ΣΧΕΔΙΟ ΠΟΛΕΩΣ ΑΣΤΑΚΟΥ το έτος 1860 Το 1860 και επί δημαρχίας Γεωργίου Γεροθανάση του καταγόμενου από τον Πρόδρομο Ξηρομέρου , ενός δημάρχου που κατά κυριολεξία έβαλε τα θεμέλια για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη της κωμοπόλεως του Αστακού , σχεδιάστηκε απ΄ το υπουργείο Εσωτερικών το ακόλουθο σχέδιο της πόλεως του Αστακού. Συγκεκριμένα στις 31 Μαΐου 1860 το υπουργείο Εσωτερικών αποπέμπει εντολή προς την Διεύθυνση Μηχανικών της Νομαρχίας Ακαρνανίας και Αιτωλίας η οποία ανέφερε τα εξής :
« Αριθ. 11591 Περί σχεδιογραμμίσεως του παραλίου Αστακού
Διεύθυνσιν των Μηχανικών Ακαρνανίας και Αιτωλίας Διαβιβάζοντας υμίν επι επιστροφή την υπ΄αριθ. 24914 επισημένουσα του Υπουργείου των Οικονομικών μεθ΄ όλων των επικλειομένων εγγράφων παραγγέλλομεν υμίν , κύριε Διευθυντά , να απασχολήσετε εις την εν λόγω καταμέτρησιν και σχεδιογράφησιν του παραλίου Αστακού , και της αποτυπώσεως και να δοθώσιν εις τον παρ΄ υμίν κ.κ αξιωματικόν του Μηχανικού αλλέως άμα ανατρέψωσιν το τοιούτον από λοιπάς νεαι χείρας υμών παγανίας. Εν Αθήναις την 31 Μαΐου 1860 ο υπουργός Ανδρέας Γ. Κουντουριώτης»
2. Ήρθε λοιπόν στον Αστακό , ο τότε Γεωμέτρης - Μηχανικός , Μάρκος Βότσαρης * , ο οποίος αφού σχεδίασε επ΄ αρκετό καιρό το σημερινό σχέδιο της πόλεως του Αστακού, αναχώρησε απ΄ τον Αστακό για την Ναύπακτο , σύμφωνα με το ακόλουθο έγγραφο , προς το τέλος Αυγούστου του 1861 . « Εν Αστακώ την 24 Αυγούστου 1861 ο Γεωμέτρης Ναυπακτίας κ.λ.π Προς Το επι των Εσωτερικών Υπουργείον Αποπερατώσας τας εν Αστακώ ανατεθείσας μου εργασίας σήμερα, λαμβάνω την τιμήν να αναφέρω προς το Υπουργείον ότι επανέρχομαι εις Ναύπακτον δια του ατμοπλοίου της 26ης , όπου παρακαλώ το υπουργείον να ευαρεστηθεί και μοι απαντήσει εν τάχει , εάν πρέπει το πρωτότυπον του Διαγράμματος της κωμοπόλεως Αστακού να πέμψω εις το Υπουργείον όν ένθα θέλει γίνει η διαχάραξις των τετραγώνων , ή εγώ αυτάς θέλω διαχαράξει το σχέδιον .Το σχέδιον της πόλεως εξαπέστειλλον μετά ταύτα το καθαρόν εις το Υπουργείον προς θεώρησιν. Εν τη παραδοχή της δευτέρας περιστάσεως , παρακαλώ το υπουργείον , όπως εις την διαταγήν κάμει μνείαν του μεγέθους του οικοπέδου , αφού λάβη υπ ΄όψιν ότι η έκτασις , εφ΄ ής δύναται να σχεδιασθή τακτική πόλις δεν είναι πολύ μεγάλη , διότι το προς Βορράν μέρος κατέχεται υπό λόφων και βουνών λίαν ανωμάλλων . Μάρκος Βότσαρης »
Μάρκος Βότσαρης* (1833-1900). Ήταν γιός του Δημήτρη Μπότσαρη ( 1807-1892 ) και εγγονός του Νότη Μπότσαρη ( 1756- 1841), που σπούδασε με δαπάνες του ελληνικού κράτους στο Μόναχο της Βαυαρίας ( Γερμανία). Το 1860 υπηρετούσε ως Μηχανικός στην Ναύπακτο.
3.
Καταθέτοντας το σχέδιο ,ο Γεωμέτρης –Μηχανικός Μάρκος Βότσαρης , προς την τότε δημοτική αρχή του Αστακού , αυτή , στις 2 Φεβρουαρίου 1862 επι δημαρχίας Γεωργίου Γεροθανάση και Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Νικολάου Αθαν. Στεργιάτου ,αποφαίνεται ομοφώνως το υποβληθέν διάγραμμα δια την κωμόπολη του Αστακού , λαμβάνοντας δε και σχετική απόφαση. Ιδού και η προαναφερθείσα απόφαση του τότε Δημοτικού Συμβουλίου Αστακού της οποίας διατηρούμε το ύφος και την ορθογραφία του κειμένου. « Το Δημοτικόν Συμβούλιον Αστακού , Συγκείμενον υπο του προεδρεύοντος Δημοτικού Συμβούλου Κώστα Μ. Χασάπη και των κάτωθι μελών. Συνελθών σήμερα την δευτέραν του μηνός Φεβρουαρίου του 1862 εξηκοστού δευτέρου έτους , εν τω δημοτικώ καταστήματι εις συνεδρίασιν κατά πρόσκλησιν και παρόντος του Δημαρχεύοντος Παρέδρου Νικολάου Στεργιάτου. Λαβών υπόψιν το υπό του Δημαρχιακού Παρέδρου Αστακού υποβληθέν διάγραμμα δια την κωμόπολιν Αστακού συνταχθέν υπο του ανθυπολοχαγού κυρίου Μάρκου Βότσαρη όπως κάμη επ΄αυτού το Σώμα τούτο τυχόν παρατηρήσεις ως προς την Γενικήν ή μερικήν διεύθυνσιν των οικοδομικών Γραμμών κατά την υπ΄αριθ. 25398 από 18 Ιανουαρίου τ.ε διαταγήν του Υπουργείου των Εσωτερικών. Παρατηρούν ότι το σχέδιον τούτο της κωμοπόλεως Αστακού εγένετο μεθ΄ όλης της ανηκούσης , ακριβαίως και καταλλήλους διευθύνσεως των οικοδομικών γραμμών ώστε να μην επέλθη βλάβη εις τας οικοδομάς και ουδεμίας έχει ανάγκη παρατήρησιν τινα προς τροπολογίαν αυτού. Αποφαίνεται Παραδέχεται το εν λόγω διάγραμμα της κωμοπόλεως Αστακού ως εν σύμφωνα με την τάσιν του τόπου και έχει καταλλήλους διευθύνσεις των οικοδομικών γραμμών και παρακαλεί την Κυβέρνησιν να επισπεύση την έγκρισιν αυτού ίνα επέλθη η πραγματοποίησις του όσον τάχιον . Παρακαλεί επίσης την Κυβέρνησιν ίνα ευαρεστηθεί και λάβη πρόνοιαν προς πραγματοποίησιν και του συνοικισμού της πόλεως ταύτης περί ου εδόθησαν πολλάκις πληροφορίαι όπως συγχρόνως με την πραγματοποίησιν του συνοικισμου οι κάτοικοι συμμορφούνται και για το εγκριθησόμενον σχέδιον ώστε η κωμόπολις αύτη εντός μικρού καταστή πολυάριθμος και καλοπισμένη δια κανονικών οικοδομών καθόσον μετά την πραγματοποίησιν του συνοικισμού ο αριθμός τόσον των κατοίκων καθώς και των οικοδομών θέλει τριπλασιασθεί ετοι του μετοικισμού πολλών εκ των Ιονίων νήσων. Η παρούσα να υποβληθεί αρμοδίως εις τον προς ου όρον δια την δέουσαν ενέργειαν. Το Δημοτικόν Συμβούλιον Στράτος Προίκας , Ιωάννης Καρούσος , Κώστας Μ. Χασάπης , Παρίσης Γεροθανάσης , Φιλάρετος Μαγγίνας , Γεώργιος Παλιοτσάρας , Δημ. Καραμούζης Δια τον αγράμματον Αλέξιον Καλούδη ο Παρθένιος Δαμιανός Εν Αστακώ τη 5 Φεβρουαρίου 1862 Ο Δημαρχιακός Πάρεδρος Νικόλαος Αθ. Στεργιάτος »
4.
Το δημοτικό Συμβούλιο του 1860 στο Δήμο Αστακού που ψήφισε το σχέδιο πόλεως του Αστακού, αποτελούμενο από τους :Γεώργιο Γεροθανάση (Δήμαρχος), Νικ.Αθ.Στεργιάτο (Πάρεδρος) και σύμβουλοι οι : Στράτς Προίκας, Ιω. Καρούσος , Κ.Μ.Χασάπης, Παρίσης Γεροθανάσης ,Φιλάρετος Μαγγίνας ,Γεώργιος Παλιοτσάρας , Δημ. Καραμούζης και Αλέξης Καλούδης
Το σχεδιάγραμμα του τοπογραφικού που σχεδίασε ο Γεωμέτρης ανθυπολοχαγός Μάρκος Βότσαρης και εγκρίθηκε ομόφωνα με την υπ΄. αριθ. 9 πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου Αστακού , τοιχοκολλήθηκε την ίδια ημέρα ( 2 Φεβρ. 1862 ) απ΄ τον Δημαρχιακό Κλητήρα του Αστακού ,Παρθένη Δαμιανό , σε κεντρικότερο μέρος της πόλεως και συγκεκριμένα επί της θύρας του καφενείου του Αποστόλη Ξύδη , ώστε να λάβουν γνώση άπαντες οι κάτοικοι και να κάνουν τις τυχόν ενστάσεις τους επ΄ αυτού . Στις δε 5 Φεβρουαρίου 1862 ο Δήμος Αστακού αποστέλλει το σχετικό τοπογραφικό και την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου στον έπαρχο Βονίτσης , γνωρίζοντάς του τα ακόλουθα.: « Αριθ. 120 Επι της υπ΄αριθ. 471 διαταγής του Την 5 Φεβρουαρίου 1862 Αστακός
Προς τον Κύριον Έπαρχον Βονίτσης Περί του Σχεδίου της κωμοπόλεως Αστακού
5. Το παρ΄ ημίν Δημοτικόν Συμβούλιον έως ό υπεβλήθη κατά την δια της απαντουμένης διαταγής Σας κοινοποιηθείσαν ημίν υπ΄αριθ. 25398 ομοίαν του επι των Εσωτερικών Υπουργείου το υπο του Ανθυπολοχαγού Μάρκου Βότσαρη συνταχθέν διάγραμμα της κωμοπόλεως Αστακού , λαβόν υπ΄ όψιν τας εν αυτώ χαραχθείσαν οικοδομικήν γραμμήν παρεδέχθη αυτό καθ΄ ολοκληρίαν και άνευ της ελαχίστης τοπολογίας , εν η έγκλεισται αυτού πράξις υπ΄αριθ. 9 εκτίθησον εκδράσαντας δε επομένως το διάγραμμα τούτο δυο ημέρας κατά τα διαταταγμένα και αντιγράφω υποβαλλομένη Δηλοποίησίν μας, ουδείς των ενδιαφερομένων , καίτοι άπαντες οι κάτοικοι έλαβον γνώσιν του διαγράμματος, μου επέδωκεν κατά τον νόμον ένστασίν του περι τροπολογίας τινος των οικοδομικών Γραμμών. Υποβάλλοντας όθεν την πράξιν ταύτην του Δημοτικού Συμβουλίου μετα των σχετικών εγγράφων και του διαγράμματος , περι ου πρόκειται , δεν έχομεν να κάμωμεν άλλην παρατήρησιν παρα να παρακαλέσωμεν τας προισταμένας αρχάς να ενεργήσωσιν όπως προκαλεσθή εν αυτώ η Βασιλική έγκρισις , καθόσον το διάγραμμα τούτο συνετάχθη μεθ΄ όλης της απαιτουμένης ακριβείας , ώστε να μην βλάψη πολλά οικόπεδα. Τα δε πίπτωντα επί των οικοδομικών γραμμών ενάριθμο τοιούτο , εκτός ότι εκτίσθησαν επι εθνικής γής άνευ αδείας, όλλως τα εκ της πολυχρονίου οικοδομής , τα πλείστα εκ των ολίγων τούτων κατέστησαν ετοιμόρρωπα. Ευπειθέστατος Ο Δημαρχιακός Πάρεδρος Ν. Αθ. Στεργιάτος »
( Τ.Σ )
Ιδού και η δηλοποίηση – γνωστοποίηση της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου Αστακού υπογεγραμμένη από τον τότε Δημαρχιακό Πάρεδρο ( ν. αντιδήμαρχο) Νικόλαο Αθ. Στεργιάτο. « Αριθ. 120
Βασίλειον της Ελλάδος Ο Δήμαρχος Αστακού Δηλοποιεί ότι
Συνεπεία της υπ΄ αριθ. 25398 διαταγής του Υπουργείου των Εσωτερικών εκτίθεται το υπό του Ανθυπολοχαγού κυρίου Μάρκου Βότσαρη συνταχθέν διάγραμμα της κωμοπόλεως Αστακού εις το Δημοτικόν κατάστημα επι δυω κατά συνέχειαν ημέρας αρχομένης της εκθέσεως από της αύριον και ληγούσης την Τετάρτην τρέχοντος μηνός ημέραν Κυριακήν και ώραν 4μμ όπως λάβωσιν γνώσιν άπαντες οι ενδιαφερόμενοι και κάμωσιν τας τυχόν ενστάσεις των κατά τον Νόμον. Η παρούσα θέλει δημοσιευθεί δια τοιχοκωλλήσεως εις το δημοσιώτερον της πόλεως ταύτης τόπον , όπως λάβωσιν γνώσιν άπαντες οι κάτοικοι. Εν Αστακώ τη 2 Φεβρουαρίου 1862 Ο Δημαρχεύων Πάρεδρος Ν. Α. Στεργιάτος »
6.
Η γνωστοποίηση στον πίνακα ανακοινώσεων του σχεδίου πόλεως του Αστακού από τον Πάρεδρο Ν.Α.Στεργιάτο στο τότε καφενείο του Αποστόλη Ξύδη
Ο δε Νομάρχης Ακαρνανίας και Αιτωλίας στις 12 Φεβρουαρίου 1862 στέλνει την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου με το σχέδιο της κωμοπόλεως του Αστακού προς το Υπουργείο Εσωτερικών , αναφέροντας μεταξύ των άλλων και τα εξής. :
7. « Επιστρέφοντες το δια της απέναντι διαταγής του υπουργείου διαβιβασθέν ημιν σχέδιον της κωμοπόλεως Αστακού , υποβάλλομεν ώδε την υπ΄ αριθ. 120 αναφοράν του Δημάρχου Αστακού μετα της συνημμένης υπ΄ αριθ. 9 πράξεως του παρ΄ αυτώ Δημοτικού Συμβουλίου δι ής παραδέχεται το ειρημένον σχέδιον ως έχει καθώ σύμφωνον με την κατάστασιν του τόπου και έχον καταλλήλους διευθύνσεις των οικοδομικών Γραμμών , και παρακαλεί την κυβέρνησιν περι της ταχείας εγκρίσεως αυτού. Ουδεμία ένστασις εγένετο κατ΄ αυτού υπο των ενδιαφερομένων πολιτών. Ευπειθέστατος Ο Νομάρχης »
Και το σχέδιο πόλεως της ευάνδρου κωμοπόλεως του Αστακού , όπως αυτό σχεδιάστηκε από το γιό του Δημήτρη Μπότσαρη , τελικώς , υπογράφηκε στις 15 Μαίου 1862 από τον ίδιο το Βασιλιά Όθωνα , μόλις πέντε μήνες πριν την έξωσή του, η οποία ως γνωστόν έγινε στις 12 Οκτωβρίου του 1862 . Δημοσιεύθηκε δε στο ΦΕΚ. 34 / τ. Α΄/1862/ 21 Ιουνίου 1862.
Το Βασιλικό Διάταγμα για το Σχέδιο πόλεως του Αστακού , υπογεγραμμένο στις 15 Μαΐου 1862 από τον τότε βασιλιά της Ελλάδος , Όθωνα
8.
Το Βασιλικό Διάταγμα δημοσιευμένο στην τότε εφημερίδα της κυβερνήσεως .
Νίκος Θεοδ. Μήτσης Αρχοντοχώρι (Ζάβιτσα) Ξηρομέρου
********************************************************************* Υ.Γ: Το παραπάνω δημοσιευθέν υλικό είναι απόσπασμα απ΄ το ανέκδοτο ιστορικό υλικό για την προσφορά του Δήμου Αστακού και των χωριών πέριξ αυτού , λίγο πρίν , κατά την διάρκεια της επανάστασης του 1821 και μέχρι το 1865.