Velká kniha
Antické
ŘECKO Umění & kultura
Válka & říše
Náboženství & mytologie
Život & společnost
Odhalte největší myšlenky antického Řecka
Prozkoumejte jednu z nejvlivnějších civilizací historie
šGùPU ? TQPMCĕOPTU
/EļHSHIRR ļMZSX ZcERXMGO©Q ĘIGOY .EO WI ļMPS ZcQÛWXWO½GL WX¡XIGL# 4S^RINXIcZğIHR HIR FSL¡Íĭ McSXVSOĭ
H
MWXSVMI ÍEWXS TSTMWYNI NIR WOYXO] ZIPLMWXSVMOSZ© Z]XZ¡ęIN OSQTPI\R SFVE^ ļMZSXE O½GL QYļĭ Ec RINMREO NI XSQY Mc Zc TęERXMGO½GL ĘIOĭ SH OSP©FO] HS LVSFY TEHÛ ERXMGO©LS ĘIGOE 'IP© KIRIVEGI %XL©R] OPEWMGO© HSF] R¡Q HO] Z^HÛPERSWLMWXSVMOĭ RETWEP] RIWTSÍIX ORML Sc %PIXM WZ½GL SF]ZEXIP Mc QRSļWXZ EVGLISPSKMGO½GL \ERHVY :IPMO©Q ,SQ©VSZM ÍM 7SOVER¡PI^ĭ ^ERIGLEP] QRSLIQ ZGI MRJSVQEG XSZM %PI GS SF]ÍINR ĘIOSZ© OXIę ļMPM ZI RIļ NEO½OSPM NMR½ QÛWXWO½ WX¡X :ÛXğMR E WZ½GL QÛWXIGL RMOH] RIZIHPM ZSNWOS REğMGL ZÛHSQSWX Sc ERXMGO©Q RIRETWEPM ITSW ERM RI^EPSļMPM JMPSĘIGOY Q¡ TĭZSH TV¡ZÛ ^HI ¯ÞóáÏĢ ^SJMGOSY ğOSPY# 'S HÛPEPM OHI %PI QRSLS WI XSLS Z XEO© Ąó¯ê½ ėèÑĄ á ļMPM Ec GS WI YÍMPM# Sc 7TEVXÛ TVSXSļI Mc OH]ļ 3HTSZÛHM WOP¡H¡QI ^I WI XY PMXIV¡VR Z^HÛPERSWX ȫ ʘ đÌ»í êĠ WXęTOĭ TWIQR½GL ^¡^RERITÛWXSZEPE QRSLS LMWĢº Ģ áÞ ÌɊ «ĩá Qĭ PMXIV¡VRGL Z]TV¡ZÛR XSVMOĭ XIRXS Z½NMQIÍR½ ĢóÛºêĈÞ Ĉáėı« Ec EVGLISPSKMGO½GL R¡PI^ĭ ZSNIRWO½ WX¡X TSTWEPS ĀóÞá ³ ê į 8EO NEOS Q]ğPIRO] JMPS^SJĭ :c TSVSZR¡R Wc XQ WI ļMZSX SFÍEW ^EFVSYWMP] OI OEļHS1EOIHSRGĭ HS R¡WXYTY ¯ºĈđêóė HIRRQ WXEVSWXIQ ZÛRSZEPM OV¡PI *MPMTE -- TSRÛOYH ^XV¡G ĀóĢÏêêóĈđ WI NMQ Mc ITMÍX F¡WRGM %VGLIS Zc QP^I ZÛOĭ PSKSZ© ^EWI SHOV½ZEN ^¡OPEH] :]HINQI WI R]R RE GIWXY FYHSZ Ec WREļ WI ^NMWXMX GS WI SHILV¡HSc QMRYPSWXM TęM Rļ WI ^QRQI ZEPS Zc NINMGL ^HIGL 2¡TSZÛHSY NWSY NMQ Vĭ^R© Sc SXVSOY LVRÍęM 0½HSZM ğXXEęM /IJEPSZM ÍM R¡PI^] Z¡^] Wc Z½NIZ] ^c TVSWXęIH HSQ¡GRSWX PMGLZ¡ęM 4EWMSRSZM 2IFYHIQI WM Z]TV¡ZÛX RIFS SHTEH ^c HPIR OXIV½ TVS^VE^YNI NEO© Sc ZIPO½GL OV¡PGL Ec JMPS^SJIGL EPI Sc ZğIHRGL R¡WXVSNI PMH© TSYļZEPM TęM TV¡GM >c XSLS ZğILS Mc WZ¡XIÍRGL HRIGL SF]ÍINR½GL ĘIOĭ
34
)?ĭBPBCOO¸ ĭGùPU ùé?OUGAL±N ŏCALV
35
3NũO¸ ? LVMUVS?
*MPS^SʢI ZcERXMGO©Q ĘIGOY
>TSÍ¡XOY WI PMH© WREļMPM TSGLSTMX WZÛX WOV^I Q½X] ScFS^GL EcREHTęMVS^IR½GL WMP¡GL TSXSQ ZğEO TęMğPM JMPS^SJSZ©
N
Iļ Z^RMOPE JMPS^SJMI HSQRZEPM WI PMH© HSO¡^EPM EPIWTSĈ TSPSļMX WTV¡ZRSY SX¡^OY ļI NWSY WXęIHSFSHIQ ZIWQVY 3WXEXRÛ 8Sc F]PS Zc NINMGL SÍGL QSļR¡ HĭPIļMXÛNğ WXEę ĘIOSZ© WM WZ© FSL] TęIHWXEZS.EOS XEO^ZER TęIHWSOVEXSZğX JMPS^SJSZ© ZEPM NEOS PMHWO© F]XSWXM EOSV¡X Wc XQ WI RE^½ZEN XM OXIę ļMPM TęIH 7SOVEXIQ RIFS VS^HPIQ ļI F]P] REHER© REHTęMVSF]PM NILS WSYÍEWRO] 2¡PIļIPM Oc TVZRQ OHS ^IR½QM WGLSTRSWXQM .MREO FSLSZ© WI WREļMPM Z]OP¡HEX TęVSHY Mc ę¡H WZÛXE RIF]PM RITSHSFR SF]ÍINR½Q
OSWQSPSKMI Ec NILS Z^RMO OSWWQVXIPROĭQ XEOļI WI L¡HEPM QSKSRMI RSZ½QM ^TĭWSF] Slovo FSNSZEPM QI^M WIFSY Ec TVS4VZR JMPS^SJSZ© WI SFNIfilozofie se ļZEPM QI^MPMHWO¡ HVEQEXE ZMPM Zc QEPSEWMNWO©Q 1MP©XY 8S WI ^QÛRMPS WI Z^RMOIQ TVSXS LSZSęQI Sc QMP©XĈÞá ³ įɯĆºÞ»Ìó JMPS^SJMI *MPS^SJSZ© WM filein ɞèÑđ Ą ³Ɋ đóėıÏđɟ WO© ğOSPI (SQRZEPM WI ^EÍEPM TSOP¡HEX SX¡^OY ļI GIPSY TęVSHY XZSę ɯsofia ɞèóė³ĄóĈđɟ ^HE NI ÍPSZÛO WOYXIÍRÛ XQ NIHMR¡ TVEP¡XOE EPI PMğMPM ɯ³óĈáóĢ RINHĭPIļMXÛNğQ RE WZÛXÛ WI Zc XSQ GS F] XS QÛPS >EF½ZEPM WI Q]ğPIROEQM F½X 2ETęOPEH 8LEPIW WI znamená „láska ^HE RIR NIR WSYÍ¡WX RÛÍILS HSQRZEP ļI ZSHE %RE\MÞɯèóė³ĄóĈđÏɩ ZÛXğLS NEO© NI NILS QWXS ZI QIRIW Z^HYGL Ec IJI^WO½ JMPSZIWQVY RIFS ^c ÍILS WI R¡ğ WZÛX ^SJ ,IVEOPIMXSW ^EWI TęMWY^SZEP ZĭFIG WOP¡H¡ .EOS SHTSZÛÏ Yļ NMQ ZPEWXRSWXM TSHSFR© TVEP¡XGI SLRM RIWXEÍMP] Q½X] :ÛęMPM ļI WOYXIÍRSY TVEZ4SHPI RÛN ZğI NEOSF] LSę VIEKYNI WI HY REPI^RSY NIHMRÛ YWMPSZR½Q ^OSYQ¡RQ WZ½Q TVSXMOPEHIQ XEOļI NI GIP½ WZÛX RIYWX¡PI Ec TęIQ½ğPIRQ Zc TSL]FY 4V¡ZÛ ,IVEOPIMXSZM NWSY TęMTMWSZ¡RE 7EQS^ęINQÛ ļI NI XS RÛOH] ^EZIHPS HS WPSZE „Vše plyne, nic netrvá.“ WPIT½GL YPMÍIO EPI ZÛXğMRE NINMGL Q]ğPIRIO )PINWO¡ ğOSPE Z]GL¡^IPE ^c JMPS^SJMI 4EVF]PE QMQSę¡HRÛ TęRSWR¡ Ec Z]X]ÍMPE GIWXY QIRMHE ^c )PINI OXIV¡ WI ^EF½ZEPE ^INQ©RE TVS HEPğ KIRIVEGI Q]WPMXIPĭ 4SPSļMPM ^¡OPEH] XISVM TS^R¡R 4EVQIRMHIW ZMHÛP ^¡WEHR ZğILS HRIğRLS ZÛHÛR Ec Z^HÛP¡R ÌEWXS WMGI VS^HP QI^M XQ NEO½ WZÛX NI Ec NEO LS ZRQ¡RIHSO¡^EPM RENX WTV¡ZRSY SHTSZÛÏ RMGQ©RÛ QI :c NILS TSNIX NI WZÛX RIQÛRR½ Ec ZIğOIV©
52
Athénská škola, Ûº³ºê įɯ êºÛįê è½ÛĊÑÌ m ÄÄ ºáóĢĪÌ ó«Ą įĠɊ đÏÞ ê
$GMPZPĂC ùé?OUGAL±N ŏCALV
Dnes znamená slovo sofizma klamný, êºáóÆÏÞĪ 꺫ó Ĉ èóĘ¯ºáêĪ argument
53
4©ML? ? ģ¸ĤC
'IWXE Z¡PIÍROE
:¡POE EcTęTVEZE RE RM F]P] FÛļRSY WSYÍ¡WX ļMZSXE ZcERXMGO©Q ĘIGOY :¡POE JSVQSZEPE WTSPIÍRSWX ZcQÛWXWO½GL WX¡XIGL
86
© Alamy
M
½X] NWSY HĭQ]WPR½Q TęIHMZIQ SFVER] GXM WZSFSH] Ec RI^¡ZMWPSWXM 8EO WI XVEHMGI ZV] PIKIRH WOYXIÍRSWXM Zc TVĭFÛLY EVGLEMGO©LS ɞ WXSPIX Tę R c P Ec JERXE^MI %c XIR Sc XVSNWO© Z¡PGI WI Ec OPEWMGO©LS SFHSF ɞ WXSPIX Tę R P LPYFSGI ZV]P HS TSZÛHSQ GIP© WTSZ]ZMRYPE ^c LSYJĭ Z¡PIÍROĭ ZIHIR½GL ÍEWXS PIÍRSWXM ERXMGO©LS ĘIGOE :IPO¡ Z¡POE ZPEWXRQ ZĭHGIQ QÛWXWO¡ HSQSFVERE OXIV¡ REZÛO] ^E^REQIRER¡ Zc ,SQ©VSZ½GL WTEHEPE TSH TVEZSQSG SFGI :c RÛOXIITSWIGL Ilias Ec Odyssea WI SHIV½GL QÛWXWO½GL WX¡XIGL WI TSWP©^I LV¡PE RE WOPSROY Q]O©RWO©LS TęIQÛRMPE ZI WX¡PSY TVSJIWMSiĆÑèóĆĈÞ» SFHSF ZIc WXSPIX Tę R P R¡PR EVQ¡HY Ĉđ đĩ Û Þó 4S R R¡WPIHSZEPE XęM WXEPIX 3H TSÍ¡XOY EVGLEMG VS^FVSNĭ ZT¡Hĭ Ec ºTEHOY O©LS SFHSF FSNSZEPM mÌó³óĈɊ GóĄÏêđ ¯Ï ^ZER¡ XIQR½ ZÛO ĘIOSZ© Zc QRSLE Z¡P ÏÆÏê Ģĩ«ė³óĢ áĩ :c Ec WXSPIX Tę R P O¡GL QEP½GL Mc ZIPO½GL èóê áóµĈđĢ Ɋ WMGI Z^RMOP] RSZ© QÛWXWO© 4EXęMP] QI^M RÛ Z¡PO] đĢóĆºê įºÛè»ê WX¡X] EPI RMOSPM RSZ½ R¡VSH ęIGOS TIVWO© WIWX¡ZENG 2ESTEO ZğIGLR] SFGI EÍOS^c TSV¡ļO] MRZE^R EVQ¡H] Ģ ắêĪèÏ PMZ RE WSFÛ F]P] ^GIPE RI^¡OV¡PI (EVIME Yc 1EVEXL³RY đĄÏ»Ą èÏ ZMWP© WHPIP] WTSPIÍR© HÛHMGXZ VSOYc c Tę c R c P LVHMRR© SFVEEc MHIRXMXY SHZS^SZER© SH XVSNWO© R] 8LIVQST]P Ec TSV¡ļO] TIVWO©LS Z¡PO] 1RSL© ^c RMGL Z¡PÍMP] TVSXM WSFÛ PSÏWXZE Yc 7EPEQR] VSOY c Tę c R c P REZ^¡NIQ EPI XEO© FSO TSc FSOY NEOS WTSNIRGM Mc HIJMRMXMZRLS VS^HVGIR 4IVğERĭ Yc 4PEXEN 6S^OZÛX ęIGO© GMZMPM^EGI F]P HSTVSZ¡^IR Sc VSO TS^HÛNM 4SX© R¡WPIHSZEPE TIPSTSR©WO¡ Z^RMOIQ RSZ½GL SWEH Zc 1EP© %WMM NMļR -X¡PMM Z¡POE Zc PIXIGLc ɞc Tę R P OXIV¡ WMGI WIZIVR %JVMGI Mc ÌIVRSQSę 6S^ZSN SFGLSHY TęMRIWPE HSQMRERGM 7TEVX] EPI TSHPSQMPE WPY Ec LSWTSH¡ęWO¡ TVSWTIVMXE RINºWTÛğRÛNğGL QÛWXWO½GL WX¡Xĭ %c OSRIÍRÛ ZXÛ^WXZ *MPMTE -- WX¡Xĭ ZIHP] Oc TSXęIFÛ EVQ¡H] 2INZ½^REQRÛNğ Zc FMXZÛ Yc 'LEMVSRIMI VSOY Tę R P TSXZVQÛWXWO© WX¡X] QI^M RÛļ TEXęMP] %XL©R] 7TEVHMPS REHZP¡HY 1EOIHSRGĭ WXINRÛ NEOS WQVğģ XE 8L©F] /SVMRX 1IKEVE %VKSW 7]VEOYW] ZXÛ^R½GL FMXIZ %PI\ERHVE :IPMO©LS (O] RMQ Ec HEPğ SVKERM^SZEP] ZPEWXR ZSNIRWO© NIHWI VS^ğęMP ęIGO½ ZPMZ HS ZÛXğMR] ^R¡Q©LS RSXO] OXIV© QÛP] F½X R¡WXVSNIQ TVSWE^SZ¡R WZÛXE SH 7XęIHSQSę TęIW )K]TX 1I^STSX¡QMM NINMGL º^IQRGL ÍM SFGLSHRGL ^¡NQĭ EPI X©ļ Ec 4IVWMM Eļ TS -RHMM >EÍEPE ITSGLE LIP©RMWQY
!CTU? ù©MCĕO¸L? QĩÞ»êĈÞĪ ĢáÏĢ Ĉº ĄóįĊÑĆÏá ı ê GĄ»đėɊ ÛÏı įĀėĈđóĊÏáó įºè½đĆºĈºêÑ ɯĀĆÑáÏĢóĢ Ģáê
Þ įÞ «óÛº Ģɯ êđÏÞ»è oºÞėɐ mĩđÏê įê įóĄíėÛº ĈđĆºđ ³Ģóė ÌóĀáÑđĠɊ ÛºÛÏÌ į«ĄóÛ ɯ į«Ą ê½
87
,©@PĭCOTUù¸ ? NYUPMPEGC
1½X] EcRIWXZĭV]
4VS WXEVSZÛO© ĘIO] RIF]P] Q½X] OXIV© WMcHSHRIW Z]TV¡ZQI NIR SF]ÍINR© TęFÛL] EPI RIHPR¡ WSYÍ¡WX NINMGL OYPXYV] WTSPIÍRSWXM EcļMZSXE
N
GLEÍĭQ TÛZGM 4ęPMğ WI RIZ NEO WI XEXS ºWXR E WZÛXÛ I\MWXSZEPS QRSLS OYPXYV XVEHMGI Z]ZMRYPE ^HE WI Zc Vĭ^R½GL SFPEWXIGL Ec OEļH¡ QÛPE WZSNM Q]XSPSKMM %PI ERM TęFÛL] Z]TV¡ZÛP] SHPMğRÛ RIFS I\MWXSZEPE WMPR WIZIVğX FSLSZ© 3HMR Ec 8L³V ERM RETĭP ^ZęIG FSļWXZE IK]TXWO©LS TER- NINMGL YRMJMOSZER¡ TSHSFE .MWX© NI ļI NM XITVZI Zc WXSPIX Tę R P ^ETWEP ,SQ©V 4V¡ZÛ NILS XLISRY RIļMN HSHRIW Zc TęFÛ^GL XEO ITSW] Ilias Ec Odyssea TSTMWYNG XVSNWOSY Z¡POY NEOS FSLSZ© Ec LVHMRSZ© ęIGO½GL F¡N ĘIGO¡ Ec 3H]WWISZS TYXSZ¡R NWSY RINZ½^REQRÛNğQM Q]XSPSKMI WI WZ½QM Z]TV¡ZÛRQM Sc PMHIGL NIļ TVEQIR] ęIGO© Q]XSPSKMI /c HEPğQ VER½Q LęGL] HSZIHP] RE ğTEXRSY GIWXY Sc QSGR½GL TVEQIRĭQ NINLS TS^R¡R TEXę ,IWMSHSZE FS^GL OV¡WR½GL FSL]RGL Mc L© VSIGL OXIę HPE Oɞ pĘvodu bohĘ Ec Práce aɞ dni NIļ TęIQSLPM WXVEğPMZ© RIWXZĭV] F]PE REXSZ]TV¡ZÛN Sc Z^RMOY FSLĭ Ec WXZSęIPMO SFPFIR¡ ļI NM RIHSO¡^EPS YQPR ÍPSZÛOE ÍIX ERM OęIWģERWXZ ºêĩ 3H X© HSF] Z^RMOPE HSWPSĘIOSZ© TęMÍXEPM WZ© Q]XSĢĩÞĄºĈáėÛº ZE ^¡TPEZE Vĭ^R½GL ZIV^ PSKMM ZIPMO½ Z½^REQ 9XZ¡ęIPE ĆºÞ èĩđóáóÆϺ Q]XMGO½GL TęFÛLĭ 2E XSXMļ WTSPIÍR© TSZÛHSQ ĢɯêºĀĆÑáÏĊ ³ó«Ą»è Z½^HSFÛ OIVEQMO] WI TEO QRSLE VS^XęğXÛR½GL OQIRĭ ^EÍEP] TVSQXEX HVEQEXMGO© Ec WX¡Xĭ ÍQļ JSVQSZEPE ĈĢ½đáºɐ iĄĢêÑ WSYFSNI LVHMRĭ Wc SFPYHEQM NIHRSXR½ R¡VSH 4VS ĘIO] įɯêÏÌɊ i ê³óĄ Ɋ SFNIZMP] WI 1º^] FSLSZ© TęIHWXEZSZEPE NEOSYWM WTSĢĩĀėĈđÏá ³ó Ec GIP© OST] Q]XSPSKMGO½GL PIÍRSY ęIÍ RINIR Zc TVZSTSĈĢ½đ įáó Z½NIZĭ 8EXS TęIRSWR¡ ^SFVEÍ¡XGGL EPI Mc FÛLIQ VS^OZÛXY ^IR Q½Xĭ RIZ]ļEHSZEPE SH WZ©LS NINMGL OYPXYV] (¡ZEPE NMQ XEO© TYFPMOE ^REPSWX TWQE EPI Mc FI^ R SHTSZÛHM RE ^¡WEHR SX¡^O] TS WQ]RETSQSLPE Oc NINMGL ğęIR 9c RINSFPFIRÛNğGL WPY ļMZSXE Ec JYRKSZ¡R ZIWQVY 1]XSPSKMI TęFÛLĭ QI^M RÛļ TEXę Z]TV¡ZÛR Sc ,IVEOXS RIF]P] NIR JERXEWXMGO© TęFÛL] EPI RIHPR¡ PSZ½GL ºOSPIGL Q¡QI HSGLSZ¡RS ZGI ^SFWSYÍ¡WX ęIGO© OYPXYV] OXIV¡ ^EWELSZEPE HS VE^IR RIļ TWIQR½GL ^¡^REQĭ 1]XSPSKMI ZğIGL SFPEWX ļMZSXE &]PE ļMZSY Q^SY ERXMGTSWXYTRÛ TVSRMOPE HS ZğIGL SFPEWX ęIGO© O©LS ĘIGOE PMH© Wc R ZWX¡ZEPM Mc YWREPM 4SHSFRÛ NEOS NMR© R¡VSH] WM VSZRÛļ ĘIOSZ© OYPXYV] :½NMQOSY RIF]P] ERM ZIęINR© FYHSZ] NEOS 4EVXLIR³R %TSPP³RĭZ GLV¡Q Zc (IPJ¡GL TĭZSHRÛ TęIH¡ZEPM WZ© F¡NI Ec TSZÛWXM ºWXRÛ ÍM (MĭZ Zc 3P]QTMM NIļ XEO© ^HSFMP] YQÛPIGO] :c X©QÛę RIKVEQSXR©Q TVSWXęIH Q]O©RWO© Z]XIWER© Q]XSPSKMGO© Z½NIZ] Ec QMRSNWO© HSF] NI Z]TV¡ZÛPM WZ½Q TSWPY-
148
+ÅUY ?éOCTUùƚSY
qê ³ êºÛĈá Ģê½ÛĊÑ ɯ êºÛó«áÑ«ºê½ÛĊÑ ĀĆÑ«½Ì ĆºÞ» èĩđóáóÆϺ ĢĩĀĄ ĢÑ óɯ đĄóÛĈÞ» Ģ áº
149