VLOT• LEVEN OP HET WATER | maart 2017 | 6e jaargang nr 23
Over scheefliggen in Gennep, eilandhoppen in de Zuiderzee, de vuurtorenwachter van Ouddorp, historie in Joure en de schoonheid van verval.
01_cover.indd 1
14-03-17 12:12
COLO
FON VLOT. Maart 2017 jaargang 7 nummer 23 © Renate Meijer CO-producties Uitgever Renate Meijer CO-producties Joure Hoofdredacteur Renate Meijer Artdirector Pieter van der Zee Eindredacteur Annet Huizing
Aan dit nummer werkten mee Gonneke Bonting, Mathieu Custers, Cor Goudriaan, Tirza Kingma, Dorien Koppenberg, Corine Nijenhuis, Stephen Prinselaar, Joop van Putten en Tineke Zwijgers. Foto cover Merlin Daleman Foto Renate Sabyna de Vries Redactie, reacties, advertenties, adreswijzigingen VLOT. It Reidlân 7 8502 CE Joure www.vlotmagazine.nl redactie@ vlotmagazine.nl ISSN 2212-2737 VLOT valt vier keer per jaar kosteloos in je brievenbus. Voor iedereen die drijvend woont. Is de tenaamstelling niet juist? Krijgen je buren VLOT niet? Geef dit door aan redactie@ vlotmagazine.nl Oplage 12.500 Druk Veldhuis Media Raalte
VLOT.: 1 betekenis: op het water drijvende constructie van onderling verbonden palen, planken e.d. 2 synoniemen: grif, jeuïg, kek, kittig, modieus, pittig, flitsend, guitig, hip, rap, trendy, vaartuig, vloeiend
Grote schoonmaak Ja, VLOT staat voor ‘vrolijk leven op ’t water’, maar af en toe gaat het mis. Ernstig mis. Op de cover de nachtmerrie van elke woonbootbewoner. De bewoners van de Paesplas in Gennep kunnen erover meepraten. In dit nummer een uitgebreide reportage over hoe het water onder hun boten wegstroomde en ze binnen drie uur zo scheef hingen dat de kopjes uit de kast vielen en de brandweer zei dat ze hun woning moesten verlaten. Kun je voorbereid zijn op zo’n gebeurtenis? Ik denk het niet. Tenzij je in een voortdurende kramp wilt leven, maar dat zou niemand moeten willen volgens mij. Daarmee voorkom je namelijk niks, maar mis je wel het vijfsterrengenot dat leven op het water ook kan zijn. Verder niets dan vrolijkheid in dit voorjaarsnummer, waarin we een paar inspirerende mensen aan je voorstellen die iets moois weten te maken van hun werk, hun leven, hun boot en hun woonomgeving. De wachter van de vuurtoren Westhoofd in Ouddorp die werk op grote hoogte afwisselt met varen op zee. De catamaranbewoner in Auckland (‘home is where the anchor is’) die niet alleen vanwege financiële motieven kiest voor wonen op het water. De kunstenares aan de Prinsengracht die met al haar creativiteit van een eenvoudig schoenendoosarkje een blikvanger maakt. En de vrouw uit Vreeswijk die zich op allerlei manieren inzet voor haar dorp en daarmee de wereld, of in elk geval een klein stukje wereld, een beetje mooier maakt. Ik word blij van zulke mensen. Ze varen hun eigen koers en laten zien dat er altijd wat te kiezen valt. Ze laten me ook nadenken over mijn eigen leven. En dat doe ik graag tijdens huishoudelijke klusjes. Waardoor de voorjaarsschoonmaak niet alleen een schoon terras, maar ook een opgeruimd hoofd oplevert.
RENATE MEIJER Reageer! Facebook: facebook.com/vlotmagazine website: www.vlotmagazine.nl twitter: @vlotmagazine. VLOT• | 3
03_colofonredactioneel.indd 3
14-03-17 12:15
Naam: Monique de Beer (62) Werk: ondersteuner Cliëntenraad verslavingszorg, consulent bewonersinitiatief Dorpshuis Fort Vreeswijk en gemeenteraadslid Boot: IJveer XII Woont: met echtgenoot Dick (73) Water: Vaartsche Rijn, Vreeswijk Door Gonneke Bonting
MONIQUE DE BEER over vrijwilligerswerk, Vreeswijk en varen met een IJveer
4 | VLOT• 04-05_watermanmv.indd 4
14-03-17 12:16
WAT E R M A N M / V In Waterman m/v portretteren we watermensen met interessante ideeën en bijzondere bezigheden op, aan en in het water. Ben je of ken je een bevlogen waterman of -vrouw? Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.
OORLOGSSCHEEPVAART ‘De Nieuwegeinse scheepvaart tijdens de Tweede Wereldoorlog, daar ben ik nu mee bezig. Vanwege 4 en 5 mei verzamelen we verhalen van ooggetuigen. Verhalen over schippers die gedwongen waren te varen voor de bezetter, over schepen die met schipper en al werden geconfisqueerd. Verhalen over transporten met evacués, onderduikers en voedsel. En over schippers die hun schepen lieten zinken of verstopten in de Biesbosch. De verhalen verwerken we in een documentaire die we laten zien in Fort Vreeswijk.’ VESTINGWERK ‘Het fort vind ik zo’n mooie plek. Een oud vestingwerk op een eilandje. Het was jarenlang in gebruik als wijkaccommodatie met een huisarts en een bloedpriklab, tot de gemeente het wilde sluiten en verkopen.’ VRIJWILLIGERS ‘We kregen de kans het fort in stand te houden als het de gemeente maar geen cent zou kosten. Met tachtig vrijwilligers hebben we dat voor elkaar gekregen.’ BOERENMARKT ‘De middenstand in Vreeswijk was tanende. Doodzonde, vond ik, en ik dacht na over een manier om dat tegen te gaan. Ik kwam uit op een biologische boerenmarkt. De winkeliers reageerden enthousiast en we zetten we een mooie markt op. Samen met de aanpassingen van de winkels zelf zorgde de markt ervoor dat Vreeswijk een trekpleister werd. Jammer genoeg moesten we er op den duur mee stoppen.’ LEEFOMGEVING ‘Sindsdien ben ik actief gebleven in het dorp. Ik heb er trouwens bewust voor gekozen om dingen te doen voor mijn leefomgeving. Naast mijn betaalde baan heb ik altijd vrijwilligerswerk gedaan. Geweldig vind ik dat.’ KETELBINKIE
‘Vorige zomer organiseerden we met de landelijke vereniging Het Historisch Bedrijfsvaartuig het evenement VreeswijkVolVaart. Ik deed de kinderactiviteit: het behalen van het diploma Ketelbinkie. De kinderen legden een parcours af op vijf schepen en langs een fotocabine om hun diploma te behalen.’ ACTIE EN RUST ‘Mijn drang om in actie te komen, maakt ook dat ik behoefte heb aan rust. Die vind ik in wonen op het water. De stilte, de beweging van het water, de eenden en futen en het ontbreken van directe buren.’ VAREN ‘En natuurlijk de mogelijkheid om zomaar weg te varen, met je hele hebben en houwen. Toen ik in Den Haag werkte, meerden we daar tijdens strenge winters wel eens af. Dan hoefde ik niet zover te reizen naar mijn werk.’ BIESBOSCH ‘In de zomer vind ik Nationaal Park De Biesbosch erg mooi. Dat ik gewoon mijn eigen servies sta af te wassen met zo’n geweldig uitzicht voelt heel bijzonder.’ IJVEER ‘Dick heeft op de grote vaart gevaren. Hij wilde graag op een boot wonen. Dat was niet meteen mijn wens. Ik stelde als voorwaarde dat het een prettige woonplek zou zijn met vooral erg veel licht. Het werd de IJveer XII, een oude veerpont, met rondom ramen en ruimte voor honderd mensen.’ TOETEREN ‘Als we varen, komen we de IJveer XI en XIII wel eens tegen. Die varen met groepen rond Amsterdam. Als we elkaar passeren, toeteren we even.’ HUIS ‘We kijken soms naar huizen, om in te wonen. Maar telkens denk ik, nou nee, toch maar op onze pont. Wie weet verkassen we ooit naar een woonark, als we ouder worden. Maar ik ben toch wel erg gehecht aan de XII.’
VLOT• | 5 04-05_watermanmv.indd 5
14-03-17 12:16
HET LAND VAN EELTSJEBAES In het Friese Broek dobberen vijf woonboten in een doodlopend zijtakje van de Jouster Sylroede. Een historische locatie waar de eerste kolonisten zich rond 1250 vestigden. Het veenstroompje van toen diepten zij uit tot een heuse vaart. Over dit water zijn via de Joustersluis, het meertje Oudeweg en het kanaal Noorder Oudeweg al veel schepen richting het westen op overzeese ontdekkingstochten gegaan. Tegenwoordig is de Zijlroede of Sylroede een officieel kanaal. Door Tirza Kingma
Broek is een traditioneel vaartdorp, in tweeën gesplitst door het water van de Jouster Sylroede. Van NoordBroek naar Zuid-Broek kun je alleen over het water. Wil je over de weg, dan kan dat via het één kilometer verder gelegen Joure. In deze ‘vlecke’ vinden de waterbewoners een keur aan winkels en cafés, en die bedrijvigheid hebben ze dan weer te danken aan de Jouster Sylroede. Dit water ontsloot Joure met de rest van Europa. Schepen voeren ladingen koffiebonen, hout en andere grondstoffen het dorp binnen en brachten zo de handel op gang. De Jouster Sylroede eindigt tegenwoordig in De Kolk, een binnenhaven in het centrum van Joure, die hier in 1614 gegraven werd. Het water liep toen nog verder door Joure, waar zich aan weerszijden winkels en nijverheidszaken vestigden. Een klokmakerij, goud- en zilversmid en meubelmakers zorgden voor handel en
nog steeds zijn deze ambachten hier terug te vinden. De meeste beroemdheid geniet de Douwe Egberts-fabriek, ontstaan in Joure nadat Egbert Douwes en zijn vrouw langs het water een winkel openden voor koffie, thee, tabak en andere koloniale waren. Langs het water richting Joure vind je ook Jachtwerf de Jong, al sinds 1653 de kraamkamer van houten schepen. Scheepsbouwers Eeltje (‘Eeltsjebaes’) Holtrop van der Zee en zijn zoon Auke schreven hier in de negentiende eeuw geschiedenis. Ze bouwden galjoenen en koggeschepen die door heel Europa voeren. Naambordjes van door hen gebouwde schepen prijken nog steeds op de houten gevel van deze werf, die ook al eens door de Oranjes werd bezocht. Het Schepenkwartier, een wijk in Joure met straatnamen als Eeltsjebaes, Aukebaes, De Boeijer en It Skûtsje, herinnert nog aan deze glorieuze periode van botenbouw.
Sinds maart 2007 is de officiële benaming van de Zijlroede het Friese ‘Jouster Sylroede’. Een zijlroede is een kanaal dat naar een spuisluis (zijl) loopt. Een ‘vlecke’ is naar Oud-Friese traditie een aanduiding voor een plaats die te groot is om dorp genoemd te worden, maar van oudsher ook geen stad is.
6 | VLOT• 06-07_terplekke.indd 6
14-03-17 12:17
TER PLEKKE
Ter Plekke is een impressie van een woonbo-
tenlocatie. Heb je een tip voor deze rubriek? Woon je op een bijzondere plek? Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.
De waterbewoners in Broek ruiken – als de wind uit het noordoosten komt – de geur van gebrande koffiebonen. Meneer en mevrouw Grijs, bewoners van woonark Najade, prijzen zich niet alleen daarom gelukkig met deze locatie. ‘We hebben een moestuin, stoken ons eigen hout en op de fiets kan ik alles halen wat ik nodig heb,’ vertelt meneer Grijs. Ze wonen hier al eenendertig jaar en zijn van plan nog zeker dertig jaar te blijven. ‘We hebben zo’n ouderwetse schoenendoos. Omdat er geen verdiepingen in zitten, kunnen we later zelfs met een rollator nog aan boord komen,’ zegt hij. Als ik hem vraag naar zijn mooiste herinnering dan zijn dat de lange zomerdagen buiten en de luchten die ’s avonds zo mooi verkleuren. ‘De ochtenden, als mistig is en je dan alleen de ruggen van de koeien ziet. Wonen hier is pure rijkdom hoor.’ Ik geloof hem, want dat was vroeger ook al zo. VLOT• | 7 06-07_terplekke.indd 7
14-03-17 12:18
TE KOOP TE KOOP
Uw woonboot op de mooiste ligplaatsligplaats van Nederland?! Uw woonboot op de mooiste van Nederland Vraagprijs € 319.000 Vraagprijs € 319.000 Veendijk 6, Nijetrijne (Friesland) Veendijk 6, Nijetrijne (Friesland) • Vaste ligplaats voor ark ligplaats of schip voor ark of schip • Vaste • Ruim 1600 m2 incl. eigen water • Ruim 1600 m2 incl. eigen water • Volledig gerestaureerde • Volledigwerkende gerestaureerde werkende molen; rijksmonument incl. subsidie molen; rijksmonument incl. subsidie • Theetuin (één van de acht(één leukste • Theetuin van de acht leukste van NL volgens Tipvan Magazine) NL volgens Tip Magazine) nog gebouwd • Schuur 75 m2 mag • Schuur 75 m2 mag nog gebouwd worden worden • Grote siertuin/ moestuin met veelmoestuin met veel • Grote siertuin/ privacy privacy • In prachtig natuurgebied: denatuurgebied: Rottige • In prachtig de Rottige Meente Meente • Ruimte en rust • Ruimte en rust • Aan staande mastroute • Aan staande mastroute (Helomavaart; 45 (Helomavaart; min. naar 45 min. naar Tjeukemeer) Tjeukemeer) • Interessante • Interessante financieringsmogelijkheden financieringsmogelijkheden • Wat wilt u nog meer? • Wat wilt u nog meer?
Info: 0629264252 rolfvandermark@gmail.com en www.sothebysrealty.nl Info:of0629264252 of rolfvandermark@gmail.com en www.sothebysrealty.nl Zie ook: www.molenderietvink.nl Zie ook: www.molenderietvink.nl
Drijvend Wonen
DE BESTE VERZEKERING VOOR UW WATERVILLA • Schadevergoeding op basis van herbouwwaarde • Dekking bij schade en gevolgschade door eigen gebrek • Garantie tegen onderverzekering
Advies/bemiddeling woonboten (alle soorten drijvende woningen)
Onder meer:
• Makelaardij (aankoop/verkoop) • Taxatie • Bouwbegeleiding • Vergunningen • Conflictbemiddeling
Niek van der Sluis | Tel: 030 - 261 53 57 | info@drijvendwonen.nl
drijvendwonen.nl
woonbotenmakelaar.nl
• Dekking bij droogvallen na dijkdoorbraak (de ramp bij Wilnis) • Premie vanaf € 1,50 per € 1.000,- verzekerde waarde Zie voor onze actie:
WOONARK-VERZEKERING.NL OBM Verzekeringen Parallelweg 1, 1151 BS Broek in Waterland Telefoon: 020 - 4 03 18 29 info@woonark-verzekering.nl
woonbotenland.nl
EMCI gecertificeerd makelaar/taxateur woonarken en woonschepen
08_VLOT_mrt2017.indd 2
14-03-17 13:30
N
LEUK Annet Huizing woont op een ark in Utrecht. Ze is tekstschrijver en kinderboekenschrijver, won een Zilveren Griffel en schrijft voor VLOT over cultuur en andere leuke dingen. www.olifantenstapelen.nl
autisch Huizen
Maar liefst 180 botters telde de Huizer vissersvloot, totdat de Afsluitdijk er kwam. Nu liggen er drie in de Oude Haven, gerestaureerd en in de vaart gehouden door Stichting Huizer Botters. Op 23 april is het Open Botterdag. Aanmeren kan bij grand café Cornelisz in het Nautisch kwartier. www.cornelisz.nl
JAAGPADWANDELING Mijn favoriete lenteuitje is een wandeling langs het jaagpad van de Kromme Rijn. Je wandelt 29 kilometer (of een deel ervan) langs de slingerende rivier, met mooie landgoederen en prachtige natuur. De route loopt van het Ledig Erf in Utrecht tot aan Wijk bij Duurstede. Of andersom. Een aanrader voor onderweg: de Veldkeuken in het koetshuis van landgoed Amelisweerd (www.veldkeuken.nl). www.recreatiemiddennederland.nl
OP STERK WATER
Het Scheepvaartmuseum dankt een deel van haar collectie aan de verzameldrift van mensen. Daarom eert het museum hen met een tentoonstelling: Drijfveer. Daarin wordt in beeld gebracht wat de verzamelaars drijft. Een van de drijfveren is volledigheid. Dat iemand bijvoorbeeld alles, maar dan ook alles, verzamelt rond walvissen: van speelgoedwalvis tot walvispiemel op sterk water. Nog te zien tot 2 juli. www.hetscheepsvaartmuseum.nl Foto: collectie Het Scheepvaartmuseum
OLIELAMP GLADNEUS MET GROTE VOETEN
Eind 2015 deden we met een aantal woonbootbewoners in Utrecht mee aan een ‘bathopperproject’: een onderzoek naar de watervleermuis in de stad. We kregen een speciale detector, de batlogger, die we ’s avonds moesten inschakelen. Nou zie ik regelmatig vleermuisjes, maar dat er op mijn plek zes verschillende soorten rondvliegen, waaronder de watervleermuis en de meervleermuis, verraste me. De watervleermuis heeft opvallend grote voeten waarmee hij insecten van het wateroppervlak schept. En hij behoort tot de familie van de gladneuzen, het is maar dat je het weet. In mei verschijnt bij de KNNV-uitgeverij een gids over vleermuizen. www.knnvuitgeverij.nl
De olielamp slingert over het blanco papier en de maan door de patrijspoort licht op in ’t schuim van zijn bier Hij wil haar best schrijven zoals iedere keer van je ooit zal mijn liefste, maar hij gelooft het niet meer In mijn toptien van bootliederen staat zeker Olielamp van zanger, cabaretier en liedjesschrijver Maarten van Roozendaal (1962-2013). Ik hoorde dit gezongen verhaal tijdens een optreden van Van Roozendaal in Utrecht. Hij nam het publiek mee naar de kajuit en we voelden mee met de hoofdpersoon die ‘iedere nacht / weer blut en bezopen in zijn kooi stapt en wacht’. Op de cd Nacht. www.maartenvanroozendaal.nl VLOT• | 9
09_leuk.indd 9
14-03-17 12:19
OPROEP!
REACTIES VAN LEZERS VERHUUR EN BELASTINGEN
Beste waterbewoner,
VLOT heeft je nodig! Ik hoor graag wat je van het blad vindt. En ik ontvang heel graag tips, verhalen en foto’s. Maar financiële steun is ook meer dan welkom om dit kosteloze blad vier keer per jaar bij je op de mat te laten vallen. Dus: draag je VLOT een warm hart toe? En wil je een bijdrage leveren aan de productiekosten? Word dan Vriend van VLOT voor maar 10 euro per jaar (je mag natuurlijk ook meer overmaken). Je krijgt daarvoor exclusieve kortingen op producten en arrangementen die worden aangeboden in het magazine en op de website. Ga naar www.vlotmagazine.nl en vul het formuliertje in! Vrolijke groet en veel dank,
In de vorige VLOT stond een artikel over het verhuren van je woonboot. Volgens mij is de vraag over de opgave van de inkomsten bij de fiscus onvoldoende beantwoord. Het kan namelijk zowel in box 1 als box 3. Het hangt er onder meer vanaf of je de verhuur zelf doet - dat is actief en valt in box 1. Maar als je de verhuur uitbesteedt, valt het in box 3. Matthijs Vermaat, Van der Woude de Graaf Advocaten
DONATIE
Als (voormalig) schipbewoner krijg ik al jaren VLOT en ik lees hem ook graag. Maar nu woon ik aan de wal en heb ik besloten om uw tijdschrift op te zeggen (hoewel ik ’m volgens mij nooit heb aangevraagd). Als dank wil ik graag een bedrag doneren om het tijdschrift te ondersteunen, maar ik wil geen ‘vriend’ worden. Dus een eenmalig bedrag. Kunt u me laten weten hoe ik dit kan doen? Mariska Rijsdijk, Amsterdam
ARKEN KOPPELEN
In het vorige nummer van VLOT las ik een oproep van Arjen en Roosmarijn over het verbinden van twee woonboten om zo meer leef- en slaapruimte te creëren. Leuk om dit te lezen, want wij hebben twee arken aan elkaar verbonden voor exact dit doel. Arjen en Roosmarijn zijn dan ook van harte welkom om bij ons te komen kijken. Karina Mol, Amsterdam Reactie van de redactie: Wil je ook zien hoe deze arken gekoppeld zijn? Kijk op pagina 25.
GROENTJE
Bedankt voor het superleuke en informatieve tijdschrift! Voor een ‘woonbootgroentje’ is het fijn om te weten dat er zoveel expertise te vinden is. Lysanne Sizoo, Nederhorst den Berg
WORD VRIEND VAN VLOT
VLOT-POST
Ik ontvang vaak post. Met groeten, verhalen, verzoekjes – én bijdragen van Vriend(en) van VLOT! Familie Koelink uit Kortenhoef stuurde mij deze envelop mét inhoud omdat ze geen internetbankieren hebben. Ze wonen al 58 jaar op hun woonschip in Kortenhoef en zijn Vriend van VLOT geworden. Veel dank voor jullie vrolijke kaart, Ab en Tiny! Groet, Renate
10 | VLOT• 10_reacties_en_vvv.indd 10
14-03-17 12:20
MOOI SPUL Renate Meijer, rasechte Groningse in
S
Friesland, gek op waterwonen, uitgever van VLOT en met hart en ziel mamma van twee fantastische dochters.
PINNENVANGER
In de lente kruipen ook de spinnen weer uit de kieren en gaten. Met deze Spider Catcher zet je ze levend en wel in je tuin (of die van de buren). Ook geschikt voor wespen en vliegen. Inclusief plastic spin om mee te oefenen. Hier gaan mijn dochters om vechten, dat weet ik nu al. www.coolgift.com € 16,95
WARME BILLEN Oké, je kunt het decadent noemen. Maar geef toe, lekker is het wel, zo’n warm kussen onder je kont als je in het vroege voorjaar buiten wilt zitten. Je kunt zelf de temperatuur bepalen en het kussen schakelt automatisch uit. Diverse kleuren, afmetingen en modellen. www.sitandheat.com vanaf € 99
PLATTE EMMER
Opvouwbare emmer (7 liter) in diverse kleuren. Gebruik ’m als puts. Of als wijnkoeler. In dat laatste geval zou ik voor oranje kiezen. www.topleisureproducts.nl € 22,50
KAARTKUSSEN
Zo geinig voor aan boord, deze kussens met afbeeldingen van je favoriete vaarroute. Watervast, wasbaar, geschikt voor binnen & buiten en bestand tegen rode wijn, wat wil je nog meer? O ja, op maat gemaakt in Nederland, dat ook. www.kaartkussens.nl vanaf € 29,95
BALLONBOOTJE
Simpel, koddig en betaalbaar, dit vijftien centimeter lange bootje dat vaart op lucht. Inclusief drie ballonnen. shop.nemosciencemuseum.nl € 4,95
PLAT WATER
Of ie nou extra handig is, weet ik niet, maar origineel is hij wel, deze rechthoekige platte waterfles op A5- of A6-formaat. www.memobottle.com $ 29
VLOT• | 11 11_mooispul.indd 11
14-03-17 12:26
DE WACHTER VAN WESTHOOFD Toen ik klein was, wilde ik vuurtorenwachter worden. Het kwam er niet van. Toen ik groter werd, wilde ik een vuurtorenwachter horen vertellen. Het duurde even voordat ik hem ontmoette. Dat gebeurde uiteindelijk op de traditionele schepenbeurs in Den Helder, afgelopen jaar. Ik gaf er een lezing over mijn boek Een vrouw van staal. De vuurtorenwachter wilde de teksten lezen die het boek niet hadden gehaald. Ik wilde zíjn verhaal. We hebben eerlijk overgestoken. Het resultaat: een portret van Peter Lock, vuurtorenwachter en gezond, eigengereid mens.
Door Corine Nijenhuis Foto’s Annelies van der Klooster en Joop van Putten
12 | VLOT• 12-13-15_vuurtoren.indd 12
14-03-17 12:23
INTERVIEW Als Peter Lock in zijn vuurtoren zit, eet hij graag hoepmakersspek uit een pannetje. Je zou het familietraditie kunnen noemen; zijn voorouders waren hoepmakers uit Giessendam, vlakbij de Biesbosch. Zij maakten banden van geschilde wilgentenen die rond houten vaten werden geklemd. Zwaar werk, maar karig betaald, voor varkensspek was geen geld. In plaats daarvan kookten ze koolraap. De vettige smaak die daarbij vrij kwam, was een goedkoop alternatief. Peter houdt de traditie met plezier in ere. De wachter van vuurtoren Westhoofd in Ouddorp waakt op 50 meter boven gemiddeld zeeniveau. Alleen, in een klein vertrek met ramen rondom. Zijn uitzicht is ijl en wijds, aan de verre einder vloeien water en lucht naadloos in elkaar over. Boven zijn hoofd draait het licht. Het karakter ervan is een herkenbaar baken voor de scheepvaart rond de kop van het Zuid-Hollandse eiland Goeree Overflakkee. Maar Peter kijkt niet alleen uit het raam. Hij kijkt ook op de drie beeldschermen, waar schepen oplichten als felle stippen en vaargeulen lijntjes vormen. Dat was voordat de radar werd uitgevonden wel anders. Toen stond een vuurtorenwachter de hele dag buiten, met een verrekijker voor zijn ogen. ‘En hij waagde het niet te verslappen. Als het mis ging, was ie z’n baan kwijt.’ Die verrekijker is nog steeds aanwezig. Aan een draaibare arm aan het plafond gemonteerd. Vroeger gebruikte Peter het instrument niet graag. Maar door de zee leerde hij het verhoogde zicht waarderen; op oneindig water zijn de afstanden te groot voor het blote oog alleen. Die zee is een constante in zijn leven. Het brengt hem van het een naar het ander. Allereerst naar de zeevaartschool. Want Peter, wiens grootvaders zeilende schippers waren en wiens vader in de sleepvaart zat, wilde geen lading maar gasten varen. Op een zeegaand zeilschip. Hij had nog even getwijfeld, na de zeevaartschool lonkte de wijde wereld. ‘Maar die wereld was wel erg groot.’ En dus werden het klippers waarmee hij met gasten over IJsselmeer en Oostzee zwierf. Als matroos en stuurman. Om uiteindelijk kapitein te worden op de Texelstroom. Een Noordzeebotter uit het loodswezen: ‘Ruim zeventien meter lang, ze past precies in de golven van de Noordzee.’ Op de Texelstroom ontmoette hij de vuurtorenwachter van Texel. Die zocht een collega, liefst iemand op het eiland. Peter voldeed aan de eis. Als kind al had hij bedacht later op Texel te gaan wonen: ‘Een perfecte tussenvorm van eiland en vaste wal.’ Hij kon direct beginnen. Maar het duurde niet lang. De toren ging dicht, evenals die op Vlieland en Ameland. De waarneming van het waddengebied moest worden overgenomen door camera’s, met de centrale verwerking in Leeuwarden. Schiermonnikoog zou nog een jaar openblijven, Peter werd gevraagd tijdens die periode de toren te bemannen. Gedurende dat jaar werd geëxperimenteerd met het nieuwe waarnemingssysteem, maar de criteria werden niet gehaald. ‘Tot een wijze staatssecretaris onderkende dat de apparatuur niet voldeed. Schiermonnikoog is >>> bemand gebleven.’ Evenals de Brandaris op Terschelling.
VLOT• | 13 12-13-15_vuurtoren.indd 13
14-03-17 12:23
OPVOERINSTALLATIES VAN
HOMA
DÉ OPLOSSING
VOOR SANITAIRPROBLEMEN IN WOONARKEN Homa Pompen B.V. biedt woonbootbezitters dé totaaloplossing voor het lozen van afvalwater van sanitairinstallaties die onder het rioleringsniveau liggen of daarvan ver verwijderd zijn. Eén oplossing is bijvoorbeeld de Sanipower, die probleemloos afvalwater uit bad, toilet, douche of wasmachine naar het hoofdriool transporteert.
dompelpomp versnijdt moeiteloos papier en hygiëneartikelen (textiel, vezelstoffen en plasticfolie). De Sanipower is voorzien van een geruis- en gasdicht kunststofreservoir met een directe toiletaansluiting (DN 100, 50 en 25 (ontluchtingsaansluiting) en is ook leverbaar met vrije doorlaat en een groter reservoir.
De Sanipower is voorzien van een speciale snijwerk- en waaierconstructie en is inzetbaar op zowel druk- als vrijvervalrioleringssystemen. De sterke afvalOOK water-
ALS ZELFBOUWSET VERKRIJGBAAR
Techniekweg 16 4207 HD Gorinchem Tel.: +31(0)183 62 22 12 Fax: +31(0)183 62 01 93 www.homapompen.nl info@homapompen.nl
• Gevelbekleding specialist in Western Red Cedar en Profort kunststof. • Dakbedekking, onderhoud en verbouw van uw woonark/woonschip. • Afmeersystemen, afmeerbeugels en lichte beschoeiingen. • (Drijvende) terrassen en omlopen in hout en/of kunststof roosters. • Rioolpompen (Jung, KSB en Homa), installatiewerk, NUTS voorzieningen en vorstbeveiliging. • NIEUW: SCHILDERWERKZAAMHEDEN VAN GEVELS EN KOZIJNEN!! • Meer dan 375 particuliere opdrachtgevers, diverse gemeenten en overheidsinstellingen, banken, makelaars en verzekeraars. • Wij hebben een speciale regeling getroffen met AGV/Waternet, hierdoor hoeft u de eventuele subsidie voor de rioolpomp installatie niet meer zelf voor te financieren!!
Boot Klussers, www.bootklussers.nl, info@bootklussers.nl, tel: 06-24885680, tel: 06-17792083.
>>>
Nu waakt Peter op Goeree. In een naoorlogse vuurtoren, de oude is opgeblazen door de Duitsers op 5 mei 1945. Volledig intact lag de betonnen constructie in het landschap. Nutteloos geworden. De nieuwe toren is van baksteen. Het bovenwerk identiek aan dat van de toren op Texel; Peter voelt zich er thuis. Al heeft die eerste een mooier uitzicht én een praktischer toilet. ‘Met een raam, handig voor een vuurtorenwachter.’ Vuurtoren Westhoofd kent een winter- en zomerrooster met dag- en avonddiensten. ’s Nachts is de toren onbemand. Behalve op donderdag en zondag. Dan ondersteunt de vuurtorenwachter de in- en uitvarende Stellendamse vissersvloot. Want de vuurtoren is niet alleen een baken voor de scheepvaart, het is ook een verkeerspost. Hoog boven zee worden scheepsbewegingen en weer- en waterzaken waargenomen en verwerkt. In stilte, want een goede verkeersleider hoor je niet: die houdt het marifoonkanaal ‘schoon’ waar mogelijk. Behalve op het halve uur, wanneer hij het scheepvaartbericht voorleest. Dan worden de verzamelde gegevens over windsnelheid, golfhoogte, waterstand en zichtverwachting opgelezen in een geheimtaal die alleen voor de schippers op zee begrijpelijk is. Voor een schipper die liever met mensen dan met vracht vaart, zou het bestaan als vuurtorenwachter eenzaam kunnen zijn. Voor Peter geldt dat niet: ‘Ik heb menselijk contact met de scheepvaart.’ En er gaat altijd wel iets stuk, dan komt er een monteur. Verder niemand, bezoek is ongewenst: ‘Wij moeten ons werk kunnen doen.’ De stilte vindt hij prettig. Ook ná zijn dienst. Gedurende de zeven aaneengesloten werkdagen slaapt hij op een haast vergeten camping nabij een Zeeuws dorp. Niet in een huisje of caravan, maar in zijn zelfgebouwde ‘contemplatiewagon’. Een aanhanger zonder ramen, met een antroposofisch ledikant en een keramisch kacheltje. Na die zeven nachten vertrekt hij weer naar Texel of gaat varen op zee, net hoe het uitkomt. Peter hecht aan de afwisseling. Daarom is hij vuurtorenwachter én schipper. In beide functies is hij grotendeels op zichzelf aangewezen. Daar houdt hij van. ‘En van de zelfstandigheid. Die kun je interpreteren als vrijheid.’ Hij neemt beide beroepen even serieus. Om klokslag half 4 klinkt zijn vuurtorenwachtersstem over de marifoon: ‘Alle schepen, alle
schepen, verkeerspost Ouddorp met het scheepvaartbericht voor het deltagebied van 15 uur 30.’ Na het opsommen van de gegevens, laat hij een stilte vallen. Dan spreekt hij, zacht en geruststellend, de laatste woorden: ‘Verkeerspost Ouddorp: uit.’
STEM MEE VOOR DE PUBLIEKSPRIJS!
VLOT-VERKIEZING WOONBOOT VAN HET JAAR 2016 We hebben dit jaar acht aanmeldingen gekregen voor de VLOTverkiezing van de Woonboot van het Jaar 2016. Alle ‘smaken’ zitten ertussen: beton en staal, varend en niet-varend, nieuwbouw en gerenoveerd. Inmiddels hebben de juryleden de genomineerden uitgekozen. In april gaan ze de genomineerde woonboten bezoeken en de winnaar bepalen. Op 12 mei is de prijsuitreiking in Amsterdam. Net als vorig jaar zal er naast een juryprijs ook een publieksprijs worden uitgereikt. Op www.woonbootvanhetjaar.nl zie je de foto’s van de genomineerde woonboten. Breng je stem uit!
www.woonbootvanhetjaar.nl
VLOT• WOONBOOT VAN HET JAAR 2016
VLOT• | 15 12-13-15_vuurtoren.indd 15
14-03-17 12:24
Zorgeloos wonen op het water. - AFMEERSYSTEMEN - BAGGEREN - BESCHOEIING - DRIJVENDE STEIGERS - LOOPBRUGGEN - STEIGERS - TRANSPORT WOONARKEN - WATERPASSING WOONARKEN
Noorder IJ- en Zeedijk 102, 1505 HT Zaandam Tel: 075 6122 465 Email: info@wabenecke.nl www.beneckewoonbotenservice.nl
Op, langs en in het water
HET FUNDAMENT VAN UW WATERWONING Het begint met een Hercules betoncasco Hercules Floating Concrete produceert betoncasco’s voor waterwoningen en betonelementen voor drijvende steigers.
BETONCASCO’S
Iedere nieuwe woning, ark of kantoor op het water begint met een betonnen casco. Een betoncasco is het fundament en bepalend voor de levensduur van uw woning op het water.
DRIJVENDE STEIGERS
Hercules Floating Concrete produceert betonelementen, voor drijvende steigers. Wij produceren op maat en in één arbeidsgang tot een lengte van wel 40 meter.
info@herculesfc.nl +31 (0)527 252278
Betonweg 13 8305 AG Emmeloord
w w w. h e r c u l e s f c . n l
Column Mathieu Custers Mathieu Custers is jurist en woont sinds 1977 op een woonboot, eerst in Amsterdam en nu in Utrecht. Hij is jarenlang actief geweest in het Amsterdams Boten Comité.
Verval Mooi hoor, die perfect onderhouden originele schepen in originele staat met originele details. Prachtig, die strak vormgegeven nieuwbouwarken met industriële look en designmeubels – of juist vintage maar dan wel met een verhaal. Maar eerlijk gezegd val ik toch voor lelijk. Rommelig. Een ratjetoe aan stijlen. Een bij elkaar geraapt zootje, zo je wilt. In het boek Woonboten in Amsterdam uit 1983 van Franklin Hollander staan twee foto’s van mijn eerste woonboot aan de Brouwersgracht. Een roestige, groen uitgeslagen tjalk met een gammele houten opbouw van twee verdiepingen in drie vale kleuren en met lukraak geplaatste kozijnen. En natuurlijk gasflessen en een stapel sloophout op het voordek. Ook mijn interieur staat op de foto, inclusief afgebladderd plafond en vintage meubels, maar toen heette dat nog gewoon: ‘gevonden op straat’. Vroeger, ja ik ben 71, vroeger zag je veel van dat soort vaak ter plekke opgetrokken bouwsels. Ze waren een doorn in het oog van walbewoners en bestuurders. Vroeger kreeg je in Amsterdam subsidie als je een ‘oud stuk schroot’ ging vervangen door een ark. Twintig jaar later lag dat totaal anders: arken kwamen de stad niet meer in, alleen originele schepen waren welkom. Maar dan wel mooie originele schepen. In mijn woonbotenbestaan heb ik regelmatig discussies gevoerd over de aanvaardbaarheid
van vervallen en verwaarloosde woonboten. Waarop dan reacties kwamen van ‘dat is toch geen gezicht’ en ‘dat moest verboden worden’. Dat hoorde ik zo vaak dat ik weleens begon te twijfelen aan mijn eigen smaak. Zo van: soms is het ook wel een beetje een zootje, toch? En dan vroeg ik bevriende bootbewoners: wat vinden jullie daar nou van? Vriend Pluis zei: ‘Je moet het vergelijken met een opgeruimd huis. Dat is pas een prettige woning als er ook een rommelkamer is.’ Vriend Rolf had een andere insteek: ‘Er zijn nu eenmaal mensen die niet passen in een keurig huis en ook niet in een baan van 9 tot 5. Voor die mensen is zo’n rommelboot dé kans om te ontsnappen aan de strakke maatschappelijke gietvorm.’ En vriend Jan Maarten (mijn leermeester in de woonbootkunde) zei: ‘Laat die mensen op hun krakkemikkige woonbootjes toch met rust. Als het te erg wordt – maar wat is erg? – lost zich dat wel op als er ooit nieuwe mensen komen wonen.’ Mijn conclusie: lang leve de oude, vervallen, gammele maar vaak zo charmante woonbootjes die je her en der nog ziet. Ik zou zeggen: woon jij op zo’n boot, meld je dan snel aan voor de VLOT-verkiezing van de woonboot van het jaar. Ja, ik weet het, die verkiezing staat alleen open voor vorig jaar opgeleverde nieuw gebouwde en gerenoveerde boten. Maar doe het gewoon. Uit principe. Hoe origineel zou het zijn als de jury dit jaar zou kiezen voor de schoonheid van verval! VLOT• | 17
17_column.indd 17
14-03-17 12:27
Cor Goudriaan | advocatuur Staat het water je aan de lippen?
Al voor â‚Ź 69.000,= incl. BTW
Nieuwe wind- en waterdichte waterwoning 15.00 x 5.00 mtr. Ook dat is Spruyt Waterwoningen Nederland!
Cor Goudriaan woont al 40 jaar op het water. In die tijd heeft hij vele woonbootbewoners bijgestaan in geschillen met onder meer arkenbouwers, oevereigenaren, verzekeraars, gemeenten, waterschappen en andere overheden. Hierin combineert hij zijn kennis van de feitelijke situatie met zijn specialisaties: huurrecht en bestuursrecht, als het even kan in goed overleg en zonder dure en tijdrovende rechtsgang. Woon je op het water en worstel je met een juridisch probleem? Wacht liever niet tot het water je aan de lippen staat, maar neem tijdig contact op met Cor.
Windas 6, 8441 RC Heerenveen Tel. 0513 671 284 | E-mail: info@spruytwaterwoningen.nl www.spruytwaterwoningen.nl
Cor Goudriaan | advocatuur Panamalaan 4M 1019 AZ Amsterdam T (020) 760 6933 E cor@corgoudriaan.nl W www.corgoudriaan.nl
GA VOOR EEN VEILIG GEVOEL!
advertentie 90x130 Cor Goudriaan.indd 1
14-11-2014 10:47:04
LBM kan uw woonark deugdelijk en zorgeloos afmeren met palen en beugels, afhouders en veren.
Ook voor het verfraaien van uw ark door loopranden en bruggen aan te brengen, bent u al jaren bij ons aan het juiste adres.
Bel voor een vrijblijvende offerte met Marc op 06-29256879 of kijk op de website www.lbm-almere.nl
LBM Aanmeer Systemen (alles voor woonarken)
Al meer dan 35 jaar ervaring in het produceren van: Drijvende terrassen | Drijvende steigers Drijvende wandelpaden | Vlonderboten | Kanovlotten Roeivlotten | Drijvend maatwerk Havenhout is FSCÂŽ Gecertificeerd
www.havenhout.nl Westzijde 390, 1506 GL Zaandam, Tel. 075-6351695
PRAKTIJKTIPS In deze rubriek delen deskundigen van bedrijven hun woonbotenkennis met VLOT. Heb je een technische vraag? Mail naar redactie@vlotmagazine.nl
VOORJAARS SCHOONMAAK Ze hebben van woonboten schoonmaken hun vak gemaakt, Marlise en Erwin van Het Schone Schip in Amsterdam. Dat betekent dat ze zich verdiepen in de beste poetsmethodes, dat ze schoonmaakmiddelen, gereedschappen en technieken uitproberen, en dat ze precies weten wat de ‘probleemzones’ zijn op en bij een boot. Een paar tips voor de buitenboel. Vuistregel Veel vuil is bij regelmatig onderhoud weg te krijgen door het even te laten inweken met (zoet)water en vervolgens weg te spoelen. Als vuistregel geldt dat je altijd met het minst agressieve schoonmaakmiddel begint. Groene zeep, soda (vooral voor binnenwerk) en schoonmaakazijn zijn onze favorieten. Goed en erg goedkoop. Pas als die middelen niet helpen, komen de chemicaliën in beeld. Begin ook hier met het minst agressieve goedje, alvorens grof geschut in te zetten. Zo kun je petroleum (lampenolie) gebruiken om vet en olieresten mee weg te halen. Spuit of borstel Een hogedrukspuit levert snel resultaat op, maar vaak ontstaat hierbij ook schade: als je de straal te dicht op het oppervlak richt, kunnen er kleine kratertjes ontstaan die de onderlaag vatbaarder maken voor verweer en vuil. Gewoon schrobben is beter. Wij zweren bij een goede schrobber en een handborstel. Een borstel op een tuinslang is ook handig. Zwarte en groene aanslag Azijn is een wondermiddel tegen aanslag van bladeren en algen. Even laten inweken en daarna schrobben met water is vaak al genoeg. Op materialen als hout en touw kan het heilzaam zijn om de azijn een of meerdere dagen te laten intrekken. Dat zorgt er bovendien voor dat het materiaal beschermd raakt tegen verdere aangroei van schimmels en algen.
minder vuil aan vast zitten. In een bootwinkel ontdekten we GP GlansProtector, dat allerlei soorten gladde materialen beschermt, en vuil- en waterafstotend maakt. Er is ook een variant voor ramen. Staal Een stalen dek of dak kun je met lijnoliezeep of autowasshampoo schrobben. Dat laat een beschermlaagje achter. Het is sowieso raadzaam om vogelpoep en andere vervuiling meteen weg te halen, want het tast de verf aan. Schimmelbestrijding Waterstofperoxide is doeltreffender tegen schimmel in bijvoorbeeld canvas zeilen dan bleekmiddel en bovendien minder schadelijk voor het milieu. Breng het in verdunde vorm rijkelijk aan met een vochtige doek. Laat het een poosje intrekken en was het dan af met een sopje en een zachte borstel. www.hetschoneschip.nl
Stootwillen Stootwillen krijg je met gewone schoonmaakmiddelen of speciale kunststofreinigers weer fris. Krassende schuurmiddelen zijn niet aan te raden - de stootwillen worden er wel schoon van, maar het oppervlak komt vol te zitten met kleine krasjes waardoor nieuwe vervuiling zich weer kan hechten. Wat goed werkt, zijn vloeibare polijstmiddelen voor autolak; hiermee zijn vlekken doorgaans prima weg te krijgen. Kunststof Kunststof kozijnen kun je het best met de hand polijsten met polijstmiddel (vloeibaar of in pastavorm). Als je vervolgens een fris laagje (siliconenvrije) was aanbrengt, blijft er veel VLOT• | 19 19_praktijktips.indd 19
14-03-17 12:28
Op 29 december 2016 om 19.30 uur ramt een Duits binnenvaartschip in dichte mist een stuwdeel kapot in Grave. De Maas tussen de stuw van Sambeek en Grave loopt leeg. Ook het water in de Paesplas bij Gennep zakt, en niet zo’n beetje ook. De zeventien woonboten liggen in no time scheef. Woonarkbewoners Will en Mariëlle Verwer vertellen wat er die avond en de weken daarna gebeurde.
LAAGWATERRAMP IN GENNEP Door Renate Meijer Foto’s Will Verwer en Merlin Daleman
20 | VLOT• 20-21-22-23_paesplangennep.indd 20
14-03-17 12:29
R E P O R TA G E DONDERDAG 29 DECEMBER, 21.30 UUR De zaklantaarn van buurman Jan schijnt steeds langer in onze kamer. Vreemd, ik ga buiten kijken. Jan zegt dat de Maas fors aan het zakken is. We sturen snel een bericht via de buurt-app; iedereen komt in actie. Bijna alle woonboten liggen al met hun achterkant aan de grond. We bellen met de sluiswachters en het nautisch centrum in Maasbracht, maar die weten niks of mogen niks zeggen. Niemand heeft ons gewaarschuwd! Die nacht zakken we twee meter. De volgende dag nog een meter. Vergelijkbaar met de snelheid van een leeglopende badkuip. Meubels dreigen van hun plek te schuiven, kastjes met borden en glazen gaan vanzelf open. We proberen zoveel mogelijk alles te verplaatsen of te fixeren. Je ziet je huis langzaam naar beneden gaan – de bodem van onze plas is onregelmatig diep en ondiep. Hoever zullen we nog zakken? De woonboten naar dieper water verplaatsen lukt al lang niet meer. Je voelt je machteloos en angstig. Onze ark blijkt op de ‘slechtste’ plek te liggen, een ondiepe en ongelijke bodem vol grote keien; dit geldt ook voor onze directe buren. Onze ark ligt nu als het ware getordeerd: in de lengte en in de breedte ligt hij heel scheef. Er komt al water binnen door de raampjes van de benedenverdieping. Ook een paar andere woonboten dreigen water te maken.
gemeente reageert adequaat. Ze stellen de kantine van de gemeentewerf beschikbaar, die is vlakbij. Er is koffie en we kunnen er warm worden. In de ochtend zijn er broodjes. De kantine wordt de komende weken ontmoetingspunt en vergaderruimte voor ons en instanties als Rijkswaterstaat en de gemeente. VRIJDAG 30 DECEMBER, 05.00 UUR Ik bel met de 24-uurslijn van de verzekering. De reactie is in eerste instantie: ‘Bedankt voor de melding, we wachten even af en horen het verloop verder wel.’ Daarna belt hun eigen expert terug. Als ik hem foto’s stuur, snapt hij dat er een serieus probleem is. Om meer schade te voorkomen komt hij samen met de mensen van zijn bergings- en duikbedrijf. De regie ligt nu in hun handen, zij bepalen vanaf dat moment wat je wel en niet mag doen en wat de volgende stappen zullen zijn. Een geweldige ondersteuning. HET WEEKEND VAN OUD EN NIEUW Het is druk op de dijk: brandweer, bewoners, mensen van gemeente en Rijkswaterstaat, diverse bergingsploegen, duikers, experts - en in de loop van het weekend bijna vierduizend (!) ramptoeristen. Al snel wordt de toegangsweg naar Paesplas afgezet voor verkeer. De meeste woonbootbewoners gaan tijdelijk naar familie of vrienden of naar een hotel of vakantiepark. We weten niet precies voor hoe lang. Het blijven korte nachten, emotioneel en vermoeiend. Enkele buren huren een camper of een porto cabin en zetten die op de dijk. We willen allemaal in de buurt van ons huis blijven! Oud en nieuw gaat compleet aan ons voorbij. Als we iemand ‘gelukkig nieuwjaar’ horen zeggen, denken we: o ja. We zijn te druk met andere dingen en we zijn fysiek en emotioneel moe.
>>>
DONDERDAG 29 DECEMBER, MIDDERNACHT De brandweer komt met meerdere wagens en alle manschappen. Als ze zien hoe scheef we liggen, gaat alles snel. We zijn de hele nacht in touw om de schade te beperken. De brandweer zorgt voor pompen en verlicht de woonboten met schijnwerpers. Maar eigenlijk weten ze niet hoe ze met de situatie moeten omgaan. Ze maken zich zorgen om onze veiligheid. VRIJDAG 30 DECEMBER, 03.00 UUR De brandweer vertelt ons dat we niet meer op de ark mogen blijven, het wordt te gevaarlijk. We pakken wat spulletjes en staan met onze buren op de dijk. De
Rijkswaterstaat gaf opdracht om de dieptes van de Paesplas in kaart te brengen. Een waterscooter en peilboot van de TU Delft hebben alle metingen verricht.
VLOT• | 21 20-21-22-23_paesplangennep.indd 21
14-03-17 12:29
>>> WEEK 1, 2017 Onze buurt-app ‘de Water Zigeuzen’ werkt fantastisch. Informatie van bewoners, Rijkswaterstaat, brandweer, wijkagent, gemeente: alle communicatie verloopt via deze groepsapp. Ook de bewoners van twee arken uit Boxmeer en Mook sluiten zich aan, zij hebben hetzelfde probleem als wij. Er ontstaat een hechte band met de gemeente, onze contactpersonen zijn zeer betrokken. Zodra er nieuws is over bijvoorbeeld de waterstanden, zetten ze dit in de app. Zelfs als het nodig is midden in de nacht. Ondertussen denken we met elkaar na over de beste oplossing voor de boten. Ze liggen allemaal vast in de modder. Wat als ze de stuw repareren en de plas loopt weer vol? Zullen de woonboten dan meteen drijven of zitten ze té vastgezogen? We bedenken zelf een plan en gaan om tafel met de gemeente. We stellen voor om de opening van de Maas naar onze plas tijdelijk af te dichten en water in de plas te pompen. De woonboten kunnen dan gecontroleerd loskomen door indien nodig even te stoppen met pompen. Daarna kunnen de woonboten verplaatst worden naar een dieper deel van de plas. De burgemeester schuift aan, hij had zelf ook al nagedacht over een dergelijke oplossing en ondersteunt ons hierin. De gemeente communiceert dit met Rijkswaterstaat en niet onbelangrijk: ook met de politiek op landelijk niveau. Een fantastisch initiatief! VRIJDAG 13 JANUARI Rijkswaterstaat plaatst in de opening naar de Maas een mobiele dijk door een enorm grote plastic zak van 55 meter breed vol water te laten lopen. En ze halen de vier grootste pompen uit Europa hiernaartoe. ZATERDAGOCHTEND 14 JANUARI Het pompen begint. Vanuit de Maas moet een miljoen kuub water in de plas worden gepompt. Net genoeg om de woonboten los te krijgen. Omdat het grondwater grotendeels is verdwenen, trekt er eerst veel water de bodem in. Later stijgt het waterpeil met ongeveer 5 centimeter per uur. ZONDAGOCHTEND 15 JANUARI In de loop van de ochtend drijven de meeste woonboten weer. Onze ark van 25 bij 10 meter is het moeilijkst uit de modder te krijgen, hij ligt getordeerd en weegt rond de 300 ton. De bergingsploeg heeft voor de zekerheid schotten aangebracht om te voorkomen dat er water in de opbouw komt. We bellen de expert en die regelt meteen bergers om de ark te verplaatsen. ZONDAGMIDDAG 15 JANUARI Eindelijk beweging, we zijn los! Een bijzonder moment om onze drijvende ark binnen te stappen. Zelfs de projectleider van Rijkswaterstaat wordt er emotioneel van als hij op onze ark komt. Hij had er een hard hoofd in dat ook wij gingen drijven. Na twee weken
liggen we weer horizontaal. Alle woonboten worden nu verder de plas op getrokken, wij zelfs 30 meter. Sommige met ondersteuning van een kraan op een ponton en een sleepboot. De bergingsploeg zorgt ervoor dat loopbrug van onze ark gefixeerd wordt op de kant. Zij begeleiden de verplaatsing naar het midden van de plas en zorgen ervoor dat we op een of andere manier vast komen te liggen, want onze spudpalen liggen twintig meter achter ons. We worden vastgemaakt aan een spudpaal van de buurman en ze plaatsen ankers om de andere kant stabiel te houden. Alle leidingen moeten ook ‘even’ meer dan dertig meter verlengd worden. We hebben gas, water en licht nodig, het vriest. Met ons bijbootje kunnen we van en naar de oever. Nu alles schoonmaken en de meubels terugzetten. WEEK 3 Doordat onze boot getordeerd op de bodem heeft gelegen, is er een scheurtje in de betonnen bak ontstaan. We moeten
22 | VLOT• 20-21-22-23_paesplangennep.indd 22
14-03-17 12:29
De Maas is een regenrivier: bij veel regen loopt hij vol. Van nature is de Maas niet overal bevaarbaar. Om scheepvaart mogelijk te maken, is er een stelsel van stuwen en sluizen gebouwd. Zeven stuwen houden de waterstand op peil. Ze vormen een soort trap. De sluizen aan de zijkant zorgen ervoor dat schepen kunnen passeren. Elke stuw heeft zijn eigen maximale hoogteverschil. Als er eentje kapot gaat, heeft dat dus grote gevolgen.
elk dag water zuigen. Het scheurtje kan pas geïnjecteerd worden als de watertemperatuur hoger is. Dan moeten er duikers komen om de bak schoon te spuiten en te inspecteren of er nog meer schade is. EIND JANUARI Het waterpeil is gestegen en de scheepvaart op de Maas komt op gang. Herstelwerkzaamheden aan de stuw zijn nog steeds bezig. Alle woonboten gaan terug naar hun plek en worden aangesloten. Nu begint de afhandeling van de schade per boot. Ondertussen is het een stuk stiller op de dijk. Ook daar moeten we aan wennen, we missen het contact met onze buren, gek hè! Ondanks alles wat er gebeurd is, denkt niemand erover om hier weg te gaan. Het is en blijft een prachtige plek om te wonen. Het onderlinge contact tussen de bewoners is verstevigd. Onze grote wens voor dit jaar: we willen dat er gebaggerd wordt onder de woonboten. Er staat te weinig water onder, dat is nu wel duidelijk geworden.
VLOT• | 23 20-21-22-23_paesplangennep.indd 23
14-03-17 12:30
POLITIEK & RECHT
BOUWBESLUIT EN NIEUWE WET In januari 2017 heeft de Eerste Kamer de Wet verduidelijking voorschriften woonboten aangenomen. Waar gaat die wet over en wat betekent de wet voor mensen die hun ark of schip willen verbouwen of vervangen? In april 2014 oordeelde de Raad van State dat alle woonboten met een vaste ligplaats bouwwerken zijn: ze moeten voldoen aan het Bouwbesluit én een omgevingsvergunning hebben. Dat daardoor in één klap alle woonboten illegaal waren, boeide de bestuursrechter niet. Sindsdien hebben gemeenten, rijksambtenaren, regeringsadviseurs én bootbewoners hard gewerkt om de gevolgen van die uitspraak in goede banen te leiden. Dat heeft geresulteerd in de Wet verduidelijking voorschriften woonboten. Met de inwerkingtreding ervan wacht de regering tot het Bouwbesluit is aangepast op het punt van de woonboten. Naar verwachting gaan de regelingen van kracht op 1 januari 2018, of misschien enkele maanden eerder. BESTAANDE WOONBOTEN Het belangrijkste punt in de Wet Verduidelijking: voor bestaande woonboten gelden de technische voorschriften van het Bouwbesluit niet. Verder gaat de bestaande vergunning voor het bouwen of gebruik van de boot gelden als omgevingsvergunning voor bouwen of voor ‘gebruik in strijd met het bestemmingsplan’ (zie kader). Als er in een gemeente op dit moment geen vergunning nodig is voor bouwen of gebruik, krijgen de woonboten van rechtswege een omgevingsvergunning. Dat gebeurt met ingang van de inwerkingtreding van de wet. Bestaande woonboten zullen dus geen nadeel meer ondervinden van de uitspraak uit 2014 van de bestuursrechter. De technische eisen van het Bouwbesluit zijn niet van toepassing en ze krijgen een omgevingsvergunning. Dat blijft zolang de woonboot intact blijft, óók wanneer hij ingrijpend wordt verbouwd en ook als hij wordt verkocht. IN STRIJD MET BESTAANDE VERORDENING? Het wordt een ander verhaal als een bestaande woonboot al in strijd is met een bestaande verordening. Als er een gemeentelijke of provinciale verordening is die een vergunning vereist voor het bouwen of gebruiken van een woonboot, en als er voor een bestaande woonboot niet zo’n vergunning is verleend, dan wordt op basis van de nieuwe wet niet van rechtswege een omgevingsvergunning verleend. Dat betekent dat alsnog een omgevingsvergunning moet worden aangevraagd. En die zal dan volgens de regels worden getoetst aan het aangepaste Bouwbesluit en het bestemmingsplan. NIEUWE WOONBOTEN Voor nieuwe woonboten is het ook een ander verhaal. Daarvoor gaat het Bouwbesluit wel gelden en moet er een (nieuwe) omgevingsvergunning worden aangevraagd. Dat is dus het geval als je je ark wilt vervangen, en ook als je bijvoorbeeld een nieuwe opbouw wilt plaatsen op het bestaande casco, want dat valt niet meer onder ‘verbouwen’. Maar de ambtenaren zijn wel bezig om het Bouwbesluit voor deze nieuwe drijvende bouwwerken aan te passen. Er wordt dan aangesloten bij de al eerder in het Bouwbesluit opgenomen regels voor particulier opdrachtgeverschap. Er hoeft dan bijvoorbeeld geen balkon of tuin, buitenberging of badkamer aanwezig te zijn. Daarnaast zullen voor bepaalde zaken dezelfde minimumeisen gelden als voor bestaande bouw. Dat zijn minder vergaande eisen ten aanzien van bijvoorbeeld daglicht, trappen, toiletruimte, en afmetingen en hoogtes van vertrekken.
In de WABO (Wet Algemene bepalingen omgevingsrecht) zijn in 2010 verschillende vergunningen en vrijstellingen samengebracht in één vergunning, de omgevingsvergunning. De belangrijkste soorten omgevingsvergunning zijn: - omgevingsvergunning voor het bouwen (voorheen: bouwvergunning Woningwet) - omgevingsvergunning voor gebruik in strijd met het bestemmingsplan (voorheen: vrijstelling Wet ruimtelijke ordening) Het overgangsrecht in de Wet Verduidelijking houdt in dat voor bestaande woonboten veelal een omgevingsvergunning gaat gelden, en die is zowel voor het bouwen áls voor het gebruik in strijd met het bestemmingsplan. Met andere woorden, er hoeft geen toets meer plaats te vinden aan het Bouwbesluit; als het gebruik van de ligplaats in strijd is met het bestemmingsplan, wordt die situatie ook door deze vergunning gelegaliseerd.
Cor Goudriaan woont al 40 jaar op een
VARENDE SCHEPEN De wet geeft aparte regels voor varende schepen, dus charterschepen en woonschepen waar alleen zo nu en dan mee gevaren wordt. Volgens de wet zijn deze schepen geen bouwwerken. Dat geldt voor bestaande én voor nieuwe schepen. Het Bouwbesluit geldt daar dus niet voor en er is geen omgevingsvergunning nodig.
woonboot en is advocaat, gespecialiseerd in woonbootzaken. www.corgoudriaan.nl
24 | VLOT• 24_politiekenrecht.indd 24
14-03-17 12:30
LEZERSVERHAAL
VERBINDINGS -
GANGETJE Er zijn meer mensen die het zeggen, maar wij hebben écht de mooiste ligplek van Amsterdam. We wonen in Amsterdam Noord, 10 minuten van het centrum. We hebben vrij uitzicht aan de waterkant, een terras aan het water, een bloementuin, een groenten- en fruittuin én een grassentuin. En last but not least: na de verbouwing ruim 250 vierkante meter woonoppervlak. Nadat onze buren vertrokken kochten we hun woonboot erbij, want met twee puberkids leek het wel alsof onze eigen ark steeds kleiner werd. Op locatie is een nieuwe opbouw op de bestaande betonnen bak van de buren geplaatst. Onze eigen ark is grondig verbouwd tot ‘slaapboot’ met drie slaapkamers en twee badkamers. De andere ark doet dienst als woonkamer- en keukenboot. Om niet op pantoffels en badjas door de sneeuw naar de slaapkamer te hoeven, wilden we een flexibele verbinding tussen de beide arken. In eerste instantie zochten we naar een soort ‘Schipholslurf’, maar die konden we nergens vinden. Toen zijn we zelf maar aan de slag gegaan. Een aluminium loopplank is zodanig tussen de woonboten gemonteerd dat beide boten onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen. Daarop is een houten opbouw gemaakt met dubbelwandige isolatie. De ruimtes tussen de opbouw en de woonboten zijn dichtgemaakt met industriële rubberen strips. Het was een bijzonder leuk moment toen we opeens van de ene ark naar de andere ark konden lopen. De afstapjes zijn een beetje verschillend, maar daar wen je snel aan. Voor ons voelt het als één boot. De opbouw kan afgesloten worden met twee deuren en dat pakt verrassend goed uit: we kunnen ze dichtdoen als het erg hard waait, als het heel koud is of als onze puberkinderen een feestje geven. Je hoort dan helemaal niets. Karina Mol, Amsterdam
VLOT• | 25 25_lezersverhaalvvv.indd 25
14-03-17 12:31
DRIJVENDE KUNST
Zestien jaar geleden kochten kunstenares Anna Voskamp en haar man Hein deze woonark aan het drukste stukje van de Prinsengracht in Amsterdam. ‘We waren fervente watersporters en woonden in Almelo. In de zomer zeilden we. In de winter wilde ik in Amsterdam wonen. Kunst, cultureel, musea, alles is daar.’ Haar man zei: ‘Dan wil ik ook iets met de benen in het water. Zoek maar een woonboot.’ En dat heeft ze gedaan. Na het overlijden van haar man, vijf jaar geleden, koos Anna ervoor om permanent op de boot te gaan wonen. Ze wilde er dan wel een atelier bij, dat had ze in Almelo ook. Het is gelukt: vorig jaar opende ze haar atelier aan de Lindengracht. Anna exposeert in binnen- en buitenland. Maar haar boot lijkt ook wel een drijvende galerie. 26 | VLOT• 26-27-29_wonen.indd 26
14-03-17 12:32
V L O T- W O N E N
De ark heeft een bloeiend dakterras, tot groot genoegen van de buren die óp de boot kijken. En tot genoegen van Anna: in de zomer zit ze hier dagelijks. De ondergrond is kunstgras, maar door de bladeren van de bomen en de bloeiende bloemen lijkt het net echt. Met Koningsdag zitten ze hier eerste rij. De vogel op het dak is van gedraaid staaldraad. Het was een opdracht voor Anna’s opleiding aan de kunstacademie.
De ark is gebouwd voor deze plek: hij heeft amper ramen aan straatkant en juist veel glas aan de waterkant. Om de inkijk van rondvaartboten wat tegen te gaan, plakte Anna folie op het glas. Ze maakte daarin zelf een motief van wuivend riet.
Het favoriete plekje van Anna: bij het kacheltje, dat in het voor- en najaar net dat beetje extra warmte geeft. Daar zit ze dan samen met Vos, haar ruwharige teckel.
>>> VLOT• | 27
26-27-29_wonen.indd 27
14-03-17 12:32
160078
Hypotheek nodig? Wij bieden u de mogelijkheden van meerdere banken. Wij willen graag bewijzen dat wij beter zijn dan de bank! Test ons...
Woonarkenbouw
De Blauwe Wimpel Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel is een gerenommeerd familiebedrijf dat zich gedurende 60 jaar heeft gespecialiseerd in de bouw van woonarken en betonnen casco’s. Ook de bouw van drijvende betonnen steigers en pontons, aanbouwcasco’s, het inzetten van stalen woonschepen in beton en het leveren van betonnen kelderbakken behoort tot onze werkzaamheden. Door onze jarenlange ervaring kunnen wij u uitstekend adviseren en begeleiden bij het realiseren van een unieke woonark. Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel bouwt woonarken in alle soorten en maten. Klein, groot, laag, hoog, recht, rond, klassiek of juist hypermodern. Bij Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel, kunt u uw woonark in elk stadium van afbouw afnemen: Alleen het betonnen casco, tbv de zelfbouw, glas & waterdicht, geheel klaar, turn key, en ook alle stadia daar tussen in. Bent u geïnteresseerd in ambachtelijk, degelijk en inspirerend vakwerk komt u dan eens vrijblijvend langs op onze werf in Diemen, zodat u zichzelf kunt overtuigen van onze mogelijkheden.
Scheepswerf De Blauwe Wimpel BV Overdiemerweg 32, 1111 PP Diemen Tel. 0294 41 27 36 | Fax 0294 43 05 12 | info@deblauwewimpel.nl
www.deblauwewimpel.nl
Mini-Compacta juist voor woonboten! Vlaggenschip of lelijk eendje: met een toilet dat onder het rioolniveau ligt, is iedere woonbooteigenaar na afloop van de grote of kleine boodschap aangewezen op een opvoerinstallatie. Een pomp die ervoor zorgt dat de boodschap daar komt waar hij hoort: in het vaak hoger gelegen riool. Een pomp in m’n woonboot? Velen verwachten een technische ruimte nodig te hebben, maar het tegenovergestelde is waar. De mini-Compacta US1.60 van KSB doet wat haar naam belooft: de installatie heeft voldoende aan een zeer beperkte ruimte. Voor meer informatie www.ksb.nl/minicompacta of tel. 020-4079800. KSB Nederland BV . infonl@ksb.com . www.ksb.nl
Degelijk vakmanschap en jarenlange ervaring in betonreparatie, afmeersystemen, terrassen en stabiliseren woonarken Kooltuinen 39, Urk Mob. 0622 540 238 info@atb-urk.nl www.atb-urk.nl
› Onze techniek. Uw succes. Pompen Afsluiters Service n
n
>>>
Nog een opdracht voor de kunstacademie: schilder reuzenmeiden. En dat deed Anna, op inpakpapier. Ze plakte het resultaat met behanglijm op haar slaapkamerwand. Het zit er al zestien jaar en ze is er nog steeds niet op uitgekeken. www.anna-art.nl
In de hele ark ligt een houten vloer, behalve op het verhoginkje. Daar liggen plavuizen, net als in het inpandige (fietsen)schuurtje. Dat heeft een schuifdeur en is via de woonkamer bereikbaar. De oranje beschildering op de muur achter de bank is haar eigen impressie: ‘Ik vond de kleuren zo mooi.’
Aan de straatkant van de ark hangen nog meer maaksels van Anna: digitaal bewerkte foto’s en schilderijen. Die combineert ze op de computer en laat ze dan afdrukken op aluminium. Zo zijn ze weerbestendig.
Het bedrijf van Anna’s man heeft het glazen schuifdak gemaakt, het was zijn idee. ‘Ik vind het erg fijn dat alle zonnestralen door zijn dak naar binnen vallen.’ Het schuifdak kan open en geeft een ruimtelijk effect. Het zonwerende doek houdt de warmte tegen in de zomer. VLOT• | 29
26-27-29_wonen.indd 29
14-03-17 12:33
EILANDHOPPEN OP DE ZUIDERZEE Echte eilanden zijn het niet meer: Marken, Urk en Schokland. Toch is de eilandcultuur er springlevend en kun je nog goed zien hoe de bewoners - vissers meestal - tot in de vorige eeuw hun bestaan moesten bevechten op de elementen wind en water.
Tekst Tineke Zwijgers Foto’s Dorien Koppenberg
MARKEN Als de veerboot na de overtocht van Volendam naar Marken aanlegt in het schilderachtige haventje, bevinden wij ons even in een internationale toeristische trekpleister. Om ons heen horen we Engels, Italiaans en Chinees en de mensen staan in de rij om zich te laten fotograferen in een paar reuzenklompen. Om deze reden mijden veel Nederlanders Marken. ‘Veel te toeristisch’, zeggen ze. Dat is echter één kant van het verhaal. De meeste toeristen komen niet verder dan de haven en de naastgelegen Kerkbuurt, maar daarbuiten vind je nog een heel eiland vol traditie en natuurschoon. Wij trekken onze wandelschoenen aan en gaan op pad voor een rondje Marken. Over de dijk lopen we richting het Paard van Marken, misschien wel de mooiste vuurtoren van Nederland. De witte toren met het er tegenaan geplakte huis met zadeldak staat fier aan het eind van een korte dam op een punt van het eiland. Het gebouw is helaas niet opengesteld, maar op het naastgelegen strandje genieten we van het panoramische uitzicht en de weldadige rust. Verderop langs het pad kleumen de houten huizen van de Rozewerf dicht tegen elkaar aan. Omdat Marken vroeger geregeld onder water liep, bouwden de inwoners hun huizen op terpen, ‘werven’ genoemd. De ruimte was er beperkt en daarom staan de huizen zo dicht op elkaar. Pas na de aanleg van de Afsluitdijk werd Marken veiliger en kon men er elders bouwen.
30 | VLOT• 30-31-33_doen.indd 30
14-03-17 12:35
DOEN! Tineke Zwijgers (journalist) en Dorien Koppenberg (fotograaf) maken reisreportages en reisgidsen. Ook hebben ze een wandelsite: www.wandelingen.info.
URKER GINKIES Ook ‘op’ Urk vind je nog veel terug van de tradities van een eiland dat leeft van en vecht tegen de zee. De Urkers zijn streng gelovig, leven nog altijd van de visserij en veel mannen dragen gouden ringen in hun oren, ooit hun verzekering voor een fatsoenlijke begrafenis. Urk is al sinds 1939 geen eiland meer en ligt op de punt van de Noordoostpolder, aan drie kanten omringd door het nieuwe land. Dat vergeten we echter snel als we vanuit de haven langs de vuurtoren naar boven wandelen. Daar vinden we de Urker ginkies: steegjes met karakteristieke huizen en groen-witte hekjes, waarop vroeger de netten te drogen hingen. In Museum Het Oude Raadhuis bekijken we oude interieurs, een dorpswinkeltje, visserijzaal en scheerwinkel. Het eilandgevoel komt nog beter tot zijn recht als we na de wandeling uitblazen op het terras van restaurant De Kaap. Als we onze nek niet teveel draaien wordt het uitzicht bepaald door het water van de voormalige Zuiderzee. Geen polder, geen dijk en ook het verkeer op de A6 dringt zich niet op. Dat effect had Urk blijkbaar ook op de locatiescouts van Hollywoodfilm Dunkirk. Afgelopen zomer werden hier scènes gedraaid van de evacuatie van zo’n 340.000 geallieerde soldaten, die in 1940 op de vlucht moesten voor de Duitsers Deze zomer in de bioscoop!
>>>
PRAKTISCH Kijk voor informatie over de wandelroutes op Marken en Schokland op www.wandelingen.info. Veerdienst Volendam-Marken: www.markenexpress.nl, veerdienst Enkhuizen-Urk: www.de-zuiderzee.nl. Museum Urk: www.museumopurk.nl. Museum Schokland: www.museumschokland.nl.
VLOT• | 31 30-31-33_doen.indd 31
14-03-17 12:35
Te Koop
Winder Pomptechniek is gespecialiseerd in de installatie, onderhoud en service aan alle typen vuilwaterpompen in souterrains, woonarken en huizen. Daarnaast installeert en onderhoudt Winder Pomptechniek grotere pompunits in bedrijven. U kunt bij ons terecht voor advies, onderhoud en service, storingen en installaties van alle merken
Gastvrij, elegant, goed onderhouden
Spruyt split level woonark zonder ligplaats (royale woonkamer met open keuken, 3 slaapkamers, werkkamer, strijkkamer, ruime badkamer, twee toiletten, grote berging) Betonnen casco 20 x 5.30 m. Bouwjaar 2001 Vraagprijs â‚Ź 139.000
vuilwaterpompen.
winder pomptechniek Passie voor Pompen
Frank Winder | Tel: 06-22222531 | info@winderpomptechniek.nl
Voor meer informatie: 06-22949773
www.winderpomptechniek.nl
Beyerinckweg 5 4251 LP Werkendam The Netherlands Tel.: +31 (0)183 301940 www.maksor.nl
DE SPECIALIST VOOR HET UITTRIMMEN VAN UW WOONARK
Ark ligt scheef
Door middel van gepatenteerde drijflichamen weet Maksor uw woonark snel, eenvoudig en zonder onnodige kosten uit te trimmen (stabiliseren).
OVERIGE DIENSTEN VAN MAKSOR DIVING: - Onderhoud, inspectie en reparatie - Afdichten van sanitaire behuizingen (betonpoeren) - Afmeren - Op diepte brengen van de ark d.m.v. baggerwerkzaamheden met behulp van duikers
Aanbrengen GULMĂ€LFKDPHQ
$UN LV XLWJHWULPG
>>>
SCHOKLAND: EILAND OP HET DROGE Om ons laatste Zuiderzee-eiland te bereiken, huren we een fiets en leggen de 13 kilometer tussen Urk en Schokland af over de weg. Tegenwoordig steekt Schokland uit boven het strakke boerenland, maar ooit leverden de bewoners van het drassige eiland in de IJsselmonding continu strijd met het water. Schokland werd geteisterd door stormvloeden en de eilanders zaten vaak uren, soms zelfs dagen op zolder om de voeten droog te houden. De situatie werd zo nijpend dat koning Willem III Schokland in 1859 liet ontruimen. Alleen de vuurtorenwachter bleef achter en werd, aldus de overlevering, gek van eenzaamheid. Dat laatste is moeilijk voor te stellen als we over een aangenaam wandelpad het voormalige eiland rond lopen. De woonterp Middenbuurt is nu een museum, waar we in traditionele Zuiderzeehuisjes en een kerkje meer te weten komen over de vroegere bewoners en hun leven op het eiland, de inpoldering en de omringende natuur. Bijzonder zijn de skeletten van dieren die hier ooit leefden, zoals de mammoet, wisent en wolharige neushoorn. Ze kwamen ‘boven water’ tijdens de inpoldering. Na de Middenbuurt passeren we de oude haven, waar houten steigers tegenwoordig leiden naar droog land, en terug gaan we door een onverwacht spannend bos. De bomen zijn bedekt met mos en de bodem is zo nat dat het pad geregeld ondersteund wordt door boomstammetjes. Helemaal droog is het op Schokland dus nooit geworden. VLOT• | 33 30-31-33_doen.indd 33
14-03-17 12:35
‘HOME IS WHERE THE ANCHOR IS’ Stephen Prinselaar woont met zijn vrouw Victoria aan boord van een catamaran in Auckland, Nieuw-Zeeland. De hoge huizenprijzen waren een van de redenen om te kiezen voor een drijvend bestaan, maar doorslaggevend was het niet. ‘Kiezen voor een leven aan boord is kiezen voor een lifestyle.’ Speciaal voor VLOT schreef hij over wonen op het water aan de andere kant van de wereld. Vertaling Tirza Kingma
34 | VLOT•
34-35_dobberenzeeland.indd 34
14-03-17 12:37
DOBBEREN OVER DE GRENS
Ik ben Stephen Prinselaar en Parallel Life is mijn thuis, mijn rugzak, mijn alles. Ze is een 11,5 meter lange Lagoon 380S catamaran die ik heb gekocht in Tahiti en waarmee ik vijf jaar geleden naar huis ben gevaren, naar Auckland. Het was een kinderdroom van me. Bovendien ontsnapte ik zo aan de torenhoge huizenprijzen in Auckland. Onze woonomgeving is de jachthaven of een baai waar we voor anker liggen. Aan boord hebben we alles wat een modern huis heeft en misschien nog wel meer. Coole dingen als een sateliettelefoon en een noodzender, vishengels en weerstations bijvoorbeeld. Met zonnepanelen en windenergie zijn we zelfvoorzienend. We zijn ingesteld op de overlevingsmodus, iets waar de overheid ook op aandringt in dit aardbevingsgevoelige gebied. We zien de boot als ons kasteel, omgeven door een handige gracht die het ingewikkelde en drukke leven buiten de deur houdt. En ik houd enorm van het leven op zee, waarschijnlijk zit het in mijn Nederlandse DNA. Overigens kijken steeds meer mensen hier naar de mogelijkheid om permanent op een boot te wonen en het heeft absoluut voordelen. Tot nu toe heb ik zelfs geen nadelen kunnen ontdekken. Natuurlijk is het leven aan boord niet altijd makkelijk, de droom is vaak ver te zoeken. Onderhoud en reparaties zijn duur. Het is dus belangrijk om zelf iets te kunnen. Bij problemen aan boord maak ik onderscheid tussen binnen en buiten en tussen luxe en pure noodzaak. Het kleine kamertje zorgt voor de meeste hoofdbrekens. Ik kan je verzekeren dat iedere zeiler zich een keer in vreemde bochten moet wringen om het toilet te ontstoppen. Later lach je erom, echt waar. Ook het water buiten houden is een uitdaging. Zeewater tast boten aan. Stalen boten roesten, aluminium boten oxideren, houten boten rotten en kunststof boten hebben last van osmose. Preventief onderhoud is
cruciaal voor een blije boot. Van het jaarlijks uit het water halen en schilderen van de romp en het vervangen van de anoden tot het regelmatig controleren van de mechanische systemen, lenspompen, filters en riemen van de motoren. Dat is tegelijkertijd de charme van het bootleven. Naast het wonderbaarlijke gevoel je eigen kapitein te zijn terwijl je onderweg bent, leer je ook om problemen op te lossen. Waarschijnlijk na een aantal mislukkingen. Je moet wel onafhankelijk zijn, want dingen gaan nooit stuk bij de kade. En als je niet van plan bent de kade ooit te verlaten, dan haat je het waarschijnlijk om op een boot te leven, omdat je het typische ingrediĂŤnt mist: liefde voor de zee en het gevoel voor avontuur dat zich daarin verschuilt. Een boot is in de eerste plaats gemaakt om mee te varen. Boten die niet gebruikt worden of waar niet in gewoond wordt, gaan nog sneller achteruit dan goed gebruikte, bewoonde boten. Het zeilende gezelschap waar we deel van uitmaken leeft met de seizoenen. Via Facebook en blogs houden we contact, totdat we elkaar weer tegenkomen in een baai of bar. Zeeverhalen gaan meestal over stormen, walvissen, vallende sterren en wat je al niet meer tegenkomt als je leeft op zee. De luisteraar leert van elk verhaal, absorbeert de details en stoomt zichzelf klaar om ook zo te handelen in dezelfde situatie mocht hij daarin verzeild raken. We zijn allemaal enthousiast, maar leven aan boord vereist een diepere gretigheid. Voor velen is varen misschien een relaxte activiteit voor een mooi zomerweekend, terwijl echte waterbewoners hun huis altijd overal mee naartoe nemen. Het is een lifestyle die met niets te vergelijken is en die, ondanks de kosten, het relatieve gebrek aan comfort en de aanpakkersmentaliteit die onontbeerlijk is, doet verlangen naar de zee waar we ooit uit voortgekomen zijn.
VLOT• | 35
34-35_dobberenzeeland.indd 35
14-03-17 12:37
Wij bouwen uw woondroom Nieuwbouw Verbouw Onderhoud Reparatie Restauratie Staalwerk Verlengen Inkorten Schilderwerk Stralen Coaten Afbouwen Interieur Zonne-energie Installatie Warmtepompen
Scheepswerf Talsma | Edisonstraat 15 | 8801 PN Franeker | 0517 - 383 747 www.scheepswerftalsma.nl | info@scheepswerftalsma.nl
V O O RT VA R E N D V E R Z E K E R D
ZEKER T OP HE ! WATER
KLAARTJE VERMEEREN | WOONARK WATERROS VERZEKERD SINDS 2010
”Op advies van een kennis heb ik gekozen voor EOC. De beste dekking en het meest gunstige tarief. Na mijn eerste schade bleek dat ik de juiste keuze had gemaakt. De schade werd snel en accuraat afgehandeld en ik werd zelfs nog gebeld met de vraag of alles naar tevredenheid is verlopen. Ook fijn: Ik heb al zes jaar dezelfde contact persoon. Verzekeren bij EOC is zéker de moeite waard!”
088 6699500 | eoc.nl |
@EOCverzekering
/EOCverzekering
SCHEEPSJOURNAAL
Lekspook
Corine Nijenhuis, ruimtelijk vormgever, schrijver en blogger, kocht met haar vriend een vrachtschip ‘uit het werk’: de Henriëtte, een stalen klipper uit 1901. Ze verbouwden haar tot varend woonschip. Corine heeft een biografie geschreven over de Henriëtte onder de titel Een vrouw van staal. www. corinenijenhuis.com
Hard licht doet de stuurhutramen blinken. Vuil plakt op het glas. Nog maar even, dan was ik de winter van het schip weg. Nu lap ik ramen zodat de ruitenwissers streeploos heen en weer kunnen zwaaien. Hoewel geen regenwolk het Mariablauw van de hemel bedreigt: de belofte van een zich voorbereidend voorjaar hangt over het Amsterdam-Rijnkanaal. Een glorieuze dag om de rivier te benaderen. Het licht knijpt als we de sluis uitvaren. Rivier de Lek glanst als een zilveren vissenvel. Tussen de vrachtschepen door varen we naar de overkant, daar mag Henriëtte een nachtje aan de remming liggen. ‘Als je morgenvroeg maar weg bent,’ zegt de sluiswachter, ’Vroege vogels, volle sluis.’ Wij verslapen ons. Geen licht dat ons wekt, geen wind die waarschuwt. Als ik door een patrijspoort naar buiten kijk, zie ik niets. De mist heeft Henriëtte opgeslokt. De rivier is verdwenen. De sluiswachter zwijgt in alle talen. De ochtend verglijdt, de mist trekt niet op. Henriëtte rust stil aan de remming. Een witte waas dampt om de stuurhut, wij zitten in een aquarium. Geen geluid dringt binnen, behalve de stem op de marifoon: ‘D’r zit een visser in het vaarwater.’ De Martin M waarschuwt de Adelante; de vrachtschepen varen elkaar tegemoet, al zien ze dat enkel op de radar. De Ambitie, die er vlak achteraankomt, ziet niets. Hij doelt op de visser, zegt de schipper er nog bij.
Een paar uur blijft het stil. Dan meldt zich de Bona Spes: ‘D’r ligt een bootje middenop.’ De Risico antwoord, het klinkt gespannen: ‘Die durft!’ Na nog twee meldingen wordt de waterpolitie opgeroepen. Oranje licht knippert door de witte damp boven de rivier en verdwijnt weer. De visser is onvindbaar. De mist houdt aan. Ik wandel langs de Lek. Water klotst getemperd onder de wolkendeken. Nu en dan klinkt gebrom dat langzaam nadert. Pas vlakbij zie ik de scheepskop die direct weer in de mist verdwijnt. De wereld is verkleind tot tien meter zicht en vertraagd tot halve snelheid, de vrachtschepenstroom ernstig uitgedund. Op de marifoon klinkt weer het vissersalarm. Opnieuw is het bootje in de vaargeul gesignaleerd, ditmaal door de Janny. De Nova Cura meldt dat het tussen de kribben verdwenen is, de opgetrommelde waterpolitie is het spoor bijster. De Enterprise trekt de conclusie. Op zorgelijke toon klinkt de schippersstem over de marifoon: ‘Als je ’t mij vraagt is ’t een geest.’ Na twee dagen trekt de mist wat op. Henriëttes fiere neus wordt zichtbaar vanuit de stuurhut. De Lek lonkt, we wagen het erop, grommend komt ons schip tot leven. Mistflarden zweven boven de rivier, voegen samen tot een witte muur om direct weer uiteen te wijken. Ik zie een bootje in het vaarwater. Klein en grijs, als een laaghangende wolk. Er steken twee hengels uit. Wanneer we vlakbij zijn, vaart het weg. Net voor het tussen de kribben verdwijnt, draait het iets bij. Ik lees de met vale tape opgeplakte letters die de scheepsnaam vormen: Spooky. VLOT• | 37
37_corinenijenhuis.indd 37
14-03-17 12:37
Nieuwbouw, verbouw, renovatie & locatiebouw
VAN DER WOUDE DE GRAAF
ADVOCATEN mr. A.P.W. Tonen & mr. dr. M.F. Vermaat
Specialisatie
Woonbotenrecht
Bart Tonen & Matthijs Vermaat zijn gespecialiseerd in de juridische problemen die bij het wonen op het water kunnen ontstaan. Wij kennen de woonbootwereld uit eigen ervaring en schrijven daar regelmatig over. Daarnaast kunnen wij over veel andere zaken adviseren. Bijvoorbeeld over huurcontracten met de eigenaar van de ligplaats/de oever, de koop of verkoop van de woonboot, maar ook als het gaat over de nutsvoorzieningen of de schadeafwikkeling met de verzekeraar.
www.oranjearkenbouw.nl 0524 850570 | 0611138295 info@oranjearkenbouw.nl
U kunt bij ons kantoor ook voor problemen op ander gebieden terecht zoals strafrecht, sociale zekerheid, personen en familierecht, civiel recht, arbeidsrecht en vreemdelingen recht.
Van der Woude De Graaf Advocaten Willemsparkweg 31 1071 GP Amsterdam t: 020 - 676 66 90 f: 020 - 676 66 95 e: info@woudegraaf.nl w: woudegraaf.nl
Schade of lekkage aan uw woonark? Wij repareren, adviseren en zorgen weer voor een optimale constructie en zorgeloos woonplezier. • Betonreparatie • Injecteren • Inspectie • Vrijblijvende offerte
VOOR AL UW WATERBOUWKUNDIGE WERKZAAMHEDEN Gedempt Hamerkanaal 10 | 1021 KM Amsterdam M. 06-150 542 52 | E. info@pkwaterbouw.nl www.pkwaterbouw.nl
Kompaan Vochtwering Sonnegaweg 34 8478 HD Sonnega Tel. 0561-613505 06-12944478 info@kompaanvochtwering.nl www.kompaanvochtwering.nl
K U N S T M E T WAT E R In Kunst met Water komen kunstenaars aan het woord die zich laten inspireren door water in de openbare ruimte. Ook een
Poëzie met
bijzonder beeld gezien in of op het water? Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.
Pegasus
Park de Watertoren is een groot park in de wijk Overvecht-Zuid in Utrecht. Het park is gebouwd rond een watertoren uit de jaren dertig. Er zijn verschillende waterpartijen en in een daarvan staat het beeld Pegasus. Kunstenaar Fons Bemelmans: ‘De gemeente Utrecht wilde een monumentale plastiek realiseren in het park. Ik ben begonnen met een bronzen schetsmodel van ongeveer dertig centimeter. Het werd gepresenteerd aan de commissie en enthousiast ontvangen. In 1974 kreeg ik de definitieve opdracht. Ik had volledig de vrije hand en heb zelf voor de waterplas gekozen, dit vanwege de rust en de grote ruimte.’ Het kunstwerk stelt het gevleugelde paard Pegasus voor uit de Griekse mythologie. Op zijn rug zit een sterk achteroverhellende naakte figuur. De figuur Pegasus (of Pegasos) was de schepper van de Hippokrene, een bron op de berg Helikoon waar de muzen – de godinnen van de kunst – woonden. Het paard sloeg de bron met één hoefslag, en sindsdien dronken dichters hun inspiratie uit die bron. Pegagus wordt nog steeds gezien als het dichterspaard. De uitdrukking ‘de Pegasus bestijgen’ betekent: gaan dichten.
Titel: Pegasus Bouwjaar: 1974 Materiaal: brons Waar: Karphatosdreef, Utrecht Opdrachtgever: gemeente Utrecht Kunstenaar: Fons Bemelmans www.fonsbemelmans.nl
VLOT• | 39 39_kunst.indd 39
14-03-17 12:38
ADVERTORIAL
BECA-DRIJVERS: VAN PODIUM TOT TERRAS
Op het water kun je muziek maken, koffie drinken, lopen, wonen en werken. Een betonnen casco of drijver biedt daarvoor alle ruimte en mogelijkheden. Stel, je woont in een woonschepenhaven met nogal wat muzikale bootbewoners. Je wilt een concert organiseren. Op het water natuurlijk. Maar waar haal je een drijvend podium vandaan dat stabiel genoeg is? En waar laat je ’t na afloop? KOPPELEN ‘Een eenvoudige oplossing zijn de BeCadrijvers, die wij verhuren en verkopen’, zegt Marco Gieskens van Hercules Floating Concrete. ‘Dat zijn betonnen casco’s, gevuld met piepschuim. We komen ze brengen met een vrachtwagen. Zo’n BeCa-drijver is 10 bij 2,5 meter. We kunnen ze in de lengte en de breedte aan elkaar koppelen. Dan worden het grotere drijvende eilanden. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een podium plus terras, samen tien bij tien meter. Op de dag van het concert rijdt een vrachtwagen voor met vier BeCa-drijvers. We laten ze te water en koppelen ze aan elkaar. Na een swingende avond laden we het podiumterras weer in de vrachtwagen.’
DUURZAAM ‘De mogelijkheden zijn eindeloos’, zegt hij. ‘Stel je voor, je hebt een stalen woonboot, maar het vlak wordt afgekeurd door de verzekering. Door de hele woonboot eenvoudig in een betonnen casco te plaatsen, blijft hij gegarandeerd drijven.’ Hij noemt een ander voorbeeld. ‘Stel, je vindt je ark te klein en wilt het vergroten. Of je wilt een terras aanbouwen. Dat is allemaal goed te doen met een of meer BeCa-drijvers. En het is een stuk duurzamer dan wanneer je kiest voor een stalen of houten oplossing.’
Hercules Floating Concrete Bakken BV, onderdeel van de Benecke groep, en Hercules Betoncasco BV zijn sinds 1 januari samengegaan in Hercules Floating Concrete BV. Naast een technisch ontwerp- en adviesbureau was Bakken BV ook producent van betonnen casco’s en drijvers. Hercules maakt betonnen casco’s, drijvers en golfbrekers. Beide bedrijven bestaan zo’n twintig jaar en hebben dus de nodige kennis en ervaring.
Betonweg 13, Emmeloord Telefoon: +31 527 25 22 78 Internet: www.herculesfc.nl E-mail: info@herculesfc.nl
40 | VLOT• 40_advertorial.indd 40
14-03-17 12:39