt het binnen op en ontstaat er een soort minibroeikaseffect in je woning.

De oplossing? Buitenzonwering. Daarmee houd je de uvstraling immers al vóór het raam tegen, vooral als je ervoor zorgt dat de boel hermetisch afgesloten is. Daarnaast houdt een luik in de winter ook de kou tegen, werkt het geluidwerend en schrikt het dieven af. Een multifunctionele en flexibele klimaatregelaar dus. En omdat er zoveel soorten zijn, is er altijd wel een buitenluik dat bij jouw woonboot past.

26 | VLOT

26-27_materiaal.indd 26

16-09-19 13:19

MATERIAAL Els Zijlstra is architect, oprichter en creative director van materiaalplatform Materia, en adviseert over materialen vanuit haar adviesbureau MaterialMatch. Ze woont op een woonark in Loenersloot.

SCHARNIEREND RAAMLUIK Welk luik je kiest, hangt natuurlijk helemaal af van je smaak en vooral van je woning. Het oerluik zoals we het allemaal kennen is het scharnierend raamluik, een luik dat uit twee delen bestaat die samen één raam bedekken. Je kunt dit luik in allerlei uitvoeringen aanschaffen: als dichte panelen, met louvres die al dan niet beweegbaar zijn, klassiek of modern. Maar aangezien het nogal een gedoe is om ze iedere keer buiten open en dicht te doen, worden deze luiken vaak als sierluik gebruikt.

De functionele variant zien we dan als binnenluik in de vorm van shutters; de laatste jaren enorm populair, maar wel wat minder effectief als het gaat om warmte buiten houden.

vriendelijk gevelbeeld kunnen geven als ze dicht zijn, vooral als de koof niet is ingebouwd maar als pukkel tegen de gevel zit.

Zorg bij rolluiken dus altijd voor goede detaillering en donkere kleuren die zijn afgestemd op je gevel. En bij alle soorten rolluiken kun je kiezen hoe je ze wilt bedienen: handmatig, elektrisch of zelfs via een app op afstand. •

SCHUIFLUIK Veel moderner dan het scharnierend raamluik is het schuifluik, waarbij één luik – of liever: een paneel – het hele raam bedekt en voor de gevel langs geschoven kan worden. Deze luiken zijn vaak elektrisch te bedienen, waardoor je ze met één druk op de knop in de gewenste positie kunt laten schuiven. Ontzettend handig dus, en ook nog eens heel mooi als je van een strakke uitstraling houdt.

KLAPLUIK Spectaculair is het klapluik, een horizontaal scherm dat als een stel superwimpers over het raam heen naar beneden klapt. Om de krachten te verdelen zit er soms een knik in, zodat het luik zich als een origamipapiertje opvouwt, wat een prachtig en verrassend gevelbeeld oplevert. Voor woonboten is de variant handig waarbij het luik als een ophaalbrug naar beneden kan worden gelaten, zodat er meteen een terras ontstaat. Twee vliegen in één klapluik!

ROLLUIK Tot slot een praktisch, betaalbaar luik: het van binnenuit bedienbare rolluik waar onze zuiderburen zo gek op zijn. Nadeel van met name witte rolluiken is wel dat ze een lelijk en onVLOT | 27

26-27_materiaal.indd 27

16-09-19 13:19

OPROEP Wordt jouw nieuwe woonboot in 2019 opgeleverd? Of ga je hem dit jaar (laten) renoveren? Doe dan mee aan de verkiezing voor de Woonboot van het Jaar 2019 en meld je voor 31 december aan via woonbootvanhetjaar.nl. Dan trommelen wij de jury vast op!

EIGEN HUIS EN STEIGERTUIN Peter Bollen uit Voorschoten is net zo’n steigertuinier als Liedewij Loorbach, die we in ons vorige nummer interviewden. Hij stuurde ons dit plaatje van zijn fleurige steiger toe. Daar word je toch vrolijk van?

WOONBOOT VAN HET JAAR

Woonboten Route

GROENE ROUTE Wil je je woonboot gaan verduurzamen, en wil je daar graag wat inspiratie voor opdoen? Hou 2 november dan maar vrij, want dan organiseert de Woonbootvereniging Amsterdam de Amsterdamse Duurzame Woonboten Route: dé kans om te zien hoe andere waterbewoners het hebben aangepakt. Heb je zelf een duurzame woonboot in Amsterdam en wil je meedoen aan de route? Meld je dan aan op duurzamehuizenroute.nl/aanmelden.

WATERTHEATER Locatietheater en scheepsverhalen gaan prachtig samen. Vooral wanneer het schip in kwestie een ruim honderdjarige, zeegaande koftjalk is – en wanneer onze eigen Corine Nijenhuis de toneeltekst schrijft! Corine: ‘Ik heb nog nooit voor toneel geschreven, maar na de eerste proefscène was ik verkocht. Theater blijkt een magische manier om mijn ervaring als ruimtelijk vormgever met die van het schrijven te combineren. Ik verheug me nu al op de uitvoering!’ De dochter van Martenshoek draait vanaf 26 september t/m 6 oktober in Haven Martenshoek in Hoogezand. Kijk voor meer info op watervloot.nl.

28 | VLOT

28-29_vlotkort.indd 28

16-09-19 13:20

KO R T & V L O T

DAAR ZIT EEN LUCHTJE AAN Lig je boven staatsgrond en heb je nog geen rioleringspomp? Dan kun je voor de aanschaf en aanleg van een pomp vanaf 1 december weer subsidie aanvragen. Volgens minister Cora van Nieuwenhuizen zijn er zo’n 200 woonboten die voor deze regeling in aanmerking komen, waarvan ongeveer de helft in de regio van Amsterdam ligt – onder andere bij Zeeburgereiland (40 boten), de ADM-haven (15 boten) en de Muidertrekvaart in Muiden (19 boten). Per aansluiting is er een subsidiebedrag van 2000 euro beschikbaar.

Kijk op mijn.rvo.nl/riolering-woonboten-2018-2020 voor meer info en de eisen.

ZONNEPANELEN HUREN? Van: Sander en Danielle Schoen Onderwerp: Zonnepanelen Datum: 27 juni 2019 om 14:09:37 CEST Aan: Renate Meijer<redactie@vlotmagazine.nl> Beste VLOT-redactie, Ten eerste onze complimenten met jullie mooie blad. We lezen het altijd van voor naar achter en terug en daarna gaat het ook nog eens de familie rond. En omdat we er altijd veel tips en ideeën uit halen, dachten we: misschien kan VLOT ons ook dit keer helpen. We willen graag zonnepanelen huren, maar waar we het ook proberen, we krijgen steeds nul op rekest omdat we op het water wonen. Is er misschien een andere waterbewoner die zonnepanelen huurt en die zijn of haar ervaring met ons wil delen?

Hartelijke groet, Sander en Danielle Schoen, Vogelenzang

VRIJWILLIGERS GEZOCHT Op pagina 5, 11 en 15 kwam-ie al even voorbij: scheepshelling Koningspoort in Rotterdam, waar veel van de museale binnenstadschepen van een onderhoudsbeurt worden voorzien.

De helling draait al jaren verlies, maar daar proberen een paar Rotterdammers verandering in te brengen. Ze organiseren meer activiteiten op en rond de helling (waaronder een expertisecentrum voor het verduurzamen van Maritiem Erfgoed) en doen er alles aan om de werf open te houden. Wil je ook helpen? Ze zoeken zowel vrijwilligers (die de handen uit de mouwen willen steken) als Vrienden-van-de-Koningspoort (die een kleine financiële bijdrage leveren). Stuur een mailtje naar post@koningspoort.nl als je interesse hebt.

OPROEP! Beste waterbewoner,

VLOT heeft je nodig!

Ik maak VLOT al sinds 2011 met veel plezier, en dat komt mede door al jullie tips, verhalen en foto’s.

Samen creëren we zo een echt waterwoonplatform voor kennisdeling, en daar geniet ik van.

Maar… VLOT kan niet meer zonder financiële steun. Daarom hebben we Vrienden van VLOT nodig.

Draag je VLOT een warm hart toe? En wil je een bijdrage leveren aan de productiekosten? Word dan Vriend van VLOT voor maar 10 euro per jaar (of meer, als je dat wilt) en ontvang exclusieve kortingen op producten en arrangement die we via VLOT aanbieden.

Ga naar vlotmagazine.nl en meld je aan!

Vrolijke groet en veel dank,

WORD VRIEND VAN VLOT VLOT | 29

28-29_vlotkort.indd 29

16-09-19 13:20

PIONIEREN OP EEN DRIJVENDE BOERDERIJ Bij wonen en werken op het water denk je niet meteen aan koeien. Toch is dat volgens de mensen achter Floating Farm Rotterdam dé oplossing voor de wereldwijd stijgende voedselbehoefte en het gebrek aan ruimte op het land.

Tekst Floris van Bodegraven

Decennialang was de Rotterdamse Merwehaven het domein van bonkige mannen die sinaasappel- en bananenkisten van schip naar trein en vrachtwagen sjouwden. Maar met de opkomst van de container werd het almaar stiller op de kades.

Daarom besloot de gemeente het gebied recentelijk om te toveren tot upcoming buurt en werden er allerlei creatieve en innovatieve bedrijven naar de oude bedrijfspanden gelokt. Een van die bedrijven is een concept dat juist weer heel veel met de voedingssector te maken heeft: de Floating Farm.

Deze drijvende boerderij met 2800 vierkante meter aan vloeroppervlakte meerde in 2018 af aan de Gustoweg. Binnen een jaar werd er een boerderij van drie etages op gebouwd: beneden verrees een volledige yoghurt- en melkfabriek, pal op het

betonnen casco van Hercules Floating Concrete, terwijl boven een hightechstalvloer voor het vee werd ontwikkeld, compleet met mest-, melk- en voedingsrobots.

In mei dit jaar stapten ruim dertig Maas-Rijn-IJsselkoeien aan boord en was de eerste drijvende stadsboerderij van de wereld een feit. Maar waarom zou je eigenlijk vee op het water willen houden?

CONTACT MET DE OMGEVING Minke van Wingerden, samen met haar man Peter de kartrekker bij dit project, ziet een drijvende boerderij als dé oplossing voor het wereldwijde toenemende ruimtegebrek. ‘De wereldbevolking groeit, landbouwgrond wordt steeds schaarser en ei-

30 | VLOT

30-31_floatingfarm.indd 30

16-09-19 13:20

I N N OVA T I E

genlijk moeten we de beschikbare ruimte waar mogelijk intact laten voor groen en schone lucht,’ vertelt ze. ‘Dan is een boerderij op het water ineens een heel aantrekkelijk alternatief. Bovendien heb je in de stad een nauwer contact met de burger.

Daardoor kun je werken aan bewustwording: waar komen melk en yoghurt nou eigenlijk vandaan?’

Dat contact met de buitenwereld staat centraal in de Floating Farm. Het veevoer wordt gemaakt van afval van Rotterdamse bedrijven en gras uit onder andere De Kuip. Geïnteresseerden kunnen de drijvende boerderij bezoeken, de kalfjes aaien, beneden verse yoghurt en melk kopen en zelfs rauwe melk tappen uit de melktank. De mest wordt gescheiden, deels opnieuw gebruikt en deels verkocht in Rotterdam. Een professionele boer, Albert Boersen, is bedrijfsleider en ook op social media het gezicht van de boerderij. En op de dagen dat de boerderij open is voor publiek, leiden vrijwilligers de bezoekers rond. Leuk detail: de zonnepanelen die naast de koeien drijven zijn in de vorm van een melkfles geplaatst.

GEMENGDE REACTIES Het was niet eenvoudig om het project van de grond te krijgen. Zo moesten Minke en Peter tijdens de bouw rekening houden met de koeien die zich over de stalverdieping bewegen: constante gewichtsverdeling, ho maar. En de vergunning was ook een flinke kluif. Minke: ‘De regelgeving is ontworpen op bestaande bedrijven, niet op innovatie. Koeien houden op het water bleek daarom lastig.’ Het Rotterdamse bedrijfsleven en de wethouder waren enthousiast, maar de gemeenteraadsfractie

van de Partij van de Dieren verzette zich stevig: de partij eiste onderzoek naar zeeziekte onder koeien. Nadat de Universiteit Utrecht aantoonde dat dat in de Merwehaven geen issue is, kwamen de dieren er toch – met op de walkant een kleine weide waarop ze bij goed weer wat vers gras aan hun dieet kunnen toevoegen, en op het staldek wat kleine boompjes die een wat natuurlijker uitzicht geven dan de binnenvaartschepen.

TEVREDEN KOEIEN De boerderij is inmiddels meer dan honderd dagen open en loopt goed. ‘Met de verkoop van melk en yoghurt voorzien we duidelijk in een behoefte, want het is best druk,’ zegt Minke.

‘Soms is de melktank aan het eind van het weekeind zelfs leeg.’

Ook het vinden van sponsors en leveranciers was relatief eenvoudig. ‘Bedrijven vinden het concept heel gaaf. We hebben nu veertig partners, van wie een deel aandeelhouder is. Anderen steunen ons op andere manieren. Eén bedrijf heeft de stalvloer bijvoorbeeld gratis gelegd, en er zijn verschillende bedrijven die de koeien sponsoren. Er is geen cent subsidie aan te pas gekomen.’

De Rotterdammers lijken de boerderij in het hart te hebben gesloten, vertelt Minke. ‘We krijgen af en toe zelfs logeerverzoeken!’ En niet onbelangrijk: de nieuwe bewoonsters lijken zich prima te voelen op hun nieuwe, drijvende thuis. ‘Volgens de Universiteit Wageningen voorzien we in alle behoeften van de dieren. Ze geven goed melk, en de eerste kalfjes zijn ook al geboren.’

WEGWAAIEND VOER Floating Farm Rotterdam is een pilot, mét de bijbehorende kinderziekten: doordat de windschermen te laat werden geleverd blies de harde wind in het havenbekken bijvoorbeeld regelmatig het voer uit de transportbanden en raakte de mestrobot in de war. Nu het bedrijf goed loopt, hopen Minke en Peter het concept snel op andere plekken in binnen- en buitenland te kunnen kopiëren. Bang dat ze daarmee tegen de trend van minder zuivel en minder vlees in gaan zijn ze niet.

‘In Nederland hebben we misschien minder dierlijk eiwit nodig, maar wereldwijd neemt de behoefte wel toe. Dan kun je dat wat mij betreft beter lokaal produceren, en op een zo min mogelijk schadelijke manier.’ •

VLOT | 31

30-31_floatingfarm.indd 31

16-09-19 13:20

PREMIUM HEAT GLASS

Tover je schuifpui om in een verwarming

Verwarmd glas: • Kan in elk type raamkozoijn • Snelle opwarming • Comfortabele stralingswarmte • Duurzaam en energiebesparend • Minder stookkosten • Geen condens meer op het glas • Met aansluiting voor zonnepanelen

Windas 6, 8441 RC Heerenveen, The Netherlands T: +31 (0) 513 - 646 785 W: www.premiumglass.nl

Nieuwbouw Verbouw Renovatie Betonreparatie Afmering www.waterlandbouw.nl | Abbert 4 | 8321WN Urk 085-4866217 | info@waterlandbouw.nl

DE BESTE VERZEKERING VOOR UW WATERVILLA • DEKKING OP BASIS VAN

UNIEKE HERBOUWWAARDE

• Inboedel tot 01-01-‘20 gratis • Ook woonarken ouder

dan 25 jaar • Premie vanaf €1,50 per €1000,- verzekerd bedrag

DAT ENE STAPJE EXTRA. Kantoor Broek in Waterland:

Parallelweg 1, T 020 403 1829 info@woonark-verzekering.nl www.woonark-verzekering.nl

Al meer dan 40 jaar ervaring in het produceren van: Drijvende terrassen | Drijvende steigers Drijvende wandelpaden | Vlonderboten | Kanovlotten Roeivlotten | Drijvend maatwerk Havenhout is FSC® Gecertificeerd

www.havenhout.nl Kanaalweg 5a, 1566 NA Assendelft, Tel. 075-6351695

OP STAP IN DE HAVENSTAD!

LEUK

VAN HAVEN TOT GORT

UITBUIKEN MET UITZICHT Een havenstadklassieker: aan boord van de Pannenkoekenboot mag je pannenkoeken eten tot je écht geen pap meer kunt zeggen. En uitbuiken terwijl je langs de skyline van Rotterdam vaart, wie wil dat nou niet? pannenkoekenboot.nl

Achterland, expediteur, pijpleiding, zeeschip: in Het groot HavenABC komen ze allemaal voorbij. In 26 woorden leert het boek kinderen alles over beroepen en bedrijvigheid in en om de haven – en er valt ook nog eens een heleboel in te ontdekken.

Kun je de krab en de pinguïns bijvoorbeeld vinden? En in iedere tekening is flessenpost verstopt! Bureau Haven, € 19,95

HOT STUFF Verlang je nu alweer terug naar gezellige vaartochtjes in zwemkledij? Goed nieuws: dat kan ook gewoon in de herfst. De HotTug, ’s werelds eerste varende hottub, is een elektrisch aangedreven boot mét houtgestookte kachel waarin je het hele jaar kunt varen. En als je ’m bij Vessel 11 huurt, in de Museumhaven, krijg je daarna 10 procent korting op een aansluitende maaltijd. hottug.nl

ONS KENT PLONS Als je kinderen musea saai vinden, is het hoog tijd om ze mee te nemen naar het Maritiem Museum. Daar hebben ze een heerlijke kinder-doe-tentoonstelling ingericht rond de haven van Professor Plons. Al spelend maken de kids kennis met de haven en ontdekken ze hoe hun eigen speelgoed per schip over de wereld wordt vervoerd. Fijn: de tentoonstelling is goedgekeurd door de Speeltuinbende van de Nederlandse Vereniging voor het Gehandicapte kind. maritiemmuseum.nl

AMFIBUS Je zult niet de eerste in Rotterdam zijn die even met zijn ogen moet knipperen wanneer er een knalgele bus van Splashtours voorbijvaart. Na een ritje langs de mooiste plekjes van de stad vervolgt de bus zijn weg met een spectaculaire duik in de Maas! splashtours.nl

TOPTERRAS Ben je film- of muziekliefhebber, zoek dan LantarenVenster eens op, op de Kop van Zuid. Niet alleen omdat ze altijd wel een bijzondere film of docu op het programma hebben staan, maar ook vanwege het fijne terras met knap uitzicht op de Rijnhaven. Rotterdamser wordt het niet. lantarenvenster.nl VLOT | 33

33_leuk.indd 33

16-09-19 13:21

VAN ELFHOEVEN TOT KALVERBROEK DE REEUWIJKSE PLASSEN REVISITED Zelf de brug ophalen en het verkeer regelen. Keurig om de fuiken manoeuvreren en zien hoe een reiger een paling vangt. Maar vooral: familieherinneringen ophalen. Tineke ging in Reeuwijk terug naar haar roots en Dorien legde de schilderachtige Reeuwijkse Plassen vast.

34 | VLOT

34-35-37_doen.indd 34

16-09-19 13:22

DOEN! Tineke Zwijgers (journalist) en Dorien Koppenberg (fotograaf) maken reisreportages en reisgidsen. Ook hebben ze een wandelsite: www.wandelingen.info.

Zelden bezoek ik Reeuwijk, maar Reeuwijk komt thuis best vaak langs.

In familie-anekdotes over de Van der Starres van Reeuwijk, en in gevleugelde uitdrukkingen. Zo doen wij nog snel een ‘Dirkje’ voor we het huis verlaten, vernoemd naar mijn oudtante die op zondagochtend aan het raam bijhield wie van haar buren al naar de kerk liep.

Dan holde ze snel naar het toilet en nam haar plek aan het raam weer in.

Dat herhaalde zich net zo lang tot het blijkbaar haar beurt was en ze het huis verliet. Tante Dirkje is er al lang niet meer, haar huis is zelfs afgebroken.

Maar de toren van de kerk zien we nog altijd fier boven de bomen uit steken als we bij restaurant ’t Wapen van Reeuwijk de plas opvaren.

De ’s Gravenbroekse plas is een van de dertien Reeuwijkse Plassen, merendeels in de achttiende eeuw uitgegraven. Het waren de hoogtijdagen van de turfwinning, en Reeuwijkse turf werd vooral opgestookt in de pottenbakkerijen en bierbrouwerijen van het nabijgelegen Gouda. De plassen zijn van elkaar gescheiden door smalle weggetjes, met slootjes aan weerszijden, waar in de loop der tijd kleine, geïsoleerde woongemeenschappen ontstonden. Het ging er daar, aldus de familieverhalen, behoorlijk ruig aan toe – denk aan alcoholisme, messentrekkerij en stroperij. Tegenwoordig zijn de plassen vooral een recreatiegebied, waar je kunt varen, surfen, zwemmen en wandelen en fiet>>> sen over de smalle weggetjes.

VLOT | 35

34-35-37_doen.indd 35

16-09-19 13:22

Degelijk vakmanschap en jarenlange ervaring in betonreparatie, afmeersystemen, terrassen en stabiliseren woonarken Kooltuinen 39, Urk Mob. 0622 540 238 info@atb-urk.nl www.atb-urk.nl

AR 180 JA EN KENNIS ING ERVAR

V O O RT VA R E N D V E R Z E K E R D

ZEKER T OP HE !

WATER

24/7

KBEREI BAAR

Woonarkenbouw

De Blauwe Wimpel Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel is een gerenommeerd familiebedrijf dat zich gedurende 60 jaar heeft gespecialiseerd in de bouw van woonarken en betonnen casco’s.

Ook de bouw van drijvende betonnen steigers en pontons, aanbouwcasco’s, het inzetten van stalen woonschepen in beton en het leveren van betonnen kelderbakken behoort tot onze werkzaamheden.

Door onze jarenlange ervaring kunnen wij u uitstekend adviseren en begeleiden bij het realiseren van een unieke woonark.

Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel bouwt woonarken in alle soorten en maten. Klein, groot, laag, hoog, recht, rond, klassiek of juist hypermodern.

Als betrouwbare specialist doet EOC veel meer dan verzekeren alleen. EOC investeert in haar leden en verzekerden.

088 6699500 | eoc.nl |

@EOCverzekering

/EOCverzekering

HOMA

DÉ OPLOSSING

OPVOERINSTALLATIES VAN

VOOR SANITAIRPROBLEMEN IN WOONARKEN

Bij Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel, kunt u uw woonark in elk stadium van afbouw afnemen: Alleen het betonnen casco, tbv de zelfbouw, glas & waterdicht, geheel klaar, turn key, en ook alle stadia daar tussen in.

Bent u geïnteresseerd in ambachtelijk, degelijk en inspirerend vakwerk komt u dan eens vrijblijvend langs op onze werf in Diemen, zodat u zichzelf kunt overtuigen van onze mogelijkheden.

Homa Pompen B.V. biedt woonbootbezitters dé totaaloplossing voor het lozen van afvalwater van sanitairinstallaties die onder het rioleringsniveau liggen of daarvan ver verwijderd zijn.

Eén oplossing is bijvoorbeeld de Sanipower, die probleemloos afvalwater uit bad, toilet, douche of wasmachine naar het hoofdriool transporteert.

Scheepswerf De Blauwe Wimpel BV Overdiemerweg 32, 1111 PP Diemen Tel. 0294 41 27 36 | Fax 0294 43 05 12 | info@deblauwewimpel.nl

De Sanipower is voorzien van een speciale snijwerk- en waaierconstructie en is inzetbaar op zowel druk- als vrijvervalrioleringssystemen. De sterke afvalOOK water-

www.deblauwewimpel.nl

Drijvend Wonen Advies/bemiddeling woonboten (alle soorten drijvende woningen)

Onder meer:

• Makelaardij (aankoop/verkoop) • Taxatie • Bouwbegeleiding • Vergunningen • Conflictbemiddeling

Niek van der Sluis | Tel: 030 - 261 53 57 | info@drijvendwonen.nl drijvendwonen.nl

woonbotenmakelaar.nl

woonbotenland.nl

EMCI gecertificeerd makelaar/taxateur woonarken en woonschepen

Techniekweg 16 4207 HD Gorinchem Tel.: +31(0)183 62 22 12 Fax: +31(0)183 62 01 93 www.homapompen.nl info@homapompen.nl

dompelpomp versnijdt moeiteloos papier en hygiëneartikelen (textiel, vezelstoffen en plasticfolie). De Sanipower is voorzien van een geruis- en gasdicht kunststofreservoir met een directe toiletaansluiting (DN 100, 50 en 25 (ontluchtingsaansluiting) en is ook leverbaar met vrije doorlaat en een groter reservoir.

ALS ZELFBOUWSET VERKRIJGBAAR

Opa en ome Kees gaan de palingfuiken langs.

GEROOKTE PALING IN PARIJS Via een smalle doorgang varen we de plas Elfhoeven op. Langs de oevers steken stokken boven het water uit, ten teken dat daar op paling wordt gevist.

Mijn overgrootvader was hier palingvisser en -roker. Dat deed hij zo goed dat hij in de jaren voor de Eerste Wereldoorlog geregeld op bestelling leverde aan restaurants in Brussel en Parijs.

Helaas keek hij ook graag en diep in het glaasje en verwaarloosde hij het werk. Paling bleef evengoed populair in de familie. Jaren later bezocht opa’s kleinzoon, mijn vader, als Reeuwijks gemeenteambtenaar mensen thuis en kreeg hij geregeld een maaltje op eikenhout gerookte paling mee. Ik eet het uit principe al jaren niet meer, maar het water loopt me bij de herinnering in de mond.

Het bruggetje tussen de grote en kleine Elfhoevenplas is nog hoog genoeg om onderdoor te varen, maar als we van de plas Nieuwenbroek doorsteken naar de Gravekoop moeten we aan de bak. We halen de brug op en mogen zelfs het verkeer stilzetten. Eerst gaat het nog met een ferme druk op de knop, maar bij de volgende brug naar Groot Vogelenzang draaien we zelf aan het wiel en trekken we de slagbomen met de hand naar beneden. Best leuk, brugwachtertje spelen.

HERBERG ANNEX BORDEEL? De plassen zijn hier klein en de huisjes oud en schilderachtig. Ik ging hier als

kind al varen. In de vakantie huurde mijn vader een roeiboot bij zijn ome Kees en toerden we over de Grote en Kleine Vogelenzang. Ome Kees was timmerman en bouwde zelf boten. Met de verhuur van kano’s en roeiboten verdiende hij wat bij, want het leven was zelden een vetpot aan de Reeuwijkse Plassen. Hier staat ook het pand waar, we duiken nu even de negentiende eeuw in, mijn over-overgrootouders een herberg dreven. Daar ging het er als gezegd dus ruig aan toe en fluisteren latere generaties zelfs wat verlekkerd dat het pand een bordeel huisvestte.

Pure speculatie, zeggen anderen. Een mooi verhaal is het wel. En om mijn boottrip down memory lane compleet te maken zien we vlak voor het eind een blauwe reiger muisstil aan de waterkant de diepte in staren. In een flits schiet zijn snavel het water in en verschijnt een spartelende paling in ons blikveld. Die gaat hij zo lekker oppeuzelen. Hij wel.

PRAKTISCH Café-bistro ’t Wapen van Reeuwijk (met fijn terras aan het water en verrassende menukaart) verhuurt fluisterboten voor maximaal 8 personen. 60 euro voor 2 uur, 95 euro voor 4 uur (aanbevolen als je naar de kleine plassen wilt varen), dagelijks vanaf 10.00 uur (wapenvanreeuwijk.nl). Je kunt ook een of meer plassen ‘rond’ wandelen. Kijk voor routes op wandelingen.info. • VLOT | 37

34-35-37_doen.indd 37

16-09-19 13:22

WATERIGE WASLIJN

K U N S T M E T WA T E R In Kunst met Water komen kunstenaars aan het woord die zich laten inspireren door water in de openbare ruimte. Ook een bijzonder beeld gezien in of op het water?

Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

Titel: Maasbeeld Kunstenaar: Auke de Vries Bouwjaar: 1982, geplaatst in 1983 Materiaal: staal en polyester Waar: aan de Noordelijke Maasoever naast de Willemsbrug Opdrachtgever: Gemeente Rotterdam

Rotterdammers zijn van de bijnamen. Hun Centraal Station doopten ze om tot Station Kapsalon, de Koningshavenbrug is al decennialang de Hef, en sommige bijnamen – zoals de Kuip en de Koopgoot – zijn zo ingeburgerd dat veel mensen de oorspronkelijke naam niet eens meer kennen.

Ook dit kunstwerk, dat pal naast de Willemsbrug boven de Maas hangt, ontkwam niet aan de bijnnaammanie. Kunstenaar Auke de Vries gaf het sculptuur de treffende naam Maasbeeld mee, maar daar maakten de Rotterdammers al gauw iets vertrouwelijkers van: de Waslijn. Als je op een stormachtige dag langs het kunstwerk loopt en de abstracte vormen in de wind ziet bewegen als onderbroeken aan een droogmolen, begrijp je direct waarom.

Maar bij nadere inspectie is het beeld helemaal niet zo sierlijk en licht als de bijnaam doet vermoeden. De ‘waslijn’ is in feite een stoere staalkabel met een lengte van 182 meter die zichtbaar verweerd is door regen, wind en vogelpoep. Een pijler van de spoorbrug die hier tot 1993 stond verankert de boel aan de rechterkant, en een contragewicht dat op de rand van de pijler balanceert houdt het geheel in bedwang.

Nog een verschil: deze was droogt nooit. Bij hoge waterstand komt een van de stalen bollen zelfs in het water te liggen. •

38 | VLOT

38_kunst.indd 38

16-09-19 13:23

10 TIPS VOOR SNEL WOONBOOTADVIES

LW O - N I E U W S

Deze pagina wordt gevuld door de Landelijke Woonboten Organisatie (LWO). Dit keer delen ze tips om het adviestraject te versnellen.

Een groot deel van de werkzaamheden van de LWO bestaat uit vragen beantwoorden over ligplaatsen en bestemmingsplannen – en die komen zowel van leden als van niet-leden. In zulke situaties helpen we graag, maar soms kan onze helpdesk geen kant uit, omdat vraag te summier gesteld is.

Daarom: tien tips voor een snel en vakkundig LWO-advies.

1. Formuleer je vraag concreet. Een vraag als ‘Welke regels gelden hier?’ is bijvoorbeeld niet te beantwoorden als je er niet bij vertelt om welk adres het gaat.

2. Vermeld dus altijd het adres van de ligplaats of woonboot. En daarmee bedoelen we: de straatnaam, het huisnummer en de postcode.

3. Onthoud dat historisch bewijsmateriaal van belang kan zijn. Check hoelang de woonboot al op deze locatie ligt, en hoelang hij eventueel op vorige locaties heeft gelegen. Bewaar alle relevante documentatie en zorg dat je er makkelijk bij kunt wanneer je ons om hulp vraagt.

4. Verzamel informatie over je ligplaats.

Is er een ligplaatsvergunning? Ga dan na wie die vergunning heeft verleend en zorg er weer voor dat je de vergunning bij de hand hebt. Als je ingeschreven staat op het adres waar de woonboot ligt, is je ligplaats waarschijnlijk aangewezen volgens de Wet BAG. Dat kun je checken op bagviewer.kadaster.nl: als je links je adres invult, verschijnt rechts het resultaat. Via de knop ‘pdf’, rechtsboven in het scherm, kun je alle info opslaan als pdf.

5. Onderzoek welk bestemmingsplan op je situatie van toepassing is. Op ruimtelijkeplannen.nl kun je via de knop ‘Plan bekijken’ kiezen voor ‘Plannen zoeken’. Als je op die pa-

gina je adres invult, krijg je een overzicht van de bestemmingsplannen die op jouw adres van toepassing zijn. Klik je op een van de plannen, dan verschijnt rechts in beeld het kopje ‘Plekinfo’. Daaronder staan eventuele specifieke planregels voor jouw adres. Je kunt ook via de website van je gemeente of bij het gemeenteloket om de relevante bestemmingsregels vragen.

Daarbij kun je denken aan de begrippenlijst, de meetwijze, de relevante planregels, de algemene regels en de toelichting op het bestemmingsplan.

6. Realiseer je dat er een ander bestemmingsplan van toepassing kan zijn geweest toen je woonboot op deze plek kwam te liggen. Als je dat plan niet op de website van de gemeente kunt vinden, kun je het opvragen bij het gemeenteloket. Tip: abonneer je op de attenderingsservice van de website ruimtelijkeplannen.nl, zodat je het direct weet als er nieuwe ruimtelijke plannen zijn.

7. Onderzoek eventueel wie de eigenaar is van de grond (onder water) waaraan en waarboven je woning drijft.

Ook dat kan van belang zijn. Je kunt deze info tegen een vergoeding opvragen bij het kadaster.

8. Pak eventueel je huurcontract, erfpachtcontract of precario-aanslag erbij. Als je liggeld betaalt, is het voor ons fijn om te weten welke afspraken daarover zijn gemaakt.

9. Ga na welke andere regels er voor je ligplaats gelden. Lokale regels staan ook in plaatselijke verordeningen, zoals een woonschepenverordening of de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Die kun je opzoeken via de website van je gemeente, of via overheid.nl. Als je op overheid.nl onder ‘Beleid en regelge-

ving’ kiest voor ‘Lokaal’, vervolgens de vier cijfers van je postcode invoert en in het veld ‘In de tekst’ het woord ‘woonboten’ intikt, vind je alle informatie die je nodig hebt. Wordt er in de verordening verwezen naar een ligplaatsenkaart? Dan moet die ook digitaal beschikbaar zijn.

10. Is er een gerechtelijke procedure aan je vraag voorafgegaan? Houd dan ook de uitspraak bij de hand. Onze helpdesk is op de hoogte van de procedures die op rechtspraak.nl worden gepubliceerd. Als jouw uitspraak daar niet op staat, is het handig als je hem er snel bij kunt pakken. Maar bedenk wel dat de LWO het effect van onwelgevallige gerechtelijke uitspraken niet kan terugdraaien.

Ook als je geen vraag of probleem hebt, is het nuttig om deze tien informatiepunten uit te zoeken en op te slaan in een al dan niet digitale map. Loop je vast op punt 4, 5 of 9? Geen probleem: de LWO helpt je graag. Onze helpdesk is bereikbaar per mail via lwo@lwoorg.nl, of via het contactformulier op lwoorg.nl.

Telefonisch kun je ons op dinsdagavond tussen 19.00 en 21.00 uur bereiken: 06 57681565. •

VLOT-lezers betalen slechts € 20 voor het eerste jaar van hun lidmaatschap (normaal € 24,50 per jaar). Ga naar lwoorg.nl en regel het nu.

LWO - Samen drijf je verder!

VLOT | 39

39_lwo.indd 39

16-09-19 13:23

GROHE SENSE DE BETROUWBARE WATERSENSOR GROHE Sense is de betrouwbare watersensor die nooit slaapt. De watersensor reageert op de aanwezigheid van water waar het niet behoort te zijn.

Grohe Sense detecteert lekkages, controleert de temperatuur en vochtigheid en meldt meteen problemen, voordat ze tot iets ergers kunnen leiden.

De GROHE Sense is een eenvoudig te installeren waterdetectiesysteem dat met een draadloze LAN-verbinding op je hele woonboot werkt.

DETECTEERT LEKKAGE OP DE VLOER MEET VOCHTIGHEID

MEET TEMPERATUUR EN DETECTEERT RISICO OP BEVRIEZING

TRACEERT WATERGEBRUIK

GROHE SENSE GUARD DE SLIMME WATERBESTURING Van het detecteren van microlekkages tot het ontdekken van een gebroken waterleiding en het automatisch afsluiten van de watertoevoer: met GROHE Sense Guard heb je complete controle over jouw watervoorziening.

De GROHE Sense Guard spoort een leidingbreuk op en sluit automatisch het water af om te voorkomen dat er op en in je woonboot een lekkage ontstaat.

Het geeft je een seintje met een rood knipperend licht en een alarmerend geluid. Zelfs als de Wireless LAN verbinding het begeeft zal het AquaIQ algoritme ervoor zorgen dat het onafhankelijk hiervan blijft werken.

SLUIT ZELFS GEHEEL AUTOMATISCH DE WATERTOEVOER AF IN GEVAL VAN EEN GEBROKEN LEIDING

DETECTEERT RISICO OP BEVRIEZING EN MICROLEKKAGE

MEET DE WATERDRUK, TEMPERATUUR EN WATERSTROOM

GROHE.NL