Van Abbe haalt design binnen

het Van Abbemuseum Verzamelt nu ook design

Maarten Baas, Red fan. Edelkoort collectie

Het Van Abbemuseum verwerft 53 designstukken uit de collectie van trendwatcher Lidewij Edelkoort. ROB SCHOONEN ziet het als een kantelpunt in de historie van het museum. ‘Met design erbij kunnen we een interessanter verhaal vertellen.’

Annemoon Geurts studeerde aan de Design Academy in Eindhoven toen Lidewij Edelkoort er directeur was. Later werden ze goede vrienden en begon Geurts in dezelfde stad de Kazerne, Home of Design. Edelkoort maakte er verschillende tentoonstellingen, onder meer New Melancholy, in het najaar van 2020, een mengeling van designstukken uit haar eigen collectie én kunstwerken uit de collectie van het Van Abbe.

Het was Geurts die de museumstaf warm maakte voor de verwerving van een deel van Edelkoorts designcollectie. Was dat niet gebeurd, dan was het museum

nooit overgegaan tot de transactie, in elk geval niet op dit moment, zegt Steven ten Thije van het Van Abbemuseum. Hij is verantwoordelijk voor de verwerving, en stelde met Edelkoort de tentoonstelling De collectie is… samen, vanaf 8 oktober te zien in het museum en in de Kazerne. ‘De vraag of wij als Van Abbe iets met design moeten gaan doen, is natuurlijk wel eens geopperd’, zegt Ten Thije, ‘vooral omdat we als museum proberen goede verbindingen met de stad te maken. En design hoort daar nadrukkelijk bij. We hebben ook vaker tentoonstellingen tijdens de Dutch Design Week gemaakt, in samenwerking met de Design Academy, waarin design en kunst werd gecombineerd. En toen kwam twee jaar geleden Annemoon Geurts met de vraag of wij interesse hadden in de Edelkoortcollectie.’ Toch is het een opmerkelijke stap omdat het Van Abbe zich vooral richt op autonome beeldende kunst en, los van de presentaties tijdens de Dutch Design Week, zich nooit heeft ingelaten met vormgeving of design. Gemopperd daarover werd er wel. Was het niet vreemd dat in hèt museum van Eindhoven, de stad die zich de designhoofdstad van Nederland noemt, juist design ontbreekt? Ten Thije, hoofd collecties bij Van Abbe: ‘Je kunt zeggen dat ik twee jaar nodig heb gehad om die klik te maken. Ik ben geen specialist op dat terrein, dus het was even flink inwerken.’ Vooralsnog gaat het om 53 objecten uit de Edelkoort-verzameling, die in totaal meer dan tachtig werken betreft van onder anderen Studio Job, Maarten Baas, Piet Hein Eek, Jurgen Bey en Hella Jongerius, veelal uit de periode 2000-2010. De selectie is gebaseerd op drie uitgangspunten. Er moet een binding zijn met Eindhoven of een link met de Design Academy Eindhoven. Daarnaast is er de inbreng van Edelkoort zelf, als oud- directeur van de Design Academy (1999-2008) en als spraakmakende stem in de internationale designwereld. En tot slot is er gekeken of en hoe de stukken aansluiten bij de collectie van het Van Abbe. Dat laatste criterium behoeft een toelichting. Als voorbeeld noemt Ten Thije een bank van het Libanese designbedrijf Bokja, gemaakt met stoffen die afkomstig zijn van diverse families, die volgens hem heel goed bij de Midden-Oosten collectie van het museum past. Richard Huttens Tafelstoel (1999), waarvan het losse zitgedeelte ook als (bijzet)tafeltje kan fungeren, ziet Ten Thije goed uit de verf komen bij de Minimal Art-werken in de collectie, bij een object van Donald Judd bijvoorbeeld. De Rough and Ready Chair van Tord Boontje ziet hij als een do-it-yourselfexemplaar. ‘Daar zit een krakers-mentaliteit achter en dus ook een politiek verhaal; eveneens goed te combineren met werken uit de collectie.’ Het samenstellen van De collectie is… verliep anders dan Ten Thije gewend is. ‘Normaal gesproken doen we alles digitaal, ook het bepalen welk kunstwerk wáár komt te staan of te hangen. Maar Edelkoort had allemaal printjes gemaakt van de designstukken en kunstwerken en die in de bibliotheek op lange tafels neergelegd. Zo hebben we twee middagen heerlijk zitten knippen en plakken en schuiven, en kwamen we uiteindelijk tot tien ensembles van kunstwerken en designstukken.’ In de woorden van Ten Thije is De collectie is…. geen verhalende, maar een atmosferische tentoonstelling geworden. De kijker wordt uitgenodigd om zelf verbindingen te leggen, gevoelsmatig of visueel. Zo hebben we een werk van Mark Manders gecombineerd met een schilderij van Andrzej Wróblewski. Ten Thije: ‘Kunsthistorisch zou je die twee niet zo snel bij elkaar zetten, maar als je het eenmaal ziet, is het best bijzonder. En al helemaal als je er een stoel van Nacho Carbonell bij plaatst; dan is er echt sprake van een bijzonder ensemble.’ Mooi dat deze collectie nu in het Van Abbe landt, maar was het niet logischer geweest om haar onder te brengen in het Design Museum in Den Bosch? Ten Thije: ‘Met die vraag ben ik naar Timo de Rijk gestapt, de directeur van het Design Museum. Hij was erg duidelijk in zijn reactie: de collectie past niet in zijn aankoop- en tentoonstellingsbeleid.’ Het Van Abbemuseum beschouwt de verwerving van de Edelkoort-collectie als startpunt om meer designstukken aan te kopen. Ten Thije sluit niet uit dat de museumstaf mettertijd wordt uitgebreid met een designspecialist. ‘Overigens hebben we het niet over de design- of de kunstverzameling, maar over één collectie, waar een kast van Piet Hein Eek naast een schilderij van Picasso staat.’ Dat design voortaan onderdeel uitmaakt van het museumbeleid stemt Ten Thije blij. ‘Ik ben altijd geboeid geweest door de vraag wat kunst doet in de samenleving. Met design erbij kunnen we een interessanter verhaal vertellen.’ Z

Richard Hutten, Table Chair. Edelkoort collectie

De collectie is…. Van 8.10 t/m 6.11 in het Van Abbemuseum in Eindhoven. Van 8.10 t/m 18.2 in De kazerne, ook in Eindhoven. vanabbemuseum.nl en kazerne.com

Dutch Design Week 2022. Van 22.10 t/m 30.10 in in Eindhoven. ddw.nl