ΜΑΡΤΗΣ 2019

"Επι της αυρίου εκίνησαν και ήλθαν στην Λιοδώραν,

1

το παρεπόταμον του Αλφέως ολόρθα εκατεβαίναν στην Ίσοβαν εδιάβηκεν αλλάγι από τους Σούρκους, το μοναστήρι εκάψασιν, εδε αμαρτία που εγίνη."

ΜΠΙΣΖΙΜΠΑΡΔΙ Φρονικόν του Μορέως, στ. 4669-4672.

6ος

ΑΝΕΞΑΡΣΗΣΗ ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΗ ΕΥΗΜΕΡΙΔΑ ΦΡΟΝΟ΢ ΑΡ.ΥΤΛΛΟΤ : 34 ΜΑΡΣΗ΢ 2019

ΤΓΕΙΑ Μια νέα στήλη άρθρων με θέμα την υγεία. Απώτερος σκοπός η ενημέρωση σε θέματα που αφορούν την υγεία μας και την διατροφή μας. Επίσης θα προβάλλονται προβληματισμοί για το ΢ύστημα Τγείας και για την κατάσταση των τοπικών νοσοκομείων.

Σαξίδι στο παρελθόν της Πελοποννήσου Μνημεία από κάθε περίοδο της πολυκύμαντης ιστορίας της, σπουδαίοι αρχαιολογικοί χώροι όπως η αρχαία Ολυμπία, η Επίδαυρος, οι Μυκήνες, η καστροπολιτεία του Μυστρά και της Μονεμβάσιας, οι βυζαντινές εκκλησίες, μοναδικοί οικισμοί και γοητευτικά κάστρα, μαζί με φυσικές ομορφιές, μαγνητίζουν πλήθος τουριστών απ’ όλο τον κόσμο που ξεκινούν με κάθε μέσο για να κάνουν τον γύρο της Πελοποννήσου, μια εκδρομή ιδιαίτερα διαδεδομένη και δημοφιλής, άγνωστη για τους περισσότερους από εμάς. Ας κάνουμε μια βόλτα, μέσα από αυτές τις γραμμές, και ας γνωρίσουμε τον τόπο μας που βρίθει ιστορίας. Ας γίνουμε ένα με την γη του νου και της καρδιάς μας, και ας πάρουμε λίγο από το πνεύμα και την αύρα του ΜΟΡΙΑ μας! ΢ελ.4 (ΜΕΡΟ΢ ιζ΄)

Σελ.2

ΑΓΡΟΣΙΚΑ ΚΑΙ…ΑΛΛΑ! Λίπανση της ελιάς Η σωστή λίπανση της ελιάς συμβαίνει όταν ο αγρότης επιλέγει με αυστηρά κριτήρια το λίπασμα! Η ελιά αποτελεί ήδη από την Αρχαιότητα μία πολύ σημαντική και κερδοφόρα καλλιέργεια στην χώρα μας, κατέχοντας μάλιστα και μία ξεχωριστή θέση στον πολιτισμό και κουλτούρα του τόπου. Αν είστε και εσείς ένας από τους αγρότες με ελαιώνες, πάντα υπάρχει χώρος για γνώση! Μερικά από τα παρακάτω σίγουρα τα γνωρίζετε, άλλα μπορεί όχι. Ποιες είναι λοιπόν οι θρεπτικές απαιτήσεις της ελιάς και ποια η καλύτερη λίπανση για την ελιά; Εδαφικές απαιτήσεις. Η ελιά ευδοκιμεί σε μεγάλη ποικιλία εδαφών και προσαρμόζεται εύκολα στις ξηροθερμικές συνθήκες της  σελ.2

Η Κουτσουπιά ονομάσθηκε "Δέντρο του Ιούδα" από παράφραση στα αγγλικά του γαλλικού κοινού ονόματός της ‘Arbre de Judée’, το οποίο σημαίνει "Δέντρο της Ιουδαίας". Ομορφαίνει το χωριό μας και

την ευρύτερη περιοχή κατά την άνοιξη, με το μοναδικό χρώμα το άνθους της.

ΜΠΙΣΖΙΜΠΑΡΔΙ ΤΓΕΙΑ

Διαβήτης (Β’ Μέρος) ΢ακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί και στις ακόλουθες περιπτώσεις : Γενετικά ελαττώματα των β-κυττάρων του παγκρέατος Γενετικό ελάττωμα της δράσης της ινσουλίνης Νόσοι του παγκρέατος Ορμονικές διαταραχές και ενδοκρινικά νοσήματα Διαβήτης λόγω λήψης φαρμάκων Επιδημιολογικά στοιχεία ΢ύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τγείας, το 2006 οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη παγκοσμίως ξεπερνούν τα 170 εκατομμύρια, αριθμός που αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2030 καθώς η συχνότητα της νόσου αυξάνει ραγδαία. Εκτιμάται ότι στην Ελλάδα το 5.9% του γενικού πληθυσμού πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Ο διαβήτης είναι συχνότερος στον ανεπτυγμένο κόσμο (ιδιαίτερα ο διαβήτης τύπου 2) και φαίνεται ότι συνδέεται άμεσα με το λεγόμενο δυτικό τρόπο ζωής που περιλαμβάνει τη διαβίωση στα μεγάλα αστικά κέντρα, τον ανθυγιεινό τρόπο διατροφής και την καθιστική ζωή. Αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. ΢υμπτώματα Η κλασική συμπτωματολογία του σακχαρώδους διαβήτη περιλαμβάνει την πολυουρία, την πολυδιψία, την πολυφαγία και την απώλεια σωματικού βάρους. ΢τον διαβήτη τύπου 1, η εισβολή της νόσου είναι συνήθως απότομη και συχνά η πρώτη εκδήλωσή της μπορεί να είναι η ανάπτυξη διαβητικής κετοξέωσης, με ναυτία, εμέτους, διάχυτο κοιλιακό άλγος και απώλεια συνείδησης. ΢τον διαβήτη τύπου 2, η νόσος εισβάλλει βαθμιαία, πολυφαγία παρατηρείται σπανιότερα, ενώ συχνά συνυπάρχουν αδυναμία, κόπωση, ζάλη και ευπάθεια σε λοιμώξεις. ΢υχνά, η συμπτωματολογία στον διαβήτη τύπου 2 λείπει τελείως και ο ασθενής αισθάνεται υγιής. Κλινικά σημεία Η αύξηση του σακχάρου στο αίμα προκαλεί απώλεια υγρών μέσω οσμωτικής διούρησης. ΢ημεία αφυδάτωσης (ψυχρό και ξηρό δέρμα με ελαττωμένη σπαργή, αποξηραμένοι βλεννογόνοι και ανώμαλη και ξηρή γλώσσα) παρατηρούνται όταν η απώλεια υγρών δεν αντισταθμίζεται επαρκώς. Όταν εγκατασταθεί η διαβητική κετοξέωση, χαρακτηριστική είναι η αναπνοή Kussmaul, που συνίσταται σε βαθιές, παρατεταμένες και συνοδευόμενες από αναστεναγμό αναπνοές, καθώς και η απόπνοια ακετόνης  3

2

ΑΓΡΟΣΙΚΑ ΚΑΙ…ΑΛΛΑ! χώρας μας. Προτιμάει ουδέτερα ή ελαφρά αλκαλικά εδάφη (Ph 7-8), αντέχει όμως και στα ελαφρά όξινα εδάφη. Σο ριζικό της σύστημα εκμεταλλεύεται άριστα τα θρεπτικά στοιχεία και την εδαφική υγρασία αυξάνοντας την ανθεκτικότητα των δέντρων στην ξηρασία και ευνοώντας την εξάπλωση της καλλιέργειας τόσο στα βαθιά, γόνιμα, αρδευόμενα, πεδινά εδάφη, όσο και στα πτωχά, αβαθή και ξηρικά εδάφη των ημιορεινών περιοχών. Παρουσιάζεται σχετικά καλή αντοχή στην αλατότητα του εδάφους ενώ σε τιμές Ph κάτω από 5 και πάνω από 8 μειώνεται σημαντικά η ανάπτυξη νεοφυτευόμενων δενδρυλλίων αλλά και η καρποφορία ανεπτυγμένων δένδρων. Τγρασία εδάφους στις ελιές. Παρά τη μεγάλη του αντοχή και προσαρμοστικότητα, το ελαιόδεντρο αντιδρά θετικά τόσο στην επαρκή άρδευση όσο και στην αρμονική και ισόρροπη θρέψη, αυξάνοντας θεαματικά τις αποδόσεις του και βελτιώνοντας την ποιότητα της παραγωγής. Σα δέντρα παρουσιάζουν αυξημένες υδατικές απαιτήσεις σε κρίσιμα στάδια της ετήσιας ανάπτυξης τους και για αυτό χρειάζονται τα ειδικά λιπάσματα ελιάς. Σην περίοδο διαφοροποίησης των οφθαλμών (Ιαν. – Υεβ.) η επάρκεια εδαφικής υγρασίας και αζώτου αυξάνει τον αριθμό των ανθοφόρων οφθαλμών δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για υψηλότερες αποδόσεις (συνήθως καλύπτεται από τις χειμερινές βροχές) Η έλλειψη νερού την περίοδο άνθισης – καρπόδεσης (Απρ. – Μαι.) μειώνει τον αριθμό των γόνιμων ανθέων και προκαλεί πτώση των ανθέων και των νεοσχηματιζόμενων καρπών. ΢ε ξηρές άνυδρες χρονιές, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα, συστήνεται η έγκαιρη άρδευση πριν από την έναρξη της ανθοφορίας. Σην περίοδο σκλήρυνσης του πυρήνα (Ιουν. – Ιουλ.) και κατά την έναρξη αύξησης του καρπού (Αυγ.) η άρδευση των δέντρων είναι απαραίτητη, αφού ασκεί καθοριστική επίδραση στο μέγεθος του καρπού και την ελαιογένεση. Σο φθινόπωρο (΢επ. – Οκτ.) η ικανοποιητική άρδευση προάγει την παραγωγή λαδιού και το μέγεθος του καρπού. Έλλειψη νερού σε αυτό το στάδιο, έχει σαν αποτέλεσμα την συρρίκνωση των καρπών, μειωμένη παραγωγή αλλά και ποιοτική υποβάθμιση του λαδιού. σελ.3

ΜΠΙΣΖΙΜΠΑΡΔΙ ΤΓΕΙΑ … (χαρακτηριστική η δυσάρεστη οσμή του στόματος) και υπνηλία και κώμα ακολουθούν εάν η κετοξέωση δεν αντιμετωπιστεί. Διάγνωση Η διάγνωση του διαβήτη είναι εύκολη όταν υπάρχουν τα κλασικά συμπτώματα και αρκεί η επιβεβαίωση με τη μέτρηση του σακχάρου του αίματος. Η διάγνωση μπαίνει επίσης εύκολα όταν ο ασθενής παρουσιάζεται με συμπτώματα και σημεία διαβητικής κετοξέωσης. Σα διαγνωστικά κριτήρια που έχουν θεσπιστεί για τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη είναι τα ακόλουθα : Παρουσία κλασικών συμπτωμάτων του διαβήτη και τιμή γλυκόζης σε οποιαδήποτε στιγμή > 200 mg/dl Σιμή σακχάρου νηστείας (που λαμβάνεται δηλαδή μετά από 8 τουλάχιστον ώρες αποχής από την πρόσληψη τροφής) > 126 mg/dl Σιμή σακχάρου 2 ώρες μετά από φόρτιση με 75g γλυκόζης από του στόματος > 200 mg/dl Ένας άλλος χρήσιμος δείκτης είναι η τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c). Δεν χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη, αλλά για την παρακολούθηση της ρύθμισης του σακχάρου αίματος, αφού αντικατοπτρίζει τη μέση τιμή σακχάρου αίματος τους τελευταίους 3 μήνες πριν την εξέταση. Σιμές HbA1c < 6% θεωρούνται ενδεικτικές καλού γλυκαιμικού ελέγχου. Επιπλοκές Η πιθανότητα ανάπτυξης επιπλοκών λόγω του σακχαρώδους διαβήτη μειώνεται όσο καλύτερα ρυθμίζονται οι τιμές του σακχάρου στο αίμα. Μια σειρά παραγόντων, όπως το κάπνισμα, τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, η παχυσαρκία, η αρτηριακή υπέρταση και η καθιστική ζωή, επιταχύνουν την ανάπτυξη επιπλοκών. Οι επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη διακρίνονται σε οξείες και χρόνιες.

---------------------------------------------------

3

ΑΓΡΟΣΙΚΑ ΚΑΙ…ΑΛΛΑ! Βασική λίπανση ελιάς. Η βασική λίπανση της ελιάς γίνεται κατά την περίοδο του Δεκεμβρίου έως τα μέσα Υεβρουαρίου, ώστε τα δέντρα να έχουν στη διάθεση τους όλα τα θρεπτικά στοιχεία και ειδικότερα το άζωτο που είναι απαραίτητο για τη διαφοροποίηση των ανθοφόρων οφθαλμών και την έναρξη της βλάστησης. ΢ε ξηρικούς ελαιώνες με τη βασική λίπανση προστίθεται σε μια δόση όλη η ποσότητα του λιπάσματος. ΢τους αρδευόμενους και ειδικά στους ελαιώνες βρώσιμης ελιάς προτείνεται το 1/3 του συνολικού αζώτου και του καλίου να εφαρμόζονται τμηματικά σε μεταγενέστερα στάδια. ΢υνιστάται η χρήση υψηλής ποιότητας σύνθετων ΝΡΚ λιπασμάτων με τύπους απόλυτα προσαρμοσμένους στις ειδικές θρεπτικές απαιτήσεις της καλλιέργειας. Επιφανειακή λίπανση ελιάς. ΢τους αρδευόμενους ελαιώνες για να καλυφτούν επαρκώς οι θρεπτικές ανάγκες των καρπών, συνιστάται να γίνεται επιφανειακή αζωτούχος λίπανση και άρδευση του ελαιώνα αμέσως μετά την ολοκλήρωση της καρπόδεσης (Ιουν.) Κατά την επιφανειακή λίπανση χορηγείται στην καλλιέργεια το υπόλοιπο 1/3 του απαιτούμενου αζώτου με τη χρήση αζωτούχων λιπασμάτων. ΢τους ελαιώνες βρώσιμης ελιάς για την αύξηση του μεγέθους και του βάρους των καρπών, την αύξηση των ολικών διαλυτών στερεών και την ομοιόμορφη ωρίμανση συνιστάται εκτός από την αζωτούχο λίπανση του Ιουνίου να εφαρμόζεται και όψιμη λίπανση με άζωτο και κάλιο κατά την περίοδο της ταχείας αύξησης των καρπών. ΢ημαντικότερα θρεπτικά στοιχεία για τη λίπανση ελιάς. Ν – Άζωτο, Ρ – Υώσφορος, Κ – Κάλιο, Β - Βόριο ΠΑΡΟΙΜΙΕ΢ ΓΙΑ ΑΓΡΟΣΕ΢

 Γενάρη μήνα κλάδευε φεγγάρι μη κοιτάζεις.  Κάλιο να κλαίει το κλήμα παρά να κλάψει ο αμπελουργός.  Μα κι αν τύχει και θυμώσει μες στα χιόνια θα μας χώσει.

Σέλος Β’ Μέρους

4

ΜΠΙΣΖΙΜΠΑΡΔΙ Σαξίδι στο παρελθόν της Πελοποννήσου (Μέρος ιζ’)

Ανδρίτσαινα, η πέτρινη πολιτεία και το λίκνο του πνεύματος! (Β΄μέρος) ΢ε όλα της η Ανδρίτσαινα φανερώνεται ζεστή και φιλόξενη, σαν γυναίκα αρχόντισσα. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να είναι αλλιώς, καθώς πήρε το όνομά της από μια θρυλική γυναικεία φυσιογνωμία. Σην χήρα του Ανδρίτσου Μούρμουρη (από τα Μούρμουρα της Κρήτης) ή κάποιου Υαναρίτη Ανδρίκου κυνηγημένου, που διατηρούσε Φάνι στην περιοχή. Η πόλη κάποτε ανήκε στο Δεσποτάτο του Μυστρά, κατόπιν περιήλθε στα χέρια των Υράγκων και αναπτύχθηκε τόσο, ώστε να αναφέρεται στο «Φρονικό του Μορέως». Όταν οι ντόπιοι επαναστάτησαν εναντίον τους, προσέτρεξαν οι Παλαιολόγοι σε βοήθεια, ενώ στην περίοδο 1427-1456 άρχοντας του τόπου, ήταν ο σοφός Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός. Σούρκοι και Υράγκοι την διεκδικούσαν εναλλάξ, μέχρι που τέλος πέρασε στην Οθωμανική κατοχή. Μέχρι τα 1700 ωστόσο, είχε ήδη γίνει εμπορικό κέντρο με αξιόλογη δύναμη και ήταν γνωστή για τα εμπορικά της, τα βυρσοδεψία, τα υφαντουργεία και τους αλευρόμυλούς της. Δεν είναι άμαθη λοιπόν ούτε σε πλούτη ούτε σε μάχες η αρχόντισσα Ανδρίτσαινα και ως τέτοια, στέκει περήφανη και αδάμαστη στο απάτητο της το λημέρι, έως σήμερα. Λαογραφικό Μουσείο Ιδρύθηκε το 1981 από την πρωτοβουλία του Εξωραϊστικού ΢υλλόγου Γυναικών με κύριο στόχο την διάσωση και την προβολή του παραδοσιακού υλικού της Ανδρίτσαινας, γι' αυτό και το κύριο χαρακτηριστικό των εκθεμάτων του είναι ότι προέρχονται αποκλειστικά από την Ανδρίτσαινα και καλύπτουν την περίοδο της εκατονταετίας 1832-1932. Σα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του στεγαζόταν σε ένα παλιό πέτρινο αρχοντικό και στη συνέχεια στο τριώροφο αρχοντικό Κανελλοπούλου μετά από την δωρεά του ακινήτου καθώς και των σκευών και επίπλων. Σο Λαογραφικό Μουσείο Ανδρίτσαινας αποτελεί τον κύριο εκπρόσωπο της ιστορίας και του μεγαλείου που έζησε η Ανδρίτσαινα με εκθέματα από την πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής. Εκθέματα του Μουσείου ΢τον πρώτο όροφο του Μουσείου, ο επισκέπτης έχει ευκαιρία να γνωρίσει την δομή και οργάνωση του παραδοσιακού αστικού σπιτιού της Ανδρίτσαινας την περίοδο του 20ου αιώνα. ΢τη συνέχεια στο δεύτερο όροφο θα εντυπωσιαστεί με την σημαντική συλλογή ανδρικών και γυναικείων τοπικών ενδυμασιών όπως ενδυμασίες των αγωνιστών, τα φορέματα των αρχοντισσών, φουστανέλες, φέσια, γιλέκα,

κοντογούνια φούστας, φορέματα περιπάτου, εσάρπες, καπέλα ξαναζωντανεύουν αναμνήσεις από προηγούμενους καιρούς. Σο υπέροχο σκηνικό συμπληρώνουν δύο πανέμορφα νυφικά κεντημένα στο χέρι καθώς και και η στολή της Αμαλίας. ΢ε κάθε δωμάτιο - αίθουσα του Μουσείου παρουσιάζονται σημαντικά εκθέματα καθώς και ο τρόπος της ζωής των ανθρώπων σε προηγούμενες περιόδους. Σο κουρείο με τα βιεννέζικα έπιπλα, ο παλιός μπουφές, οι ξύλινοι καναπέδες καθώς και οι μαντεμένιες σόμπες κερδίζουν επίσης την προσοχή. ΢υλλογή από φωτογραφίες, όμορφα κάδρα, χειροποίητα κεντήματα, παλιοί φωνογράφοι και η συλλογή από δώρα δίνουν το δικό τους στίγμα. Ανάμεσα στα κυριώτερα εκθέματα βρίσκεται το μπαούλο του ιδρυτή της Υιλικής Εταιρίας Παναγιώτη Αναγνωστόπουλου με τα αρχικά του και την ημερομηνία 1832. ΢ε άλλο δωμάτιο - αίθουσα θα ενυπωσιαστείτε με την κρεβατοκάμαρα με το σιδερένιο κρεβάτι και τον σιδερένιο επίσης ουρανό, στολισμένο με τα περίτεχνα ολοκέντητα σεντόνια και μαξιλάρια, τα κεντημένα νυχτικά του ζευγαριού, όπως και την γωνία με τα εικονίσματα και το καντήλι και την κούνια του μωρού με τα ρουχαλάκια του. Άλλος ένας αξιόλογος χώρος είναι το δωμάτιο με τα οικιακά σκεύη, όλων των ειδών τα μπακίρια και τα σίδερα, εργαλεία πάσης φύσεως, πιάτα στρωμένα στο σοφρά, καρδάρες και γαβάθες. Σέλος

Τπεύθυνος: Γιώργος Ηλία Ζέρβας Επικοινωνία: 6932620202 210/5766374 Διεύθυνση οικίας: Ι.Δημακοπούλου 3, Ίλιον ΣΚ 13121 e-mail: zervasgeorge72@gmail.com zervasgeorge@rocketmail.com Έντυπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φιλοξενούμενο στον παγκόσμιο ιστό και στην σελίδα issue.com Φειρόγραφα-άρθρα δεν επιστρέφονται