ΓΕΝΑΡΗΣ 2019

"Επι της αυρίου εκίνησαν και ήλθαν στην Λιοδώραν,

1

το παρεπόταμον του Αλφέως ολόρθα εκατεβαίναν στην Ίσοβαν εδιάβηκεν αλλάγι από τους Σούρκους, το μοναστήρι εκάψασιν, εδε αμαρτία που εγίνη."

ΜΠΙΣΖΙΜΠΑΡΔΙ Φρονικόν του Μορέως, στ. 4669-4672.

6ος

ΑΝΕΞΑΡΣΗΣΗ ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΗ ΕΥΗΜΕΡΙΔΑ ΦΡΟΝΟ΢ ΑΡ.ΥΤΛΛΟΤ : 33 ΓΕΝΑΡΗ΢ 2019

ΤΓΕΙΑ Μια νέα στήλη άρθρων με θέμα την υγεία. Απώτερος σκοπός η ενημέρωση σε θέματα που αφορούν την υγεία μας και την διατροφή μας. Επίσης θα προβάλλονται προβληματισμοί για το ΢ύστημα Τγείας και για την κατάσταση των τοπικών νοσοκομείων.

Σαξίδι στο παρελθόν της Πελοποννήσου Μνημεία από κάθε περίοδο της πολυκύμαντης ιστορίας της, σπουδαίοι αρχαιολογικοί χώροι όπως η αρχαία Ολυμπία, η Επίδαυρος, οι Μυκήνες, η καστροπολιτεία του Μυστρά και της Μονεμβάσιας, οι βυζαντινές εκκλησίες, μοναδικοί οικισμοί και γοητευτικά κάστρα, μαζί με φυσικές ομορφιές, μαγνητίζουν πλήθος τουριστών απ’ όλο τον κόσμο που ξεκινούν με κάθε μέσο για να κάνουν τον γύρο της Πελοποννήσου, μια εκδρομή ιδιαίτερα διαδεδομένη και δημοφιλής, άγνωστη για τους περισσότερους από εμάς. Ας κάνουμε μια βόλτα, μέσα από αυτές τις γραμμές, και ας γνωρίσουμε τον τόπο μας που βρίθει ιστορίας. Ας γίνουμε ένα με την γη του νου και της καρδιάς μας, και ας πάρουμε λίγο από το πνεύμα και την αύρα του ΜΟΡΙΑ μας! ΢ελ.4 (ΜΕΡΟ΢ ιζ΄)

Σελ.2

ΑΓΡΟΣΙΚΑ ΚΑΙ…ΑΛΛΑ! Δάκος, η απειλή της ελιάς…και της τσέπης! Κατά τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται έντονα με τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν, μια προσβολή του δάκου που δεν έχει προηγούμενο. Αυτό έχει σαν επακόλουθο να μειώνεται η παραγωγή και κατ’ επέκταση τα έσοδα των καλλιεργητών της ελιάς. Όμως ας πάρουμε λίγο τα πράγματα από την αρχή και ας προσεγγίσουμε το «φαινόμενο» δάκος από κοντά και να σκεφτούμε τρόπους για να μειώσουμε την προσβολή του στους αμπελώνες μας. Κατ’ αρχήν θα πρέπει να σημειώσουμε πως ο δάκος είναι ο σοβαρότερος εχθρός της ελιάς τόσο στην χώρα μας, όσο και σε άλλες παραμεσόγειες χώρες. Ορισμένοι τον θεωρούν ως το πιο βλαβερό έντομο… ΢ΤΝΕΦΕΙΑ ΢ΣΗΝ ΢ΕΛ. 2

ΜΠΙΣΖΙΜΠΑΡΔΙ ΤΓΕΙΑ

Διαβήτης (Α’ Μέρος) Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μεταβολική ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη. Οι κύριοι τύποι σακχαρώδους διαβήτη είναι ο διαβήτης τύπου 1, ο διαβήτης τύπου 2 και ο διαβήτης της κύησης. Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει χρόνια πορεία και μπορεί να προκαλέσει μια σειρά σοβαρών επιπλοκών, όπως καρδιαγγειακή νόσο, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, βλάβες του αμφιβληστροειδούς, βλάβες των νεύρων, στυτική δυσλειτουργία κ.ά. Πρωτεύοντα ρόλο στη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη παίζει η χορήγηση ινσουλίνης. ΢ακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 Παλαιότερα αποκαλούμενος ινσουλινοεξαρτώμενος ή νεανικός διαβήτης. Φαρακτηρίζεται από καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ινσουλίνης, με αποτέλεσμα ολική έλλειψη ή ελάχιστη έκκριση ινσουλίνης. Η ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη είναι συνήθως φυσιολογική, ιδιαίτερα στα πρώιμα στάδια. Ο τύπος αυτός αποτελεί την κυριότερη αιτία διαβήτη σε παιδιά, μπορεί όμως να προσβάλλει και τους ενήλικες. Η καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος είναι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτοάνοσης αιτιολογίας. ΢το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών με διαβήτη τύπου 1 ανιχνεύονται στην κυκλοφορία ένα ή περισσότερα είδη αυτοαντισωμάτων, οι ασθενείς δε αυτοί εμφανίζουν αυξημένη προδιάθεση και για άλλες αυτοάνοσες παθήσεις. Παρ’ όλα αυτά, σ’ ένα μικρό ποσοστό ασθενών με διαβήτη τύπου 1 δεν ανιχνεύονται αυτοαντισώματα, ο τύπος αυτός ονομάζεται ιδιοπαθής σακχαρώδης διαβήτης. Ο διαβήτης τύπου 1 εισβάλλει συνήθως απότομα και οδηγεί συχνά στην ανάπτυξη κέτωσης και διαβητικής κετοξέωσης εάν το έλλειμμα ινσουλίνης δεν καλυφθεί. Ο ασθενής είναι απόλυτα εξαρτημένος από την εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης προκειμένου τα επίπεδα σακχάρου του αίματος να διατηρηθούν σε φυσιολογικά επίπεδα. ΢ακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (παλαιότερα αποκαλούμενος μη ινσουλινοεξαρτώμενος  3

2

ΑΓΡΟΣΙΚΑ ΚΑΙ…ΑΛΛΑ! στην ελληνική γεωργία. Ο δάκος είναι είδος μονόφαγο και η προνύμφη αναπτύσσεται μόνο στο ζωντανό μεσοκάρπιο της ελιάς και της αγριελιάς. Έχει 3-4 γενεές το έτος και ανάλογα με τη περιοχή, διαχειμάζει ως ενήλικο σε προφυλαγμένες θέσεις και ως νύμφη στο έδαφος. ΢ε περιοχές με ήπιο χειμώνα , όταν υπάρχει στα δέντρα κατάλληλος καρπός, είναι δυνατόν να συνυπάρχουν στον ελαιώνα όλα τα στάδια του εντόμου, σπάνια όμως και το στάδιο των αυγών. Σο θηλυκό, αφού ανοίξει με τον ωοθέτη του την οπή ωοτοκίας, εισάγει στο μεσοκάρπιο ένα αυγό. Κατά κανόνα, εισάγει ένα αυγό ανά καρπό, σε περίπτωση όμως πυκνού πληθυσμού ή λίγων καρπών, παρατηρούνται και περισσότερες από μία θέσεις ωοτοκίας ανά καρπό. Σο αυγό αυτό θα αναπτυχθεί σε προνύμφη η οποία και ορύσσει στοά στο μεσοκάρπιο. Η οπή ωοτοκίας του δάκου ονομάζεται νύγμα και βοηθάει στην εγκατάσταση διάφορων μυκήτων που προκαλούν το σύμπτωμα ξεροβούλα στους άγουρους καρπούς και το σύμπτωμα σαπιοβούλα στους ώριμους καρπούς. Η καταπολέμηση του δάκου γίνεται με χημική καταπολέμηση κατά την οποία γίνεται εφαρμογή με οργανοφωσφορικά dimethoate, fenthion, malathion, phosphamidon. Σα πιο πολλά μπαίνουν στον ελαιόκαρπο και σκοτώνουν τις προνύμφες του δάκου. Με προληπτική μέθοδο που συνεπάγεται την εκτέλεση δολωματικών ψεκασμών με σκοπό τη προσέλκυση, βρώση του ψεκαστικού μίγματος και θανάτωση των ενηλίκων πριν προλάβουν να ωοτοκήσουν στον ελαιόκαρπο. Οι ψεκασμοί αυτοί γίνονται με επινώτιους ψεκαστήρες από το έδαφος. Η διεξαγωγή των δολωματικών ψεκασμών εποπτεύεται από τα ταμεία προστασίας ελαιοπαραγωγής που είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και υπάγονται στις κατά τόπους διευθύνσεις του υπουργείου γεωργίας. Σέλος με κατασταλτική μέθοδο που μπορεί να εφαρμοστεί από κάθε παραγωγό χωριστά ιδίως σε περιοχές όπου δεν εφαρμόζονται τα μέτρα δακοκτονίας του υπουργείου γεωργίας. Γίνεται πλήρης κάλυψη της κόμης των δέντρων με ψεκαστικό υγρό από εδάφους με σκοπό να σκοτωθούν όχι μόνο τα ενήλικα άτομα αλλά και οι προνύμφες μέσα στον καρπό. Σο ψεκαστικό υγρό περιέχει οργανοφωσφορικό εντομοκτόνο συνήθως 0,03%. Οι ψεκασμοί γίνονται με ψεκαστήρες υψηλού όγκου σχεδόν μέχρι απορροής του ψεκαστικού υγρού ή λιγότερο  σελ.3

ΜΠΙΣΖΙΜΠΑΡΔΙ ΤΓΕΙΑ … διαβήτης) Φαρακτηρίζεται από το συνδυασμό ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης και ελαττωμένης ευαισθησίας των κυττάρων στη δράση της (φαινόμενο που ονομάζεται ινσουλινοαντοχή). ΢τα πρώτα στάδια της νόσου, η ελαττωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη είναι η κύρια διαταραχή, ενώ τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα είναι αυξημένα. Ο διαβήτης τύπου 2 είναι η συχνότερη αιτία διαβήτη στους ενηλίκους. ΢πουδαίος προδιαθεσικός παράγοντας για την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 είναι η παχυσαρκία. Η παχυσαρκία προδιαθέτει στην ανάπτυξη ινσουλινοαντοχής πιθανόν λόγω της παραγωγής από το λιπώδη ιστό ουσιών που ελαττώνουν την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη. Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η ηλικία και το οικογενειακό ιστορικό. ΢τον διαβήτη τύπου 2, τα συμπτώματα είναι πιο ήπια και η πιθανότητα εμφάνισης διαβητικής κετοξέωσης είναι μικρή. Παρ’ όλα αυτά, ο κίνδυνος απώτερων και σοβαρών επιπλοκών παραμένει υψηλός. Σο πρώτο βήμα στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής του ασθενούς, με στόχο την απώλεια βάρους, την αύξηση της σωματικής άσκησης και την υγιεινή διατροφή. Εάν κριθεί απαραίτητο, χρησιμοποιούνται αντιδιαβητικά φάρμακα. ΢την περίπτωση που η θεραπεία αποτύχει, κρίνεται σκόπιμη η χορήγηση ινσουλίνης για τον έλεγχο και αυτών των ασθενών. Διαβήτης της κύησης Πρόκειται για την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. (δεν συμπεριλαμβάνονται στον ορισμό γυναίκες με γνωστό διαβήτη πριν από την έναρξη της εγκυμοσύνης). Ο τύπος αυτός μοιάζει με το διαβήτη τύπου 2 ως προς το ότι χαρακτηρίζεται από ταυτόχρονη ελαττωμένη έκκριση ινσουλίνης και ελαττωμένη ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη. Παχύσαρκες γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν διαβήτη της κύησης. Ο τύπος αυτός διαβήτη --------------------------------------------------αφορά στο 3-5% των κυήσεων. 30-40% των γυναικών με διαβήτη κύησης θα αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 αργότερα στη ζωή τους. Ο διαβήτης της κύησης είναι αναστρέψιμος και υποχωρεί μετά τον τοκετό, μπορεί όμως να προκαλέσει περιγεννητικές επιπλοκές και προβλήματα στην υγεία μητέρας και νεογνού. Σέλος Α’ Μέρους

3

ΑΓΡΟΣΙΚΑ ΚΑΙ…ΑΛΛΑ! …συχνά, με επινώτιους ψεκαστήρες μικρού όγκου και συγκέντωση εντομοκτόνου 0,3%. Χεκάζουμε όταν το ποσοστό γόνιμης προσβολής είναι 55 για τις ελαιοποιήσιμες ποικιλίες ή το 2% για τις βρώσιμες ποικιλίες. Πρέπει να τηρούνται με σχολαστικότητα τα καθορισμένα ελάχιστα χρονικά όρια μεταξύ της τελευταίας επέμβασης και συγκομιδής ωστε το λάδι να μήν έχει ανεπίτρεπτα υπολείμματα εντομοκτόνων, υπολείμματα που ουσιαστικά δεν μειώνονται μέσα στο λάδι με την πάροδο του έτους. Σέλος θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ακόμα και οι παραγωγοί μπορούν να διενεργήσουν από μόνοι τους δακοκτονία. Αυτό όμως προϋποθέτει: · Να μπορεί να αναγνωριστεί το έντομο εντός της δακοπαγίδας αλλά και στο δέντρο · Να μπορούν να αναγνωριστούν τα νύγματα του εντόμου στον ελαιόκαρπο, · ΢ωστή δοσολογία του εντομοκτόνου και τήρηση των ημερομηνιών διεξαγωγής των ψεκασμών, · Καλό είναι σε μία περιοχή που δεν διενεργείται ψεκασμός από το υπουργείο γεωργίας, να γίνονται μαζικοί ψεκασμοί από την πλειονότητα των ελαιοπαραγωγών. · - οι ψεκασμοί να διενεργούνται κατόπιν καθοδήγησης κάποιου επιβλέποντα γεωπόνου ο οποίος θα καθορίσει την σωστή διενέργεια της δακοκτονίας.

ΠΑΡΟΙΜΙΕ΢ ΓΙΑ ΑΓΡΟΣΕ΢

 Σου Αι – Λια το βράδυ βάζει η ελιά το λάδι  Από το θέρο ως τις ελιές δεν απολείπουν οι δουλείες  Σου Γενάρη το φεγγάρι, ήλιος της ημέρας μοιάζει.

4

ΜΠΙΣΖΙΜΠΑΡΔΙ Σαξίδι στο παρελθόν της Πελοποννήσου (Μέρος ιζ’)

Ανδρίτσαινα, η πέτρινη πολιτεία και το λίκνο του πνεύματος! (Α΄μέρος) Η πέτρινη πόλη, και πρώην πρωτεύουσα της επαρχίας Ολυμπίας, δεσπόζει στα ανατολικά υψίπεδα του Λυκαίου όρους. Πόλη με πολύ μεγάλη ιστορία ήταν ανέκαθεν στην καρδιά των γεγονότων, απόδειξη το παραδοσιακό τυπογραφείο της εφημερίδας «Νέος Ορίζων» που εκδίδεται ανελλιπώς από το 1926. Η ιστορικότητα της περιοχής, η συμβολή της στον Ιερό αγώνα και η αντρειοσύνη των τέκνων της, δεν αμφισβητείται. Αδικημένος από τη νεώτερη Ελληνική Ιστορία μέχρι πρότινος, ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος, γνήσιο και άξιο τέκνο της Ανδρίτσαινας, αποδείχτηκε ότι μαζί με τον Σσακάλωφ και ΢κουφά ήταν οι πραγματικοί τρεις πρώτοι ιδρυτές της Υιλικής Εταιρείας. Ο ανδριάντας του πρωτοφιλικού που κοσμεί την πόλη, καθώς και η μονή της Παναγιάς της Ναφιλιώτισσας, μαρτυρούν πως ο τόπος λάτρεψε με πάθος τόσο τη λευτεριά όσο και τη Μεγαλόχαρη. Πνευματική, πολίχνη της Πελοποννήσου, η Ανδρίτσαινα διαθέτει βιβλιοθήκη σπάνια, μοναδική δωρεά του εκλεκτού παιδιού της Αγαθόφρωνα Νικολόπουλου με παλιά βιβλία και χειρόγραφα Υράγκων, Ενετών και οπλαρχηγών του ΄21, ενώ αντίγραφα των αετωμάτων του Επικούριου Απόλλωνα του Αλκαμένη κοσμούν τους διαδρόμους της, οι περίφημες «αμαζονομαχία» και «κενταυρομαχία». Σριανταπέντε χρόνια περίμεναν υπομονετικά κλεισμένα σε 47 κιβώτια, τα πολύτιμα συγγράμματα φυλαγμένα στο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας, ώσπου το 1875 η Εθνική Σράπεζα Ελλάδος έχτισε το κτίριο που σήμερα στεγάζει τους μαθητές του τόπου και ο πνευματικός αυτός θησαυρός, είχε βρει επιτέλους τη στέγη που του άξιζε. Η συλλογή μεταφέρθηκε και σήμερα στεγάζεται σε νεώτερο παρακείμενο κτίριο δύο ορόφων, την βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας. Πείνες, κακουχίες και στερήσεις υπέφερε ο δωρητής Νικολόπουλος στο Παρίσι, όπου διέμενε και εργαζόταν ως βιβλιοθηκάριος στο Ινστιτούτο της Γαλλίας, για να μαζέψει αυτούς τους 3696 πατριώτες και προστάτες των γραμμάτων, οι κληρονόμοι του Ε. Καλλανιώτη, πρόσφεραν τους 3.600 τόμους της υπέροχης ιδιωτικής συλλογής του. Υυλαχτό μεγαλοαστικής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα το αναπαλαιωμένο αρχοντικό του Κανελλόπουλου στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο, με γνήσια έπιπλα εποχής, αυθεντικά ρούχα, προσωπικά αντικείμενα των δωρητών, πλήθος ιδιωτικών εγγράφων και φωτογραφικού υλικού. Ι Ιδιαίτερης έμπνευσης και αισθητικής το Μουσείο είναι πιστή

αναπαράσταση μεγαλοαστικού αρχοντικού και τα τρία επίπεδά του παρουσιάζουν το καθένα μια ολοκληρωμένη θεματική ενότητα, ενώ περισσότερα από 4.000 πολύτιμα εκθέματα ταξιδεύουν τον τυχερό επισκέπτη στην ιστορική περίοδο 1832 μέχρι 1932. Η σημερινή Ανδρίτσαινα Η καρδιά της σημερινής Ανδρίτσαινας χτυπά δυνατά σε μοντέρνους ρυθμούς, παρέχοντας σύγχρονες απολαύσεις. Πανέμορφες, παραδοσιακές ταβέρνες και εστιατόρια, αναδίδουν μυρωδιές και μοσχοβολιές πρωτόγνωρες. Σα ντόπια αγνά προϊόντα και το μεράκι μαγείρων και ψηστών, κάνουν τα γευστικά ταξίδια μας μοναδικά. Ξενώνες γραφικοί, ενοικιαζόμενα δωμάτια πεντακάθαρα και οι φιλόξενοι ιδιοκτήτες, μετατρέπουν τη διαμονή του ταξιδιώτη, σε εμπειρία μοναδική. Νυχτερινή ένταση, κέφι και διασκέδαση στα τοπικά μπαράκια και κλαμπάκια γεμίζουν με ζωντάνια τις νύχτες μας, ενώ χαλαρωτικά καφεδάκια στα γραφικά καφέ ημερεύουν τα απογεύματά μας.

Σέλος Α΄Μέρους

Τπεύθυνος: Γιώργος Ηλία Ζέρβας Επικοινωνία: 6932620202 210/5766374 Διεύθυνση οικίας: Ι.Δημακοπούλου 3, Ίλιον ΣΚ 13121 e-mail: zervasgeorge72@gmail.com zervasgeorge@rocketmail.com Έντυπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φιλοξενούμενο στον παγκόσμιο ιστό και στην σελίδα issue.com Φειρόγραφα-άρθρα δεν επιστρέφονται