1 minute read
BEZ SZAROŚCI
Romuald Traugutt służył w wojsku carskim przez 17 lat i nie buntował się, nie sprzeciwiał i nie spiskował. Może zostałby nauczycielem chemii i fizyki, gdyby nie powstanie, do którego początkowo się nie garnie. A jednak coraz częściej pojawia się myśl, by to on je poprowadził. Po długich naleganiach decyduje się i przystępuje do boju. W ciągu dwóch miesięcy bierze udział w siedmiu potyczkach z Rosjanami, w tym w kilku zwycięskich. W czasie jednej z nich zostaje ranny, zwalnia oddział i ukrywa się w majątku Elizy Orzeszkowej. Dzięki jej pomocy przedostaje się do Warszawy, gdzie oddaje się do dyspozycji Rządu Narodowego.
W 1863 roku zostaje awansowany do stopnia generała i wysłany do Paryża z misją zorientowania się w międzynarodowej sytuacji i możliwościach uzyskania pomocy z zewnątrz. Po powrocie do kraju obejmuje władzę dyktatorską i z niezwykłą energią rozpoczyna reorganizację oddziałów powstańczych. Pracuje dzień i noc, aby przegraną sprawę wskrzesić. Niestety policja, na skutek denuncjacji, zatrzymuje osoby pomagające w pracach rządu. Jedna z nich wymienia nazwisko Traugutta, który do niczego się nie przyznaje. W sumie śledztwo objęło 97 osób i tylko Jan Jeziorański odmówił zeznań. 9 lipca 1864 r. rosyjski sąd wojskowy skazał Romualda Traugutta na śmierć przez powieszenie.
Advertisement
5 sierpnia 1864 roku na stoku Cytadeli Warszawskiej stanęło 5 szubienic. Orkiestra wojskowa grała walca, trzydziestotysięczny tłum zebrany pod Cytadelą usiłował ją zagłuszyć, śpiewając „Święty Boże, święty mocny". Jako pierwszy wszedł na podest szubienicy Romuald Traugutt. Zdjął swoje druciane okulary i rzucił je na ziemię. Złożył ręce jak do pacierza, uniósł głowę do nieba. Kat założył pętlę jemu oraz czterem towarzyszom. Orkiestra grała, a ludzie śpiewali. Powstanie upadło.
