Co w programie?

Co w programie?

Jak pisałam wcześniej, to Ty decydujesz, jakie treści będzie zawierał warsztat. Nasze (referatowe) doświadczenie w organizacji tego typu formy kształcenia, pozwoliło mi wybrać kilka tematów, które uznałam za koniecznie podczas „ABC Zuchmistrza”. Są to: • metodyka zuchowa, • zuchowe formy pracy, • zasady dobrej zbiórki, • Prawo Zucha, • blok inspiracyjny. Warto też (już nieobowiązkowo) zaplanować zajęcia z: • budowania autorytetu, • obrzędowości, • trudnych sytuacji, • pisania konspektu zbiórki, • sprawności indywidualnych. Są to oczywiście przykładowe tematy zajęć. Możesz dołożyć do nich coś specjalnie dla Twojej kadry.

Zajęcia z metodyki zuchowej powinny być wprowadzeniem w zuchowy świat. Warto oprzeć się na różnicach między pracą harcerską a zuchową. Nasi uczestnicy często będą mieli doświadczenia z życia harcerskiego, a niekoniecznie byli zuchami. Trzeba ich tego nauczyć. Wiadomo – działamy tą samą metodą, ale wiemy, że w poszczególnych pionach metodycznych wygląda to nieco inaczej. Warto tu omówić charakterystyczne dla zuchów instrumenty metodyczne, czy system małych grup, który różni się nieco od harcerskich zastępów. Stawiamy na zabawę, a nie grę czy poszukiwanie, jak w innych metodykach. Warto, żeby na takich zajęciach to wszystko wybrzmiało.

8

Zamierzenia Po zajęciach uczestnik będzie: • potrafił wskazać różnice między metodyką zuchową a pozostałymi metodykami, • znał instrumenty metodyczne: gwiazdki zuchowe, sprawności zespołowe i indywidualne.

Zuchowe formy pracy to zajęcia, które warto rozwinąć w tych aspektach, które będą ważne dla Twojego środowiska. Wyszczególnijmy wszystkie formy pracy, niech kursanci wiedzą o ich istnieniu. Ale czy na „ABC Zuchmistrza” trzeba szczegółowo omawiać np. gawędę, którą jednak zazwyczaj opowiadają drużynowi czy bardziej doświadczeni przyboczni? Może zamiast tego pokazać szereg majsterek albo piosenek i pląsów, żeby młodzi zuchmistrzowie wyjechali od nas zainspirowani i z konkretnymi pomysłami do wykorzystania na zbiórkach? Może warto poćwiczyć dostosowanie piosenek, pląsów czy gier do konkretnych sprawności zespołowych?

Zamierzenia Po zajęciach uczestnik będzie: • znał zuchowe formy pracy, • wiedział kiedy i jak często stosujemy różne formy pracy, • umiał dobrać formy pracy do potrzeb zuchów, • umiał dostosować formy pracy do tematu zbiórki.

Zasady dobrej zbiórki są zajęciami, które uznaliśmy za potrzebne, ponieważ właśnie planowanie zbiórek jest jedną z aktywności, które nasi młodzi zuchmistrzowie podejmują razem z drużynowymi już od samego początku (zasada podziału pracy między drużynowego a przybocznych). Warto wskazać na warsztatach na to, że zbiórka musi mieć logiczny ciąg, odpowiednie tempo, że elementy statyczne i dynamiczne powinny być przemienne, że zawsze należy zrobić coś, co zuchy już znają, ale i coś nowego. Ważne, żeby pamiętać

9

o samodzielności i inicjatywie zuchów, czterech stałych elementach i o tym, że drużynowy (kadra) też się bawi. Jeśli chcesz, można te zajęcia uzupełnić informacjami o tym, jak pisać konspekty i jak planować pracę. Można to „dołożyć” do tych zajęć lub zaplanować dodatkowy blok zajęciowy. Pomyśl, które rozwiązanie lepiej się sprawdzi w Twoim środowisku.

Zamierzenia Po zajęciach uczestnik będzie: • znał i umiał zastosować zasady dobrej zbiórki.

Zajęcia z Prawa Zucha są ważne, ponieważ przez cały czas pracujemy z naszymi podopiecznymi przy użyciu tego narzędzia. Uczymy go nie tylko zuchy, ale też kadrę. Chcemy kształtować charakter zucha, budujemy hierarchię celów i wartości. Ważny dla nas – instruktorów ZHP, jest wszechstronny rozwój naszych wychowanków. Do tego wykorzystujemy Prawo Zucha. Trzeba pamiętać, żeby Prawo Zucha przypominać wszędzie, konsekwentnie, świadomie i optymistycznie – nie tylko zuchom, ale także kadrze. Warto sprowokować na zajęciach sytuację, w której uczestnicy będą musieli użyć Prawa Zucha w praktyce, np. w rozmowie z „zuchem”.

Zamierzenia Po zajęciach uczestnik będzie: • znał i rozumiał Prawo Zucha, • potrafił pracować z Prawem Zucha w codziennych sytuacjach z zuchem.

Inspiracja to jeden z ważniejszych celów warsztatu „ABC Zuchmistrza”. Warto zaplanować przynajmniej jeden blok zajęć, który będzie zawierał konkretne pomysły, gotowe zabawy, które nasz uczestnik będzie mógł „zabrać” ze sobą. Może to być pląsowisko, ciekawe majsterki, targ wymiany doświadczeń, gdzie uczestnicy sami podzielą się pomysłami realizowanymi w ich gromadach (o ile wszyscy uczestnicy mają choć niewielkie doświadczenie

10

w pracy z zuchami). Pamiętaj o tym, że uczestnik czerpie inspirację nie tylko z zajęć. Na pewno dobrze zbudowana obrzędowość i fabuła kursu będzie dla niego równie ważna.

Zamierzenia Po zajęciach uczestnik będzie: • wiedział skąd czerpać inspiracje, • znał i umiał wykorzystać nowe pląsy, piosenki, majsterki,...

Oprócz podanych wyżej zajęć, które traktuję jako obowiązkowe i najważniejsze, proponuję kilka tematów dodatkowych, które warto poruszyć podczas warsztatów. Są to: budowanie autorytetu zuchmistrza, magia w gromadzie, trudne sytuacje, planowanie zbiórki, sprawności indywidualne. Zajęcia o budowaniu autorytetu mają pomóc młodym zuchmistrzom, którzy mogą mieć problem z „przebiciem się” i zapanowaniem nad zuchami. Warto poruszyć tu pewne zasady: wystrzeganie się hipokryzji, dotrzymywanie danego słowa, nienadużywanie „władzy” wobec zuchów, nieuleganie wybuchom złości (swoim i zuchowym), spokojne rozmawianie z zuchami, bycie gotowym do pomocy, konsekwencja. Można razem zastanowić się, za co szanujemy innych instruktorów czy nauczycieli i spróbować to przełożyć na zasady – jak postępować z zuchami. Nie róbmy tego, czego sami nie lubimy jako czyiś podopieczni. Zajęcia z magii w gromadzie to nic innego jak zajęcia o obrzędowości. Na samym początku naszych warsztatów zajęcia te miały podtytuł: „Dlaczego warto się przebierać?”. Warto pokazać naszym kursantom, że zuchowanie jest okryte pewną tajemnicą, że mamy swoje, znane tylko nam zwyczaje i obrzędy. Zuchy mogą mieć swojego patrona, który kontaktuje się z nimi na różne sposoby, przy okazji sprawności odwiedzają ich bohaterowie bajek. Mamy swoje tajne szyfry, znaki, które tylko my rozumiemy, okrzyki. Warsztat „ABC Zuchmistrza” też powinien mieć swoją fabułę i zbudowaną na niej

11

obrzędowość. Pokażmy kursantom w praktyce, jak się to robi i omówmy na zajęciach. Można zorganizować dodatkowy blok zajęciowy o trudnościach, tym co może być dla młodego zuchmistrza trudne. Można tu poruszyć sprawy wychowawcze z zuchami, można powiedzieć o tym, jak połączyć bycie kadrą zuchową z własnym rozwojem w swojej metodyce. Najlepiej po prostu zapytać uczestników, czego od tych zajęć oczekują. Można zorganizować to jako rozmowy podczas ogniska, można rozmawiać w mniejszych grupach i stworzyć jakiś wspólny materiał, można zorganizować panel dyskusyjny, na który zaprosimy doświadczonych zuchmistrzów lub pedagoga/psychologa. Bardzo dużo zależy od tego, jakie są potrzeby. A jak zorganizować takie zajęcia – na pewno coś wymyślisz! W części o zajęciach obowiązkowych napisałam o zajęciach z zasad dobrej zbiórki. Jeśli uważasz to za konieczne, warto te zajęcia rozwinąć i nauczyć naszych kursantów jak pisać konspekt. Najlepiej to po prostu przećwiczyć. Niech kursanci spróbują się zmierzyć z jakąś zbiórką z cyklu sprawnościowego, który akurat realizują, albo ze zbiórką pojedynczą, którą i tak mają w planie pracy. Pamiętaj – lepiej robić coś, co się faktycznie przyda, a nie konspekt tylko na potrzeby zajęć. Uznałam, że zajęcia ze sprawności indywidualnych również mogą się przydać osobom zaczynającym zuchowanie. Przygotowanie kart do zdobywania sprawności jest zadaniem, jakie przyboczni mogą wkrótce otrzymać od swojego drużynowego. Pokażmy im przykładowe karty, powiedzmy o co w ogóle chodzi i dlaczego warto realizować sprawności indywidualne. I tu, kolejny raz, chcę zaznaczyć, że należy wypracować materiał, który będzie wykorzystany. Wymyślanie na potrzeby kursu jest sztuką dla sztuki. Skoro nasi kursanci mają wykonać pracę nad przygotowaniem czegoś, skoro będą czuwać nad tym doświadczeni zuchmistrzowie, to zróbcie coś, co się przyda w konkretnych gromadach albo uzupełni biblioteczkę hufcową. Może uda się opublikować to na stronie hufca bądź namiestnictwa, albo chociaż rozesłać do kursantów, żeby mieli dostęp do pracy swojej i innych.

12