Буклет визитка Арского района РТ

éãà

Ãàá

ëà Òó êà

ë ó ä

135

АРЧА муниципаль районы

СОЦИАЛЬ-ИКЪТИСАДИ ҮСЕШ

ИКЪТИСАДИ КҮРСӘТКЕЧЛӘР

Нуриев Илшат Габделфәрт улы Арча муниципаль районы башлыгы

2020 елда тулай территориаль продукт күләме – 13,2 млрд. сум. Тулай территориаль продуктта кече һәм урта эшкуарлык өлеше – 37,2%. Район предприятиеләре буенча уртача айлык хезмәт хакы 2020 елның 1 декабренә – 28,6 мең сум. Сәнәгать җитештерүе индексы 108,4 % (гыйнвар-декабрь 2020).

2020 елның гыйнвар-октябрь айларына төп капиталга инвестицияләр күләме – 2 млрд 34 млн.сум.

2021 елның 1 гыйнварына районда 1251 кече һәм урта эшмәкәрлек субъекты теркәлгән. Шулардан: кече предприятиеләр саны – 269; урта предприятиеләр – 7; шәхси эшмәкәрләр – 975. Яңа эш урыннары булдыру, шулай ук җитештерүне киңәйтү максатыннан «Арча» сәнәгать паркында яшелчә эшкәртү һәм сөт алмаштыргыч, премикслар һәм катнаш азык җитештерү цехлары төзелә.

2021 елга 340 яңа эш урыны булган 11 резидент урнаштыру планлаштырыла. Паркның гомуми мәйданы 21 га тәшкил итәчәк.

2021 елда гамәлгә ашыру өчен планлаштырылган төп инвестицион проектлар түбәндәгеләрдән гыйбарәт: АФ «Яңарыш» – 1200 башка исәпләнгән сөт комплексы төзү, инвестицияләр күләме 250 млн. сум, 40 тан артык яңа эш урыны булдыру;

АГРАР КОМПЛЕКС АХП «Северный» - 300 млн. сумлык сөт фермасы төзү, 50 яңа эш урыны оештыру планлаштырыла; «Армада» – тимер-бетон эшләнмәләре җитештерү һәм гомуми бәясе 175 млн. сум булган арендалы коммерцияле күчемсез милек төзү.; «ТехноАрск» – металл әйберләр җитештерү буенча завод төзү, инвестицияләр күләме - 120 млн. сум; АХҖК «Идел буе сөт, премикслар һәм катнаш азык җитештерү заводы» – 135 млн. сумлык проект белән; АФ «Казанка» – 500 башка исәпләнгән сөт комплексы төзелеше, инвестицияләр күләме 110 млн. сум; «Системный дом» – иң кызыклы технологик проект - автомобиль сәнәгате өчен нефть химиясе компонентлары җитештерү буенча предприятие төзелеше.

2020 елда ваклап сату әйләнеше 2020 елның 1 октябренә – 2 940,4 млн.сум.

2020 елда Арча муниципаль районы берләштерелгән бюджетының керем өлешен үтәү 102% тәшкил итте, шул исәптән үз керемнәре буенча (салым һәм салым булмаган керемнәр) 497,4 млн.сум күләмендә яки еллык планның 105% ы.

2021 елның 1 гыйнварына районда халык саны -51291 кеше, шуларның 60% авыл җирлегендә яши. Шәхси ярдәмче хуҗалыклар саны- 11 719, алар 5,5 мең гектардан артык җир били (чәчү мәйданнары-4,1 мең га). КФХ саны-70; Агросәнәгать комплексы буенча акчалата керем күләме-3,265 млрд. сум; Авыл хуҗалыгы җирләре мәйданы-132412 га; Сөрүлек мәйдан-122764 га; Бөртекле культуралар мәйданы-57191 га; Бөртеклеләрнең тулай җыемы – 225,953 мең тонна. Бөртекле культураларның уңдырышлылыгы-гектарыннан 39,51 центнер.

40,7 мең тонна бәрәңге; 67,1 мең тонна сөт, 5,25 мең тонна ит (106 %); 6368 килограмм сөт (2019 елга карата + 736 кг) җитештерелде.

36277 баш мөгезле эре терлек, 10540 баш савым сыеры исәпләнә. Фермер хуҗалыклары Кече фермалар төзү программасы буенча районда барлыгы 26,6 млн. сумлык 157 кече ферма төзелде. Шәхси хуҗалыкларда 16 212 баш мөгезле эре терлек исәпләнә, үсеш 6%, шул исәптән 6 154 савым сыеры бар, үсеш 3%.

100 хуҗалыкка 97 баш мөгезле эре терлек туры килә, 100 хуҗалыкка сыерлар саны – 37 баш. Шәхси ярдәмче хуҗалыклар 30% ит һәм сөт, 60% бәрәңге, 70% тан артык яшелчә, йомырка һәм йон җитештерәләр.

ЮЛ ЭШЧӘНЛЕГЕ

МӘДӘНИЯТ

МӘГАРИФ

МЕДИЦИНА

Төбәк әһәмиятендәге автомобиль юлларында төзү һәм төзекләндерү эшләре башкаруга ТР бюджетыннан 427,109 млн. сум акча бүлеп бирелде, 14,928 км автомобиль юлы норматив хәлгә китерелде. Татарстан Республикасы бюджетыннан финанс ярдәме күрсәтелә торган халыктан җыелган үзара салым акчасына районның торак пунктларында 187 урамда 29,1 км автомобиль юлына 26,2 млн. сумлык вак таш-ком катнашмасы җәелде. Ишегалды территорияләрен төзекләндерү республика программасы буенча Арча шәһәрендә 52 ишегалды һәм керү юллары төзекләндерелде, 35 млн. сумлык эш башкарылды. Төбәк программалары буенча Арча шәһәрендә 18 урам ремонтланды, эшләрнең смета буенча бәясе 45,44 млн. сум тәшкил итте. Муниципаль юл фонды акчалары 30,5 млн. сум күләмендә үзләштерелгән, Арча шәһәренең 7 урамында юл эшләре башкарылды, 4,247 млн.сумга шәһәр һәм авыл җирлекләрендә 8 социаль объект подъездлар һәм тукталышлар белән җиһазландырылды, юл хәрәкәте иминлеген арттыру буенча чаралар үткәрелде, ясалма тигезсезлекләр һәм тротуарлар төзелде.

Район халкына 137 мәдәният учреждениесе китапханә, мәдәни-күңел ачу һәм музей хезмәте күрсәтә. Шулардан: клуб учреждениеләре – 75; китапханәләр – 57; музей – 1 (1 бүлек һәм 2 филиал); кино хезмәте күрсәтү секторы. Балаларга өстәмә белем бирү Арча балалар сәнгать мәктәбендә башкарыла. Мәдәният өлкәсендә эшләүчеләр саны 420 кеше, шул исәптән 281 белгеч. Мәдәният өлкәсендә уртача хезмәт хакы 28790 сум.

15 хезмәткәр «Татарстан Республикасының атказанган мәдәният хезмәткәре» дигән мактаулы исемгә ия. «Мәдәният» илкүләм проекты кысаларында Үзәк китапханәдә виртуаль концерт залы, Яңа Кырлай авылында модель китапханә ачылды, Иске Чүриле авылында мәдәният йортына капиталь ремонт ясалды. «Авыл клублары» республика программасы буенча Урта Бирәзә, Түбән Оры, Мөндеш авылларында клублар төзелде. 2020 елда Сәрдәбаш авыл клубына капиталь ремонт ясалды. Клуб учреждениеләрендә 538 мәдәни-күңел ачу оешмасы эшли, анда 6508 кеше катнаша, шул исәптән 14 яшькә кадәрге балалар өчен 214 оешма (2555 кеше).

Районда 36 гомуми белем бирү оешмасы эшли, шул исәптән: 15 урта гомуми белем бирү мәктәбе; 18 төп мәктәп; 3 башлангыч мәктәп; 1 интернат-мәктәп; 51 мәктәпкәчә белем бирү оешмасы; 2 өстәмә белем бирү оешмасы; 2 урта һөнәри белем бирү оешмасы.

Арча муниципаль районының сәламәтлек саклау оешмалары: – Арча үзәк район хастаханәсе; – Шушмабаш табиблык амбулаториясе; – Яңа Кенәр участок хастаханәсе; – 53 фельдшер-акушерлык пункты. Хезмәткәрләр саны – 612 кеше. Шулардан: табиблар – 78 кеше, шул исәптән гомуми практика табиблары – 11кеше.

Укучылар саны -5601.

2020 елда мәгарифнең тармак берләштерелгән бюджеты 823 млн. 658 мең сум тәшкил итте.

(2019 елда – 839 млн. 715 мең сум). Белем бирү оешмаларында 1831 педагогик хезмәткәр, 822 укытучы эшли. Педагогик хезмәткәрләрнең 621е квалификация категорияләренә ия, шулардан 223 кеше югары категорияле. Укытучыларның 96 % ы югары белемле 2020 елда 19 педагог грант отты. «Россия ел укытучысы» Бөтенроссия конкурсының Татарстан Республикасы зона этабында районның 3 укытучысы җиңү яулады. Уртача хезмәт хакы: укытучыларныкы – 29 мең 009 сум, тәрбиячеләрнеке – 24 мең 350 сум.

.

СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОЕ РАЗВИТИЕ

АГРАРНЫЙ КОМПЛЕКС

ЭКОНОМИЧЕСКИЕ ПОКАЗАТЕЛИ

Объем ВТП за 2020 год - 13,2 млрд. руб. Доля МСБ в ВТП - 37,2%. Среднемесячная заработная плата по полному кругу предприятий района на 01.12.2020г. составила 28,6 тысяч рублей. Индекс промышленного производства январь-декабрь 2020 г. - 108,4%. Объем инвестиций в основной капитал за январь-сентябрь 2020 года - 2 млрд 34 млн.руб. На 01.01.2021 г. в районе 1251 субъекта малого и среднего предпринимательства, из них: 269 – малых предприятий, 7 – средних, 975 – индивидуальных предпринимателей. В целях создания новых рабочих мест, а также расширения производства в Промышленном парке «Арский» ведется строительство цехов по переработке овощей и производству заменителей цельного молока, премиксов и комбикормов. К 2021 году планируется размещение 11 резидентов с созданием 340 новых рабочих мест. Общая площадь парка составит 21 га. Основными инвестиционными проектами, запланированными к реализации в 2021 году являются: «АФ «Возрождение» - строительство молочного комплекса на 1200 голов с объемом инвестиций 250 млн.руб., и созданием более 40 новых рабочих мест;

«СХП «Северный» - строительство молочной фермы стоимостью 300 млн. руб., планируется организация 50 новых рабочих мест; «Армада» - производство ЖБИ и строительство арендной коммерческой недвижимости общей стоимостью 175 млн.руб.; «ТехноАрск» - новое строительство завода по производству металлоизделий, объем инвестиций - 120 млн.руб.; СППК «Поволжский завод по производству заменителей цельного молока, премиксов и комбикормов» - с проектом на сумму 135 млн.руб.; «АФ «Казанка» - строительство молочного комплекса на 500 голов и объемом инвестиций 110 млн.руб.; и наиболее интересный технологичный проект компании «Системный дом» - строительство предприятия по производству нефтехимических компонентов для автомобильной промышленности на сумму более 100 млн.руб. Оборот розничной торговли за 2020 г. составил По состоянию на 01.10.2020г. – 2 940,4 млн. руб. Исполнение доходной части консолидированного бюджета Арского муниципального района за 2020 год составило 102%, в том числе по собственным доходам (налоговые и неналоговые доходы) в объеме 497,4 млн.руб. или на 105% к годовому уточненному плану.

Численность населения в районе на 01.01.2021 - 51291 человек; из них 60 процент проживает в сельской местности. Количество ЛПХ - 11 719, занимают более 5,5 тыс. гектаров земли (посевных площадей - 4,1 тыс.га); количество КФХ - 70. Объем денежной выручки по АПК– 3,265 млрд.руб. Площадь сельхозугодий - 132412 га. Площадь пашни - 122764 га. Площадь зерновых культур – 57191 га. Валовой сбор зерна - 225,953 тыс тонн. Урожайность зерновых культур - 39,51 ц/га. Произведено: 40,7 тысяч тонн картофеля, 67,1 тыс. тонн молока, 5,25 тыс. тонны мяса (106 %), 6368 килограммов молока (+736 кг к 2019г).

36277 голов КРС, 10540 голов дойных коров. Фермерские хозяйства По программе строительства мини-ферм в районе построено всего 157 мини-ферм на общую сумму 26,6 млн. рублей. В частных подворьях порядка 16 212 голов крупного рогатого скота, рост составил на 6%, в том числе 6 154 дойных коров, рост - 3%. Плотность поголовья крупного рогатого скота в расчете на 100 дворов составляет 97 голов, плотность коров на 100 дворов - 37 коров. Личными подсобными хозяйствами производится около 30% мяса и молока, 60% картофеля, более 70% овощей, яиц и шерсти.

ДОРОЖНАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ

КУЛЬТУРА

ОБРАЗОВАНИЕ.

МЕДИЦИНА

На выполнение дорожных работ на автодорогах регионального значения из бюджета РТ выделено 427,109 млн. рублей. Приведено в нормативное состояние 14,928 км автомобильных дорог. На средства самообложения населения, софинансируемые из бюджета Республики Татарстан, в сумме 26,2 млн рублей построено 29,1 км автодорог с типом покрытия щебень на 187 улицах населенных пунктов района. По республиканской программе ремонта дворовых территорий в г. Арск благоустроены 52 двора с квартальными проездами. Сметная стоимость работ составила 35 млн. руб. По региональным программам отремонтировано 18 улиц в г.Арск, сметная стоимость работ составила 45,44 млн. руб. Освоены средства муниципального дорожного фонда в размере 30,5 млн. руб. Выполнены дорожные работы на 7 улицах г.Арск, обустроены подъездами и парковками 8 социальных объектов в городском и сельском поселениях на сумму 4,247 млн. руб. Проведены мероприятия по повышению безопасности дорожного движения, построены искусственные неровности и тротуары.

Библиотечное, культурно-досуговое и музейное обслуживание населения района осуществляют 137 учреждений культуры: клубные учреждения – 75; библиотеки – 57; музеи – 1 (1 отдел и 2 филиала), сектор по кинообслуживанию. Дополнительное образование детей осуществляется в Арской детской школе искусств. Общая численность работающих в отрасли культуры составляет 420 человек, в т.ч. специалисты - 281. Средняя заработная плата по культуре в районе составляет 28790 руб.

15 работников имеют почетное звание «Заслуженный работник культуры Республики Татарстан». В рамках Национального проекта «Культура» в Центральной библиотеке открыт виртуальный концертный зал, проведен капитальный ремонт сельского Дома культуры в с. Старое Чурилино, с. Новый Кырлай создана модельная библиотека. По республиканской программе «Сельские клубы» за последние годы построены клубы в селах Средние Верези, Нижняя Ура и д. Мендюш. В 2020 г. капитально отремонтирован Сердебашский сельский клуб. При клубных учреждениях действует 538 культурно-досуговых формирований с количеством участников – 6508 чел., в т.ч.

214 – для детей до 14 лет, с количеством участников – 2555 чел.

В районе функционируют: 36 общеобразовательных учреждений, в том числе.

15 средних общеобразовательных школ; 18 основных школ; 3 начальные школы; 1 школа-интернат, 51 дошкольных учреждения, 2 учреждения дополн. образования, 2 учреждения сред. проф. образования.

Здравоохранение Арского муниципального района представляют: - Арская центральная районная больница; - Шушмабашская врачебная амбулатория; - Ново-Кинерская участковая больница; - 53 фельдшерско-акушерских пунктов. Всего медперсонала – 612 человек, из них врачей – 78, в том числе врачей общей практики –11.

5601 обучающихся. Отраслевой консолидированный бюджет образования в 2020 году составил 823 млн. 658 тыс. руб. (в 2019 г.– 839 млн.715 тыс.рублей). В учреждениях работают: 1831 педагогических работников, 822 учителей. Из числа педагогических работников имеют квалификационные категории 621, высшую категорию имеют 223 чел. Высшее образование имеют 96 % учителей. Обладателями грантов в 2020 году стали 19 чел., победителями зонального этапа Всероссийского конкурса «Учитель года России» в РТ стали 3 учителя района. Средняя заработная плата учителя – 29 тыс. 009 руб., воспитателя – 24 тыс. 350 руб.

ТӨЗЕЛЕШ ҺƏМ АРХИТЕКТУРА

АРХИТЕКТУРА И СТРОИТЕЛЬСТВО

«Зур бəхетлəр сызганып эшкə бирелгəннəн килə…»

АВЫЛ Х УҖА ЛЫГЫ

СЕЛЬСКОЕ ХОЗЯЙСТВО

«Бəхте барлар кырда җəйли, валлаһи!»

ҖИ Т Е Ш Т Е РҮ

ПРОИЗВОДСТВО

А З Ы К-ТӨЛ Е К

ПРОДОВОЛЬСТВИЕ

«Əйдə, халыкка хезмəткə, хезмəт эчендə йөзмəккə...»

МƏГА РИФ

ОБРАЗОВАНИЕ

«И туган тел, и матур тел, əткəм-əнкəмнең теле!»

«Син əле үс һəм укы күп, шунда аңларсың барын; Мəгърифəт нуры ачар күп нəрсəлəрнең ялганын»

МƏГА РИФ

ОБРАЗОВАНИЕ

МƏКТƏПКƏЧƏ БЕЛЕМ БИРҮ

ДОШКОЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ

«Балалар-безнең шатлыкымыз... Балалар-безнең бəхетемез вə сəгадəтемез...»

СƏЛАМƏТЛЕК САКЛАУ

З Д РА В О ОХ РА Н Е Н И Е

«Бар уем кичен-көндезен сезнең хакта, миллəтем; саулыгым-минем саулык, авыруың-минем авыруым...»

СОЦИА ЛЬ ЯК ЛАУ

СОЦИАЛЬНАЯ ЗАЩИТА

«Бəхетле шул баладыр... кечелəргə итеп шəфкать, үзеннəн зурга юл бирсə, бəхетсезлəрне кимсетми, егылганнарга кул бирсə»

МƏДƏНИЯТ ҺƏМ СƏНГАТЬ

К У Л ЬТ У Р А И И С К У С С Т В О

«Сөй гомерне, сөй халыкны, Сөй халыкның дөньясын»

МƏДƏНИЯТ ҺƏМ СƏНГАТЬ

К У Л ЬТ У Р А И И С К У С С Т В О

«Шул вакытта мин кулыма китап алам, Аның изге сəхифəлəрен актарам»

МƏДƏНИЯТ ҺƏМ СƏНГАТЬ

К У Л ЬТ У Р А И И С К У С С Т В О

«Ишеттем мин кичə: берəү җырлый Чын безнеңчə матур, милли көй...»

СПОРТ ҺƏМ ЯШЬЛƏР СƏЯСƏТЕ

СПОРТ И МОЛОДЕЖНА Я ПОЛИТИК А

«Син бу миллəтнең өмете һəр эштə»

СПОРТ ҺƏМ ЯШЬЛƏР СƏЯСƏТЕ

СПОРТ И МОЛОДЕЖНА Я ПОЛИТИК А

ТАБИГАТЕ

ПРИРОДА

«Айрылып китсəм дə синнəн гомеремнең таңында мин, И Казан арты! Сиңа кайттым сөеп тагын да мин»

БƏЙРƏМНƏР

ПРАЗДНИКИ

«Татар бəхте өчен мин җан атармын: Татар бит мин, үзем дə чын татармын»

БƏЙРƏМНƏР

ПРАЗДНИКИ

«Татарларның бөеклеге, даны сигез кат күклəргə китсен; Мəңге, һəрвакыт бу миллəтне Ходаем бəхетле итсен!»

Адрес: 422000, г.Арск, пл. Советская, д.14 Телефон: (84388) 3-14-33, 3-11-33 Факс: (84388) 3-01-33 Е-Mail: archa@tatar.ru

Авторы фотографии Булат Гиниятов Илья Чирков Ленар Губайдуллин Раиль Валеев архивы администрации района Подготовлено к печати издательство Плутон, Типография Фолиант