Vlot 36 | 2020

Page 1

VLOT• LEVEN OP HET WATER | juni 2020 | 10e jaargang nr 36

Over roest krabben, een dove kapitein, een blauw tuinhuisje, klussersbier en dertig pissende mannen

01_cover.indd 1

15-06-20 08:33


Onderhoud aan uw woonboot?

Huur een drijvende werkvloer op maat!

Verhuur en verkoop van koppelpontons 06 - 34 48 35 40 | info@oudewaterkracht.nl | oudewaterkracht.nl

Compacte en krachtige

rioolpompen e nisch Tech gen: vra 704 2 64e5rland.nl 7 1 0 Tel.: ssel-ned ke info@

Voordelen Eenvoudige installatie „Plug and play“ Compact, dus plaatsbesparend Gebruiksvriendelijke besturingskast

Made in inGermany Germany

www.kessel-nederland.nl www.kessel-nederland.nl


COLO

FON VLOT juni 2020 jaargang 10 nummer 36 © Renate Meijer CO-producties Uitgever Renate Meijer CO-producties Joure Hoofdredacteur Renate Meijer Artdirector Pieter van der Zee Eindredacteur Leonie Hardeman

Aan dit nummer werkten mee Aukje van Bezeij, Gonneke Bonting, Sander Donkers, Auke Herrema, Dorien Koppenberg, Marleen Leussink, LWO, Barry Meruma, Corine Nijenhuis, Anneke Robbertsen, Tineke Zwijgers Foto cover Anneke Robbertsen Foto redactioneel privé-archief Redactie, reacties, advertenties, adreswijzigingen VLOT It Reidlân 7 8502 CE Joure www.vlotmagazine.nl redactie@ vlotmagazine.nl ISSN 2212-2737 VLOT is hét waterwoonplatform van Nederland – voor iedereen die drijvend woont. We geven je inspiratie en informatie en laten je kennismaken met interessante mensen en bijzondere boten. Vier keer per jaar valt het blad kosteloos op je mat; walbewoners kunnen een abonnement nemen. Vrienden van VLOT krijgen regelmatig extra aanbiedingen. Ondersteun VLOT en meld je aan op www.vlotmagazine.nl. Is de tenaamstelling niet juist? Krijgen je buren VLOT niet? Heb je reacties, vragen, tips, bijdrages, foto’s? Mail naar redactie@ vlotmagazine.nl. Oplage 12.500 Druk Veldhuis Media,Raalte VLOT: 1 betekenis: op het water drijvende constructie van onderling verbonden palen, planken e.d. 2 synoniemen: grif, jeuïg, kek, kittig, modieus, pittig, flitsend, guitig, hip, rap, trendy, vaartuig, vloeiend

WHATEVER FLOATS YOUR BOAT Dit ben ik als jong meisje van een jaar of zeven, acht. (De afgebroken voortanden herinner me aan de lelijke smak die ik vlak daarvoor maakte.) Toen al op het water, en helemaal in m’n element. Die oorzaakgevolgrelatie ontdekte ik trouwens pas heel veel later. Toen ik 45 was, en een soort connecting the dots deed. Tja, soms moet je terug naar stip één om het oorspronkelijke plaatje te kunnen zien. Om te snappen hoe het werkt. Better let as net, zeggen ze in Friesland. Als ik nu naar deze foto kijk, komt nog steeds het gevoel terug dat ik toen had. Avontuur, plezier… eigenlijk precies de dingen die ik nu ook nog fijn vind. En precies hoe VLOT is ontstaan. Het leuke is: mijn dochters hebben het ook. Je kunt dat watervirus dus gewoon doorgeven. Kijk maar naar het lezersverhaal van Dieuwertje op pagina 14. Zo leuk dat mensen hun verhalen met VLOT delen. Op deze manier kunnen we er met z’n allen van meegenieten. Romy en Daniel bewijzen ook dat je het waterwoonvirus kunt doorgeven. Ze werden allebei geboren op het water, en ontwierpen kortgeleden samen hun droomark met Japanse invloeden. Hun verhaal (zie pagina 20) laat zien dat je boot meer is dan een dak boven je hoofd. Het is een verlengstuk van je leven. Heerlijk, als je precies weet wat je behoefte is. Als je voelt wat jouw boat floats. Want wat je voelt, wijst je de weg. Helder voelen is helder zien. Ik wens jullie een fantastische zomer!

PS. Best een uitdaging om in coronatijd een VLOT te maken. Maar het is gelukt – dankzij de hulp van allerlei mensen die VLOT een warm hart toedragen en zorgen dat VLOT kan blijven drijven. Jij kunt ook een steentje bijdragen als je wilt: word Vriend van VLOT! Op vlotmagazine.nl/word-vriend kun je je aanmelden. Dank je wel!

Reageer! Facebook: facebook.com/vlotmagazine Website: vlotmagazine.nl Twitter: @vlotmagazine Instagram: @vlotwaterwonen VLOT | 3

03_colofonredactioneel.indd 3

12-06-20 11:20


LIANA ENGIBARJAN OVER BOLDERS, BETROKKENHEID & BIKINI’S Tekst Gonneke Bonting

4 | VLOT

04-05_waterman.indd 4

11-06-20 13:34


&

WA T E R M A N M / V In Waterman m/v portretteren we watermensen met interessante ideeën en bijzondere bezigheden op, aan en in het water. Ben je of ken je een bevlogen waterman of -vrouw? Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

Naam: Liana Engibarjan (29) Werk: binnenvaartschipper en vlogger Boot: tanker Skager Woont: met vriend Alex en aan boord ook met stuurman Harm en matroos Roland Water: de Maas, want die stroomt naar Rotterdam

POLDER ‘Al sinds mijn eerste ervaringen op het water ben ik meestal de enige vrouw aan boord. Ik ging op mijn twaalfde bij de zeeverkenners nadat we op een braderie een stand met een bootje erbij bekeken. Ik vond het er heerlijk, met een vriendengroepje op het water. Toen ik een paar jaar later een beroepsopleiding moest kiezen, kwam ik via een medezeeverkenner bij de Binnenvaartschool terecht.’ STAGE ‘Daar begon ik als deksman en moest ik vaaruren in mijn dienstboekje zien te krijgen. Het eerste schip waarop ik voer, was nogal een uitdaging. Ik was achttien, de kapitein kwam net uit de gevangenis, één matroos was cocaïneverslaafd en de andere alcoholist. Dat er een meisje aan boord was om het vak te leren, vonden ze maar raar. Vooral mijn moeder heeft me toen gestimuleerd om door te zetten.’ BOLDERS ‘Ik kreeg niet meteen de leukste klusjes. Bedden opmaken, bijvoorbeeld. Maar tijdens mijn laatste stage deed ik alles: helpen met laden en lossen, trossen om bolders leggen die net zo groot waren als ikzelf, en alle werkzaamheden aan dek.’ KAPITEINSOPLEIDING ‘Toen ik mijn stuurmanspapieren eenmaal op zak had, ging ik naar de kapiteinsopleiding. Al is het soms is best ingewikkeld om als jonge vrouw de leiding te hebben. Mijn ervaring is dat het goed werkt om niet “met de zweep erover” te gaan, maar juist echt naar elkaar te luisteren. Ik kan ook echt genieten van de betrokkenheid aan boord. Laatst had Harm een bolder geverfd en waren er vliegjes in de verf gaan zitten. Hij baalde daar zo van dat hij het opnieuw deed. Zoiets is mooi.’ WATERBUS ‘Nadat ik op verschillende schepen had gevaren, kwam ik op de Waterbus Rotterdam terecht. Acht jaar heb ik daar gewerkt. Het contact met de men-

sen vond ik er het fijnst: een kindje even in de stuurhut laten kijken, overgebleven pakken melk uitdelen aan studenten en onthouden wat voor “gezeik” een scholier de komende dag op school verwachtte, zodat ik er op zijn terugweg naar kon informeren.’ VLOGGEN ‘Toch bood de Waterbus me uiteindelijk niet genoeg uitdaging. Dus om mezelf te prikkelen én het werk in de binnenvaart te promoten, besloot ik te gaan vloggen. Er is een flink personeelstekort in de binnenvaart, en veel mensen hebben geen idee wat het werk inhoudt. Dat bleek wel uit de reacties op mijn vlogs: ik kreeg zoveel volgers dat ik er op een gegeven moment zelfs mijn werk van durfde te maken.’ GELOOFWAARDIGHEID ‘Ik vlog nu over de binnenvaart en ook wel over andere zaken. Ik vind het vooral belangrijk dat ik mezelf blijf en geloofwaardig ben in mijn keuzes. Dat werkt. Ik krijg vaak berichtjes van mensen die door mijn vlogs in de binnenvaart terecht zijn gekomen, en in 2018 won ik de CBOB Binnenvaartondernemerswisseltrofee en de Vrouw in de Media Award.’ VROUWELIJKHEID ‘Over een vrouw die op een binnenvaartschip werkt, bestaan allerlei ideeën. Maar ik behoud mijn vrouwelijkheid en houd rekening met wat er speelt aan boord. Zo loop ik bijvoorbeeld niet in een bikini als het warm is, maar als ik een puist op mijn kop heb, ben ik wel chagrijnig. Dan loop ik gerust met een maskertje op mijn gezicht.’ WALMEISJE ‘Twee weken per maand woon ik samen met Alex op de wal. Want hoewel we die andere twee weken 24 uur per dag met z’n vieren op een 110 meter lange tanker varen, ben ik diep vanbinnen toch een walmeisje. Af en toe wil gewoon ik een jurkje aan en de stad in.’ •

VLOT | 5

04-05_waterman.indd 5

11-06-20 13:34


HET FUNDAMENT VAN UW WATERWONING Het begint met een Hercules betoncasco Hercules Floating Concrete produceert betoncasco’s voor waterwoningen en betonelementen voor drijvende steigers.

BETONCASCO’S

Iedere nieuwe woning, ark of kantoor op het water begint met een betonnen casco. Een betoncasco is het fundament en bepalend voor de levensduur van uw woning op het water.

DRIJVENDE STEIGERS

Hercules Floating Concrete produceert betonelementen, voor drijvende steigers. Wij produceren op maat en in één arbeidsgang tot een lengte van wel 40 meter.

info@herculesfc.nl +31 (0)527 252278

Betonweg 13 8305 AG Emmeloord

w w w. h e r c u l e s f c . n l

Zorgeloos wonen op het water. - AFMEERSYSTEMEN - BAGGEREN - BESCHOEIING - DRIJVENDE STEIGERS - LOOPBRUGGEN - STEIGERS - TRANSPORT WOONARKEN - WATERPASSING WOONARKEN

Noorder IJ- en Zeedijk 102, 1505 HT Zaandam Tel: 075 6122 467 Email: info@wabenecke.nl www.beneckewoonbotenservice.nl

Op, langs en in het water


MOOI SPUL

BAR HANDIG

Renate Meijer, rasechte Groningse in Friesland en uitgever van VLOT. Gek op waterwonen en mama van twee stoere meiden.

Tover je reling om tot een zonnige zomerbar met dit handige DIYpakket dat je in een wip in elkaar zet. Op pagina 38 kun je ’m live bewonderen. balkonbar.com, vanaf € 49,95

WINDEKIND Dit grappige windspelletje in de vorm van een zeilboot is gemaakt van, jawel: spinnaker-nylon. Leuk voor de kids, tot een windkracht of vier. vlieger-gigant.nl € 6,99

WATERBURGERS Nog zo’n fijn ding voor aan de reling: deze slimme barbecue die je makkelijk aan je ark, boot of schip kunt bevestigen. Hij neemt niet veel ruimte in, maar er passen wel genoeg burgers op voor de hele familie. compass24.nl, nu van € 149 voor € 99

DRUPPELVRIJE DUIK

PROOST! Vrienden van VLOT krijgen € 10 korting (hou je mail in de gaten!)

Dit is niet alleen een simpele en dus tijdloze short, maar vooral: einde-lijk een short met een 100 procent waterdichte broekzak! Nu de vrouwenversie nog. ra-ke.com, € 97,95

Deze funky visflacon is niet alleen top voor een borrel tijdens het vissen, maar ook om de kids voldoende limo te laten drinken tijdens een picknick. Om maar wat te noemen. mudinmay.com, € 27,50

STORM BIJ EEN GLAS PLEEPLAKKER Speciaal voor jullie getest door mij en mijn dochters: een duurzaam toiletblokje dat je als een sticker in je wc plakt. Duurzaam, én geschikt voor een toilet zonder rand. Ook ideaal om een muffe kast mee op te frissen. Onze geurfavoriet is uiteraard Mystic Marine. toilettapes.com, € 1,99

Dé oplossing voor schuivende glazen op golvende zomerdagen: deze magnetische exemplaren met bijbehorende onderzetters. Zo grijp je nooit meer naast je wijntje. silwy.de, € 39,95 voor 2 kristalglazen

STUURBORD Sail Amsterdam zit er dit jaar niet in. Maar met deze vier unieke bordjes die waterbewoner Trudie van haar oma’s borduurwerk maakte, haal je toch wat Sail in huis. Met ‘uniek’ bedoelen we trouwens écht uniek: er is maar één serie, dus wees er snel bij. xtrawaard.nl, € 99 VLOT | 7

07_mooispul.indd 7

15-06-20 08:35


EEN COÖPERATIE OP HET WATER Anneke Robbertsen van woonschip Robbedoes wordt steeds nieuwsgieriger naar het woonbotenkampje waar zij en haar man zo vaak langs varen – en dan vooral naar de zwaaiende man in het tuinhuisje. Als ze zichzelf er uitnodigt, ontdekt ze dat de bewoners een unieke woonconstructie hebben bedacht. Tekst & foto’s Anneke Robbertsen

8 | VLOT

08-09-11_terplekke.indd 8

15-06-20 08:36


TER PLEKKE Woon je ook op een bijzondere plek? Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

De eerste paar keer dat Wim en ik met ons woonschip via de Eem de wijde waterwereld in varen, heb ik oog voor alles om me heen. Behalve voor het woonbotenkampje; het valt me gewoon niet op. Tot we er na een vaartocht weer langs varen en er een man bij een witte woonark enthousiast naar ons zwaait. ‘Hé, daar liggen woonboten,’ roep ik uit. In de loop der tijd wordt de man van de witte woonark voor ons een vast gegeven. Elke keer als we erlangs komen, zit hij in zijn blauwe tuinhuisje te zwaaien – en elke keer word ik nieuwsgieriger naar de community. Als ik via Facebook toevallig een berichtje krijg van Niels Bijl, die ook in het woonbotenkampje blijkt te wonen, nodig ik mezelf brutaal bij hem thuis uit voor dit artikel. ‘Gezellig,’ stuurt hij terug. ‘Je bent welkom, hoor!’ WATERWOONGESPREKJE Met de navigatie op mijn dashboard start ik de auto. Dit keer ga ik niet via het water, maar over de weg naar het woonbotenkampje, waarvan ik inmiddels trouwens weet dat het Bestevaer heet. Op het adres van bestemming is geen water of woonark te zien – alleen wat hoge heggen en schuttingen. Maar een vlag die erbovenuit wappert, vertelt me dat er achter die schuttingen wel degelijk woonboten liggen. Op zoek naar de ark van Niels passeer ik een stoere man die hoog op een ladder zijn heg staat te snoeien. Op mijn vraag of hij Niels heet, reageert hij ontkennend: hij heet Danny Meerwijk, maar hij weet wel van mijn komst. We knopen een klein waterwoongesprekje aan, en voor ik het weet nodigt hij me uit om bij hem binnen te komen kijken. ‘Dat vind ik heel aardig,’ begin ik, ‘maar dan kom ik te laat bij Niels.’ Waarop hij prompt een bericht naar Niels stuurt dat zijn bezoek wat later komt. Danny’s vrouw, Claudia, laat me hun prachtig ingerichte ark zien en ik ben onder de indruk van het interieur. ‘Wel zonde dat jullie zo’n hoge heg hebben die al het zicht op de Eem wegneemt,’ kan ik niet laten om op te merken. Maar privacy vinden ze ook wat waard, leggen Claudia en Danny me uit.

strandden echter al gauw, waardoor de gemeente geen belang meer bij de haven had – laat staan bij het onderhoud. Ze besloot het gebied te verkopen aan de bewoners, op voorwaarde dat ze samen een rechtspersoon zouden vormen. Alle toenmalige bewoners deden mee, in de vorm van de coöperatieve vereniging Bestevaer. Ze leenden geld bij de bank voor de koop van de haven, de bouw van zeven garageboxen en het opknappen van het aangrenzende gebied van 3500 vierkante meter. De bewoners kregen elk hun eigen kadastrale stuk, bestaande uit water, grond en een garage, waar ze zelf verantwoordelijk voor waren. Dat betekende onder andere dat ze hun eigen water moesten laten uitbaggeren en hun eigen beschoeiing moesten onderhouden – en zo is het nog steeds. Hun volgende stap? Zelfvoorzienend zijn. Daarom zijn ze aan het sparen voor zonnepanelen op het dak van de garageboxen. ‘Begin 2012 werd de coöperatie een vve,’ zegt Niels, ‘met vrijwel dezelfde verplichtingen als vve’s aan de wal. De jaarcijfers moeten goed zijn, er moet een meerjarenonderhoudsplan zijn en er moet minstens twee keer per jaar een bestuursvergadering plaatsvinden.’ Op mijn verbaasde blik – want van zo’n constructie heb ik op het water nog nooit gehoord – reageert Niels met een trotse glimlach. ‘Ik denk inderdaad dat onze regeling nagenoeg uniek is in Nederland. Ik ken in ieder geval geen andere >>> woonbootbewoners die in hun eigen water liggen.’

MET DE HAND UITGEGRAVEN Na de rondleiding door de ark van Claudia en Danny begeef ik me naar Niels. Daar word ik aan het einde van het tuinpad, overigens weer zonder water in zicht, met een grote glimlach verwelkomd. Ik weet niet wat Danny precies in zijn berichtje heeft geschreven over de verdwaalde dame met de paardenstaart, maar ik vermoed dat het iets grappigs was. Terwijl Niels begint te vertellen over Bestevaer, kijk ik samen met de huiskat alvast wat rond. Alleen het grote raam in de woonkamer verraadt dat ik op een woonark sta: vanuit daar zie ik water en twee buurwoonarken. En daartussendoor, jawel, het blauwe tuinhuisje van de zwaaiende man. Zo dichtbij! Niels vertelt me dat het woonbotenkampje in een voormalig jachthaventje ligt, dat in 1947 nog met de hand is uitgegraven. Naast de haven begon de eigenaar een camping, die hij net als de haven Bestevaer noemde. Een paar jaar later, in het begin van de jaren vijftig, legde een rijke dame als investering twee woonarken in het haventje. ‘Op een van die twee eerste arken woon ik nu,’ glundert Niels. ‘Later zijn er nog vier bij gekomen, en vijfentwintig jaar geleden een zevende: drie aan de Eemzijde, de andere vier daarachter. Meer passen er ook niet.’ NAGENOEG UNIEK In de jaren tachtig kocht de gemeente Baarn zowel de haven als de camping: er waren plannen met het gebied. Die plannen VLOT | 9

08-09-11_terplekke.indd 9

15-06-20 08:36


EEN 2E HANDS ARK KOPEN? Weet wat je koopt: laat een bouwkundige inspectie uitvoeren! Ook voor een taxatierapport voor de bank zijn wij je graag van dienst.

WATER PROOF Waterproof Inspectie- en Expertisebureau B.V. Het Spijk 2 h - 8321 WT URK | T: 085 029 0339 | E: info@waterproof.expert

waterproof.expert

DE ONRUST jacht- & scheepsbouw

NIEUWBOUW REFIT/RESTAURATIE VERKOOP

Leeuwarderstraatweg 121b | 8441 PK Heerenveen 06-22781260 | info@deonrust.nl

Woonarkenbouw

De Blauwe Wimpel Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel is een gerenommeerd familiebedrijf dat zich gedurende 60 jaar heeft gespecialiseerd in de bouw van woonarken en betonnen casco’s. Ook de bouw van drijvende betonnen steigers en pontons, aanbouwcasco’s, het inzetten van stalen woonschepen in beton en het leveren van betonnen kelderbakken behoort tot onze werkzaamheden. Door onze jarenlange ervaring kunnen wij u uitstekend adviseren en begeleiden bij het realiseren van een unieke woonark. Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel bouwt woonarken in alle soorten en maten. Klein, groot, laag, hoog, recht, rond, klassiek of juist hypermodern. Bij Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel, kunt u uw woonark in elk stadium van afbouw afnemen: Alleen het betonnen casco, tbv de zelfbouw, glas & waterdicht, geheel klaar, turn key, en ook alle stadia daar tussen in. Bent u geïnteresseerd in ambachtelijk, degelijk en inspirerend vakwerk komt u dan eens vrijblijvend langs op onze werf in Diemen, zodat u zichzelf kunt overtuigen van onze mogelijkheden.

Scheepswerf De Blauwe Wimpel BV Overdiemerweg 32, 1111 PP Diemen Tel. 0294 41 27 36 | Fax 0294 43 05 12 | info@deblauwewimpel.nl

www.deblauwewimpel.nl

Beyerinckweg 5 4251 LP Werkendam The Netherlands Tel.: +31 (0)183 301940 www.maksor.nl

DE SPECIALIST VOOR HET UITTRIMMEN VAN UW WOONARK

Ark ligt scheef

Door middel van gepatenteerde drijflichamen weet Maksor uw woonark snel, eenvoudig en zonder onnodige kosten uit te trimmen (stabiliseren).

OVERIGE DIENSTEN VAN MAKSOR DIVING: - Onderhoud, inspectie en reparatie - Afdichten van sanitaire behuizingen (betonpoeren) - Afmeren - Op diepte brengen van de ark d.m.v. baggerwerkzaamheden met behulp van duikers

Aanbrengen GULMÀLFKDPHQ

$UN LV XLWJHWULPG


VEILIG ACHTER EEN DAMWAND Als ik weer buiten sta, valt me op dat er tussen Bestevaer en de Eem een damwand is geplaatst, midden in het water. Niels legt uit dat er aardig wat grote beroepsvaartschepen voorbij Bestevaer varen, waardoor de haven jarenlang eerst leeggezogen werd en daarna weer volstroomde. De woonboten kregen daardoor flinke klappen – en dus besloten de bewoners een stalen damwand te laten plaatsen. Het waterpeil blijft nu op een constant niveau, en dat is bepaald geen overbodige luxe. De Eem lijkt een rustige rivier, maar bij een flinke zuidwesterstorm kan het waterpeil zomaar 80 centimeter lager zijn – en dan liggen de arken aan de grond. Een ander bijkomend voordeel is dat vreemden nu niet meer zomaar met hun bootje in de haven kunnen komen. ‘Maar,’ zegt Niels, ‘dat geldt natuurlijk ook de andere kant op: wij kunnen er ook niet met een bootje uit. Sterker nog: als er een woonark in of uit de haven moet, dan moet de damwand er eerst met een kraanschip uit worden getrokken.’ EINDELIJK EEN GEZICHT Wanneer Niels me even later vraagt of ik ook nog even meeloop naar de ark van zijn moeder, kan ik geen nee zeggen. Blij toe, want niet veel later sta ik oog in oog met het blauwe tuinhuisje. Niels’ moeder, die zich voorstelt als Coosje, vertelt me dat de zwaaiende man haar geliefde Ger was, maar dat hij vorig jaar juli helaas is overleden. ‘Mijn vader zat heel graag in dat tuinhuisje,’ vult Niels aan. ‘Vanuit daar keek hij over de Eem, kopje koffie erbij… Dan genoot hij het meest.’ Zijn laatste wens was om opgebaard te worden in zijn tuinhuisje. En zo gebeurde het ook. In de woonkamer van Coosje valt mijn oog op een foto in de vensterbank. ‘Is dat Ger?’ vraag ik terwijl ik naar de foto wijs. Coosje knikt, en ik glimlach. De zwaaiende man heeft eindelijk een gezicht. •

Niels bij het tuinhuisje van zijn vader.

VLOT | 11

08-09-11_terplekke.indd 11

11-06-20 13:38


ALTIJD HONGER NAAR MEER Voor schrijver en muzikant Sander Donkers (52) is wonen op een boot in hartje Amsterdam niet steevast een onverdeeld genoegen, maar altijd de moeite waard. Want naast de stadse ontberingen is daar de schoonheid. ‘Soms, als je de krant uit de bus haalt, sta je bijna te janken van de mooi.’ Tekst Corine Nijenhuis

Sander Donkers (52) mag dan op een schip wonen, dat hij uit een geslacht van sleepbootmagnaten stamt, daar had hij geen idee van. Hij kwam erachter toen hij het geboortebewijs van zijn tante Jo onder ogen kreeg. Zij bleek een nazaat van de gebroeders Roelofs, die met hun Groenbanders en Roode Ster duizenden geladen transportschepen over het Merwedekanaal sleepten. Die tante Jo is het onderwerp van het feuilleton dat Sander voor de Volkskrant schrijft. ‘Mensen sturen me informatie op naar aanleiding van die stukjes, en dan doe je zulke ontdekkingen. Waanzinnig!’ OM HET SCHRIJVEN Sander is schrijver, al was dat geen bewuste keuze. ‘Ik zat op het conservatorium, speelde elektrische gitaar. Niet afgemaakt. Studeerde geschiedenis. Niet afgemaakt. Speelde in bandjes, maar brak nooit echt door. Toen kwam ik bij Het Parool terecht, op de kunstredactie. Daar wilden ze me wel houden.’ Hij werkte als programmamaker voor het muziekprogramma Lola da Musica (VPRO), en werd vervolgens door Vrij Nederland gevraagd als muziekredacteur. ‘Maar, zoals dat gaat bij de meesten: dan word je algemeen redacteur. Want bij Vrij Nederland gaat het om het schrijven.’ Hij deed reportages, interviews en ‘reisdingen’. Uit die stukken kwam zijn eerste boek voort: Lipstick Sunset, een bundeling van reportages en interviews voornamelijk over de roots van de Amerikaanse popmuziek.

GEHOORD WORDEN Hoe mooi schrijven over muziek ook is: het is uit noodzaak geboren. ‘Want er is niets leukers dan gitaar spelen voor een volle zaal met het geluid van een versterker in je rug. Al het andere is tweede keus.’ Sander stopte met spelen uit geldgebrek. Het leverde nauwelijks iets op, de in-24-uur-uit-en-thuis-optredens in telkens weer een ander dorp ver weg in de provincie, waarbij de concertopbrengsten in de bandpot verdwenen. Al ging het niet alleen over geld: ‘Ik wil niet ten koste van alles spelen. Ik wil ook gehoord worden.’ Ooit was het er bijna, de doorbraak. Sander speelde in een band met Thomas Acda, ze hadden een nummer in de tipparade. De band wilde de rock-kant op, maar Acda wilde muzikale verhalen vertellen. ‘Toen is het zo’n beetje gebarsten.’ Twee jaar later was er alsnog een prachtig moment: ‘Toen ik op Lowlands met een perskaart om mijn nek in de coulissen stond bij Acda en De Munnik, die een deel van het repertoire brachten dat wij eerder speelden. Er gingen minstens 15.000 mensen uit hun dak.’ EEN POËTISCH VOORNEMEN Schrijven over muziek bleek een lonende combinatie. Het maakte het mogelijk een boot te kopen. Al was ook dát geen bewuste keuze; het kwam toevallig op zijn pad. Wel had hij een poëtisch voornemen, herinnert Sander zich. ‘Toen ik achttien was, hoorde ik

Sander Donkers is onze nieuwe columnist! Op pagina 17 vind je zijn eerste bijdrage.

12 | VLOT

12-13_interview.indd 12

15-06-20 08:37


INTERVIEW over een boot die te koop lag, voor 10.000 gulden.’ Geld had hij niet – en toch ging hij kijken. ‘Ik zag ik een enorm leeg ruim. Er hing alleen een schommel.’ Ooit woon ik op een boot, dacht hij toen. ‘Tot zover het romantische deel van het verhaal.’ Het praktische deel is dat Sander en zijn vriendin al twee jaar zochten naar een huis in Amsterdam, maar niets vonden waarvoor ze zich in de schuld wilden steken. Tot ze in de ijskoude winter van 2013 motorschip Maria bekeken. ‘We waren op slag verliefd.’ De tjalk was verbouwd tot woonschip: een hoge, loftachtige ruimte met een houtkachel in het midden. ‘130 vierkante meter in centrum Amsterdam, betaalbaar. En ik kon er gitaar spelen.’ Het geluk was groot. ‘En daarna kwam alle ellende.’ DERTIG PISSENDE MANNEN Het schip uit 1905 bleek in slechte staat, er moest heel wat verbouwd worden. ‘Ik had geen idee. In de maanden na de koop werd ik overspoeld door golven van angst, woede en wanhoop. Maar we hebben ons er redelijk goed doorheen gevochten.’ Een andere misrekening bleek de ligplaats. De kaai aan de Prins Hendrikkade was de aankomst- en vertrekplek van touringcars van het morsige soort: ‘Er waren dagen dat we bij het opstaan dertig pissende mannen voor onze patrijspoorten zagen. Halfnaakte Engelse meisjes met konijnenoren op het hoofd. Bij min vijf.’ In het voorjaar kwamen er de bootjes bij. ‘Strippersbootjes, blowersbootjes, studentenbootjes met ontgroeningen. En jetski’s… Echt waar!’ Maar ook dat werd beter. De tjalk ligt inmiddels een kaai verder en de maatregelen tegen overlast van pleziervaartuigen beginnen hun vruchten af te werpen. Daarnaast is er altijd nog de schoonheid. ‘Soms, als je de krant uit de bus haalt, sta je bijna te janken van de mooi. De zon die op- en ondergaat: tweemaal daags anderhalf uur roze.’ MEER BIJ MEZELF Inmiddels schrijft Sander aan boord. Meest columns; hij begon er tien jaar geleden mee, bij Vrij Nederland. De vaste columns die hij jarenlang met collega Robert van de Griend schreef, waren een samenvatting van de week, opiniërend en politiekgericht. Ze werden gewaardeerd, collega’s roemden hem om zijn scherpheid, maar zelf

werd hij ongelukkig van de scheldkanonnades op Twitter en de ruziesfeer die de columns opleverden. ‘Uiteindelijk ben ik ermee gestopt. Ik kan al die woede wel pareren, ik denk dat ik er de argumenten voor heb, maar het had zijn weerslag op mijn leven. Ik ben er te gevoelig voor.’ Zijn voorkeur voor verhalende columns is groter geworden, de onderwerpen persoonlijker: ‘Ik kom steeds meer bij mezelf uit.’ Na een biografie over Barry Hay schrijft hij nu aan een boek dat betrekking heeft op zijn eigen leven. Dat is spannend, want net zoals Sander bij het spelen gehoord wil worden, zo wil hij bij het schrijven gelezen worden. Een boek moet wel succesvol zijn. Waarbij de vraag wanneer iets succesvol is, moeilijk te beantwoorden valt. Als voorbeeld haalt Sander VanWyck aan, de band van zijn goede vriendin Christien Oele waarin hij al jaren gitaar speelt. Er zijn optredens in uitverkochte zalen, twee goed ontvangen platen – eigenlijk is VanWyck al lang een succes, vindt hij zelf. ‘Maar ja, de honger naar meer is er altijd.’ •

VLOT | 13

12-13_interview.indd 13

15-06-20 08:37


Mijn vader voor de Esperance.

Op deze lege plek kwam de Rigube te liggen.

We kregen een magnifiek uitzicht over de Vecht.

Mijn moeder met mijn oma, mijn zusje en mij. Op de achtergrond ligt de eerste Rigube, met het ronde casco. Als de scheepvaart voorbij voer, kon het flink schommelen. Een vriendinnetje van mij is er weleens zeeziek van geworden.

Allemaal d In 1955 voeren mijn ouders met mijn zusje en mij op sleepboot de Esperance. Ik was vijf, mijn zus drie en mijn moeder was zwanger van een derde kind. Voor die baby was eigenlijk geen plek aan boord – we hadden maar één slaapkamer, waar we met z’n vieren sliepen: mijn vader en moeder in één kooi en mijn zusje en ik in de andere. Voor het derde kind zouden we een kastje moeten leeghalen, en dan nog zou het krap worden. De Esperance sleepte twee bakken zand vanaf de Spiegelpolder, een plas bij Nederhorst den Berg, via de brug van Nigtevecht naar het Amsterdam-Rijnkanaal. Het zand was bestemd voor de huizenbouw in Amsterdam-Noord, en dat werk was aangenomen door de Amsterdamsche Ballast Maatschappij, tegenwoordig Ballast Nedam. Het vereiste een scherpe bocht naar stuurboord om de brug bij Nigtevecht te passeren. Ondanks de stuurmanskunst van kapiteins en bakkenschippers werden de dukdalven voor de brug daarbij maar al te vaak geramd. Die raakten daardoor regelmatig ernstig beschadigd, en Rijkswaterstaat werd het zat om die schade steeds te herstellen. Daarom sommeerden ze de Ballast om er een sleepvlet te stationeren die de zandbakken recht voor de brug kon trekken. DÉ OPLOSSING Het verhaal van de sleepvlet kwam mijn vader ter ore. Hij dacht diep na en kwam tot de conclusie dat het dé oplossing was voor het ruimtegebrek op de sleepboot. Hij gaf bij de Ballast aan dat hij de sleepvlet wel wilde bemannen en vroeg om een nabijgelegen ligplaats voor een arkje. Het moest een plek zijn met uitzicht op de bocht, zodat hij de sleepboten kon zien aankomen. Een radioverbinding was er immers nog niet in die tijd – laat staan gsm-verkeer. Mijn vader kreeg het werk én een ligplaats voor een boot en ark. De eerste hobbel was dus genomen, maar waar haalde hij zo snel een arkje vandaan? Goede raad was duur, en googelen zat er toen nog niet in. Gelukkig was mijn vader niet voor één gat te vangen. Hij reed naar Alkmaar, waar verschillende woonarken lagen, en belde zo-

Een van de sleepboten met lege bakken op de Vecht. 14 | VLOT

14-15_verhalenvanlezers.indd 14

12-06-20 11:20


l dankzij sleepvlet Jacoba maar ergens aan met de woorden: ‘Ik hoorde dat uw arkje te koop ligt. Is dat zo?’ Veel bewoners reageerden ontkennend, maar mijn vader liet zich niet uit het veld slaan en belde steeds onverstoorbaar bij de volgende bewoner aan. Na diverse pogingen had hij beet. ‘Nee, deze ark is niet te koop,’ kreeg hij te horen, ‘maar we weten wel een andere ark te koop liggen.’ TWAALF JACOBA’S In een mum van tijd had mijn vader een deal gesloten. De Rigube, zoals de ark heette, bleek piepklein en gebouwd op het casco van een tjalk. Daarmee gingen we onbedoeld terug naar onze roots: mijn opa en oma hadden ooit ook op een tjalk gewoond. Zij voeren met zeiltjalk de Dica zand en grind over de Zuiderzee. Later kochten mijn ouders een grotere ark, en in 1965 volgde er een derde exemplaar. Op de scheepvaartmarkt tikte mijn vader een bootje op de kop. Daarmee was de eerste Jacoba een feit. Elke dag voer hij meermalen vanaf de ligplaats naast de ark naar de tegemoetkomende sleepboten, waarna hij de bakken met zand recht voor de brug van Nigtevecht sleurde. In de jaren daarna kwamen er maar liefst twaalf Jacoba’s in de vaart, allemaal vernoemd naar mijn moeder.

De sleepboten bliezen steevast met hun scheepshoorn achter de kerk om aan te geven dat ze in aantocht waren. Een paar van hun namen weet ik nog wel: de Chrisma, de Eemshoorn, de Jan, de Guroe, de Arthur, de Elisabeth, de Onderneming en natuurlijk de Esperance. MET DANK AAN MIJN VADER Sinds 1986 wonen mijn man en ik op de derde Rigube; mijn ouders zijn in het dorp gaan wonen. We kregen twee dochters en inmiddels ook drie kleinkinderen. Bij hen is onze woonark vooral in de zomer favoriet, want dan kunnen ze heerlijk in de Vecht zwemmen. De kleine brug is verdwenen, en de grote is vervangen door een exemplaar dat je op afstand kunt bedienen. De omgeving is dus een beetje veranderd, maar ons woonplezier is er niet minder om. Integendeel: we hebben een droomplek en genieten nog elke dag van het prachtige uitzicht over de Vecht dat we hier hebben. Als mijn vader niet zo vindingrijk en voortvarend was geweest, hadden we deze mooie plek nooit gehad. • Dieuwertje van Laar, Nigtevecht

De huidige, derde Rigube.

VLOT | 15

14-15_verhalenvanlezers.indd 15

12-06-20 11:20


WA T E R W E R K In deze rubriek interviewen we ondernemers op het water.

EEN RONDVAART IN GEBARENTAAL Het is blauw met wit en het vaart in de grachten van Amsterdam. Wie in de hoofdstad woont, weet het antwoord misschien wel: de Gebarenboot, met kapitein Rudy Plijter aan het roer. Rudy is doof. Al van jongs af aan. Je ziet er niks van, en als hij praat merk je het amper. Maar hij is wel degelijk een bekende in de dovenwereld, een ondernemende avonturier met een gezonde drive om te varen. Toen hij zijn blauw-witte boot kocht, had hij nog geen idee wat hij ermee ging doen. Een blik op de Amsterdamse grachten liet alle spreekwoordelijke puzzelstukjes op hun plek vallen. ‘Het krioelt in de grachten tegenwoordig van de rondvaartboten,’ zegt Rudy, ‘de ene nog groter en mooier dan de andere. Maar de informatie die onderweg verteld wordt, is vrijwel nooit toegankelijk voor doven en slechthorenden – terwijl het voor hen veiliger is om Amsterdam te verkennen vanaf het water.’ Zo ontstond het idee om juist voor díé doelgroep rondvaarten te organiseren. In gebarentaal. EEN DANKBAAR ONDERWERP Gebarentaal is niet universeel. Nederlandse gebarentolken kunnen dus niet automatisch Chinees of Spaans; er zijn zelfs dialecten in gebarentaal. Rudy: ‘Gelukkig zijn een hoop gebaren toch vrij gemakkelijk te ontcijferen, en kan ik daardoor ook gasten uit het buitenland meenemen. Het non-verbale deel is daarin trouwens ook belangrijk: als dove “lees” je het lichaam van de ander, omdat ook de mimiek al veel zegt over het verhaal dat wordt verteld.’

De communicatie vormde voor Rudy’s plan dus geen hindernis, maar voordat hij van start ging, moest hij zich nog wel bijscholen op een ander vlak. ‘Een kleine studie over de stad was geen overbodige luxe,’ zegt hij met een brede lach, ‘maar Amsterdam is gelukkig een dankbaar onderwerp. Wat me in de praktijk opvalt is dat de meeste mensen al vrij veel weten over Anne Frank en de rosse buurt, dus ik probeer het vooral in de kleine details te zoeken, in de dingen die je niet opvallen als niemand je erop wijst. Dáár attendeer ik ze op.’ ONGEDWONGEN SFEER Hoewel zijn primaire doelgroep uit doven en slechthorenden bestaat, zijn ook horenden welkom op Rudy’s boot. ‘Er zijn immers genoeg doven met horende partners en familieleden – en die vinden het ook fijn dat hun vriend of familielid kan genieten van een rondvaart.’ Soms zijn de vaarten zelfs zo gezellig dat de uitleg over Amsterdam niet eens aan bod komt. ‘En dat hoeft ook niet,’ zegt Rudy. ‘Een ongedwongen sfeer kan ook tevredenheid opwekken. Dat is waar het me uiteindelijk om gaat.’ • gebarenboot.com

16 | VLOT

16_gebarenboot.indd 16

15-06-20 08:38


COLUMN

Sander Donkers

LEK

Sander Donkers is schrijver, journalist, roestkrabber, columnist bij de Volkskrant, gitarist bij VanWyck en natuurlijk waterbewoner.

Omdat je geen betekenisvolle relatie kunt opbouwen als er schijnheiligheid in de weg staat, eerst maar een bekentenis: jarenlang haatte ik dit blad. En daarmee, nu ja, ook u. Als VLOT weer eens ongevraagd in mijn brievenbus viel en ik een blik wierp op de foto’s van blije waterwoners op hun schitterende, goed functionerende woonboten, deelde ik het blad uit lijfsbehoud maar in bij de leugens – bij folders die je voor een habbekrats onmogelijk witte tanden beloven, vrouwenbladen waarin iedereen tot op hoge leeftijd beschikt over een strakke huid en een volle, golvende haardos. De andere mogelijkheid, dat die foto’s de wáárheid toonden, was te pijnlijk om zelfs maar te overwegen. Je hoort weleens dat het goed is om een trauma te herbeleven. Voor dat doel bent u vandaag helaas de klos. Niet zeuren nou, bedenk maar dat u al een mooie boot heeft, terwijl ik u meeneem naar de lente van 2013, die geen lente was, maar een ijzige, eeuwigdurende winter waarin je vingers continu bevroren, zeker als je er de hele dag een roestkrabber mee vasthield. Mijn vriendin en ik hebben net een tjalk gekocht, om de slechtst denkbare reden: veel betaalbare vierkante meters in de hoofdstad. Landrotten zijn we, die spontaan verblind raken als we de loft-achtige ruimte voor het eerst betreden, en die geen moment stilstaan bij wat op zich vrij duidelijk is: dat een boot uit 1908 geen pas opgeleverde nieuwbouwwoning is, en twee paar linkerhanden niet het beste gereedschap zijn om achterstallig onderhoud mee te lijf te gaan. Welk achterstallig onderhoud, trouwens? Het bruine laagje dat, vooruit, óveral zit? Pfff, doekje erover, en ze waterwoonden nog lang en gelukkig. Tijdens de keuring op de werf negeren we de zorgelijke blik van de verzekeringsman.

Terug op de ligplaats krab ik de laatste plakken roest van het openliggende deel van het vlak. Het is vijf uur ’s middags, ik ben alleen. Nog één hoekje. Terwijl ik fantaseer over de vloer die we er morgen in gaan leggen, zet ik kracht met de krabber. Het duurt even voor ik begrijp wat het betekent dat er plotseling een krachtige waterstraal in mijn gezicht spuit. Ik heb de herinnering grotendeels verdrongen, maar ik moet met mijn linkerduim zo hard als ik kon op het gat (het gát!!!) hebben gedrukt en met mijn rechter de bootjesklusser met de tattoos hebben gebeld. ‘Help! Lek! Kóm!’ Hij komt, snel. Legt zíjn duim waar de mijne zat. Schreeuwt het woord ‘snelcement’. Ik verbreek alle sprintrecords op weg naar de bouwmarkt. Die gaat net dicht, maar ik duw iedereen opzij en trek het schap leeg. Weer terug slaat tattooman een houtje door het gat en kiepert daar pak na pak van het grijze spul op, net zo lang tot het topje van de cementberg niet meer doorweekt raakt. Hijgend bel ik werf en sleper. ’s Avonds staar ik met een fles wijn in mijn hand en de angst in mijn lijf naar het bouwwerk met het stokje en laat het besef indalen: ik woon op een boot. Die zinken kan. Achterstallig onderhoud is een bloedserieuze zaak. En ik weet níéts. Het Lek was de eerste van de zeven plagen die de woonboot-god over ons afriep. Ik kom daar vast nog op terug. We zijn verder nu, stabieler ook, vaak zelfs gelukkig. Misschien nog niet helemaal de onbevreesde bootbewoners die we in onze gedachten meteen al waren, maar ik kan bijvoorbeeld door VLOT bladeren zonder dat mijn maag van afgunst en woede samenkrimpt. En geloof me: voor waar wij vandaan komen, is dat al heel wat. •

VLOT | 17

17_column.indd 17

11-06-20 13:39


SCHEEPSJOURNAAL

Quarantaine Corine Nijenhuis, ruimtelijk vormgever, schrijver en blogger, kocht met haar vriend een vrachtschip ‘uit het werk’: de Henriëtte, een stalen klipper uit 1901. Ze verbouwden haar tot varend woonschip en gaven haar haar doopnaam terug: Alfons Marie. Corine heeft een biografie geschreven over het schip: Een vrouw van staal. www.corinenijenhuis.com

Quarantaine. Een leven in afzondering. Wanneer je op een varend schip woont en met regelmaat op pad gaat, is dat geen onbekend soort bestaan. Want in de winter vind je geen groots gebeuren aan verlaten kades of ontvolkte havens, en in de zomer is er de dringende wens om dat groots gebeuren nu juist te mijden. Een schip als een drijvend eiland is mij groot genoeg. Het moment van losgooien is er steeds weer een van loslaten. Dan is Alfons Marie mij voldoende; schipper-schip-hond een naadloos passende combinatie. Maar varen is een zelfgekozen quarantaine. Leven-in-afzondering op bevel is van een andere orde, al hebben wij het grote geluk de plaats van quarantaine zelf te kunnen uitzoeken. Wij starten de motor, al is de vaartocht kort en de bestemming nabij: een werkhaven waar elke ruimte tussen ons en een ander levend wezen van nature een virusbestendige afstand meet. De mannen in de werkhaven hebben genoeg aan zichzelf. Zij praten met lasapparaten in knetterende zinnen, brommen instemmend mee met schuurapparaten en schreeuwen bij een slecht humeur tegen naaldenbikhamers; die voeren toch de boventoon als het om volume gaat. Werkschepen omringen Alfons Marie, die erbij ligt als een luxepaard. Maar ook luxepaarden moeten onderhouden worden om in conditie te blijven, en een leven in afzondering is bij uitstek geschikt voor de jaarlijkse koop-een-

boot-en-werk-je-dood-periode. Wij pakken bikhamers, haakse slijpers en schuurapparaten, en gaan op in het ritme van de mannen van de werkhaven. Er is niets anders dan kalme aandacht voor rustende schepen; de onoverzichtelijke buitenwereld is teruggebracht tot staal, hout, lak en verf. En op al het werk volgt dan de rust. In de avond, wanneer de werkhaven leegloopt, de laatste werkman over de smalle steiger verdwijnt en het toegangshek achter zich op slot draait. Wanneer de eenden de werkhaven in zwemmen en de algen van de scheeprompen knagen, als het gak-gak-gak van de ganzen over het water aan komt waaien. Verderop worden wachtende vrachtpontons onder zacht gezoem gekoppeld aan grote duwboten die als schuduwen zo zachtjes zijn komen aanvaren. Ze glijden geruisloos weg, de wijde wereld in. De ponton waaraan Alfons Marie ligt aangemeerd, wordt verlicht door een schijnwerper waarop de meeuwen keuvelen tot de zon verdwijnt en de maan het overneemt. Langzaam dooft het daglicht. De spreeuwen maken nog één gezamenlijke looping, dan vliegen ze naar de horizon, die haast overal zichtbaar is. De avondnevel doet het dek glanzen, Alfons Marie steekt haar lampen aan, de stuurhut wenkt uitnodigend met klussersbier en na-het-werk-nootjes. Alweer een dag in afzondering voorbij. Ik verheug me op de volgende. •

18 | VLOT

18_scheepsjournaal.indd 18

11-06-20 13:39


POLITIEK & RECHT

LIGPLAATSLEED DOOR DE HUUROVEREENKOMST In de vorige VLOT maakte ik via de precariobelasting een beginnetje met het onderwerp ‘betalen voor je ligplaats’. Maar dat beginnetje dekte de lading bij lange na niet. Naast de precario zijn er in Nederland namelijk ook duizenden ligplaatsen en oevergebruikers met een huurovereenkomst. En zo’n huurovereenkomst, daar zitten nog best wat haken en ogen aan.

1 RIGO Research en Advies BV, ‘Vaste grond onder de voeten’, 2013. Te downloaden op woonbootadvocaat.nl.

Eerst even wat cijfers. In 2013 zijn alle bestaande ligplaatsen in Nederland geïnventariseerd in opdracht van het Rijk.1 Wat bleek? Bij ruim 7000 ligplaatsen is het de overheid die liggeld heft (in de vorm van een precariobelasting), ongeveer 1000 liggen op huurovereenkomst van het Rijk en de rest ligt op erfpacht, huur, eigendom of gebruiksrecht. Ik durf rustig te stellen dat die cijfers sinds 2013 nauwelijks zijn veranderd, want hoewel de markt voor drijvend wonen groter is dan het aanbod, worden nieuwe ligplaatsen landelijk amper nog mogelijk gemaakt. Vrijwel alle waterbewoners in Nederland betalen dus liggeld in de vorm van precariobelasting of huur. Niet ideaal, vind ik. Juridisch zou ik zelfs willen roepen: iedereen op eigendom of erfpacht! Maar ja, zo zit de werkelijkheid niet in elkaar. Die is vorige eeuw ontstaan door woningnood, minder strikte regels en mensen die op eigen(wijze) wijze een plek en een manier vonden om te wonen – en daardoor is er nu veel (potentieel) leed rond huurovereenkomsten voor ligplaatsen, oevergebruik en overpaden naar de openbare weg.

BIERVILTJES EN MONDELINGE OVEREENKOMSTEN

Barry Meruma is advocaat en eigenaar van advocatenkantoor HABITAT. Hij woont met zijn gezin in Amsterdam.

Bij ons op kantoor zien we een drietal duidelijke oorzaken van dat huurleed. Met stip op één: dat veel overeenkomsten ooit op de spreekwoordelijke achterkant van een bierviltje of zelfs mondeling tot stand zijn gekomen. Juridisch kon én kan dat, want in het Burgerlijk Wetboek is nauwelijks iets geregeld. Maar in de praktijk leidt het vaak tot geschillen, simpelweg omdat er vooraf geen duidelijke of onvolledige afspraken zijn gemaakt. Een tweede oorzaak is het feit dat veel huurovereenkomsten voor een bepaalde tijd zijn overeengekomen. Eindigt die periode? Dan moet de ligplaats worden ontruimd. Gelukkig wordt die soep niet altijd heet gegeten, maar het betekent wel dat de huurder of eigenaar van de woonboot in een kwetsbare

positie terecht kan komen. Als tegenprestatie voor een eventuele nieuwe huurovereenkomst kan de verhuurder immers besluiten om – onder druk van ontruiming – de huur stevig te verhogen.

DE VRUCHTEN VAN WAARDEONTWIKKELING Nog een lastige huurkwestie is het feit dat het liggeld na jaren vaak nauwelijks meer in verhouding staat tot de waarde van de ligplaats. Dat brengt mij bij de waardeontwikkeling van de ligplaats, waarmee iets wonderlijks aan de hand is. Wie een woning of bedrijfsruimte op de wal huurt, betaalt enkel de huur en wint daar verder niets mee. De huurbaas, dus de eigenaar, plukt de vruchten van een eventuele waardestijging, niet de gebruiker. Bij ligplaatsen werkt dat anders. Daar komt de waardeontwikkeling namelijk tot uiting als de woonbooteigenaar de woonboot verkoopt, en is het dus wél de gebruiker die van een eventuele waardestijging profiteert. Omdat de verhuurder daardoor achter het financiële net vist, kiest die vaak voor een (serieuze) huurverhoging om dat verlies te compenseren. Andere opties zijn een aanvullende vergoeding bij de verkoop van een woonboot, of ontruiming, om met een opvolger betere afspraken te kunnen maken.

ZO GOED ALS ONMOGELIJK De inhoud van een huurovereenkomst is, kortom, nogal belangrijk. Al helemaal door de jarenlange waardestijgingen en de schaarsheid van ligplaatsen: als het om welke reden dan ook niet lukt om een huurovereenkomst te vernieuwen, is het tegenwoordig zo goed als onmogelijk om te verkassen naar een andere ligplaats. De wetgever denkt daarom nu ook mee en werkt aan een nieuwe huurbeschermingsregeling voor huurders van ligplaatsen. Zo willen we maatschappelijk toch iets gaan doen aan de kwetsbare positie van huurders van ligplaatsen. We gaan het zien. •

VLOT | 19

19_politiekenrecht.indd 19

15-06-20 08:39


De puien van staal en glas scheiden de slaapkamers van de werkruimte zonder licht weg te nemen. De massief eiken visgraatvloer – mét vloerverwarming – ligt door de hele ark.

EEN TOONBEELD VAN JAPANSE BESCHEIDENHEID Romy Kokke en Daniel Beasley zijn allebei in een woonark geboren – en hebben samen een ontwerpbureau: EN atelier. Eén en één is nog altijd twee, dus samen ontwierpen ze Kawa, hun ultieme droomark. Tekst Leonie Hardeman Foto’s Iris Duvekot

Meer dan 2,5 meter mogen arken aan de Amsterdamse Da Costakade niet boven de waterlijn uit steken. ‘De ark heeft dus een maar klein oppervlak, van 14,2 bij 5 meter,’ vertelt Romy Kokke, een van de twee ark-ontwerpers. ‘Maar we hebben ’m op zo’n manier ingedeeld dat je dat amper doorhebt als je binnen bent. Door de open indeling, de kleine hoogteverschillen en de flinke hoeveelheid glas voelt het als één grote ruimte.’ INSPIRATIE UIT HET OOSTEN Het ruimtelijke gevoel komt niet alleen door de open indeling, maar ook door de plafonds, die met 2,7 meter nét iets hoger zijn dan de vereiste 2,6 meter die het Bouwbesluit voor nieuwbouw voorschrijft. Romy: ‘Dat lukte doordat we direct op de betonnen bak hebben geïsoleerd, en daar de vloer op hebben aangebracht. Standaardarken hebben meestal nog een kruipruimte, maar wij hebben ervoor gekozen om die ruimte alleen onder de gang en badkamer te realiseren. Daar hebben we de installaties in weggewerkt.’

Het stel liet zich voor zowel de buitenkant van de ark als voor het smaakvolle interieur inspireren door Japan, en dan met name door de Japanse architectuur. Dat zie je terug in de ruimteverdeling, in de vormentaal, in de strakke afwerking en in de stijlvolle combinatie van hoogwaardige materialen. En wat misschien nog wel het meest opvalt, is het bijzondere kadebeeld. De ark is op z’n minst een bijzonder object in de gracht te noemen: vangt de aandacht – maar overstemt de buurarken niet. Japanse bescheidenheid in een notendop. PIJN IN HET HART Omdat Romy en Daniel onlangs een tweede kindje hebben gekregen, moesten ze met pijn in hun hart verhuizen. Hun nieuwe stek is een stuk land in Vinkeveen van 2500 vierkante meter, omzoomd door water waarin een woonark ligt met een apart kantoor en atelier. ‘Het is een verouderde ark,’ zegt Romy, ‘dus we beginnen weer opnieuw. Al wordt deze wel een stukje groter dan de vorige: 6 bij 18 meter.’ >>>

20 | VLOT

20-21-23_wonen.indd 20

15-06-20 08:41


VLOT WONEN

De badkamer en het toilet zijn afgewerkt met marmer uit ItaliĂŤ, en het strakke wastafelmeubel is gemaakt van roze onyx, een edelgesteente. Omdat het ligbad gelijk loopt met de waterlijn, is het bijna alsof je in de gracht ligt als je een bad neemt. De eendjes zwemmen zo voor je neus langs.

Onder het hoge, op maat gemaakte inbouwbed in de slaapkamer zitten kledingkasten, die net als de keuken zijn voorzien van koperen details. Het hoekraam aan het voeteneind van het bed ligt op gelijke hoogte met het water en geeft de slaapkamer een waar infinitygevoel.

VLOT | 21

20-21-23_wonen.indd 21

15-06-20 08:41


winder pomptechniek Passie voor Pompen

Genieten vanaf een nieuw terras? Bekijk de mogelijkheden van terrassen en omlopen op onze website www.spruytwaterwoningen.nl

Winder pomptechniek is al 25 jaar de specialist in rioolpomptechniek. Met 2 ervaren monteurs staan wij klaar voor de woonbotenwereld. Wij vervangen pompen en doen ONDERHOUD aan alle merken pompen. Bel of mail ons voor het maken van een afspraak.

Spruyt Waterwoningen Nederland BV Windas 6 | 8441 RC Heerenveen T 0513 - 67 12 84 www.spruytwaterwoningen.nl info@spruytwaterwoningen.nl

pomptechniek

Frank Winder | Tel: 06-22222531 | info@winderpomptechniek.nl

www.winderpomptechniek.nl

UITVAART OVER WATER

Schade of lekkage aan uw woonark? Wij adviseren, repareren en zorgen weer voor een optimale constructie en zorgeloos woonplezier. • Betonreparatie • Injecteren • Inspectie • Vrijblijvende offerte

Kompaan Woonarkservice voor iedereen, ongeacht uw (uitvaart)verzekering dag & nacht bereikbaar 06-28859796 www.iedehoornuitvaartzorg.nl

Sonnegaweg 34 | 8478 HD Sonnega | T: 0561-613505 / 06-12944478 | E: info@kompaanvochtwering.nl

www.kompaanvochtwering.nl


VLOT WONEN

De buitenkant van de ark is bekleed met onbewerkt douglashout. De latten hebben een aflopende vorm, om water naar beneden te geleiden. Bij binnenkomst valt direct de hoge doorgang op, die optisch verlengd is met een slim geplaatst plafondraam dat bovendien goed isoleert.

De keuken, uiteraard op maat gemaakt, is met het betonnen blad en de koperen kastjes en details echt de eyecatcher van de woonkamer. MĂŠt prachtig mooi uitzicht op het water en de urban jungle op het terras.

•

VLOT | 23

20-21-23_wonen.indd 23

15-06-20 08:41


ZO WERKT EEN WARMTEPOMP ÉCHT Vraag in je omgeving voor de grap maar eens hoe een warmtepomp werkt. Negen van de tien keer luidt het antwoord: ‘Als een omgekeerde koelkast.’ Maar dan weet je toch nog niks? Om te begrijpen wat je aan een warmtepomp hebt, moet je snappen hoe hij werkt. En dan écht. Tekst Aukje van Bezeij

In een notendop is een warmtepomp een apparaat dat vloeistof rondpompt. Die vloeistof haalt op de ene plek warmte op en geeft die op een andere plek weer af. Tussen het ophalen en afgeven verandert er iets: de warmtepomp zet temperaturen onder het vriespunt om in temperaturen van 40 tot soms wel 65 graden Celsius. En dan ook nog superefficiënt: met 1 kilowattuur aan stroom maakt hij tussen de 2 en ruim 5 kilowattuur aan warmte. Alsof hij 5 broden bakt van het deeg voor maar 1 brood. MAAR HOE WÉRKT DAT DAN? Door de buizen van de pomp loopt geen water, maar een zogenaamd koudemiddel. Waar water bij 100 graden borrelt, ‘kookt’ een koudemiddel soms al bij 25 graden onder het vriespunt, en die vloeistof gaat als een treintje langs vier stations:

1. Het eerste station is de warmte-ophaalplek, waar de vloeistof zich warmt aan de bron, bijvoorbeeld de buitenlucht. Zelfs als het licht vriest, werkt de temperatuur van de bron – van de buitenlucht, dus – als een vuurtje voor de vloeistof. Die verdampt daardoor, en neemt in verdampte vorm de temperatuur van de omgeving beter op. Denk maar aan de ontsmettende handgel die we tegenwoordig met ons meedragen: als je die opsmeert, voelen je handen koud aan. De gel pakt jouw warmte af. 2. In dampvorm gaat de vloeistof naar het tweede station: een compressor. Die verhoogt de druk, en daarmee ook de temperatuur. Dat effect kennen we van een snelkookpan, waarin het kookpunt van water niet op 100, maar op 120 graden ligt. Dan zijn je aardappelen eerder gaar.

24 | VLOT

24-25-27_energieaukje.indd 24

12-06-20 11:22


EIGEN ENERGIE

PV-panelen op het woonschip van duurzaamheidsarchitect Bob van Wely.

3. Het derde station is de afleverplek, dus de plek waar de damp neerslaat op buizen met koud water. De damp condenseert en wordt weer vloeibaar. Hij geeft zijn warmte af aan het water in de buizen. 4. Het laatste station is een zogenaamd expansievat. In dat vat gaat de druk er weer af. Hoe lager de druk is, hoe láger ook het kookpunt wordt. En dat is handig als de nu afgekoelde vloeistof opnieuw langs de warmtebron gaat, want die verdampt dan juist op lagere temperaturen. Denk nu maar aan water koken, hoog in de bergen: dat kan al op 90 graden. Het koudemiddel kan opnieuw langs de bron. DUS DE HR-KETEL KAN ERUIT EN DE WARMTEPOMP ERIN? Ja. Dat kan. Alleen is er één groot verschil: uit een warmtepomp komt meestal tussen de 30 en 55 graden, en uit een aardgasgestookte HR-ketel komt 90 graden. Je moet de warmte dus beter gaan vasthouden. Dikke kans dat je je woonboot moet isoleren. En wie isoleert, moet ook ventileren. Plus: je moet de warmte beter gaan spreiden. Vloer-, glas- of wandverwarming werkt beter dan slechts één radiator voor het raam. Woon je in een oud, stalen schip, of in een slecht geïsoleerde woonark met oude radiatoren? Dan is het nog een hele klus. Toch: als je die klus aangaat, krijg je er ook iets voor terug. Je neemt afscheid van je gasrekening. Je elektriciteitsverbruik

gaat wat omhoog, maar overall ga je minder energie verbruiken. Als je ook nog eens zelf je stroom opwekt, met zonnepanelen of bijvoorbeeld een coöperatieve windmolen, neem je afscheid van fossiele brandstoffen. Met wat je bespaart op je energiekosten, kun je de investering in je nieuwe installatie en je verbouwing terugbetalen. En er is nog iets: veel warmtepompen kunnen ook koelen, wat prettig is als het aantal hittegolven toeneemt. MAAR… ZO’N KOUDEMIDDEL, DAT IS TOCH SLECHT VOOR HET MILIEU? De eerste warmtepompen maakten gebruik van koudemiddelen met gehalogeneerde fluorkoolwaterstoffen (HFK’s). Dat zijn de zwaarste broeikasgassen die er bestaan. Hoewel het in een gesloten systeem zit, moet je er niet aan denken dat dat spul er ooit uit komt. Gelukkig zijn er voldoende alternatieven, waarvan sommige zelfs totaal onschadelijk zijn, zoals CO2 en buthaan. De meeste natuurlijke middelen hebben ook nog eens het voordeel dat de warmtepomp er hogere temperaturen mee kan maken. EN HOE ZIT HET MET DE HERRIE? De warmtepomp zelf is vrij stil. Wat wél geluid maakt is de buiten-unit. Net als een airco zuigt die unit met een ronddraaiende ventilator de buitenlucht aan. Vooral als het koud is,

>>>

VLOT | 25

24-25-27_energieaukje.indd 25

12-06-20 11:22


160078

Hypotheek nodig? Wij bieden u de mogelijkheden van meerdere banken. Wij willen graag bewijzen dat wij beter zijn dan de bank! Test ons...

Maak kennis met de bouwers van drijvende woningen 2.0. 0182 - 235 142

domera.nl

GA VOOR EEN VEILIG GEVOEL!

Mini-Compacta juist voor woonboten! Ligt uw toilet onder het rioolniveau? Iedere woonbooteigenaar is tegenwoordig aangewezen op een opvoerinstallatie. Onze mini-Compacta U1.60 zorgt ervoor dat uw boodschap netjes komt waar het hoort: vaak in het hoger gelegen riool. Een pomp in m’n woonboot? Velen verwachten een technische ruimte nodig te hebben, maar het tegenovergestelde is waar. De mini-Compacta U1.60 van KSB doet wat haar naam belooft; de installatie past in een zeer beperkte ruimte. Voor meer informatie bezoek onze website www.ksb.nl/mini-compacta of neem contact op met een van onze experts tel. 020-4079800. KSB Nederland BV . infonl@ksb.com . www.ksb.nl

LBM kan uw woonark deugdelijk en zorgeloos afmeren met palen en beugels, afhouders en veren.

Ook voor het verfraaien van uw ark door loopranden en bruggen aan te brengen, bent u al jaren bij ons aan het juiste adres.

Neem voor een vrijblijvende offerte contact op met Marc: 06-29256879 info@lbm-almere.nl www.lbm-almere.nl

› Onze techniek. Uw succes. Pompen Afsluiters Service ■

LBM Aanmeer Systemen (alles voor woonarken)


EIGEN ENERGIE moet zo’n buiten-unit hard werken – hij kan dan tot 50 decibel aan geluid produceren. Dat is minder dan een vaatwasser (60 decibel), maar meer dan het geluid van wind door de bomen in een stille slaapkamer (25 decibel), zegt de Nationale Hoorstichting. Je kunt wel van alles doen aan dat geluid, zoals er een geluidwerende kast omheen bouwen – en de pompen worden ook steeds stiller. Belangrijker nog: de warmtepomp is niet getrouwd met die buiten-unit. Ingeborg en Renze, die op een negentiende-eeuws stalen schip in Amsterdam wonen, kozen voor PVT-panelen van Triple Solar: panelen die elektriciteit opwekken (PV) en tegelijkertijd warmte van de zon en de buitenlucht (T) naar de warmtepomp brengen. Die panelen liggen muisstil, op het stalen dek. Buitenlucht is bovendien maar één van de mogelijke bronnen. En niet eens de beste. Op de koudste dagen, wanneer we de meeste warmte nodig hebben, is de buitentemperatuur immers op z’n laagst. Je kunt ook warmte halen uit de grond onder je tuin, of uit rioolwater: dankzij warm douche- en afwaswater is dat altijd zo’n 15 graden. En wat dacht je van de zon, die ervoor zorgt dat je in de zomer kokendheet water van je dak kunt halen? Daar kun je mee douchen, of je kunt het als wintervoorraad onder de grond opslaan. Bijvoorbeeld samen met de buren, in een zogenaamde WKO (warmte- en koudeopslag). ZIJN ER NOG ANDERE BRONNEN? Ja, een heel mooie bron is water. Ga maar na: zelfs op de koudste dagen komt de temperatuur niet onder nul, en zodra de zon schijnt, gaat de temperatuur rap omhoog. Voor wie niet direct aan het water woont, is het nog een hele operatie om die bron je woning in te halen, maar als woonbootbewoner dobber je er middenin. Er zijn verschillende manieren om de warmte uit het water te halen. Als je een nieuwe boot bouwt, kun je in de bodem van de bak buizen mee laten storten. Die buizen zijn dan sta-

tion nummer één, waar de koude vloeistof doorheen loopt die zich warmt aan de temperatuur van de bak, oftewel het water. Vrijwel alle nieuwe woonboten van Schoonschip in Amsterdam hebben een in de bak geïntegreerde bron. Maar ook met een bestaande boot kun je warmte oogsten uit het water om je heen. Speciaal voor bestaande woonboten ontwierp Ecensy een zogenaamde woonbotenbron: een stellage van 1,5 bij 3,5 meter met een daardoorheen gevlochten slang van 400 tot 600 meter lang waar het koudemiddel doorheen loopt. Je hangt de bron langs je woonboot, onder het wateroppervlak. Afhankelijk van je warmtevraag heb je er een of twee nodig, en elke situatie vraagt om een andere oplossing. Voor een schip in Hilversum ontwierp Ecensy onlangs een bron die ze installeerden tussen de stalen huid van het schip en de isolatie. Kortom, warmte zit echt overal. Warmte maken is als je eigen sla verbouwen. Het kan altijd wel ergens: op je dak, op het dek, in je bak of langs je boot. HOE WEET IK OF MIJN WOONBOOT GESCHIKT IS VOOR EEN WARMTEPOMP? Je kunt een adviseur vragen om de mogelijkheden voor je te berekenen. Je kunt ook nog even wachten tot het winter is en doen alsof je al een warmtepomp hebt. In dat geval verlaag je de maximale aanvoertemperatuur van je HR-ketel naar 55 graden, en als dat goed gaat, zak je verder naar de 50. Krijg je het koud? Dan weet je dat je een plan moet maken – en wel vóór je een warmtepomp in huis haalt. Woon je in de buurt van Amsterdam? Dan kun je voor gratis en onafhankelijk advies naar het maandelijkse energiespreekuur van 02025.nl, dat inmiddels online plaatsvindt. Leuk: een van de vaste adviseurs is woonbootbewoner en architect Bob van Wely, die zijn eigen stalen schip in de Houthavens ontwierp, helemaal energieneutraal. Bij de Woonboot van het Jaar-verkiezing van vorig jaar scoorde het schip hoge ogen op duurzaamheid. •

De Triple Solar-panelen van Ingeborg en Renze.

Verschillende toepassingen van Ecensy.

VLOT | 27

24-25-27_energieaukje.indd 27

15-06-20 08:42


ENORME OPERATIE

‘Wat een leuk magazine! Medio dit jaar gaan wij ook op het water wonen. Dan wordt onze havenloft naar de Nassauhaven gesleept. Graag zou ik VLOT daarom thuis willen ontvangen. Het blad werd al regelmatig genoemd in onze gezamenlijke appgroep; met name het stuk over IMFS in Canada was voor ons erg relevant. De eerste zes waterwoningen van ons project werden op een groot kraanschip gehesen (twee per rit) en over de Maas naar de Nassauhaven gevaren. Daar werden de woningen door twee sleepboten op hun plek geduwd. Het was een enorme operatie. Bijgevoegd een indrukwekkende foto.’ Jakob van Oldenrijk, Rotterdam In het septembernummer van VLOT vertellen we je meer over de havenloften – en op vlotmagazine.nl vind je alvast een video.

<

NIEUWBOUWNIEUWS In het Nassauhavenpark in Rotterdam komen maar liefst achttien duurzame en klimaatadaptieve havenlofts te liggen, gebouwd door BIK bouw. Dat groene tintje zit ’m onder andere in de isolatie, de zonnepanelen en de biomassa-installatie (pellet-cv) waarmee elke loft is uitgerust. Verder zijn de woningen niet aangesloten op de stadsverwarming of gas, en hebben ze een eigen afvalwaterzuiveringsinstallatie; alleen voor drinkwater is er een aansluiting. De eerste zes woningen liggen er al, in juli volgen de volgende zes, en in oktober moet het project gereed zijn. Leuk detail: de Nassauhaven heeft een open verbinding met zee, waardoor er een getijdenverschil is van 1,5 à 2 meter. Spannende stek!

GELUKSGETAL

1929

28 | VLOT

28-29_vlotkort.indd 28

15-06-20 08:44


KO R T & V L O T

JONG GELEERD

OPROEP! Beste waterbewoner,

Marius Vroegindeweij uit Nieuwebrug aan de Rijn is samen met zijn broer Maarten (de Woonboot van het Jaarwinnaar van vorig jaar) eigenaar van het waterwoonbedrijf Domera. Marius woont niet op het water, maar is wel fervent VLOT-lezer. En hij is niet de enige in het gezin!

WATERADEREN ‘Al lang genieten wij van VLOT. Ik schaam me dat we niet eerder lid zijn geworden. Al sinds mijn vijfde woon ik in een woonark, en daarvoor woonde ik met mijn ouders op een sleepboot. Het water sijpelt zogezegd door mijn aderen. In 1985 konden we de woonark van mijn ouders kopen. We hebben hier een prachtig uitzicht over de Vecht, en kijken zo op het dorp Nigtevecht. Dat we hier zo zijn komen liggen, op deze plek, is een heel verhaal. Als je wilt, Renate, ben je van harte welkom om het uitzicht te bewonderen.’ Pim en Dieuwertje van Laar, Nigtevegt

VLOT heeft je nodig! Ik maak VLOT al sinds 2011 met veel plezier, en dat komt mede door al jullie tips, verhalen en foto’s. Samen creëren we zo een echt waterwoonplatform voor kennisdeling, en daar geniet ik van. Maar… VLOT kan niet meer zonder financiële steun. Daarom hebben we Vrienden van VLOT nodig. Draag je VLOT een warm hart toe? En wil je een bijdrage leveren aan de productiekosten? Word dan Vriend van VLOT voor maar 10 euro per jaar (of meer, als je dat wilt) en ontvang exclusieve kortingen op producten en arrangement die we via VLOT aanbieden. Ga naar vlotmagazine.nl en meld je aan! Vrolijke groet en veel dank,

Benieuwd naar het verhaal van Pim en Dieuwertje? Je leest het op pagina 14.

<

COVERMODEL Op de voorkant van deze VLOT staat Reinier Sijpkens, onze favoriete watermuzikant. Een paar nummers geleden publiceerden we al een interview met hem, maar we zetten ’m graag opnieuw in het zonnetje. Tijdens de lockdown maakte hij de waterwereld namelijk een stukje mooier. We zaten met z’n allen niet in hetzelfde schuitje, maar wél in dezelfde storm – en met zijn muziekboot voer hij kriskras door dat stormachtige Nederland. Op vlotmagazine.nl vind je de bijbehorende video, waarvan je niet anders kunt dan glimlachen. Bedankt voor je positieve noten, Reinier!

09 <

Voor iedereen die een sloep heeft of zoekt! 626 modellen sloepen, tenders & cabins

daemesenheeren.nl

12.50

CONCULLEGA Heb je een bijboot en vaar je graag? Dan hebben we een handige tip: als je lid wordt van watersportgenootschap Daemes & Heeren krijg je een jaar lang gratis lidmaatschap op het bijbehorende tijdschrift SLOEP! én op de Botenwacht – de ANWB op het water. Fijn! daemesenheeren.nl

WORD VRIEND VAN VLOT VLOT | 29

28-29_vlotkort.indd 29

15-06-20 08:44


TE KOOP Woonark Leeuw zónder ligplaats

Woonark verkopen? Courtage inclusief btw €1550 Inclusief Funda en andere sites!

Vraagprijs € 34.900,Woonark met betonnen casco (1964). Afm 20,10 x 6,70 x 4,50 vanaf de waterlijn. Diepgang 1,10m. Casco in uitstekende staat. Drie slaapkamers, badkamer en apart toilet, keuken en woonkamer. De ark heeft een parketvloer, CV ketel en een gashaard. Monique de Jong, Aalsmeer 06-54913684 tijdens kantoortijden graag via Whatsapp Kijk voor meer foto’s op: spruytwaterwoningen.nl/verkoopkanaal,Woonark Leeuw

Taxatierapport nodig? Inclusief reiskosten en btw €580

Sjoerd van Hettema Beëdigd Woonarktaxateur/Makelaar Lid E.M.C.I. E. info@wonenopwater.nl T. 0611 - 924 985

Wij taxeren en verkopen door heel Nederland

www.wonenopwater.nl

Barry Meruma

Al meer dan 40 jaar ervaring in het produceren van: Drijvende terrassen | Drijvende steigers Drijvende wandelpaden | Vlonderboten | Kanovlotten Roeivlotten | Drijvend maatwerk

Stephanie Beaufort

Actief en altijd dichtbij!

Havenhout is FSC® Gecertificeerd

HELPDESK: 088-2400700

www.havenhout.nl

WWW.WOONBOOTADVOCAAT.NL

Kanaalweg 5a, 1566 NA Assendelft, Tel. 075-6351695


V L O T- V E R Z E K E R D

HERBOUWWAARDE OF TAXATIEWAARDE? VLOT-verzekerd is een verzekeringsagentschap enkel en alleen voor woonboten. Via de website kun je een polischeck laten uitvoeren. Ronneke en Roel van Gogh uit Weesp schrokken toen ze dat deden. ‘Het is een bepaalde laksheid. Je weet niet precies wat je hebt, het nakijken is een vervelend klusje en zonder problemen kom je niet gauw in actie. We hadden dus al jaren niet naar onze verzekering gekeken. Zelfs niet toen we vorig jaar de service van VLOT-verzekerd voorbij zagen komen om een gratis polischeck te laten uitvoeren. Pas toen kennissen een nieuwe ark bouwden, dachten we er weer aan en lieten we eindelijk die check doen. Daar zijn we nu heel blij mee. We dachten dat we een herbouwwaardeverzekering hadden, bij een gerenommeerde verzekeringsmaatschappij. Zo stond het ook in onze polis. Maar toen we de uitslag van de polischeck kregen, zijn we wakker geschud. Het stond er echt, op de laatste pagina: twee clausules* waardoor er in ons geval een schadevergoeding op basis van de dagwaarde van toepassing was – en niet op basis van herbouwwaarde. Als er geen inspecteur aan boord is geweest die een getaxeerde waarde heeft vastgesteld, zo legde Hendrik de Wit van VLOT-verzekerd ons uit, is de verzekerde som op je polis enkel het bedrag waarover de premie wordt berekend. En dus níét het bedrag dat je uitgekeerd krijgt bij schade. We hebben natuurlijk gelijk actie ondernomen na die polischeck – en kozen een verzekering die veel beter bij onze huidige situatie past. De vorige verzekering sloten we af voor onze

ark van 210 vierkante meter. Maar nu we beide op leeftijd zijn en Ronneke mindervalide is, is dat niet meer de ark die we terug zouden willen als er onverhoopt iets zou gebeuren. We zouden dan graag kleiner willen wonen, met minder onderhoud. Daarom hebben we nu bewust gekozen voor een verzekering op basis van de taxatiewaarde in plaats van de herbouwwaarde. Nu kunnen we na schade zelf bepalen wat we met het uitgekeerde bedrag doen. En dat veel geld betalen niet per se inhoudt dat je daar iets goeds voor terugkrijgt, bewijst de nieuwe factuur. We betalen nu dik 900 euro mínder per jaar en hebben een betere dekking – én een waardegarantie. Daarom wilden we graag ons verhaal doen. We hopen dat anderen ook in actie komen voordat er problemen zijn.’ • * Clausule 1: De volgens de polisvoorwaarden vastgestelde schadevergoeding wordt uitgekeerd tot maximaal het in de polis vermelde verzekerde bedrag. Dit betekent dat, anders dan in de voorwaarden aangegeven, geen “waardegarantie” van toepassing is. * Clausule 2: Bij de schaderegeling geldt als waarde direct vóór de schadegebeurtenis altijd de dagwaarde van de verzekerde zaak. Dit betekent dat geen recht bestaat op schaderegeling waarbij de nieuwwaarde van de verzekerde zaak het uitgangspunt is.

HOE ZIT HET NOU PRECIES? In het kort geeft een échte herbouwwaardeverzekering – die je alleen kunt afsluiten voor een woonboot met een betonnen casco – je de garantie dat je bij totaalverlies dezelfde ark op dezelfde plek geleverd krijgt. Zonder dat je geld moet bijleggen. Er komt een inspecteur langs die samen met jou de herbouwwaarde van de ark gaat vaststellen. Je krijgt dus geen geld, maar er komt wel een nieuwe ark en de verzekeraar betaalt de nota’s. Mochten de uiteindelijke herbouwkosten hoger uitvallen dan het vastgestelde bedrag, dan neemt de verzekeraar het prijsverschil voor zijn rekening. De ark wordt om de tien jaar geïnspecteerd en gewaardeerd. Een taxatiewaardeverzekering geeft je de garantie dat je bij totaalverlies het getaxeerde bedrag uitgekeerd krijgt. Dat bedrag krijg je wél op je rekening en mag je vrij besteden, dus je kunt er – bij wijze van spreken – ook een huis in Spanje van kopen. Bij een taxatiewaardeverzekering komt er eveneens een inspecteur langs, maar dan om samen met jou de huidige waarde van de bóót vast te stellen. Dat bedrag wordt gegarandeerd uitgekeerd bij totaalverlies, en je boot wordt om de zeven jaar geïnspecteerd en gewaardeerd. Ben je nieuwsgierig naar de risico’s van jouw huidige polis? Doe dan de gratis polischeck op vlot-verzekerd.nl.

VLOT | 31

31_vlot-verzekerd.indd 31

11-06-20 13:43


DE STILTE VAN DE KORTENHOEFSE PLASSEN

PEDDELEN OP AFSTAND

Afstand houden. Dat wordt ons sinds half maart dagelijks op het hart gedrukt. Waterbewoners weten dan waar je moet zijn: op het water. Zoek je de ultieme plek om het rijk (bijna) alleen te hebben? Ga kanoën, liefst daar waar andere boten niet welkom zijn. Zoals op de Kortenhoefse Plassen. 32 | VLOT

32-33-35_doen-2.indd 32

12-06-20 11:24


DOEN! Tineke Zwijgers (journalist) en Dorien Koppenberg (fotograaf) maken reisreportages en reisgidsen. Ook hebben ze een wandelsite: wandelingen.info.

De familie kwikstaart beweegt vrolijk de staartjes op en neer. Een rietgors zingt zijn lied vanaf, jawel, een rietstengel. En verhip, of zien we het verkeerd? Nee, vlak voor ons stijgt een purperreiger majestueus op van een legakker. Te laat voor de foto; het zeldzame dier oogt een stuk minder opvallend dan zijn blauwe en zilveren familie. Eén troost: die waren ooit ook zeldzaam in ons land – en moet je nu eens kijken. Dus die foto van een purperreiger komt er vast nog weleens. VAREN OVER EEN TAPIJT Nog maar een uur geleden vertrokken we vanaf Jachthaven Kortenhoef en nu al voelt het alsof we ver van de bewoonde wereld zijn. Langs het Moleneind voeren we door de sloot, steeds bukkend voor lage bruggetjes. Onder de provinciale weg door, rechtsaf het druk bevaren Hilversums Kanaal in. En toen, na een paar honderd meter wind tegen, doemden links van ons de Kortenhoefse Plassen op. Een rust- en broedgebied voor moeras- en watervogels, waar de mens zich alleen mag voortbewegen met een peddel of roeispaan. Boten met een schroef zouden trouwens zó vast komen te zitten in de wortels van de >>>

VLOT | 33

32-33-35_doen-2.indd 33

12-06-20 11:24


OPVOERINSTALLATIES VAN

BOB VAN WELY

ARCHITECT GESPECIALISEERD IN DUURZAME WOONSCHEPEN st Shortli t boo n o o w t van he 8 1 0 2 jaar

HOMA

DÉ OPLOSSING

VOOR SANITAIRPROBLEMEN IN WOONARKEN Homa Pompen B.V. biedt woonbootbezitters dé totaaloplossing voor het lozen van afvalwater van sanitairinstallaties die onder het rioleringsniveau liggen of daarvan ver verwijderd zijn. Eén oplossing is bijvoorbeeld de Sanipower, die probleemloos afvalwater uit bad, toilet, douche of wasmachine naar het hoofdriool transporteert.

dompelpomp versnijdt moeiteloos papier en hygiëneartikelen (textiel, vezelstoffen en plasticfolie). De Sanipower is voorzien van een geruis- en gasdicht kunststofreservoir met een directe toiletaansluiting (DN 100, 50 en 25 (ontluchtingsaansluiting) en is ook leverbaar met vrije doorlaat en een groter reservoir.

De Sanipower is voorzien van een speciale snijwerk- en waaierconstructie en is inzetbaar op zowel druk- als vrijvervalrioleringssystemen. De sterke afvalOOK water-

ALS ZELFBOUWSET VERKRIJGBAAR

ONTWERP EN TEKENINGEN - VERGUNNINGSTRAJECTEN SUBSIDIEAANVRAGEN - BOUWBEGELEIDING

06 51 404 361 bob@bvwely.nl www.bvwely.nl

Nieuwbouw Verbouw Renovatie Betonreparatie Afmering

Techniekweg 16 4207 HD Gorinchem Tel.: +31(0)183 62 22 12 Fax: +31(0)183 62 01 93 www.homapompen.nl info@homapompen.nl

BUITENGEWOON

www.waterlandbouw.nl | Abbert 4 | 8321WN Urk 085-4866217 | info@waterlandbouw.nl

Ecensy ontwerpt, regelt en levert warmtepompen tegen een concurrerende prijs. Met het speciaal ontwikkelde bronsysteem is het mogelijk om alle soorten woonboten te verduurzamen; van varende woonschepen tot watervilla’s. Neem nu contact met ons op voor een vrijblijvende offerte!

Rebra/Ecensy B.V. - 088 50 179 00 info@ecensy.eu - www.ecensy.eu

Zorgeloos bouwen. Comfortabel, hoogwaardig en energiezuinig waterwonen. www.arkenbouw.nl | tel. 0527 20 13 45 | info@arkenbouw.nl


weelderig groeiende waterlelies en gele plomp. Hele meertjes groeien er bijna door dicht. En wij varen nu dus zo’n bijna dichtbegroeid meertje op. We zoeken onze weg tussen de uitbundig knoppende en voorzichtig uitkomende bloemen door, maar dat is niet te doen. Het zijn er zoveel! Eigenlijk varen we over een bloementapijt. En achter ons steken ze hun kopjes gewoon weer fier boven het wateroppervlak uit.

Steeds weer zeggen we tegen elkaar hoe mooi het hier is, en hoe rustig. Zo stil ook. We peddelen verder en zeggen dan: ‘Alweer een koekoek.’ Want dat is bijna het enige geluid dat we horen. Via het Wijde Gat peddelen we terug het Hilversums Kanaal op, en de zomerse drukte in. Snellere boten passeren ons, op afstand, en wij mijmeren nog wat na over de purperreiger, gele plomp en rietgors. Hadden we al gezegd hoe heerlijk stil het daar was?

ALWEER EEN KOEKOEK We peddelen een nauw slootje in, dat hier en daar bijna is dichtgegroeid met riet, overhangende takken en gele lis. Het is soms zo smal dat sturen lastig is en we ons moeten afzetten tegen de kant. Af en toe horen we stemmen van wandelaars, maar we zien ze niet. Pas als we de kano even op de kant trekken om de benen te strekken, zien we andere kanoërs. Ze leggen niet aan. Daar is dan weer die anderhalvemetersamenleving.

PRAKTISCH Trek voor deze kanotocht zeker een halve dag uit (of een dag als je geregeld wil pauzeren). Je kunt de 4 uur durende route onderweg inkorten tot 2,5 of 3 uur. De kanoroute start je best bij Jachthaven Kortenhoef (Moleneind 2A, jachthavenkortenhoef.nl). Je krijgt er een routekaart mee en volgt onderweg de genummerde pijltjes van Natuurmonumenten. De huur voor een tweepersoons kano bedraagt 25 euro per dag. •

DICHTGROEIEN EN VERLANDEN De Kortenhoefse Plassen grenzen aan de populaire Loosdrechtse Plassen, op de grens van Utrecht en Noord-Holland. Het is een voormalig moerasgebied met legakkers, rietlanden, plassen en petgaten, ontstaan door de vervening die hier zo’n vier eeuwen terug op gang kwam. Eigenaar Natuurmonumenten laat de meertjes van de Kortenhoefse Plassen min of meer dichtgroeien, als deel van het plan om delen van het gebied opnieuw te laten verlanden. Naast een kanoroute heeft Natuurmonumenten er ook een 9 kilometer lange wandelroute uitgezet: ‘Oppad en Kromme Rade’ (natuurmonumenten.nl).

VLOT | 35

32-33-35_doen-2.indd 35

12-06-20 11:24


Drijvend Wonen Advies/bemiddeling woonboten (alle soorten drijvende woningen)

Onder meer:

• Makelaardij (aankoop/verkoop) • Taxatie • Bouwbegeleiding • Vergunningen • Conflictbemiddeling

Varend Terras Eenvoudig je terras uitbreiden én er op uit varen? Met ProVlot kan het!

Niek van der Sluis | Tel: 030 - 261 53 57 | info@drijvendwonen.nl drijvendwonen.nl

woonbotenmakelaar.nl

woonbotenland.nl

EMCI gecertificeerd makelaar/taxateur woonarken en woonschepen

VOOR AL UW WATERBOUWKUNDIGE WERKZAAMHEDEN

• Heerlijk loungen bij je woonboot • Geen losse touwen, eenvoudig aan- en afmeren • Messcherp varen • Veel extra’s mogelijk

Gedempt Hamerkanaal 10 | 1021 KM Amsterdam M. 06-150 542 52 | E. info@pkwaterbouw.nl www.pkwaterbouw.nl

Vraag de brochure aan op info@provlot.nl of bel 0346 - 555 970. www.provlot.nl

Nieuwbouw, verbouw, renovatie & locatiebouw

hoogwaardig warmtepomp systeem

Haal alle stroom én warmte voor de woonboot uit warmtepomppanelen. Zon & Co is een ervaren installateur van Triple Solar PVT-warmtepompsystemen.

www.oranjearkenbouw.nl 0524 850570 | 0611138295 info@oranjearkenbouw.nl

Telefoon: 020 – 777 1781 E-mail: Info@zonenco.nl


LEUK

GROENTE & KRUID Maar liefst zeventien thematuinen telt kruidentuin De Kruidhof, van een geneeskrachtige en een keukenkruidentuin tot een bijbelplanten- en een meditatietuin. Zowel mét als zonder groene vingers kun je hier je hart dus ophalen. En dat geldt ook voor de kinderen: er zijn verschillende wandelroutes voor de kleintjes, en ze kunnen heerlijk ravotten in de speeltuin – mét watertoestellen. Dus tip: neem droge kleren een laarzen mee. dekruidhof.nl

WATERKOKER Zin in verre reizen en mooie bestemmingen? Laat je voor het avondeten dan inspireren door Robert en Anneke, twee waterbewoners die op hun zeilboot Spunky in negen maanden de Stille Oceaan overstaken. Omdat veel mensen vroegen wat ze zoal aten aan boord, hield Anneke een blog bij en maakte ze dit boek – met reisverhalen, praktische kooktips en natuurlijk een flinke dot recepten. Lekker! € 19,95 via foodonaboat.nl

BANKHANGEN In de categorie ‘lekker weg in eigen land’: boek een zeehondentocht! In juli en augustus vertrekt de Regina Andrea bijna elke dag coronaproof vanuit de haven van Harlingen naar de zeehondenbank, waar ze vaak met z’n allen liggen te zonnen. Té lief. partyvaart-harlingen.nl

EVEN LEKKER STAREN… Fijne stek in Amsterdam, want met fantastisch terras en uitzicht over het IJ: Vessel, in aparthotel BOAT&CO. Of je nou komt werken, eten, een cocktail komt drinken of gewoon even lekker over het water komt staren, iedereen is welkom. De naam BOAT&CO komt trouwens van het houtbedrijf dat vroeger op deze plek zat – Boot & Co. En dat die ‘o’ een ‘a’ is geworden is alleen maar logisch, want als je hier binnenstapt, rollen er waarschijnlijk alleen maar ohs en ahs je mond uit. boatandco.nl

BACK TO BASICS Wie ook op vakantie het liefst op het water zit – en niet bijzonder gehecht is aan luxe – kan deze zomer koers zetten naar het Friese Easterein. Nét buiten dat dorp ligt namelijk een vlot met een knus hutje voor twee, waar het, hoewel wat beholpen, heel goed toeven is. Ga op pad in de Canadese kano, of licht het anker en trek er met het complete vlot op uit. Vakantiegevoel gegarandeerd. natuurhuisje.nl

WATER… EH, OLIEVERF Als je snel kijkt, zou je denken dat het een foto is. Maar dit plaatje is toch echt een schilderij – van Luc Touber, om precies te zijn. Hij zet het liefst water en (Amsterdamse) woonboten op het witte doek, en zijn impressies van kabbelend water met reflecties van woonschepen zijn op z’n minst indrukwekkend te noemen. Heb je interesse in Lucs werk? Stuur hem dan gerust een mailtje via ltouber@dds.nl. VLOT | 37

37_leuk.indd 37

12-06-20 11:25


LW O - N I E U W S

GELD OF ZEKERHEID? Deze pagina wordt gevuld door de Landelijke Woonboten Organisatie (LWO). Met dit keer als onderwerp: vormen van ligplaatsvergoeding.

Over de verhoging van de precario (liggeld) in Amsterdam krijgen we bij de LWO veel vragen. Kan dat zomaar? Wat kunnen we hiertegen doen? Het antwoord op die vragen is vrij simpel: ja, dat kan zomaar en er is niet veel aan te doen. De gemeente mag precariobelasting heffen op grond van de Gemeentewet. Daarin staat: ‘Ter zake van het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond, kan een precariobelasting worden geheven.’ Voorbeelden van belaste voorwerpen zijn terrassen, zonneschermen, uithangborden, en dus ook ligplaatsen voor woonboten. Hoewel…? Het staat niet in de wet zelf, maar de precariobelasting mag niet worden geheven als de aanwezigheid van het voorwerp moet worden gedoogd op grond van een wettelijke of contractuele verplichting. Bestaat er zo’n verplichting wanneer de woonboot bestemd is om blijvend ter plaatse te functioneren en daarmee sinds 1 januari 2018 onder de Woningwet en de Wabo valt? En is deze gemeentegrond dan nog ‘voor de openbare dienst bestemd’, zoals de wet eist? De LWO trekt deze vorm van ligplaatsvergoeding steeds meer in twijfel.

DRIE ALTERNATIEVEN Welke vormen van ligplaatsvergoeding kunnen er dan wel? Dat antwoord kent drie smaken: verhuren, uitgeven in erfpacht en verkopen. Verhuren is vrij algemeen, uitgeven in erfpacht wordt steeds populairder (zeker voor nieuwe ligplaatsen), en verkopen gebeurt door overheden zelden of nooit. De hoogte van de precariobelasting wordt door de gemeenteraad vastgesteld. Daarin is de raad vrij. Veel rechten krijg je door het betalen van precario niet. Bij verhuur wordt er een huurcontract gesloten tussen de verhuurder en de huurder. Je moet het samen eens worden over de rechten en plichten, en over de hoogte van de huur. Een goed huurcontract geeft een redelijke zekerheid. En die zekerheid wordt groter als de Wet huurbescherming ligplaatsen, die nu bij de Tweede Kamer ligt, wordt ingevoerd. Voor erfpacht kunnen partijen de looptijd regelen in de akte van vestiging. De hoogte van de vergoeding (de canon) wordt dan voor langere tijd vastgesteld, of kan worden afgekocht. De mogelijkheden voor een hypotheek zijn ruimer en de canon kan fiscaal worden afgetrokken. Na koop geeft deze vorm de meeste zekerheid.

WAT KIEZEN WE? Gemiddeld is de hoogte van precario lager dan huur, en is huur meestal weer lager dan erfpacht. Begrijpelijk: hoe groter de zekerheid, hoe meer je betaalt. Veel gemeenten, zoals Amsterdam nu, verhogen de precario echter tot het niveau van huur. Op termijn verdwijnt zo het financiële voordeel van precario – zonder dat de rechten toenemen. De vraag is: waar gaan we voor? Grotere zekerheid, of minder betalen zo lang het duurt? Reacties zijn welkom: lwo@lwoorg.nl. •

VLOT-lezers betalen slechts € 20 voor het eerste jaar van hun lidmaatschap (normaal € 24,50 per jaar). Ga naar lwoorg.nl en regel het nu. LWO - Samen drijf je verder!

38 | VLOT

38_lwo.indd 39

15-06-20 08:48


BUITENVERBLIJF

AAN BOORD Wat is jouw favoriete plek aan boord? Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

Martine Klumper (51) en Erland Smit (54) wonen sinds 2012 met katten Stoffel en Blik op wad- en sontvaarder Luctor, in de Ertshaven in Amsterdam. Tekst Marleen Leussink Foto’s Wouter Stelwagen & Erland Smit

G

Ook zo’n handige balkonbar kopen voor aan de reling? Je vindt ’m in ‘Mooi spul’ op pagina 7.

Martine: ‘Op onze oorspronkelijke kustvaarder zijn veel buitenplekken waar je, afhankelijk van het seizoen en de stand van zon en wind, heerlijk kunt zitten. Met gasten kiezen we vaak de eettafel op het voordek, en op het achterdek zien we ’s zomers een parade aan Amsterdammers in bootjes voorbijtrekken. Maar onze favoriete plek is toch het bankje aan de bakboordzijde van het schip. We kunnen daar het hele jaar door vertoeven, ook in de winter. Vanaf een uurtje of één zit je er heerlijk in de zon, en dankzij het stuurhuis is het er altijd beschut. Het bankje is een soort tweede woonkamer geworden. We lezen er de krant, plegen een telefoontje of zitten gewoon wat te kletsen, al dan niet met een goed glas Grüner Veltliner erbij. Erland houdt van koken en serveert zijn creaties vaak op de teakhouten tafel langszij, die hij zelf heeft gemaakt. Op dit moment experimenteert hij veel met het roken van vlees, vis en kaas, in een rookton op het dek. De katten gebruiken de tafel trouwens ook, maar dan als uitkijkpost, speurend naar andere katten en honden op de kade. Ik heb een uitvaartonderneming en vind het fijn om na mijn werk op het bankje weer even te landen en “aards” uit te kijken over het water en de altijd veranderende natuur. Op het ogenblik zie ik veel kleine eendjes, maar we spotten ook regelmatig futen, meerkoeten, zwaluwen, koolmezen. Af en toe zelfs een ijsvogel. We kijken uit op Buurthaven De Levant, waar altijd wat te beleven valt. In de zomer hoor je het geroezemoes van kletsende mensen op de kade, het geplons en gespetter van zwemmende kinderen en het gerinkel van tram tien die over de Verbindingsdam rijdt.

Erlands vader heeft de geschiedenis van de Luctor weten te achterhalen en er een boek over geschreven. Daardoor weten we dat het schip bijna een eeuw geleden werd gebouwd in Hoogezand en als wad- en sontvaarder heeft gevaren van Brest naar de noordkant van Zweden. Daarna deed het dienst als kolenschip in Denemarken, en in Leeuwarden werd het uiteindelijk een woonschip. Tijdens het schrijven van dat boek heeft Erlands vader ook uitgezocht wie de vorige bewoners waren. Zodoende zijn de kinderen van meneer Bakema, die het schip heeft laten bouwen, hier eens op bezoek geweest. Ze herkenden het schip bijna niet terug, maar vonden het heel leuk dat het nog steeds bestaat. En dat vinden wij natuurlijk ook. De beslissing om op het water te gaan wonen is een van de beste in ons leven geweest.’ •

VLOT | 39

39_aanboord.indd 38

15-06-20 08:48


VLOT-verzekerd EEN WATERDICHTE VERZEKERING VOOR JE WOONBOOT OOK ALS JE AL EEN POLIS HEBT

De meeste woonbootpolissen zijn huizenpolissen. Maar een woonboot kent hele andere risico’s dan een huis. Daarom is er VLOT-verzekerd, een verzekeringsagentschap enkel en alleen voor woonboten. Samen met onze twee partners zijn onze specialisten elke dag op het water en kennen we de risico’s van waterwonen. In tegenstelling tot reguliere verzekeringsmaatschappijen. Bij VLOT-verzekerd vertellen we je welke risico’s je loopt met je huidige polis en bieden we je – als dat nodig is – een betere polis aan. Plus overstap, uiteraard. Doe vandaag nog de vrijblijvende polischeck op vlot-verzekerd.nl.

Het Spijk 2-H | 8321 WT URK | info@vlot-verzekerd.nl | T: 0527-200012 | vlot-verzekerd.nl

Vlot-Verzekerd_hele_mrt_2020.indd 2

16-06-20 10:09


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.