Oldambt Magazine 2025

ROOS IN DE REGIO

Struinen door Winschoten

DE GRAANREPUBLIEK

Graan ambachtelijk verwerkt van korrel tot borrel

UITGESTREKT KUSTGEBIED

Stil en stoer landschap

PROEFHET GOUDVAN GRONINGEN

We nemen je eventjes mee terug in de tijd. Toen het land van Oldambt nog bestierd werd door herenboeren en graan het goud was. Terug naar het einde van de 19e eeuw. Met om je heen de vele graanvelden. Op de vruchtbare kleigronden stonden voorhuizen als kastelen met grote schuren erachter. Rijk waren ze, die zelfbenoemde herenboeren. Het graan verdiende goed. De vele arbeiders op het land minder. De kloof tussen arm en rijk was zichtbaar. Het succes van het gebied des te meer.

Het was de graanschuur van Europa. Het was de tijd van de Graanrepubliek. Van melkboer tot koningin: iedereen is groot geworden met Brinta van Gronings graan. Het wuivende goud leidde in Oldambt tot steenrijke boeren, lokaal communisme en enorme fabrieken van rood baksteen. De vlam doofde, maar het vuur van de Graanrepubliek bleef smeulen. Anno nu wordt er in deze regio weer volop gezaaid, geteeld, gemout, gebrouwen, gebakken en gestookt. Voeg daar het Oldambtmeer, de ligging aan Waddenzee UNESCO Werelderfgoed en de grote hoeveelheid evenementen aan toe en je hebt een gebied dat absoluut het bezoeken waard is.

4

Regiokaart

INHOUD

12

Middeleeuwse natuur in Nieuw Beerta Ontdek het bij

De Cleyne Hortus

20

8 keer waterpret

Het Oldambt bezien vanaf het water

24

Turen naar een horizon vol vogels

Bij Nieuwe Statenzijl beleef je de Wadden

28 Herenboerderijen Vorstelijke boerderijen en schitterende slingertuinen

36 Winkelstad Winschoten Winschoten biedt een perfecte winkelervaring

44 Festival Hongerige Wolf Muziek, dans, theater, film, beeldende kunst en literatuur in het buurtschap Hongerige Wolf

Tips

> Wuivende graanhalmen en herenboeren 8

> Ambachtelijke jenever 10

> Kunstroute 14

> Bijzondere plekken in het landschap 22

> Waken, slapen en dromen 32

> 10 keer over de grens 34

> 80 jaar oorlog 80 jaar vrijheid 38

> De paden op de lanen in… 40

> Leuk met de kinderen 46

Met deze kaart kan jouw ontdekkingstocht door Oldambt beginnen. Een groot aantal punten komt uitgebreid aan bod in dit magazine. Combineer ze in een dagtrip en laat je verrassen door de veelzijdigheid van Oldambt.

meer

INDEX KAART

Mooie dorpen

1. Beerta

2. Scheemda

3. Midwolda

4. Hongerige Wolf

5. Bad Nieuweschans

6. Blauwestad

7. Heiligerlee

Kerken

1. Garnizoenskerk Bad Nieuweschans

2. Stefanuskerk Finsterwolde

3. Dorpskerk Midwolda

4. Dorpskerk Nieuwolda

5. Hervormde Kerk Oostwold

6. Sint Joriskerk Westerlee

7. Waterstaatskerk Nieuw Beerta

8. Marktpleinkerk Winschoten

9. Scheemder Kerk Scheemda

10. Sint Bartholomeuskerk Beerta

11. Sint Vituskerk Winschoten

12. Synagoge Bad Nieuweschans

13. Synagoge Winschoten

14. Hervormde Kerk Nieuw Scheemda

15. Protestantse Kerk Oostwold

Bezienswaardigheden

1. Ennemaborg Midwolda

2. Oude Remise Bad Nieuweschans

3. De Toekomst Scheemda

4. Vliegveld Oostwold

5. Waterval Bos op Houda

4. Vliegveld Oostwold

5. Waterval Bos op Houwingaham Bad Nieuweschans

6. Bruggeschans Winschoten

Musea

1. Museum Stoomgemaal Winschoten

2. Museumgemaal De Hoogte Nieuwolda

3. Vestingmuseum Bad Nieuweschans

4. Museum voor Oorlogshistorie

1940-1945 Midwolda

5. Museum Slag bij Heiligerlee

6. Klokkengieterijmuseum Heiligerlee

7. Boerderij Hermans Dijkstra Midwolda

Molens

1. Molen Berg Winschoten

2. Molen Dijkstra Winschoten

3. Molen Edens Winschoten

4. Udema’s Molen Ganzedijk

5. Poldermolen De Dellen Nieuw Scheemda

6. Westerse Molen Nieuw Scheemda

7. Paaltjasker Nieuw Scheemda

8. Molen Heiligerlee

Mooie boerderijen

1. Hoeve Witteborg Midwolda

2. Huninga’s Heem Oostwold

3. Ol Diek Nieuwolda

4. Groninger Kroon Finsterwolde

5. Stocksterhorn Drieborg

6. Schanskerdijk Drieborg

7. Oude Ebelsheerd Nieuw Beerta

8. Huninga Heerd Beerta

9. De Zelfmakerij Oostwold

10. Goldhoorn 33 Finsterwolde

11. Hoogheem Erfgoed & Logies Nieuwolda

Natuurgebieden

1. Midwolderbos Midwolda

2. Hondshalstermeer Wagenborgen - Nieuwolda

3. Meerland Blauwestad

4. Bos op Houwingaham Bad Nieuweschans

5. De Tjamme Beerta

6. Oldambtmeer Blauwestad

7. Dollard Nieuwe Statenzijl

8. Tusschenwegen Winschoten

WUIVENDE GRAANGRASSEN ENHERENBOEREN

Als je van Groningen naar Duitsland rijdt, kom je voorbij een uniek landschap. Oldambt kenmerkt zich door uitgestrekte graanvelden. In het voorjaar komt een zee van frisgroene stengels je tegemoet, terwijl je in de zomermaanden wordt begroet door het wuivend goudgeel. Ben je er rond oogsttijd, dan ruik je de geur van smaakvol tarwe. Er wordt nog volop gezaaid, geteeld, gemout, gebrouwen, gebakken en gestookt. Welkom in de Graanrepubliek!

HERENBOERDERIJ

GEBIED VAN TEGENSTELLINGEN

Oldambt heeft een rijke historie als Graanrepubliek, maar tot begin 1750 hielden de boeren langs de Dollard vooral koeien. Het gebied werd in die jaren getroffen door de runderpest en overstromingen, die de veestapel in een aantal jaren uitroeiden. Omdat nieuwe koeien een enorme investering waren, stapten boeren over op graan. Een gouden greep! Voor het eind van de 19e eeuw steeg de graanprijs tot astronomische hoogte terwijl land en arbeid goedkoop was. Deze combinatie

POLDERDOORGANG

SICCO MANSHOLT

HET GOUD VAN GRONINGEN

van omstandigheden maakte de graanboeren steeds rijker en de landarbeiders armer. De boeren noemden zich ‘herenboeren’ en bouwden paleizen met grote boerenschuren erachter. Ze tennisten, bedreven politiek, hielden dressuurpaarden en gaven leiding aan hun bedrijf. Ze richtten studiegroepen en rederijkerskamers op. In de winter zaten de meeste arbeiders werkloos thuis, waar ze te maken kregen met bittere armoede. De tegenstelling was groot. Door deze scheve verhoudingen kwam het communisme in Oldambt tot bloei.

VERANDERINGEN

Van 1958 tot 1973 was Sicco Mansholt Europees landbouwcommissaris. Hij voerde veel veranderingen door die nu nog te zien zijn in Oldambt. Hij hield de graanprijzen kunstmatig hoog en stimuleerde schaalvergroting, wat resulteerde in uitgestrekte velden vol tarwe. Maar deze veranderingen en mechanisatie brachten arbeiders alleen maar minder werk. De boeren deden gaandeweg steeds meer en hadden geen hulp meer nodig. Inwoners van Oldambt zochten naar een andere manier om industrie naar de regio te halen, zoals de bouw van een groot kanaal voor zeeschepen, dat dwars door de Dollard zou gaan. Hier maakte de milieubeweging bezwaar tegen, omdat dit het kwelderlandschap zou aantasten en de fauna zou bedreigen. Symbool hiervoor stond de kluut, een wadvogel op dunne, hoge pootjes. Ondanks dat de sluizen in de Dollard al waren aangelegd bij de Punt van Reide, werd het Dollardplan in 1974 uitgesteld en uiteindelijk afgeblazen.

NATUURGEBIED

Inmiddels is een deel van het landbouwareaal teruggegeven aan de natuur. In het hart van de regio, op de plek waar vroeger aardappelen, bieten, bonen, mais en bovenal onderstammen voor rozen geteeld werden, werd in 2005 het woonproject Blauwestad aangelegd, met als onderdeel het 800

hectare grote Oldambtmeer. Blauwestad moest een economische impuls geven en honderden nieuwe bewoners aantrekken. Naast de aanleg van het Oldambtmeer is er ook 350 hectare nieuwe natuur aangelegd en 25 kilometer aan dijken. Op een groot gedeelte kun je wandelen of fietsen. Langzamerhand begint dit ambitieuze project zijn vruchten af te werpen.

ONTDEK HET RIJKE VERLEDEN

EN DE NIEUWE TOEKOMST

VAN DE GRAANREPUBLIEK

In het landschap van de Graanrepubliek vertellen de indrukwekkende herenboerderijen het verhaal van een gouden tijd. Deze statige bouwwerken, soms prachtig gerestaureerd en soms met de sporen van een bewogen geschiedenis, blijven als gedenktekens staan. Steeds meer van deze ‘Huilende Bruiden’ krijgen een nieuwe bestemming, waarmee hun waardevolle architectuur behouden blijft voor de toekomst. Ook in kunst en design wordt de verbinding met het verleden gelegd. Terwijl je door het landschap fietst of wandelt, kom je verrassende elementen tegen, zoals lantaarns in de vorm van graanhalmen en de imposante graansilo in Bad Nieuweschans.

AMBACHTELIJKE SMAKEN VAN NU

In de laatste jaren is er een nieuwe beweging ontstaan in de Graanrepubliek. Lokale graanboeren zetten in op duurzaamheid en werken aan een eerlijke voedselketen in harmonie met de natuur. Ze telen oude graansoorten die zorgen voor rijkere smaken en bijzondere producten, zoals muesli, brood, pasta, bier en jenever. Wil je het ‘Goud van Groningen’ zelf proeven? Een bezoek aan de Groninger Genever Stokerij is een echte aanrader. Tijdens een rondleiding en proeverij ontdek je niet alleen de unieke smaken, maar ook de fascinerende geschiedenis van het Oldambt, met verhalen over de Graanrepubliek en haar roerige verleden, waar zelfs het communisme dapper standhield.

JENEVEROP AMBACHTELIJKE WIJZE:VANKORREL TOTBORREL

DISTILLEERDERIJ

GRONDSTOF

GENEVER

De geschiedenis van de Graanrepubliek ruiken en proeven? Dat kan bij de Groninger Genever Stokerij in Oostwold. Hier maken Freek Kupers en Henriëtte Davelaar in een Oldambtster herenboerderij op ambachtelijke wijze jenever, likeur en whisky. Gestookt volgens eeuwenoude kennis, in een handgemaakte Alambiekketel. “Onze jenever heeft de smaak die het 100 jaar geleden ook had.”

Aan de rand van de Graanrepubliek ligt de Groninger Genever Stokerij. Op de deel is een dorpsplein gebouwd waar 3 authentieke huisjes staan met daarin een proeflokaal, een kroeg, een kerk en een distilleerderij. En in die distilleerderij gebeurt het allemaal. “Henriëtte en ik wilden eerst een bierbrouwerij beginnen, maar dat veranderde toen we deze boerderij aankochten. Bij de aankoop kwam 2,5 hectare land met daarop 200 zwarte bessenstruiken. Na het maken van veel potten bessenjam en siroop ontstond het idee om hiervan onze eigen

alcohol te gaan produceren”, vertelt Freek. “Toen kwamen we erachter dat dit bijna niet meer op de ambachtelijke manier werd gedaan. Tegenwoordig wordt het door zogenoemde kolomketels geproduceerd. Dat is alsof je alleen fabrieksbrood hebt en geen bakkers. Hoe leuk is het dan om dit weer op te pakken?”

PROEVERIJEN EN RONDLEIDINGEN

Omdat Freek en Henriëtte op de boerderij zelfvoorzienend leven, vonden ze het produceren van alcohol een aanvulling op hun leefwijze. De keuze voor de soort alcohol was ook snel gemaakt. Freek: “Er is maar 1 product dat in de lage landen is ontstaan en oer-Hollands is en dat is jenever. Het hoort bij onze cultuur, zoals cognac bij Frankrijk hoort en whisky bij Schotland. We maken jenever van graan dat we stoken op een potstillketel, een zogenoemde Alambiekketel. Op deze manier werd het 100 jaar geleden ook gedaan, dus de pure smaak moet in de buurt komen van hoe het destijds was. Dat is een fascinerende gedachte.”

Naast jenever produceren Freek en Henriëtte ook whisky en likeuren. “We maken producten die we goed vinden en willen delen. Daarom organiseren we proeverijen en rondleidingen.”

TOTAALBELEVING

Tijdens deze rondleidingen vertellen de eigenaren ook veel over de omgeving en de gouden tijden van de Graanrepubliek. Zo werd 12 kilometer ten oosten van de stokerij de Reiderwolderpolder drooggelegd en omgetoverd tot de meest vruchtbare kleigrond ter wereld, dat werd gebruikt voor de graanteelt. Hiermee verdienden de herenboeren geld als water. In de omgeving werden huizen zo groot als kastelen gebouwd met bijbehorende slingertuinen, terwijl arbeiders werden uitgeknepen en onderdrukt.

De huisstijl van de Groninger Genever Stokerij is een verwijzing naar deze tijd, waarin communisme de kop op stak. Freek: “De sociale ongelijkheid in die tijd vertaalde zich naar communisme. Daarom vind je op onze flessen communistische karakters. Alle karakters hebben een verhaal en een naam, zoals Stien en Hendrik. Het zouden mensen kunnen zijn die in die tijd hebben geleefd. Die achtergrondverhalen zijn op onze website te lezen. Dit doen we om meer context en verdieping te geven. Bezoekers krijgen zo een totaalbeleving waarbij alle zintuigen worden bediend. Er is wat te zien én het smaakt en ruikt lekker.”

FLADDERAK(WORST)

Een ander drankje dat wordt geproduceerd door de Groninger Genever Stokerij is Fladderak: een echte Groningse streekdrank gemaakt van citroen, kaneel en kardemom. Met deze ingrediënten ontwikkelde het Winschoter bedrijf Ofjeworstlust de Fladderakworst. Allemaal verkrijgbaar in de webshop van de Genever Stokerij.

Meer informatie over de stokerij vind je hier: groningergeneverstokerij.nl

MEER

LEKKERE ADRESJES IN DE REGIO

Heerlijke ambachtelijke boerderij-, en streekproducten vind je bij Ol Diek, een fruitteelt- en akkerbouwbedrijf in Nieuwolda. In de boomgaard worden appels, peren en kersen verbouwd, die je kunt kopen in de landwinkel.

Bij Restaurant Old School in Midwolda heb je een prachtig uitzicht over het Oldambtmeer. Het mooie schoolgebouw uit 1869 waarin het restaurant is gevestigd, steelt ook de aandacht. Hier kun je een lekker hapje eten tijdens de lunch of het diner.

—

Bij een bezoek aan Boerderij Hermans Dijkstra in Midwolda herleef je de oude tijden. Deze authentieke herenboerderij uit de jaren 1800-1900 is inmiddels een evenementenlocatie en restaurant, maar het ademt nog steeds de sfeer van vroeger.

—

Tjidske van der Stoel is eigenaresse van Wijnprofessor in Winschoten. Zij selecteert en adviseert over de beste wijnen. Tip: maak tijdens een proeverij kennis met het assortiment. Er zit gegarandeerd iets voor je tussen.

Bij Stadscafé Roegh stap je een huiskamer binnen gevuld met lekker eten, smakelijke speciaalbiertjes en een gezellige bediening. Hier krijg je gerechten zonder ‘poeha’, met zo weinig mogelijk additieven. —

Aan het prachtige Oldambtmeer in Finsterwolde, nabij Blauwestad, ligt Paviljoen Flonk. Hier kun je terecht voor lunch, diner of borrel en genieten van de ondergaande zon op een verwarmd terras.

MIDDELEEUWSE NATUURIN NIEUWBEERTA

Lekker struinen door kleurrijke, bloemrijke tuinen, langs druivenplanten, een boomgaard of door een moestuin vol met vergeten groenten? Dit kan allemaal tegelijk bij de middeleeuwse tuinen van stichting De Cleyne Hortus. Dankzij de mooie combinatie tussen rust en historie beleef je hier een fijn dagje uit.

Even buiten het plaatsje Nieuw Beerta zijn maar liefst 7 middeleeuwse tuinen van stichting de Cleyne Hortus te vinden. De tuinen zijn gebaseerd op de bouwstructuur van een Benedictijnenklooster uit de middeleeuwen. De binnenplaats en de groene kloostergang verbinden alle tuinen: een medicinale kruidentuin, een moestuin, een besloten tuin, een druiventuin, een kleine boomgaard en een Arabische hemelse tuin. Als je erdoorheen loopt, waan je je terug in de tijd. Alle tuinen zijn goed bereikbaar voor mindervaliden en de toegang is gratis.

HET HART

Net als bij de Benedictijnenkloosters uit de vroege middeleeuwen vormt de kloostergang het hart van de middeleeuwse tuinen. Deze verbond destijds alle belangrijke ruimtes die daaromheen lagen, zoals het schrijflokaal, de ontvangstruimte en de keuken. Een keuken is hier niet, maar wel bijzondere ingrediënten in bijvoorbeeld de moestuin die men toen ook gebruikte voor een lekkere maaltijd. Naast keukenkruiden groeien in de kruidentuin medicinale kruiden en magische planten. De tuin is ontwikkeld op basis van eeuwenoude plantenboeken, waarin groenten en kruiden worden beschreven volgens de middeleeuwse gezondheids- en voedingsleer. Daarnaast is er nog een kleine magische tuin, De Tovereye, waarin je kennismaakt met planten van een zogenoemde Kruidwis en andere bijzondere soorten en bloemen. In moestuin de Moeshof vind je vergeten groenten, geselecteerd op basis van oude middeleeuwse manuscripten, zoals alant, witte heemst, kardoen en knolspirea.

DE CLEYNE HORTUS

KLEURRIJK

De besloten hemelse tuin, de Hortus Conclusus, is een aanrader om doorheen te lopen. Tijdens de vroege middeleeuwen werden deze tuinen al op kleine schaal aangelegd bij Benedictijnenkloosters en abdijen. Vanaf omstreeks 1100 werd deze besloten hemelse tuin populair in West-Europa door het contact met de Arabische cultuur. De tuin werd op grotere schaal (ook bij edele hofsteden en stadskastelen) en kleurrijker aangelegd, met een toenemende plantendiversiteit. De tuin stond symbool voor de wereldlijke en geestelijke liefde en elke bloem in de tuin had een betekenis.

DRUIVEN EN FRUITBOMEN

Als je door de druivengaard wandelt, de Druvestoc, dan zie je de druiven groeien langs een houten constructie. Dit gebeurde ook in de hoge middel-eeuwen, toen er meer werd geproduceerd dan voor eigen gebruik nodig was. Wijn werd handelswaar in heel Europa. Vroeger hadden de meeste hofsteden, stadskastelen en boerenhoeven een druivengaard, maar wel veel kleinschaliger dan tegenwoordig. In de middeleeuwse boomgaard, het Boomgardekin, kom je vooral verschillende fruitbomen tegen, waaronder enkele oude middeleeuwse fruitrassen. In de vroege middeleeuwen stonden er symbolisch 13 fruitbomen in een kloosterboomgaard, als teken van de 12 apostelen die werden voorgegaan door Jezus.

TUINBELEVING

De laatste tuin die je kunt bekijken is de Arabijn, de Arabische hemelse tuin. Toen vanaf omstreeks 1100 West-Europa kennismaakte met de Arabische cultuur, gaf de Arabische hemelse tuin een geheel nieuwe wending aan de tuinbeleving. Het werd een voorbeeldtuin met vele ontwikkelingen op tuingebied in West-Europa tot gevolg. Zo werd bijvoorbeeld de besloten Hemelse tuin steeds populairder. De Arabische tuin heeft een fijne Moorse mediterrane sfeer met een kleine fontein, bloemen, zuidelijke bomen én met vele Perzische woestijnrozen.

Meer informatie over de tuinen vind je op: demiddeleeuwenoldambt.nl

HEB JE ALLE TUINEN BEZOCHT?

GENIET DAN NOG EVEN NA IN DE THEETUIN MET EEN KOP KOFFIE, THEE EN WAT LEKKERS

HET BOOMGARDEKIN

DE BESLOTEN TUYN

KUNSTROUTE

BELEEF OLDAMBT OPDEFIETS

Op de pedalen de regio verkennen: heerlijk in je eigen tempo, genietend van de prachtige natuur en bijzondere bezienswaardigheden. Tussendoor geef je je benen wat rust door met een kop koffie op een terras neer te ploffen tot het tijd is om weer op de fiets te stappen. In de Graanrepubliek zijn er diverse routes te volgen, waaronder de 53 kilometer lange Fietsroute Oldambt langs ongeveer 22 knooppunten. We lichten een aantal bijzondere plekjes uit.

—

Knooppunt 94-96-98-88-98

Startpunt Cultuurhuis de Klinker

De route begint bij Cultuurhuis de Klinker aan de MR.D.U Stikkerlaan in Winschoten, midden in het centrum. De omgeving verandert snel als je de route volgt richting knooppunt 96 en 88, want net buiten Winschoten zit je zo in het natuurgebied Tusschenwegen. Halverwege de tocht kom je het kunstwerk Natte Ogen tegen. Dit kunstwerk bestaat uit 2 bassins die naast elkaar liggen, waarbij het water door een hoogteverschil van de ene vijver in de andere stroomt. Om de route te vervolgen fiets je terug richting knooppunt 98.

—

Knooppunt 72-95-74-18-19

Beerta

Als je bij knooppunt 18 bent en een stukje naar punt 19 rijdt, kom je bij De Tjamme, een mooi stukje ongerepte natuur. Dit stukje tussen Beerta en Finsterwolde bestaat uit bos, graslanden en een groot moerasgebied.

KUNSTROUTE

Oude Pekela

Hier wonen veel vogels, reeën én Schotse

Hooglanders. Het is afgesloten voor mensen, maar je mag er wel omheen fietsen of lopen. Hier vind je het kunstwerk Herinnering aan een plek van Semna van Ooy. Een bezoek meer dan waard. Vanaf het bovenste terras biedt het kunstwerk een startpunt naar of uitzicht op de kerktoren van Finsterwolde. Bezoek de Kerk in Beerta waar Sebo Huninga begraven ligt. Heb je de kinderen mee, dan is een stop bij Speeltuin ’t Speulparadijs in Beerta een aanrader: dit is een speeltuin en kinderboerderij in één!

Knooppunt 18-25-26

Op naar Bad Nieuweschans

Om de route te vervolgen ga je terug naar knooppunt 18. Vlak voor de bebouwde kom van Nieuw Beerta vind je De Cleyne Hortus (met theetuin). Hervat daarna de tocht naar knooppunt 25. Ben je bij Nieuw Beerta, pauzeer dan even om de kerk te bezichtigen. Haal de sleutel op bij één van de sleutel adressen die bij de ingang van de kerk vermeld staan. En ook de Oude Remise en de Graansilo mag je niet missen. Langs het fietspad van de Langeweg van Bad Nieuweschans, tot

Beerta

Bad Nieuweschans

Oudeschans

de splitsing naar Nieuw Beerta, kun je sinds kort genieten van een lichtkunstwerk, gemaakt door kunstenaar Wessel de Ruijter. Het kunstwerk heet Ziedewind! en stelt wuivende graanhalmen voor die symbool staan voor de Graanrepubliek: een eerbetoon aan deze regio. Vervolgens fiets je door de oude vestingstad en beschermd dorpsgezicht Bad Nieuweschans. Heb je tijd, dan is het vestingmuseum een bezoek waard. Neem ook een kijkje bij de Synagoge die in 1811 is gebouwd. Dit prachtige gebouw is nu een rijksmonument.

CULTUURHUIS DE KLINKER

Knooppunt 92-73

Langs waterval op Houwingaham

Vervolg de route naar knooppunt 92 richting 73. Halverwege kom je langs de waterval in het Bos op Houwingaham. Dit bos is aangelegd in 1998 en vernoemd naar het verdronken dorp Houwingaham, dat zo’n 5 eeuwen geleden in de Dollard verdween. Het bos bestaat uit loofbomen, graslanden, natte gebieden en een plas die in verbinding staat met de Westerwoldse Aa. In het bos kun je ook het kunstwerk Verkleuringen van Paul de Kort bewonderen. —

Knooppunt 70-71-72-98-96-94

Eindpunt Cultuurhuis de Klinker

Vervolg daarna je route naar de knooppunten 70-71-72-98-96-94. Wil je onderweg even pauze nemen? Langs de route staan genoeg bankjes om uit te rusten.

Een andere leuke fietsroute is de Beleefroute de Graanrepubliek. Deze route kun je vinden op beleefroutede graanrepubliek.nl of scan de QR-code!

Reiderwolde toren

In het natuurgebied Reiderwolde, aan de oostzijde van Blauwestad, staat een steenrode uitkijktoren van 7,20 meter hoog. Vanuit hier heb je een uitstekend uitzicht over het hele gebied.

Oversteken met het pontje

Wist je dat er rondom het Oldambtmeer maar liefst 3 fietspontjes zijn?

Hiermee kun je handmatig met je fiets oversteken. Het Pondje van Aart gaat van Beerta naar Reiderwolde.

—

Overnachten met camper

Heb je een eigen camper? Dan is Oldambt de plek voor jou. Langs en op de route zijn verschillende leuke camperplaatsen te vinden.

—

Museum Oudeschans

In het vestingdorpje Oudeschans, het gebied waar de 80-jarige oorlog met Spanje in 1568 begon, kun je naar Museum Oudeschans. Hier liggen honderden gebruiksvoorwerpen, die tijdens archeologische opgravingen in de vesting zijn gevonden.

—

Museum Stoomgemaal

Ben je bij Winschoten, wip dan even binnen bij Museum Stoomgemaal. De vijzelstoomgemaal is als enige bewaard gebleven in de provincie Groningen.

—

Ben je meer een wandelaar?

Dan zijn de Ommetjes met als thema Verdronken Dorpen een aanrader. De tien ommetjes die zijn uitgezet door de 5 Oldambtster Dorpen variëren van ongeveer 3,5 tot 9 km. Deze vertellen het verhaal van enkele Middeleeuwse dorpen die door overstromingen zijn verdwenen, maar waarvan nog restanten onder een dikke laag klei en veen liggen.

TIP

NOG MEER TIPS LANGS DE ROUTE

WATERVAL OP HOUWINGAHAM

ONTDEK OLDAMBT VANAF HET WATER

Terwijl je zachtjes over de golven deint, koers je naar het volgende dorpje of een bezienswaardigheid. Ondertussen vergaap je je aan het spectaculaire uitzicht van de Graanrepubliek. De jachthavens rond Blauwestad zijn het perfecte startpunt voor een vaarvakantie door het oostelijke deel van Groningen.

KEER WATERPRET 8

Lekker dobberen op het water is fijn, maar even stoom afblazen is soms ook nodig. Het Oldambtmeer is speciaal aangelegd voor de watersport en biedt genoeg mogelijkheden om actief bezig te zijn op en rond het water. Een rondje fietsen om het water of een dagje ontspannen in het bubbelbad behoren ook tot de mogelijkheden. Heerlijk toch?

1. Sportief bezig zijn

Bij Huninga’s Watersport in Midwolda kun je sportief bezig zijn op het Oldambtmeer. Je kunt met een kano gaan peddelen door de natuur, gaan zeilen, windsurfen en suppen of een sloepje huren om met het gezin de mooiste plekjes te ontdekken. Ben je nog niet ervaren? Geen probleem! Er is een breed aanbod aan zeilcursussen en windsurfcursussen voor volwassenen en kinderen.

—

2. Varen, varen

Wil je het prachtige

Oldambtmeer verkennen?

In de verschillende havens rondom het meer kun je eenvoudig een boot huren om de omgeving vanaf het water te beleven. Heb je je eigen bowot? Geen probleem! Er zijn meerdere boothellingen waar je gemakkelijk te water kunt gaan. Daarnaast is er in de zomer volop gezelligheid in de havens, met diverse kleine activiteiten die voor extra sfeer en plezier zorgen.

—

3. What’s sup?

Suppen op het Oldambtmeer is een leuke manier om de omgeving te leren kennen. Eenmaal op het meer kun je zelf verschillende suproutes verzinnen, maar je kunt er ook voor kiezen om bestaande rondjes te volgen, zoals de suproute van het Oldambtmeer. Met deze route leg je 9,5 kilometer af. Je stapt op bij het strand van Midwolda, waar diverse parkeergelegenheden zijn. Een sup kun je huren op diverse plekken rond het Oldambtmeer.

Esther van de Supperij organiseert daarnaast ook sup-lessen, tochten en avonturen, perfect om het prachtige natuurrijke gebied rond het Oldambtmeer bij Blauwestad te verkennen. Een unieke manier om actief van de omgeving te genieten. Of probeer yoga op de sup. Dat is weer eens iets anders.

4. Windsurfen

Windsurfers vind je ook regelmatig op het meer. Je mag overal op het meer windsurfen. Je kunt op verschillende plekken opstappen en er is zelfs een speciale surfsteiger aangelegd aan het einde van de Clingeweg in het Meerland. Het meer is ook uitermate geschikt om op te zeilen.

5. Kanoën

Ontdek het Oldambtmeer in Blauwestad vanaf het water. Met uitgestrekte wateroppervlakken, rustige kreken en prachtige natuur is het de perfecte plek voor een ontspannen kanotocht. Begin vanaf een van de instapplaatsen, zoals Strand Zuid, en geniet van de stilte, de flora en fauna, of een picknick op een eilandje. Kano’s zijn te huur in de buurt, en het meer biedt volop mogelijkheden voor zowel korte peddeltochten als langere avonturen. Een ideale activiteit om de natuur van Oldambt te verkennen.

ACTIE OP HET OLDAMBTMEER

6. Thermen & wellness

Genieten van de rust doe je bij Thermen Bad Nieuweschans, het eerste kuuroord van Nederland dat in 1985 de deuren opende, onder de naam Fontana. Hier vind je ook de eerste thermale bron van Nederland. Deze eeuwenoude bron van zout en mineraalrijk bronwater werd in 1975 ontdekt door een Duitse onderzoeker op 630 meter diepte. Het kuuroord heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een wellness & spa resort met onder meer een hotel, saunaplein en aanbod van diverse behandelingen.

—

7. Hengelen

Het Oldambtmeer is ideaal voor vissers, met een gezonde bodem, goede waterkwaliteit en een groeiend visbestand, waaronder blankvoorn, brasem en snoek. In Midwolda biedt De Kolk een andere ervaring: achter deze Oldambster boerderij vind je visvijvers waar je forel, steur of karper kunt vangen, gecombineerd met een bezoek aan het gezellige eetcafé en terras.

8. Pieter Smitbrug

Wil je niet in of op het water zitten, maar het water overbruggen? Dat kan via de Pieter Smitbrug. Deze eyecatcher vormt een directe verbinding tussen Winschoten en Blauwestad en is de langste loop- en fietsbrug van Europa. Vanuit Winschoten ben je in een mum van tijd bij de recreatieve voorzieningen rond het Oldambtmeer.

BADEN EN RELAXEN

KANOËN

HENGELEN BIJ DE KOLK

BIJZONDERE PLEKKENINHET LANDSCHAP

In Oldambt kun je niet alleen genieten van de prachtige natuur, maar ook van de mooiste verhalen. Bijvoorbeeld over landschapselementen die in het oog springen met grappige namen en historische weetjes. Het gebied van de Graanrepubliek zit boordevol bijzondere plekjes.

AMBONEZENBOSJE

In de weidse Carel Coenraadpolder, de laatste polder bij de Dollard die is drooggelegd, kom je een onverwacht landschapselement tegen: een klein gemengd bos van 2,5 hectare. Op deze plek stonden tussen 1953 en 1961 barakken van 300 Ambonezen die in het voormalige Nederlands-Indië aan de kant van Nederland hadden gevochten. Na hun vertrek is in 1962 het populierenbosje aangelegd. In de volksmond wordt de plek nog steeds het Ambonezenbosje genoemd.

TREKKERSHUTTEN

In het ongerepte natuurgebied bij het plaatsje Hongerige Wolf, op de strook gras bij de dijk, staan 4 trekkershutten met een adembenemend uitzicht over de kwelders van de Dollard. Deze trekkershutten zijn vernoemd naar planten en wad- en watervogels die zich goed thuis voelen in het getijdenlandschap: de zeeaster, de brandgans, de kluut en de zeekraal. Een goede overnachtings-plek voor natuur, - en wandelliefhebbers.

DRIEBORG DIJK

Drieborg is gebouwd in het land van de verdronken dorpen, in de voormalige gemeente Reiderland in de gelijknamige streek. Dit gebeurde ongeveer 100 jaar na de overstroming, die in de 16e eeuw plaatsvond en zo’n 20 tot 30 dertig dorpen liet verdwijnen. Drieborg is onderdeel van de Verdronken Dorpenroute, bestaande uit verschillende ommetjes die langs verschillende getroffen plaatsen gaat. Neem de dijk bij Drieborg/ Kostverloren ook even mee. Hier heb je een goed uitzicht op zowel de Kroonpolder als de Stadspolder. Hier kun je mooi het hoogteverschil zien tussen een oude en nieuwere polder. Weet jij het verschil tussen de oude en de nieuwe polder?

OOGSTWOLD

Een groene oase vol eetbare bomen, struiken en bloemen: dit kom je tegen als je het Oogstwold Gastronomisch Voedselbos bezoekt. In dit voedselbos

komen gastronomie, educatie en recreatie samen. In de vorm van een diner kun je genieten van alles wat het voedselbos te bieden heeft. Daarnaast vinden er regelmatig workshops, rondleidingen en andere activiteiten plaats.

KERKEN EN TORENS

In Oldambt vind je opvallend veel verschillende kerken en torens. Vaak staat de toren ongeveer 20 meter van de kerk af, typerend voor deze regio. Soms wordt de kerk gebruikt als podium voor kunst, maar de meeste kerken hebben de oorspronkelijke functie. Sommige kerktorens kun je beklimmen. Eenmaal boven geniet je van een fantastisch uitzicht. Je kunt kerken bezoeken in Finsterwolde, Midwolda, Nieuw Beerta, Nieuw Scheemda, Oostwold, Scheemda en Winschoten. Elke kerk heeft haar eigen verhaal.

HUILENDE BRUIDEN

Sommige van de ooit zo statige herenboerderijen uit de Graanrepubliek hebben hun beste tijd gehad. De monumentale gebouwen takelen af en worden onverkoopbaar, omdat ze te groot zijn en het onderhoud te kostbaar. Schuren storten in en de voorhuizen verpauperen. Deze boerderijen worden ook wel Huilende Bruiden genoemd. Over dit fenomeen is een documentaire gemaakt en diverse voorstellingen. Er wordt momenteel gewerkt aan een plan om deze architectonische meesterwerken te redden.

Meer informatie vind je op de website: visitgroningen.nl/bijzondereplekkenoldambt

TUREN NAAREEN HORIZON VOL VOGELS

Het water golft over de slikvelden terwijl de mooiste vogelsoorten hun eten bij elkaar pikken. Een zeehond beweegt zich langzaam voort in de ondergaande zon. Een prachtig tafereel dat je het beste kunt gadeslaan vanuit vogelkijkhut De Kiekkaaste. Deze hut staat midden in het natuurgebied de Dollard en is de enige Nederlandse vogelkijkhut die buiten de dijken staat. Neem je verrekijker mee!

DEWONDERLIJKE WERELDVAN NIEUWESTATENZIJL

Bij het plaatsje Nieuwe Statenzijl in Oldambt stopt de zeedijk. Hier, op de grens tussen Nederland en Duitsland, mondt de getijdenrivier de Eems uit in de Waddenzee. Dit unieke landschap van slikken, kwelders, duinen, geulen en zandplaten is een trekpleister voor miljoenen vogels en vissen. Niet zo gek dat het is uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed!

Jouw ontdekkingstocht naar de ongerepte natuur start in het kustgebied van Oldambt. De kust van Waddenzee UNESCO Werelderfgoed biedt ongelooflijk veel te zien en te doen. Zo kun je vanuit Nieuwe Statenzijl doorlopen naar vogelkijkhut De Kiekkaaste, de enige vogelkijkhut in Nederland die buiten de dijken staat. Vanuit hier heb je een prachtig uitzicht. Je ziet hoe het water en land in elkaar overgaan en hoe de kwelder regelmatig onder water staat. Op de slikvelden van de Dollard komen honderden bonte strandlopers bij elkaar. Ook regelmatig gespot: fraters, zeehonden en bruinvissen. De vogelkijkhut is bereikbaar via een vlonderpad, dat is omgeven door riet. De wandeling ernaartoe is al een beleving op zich. Vanaf de dijk is het een kwartiertje lopen. Het is een perfecte locatie voor het maken van foto’s of om even tot rust te komen. De horizon gevuld met talloze broed- en trekvogels is een bezoek meer dan waard.

KUNSTWERK WAAIBOEI

De Kiekkaaste trekt niet alleen de aandacht als je Nieuwe Statenzijl binnenkomt: het kunstwerk Waaiboei van Martin Borchert is al van veraf te zien. Het kunstwerk uit 1996 is maar liefst acht meter hoog en staat boven op de dijk. Door de bolvormige onderkant en een smalle toren lijkt het zowel op een boei als op

een kerktoren. Waaiboei doet zijn naam eer aan: het kunstwerk op de dijk beweegt met de wind mee. Dankzij de verzwaring van beton aan de onderkant blijft het op z’n plek liggen.

DE DOLLARD

De Dollard maakt deel uit van het UNESCO Werelderfgoed de Waddenzee. De rivier is ontstaan in de middeleeuwen ten gevolge van overstromingen en stormvloeden, waarbij grote delen van de oude districten Reiderland en Oldambt verloren gingen. De Dollard is een verbrede monding van de rivier de Eems, waar zoet rivierwater en zout zeewater vermengen en een ‘kom’ met brak water vormen. Dat noemen ze een estuarium. Een estuarium heeft een grote natuurwaarde waardoor je hier planten, vogels en andere dieren spot die je nergens anders ziet.

WADLOPEN

Denk je aan de Waddenzee, dan denk je aan wadlopen. Wadlopen bij de Dollard is een echte uitdaging, alleen geschikt voor zeer ervaren wadlopers. Tijdens eb en vloed wordt er hier veel meer water per oppervlakte af- en aangevoerd dan elders op het wad. Het natte zand zuigt aan je schoenzolen, terwijl de wind door je haren raast. Intenser ervaren wat de Waddenzee tot UNESCO Werelderfgoed maakt is er niet. Aanrader!

WAAIBOEI BIJ NIEUWE STATENZIJL

VORSTELIJKE HERENBOERDERIJEN ENSCHITTERENDE SLINGERTUINEN

Terwijl je een wandeling maakt door de regio, doemen ze langzaam op aan de horizon: boerderijen met voorhuizen zo groot als paleizen, vergezeld door prachtige slingertuinen met monumentale bomen en bloeiende bloem- en heesterperken. Twee kenmerkende overblijfselen van buitensporige rijkdom in de 19e eeuw.

Rond 1850 kon de tegenstelling in Oldambt niet groter zijn. De bevolking groeide snel, land en arbeid waren goedkoop en de graanprijs steeg enorm. Dit zorgde voor een groeiende rijkdom van de graanboeren, terwijl de landarbeiders steeds armer werden. Het nieuwe geld steeg de boeren naar hun hoofd. Ze noemden zich ‘herenboeren’ en gingen activiteiten doen die ze vonden passen bij hun nieuwe status, zoals tennissen en politiek bedrijven. Ze genoten met volle teugen. Met de winst bouwden ze paleizen met grote boerenschuren erachter. Deze boerderijen sieren het landschap van Oldambt nog altijd. Velen staan zelfs op de lijst van monumentaal erfgoed.

HOOGHEEM ERFGOED & LOGIES

In het weidse polderlandschap bij

Nieuwolda staat de oudste boerderij van het Oldambt. Het is gebouwd in 1771 en een voorloper van de Oldambtster boerderijen uit de champagnejaren.

Dit is te zien aan het voorhuis dat niet voor, maar naast de boerderij staat. Eigenaren Ronny en Karin Sauselé-Bakker van Hoogheem Erfgoed & Logies hebben tijdens het renoveren alle kenmerkende details zo intact mogelijk gehouden. Een echte belevenis als je blijft overnachten in het voorhuis of een bezoek brengt aan de schuur van de boerderij, dat een podium biedt aan Museum Oldambt. Karin SauseléBakker: “De graanschuren uit die tijd zijn net kathedralen. Dat geeft de rijkdom van vroeger aan. Als je bij ons in de schuur loopt, zie je pas hoe groot het is.”

Van grote landbouwwerktuigen tot kleine huishoudelijke gebruiksvoorwerpen: in het museum vind je een gevarieerde collectie uit het Oldambt uit de periode van rond 1700 tot eind jaren zestig. Ronny Sauselé: “Voor veel mensen is het een feest van herkenning. Bezoekers zien zichzelf soms nog zitten als klein kindje. Heel leuk. Wij willen mensen laten genieten van het bijzondere pand en de historie van Oldambt. Daarnaast willen we ook de ontwikkeling van het landschap laten zien.”

Bij Hoogheem Erfgoed & Logies kun je een rondleiding krijgen of gewoon zelf lekker rondlopen. Ook is er een expositie te zien, die regelmatig wisselt en kun je een ruimte huren in de schuur voor vergaderingen of bijeenkomsten. “Het is een unieke, rustige plek. Hier zie je ’s nachts de sterren, reeën en hazen en ervaar je de weidsheid van het Oldambt.”

BOERDERIJ HERMANS DIJKSTRA

Een grote herenboerderij is Boerderij Hermans Dijkstra in Midwolda. Ook op deze boerderij was de boer streng. Van tegenspraak was hij niet gediend en het vertrouwen was beperkt. Tegenwoordig zit er een restaurant in de monumentale boerderij en is de

gerenoveerde kapschuur achter de boerderij omgetoverd tot de luxe Bed & Breakfast Graanzicht. De zes ruim opgezette, smaakvol ingerichte appartementen bieden zicht op de grote tuin die overgaat in de uitgestrekte landerijen rondom. De tuin ziet er met zijn slingerpaadjes en waterpartijen nog net zo uit als in de gouden hoogtijdagen. Wil je het boerenleven van die tijd ervaren? Kom dan een kijkje nemen op de landelijke Open Monumentendag, op de tweede zaterdag van september. Of bezoek de open dagen in augustus. Het hele terrein staat op die dagen in het teken van het boerenleven van vroeger.

HET GRONINGSE CULTUURLANDSCHAP

De herenboerderijen zijn onlosmakelijk verbonden met de ’slingertoenen’. De boeren lieten niet alleen een riant woonhuis bouwen, maar legden ook hun tuin aan volgens de laatste trends in die tijd. Deze tuinen kenmerken zich door slingerende paden, hoogteverschillen, onregelmatige waterpartijen, solitaire monumentale bomen, boomgroepen en bloeiende bloem- en heesterperken. Ze hebben onverwachte doorkijkjes waarbij de gevel van de boerderij in het water spiegelt en er vanaf de straat nog imposanter uitziet.

BOERDERIJ HERMANS DIJKSTRA

WIST JE DAT

BOERDERIJ HERMANS

DIJKSTRA IN

DE TOP 500 VAN

BESTE RESTAURANTS

VAN NEDERLAND

STAAT –

LEKKER 500

WAKENSLAPEN ENDROMEN

De wind waait zachtjes om je heen, terwijl je in de verte tuurt. Nergens anders is de horizon zo uitgestrekt en uniek als in het kustgebied bij de Waddenzee. In de stille polders is de ruimte eindeloos en open. Kijk je landinwaarts, dan zie je de contouren van groene dijken en enkele boerderijlinten. Dat is Oldambt.

Een kustgebied kenmerkt zich door dijken die het land tegen de zee moeten beschermen. Oldambt heeft ze dus ook. Een groot deel van Groningen was vroeger water of overstroomde zo vaak dat de Groningers er niet veel mee konden. De oplossing: droogleggen en omringen met dijken. De verschillende dijken in Oldambt worden waker, slaper en dromer genoemd. De wakerdijk is de ‘echte’ dijk die voorkomt dat het water het land instroomt. De slaper ligt daarachter, om de boel tegen te houden, mocht de waker zijn taak niet hebben volbracht. Achter de slaper vind je de derde dijk, die we dromer noemen. Deze dijk heeft alleen een functie als de waker en de slaper het water niet kunnen tegenhouden.

GEEN DIJK, GEEN LAND, GEEN LEVEN

Dijken zijn onlosmakelijk verbonden met polders. Een van de polders waar de ruimte eindeloos lijkt is de meest noordoostelijke polder van Nederland: de Carel Coenraadpolder, vernoemd naar oudcommissaris van de Koningin Carel Coenraad Geertsema. In de polder is het verschil in welvaart goed zichtbaar: er staan zowel kleine arbeidershuisjes als enorme herenboerderijen.

Halverwege de dijk kom je een monument tegen met de toepasselijke tekst: ‘Gain diek, gain laand, gain leev’n’, vanwege de vruchtbare grond van de polder. Op de plaats van het Ambonezenbosje stonden lange tijd barakken met een bewogen geschiedenis.

Om de zoveel jaar kregen ze een andere functie. Tegenwoordig is hier een Toeristisch Overstap Punt waar allerlei routes elkaar kruisen, want de polder leent zich uitstekend voor diverse wandel- en fietstochten.

WEIDS LANDSCHAP

Ten zuiden en ten oosten van de Carel Coenraadpolder ligt de Reiderwolderpolder. De polder is genoemd naar het verdronken dorp Reiderwolde, dat verdween door de stormvloed van 1877. De Reiderwolderpolder van ruim 1.500 hectare vormt een weids landschap waar geen einde aan lijkt te komen. Het graan groeit goed, maar de coupures (onderbrekingen) in de slaperdijken verklappen dat niets hier voor honderd procent zeker is. Door deze gaten in de dijk liggen wegen, maar bij extreem hoog water gaan de luiken van deze coupures voor de zekerheid dicht. Ook hier is een wandeling of fietstocht over de ingepolderde Dollardklei een absolute aanrader.

KOEIEN OP DE KWELDER

KEER OVERDE GRENS

Er is genoeg te doen in Oldambt, maar in de nabije omgeving is ook veel te beleven. Dit zijn tien leuke tips over de grens.

1. Zeehondenkijkwand:

Punt van Reide Via de Eems zwemmen er regelmatig zeehonden naar de Dollard. Op de zandbanken vlak bij de kust krijgen de moeders hun jongen. Vandaar dat de Dollard de bijnaam ‘de kraamkamer van de Waddenzee’ heeft. Van het voorjaar tot het najaar staat een zeehondenkijkwand opgesteld bij de Punt van Reide, waardoor je de moeders met hun pups goed kan bekijken zonder ze te storen.

—

2. Batterij Fiemel

Bij de Punt van Reide zijn ook de sporen uit het verleden nog altijd zichtbaar. Vanwege haar strategische ligging speelde de punt een belangrijke rol in onder meer de Tachtigjarige Oorlog en de Tweede Wereldoorlog. Tijdens die laatste oorlog bouwden de Duitsers hier hun verdedigingswerk op barakken in het water om de haven van Emden te verdedigen. In 1943 zochten ze een droger heenkomen en bouwden ze Batterij Fiemel. Dit werd onderdeel van

de Atlantikwall, de verdedigingslinie langs de hele westkust van Europa. De meeste bunkers zijn inmiddels gesloopt, maar bij de Punt van Reide zijn er nog twee te bekijken. Eén is tegenwoordig ingericht als overnachtingsplek voor vleermuizen. In de andere leer je meer over een van de laatst bevrijdde stukjes van Nederland. De expositie is vrij toegankelijk.

—

3. Meyer Werft Papenburg

Ontdek de indrukwekkende wereld van scheepsbouw bij Meyer Werft in Papenburg. Hier worden al meer dan 200 jaar gigantische cruiseschepen gebouwd met innovatieve technieken. Tijdens een rondleiding door het bezoekerscentrum krijg je een uniek kijkje achter de schermen: van schaalmodellen tot het bouwen in enorme dokken. Een fascinerende ervaring vol techniek, vakmanschap en innovatie.

—

4. Groninger Museum

Het Groninger Museum biedt een veelzijdige collectie van kunst, design en archeologie, aangevuld met internationale,

vernieuwende tentoonstellingen. Het iconische gebouw, ontworpen door Alessandro Mendini, met bijdragen van Michele De Lucchi, Philippe Starck en Coop Himmelb(l) au, is een kunstwerk op zich en maakt elk bezoek een inspirerende belevenis. Een must-visit voor liefhebbers van kunst en architectuur!

5. Veenkoloniaal Museum

Terug naar de 19e eeuw. Al sinds 1939 vertelt de stichting Veenkoloniaal Museum in Veendam het verhaal van de Groninger Veenkoloniën. Een verhaal van de Veenkoloniën als de bakermat van de Groninger kustvaart en landbouwindustrie. Naast deze vaste tentoonstelling organiseert het museum jaarlijks ook wisseltentoonstellingen en ook leuke en interessante activiteiten voor jong en oud. De geschiedenis komt tot leven in dit prachtige museum.

6. Borgerswold

Aan de westrand van Veendam, op loopafstand van het centrum, ligt het recreatiegebied Borgerswold. De typische witgeschilderde ophaalbruggetjes zorgen voor een bijzondere sfeer in dit parkachtige landschap. Het gebied heeft voorzieningen voor jong en oud; een waterskikabelbaan, camper camping, manege en een mooi aangelegde golfbaan. Voor kinderen zijn er speelweiden, een kinderboerderij en is er veel waterplezier. Voor échte waterratjes is dit zeker een aanrader.

7. Zwembad Tropiqua

Tropiqua is een subtropisch zwemparadijs voor alle leeftijden. Geniet van de stroomversnelling, de interactieve glijbaan met snelheidsmeting, het peuter- en kleuterparadijs, en een wedstrijdbad voor zwemlessen en sportieve baantjes. Ontspan in het verwarmde buitenzwembad met ligweide en speeltoestellen of kom tot rust in het saunaplein en de bubbelbaden. Na het zwemmen is er een restaurant voor een heerlijke snack of een drankje. Met goede bereikbaarheid en volop parkeergelegenheid is Tropiqua de perfecte bestemming voor een dawg vol waterpret en ontspanning.

—

8. Westerwoldepad

Het Westerwoldepad is een prachtige wandelroute van 98 kilometer door het afwisselende landschap van Westerwolde. Laat je meevoeren langs beekdalen, bossen, historische dorpen en kronkelende rivieren. Onderweg ontdek je oude esdorpen, kastelen en een rijke flora en fauna. Of je nu kiest voor een volledige tocht of losse etappes, het pad biedt rust, ruimte en adembenemende uitzichten. Trek je wandelschoenen aan en beleef de pure natuur van Westerwolde.

—

9. Stad Appingedam Appingedam, een van de weinige middeleeuwse steden in Groningen, ademt historie. Smalle straatjes, oude gevels en de iconische hangende keukens boven het Damsterdiep geven de stad een uniek karakter.

Verken de stad vanaf het water per boot, kano of sup en geniet van een bijzonder perspectief op de middeleeuwse architectuur. In Museum

Stad Appingedam ontdek je de rijke geschiedenis van de stad, met tentoonstellingen in twee historische panden en een prachtige zilvercollectie. Of je nu door het charmante centrum wandelt, een terrasje pakt of het Damsterdiep bewondert, Appingedam is een sfeervolle bestemming die je niet wilt missen.

—

10. Leer: poort naar

Ost-Friesland

Leer, een charmant Duits stadje in Ost-Friesland, combineert historische charme met een bruisende sfeer. Het pittoreske centrum met zijn prachtige Altstadt, kleurrijke gevels en gezellige straatjes nodigt uit tot wandelen en ontdekken. Bezoek de historische haven, geniet van lokale lekkernijen in een van de vele cafés of verken de rijke cultuur en geschiedenis in de sfeervolle musea. Leer is een perfecte bestemming voor een ontspannen dagje uit net over de grens.

SAMEN AVONTUREN BELEVEN

MEYERWERFT

GRONINGER MUSEUM

BORGERSWOLD

WESTERWOLDEPAD

Meer

informatie over deze bezienswaardigheden: visitgroningen.nl/ vlakbij-oldambt

HANGENDE KEUKENS

TIP

WINKELSTAD WINSCHOTEN: EEN SCHOT INDE ROOS

D’OLLE WITTE

Even bijkletsen in een hip restaurant, wat lekkers halen bij de delicatessenwinkel, selfies maken in de toren van d’Olle Witte, wegdromen bij een heerlijke bioscoopfilm of scoren tijdens een potje voetbal in het Stadspark: in Winschoten is er genoeg te doen. Dat is ook niet zo gek, want de Rozenstad is, na Groningen, de grootste winkelstad van de provincie.

In het historische centrum van de stad kun je je heerlijk verliezen in de vele winkels. Naast de bekende landelijke ketens zijn er een heleboel lokale ondernemers, die alleen in Winschoten een winkeltje hebben. Wil je unieke artikelen halen, dan ben je in deze stad dus op de juiste plek. Van heerlijke streekproducten, de prachtigste planten, lekkere koffietjes en chocola tot toffe meubels en smaakvolle lingerie: in het gezellige centrum vind je alles wat op je verlanglijstje staat. En alles is op loopafstand, hoe fijn is dat?

ROOS IN DE REGIO

Ruim 80.000 mensen uit de regio komen naar Winschoten om te winkelen. Zo is de Langestraat, een van de langste winkelstraten van Nederland, heel geliefd en zijn ook de warenmarkten drukbezocht. Winschoten had vroeger al een grote aantrekkingskracht op mensen die onderweg waren naar Duitsland. Toen het in 1825 officieel stedelijke rechten kreeg, kwam de stad volop tot bloei. In 1967 werd dit gegeven letterlijk toen in het centrum het Rosarium werd geopend: een prachtige tuin waar in de zomer 320 verschillende soorten rozen bloeien. De bijnaam van Winschoten ‘Roos in de regio’ komt hier vandaan. Een bezoek aan de tuin is een leuke afwisseling na een dagje shoppen of even tussendoor. Het Rosarium is het hele jaar geopend en vrij toegankelijk.

NIEUW: GASTROBAR MOOD

In het Rosarium ligt Gastrobar Mood, waar je van een smakelijke lunch, een gezellige borrel tot een uitgebreid diner kunt genieten. MOOD biedt jou een warme, stijlvolle sfeer en wereldse gerechten bereid met verse ingrediënten. Bij mooi weer kun

je heerlijk genieten op het terras met een hapje en een drankje en met uitzicht op de rozenperken.

STERRENBOS

Heb je behoefte aan meer natuur, dan is het Sterrenbos een aanrader. Door dit bos aan de rand van het centrum lopen verschillende wandelpaden met bruggetjes langs waterpartijen en slootjes. In het bos is een oude muur met een tunnel uit 1836 te zien. Deze staat op de lijst van rijksmonumenten.

KUNST EN CULTUUR

Het meest in het oog springende gebouw van de stad is de toren van de Marktpleinkerk aan de Torenstraat. D’Olle Witte, zoals de toren ook wel wordt genoemd, heeft een hoogte van 41 meter. Van mei t/m september kun je de eerste zaterdag van de maand de toren beklimmen. Hou je van cultuur? Dan kun je diverse galerieën en musea bezoeken, zoals Museum Slag bij Heiligerlee in het dorpje Heiligerlee net buiten Winschoten en Museum Stoomgemaal Winschoten. Deze vijzelstoomgemaal is de enige in de provincie Groningen die bewaard is gebleven. Cultuurhuis De Klinker mag je ook niet overslaan. Dit is hét gebouw in de regio waarin theater, film en bibliotheek samenkomen. Er zijn regelmatig grote theaterproducties te zien en leuke films voor jong en oud. In het Theatercafé Koperen Kees kun je lekker napraten over de voorstelling.

Meer informatie over Winschoten vind je op: visitgroningen.nl/winschoten

UITZICHT D’OLLE WITTE

80JAAR OORLOG 80 JAAR VRIJHEID

RIJK OORLOGSVERLEDEN IN HET OLDAMBT

Slag bij Heiligerlee

De Slag bij Heiligerlee vond plaats op 23 mei 1568 en markeert het begin van de Tachtigjarige Oorlog, de strijd van de Nederlanden tegen Spanje. Tijdens de slag versloegen de Nederlandse troepen onder leiding van Lodewijk van Nassau, de broer van Willem van Oranje, het Spaanse leger. Hoewel de overwinning strategisch niet doorslaggevend was, had de slag grote symbolische betekenis: het was het eerste gewapende verzet tegen de Spaanse overheersing. De slag toonde dat verzet tegen het machtige Spanje mogelijk was en luidde een periode van langdurige strijd in, die uiteindelijk zou leiden tot de onafhankelijkheid van Nederland. Echter, de overwinning had ook een

tragisch element: Adolf van Nassau, een andere broer van Willem van Oranje, sneuvelde tijdens de slag.

Deze slag wordt herbeleefd op 23, 24 en 25 mei 2025. Een spectaculair schouwspel.

Meer informatie: slagheiligerlee.nl

DE TWEEDE WERELDOORLOG

IN HET OLDAMBT

De Tweede Wereldoorlog in Oldambt en Winschoten Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde Oldambt een belangrijke rol in het verzet tegen de Duitse bezetting. Verzetsactiviteiten varieerden van het onderdak bieden aan onderduikers tot sabotage. In Nieuw-Beerta bood dominee Bastiaan J. Ader schuilplaatsen aan Joodse inwoners, terwijl andere delen

DUITSE BATTERIJ

van de regio werden getekend door Duitse bunkers en zware bevrijdingsgevechten. Winschoten kende tragische verliezen, waaronder de deportatie van 389 Joodse inwoners. Op het Israëlplein en het Joods Monument worden deze slachtoffers herdacht. De stad werd op 15 april 1945 bevrijd door geallieerde troepen, een moment dat tot op heden wordt herinnerd als een keerpunt in de geschiedenis. Monumenten en documentatie, zoals het Winschoter Archief, houden het verhaal van de oorlog levend, terwijl herdenkingen de offers en moed van deze tijd eren.

In het kader van 80 jaar vrijheid is er op 3 en 4 mei een speciale bevrijdingstocht met diverse activiteiten en festiviteiten.

Meer informatie: bevrijdingstocht.nl

SAMEN STAAN WEMET ELKAAR

STIL

BEVRIJDING WINSCHOTEN

6KM

12,2KM

17,4KM

DEPADEN OPDE LANENIN…

In je eigen tempo loop je langs de mooiste plekjes van Oldambt. Af en toe stop je even bij een terras om op adem te komen of om van het geweldige uitzicht te genieten. Wandelliefhebbers kunnen hun hart ophalen, want er gaan diverse prachtige wandelroutes door het gebied. Sterker nog: een deel van het wandelnetwerk van de provincie Groningen gaat door de regio. Kom maar op met die wandelschoenen!

Met het wandelnetwerk bepaal je zelf je route en het aantal kilometers dat je wilt afleggen. Je kunt in twee richtingen wandelen, van knooppunt naar knooppunt. De nummers in rondjes op de kaart zijn wandelknooppunten.

Tijdens het wandelen volg je de blauwrode bewegwijzering met witte pijl naar het volgende knooppunt. De bewegwijzering bestaat uit bordjes en stickers en vind je op plekken waar je van richting moet veranderen. Het is handig om het nummer van je startplaats te onthouden, zodat je hier ook weer kunt eindigen. Wil je geen bewegwijzerde route, dan kun je gewoon een wandelroute uitkiezen die je leuk lijkt. Wij lichten drie routes voor je uit.

6 kilometer route > eigen bewegwijzering Ennemaborg

Deze wandelroute begint bij de parktuin van het eeuwenoude buitenverblijf Ennemaborg in Midwolda. Deze tuin was in de 17e en 18e eeuw in Barokstijl aangelegd, maar omdat in de 19e eeuw de Engelse landschapsstijl populair werd, kreeg het park heuvels, vijvers, kronkelpaadjes en spannende doorkijkjes. Inmiddels zijn de tuinen grotendeels terug-

gebracht in Barokstijl, met geometrische vormen en symmetrie. Vervolgens loop je door de 170 jaar oude lindelaan waar een aantal beuken nog stammen uit de tijd van de Hora Siccama’s, een van de vroegere eigenaren van de Ennemaborg. Daarna kom je in het 150 jaar oude bos, dat werd aangelegd voor de houtopbrengst. Vervolgens loop je verder over de Middenlaan, de vroegere oprijlaan van de borg. Dat betekent dat wat nu de achterkant is, vroeger de voorkant was. Onderweg kun je allerlei verschillende vogels spotten zoals de kleine en de grote bonte specht, boomklevers, roodborstjes, haviken, torenvalken en ransuilen.

Aan de zuidoostkant van het landgoed ligt de natuurplas. Door de verschraling van de bodem is de vegetatie rondom de plas heel anders dan op andere delen van het landgoed. Dit trekt weer andere vogels aan dan die je net hebt gezien. Hier grazen ook de konikpaarden; een mooi gezicht. Loop je verder over de brug, dan zie je rechts de Midwolder Bouwten. In dit akkergebied van 60 hectare worden een aantal ‘natuurinclusieve maatregelen’ genomen, gericht op een gezonde bodem en herstel van biodiversiteit. De route eindigt weer bij de Ennemaborg. —

ENNEMABORG WANDELROUTE HOOFDWEG

ENNEMABORG WANDELROUTE

BOS ACHTER ENNEMABORG

KWELDEREN POLDERROUTE

Nieuwe

Statenzijl

KWELDER- EN POLDERROUTE

Hongerige Wolf

12,2 kilometer route > knooppunten Kwelder- en polderroute

Deze wandelroute gaat door de Carel Coenraadpolder. Deze polder is in 1924 ingedijkt en is daarmee de laatste polder bij de Dollard die is drooggelegd. Je loopt over de dijk en kijkt zo de weidse polders van het Oldambt in. Bij knooppunt 45 ga je door een poortje en ga je zo de kwelder op (100 m). Na het zien van de kwelder vervolg je de route en maak je een uitstapje bij knooppunt 52 naar het Ambonezenbosje.

Dollard

Boezemkanaal

CAREL COENRAADPOLDER AKKERRAND

17,4 kilometer route > routesingroningen.nl

Waddenwandelen in de Graanrepubliek Deze wandeling gaat door het landschap van de Graanrepubliek, met als startpunt het station van Bad Nieuweschans. Onderweg kom je langs bijzondere bezienswaardigheden zoals de Oude Remise en Drieborg, het enige dijkdorp van Groningen. Dijkdorpen ontstaan door de bouw van landarbeidershuizen, middenstandswoningen en boerderijen langs een voormalige zeedijk. De vele landarbeiders die hier tot in de 20e eeuw woonden, hadden het erg zwaar. De lonen waren laag, de huizen klein en tochtig. Na de Tweede Wereldoorlog werden veel woningen gesloopt. Nu knappen veel mensen hun huisje op en is het hier heerlijk wonen. Aan de rand zie je nog een klein aantal authentieke boerderijen waaronder de Stocksterhorn, bekend uit het boek ‘De Graanrepubliek’ van Frank Westerman. Een andere bezienswaardigheid is de kerk in Nieuw Beerta. De kerk dateert uit 1856 en al een jaar later kreeg deze het nog steeds werkende orgel. Onlangs is de kerk gerestaureerd en worden er regelmatig concerten gehouden. Nieuw Beerta kenmerkt zich door de prachtige vergezichten en het open lands chap, met in het voorjaar de bloeiende koolzaadvelden en in de zomer het wuivende graan.

ROUTE WADDENWANDELEN IN DE GRAANREPUBLIEK

Graansilo Watermann

De Oude Remise

Atelier-Beeldentuin Cilia de la Court

Kerk Nieuw Beerta

Meer wandelroutes en informatie over het wandelnetwerk vind je via routesin groningen.nl

BLOEIENDE KOOLZAADVELDEN

SCHOTSE HOOGLANDER

FESTIVAL HONGERIGEWOLF

VOETJES VAN DE VLOER EN GENIETEN MAAR

VRIJDAG 11 T/M ZONDAG 13 JULI

Wie denkt dat Oldambt alleen bekend staat om het landschap, de herenboerderijen en de historische dorpen komt bedrogen uit: festival, - en muziekliefhebbers kunnen in deze regio ook hun hart ophalen. Bij optredens in de wat grotere plaatsen, maar ook bij het razend populaire Festival Hongerige Wolf.

Het driedaagse Festival Hongerige Wolf vindt elk jaar plaats in het gelijknamige buurtschap, dat vlak bij Ganzendijk en Finsterwolde ligt. Het kleine dorp telt 15 tot 20 inwoners, maar tijdens het festival lopen er zo’n 6.000 mensen rond. Drie dagen lang vinden concerten en voorstellingen plaats in de weidse omgeving van het artistieke dorpje. Het biedt jonge talentvolle professionele kunstenaars een podium op gebied van muziek, dans, theater, film, beeldende kunst en literatuur. Of je nu een dorpeling of toerist bent, jong of oud, met je vriendengroep gaat of met jonge kinderen; er is voor ieder wat wils. Heerlijk luisteren naar muziek op het Schapenveld, genieten van het theater op de Waddendijk, dansen in bloeiende tuinen van bewoners en jezelf verliezen in een film tussen de populieren in de bijzondere buitenbios in het Ambonezenbos. Lekker smullen van een middernachtsnack en in de ochtend meedoen aan verkwikkende wolvenyoga is mogelijk

dankzij de camping vlak bij het festivalterrein, waar je kunt overnachten. Voor de kleintjes is er een uitgebreid kinderprogramma. Met je kaartje kun je de hele dag of het hele weekend overal naartoe. Festival Hongerige Wolf wordt sinds 2010 gehouden, maar het plaatsje trekt al van oudsher kunstenaars aan. Vanaf het ontstaan aan het einde van de 19e eeuw is het een trekpleister voor creatievelingen. In 2025 vindt het festival plaats van 11 tot en met 13 juli.

HONGERIGE WOLF De naam van het festival en het buurtschap trekt de aandacht, maar ook over de herkomst ervan doen verschillende verhalen de ronde. Zo zegt de een dat het de naam was van een kroegje voor de polderjongens die hier vanaf 1862 aan de Reiderwolderdijk kwamen werken, terwijl de ander beweert dat het een verwijzing was naar Hongaren of zigeuners die hier kwamen wonen en werken. Een motorgemaal, dat in de jaren ‘70 werd gebouwd ter vervanging van een afwateringssluis, werd ook de Hongerige Wolf genoemd. Leuk om te weten: in 2019 riep RTV Noord Hongerige Wolf uit tot ‘Schierste ploatsnoam’ van het jaar.

LEUKEEVENEMENTEN

DIE JE NIETMAG MISSEN

Zondag 11 mei

DAG VAN HET PARK

In mei vindt in Winschoten de Dag van het Park plaats: een leuke middag bomvol activiteiten, optredens en nog veel meer, zoals mindfulness en gezellige foodtrucks. De toegang is gratis.

Zondag 29 juni

GROENMARKT

Lekker struinen over de traditionele groenmarkt in het Rosarium van Winschoten in juni, waar je een diversiteit aan planten en groen gerelateerde artikelen vindt. Er staan ruim 70 standhouders!

Zondag 29 juni

KOM OVER DE BRUG FESTIVAL

Het Kom over de Brug Festival is een gratis eendaags evenement in juni waar voor jong en oud iets te beleven valt. Geniet van een ontspannen festivalsfeer met live muziek, een kunstmarkt, workshops, een kidsplein met theater en een breed aanbod aan horeca bij De Wilgenborg in Blauwestad.

Juli, augustus en september

OPEN DAGEN BOERDERIJ

HERMANS DIJKSTRA

Bezoek de imposante Oldambtster boerderij Hermans Dijkstra in Midwolda tijdens de open dagen in juli en augustus of tijdens de Open Monumentendag op 13 september. Bewonder de Zwitserse chaletstijl, de Engelse landschapstuin en ontdek het boerenleven van vroeger met vrijwilligers in historische kleding. Een unieke kans om de Graanrepubliek te ervaren.

Vrijdag 29 en zaterdag 30 augustus

STRAATTHEATERFESTIVAL WATERBEI

Verbluffende internationale acts en zinderend spektakel. Het straattheaterfestival Waterbei zet Winschoten in augustus twee dagen op z’n kop met behendige acrobaten, getalenteerde muzikanten, gracieuze dansers en verbazingwekkende artiesten.

Zaterdag 13 september

RUN VAN WINSCHOTEN

De Run van Winschoten wordt sinds 1976 elk jaar op de 2e zaterdag van september gehouden. Je kunt meedoen aan de 100 km, 50km of de 10x10 estafette wegwedstrijd. Alleen kijken kan natuurlijk ook. Om het ultraloopevent heen worden allerlei activiteiten georganiseerd.

Maandag 3 november

ADRILLEN

De Allerheiligenmarkt in Winschoten, ook wel Adrillen genoemd, is al meer dan twee eeuwen de grootste jaarmarkt van de provincie Groningen. Op het evenement vind je naast een breed scala aan marktkramen veel andere leuke dingen om te doen, zoals een bezoek aan de kermis op het Marktplein.

Het hele jaar door WINSCHOTEN VIERT 200 JAAR In 2025 bestaat Winschoten 200 jaar. Dat wordt groots gevierd. Het hele jaar door zijn er feestelijke activiteiten en evenementen, zoals enkele zomerfeesten, Stelten Theater, Springkussenfestival, Drome Circus en Oldtimer Festival. Mis het niet en vier het mee.

Voor een uitgebreid overzicht van evenementen, activiteiten en exposities kijk je op: visitoldambt.nl of uitinzo.nl

LEUK METDE KINDEREN

Of Oldambt leuk is voor kinderen? Absoluut! De regio biedt genoeg vertier en avontuur voor de (aller)kleinsten. Zo kun je alpaca’s aaien, vissen op forel én genieten van een dagje strand. Kortom: er valt genoeg te beleven!

DAGJE STRAND

Met de voetjes in het zand op het strand bij Midwolda. Er is een wandelboulevard, een grote speelplaats voor kinderen en een gezellig terras. Strand Zuid ligt bij het nieuwe Havenkwartier Blauwestad en heeft ook een ruime zonneweide. Iets kleiner en rustiger is het strand aan de Beertster Plas, tussen Beerta en Winschoten. Hier zijn geen voorzieningen, maar de idyllische plek en het zwemwater zijn geweldig.

SPEELTUIN BEERTA ’T SPEULPARADIES

In deze grote dierenweide bij Beerta maak je kennis met verschillende dieren. Er zijn schapen, geiten, kalkoenen, kippen, pauwen, alpaca’s en niet te vergeten: het hangbuikzwijntje. Heb jij ze allemaal geaaid? Dan is het tijd voor de kabelbaan, het luchtkussen, het avonturenpad en de vele speeltoestellen in de speeltuin.

KINDERBOERDERIJ WINSCHOTEN

HUNINGA’S HEEM PITCH & PUTT

Even een balletje slaan doe je bij Huninga’s Heem. De golwfbaan ligt aan de Huningaweg op de grens van Midwolda en Oostwold, bij een monumentale Oldambtster boerderij met een slingertuin. Het is 2 hectare groot en telt maar liefst 18 holes. en te aaien. Op het terras kun je genieten van een heerlijk kopje koffie of een glaasje ranja. Na een gezellig dagje ga je ongetwijfeld met een potje zelfgemaakte jam naar huis.

DE KOLK MIDWOLDA

Ontspannen vissen doe je bij boerderij De Kolk in Midwolda. Achter de boerderij bevinden zich een eetcafé, terras en een forelvisvijver, waar forel voor je wordt uitgezet die je mag vangen. Er is een speciaal kindertarief. Wil je dit niet, maar wil je wel een forel mee naar huis? Dan kun je terecht bij het eetcafé, waar je gerookte of verse forel kunt kopen.

PANNENKOEKENHUIS D’OLLE SMIDSE

Tijd voor een pannenkoek! Bij d’Olle Smidse aan de Hoofdweg in Midwolda kun je kiezen uit de lekkerste pannenkoeken. Er is een speciale kinderhoek met een krijtbord, tekentafel, sjoelbak en voetbaltafel. Als je weggaat, mag je een cadeautje uit de grabbelbak meenemen.

DE CLEYNE HORTUS MUSEUM OLDAMBT

Museum Oldambt is gevestigd in een historische Oldambtster boerderij uit 1771, gelegen op de vruchtbare kleigrond van het weidse polderlandschap. Dit gebied, gevormd door monniken, boeren en de natuur, herbergt een rijke geschiedenis.

Het museum, nog in ontwikkeling, toont een diverse collectie landbouwwerktuigen en huishoudelijke gebruiksvoorwerpen uit het Oldambt, daterend van circa 1700 tot de jaren ’60.

De verzameling bestaat uit eigen stukken en schenkingen van lokale boeren, die samen het agrarische verleden van de regio tot leven brengen. Speciaal voor gezinnen met kinderen is er een leuke puzzeltocht door het museum ‘Op ontdekkingstocht door de boerderij’ waarbij het werk en leven op de boerderij van vroeger centraal staat.

Heb jij een kind dat van de natuur houdt?

Dan is De Cleyne Hortus in Nieuw Beerta een hele leuke bestemming waar jullie zeven middeleeuwse tuinen kunnen verkennen. Deze tuinen zijn gebaseerd op een Benedictijnenklooster. Het bestaat onder andere uit een kruidentuin, een besloten tuin, een druiventuin en een Arabische hemelse tuin. Voor kinderen is De Cleyne Hortus een boeiende plek om de natuur en geschiedenis te ontdekken. Ze kunnen met een leuke speurtocht in de hand vrij rondlopen in de tuinen en genieten van de diverse planten en bloemen. Na het verkennen van de tuinen is het mogelijk om in de theetuin te genieten van koffie, thee en zoete lekkernijen.

BELEEFROUTE SLAG

BIJ HEILIGERLEE

Beleef de geschiedenis van de Slag bij Heiligerlee uit 1568 met deze wandelroute door de natuurgebieden De Hoogte en De Garst. Onderweg ontdek je beleefplekken die de strijd tot leven brengen. De routes, 4 en 5 kilometer lang, starten in Heiligerlee en Westerlee en zijn eenvoudig te combineren. Met de interactieve app krijg je onderweg historische uitleg. Geschikt voor alle leeftijden, biedt deze route een mooie mix van natuur en historie.

DE LEEUWENBORG

Welkom bij het gezellige en betaalbare indoor speelparadijs De Leeuwenborg in Nieuw Scheemda. Hier kunnen kinderen zich heerlijk uitleven: klimmen, springen en rennen op allerlei leuke toestellen. Terwijl de kids spelen, ontspannen ouders met een kop koffie, iets lekkers erbij en gratis wifi. Liever bladeren? Er ligt een ruime keuze aan tijdschriften klaar. Een gezellige plek voor het hele gezin.

ZOVEEL PLEZIER METDE KINDEREN

ONTDEK HET OMMELAND

Groningen herbergt een van de oudste cultuurlandschappen van Europa en grenst aan UNESCO Werelderfgoed de Waddenzee. Groningen in één dag?

Vergeet het maar. De provincie bestaat uit zeven regio’s. Elk met een eigen karakter, eigen natuur en natuurlijk eigen bezienswaardigheden. Ga op pad en ontdek zelf het Groninger ommeland.

PRACHTIG WESTER WOLDE

GROENE WEELDE

Weinig gebieden in Nederland zijn zó rijk bedeeld met verrassende landschappen, oude bossen, prachtige beekdalen en schitterende natuurgebieden als Westerwolde. Een echte actieveling?

Fiets of wandel een van de tientallen uitgezette routes of vaar met een kano over de Ruiten Aa. In dit veelzijdige natuurgebied kun je op allerlei manieren genieten. Van een rustige wandeling langs onontdekte plekken tot broezen op de mountainbike met je haren in de wind. Kijk voor meer informatie op: visitwesterwolde.nl

RONDJE WESTERWOLDE

KABELBAAN IN TER APEL

DE RUITEN AA

BEZOEK DEVEENKOLONIËN

DE KANAALSTREEK

Avonturiers zochten in het uitgestrekte veenlandschap van de Veenkoloniën hun geluk. Hun baanbrekende werk heeft geleid tot een bijzonder landschap met een even bijzondere geschiedenis. Dorpen ontstonden als linten langs de kanalen die voor de turfvaart werden gebruikt. Houtzagerijen, scheepswerven en fabrieken brachten welvaart in de 19e eeuw. De vele monumentale woningen zijn hiervan het bewijs. Kijk voor meer informatie op: visitveenkolonien.nl

DE HEEMTUIN

VEENKOLONIAAL MUSEUM

ETEN, DRINKEN ENOPNAAR DROMENLAND

CAREL COENRAADPOLDER

Wil je meer ontdekken over deze regio? Blijf dan (nog) een nachtje! Oldambt heeft een aantal unieke overnachtingsadressen die uitnodigen tot een prettig verblijf. Wat dacht je van een overnachting in een sfeervol hotel? Of zet je tentje op bij een van de campings midden in het groen. Oldambt leer je kennen door de sfeer en de smaak van streekproducten en huisgemaakte drankjes. Breng een bezoek aan een restaurant, theetuin of rustpunt in de regio. Geniet van de smaken uit het Oldambt en haar gastvrijheid!

KOMGENIETEN RONDBLAUWESTAD

De ondernemers van het Blauwe Lint bieden recreanten, toeristen en passanten uiteenlopende mogelijkheden om actief bezig te zijn, lekker te lunchen of te dineren, te overnachten met uitzicht op het water of korenvelden, of gewoon in alle rust te ontspannen.

stoomgemaalwinschoten.nl

Hoofdstraat 9 info@reiderhaven.nl 9686 VE Beerta www.reiderhaven.nl

.divetroglaskunst.nl

Galerie - Beeldentuin

Hortensiastraat 7 9675 GP

Heiligerlee? Is daar wat te beleven dan? Nou en of! Wat dacht u van het Klokkengieterijmuseum Of het museum Slag bij Heiligerlee? www.museaheiligerlee.nl

Winschoten

Golfspel voor iedereen

Koffie met gebak | Lunch en diner Feesten en partijen

Huningaweg 2 | 9682 PB Oostwold Tel. 0597 - 674159 | www.brasserieoldschool.nl

Brasserie de Lounge is er voor je ontbijt, lunch of diner. Ook zijn kleine vergaderingen mogelijk, graag wel even reserveren.

www.campingdebouwte.nl Tel: 0031 597 591706

Beleef rust & ruimte in Midwolda bij Hoeve Witteborg

Hoofdweg 156 · 9681 AL · Midwolda 0597 55 40 55 · info@hoevewitteborg.nl hoevewitteborg.nl

Of u nu wilt kamperen onder de sterren, ontspannen in onze familiekamers, of met een groep wilt verblijven –Hoeve Witteborg biedt u rust, verbinding en een onvergetelijke ervaring.

Beleef rust & ruimte in Midwolda bij Hoeve Witteborg

Hoofdweg 156 · 9681 AL · Midwolda 0597 55 40 55 · info@hoevewitteborg.nl hoevewitteborg.nl

Of u nu wilt kamperen onder de sterren, ontspannen in onze familiekamers, of met een groep wilt verblijven –Hoeve Witteborg biedt u rust, verbinding en een onvergetelijke ervaring.

www.campererfdebeetse.nl | 06-13096743

Museum | Beleef de historie van de Graanrepubliek in Museum Oldambt en ontdek de landbouw- en landschapsgeschiedenis in een prachtig gerestaureerde Oldambtster boerderij. Meerdere wisselexposities gedurende het seizoen.

Vergaderen | Komt u met een groep? Kom vergaderen in onze luxe vergaderruimte of midden in het museum.

Vakantiewoningen | Wilt u langer blijven en ervaren hoe het is om in zo’n oude boerderij te slapen? Kijk dan eens naar onze luxe en ruime vakantiewoningen, u bent het hele jaar van harte welkom.

Winnaar van de Pieter van Vollenhovenprijs 2023 voor herbestemming.

Museum Oldambt Landschap en landbouw in de Dollardregio

Open van mei t/m september wo 13-16 uur, zo 13-16 uur of op afspraak. Entree € 5,- en kinderen van 5 t/m 11 jaar € 2,50

Langeweg 2 9944CC Nieuwolda 06 -12421015 info@hoogheemlogies.com hoogheemlogies.com

OVERNACHTEN

A PPARTEMENTEN, B&B’S, CAMPERPLAATSEN, CAMPINGS, GROEPSACCOMMODATIES EN HOTELS

APPARTEMENTEN

Hoeve Ceres

Hoofdweg Oost 20

9944 BX Nieuwolda 06 44072109 hoeveceres.nl

Hoogheem

Erfgoed & Logies

Langeweg 2

9944 CC Nieuwolda 06 12421015 hoogheemlogies.com

B&B’S

Graanzicht

B&B Apartments

Reinste Abdenaweg 1a

9681 BC Midwolda

0597 593 738 graanzicht.nl

Hoeve Witteborg

Hoofdweg 156

9681 AL Midwolda 0597 554 055 hoevewitteborg.nl

—

B&B Beersterhoogen

Hoofdweg 2

9687 PL Nieuw Beerta 06 51510464

—

Hoeve Ceres

Hoofdweg Oost 20

9944 BX Nieuwolda 06 44072109 hoeveceres.nl

Hoogheem

Erfgoed & Logies Langeweg 2

9944 CC Nieuwolda 06 12421015 hoogheemlogies.com

Oogstwold Gastronomisch

Voedselbos

Ekamperweg 1a 9682 VH Oostwold oogstwold.nl

CAMPERPLAATSEN

Camping Holland Poort

W. Mettingstraat 18

9693 BX Bad Nieuweschans 06 15065567 camping-hollandpoort.nl

—

Haven Beerta

Buitenlandenstraat 6

9686 PZ Beerta

—

Reiderhaven Hoofdstraat 9

9686 VE Beerta

—

Haven Blauwestad Redersplein 6

9685 AW Blauwestad

Camping de Bouwte

Hoofdweg 20A

9681 AH Midwolda

Haven Midwolda Strandweg 1

9681 BK Midwolda

Hoeve Witteborg

Hoofdweg 156

9681 AL Midwolda 0597 554 055 hoevewitteborg.nl

—

Haven Scheemda

Scheepsjagerstraat 2

9679 ZJ Scheemda

—

Haven Winschoten

Hellingbaan 4

9672 BM Winschoten

—

Recreatiebedrijf Winschoterzijl

Landgoed Winschoterzijl

Winschoterzijl 1

9672 TD Winschoten 06 43791047

winschoterzijl.nl

CAMPINGS

Camping Holland Poort

W. Mettingstraat 18

9693 BX Bad Nieuweschans 06 15065567

camping-hollandpoort.nl

Mini-Camping B&B Kostverloren Kostverloren 11

9684 TB Finsterwolde 06 52381016 kostverloren11.nl

Camping de Bouwte

Hoofdweg 20A 9681 AH Midwolda 0597 591 706 campingdebouwte.nl

Hoeve Witteborg

Hoofdweg 156 9681 AL Midwolda 0597 554 055 hoevewitteborg.nl

GROEPSACCOMMODATIES

Hoeve Witteborg

Hoofdweg 156 9681 AL Midwolda 0597 554 055 hoevewitteborg.nl

HOTELS

Motel Paradiso

Achterweg 58 9693 CT Bad Nieuweschans 0597 522 221 motelparadiso.nl

Thermen Bad Nieuweschans

Weg naar de Bron 3-9 9693 GA Bad Nieuweschans 0597 527 777 thermenbadnieuweschans.nl

City Hotel Winschoten

Stationsweg 21 9671 AL Winschoten 06 30904541 cityhotelwinschoten.nl

Hotel Restaurant

‘t Ronde Loegh

Marktplein 6

9671 AZ Winschoten 0597 418 472 rondeloegh.nl

Boek jouw ontspanmoment!

De puurheid van het Hoge Noorden, de oorsprong van wellness

RONDOM EN OP HET WATER

B OOTVERHUUR, JACHTHAVENS, NATUURBADEN EN STRANDEN, RONDVAARTEN, SUPVERHUUR, VISSEN, WADLOPEN, ZEILEN, ZWEMBADEN EN WELLNESS

BOOTVERHUUR

Bootverhuur Beerta

Buitenlandenstraat 6

9686 PZ Beerta 06 83989681 bootverhuurbeerta.nl

Bootverhuur Blauwestad

Jachthaven Havenkwartier Blauwestad

Redersplein 6

9685 AW Blauwestad 06 15444290 bootverhuurblauwestad.n

Huninga’s Watersport Strandweg 1

9681 BK Midwolda 06 52307528 watersporthuningas.nll

JACHTHAVENS

Jachthaven Bad Nieuweschans Oudezijl 5

9693 PA Bad Nieuweschans 06 38090114 —

Jachthaven Beerta

Buitenlandenstraat 6 9686 PZ Beerta

Jachthaven Reiderhaven Hoofdstraat 9 9686 VE Beerta 06 53739742 reiderhaven.nl

Jachthaven Havenkwartier Blauwestad Redersplein 6

9685 AW Blauwestad 06 15444290

jachthavensblauwestad.nl

Paviljoen Flonk Funenbrug 1

9684 AE Finsterwolde 0597 726 731 paviljoenflonk.nl

Jachthaven Midwolda Strandweg 1

9681 BK Midwolda 06 52307528

jachthavensblauwestad.nl —

Jachthaven Nieuwolda Dok 17

9944 BR Nieuwolda

Jachthaven Scheemda

Scheepsjagerstraat 2 9679 ZJ Scheemda 06 28974613 havenbeheeroldambt.nl

Jachthaven Winschoten Hellingbaan 4 9672 BM Winschoten 06 28974613 havenbeheeroldambt.nl

NATUURBADEN, STRANDEN

Beertsterplas Beerta

Strand Zuid Blauwestad —

Strand Noord Midwolda

RONDVAARTEN

Pieter Dekker Rondvaarten Hoofdweg 75 9697 NC Blijham 0597 561 717 dekkerrondvaarten.nl

SUPVERHUUR

Supperij

Esther Pater

Reiderhaven

Hoofdstraat 9

9686 VE Beerta 06 23738271 supperij.nl

VISSEN

De Kolk

Hoofdweg 191 9681 AE Midwolda 06 25234097 dekolkmidwolda.nl

WADLOPEN

Wadloper Jan Kraster 06 51415780 wadloper.com

ZEILEN

—

Jachthaven Midwolda

Strandweg 1 9681 BK Midwolda 06 52307529 zeilschoolblauwestad.nl

ZWEMBADEN, WELLNESS

Zoutbad - Wellness - Sauna

Thermen Bad Nieuweschans

Weg naar de Bron 3 9693 GA Bad Nieuweschans 0597 527 777 thermenbadnieuweschans.nl

Overdekt zwembad

MFC de Hardenberg De Hardenberg 5 9684 AM Finsterwolde 0597 331 640 mfcdehardenberg.nl

Openluchtbad Zwembad De Ringberg Badhuislaan 6 9679 HK Scheemda 0597 591 571

Overdekt zwembad Zwembad De Watertoren Watertorenstraat 16 9671 LJ Winschoten 0597 413 455

ETEN & DRINKEN

R ESTAURANTS, TUINEN EN THEETUINEN

RESTAURANTS

Restaurant Norell

Weg naar de Bron 3-9

9693 GA Bad Nieuweschans 0597 527 777 thermenbadnieuweschans.nl

Restaurant Blauwestad Redersplein 8

9685 AW Blauwestad 0597 726 888 restaurantblauwestad.nl —

Party Centrum Finnewold Hoofdweg 110

9684 CL Finsterwolde 0597 331 752 partycentrumfinnewold.nl —

Paviljoen Flonk Funenbrug 1 9684 AE Finsterwolde 0597 726 731 paviljoenflonk.nl

Sportcafé MFC de Hardenberg De Hardenberg 5

9684 AM Finsterwolde 0597 331 640 mfcdehardenberg.nl

—

Pannenkoekenhuis d’Olle Smidse Hoofdweg 115 9681 AC Midwolda 0597 551 546 pannenkoekenhuisgroningen.nl —

Brasserie Old School Huningaweg 2

9682 PB Oostwold 0597 674 159 brasserieoldschool.nl

Café de Jacht

Hoofdstraat 16 A 9682 PK Oostwold 06 27256328 cafedejacht.nl

TE ZIEN, DOEN & BELEVEN

Café Hangar 28Oostwold Airport Polderweg 28 9682 XS Oostwold 0597 551 490 oostwold-airport.nl

—

Huninga’s HeemPitch & Putt Huningaweg 7

9682 PA Oostwold 0597 552 221 oostwold.pitch-putt.net

Gastrobar MOOD Parklaan 1A 9675 AB Winschoten

‘t Ronde Loegh Marktplein 6 9671 AZ Winschoten 0597 418 472 rondeloegh.nl

Stadscafé Roegh Venne 74 B3

9671 ET Winschoten 0597 870 018 roegh.nl

TUINEN, THEETUINEN

Tuin van Labyrinth

Hoofdweg 94 9678 PP Westerlee labyrinthwesterlee.nl

De Kastantjehof Oudeweg 31 9686 VA Beerta 06 38326835 kastanjehof31.nl

De Cleyne Hortus Hoofdweg 43 9687 PJ Nieuw Beerta demiddeleeuwenoldambt.nl

ATELIERS, FIETSVERHUUR, GROEPSUITJES, RONDLEIDINGEN EN ZAALVERHUUR

ATELIERS

Galerie Groninger Kroon

Reiderwolderpolder 4

9684 TK Finsterwolde 0597 354 261 degroningerkroon.nl

Golden Haand

Weefcentrum Hoofdweg 2

9684 CG Finsterwolde 06 20395671 goldenhaand.nl

Galerie Waarkunst Hoofdweg 1

9942 PA ’t Waar 0598 446 390 waarkunst.nl

—

Di VETRO

Glaskunst

Hortensiastraat 7

9675 GP Winschoten 0597 413 221 divetroglaskunst.nl

FIETSVERHUUR —

Roggeveld Fietsen

Poststraat 6

9679 AA Scheemda 0597 592 162 roggeveldfietsen.nl

GROEPSUITJES, RONDLEIDINGEN, ZAALVERHUUR —

Party Centrum Finnewold Hoofdweg 110

9684 CL Finsterwolde

0597 331 752 partycentrumfinnewold.nl

—

Boerderij Hermans Dijkstra Reinste Abdenaweg 1 9681 BC Midwolda 06 21406282 boerderijhermansdijkstra.nl

—

De Kolk Midwolda Hoofdweg 191 9681 AE Midwolda 06 25234097 dekolkmidwolda.nl

Van alles te beleven in Heiligerlee!

Het Klokkengieterijmuseum: een monument voor een historisch ambacht in het originele fabriekspand uit 1863. Het museum Slag bij Heiligerlee. Weet u nog?

‘Graeff Adolf is ghebleven in Vrieslandt in den Slagh’?

Even iets anders?

Geniet drie dagen lang muziek, theater, dans, films, DJ’s, excursies en meer.

Een festival voor wolven en welpen, voor ochtend- en avondmensen, voor natuurliefhebbers en nachtbrakers.

En dat alles in de prachtige omgeving van het dorp Hongerige Wolf (Noordoost Groningen)

ONS STERKE VERHAAL

Groninger Genever Stokerij is een ambachtelijke distilleerderij / stokerij bekent om haar hoogwaardige Genever, Whisky en Likeuren, zoals Fladderak. Van welke van onze ambachtelijk gestookte drank word jij blij?

De distilleerderij is gevestigd in een Oldambtster Herenboerderij.

Boek een rondleiding met proeverij of bestel jouw drank online – of kom langs in onze slijterij.

Bezoek ons aan de Kromme elleboog 22, 9682 XH Oostwold of op groningergeneverstokerij.nl

Voor informatie of reservering bel 06 21 81 67 00

TE ZIEN, DOEN & BELEVEN

M

Groninger Genever Stokerij Kromme-Elleboog 22

9682 XH Oostwold 06 21816700 groningergeneverstokerij.nl

Huninga’s Heem - Pitch & Putt Huningaweg 7

9682 PA Oostwold 0597 552 221 oostwold.pitch-putt.net

Wadloper Jan Kraster 06 51415780 wadloper.com

MUSEA

Vestingmuseum

Bad Nieuweschans 1e Kanonnierstraat 2

9693 EB Bad Nieuweschans 06 53609294 vriendenvandenieuweschans.nl/ museum

Klokkengieterijmuseum

Provincialeweg 46

9677 PD Heiligerlee 0597 418 199 klokkengieterijmuseum.nl

—

Museum Slag bij Heiligerlee Provincialeweg 55

9677 PB Heiligerlee 0597 418 199 museaheiligerlee.nl

—

Boerderij Hermans Dijkstra

Reinste Abdenaweg 1 9681 BC Midwolda 06 21406282 boerderijhermansdijkstra.nl

Museum Oorlogshistorie’40-’45 Hoofdweg 196 9681 AM Midwolda 0597 551 007

Museum Oldambt Langeweg 2 9944 CC Nieuwolda 06 12421015 www.hoogheemlogies.com/ landbouw-landschap-oldambt

Museumgemaal De Hoogte De Streep 19 9944 BP Nieuwolda

Heritage HangarOostwold Airport

Polderweg 28

9682 XS Oostwold 0597 551 490 oostwold-airport.nl

—

Museum Stoomgemaal

Oostereinde 4

9672 TC Winschoten 0597 425 070

stoomgemaalwinschoten.nl

STREEKPRODUCTEN

Landwinkel Ol Diek

Hoofdweg West 26

9944 EB Nieuwolda 0596 857 271 landwinkeloldiek.nl

Oogstwold

Gastronomisch

Voedselbos

Ekamperweg 1a

9682 VH Oostwold oogstwold.nl

Groninger Genever Stokerij

Kromme-Elleboog 22

9682 XH Oostwold 06 21816700 groningergeneverstokerij.nl

THEATER, CULTUUR

Cultuurhuis De Klinker

Mr. D.U. Stikkerlaan 251 9675 DG Winschoten 0597 700 270 indeklinker.nl

UIT MET KIDS

‘t Speulparadies

Bovenlandenstraat 12 9686 PP Beerta 06 22017200 info@speeltuinbeerta.nl

De Kolk

Hoofdweg 191 9681 AE Midwolda 06 25234097 dekolkmidwolda.nl

Zeilschool Blauwestad Strandweg 1 9681 BK Midwolda 06 52307528 zeilschoolblauwestad.nl

De Cleyne Hortus Hoofdweg 43 9687 PJ Nieuw Beerta demiddeleeuwenoldambt.nl

De Leeuwenborg Pastorieweg 14 9943 TG Nieuw Scheemda 0598 446 464 deleeuwenborg.nl

Museum Oldambt Langeweg 2 9944 CC Nieuwolda 06 12421015

hoogheemlogies.com/ landbouw-landschap-oldambt

—

Huninga’s Heem - Pitch & Putt Huningaweg 7 9682 PA Oostwold 0597 552 221 oostwold.pitch-putt.net

—

Kinderboerderij Winschoten Bovenburen 96 9675 HH Winschoten 0597 415 730 kinderboerderijwinschoten. blogspot.com

Speeltuin Sint Vitusholt Kastanjelaan 36 9674 BG Winschoten speeltuinsintvitusholt.nl

OVERIGE BEDRIJVEN

Kringloopwinkel de Snuffelstal Hoofdstraat 22 9686 VJ Beerta 06 45656600 desnuffelstal.webs.com

Bureau Gerrit Smit IVN natuur educatie Westerwolde-Oldambt ivn.nl

City Club Winschoten cityclubwinschoten.nl

Stichting Hongerige Wolf festivalhongerigewolf.nl

COLOFON

© Maart 2025

SAMENSTELLING

ZO! Groningen - zogroningen.nl

Marketing Groningen - visitgroningen.nl

ONTWERP EN ILLUSTRATIES

Studio Anne-Marijn

MAKI

OPMAAK, ACQUISITIE EN DRUK

MarneVeenstra

Druk > Print > Sign

FOTOGRAFIE

Stella Dekker Fotografie

Bas Melcher

Marieke Kijk in de Vegte

Marije de Gans

Klaasje Jansen

Monique Tepper

Jeanique van den Berg

Lars Meyer

Gerrit Smit

Henk Hoving

Marcel Kerkhof

Jur Kuipers

Johan Seubring

Projectbureau Blauwestad

Marketing Groningen

TEKST

Heidi van Duuren

Marketing Groningen

VERANTWOORDING

Alle gegevens zijn met grote zorgvuldigheid verzameld en verwerkt. ZO! Groningen en Marketing Groningen kunnen

echter niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele onjuistheden.

TOERISTISCHE INFORMATIEPUNTEN IN OLDAMBT

BLAUWESTAD

Restaurant Heerlijke Streken Redersplein 8

T 0597 726 888

FINSTERWOLDE

Party Centrum Finnewold

Hoofdweg 110

T 0597 331 752

MIDWOLDA

Camping De Bouwte

Hoofdweg 20A

T 0597 591 706

OOSTWOLD

Huninga’s Heem - Pitch & Putt

Huningaweg 7

T 0597 552 221

SCHEEMDA

Roggeveld Fietsen

Poststraat 6

T 0597 592 162

WINSCHOTEN

Cultuurhuis De Klinker

Mr. D.U. Stikkerlaan 251

T 0597 700 270

TOERISTISCHE OVERSTAPPUNTEN IN OLDAMBT

Pier van Oostwold

De Hardenberg

Kiek over Diek

Middenin Oost-Groningen vind je het Oldambtmeer en Blauwestad. Een unieke plek om te wonen. Maar Blauwestad is zoveel meer. Wist je dat je hier in elk seizoen eindeloos kunt genieten van de prachtige natuur, op het water en rondom het meer? Dus stap in je boot of op de fiets en kom eens kijken wat Blauwestad voor jou in petto heeft.

Scan de QR-code voor inspiratie of kijk op blauwestad.nl

MAGAZINE UIT? DAN WEET JE HET NU ZEKER.

BEZOEK OLDAMBT