Parkstad, regio in transitie

Zeven Zuid-Limburgse gemeentes, samen goed voor een kwart miljoen inwoners, vormen samen de regio Parkstad waar, in een grensgebied tussen Duitsland en België, wordt gewerkt aan een nieuwe toekomst.

In die nieuwe toekomst speelt IBA Parkstad een belangrijke rol, met beeldbepalende projecten op het gebied van architectuur, erfgoed, natuur, onderwijs, economie en duurzaamheid. Omdat veel projecten een experimenteel karakter hebben, is Parkstad de afgelopen jaren door de IBA uitgegroeid tot de stedenbouwkundige proeftuin van Nederland en de Euregio. Daarbij geldt cultuur als belangrijkste verbindend element tussen thema’s als flexibiliteit, energie, recycling. De Parkstadgemeenten en provincie Limburg investeren samen ruim 46 miljoen euro in IBA Parkstad. “IBA staat voor Internationale Bau Ausstellung, een Duits concept dat al zich daar al meer dan 100 jaar bewijst als methode om een regio te transformeren”, licht IBA-directeur Kelly Regterschot toe. “En Parkstad is bij uitstek een regio in transformatie. Sind de mijnsluitingen, midden jaren zeventig, moesten we naar een nieuwe toekomst en identiteit zoeken. Nieuw perspectief ontstond door de regio te vergroenen en in te zetten op toerisme en recreatie. Die inspanning werd in 2016 beloond toen Parkstad in Dallas de prijs voor beste toeristische bestemming wereldwijd ontving. De regio kenmerkt zich door een aaneenschakeling van stedelijke en landelijke gebieden, met tal van kleine en grote toeristische attracties zoals Snowworld en Gaia Zoo. Parkstad is een regio waar het prettig wonen, werken en verblijven/recreëren is.”

Kelly Regterschot, Algemeen Directeur IBA Parkstad © Nose for Photography, Pascal Moors

DE IBA-METHODE

Om de regio verder te transformeren wordt in Parkstad sinds 2013 de IBAmethode toegepast. Een intensieve stedenbouwkundige aanpak moet een economische impuls geven aan de stedelijke gebieden in Parkstad. Tegelijkertijd wordt veel aandacht besteed aan ontsluiting en zichtbaarheid van de landschappelijke schil. Maar, zo geeft Regterschot aan “ook bouwen aan de trots op de eigen regio is van groot belang. IBA is als een vliegwiel dat niet alleen zorgt voor een fysieke verandering in een gebied, maar ook voor een sociaaleconomische transformatie. En juist hierin speelt cultuur een belangrijke rol.”

IBA PARKSTAD EXPOJAAR 2020 - 2021

Kenmerk van een IBA is dat zij eindig is. Het Expojaar dat de IBA Parkstad afrondt, tussen zomer 2020 en najaar 2021, begint en eindig met festival Cultura Nova. Gedurende dat jaar worden vijftien sleutelprojecten en 35 andere projecten op diverse manieren tentoongesteld. Via exposities, routes, participatietrajecten, maar óók door de projecten te verbinden met de festivals en culturele instellingen in de regio zoals Pinkpop, De Parade en het Wereld Muziek Concours (WMC). Tijdens het Expojaar organiseert IBA Parkstad twee grote meerdaagse vakcongressen.

Afbeelding locatie Parkstad in NL: Parkstad is gelegen in het Zuidoosten van Nederland, ingeklemd door België en Duitsland.

CULTUUR ALS BINDMIDDEL

Cultuur wordt door IBA Parkstad ingezet als ‘bindmiddel’ tussen projecten en IBA-thema’s. Daartoe wordt nauw samengewerkt met de culturele instellingen en festivals in Parkstad als festival Cultura Nova, Pinkpop en Toneelgroep Maastricht. “Parkstad heeft een sterk cultureel profiel. De cultuurinstellingen en festivals trekken veel bezoekers van binnen én buiten de regio. Voor IBA is de cultuursector een belangrijke partner om de boodschap van IBA onder de aandacht te brengen. Afgelopen jaar hebben we tijdens festival Cultura Nova de Carmina Burana van Carl Orff laten opvoeren in één van de zilverzandgroeves in de regio. Een IBA-project op een heel bijzondere locatie die normaliter niet toegankelijk is voor publiek. Het was een groot succes, met duizenden bezoekers volledig uitverkocht.” IBA is sinds 2018 ook naamgever van de IBA Parkstad Stage op Pinkpop, de voormalige 3FM Stage. “Voor IBA is dat dé plek om de jongerendoelgroep aan te spreken en te ontmoeten. Vijftig procent van de Pinkpopbezoekers is afkomstig uit de regio. In drie dagen tijd brengen we de IBA-boodschap over aan meer dan 200.000 mensen.” Ook met Toneelgroep Maastricht wordt intensief samengewerkt. Producties als Ich Bau dir ein Schloss en Emma vertellen de geschiedenis en thema’s van de regio en dragen zo ook de IBA-boodschap uit. De voorstellingen zijn steevast uitverkocht.

Het IBA-podium op Pinkpop. foto Jeroen Roest

BEWONERS MAKEN PARKSTAD

Een belangrijke opdracht van IBA is het bevorderen van verbinding tussen bewoners van en met de regio. Om initiatieven vanuit de inwoners van Parkstad te stimuleren heeft IBA het project ‘Bewoners maken Parkstad’ opgezet. Bewoners kunnen ideeën indienen die mensen bij elkaar brengen of bijvoorbeeld de omgeving mooier maken. Die ideeën en initiatieven sluiten aan op een IBA-project of -thema. Volgens Regterschot zijn de bewoners heel creatief om de eigen leefomgeving te verbeteren. “De bewoners kennen hun buurt en het verenigingsleven het beste. Ze weten wat nodig is om de leefbaarheid te verbeteren. IBA Parkstad helpt de bewoners daarbij. De resultaten zijn schitterend. Naast de reguliere IBA-projecten ontstaan prachtige bewonersprojecten waarin de bewoners Parkstad beter maken. Betrokkenheid, verantwoordelijkheid en trots: daar doen we het voor.”

iba-parkstad.nl