Istoria ag stylianoy gkyzi

Ι.Ν. ΑΓ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΓΚΥΖΗ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΕΣ ΝΕΑΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΡΟΦΙΕΣ

η ενορία μου

από το χθες στο σήμερα

ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΘΗΝΩΝ ΙΔΡΥΜΑ ΝΕΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΕΣ ΝΕΑΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΡΟΦΙΕΣ Ι.Ν.ΑΓ.ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΓΚΥΖΗ

Καλλιτεχνικός Διαγωνισμός δημιουργικής έκφρασης παιδιών και νέων 2016-2017

Θέμα: "Η ιστορία της ενορίας μου: μαθαίνω το παρελθόν, κατανοώ το παρόν".

Πρόλογος

Η παρούσα εργασία είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας όλων των Κατηχητικών Βαθμίδων των Νεανικών Συντροφιών της ενορίας μας. Με αφετηρία το βιβλίο του μακαριστού π. Ιωάννη Αντωνόπουλου «Ο Ιερός Ναός Αγίου Στυλιανού και η περιοχή Γκύζη», που εκδόθηκε το 1994, προχωρήσαμε στη συλλογή από διάφορες πηγές επιπρόσθετου υλικού, χρησιμοποιώντας αρχεία, παλαιές φωτογραφίες και επαφές με άτομα της παλιάς εποχής, που είναι ακόμα εν ζωή. Το υλικό το συνέλλεξαν τα παιδιά, σε συντονισμό με τους Κατηχητές τους, ενώ την τελική επιμέλεια την είχαν οι Κατηχητές. Με αφορμή το Διαγωνισμό του Ιδρύματος Νεότητος και Οικογένειας, εισδύσαμε σε μια περιπέτεια συναρπαστική, που έχουμε αποφασίσει πως δεν θα σταματήσει εδώ. Το παρόν πόνημα θα είναι μόνο η αρχή.

Εισαγωγή

Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου, η Αθήνα ήταν μια πολιτεία, που εκτεινόταν γύρω από την ακρόπολη και τον Λυκαβηττό. Μια άλλη περιοχή που αναπτύχθηκε, νωρίς, έξω από το ιστορικό κέντρο ήταν η… Νεάπολη, η Νέα Πόλη, ένα προάστιο, δηλαδή, που σήμερα βέβαια είναι εντελώς μέσα στο κέντρο της Αθήνας. Στα μέσα του 19ου, άρχισε να χτίζεται από Κυκλαδίτες οικοδόμους, για τους οποίους τα εντός σχεδίου οικόπεδα ήταν απρόσιτα –ίδια περίπτωση με τα Αναφιώτικα. Ο κεντρικός δρόμος του οικισμού ήταν η οδός Προαστίου: πρόκειται για τη σημερινή Εμμανουήλ Μπενάκη (η μετονομασία έγινε το 1928). Κάποια από τα στενά και λοξά δρομάκια της περιοχής (Κιάφας, Σουλίου, Ζαλόγγου, Γραβιάς, Μαυροκορδάτου κτλ.) μας δίνουν να καταλάβουμε πώς ήταν αρχικά η Νεάπολη, που σιγά-σιγά έφτασε ως τη λεωφ. Αλεξάνδρας. Νότια από τη Νεάπολη υπήρχαν και υπάρχουν τα Εξάρχεια, γειτονιά που πήρε το όνομά της περί το 1900 από το επώνυμο ενός ηπειρώτη παντοπώλη, του Έξαρχου, ο οποίος είχε το μπακάλικό του στη γωνία των οδών Θεμιστοκλέους και Σολωμού. Λίγο πιο πέρα, ο Λόφος του Στρέφη, πήρε το σημερινό όνομά του από τον ιδιοκτήτη του, στον οποίο περιήλθε περί το 1850. Πέρα από τη λ. Αλεξάνδρας, ανοιγόταν μια μεγάλη έκταση, μέχρι τα σημερινά Τουρκοβούνια, μέρος της οποίας αποτελεί και η σημερινή ενορία του Αγίου Στυλιανού Γκύζη. Τα Τουρκοβούνια ή Λυκοβούνια των Αθηνών είναι η υψηλότερη (από τη στάθμη της θάλασσας) και η πλέον εκτεταμένη λοφοσειρά στην κεντρική περιοχή του Λεκανοπεδίου της Αττικής. Χωρίζει, έτσι, το λεκανοπέδιο σε ανατολικό και δυτικό. Στην αρχαιότητα ονομάζονταν Αγχεσμός, ονομασία που σχετίζεται με το οξύ σχήμα κάποιων κορυφών τους και η οποία αποδίδονταν επίσης στον Λόφο του Στρέφη. Κατά άλλους είναι το αρχαίο Βριλησσό όρος, ονομασία, που όμως διεκδικεί και το Πεντελικό όρος, καθώς και η περιοχή Βριλήσσια. Η παλαιότερη ονομασία της λοφοσειράς ήταν «Λυκοβούνια». Το σημερινό όνομα δόθηκε κατ' άλλους μεν επειδή εκεί υπήρχε τουρκικό νεκροταφείο και κατ' άλλους επειδή εκεί στρατοπέδευαν τα στρατεύματα του Τούρκου Πασά Ομάρ, πριν την απελευθέρωση της Αθήνας. Η περιοχή ήταν εξαιρετικά αραιοκατοικημένη, από οικισμούς, όπως η Πινακωτή (στη σημερινή οδό Ραγκαβή), Κρυφοχώρι (πίσω από την πλατεία Γκύζη), κ.λπ. Ήταν δε κατά κύριο λόγο βοσκοτόπι, με λόφους και ρέματα, που ακόμη και σήμερα, παρόλο, που μπαζώθηκαν και μετατράπηκαν σε πολυσύχναστες λεωφόρους, μας θυμίζουν σε μεγάλες νεροποντές την παρουσία τους.(παραπομπή 1) Στην ευρύτερη περιοχή , το μόνο εκκλησάκι, που εξυπηρετούσε τους κατοίκους ήταν ένα ναίδριο στη μνήμη του Αγίου Ελευθερίου, που εγκαινιάστηκε το 1918, από τον μητροπολίτη Αθηνών Μελέτιο,( μετέπειτα Οικουμενικό Πατριάρχη), και αργότερα το 1932, επεκτάθηκε στον σημερινό περικαλλή και μεγαλόπρεπο Ιερό Ναό.

Παράλληλα, στην περιοχή μας, εντός της ιδιοκτησίας κάποιου Γεωργ. Φύτιζα, υπήρχε ιδιωτικό εκκλησάκι εις τιμήν του Αγίου Στυλιανού, γύρω από το οποίο σύντομα ο ευλαβής ιδιοκτήτης του, ξεχώρισε έκταση 4 αρτίων οικοπέδων από την περιουσία του, τα οποία δεν θα πουλιόνταν, ώστε να χτιστεί αργότερα μεγάλος ναός. Το ναίδριο αυτό, πολύ σύντομα, άρχισε να εξυπηρετεί τις ανάγκες των λιγοστών κατοίκων του Κρυφοχωρίου. Στην αρχή, ήταν παρεκκλήσιο του Αγίου Ελευθερίου, μέχρι το 1924, που ανακηρύχτηκε Ενοριακός Ναός. Ο νέος μεγάλος Ναός θεμελιώθηκε το 1934, ο οποίος δεδομένων των πολιτικών και οικονομικών συγκυριών ολοκληρώθηκε το 1947-1950.(παραπομπή 1) Από το 1910 και μετά σταδιακά, η περιοχή άρχισε να μπαίνει στο σχέδιο πόλης. Ο κεντρικός δρόμος της νέας περιοχής , που ένωνε το τέρμα Ιπποκράτους με τα βόρεια, αυτής της περιοχής, ονομάστηκε οδός Γύζη, προς τιμήν του ονομαστού Τήνιου Καλλιτέχνη, που λόγω της μακράς διαμονής του στη Γερμανία, κατά παράφραση του Γ σε G, ονομάστηκε Γκύζη, όνομα που δόθηκε και σε ολόκληρη την περιοχή. (παραπομπή 1) Τα ονόματα των οδών αφορούν διάφορες κατηγορίες, ανάλογα με την καταγωγή των κυμάτων προσέλευσης και εγκατάστασης των κατοίκων στην περιοχή. (αυτόχθονες, κυκλαδίτες, πρόσφυγες) (παραπομπή 2) Στην περιοχή μας γεννήθηκαν, ή έζησαν μεγάλες προσωπικότητες, από τον Άγιο Πορφύριο, μέχρι τον π. Ιωάννη Αντωνόπουλο, τον π. Γαβριήλ Τσάφο, την Κα Μαριάνθη, κ.ά. (παραπομπή 3) Εντός των ορίων της ενορίας μας υπάρχει παρεκκλήσιο του Αγίου Γεωργίου εξ Ιωαννίνων μετονομασθέν σε παρεκκλήσιο του Αγίου Φανουρίου, καθώς και ίδρυμα σχετιζόμενο με αυτό, με παλαιά και ενδιαφέρουσα ιστορία, με σωρεία θαυμάτων, που γεύθηκε η Αμαλία Στρογγύλη, της σουλιώτικης οικογένειας των Γαλασίδων. Πληροφορίες σχετικά με αυτό μας δόθηκαν από το ίδρυμα του Αγίου Γεωργίου, που στην παρούσα φάση λειτουργεί ως ιδιωτικός παιδικός σταθμός. (παραπομπή 4) Ογδόντα χρόνια ζωής συμπληρώνει φέτος, 2017,και ο Γκυζιακός , ο αθλητικός σύλλογος της ενορίας μας, που δραστηριοποιείται από 1937. (παραπομπή 5) Η Σχολή των Ευελπίδων, στο Πεδίον του Άρεως, παρόλο, που είναι εκτός των ορίων της ενορίας μας, αναφέρεται, γιατί αποτέλεσε σημαντικό κομμάτι της καθημερινής της ζωής επί χρόνια.(παραπομπή 6) Τέλος, επειδή μία εικόνα χίλιες λέξεις, αφήνουμε, ως κατακλείδα, να μιλήσουν κάποιες παλιές φωτογραφίες της περιοχής, που προσπαθήσαμε να τις παραθέσουμε μα αντίστοιχες καινούριες. (παραπομή 7)

Παραπομπές

1 Παραπομπές Μακέτα - Αεροφωτογραφίες - Τοπογραφικά

Στην προσπάθεια να γίνει μια πιο απτή απεικόνιση της περιοχής της ενορίας μας, κατασκευάστηκε ένα τρισδιάστατο τοπογραφικό μοντέλο από χαρτόνι με επικάλυψη γύψου, διαστάσεων 1Χ1,4μ. και κλίμακας 1:800. Επάνω σε αυτό χρωματίστηκαν και κατασκευάστηκαν όλα τα ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά που εμφάνιζε η περιοχή πριν από 90 έτη, εποχή δηλαδή που εντοπίζεται ως το χρονολογικό λίκνο της ενορίας του Αγ. Στυλιανού. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από παλιές αεροφωτογραφίες και διαγράμματα.

Βορειοανατολική άποψη περιοχής της Ενορίας Αγ. Στυλιανού περί τα 1930 (τρισδιάστατη γύψινη αναπαράσταση - διακρίνεται ο τότε ναός με κεραμοσκεπή)

Νότια άποψη περιοχής της Ενορίας Αγ. Στυλιανού περί τα 1930 (τρισδιάστατη γύψινη αναπαράσταση - διακρίνεται ο τότε ναός με κεραμοσκεπή)

Νοτιοδυτική άποψη περιοχής της Ενορίας Αγ. Στυλιανού περί τα 1930 (τρισδιάστατη γύψινη αναπαράσταση - διακρίνεται ο τότε ναός με κεραμοσκεπή)

Δυτική άποψη περιοχής της Ενορίας Αγ. Στυλιανού περί τα 1930 (τρισδιάστατη γύψινη αναπαράσταση - διακρίνεται ο τότε ναός με κεραμοσκεπή)

Ανατολική άποψη περιοχής της Ενορίας Αγ. Στυλιανού περί τα 1930 (τρισδιάστατη γύψινη αναπαράσταση - διακρίνεται ο τότε ναός με κεραμοσκεπή)

2 Παραπομπές Οι οδοί της ενορίας μου

Στο χάρτη της περιοχής μας εντοπίσαμε τα όρια αυτής. Καταγράψαμε όλους τις οδούς της ενορίας με στόχο να εντοπίσουμε αυτούς που ονοματοδόθηκαν σε πρόσωπα σημαίνων.

Βρήκαμε λοιπόν ότι έχουμε: Mία πλατεία, την πλατεία Γκύζη. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΚΥΖΗ Γύζης (και όχι Γκύζης), Νικόλαος (1842-1901) : Ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ζωγράφους του 19ου αι. από την Τήνο. Η οικογένειά του ήταν φτωχή, κατόρθωσε όμως να σπουδάσει στο Σχολείον Καλών Τεχνών της Αθήνας και κατόπιν με υποτροφία στο Μόναχο, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα (στην Ελλάδα ήλθε μόνο δύο φορές, το 1872-74 και το 1895). Το 1882 έγινε καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Μονάχου. Πέθανε στο Μόναχο. Τα έργα του Γύζη καλύπτουν όλα σχεδόν τα είδη της ζωγραφικής: ιστορικά, θρησκευτικά, ηθογραφικά, αλληγορικά, ρομαντικά κ.ά. Σχεδίασε επίσης το λάβαρο του Πανεπιστημίου και το δίπλωμα των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων του 1896. Είναι ο κυριότερος έλληνας εκπρόσωπος του ρομαντισμού στη ζωγραφική, ο οποίος όμως προσεγγίζει αρκετές φορές και τις νεότερες τάσεις. Από το όνομα της οδού πήρε το όνομά της και η πλατεία που καταλήγει η οδός αλλά και ολόκληρη η συνοικία. Σημ. Ο τύπος του επωνύμου “Γκύζης” οφείλεται στη γερμανική προφορά του ονόματός του (Gisis).

Μία λεωφόρο, την λεωφόρο Τσαλδαρη Κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΛΔΑΡΗ Τσαλδάρης, Κωνσταντίνος(1884-15 Νοεμβρίου1970): Έλληνας πολιτικός, που γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Βερολίνο, στο Λονδίνο και στη Φλωρεντία. Άσκησε για μικρό χρονικό διάστημα τη δικηγορία. Νεότατος ασχολήθηκε με την πολιτική. Διατέλεσε νομάρχης Πατρών και Κερκύρας (1915 - 1917) καθώς και Υπουργός Γενικός διοικητής Κρήτης (1921 - 1922). Το 1926 εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής Αργολιδοκορινθίας με το Κόμμα των Ελευθεροφρόνων του Ιωάννη Μεταξά. Το 1928 προσχώρησε στο Λαϊκό Κόμμα, όπου αρχηγός ήταν ο θείος του, Παναγής Τσαλδάρης. Μετείχε στη δεύτερη κυβέρνηση του Παναγή Τσαλδάρη ως υφυπουργός Συγκοινωνιών, (1933 - 1935) και στη συνέχεια ως υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ. Μετά το θάνατο του Παναγή Τσαλδάρη το 1936 έγινε μέλος της διοικούσας επιτροπής του Λαϊκού Κόμματος, το οποίο διέκοψε τη λειτουργία του με την επιβολή της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, και μετά την Απελευθέρωση κατά τις εκλογές στις 31 Μαρτίου 1946 ανακηρύχθηκε αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος και στη συνέχεια έγινε Πρόεδρος της πρώτης κατόπιν ελεύθερων εκλογών Κυβέρνησης της απελευθερωθείσας Χώρας. Αναδείχθηκε δύο φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας κατά την περίοδο 1946-1947.Πέθανε στην Αθήνα το 1970.

Τέσσερις οδούς με ονόματα αγίων. Πιο συγκεκριμένα: 1. Αγίου Στυλιανού που ονοματοδόθηκε από τον παρακείμενο ομώνυμο ναό.

2. Αγίου Χαραλάμπους που ονοματοδόθηκε από τον παρακείμενο ομώνυμο ναό.

3. Αγίας Φωτεινής που ονοματοδόθηκε προς τιμή του ναού της Αγίας Φωτεινής της Σμύρνης που ήταν και ο μητροπολιτικός της ναός.

4. Αγίου Στεφάνου που ονοματοδόθηκε από το ομώνυμο προάστιο της Κωνσταντινουπόλεως στην Προποντίδα. Εκεί υπογράφηκε στις 03/03/1878 η ομώνυμη Συνθήκη που τερμάτιζε τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1877.

Οδούς που ονοματοδόθηκαν από επιφανείς οικογένειες. Πιο συγκεκριμένα: ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΑΙΩΝ Κοντογιανναίοι: Οικογένεια επιφανών αρματολών και κλεφτών από την Υπάτη (Πατρατζίκι), που πολλούς από αυτούς ύμνησε η δημοτική ποίηση. Μέλη της έδρασαν πριν και κατά την Επανάσταση του 1821. ΛΙΑΚΑΤΑΙΩΝ Λιακαταίοι: Επώνυμο αδελφών αγωνιστών του 1821 από οικογένεια κλεφτών του Ασπροπόταμου (Αχελώου).

ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ Παπαστράτου αδελφοί: Τέσσερις αδελφοί καπνοβιομήχανοι από το Αγρίνιο, ιδρυτές της μεγάλης καπνοβιομηχανίας των 'Αδελφών Παπαστράτων'. Παράλληλα με την εμπορική και βιομηχανική δράση τους οι αδελφοί Παπαστράτου επιδόθηκαν και σε κοινωνική-φιλανθρωπική δράση με την ίδρυση κοινωφελών ιδρυμάτων και με μεγάλες δωρεές σε ήδη υπάρχοντα.

Οδούς που ονοματοδόθηκαν από Κύπριους αγωνιστές. Πιο συγκεκριμένα: ΓΕΩΡΓΑΛΛΑ Γεωργάλλας, Μιχαήλ (Μάκης) (1936-1956): Κύπριος αγωνιστής, από το Μαραθόβουνον Αμμοχώστου, απόφοιτος του Παγκυπρίου Γυμνασίου. Ήταν μέλος της Ε.Ο.Κ.Α. και κύριος εμπνευστής και οργανωτής των μαθητικών απεργιών και άλλων μαχητικών εκδηλώσεων. Με τη δράση του αυτή έγινε το ίνδαλμα του μαθητικού κόσμου. Θεωρείται ο πραγματικός εκτελεστής του αστυνόμου Πουλλή, για την εκτέλεση του οποίου καταδικάστηκε σε θάνατο ο Μιχ. Καραολής. Πήρε μέρος και σε πολλές άλλες εκτελέσεις καιδολιοφθορές. Σκοτώθηκε στη μάχη της Ζωοπηγής (30/12/1956), ενώ κάλυπτε την αποχώρηση της ομάδας του Αυξεντίου.

ΑΝΔΡ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Γεωργίου (ή Σικιμίκος), Ανδρέας (1937-1956): Κύπριος αγωνιστής, από την Αναρίτα. ζαχαροπλάστης το επάγγελμα. Σκοτώθηκε στις 30/10/1956 από την έκρηξη βόμβας, που ετοιμαζόταν να ρίξει εναντίον των Δυνάμεων Ασφάλειας. Νικ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Γεωργίου, Νίκος (1919-1957): Κύπριος αγωνιστής, ατμοκαθαριστής, από το Παλαιοχώριο (Παλαιοχώρι). Είχε επικηρυχθεί για τη δράση του με το ποσόν 5.000 λιρών. Συνελήφθη επειδή είχε στο κατάστημά του μεγάλες ποσότητες εκρηκτικών υλών και πέθανε στη φυλακή στις 25/01/1957.

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ Ιωάννου, Νίκος (1939-1958): Κύπριος πατριώτης, από τους Κυπρίους που έπεσαν υπέρ του Απελευθερωτικού Αγώνα. Γεννήθηκε στο Καϊμακλίν της επαρχίας Λευκωσίας και ήταν σπουδαστής χημείας και μηχανολογίας στο Πολυτεχνείο του Λονδίνου. Σκοτώθηκε στις 17/07/1958 κοντά στο Πάλμερυ της Οξφόρδης σε σύγκρουση της μοτοσικλέτας του με φορτηγό. Οι εφημερίδες έγραψαν τότε ότι επρόκειτο για προμελετημένη πράξη. Τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Κύπρο. ΚΟΛΑΚΑΣΗ Κολακάσης, Κυριάκος ή Σέπος (1934-1956): Κύπριος αγωνιστής, μέλος της Ε.Ο.Κ.Α. , από την Κισσόνεργα, ξυλουργός το επάγγελμα. Πήρε μέρος σε πολλές δολιοφθορές. Σκοτώθηκε στις 31/08/1956 στη μάχη του Κεντρικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, κατά την οποία ελευθερώθηκε από τα χέρια των βρεττανών στρατιωτών ο κρατούμενος αγωνιστής Πολύκαρπος Γεωρκάτζης. ΜΑΡΚΟΥΔΡΑΚΟΥ Δράκος, Μάρκος (1933-1957): Ήρωας ΤΟΥ Κυπριακού Αγώνα, από τη Λεύκα. Ήταν απόφοιτος εμπορικής σχολής και εργάστηκε ως ιδιωτικός υπάλληλος. Ήταν ένα από τα πρώτα μέλη της Ε.Ο.Κ.Α. και έδρασε με το ψευδώνυμο ""Λυκούργος". Ήταν επίσης μέλος της οργανωτικής επιτροπής της Π.Ε.Ο.Ν. (Παγκύπριου Εθνικής Οργανώσεως Νεολαίας), της πρώτης επαναστατικής οργανώσεως της Κύπρου. Αναδείχθηκε ως ένας από τους πιο δημοφιλείς ήρωες του κυπριακού αγώνα. Πολέμησε στη μάχη των Σόλων (Μερσινακίου), έκανε σαμποτάζ (π.χ. στη γέφυρα Κοκκινόκρεμμον) κ.ά. Επικηρύχθηκε για 5.000 κυπριακές λίρες. Φυλακίστηκε στην Κηρυνεία, αλλά λατόρθωσε να δραπετεύσει. Έπεσε μαχόμενος ηρωικά εναντίον των Δυνάμεων Ασφαλείας στο όρος Τρόοδος, στην περιοχή της Κακοπετριάς (18/01/1957).

ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ Παπαχριστοφόρου Ευαγόρας (1937-1957): Αγωνιστής του Κυπριακού Αγώνα, μέλος της Ε.Ο.Κ.Α., από τον Κάτω Αμίαντο. Το επάγγελμά του ήταν ηλεκτροτεχνιτής. Για την εθνική του δράση είχε επικυρηχθεί με 5.000 λίρες. Δολοφονήθηκε στις 08/10/1957, μετά από προδοσία, έξω από ορεινό κρυσφήγετο κοντά στη Γαλατά.

ΜΙΧ. ΠΑΡΙΔΗ Παρίδης Μιχάλης (1932-1958): Αγωνιστής του Κυπριακού Αγώνα, από την Αναφωτίαν, απόφοιτος του Τ.Ε. Λάρνακος, τραπεζικός υπάλληλος. Ήταν απο τος πρώτους που μυήθηκαν τον Αγώνα. Για την εθνική του δράση επικυρύχθηκε με 5.000 λίρες. Συνελήφθη και καταδικάστηκε σε φυλακιση 7 ετών, αλλά δραπέτευσε από το Κεντρικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, όπου είχε μεταφερθεί για εξέταση. Στη σύγκρουση της Βάλβας (28/08/1958) περικυκλώθηκε, αλλά προτίμησενα πέσει πολεμώντας παρά να παραδοθεί. Η μητέρα του, όταν έμαθε το θάνατό του είπε χαρακτηριστικά: "Χαλάλιν της Τζύπρου μας, η ζωή του Μιχαλάκη μου!"

Οδούς που ονοματοδόθηκαν σε Αγωνιστές του 1821. Πιο συγκεκριμένα: ΑΒΡΑΝΤΙΝΟΥ Αβραντίνης Αναστάσιος: Αγωνιστής του 1821 από τις Σπέτσες, ο πρώτος που ανέβηκε στα τείχη της Τριπολιτσάς (23/09/1821) και συνέβαλε σημαντικά στην άλωσή της. ΑΓΓΕΛΙΔΟΥ Φ. Αγγελίδης Φώτιος (+1837): Αγωνιστής του 1821 και Φιλικός από την Οδησσό. Ήταν διαγγελεύς του Αλέξ. Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία και κατόπιν κατέβηκε στην Ελλάδα και έγινε αξιωματικός του Τακτικού Στρατού (λοχαγός) υπό τον Φαβιέρο και τον Τσωρτς. Διετέλεσε υπασπιστής του αρχιστράτηγου και Φρούραρχος Μονεμβασίας. Μετά το τέλος της Επαναστάσεως εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο και μαζί με τον αδελφό του Προκόπιο επιδόθηκε με επιτυχία στο εμπόριο. ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑ Αναγνωσταράς, Χρήστος (1760-1825): Περιώνυμος φιλικός, αγωνιστής, στρατιωτικός και πολιτικός από το χωριό Αγρίλος της Αρκαδίας. Πήρε το όνομα Αναγνώστης Παπαγεωργίου, γιατί ήταν γιός ιερέως, του ΠαπαΓιώργη, τον οποίο βοηθούσε στην εκκλησία ως αναγνώστης. Εξαιτίας της ρωμαλέας σωματικής του διαπλάσεως από Αναγνώστης έγινε Αναγνωσταράς. Αρχικά ήταν έμπορος αλλά αργότερα έγινε κλέφτης. Στη συνέχεια πήγε στην Κέρκυρα και μετά στη Ρωσία όπου μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Κατά τον Αγώνα του 1821 πήρε μέρος σε πολλές μάχες (Καλαμάτα, Τριπολιτσά, Βαλτέτσι, κ.ά.), όπου διακρίθηκε. Ήταν σύμβουλος του Δημητρίου Υψηλάντη. Αργότερα ασχολήθηκε με την πολιτική στο κόμμα του Κωλέττη και διετέλεσε υπουργός στην Κυβέρνηση Κουντουριώτου. Το 1825, ως αρχηγός του ελληνικού στρατοπέδου στη Μεσσηνία, δεν πέτυχε να εμποδίσει τον Ιμπραήμ και τον ίδιο χρόνο σκοτώθηκε στην εκστρατεία της Σφακτηρίας. Πέθανε πάμπτωχος, μολονότι είχε διαθέσει οιλλά χρήματα για την Επανάσταση και είχεδιαχειριστεί μεγάλα ποσά του Αγώνα. Η Επιτροπή Αγώνος τον κατέταξε στην Α' τάξη αγωνιστών (στρατηγός).

ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥΑ. Αναγνώστου Α.: Όνομα δύο εξαδελφών, αγωνιστών του 1821, από το Καρπενήσι. Πολέμησαν με τους Ράγκο και Νικηταρά. Ο ένας από τους δύο (Αθανάσιος ή Θανασούλας) τραυματίστηκε στη μάχη του Χαϊδαρίου το 1826, ενώ ο άλλος (Αθανάσιος) έγινε χιλίαρχος το 1825. ΒΡΑΤΣΑΝΟΥ Βρατσάνος, Δημήτριος (+1824): Δημογέροντας των Ψαρών από παλιά ιστορική οικογένεια. Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν τα Ψαρά (Ιούλιος 1824) κλείστηκε μαζί με τον γιό του Αντώνη και μερικούς άλλους σε ένα μικρό φρούριο, το Παλαιόκαστρο, και αφού άφησε πρώτα του Τούρκους να μπουν σε αυτό, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη και αντιτάχθηκε μαζί με τους συμπολεμιστές του και 2.000 περίπου Τούρκους. Κάλλος γιός του, Νικόλαος, ήταν πυρπολητής, σύντροφος του Κανάρη. ΔΡΑΓΩΝΑ Δραγώνας, Κωνσταντίνος (1780-1858): Ζακυνθινός πατριώτης, ένας από τους πρώτους φιλικούς της Επτανήσου. Σπούδασε ιατρική στην Ιταλία. Πρόσφερε μεγάλες υπηρεσίες στο Έθνος τόσος την προεπαναστατική περίοδο όσο και κατά την Επανάσταση του 1821. Ήταν στενός φίλος με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Το 1827 πήρε μέρος στην Γ' Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας. ΔΙΣΤΟΜΙΤΟΥ Διστομίτης, Γιάννης : Αγωνιστής του 1821, από το Δίστομο. Βρισκόταν στην Ακρόπολη κατά την πολιορκία της από τον Κιουταχή (1827), από την οποία έβγαινε με κίνδυνο της ζωής του μεταφέροντας γράμματα, μηνύματα κλπ. Συνόδευσε επίσης το Φαβιέρο όταν διέσπασε την πολιορκία και μπήκε στην Ακρόπολη με πυρομαχικά. ΖΟΛΙΩΤΗ Ζολιώτης (ή Σολιώτης) Νικόλαος (1785-1841): Παρωνύμιο του Νικολάου Χριστοδούλου, αγωνιστή του 1821 και φιλικού, από τα Σόλινα (αρχ. Σόλιον) Καλαβρυτών. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες και επιχειρήσεις και λέγεται ότι ήταν ο πρώτος που χτύπησε τους τούρκους στις 16/03/1821. Πήρε το βαθμό του χιλιάρχου και αργότερα έγινε στρατηγός. Το 1821 διετέλεσε φρούραρχος του Εκτρλρστικού. Διέθεσε όλη σχεδόν την περιουσία του για τον Αγώνα και πέθανε πάμπτωχος. ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑ Μπουκουβάλας Ιωάννης (18ος-19ος αι.): Κλεφτομάρτηρας Αγράφων, από το χωριό Σακαρέτσι του Βάλτου Ακαρνανίας. Ήταν πρωτοπαλλήκαρο του Γεροδήμου Σταθά, από τον οποίο πήρε το αρματολίκιτων Άγραφων. Το 1767 νίκησε το Μούρτο Χούσο, παππού του Αλή Πασά. Επικεφαλής μεγάλου σώματος πήρε μέρος και διακρίθηκε στην Επανάσταση του 1769-1770 (Ορλωφικά). Σε μεγάλη ηλικία, όταν το αρματολίκι είχε πιο χαθεί, μπήκε στη υπηρεσία της Ρωσίας. Πέθανε στην Ιερουσαλήμ, όπου είχε πάει για προσκύνημα.

Οδούς που ονοματοδόθηκαν σε λόγιους. Πιο συγκεκριμένα: ΒΩΚΟΥ Βώκος, Γεράσιμος (1868-1927): Λόγιος, λογοτέχνης, δημοσιογράφος και ζωγράφος από την υδραίικη οικογένεια των Βώκων. Γεννήθηκε στην Πάτρα και εργάστηκε αρχικά ως δημοσιογράφος. Παράλληλα ασχολήθηκε με επιτυχία με τη λογοτεχνία και την αισθητική, κριτική κλπ. Ήταν εκδότης του περιοδικού "Το Περιοδικό μας", που άφησε εποχή στον Πειραιά, και του περιοδικού "Καλλιτέχνης". Αργότερα εγκαταστάθηκε στο Παρίσι όπου ασχολήθηκε με τη ζωγραφική. Πέθανε στο Παρίσι. ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ Κουμανούδης, Στέφανος (1818-1899): Διαπρεπής λόγιος, φιλόλογος και αρχαιολόγος από την Αδριανούπολη. Με την κήρυξη της Επαναστάσεως του 1821 η οικογένεια του κατέφυγε στο Βεγιγράδι. Πήρε εξαιρετική μόρφωση από τους καλύτερους δασκάλους της εποχής του. Σπούδασε φιλοσοφία στη Γερμανία και Γαλλία, αλλά δεν πήρε ποτέ πτυχίο, γιατί αρνήθηκε να υποβληθεί στις τυπικές διαδικασίες (το1845 απαλλάχθηκε από την υποχρέωση των τυπικών διαδικασιών). Το 1851 διορίστηκε έκτακτος καθηγητής της λατινικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και κατόπιν τακτικός καθηγητής της Ρωμαϊκής Γραμματολογίας και Αρχαιολογίας. Υπήρξε ο πρώτος εισηγητής των λατινικών σπουδών στην Ελλάδα και εξέδωσε στα ελληνικά λατινικό λεξικό. Διετέλεσε καθηγητής των βασιλέων Γεωργίου Α' και Όλγας. Οργάνωσε την αρχαιολογική υπηρεσία και ίδρυσε το Μουσείο της Αρχαιολογικής Εταιρείας, που αργότερα συγχωνεύθηκε με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Καταφέρθηκε εναντίον των δημοσιευμάτων περί υπεροχής της σλαβικής φυλής σχετικά με αρχαιολογικά ευρήματα σε αρχαιολογικές περιοχές της Ελλάδας. Ως Γραμματεύς της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών συνετέλεσε πολύ στην ανεύρεση και τη διαφύλαξη διαφόρων αρχαιοτήτων (Στοά Αττάλου, Κεραμεικός, Δίπυλον, Ρωμαϊκή Αγορά, Ανδριάνειος Βιβλιοθήκη, Ολύμπειον κ.α.). Μαζί με άλλους εξέδιδε τα περιοδικά "Φιλίστωρ" και "Αθήναιον". Ήταν εταίρος πολλών επιστημονικών Εταιρειών και Συλλόγων, αλλά παράλληλα ασχολήθηκε και με την ποίηση. Το μεγάλο συγγραφικό του έργο αναφέρεται σε θέματα της επιστήμης του. Για το έργο του "Αττικής επιγραφαί επιτύμβιοι" βραβεύτηκε στο Παρίσι το 1871. ΣΠΑΘΑΡΗ Σπαθάρης, Ανδρέας (1837-1901): Λόγιος και φυσικομαθηματικός, από τη Χάλκη. Σπούδασε στη Γερμανία και διετέλεσε καθηγητής της Μεγάλης του Γένους Σχολής (από το 1867). Έγραψε 'Χημεία', 'Φυσική', 'Τριγωνομετρία' κ.α.

Οδούς που ονοματοδόθηκαν σε καλλιτέχνες. Πιο συγκεκριμένα: ΑΓΛΑΟΦΩΝΤΟΣ Αγλαοφώντος: Περίφημος ζωγράφος του 5ου αιώνα π.χ. από τη Θάσο, πατέρας και δάσκαλος του Πολυγνώτου και του Αριστοφώντος. Είναι ο πρώτος που παρέστησε τη Νίκη με φτερά ΝΙΚΗΦΟΡΟΥΛΥΤΡΑ Λύτρας, Νικηφόρος (1832-1904): Διαπρεπής ζωγράφος της Σχολής του Μοναχού, από τον Πύργο της Τήνου, ο "Πατριάρχης της Ελληνικής Ζωγραφικής". Σπούδασε στο Σχολείο των Τεχνών (Σχολή Καλών Τεχνών) στην Αθήνα και συνεργάστηκε, με το δάσκαλό του Θείρσιο, στη διακόσμηση της ρώσικης εκκλησίας στην Αθήνα. Μετά σπούδασε με υποτροφία στο Μοναχό με δάσκαλο τον Πιλότο. Το 1866 γύρισε στην Αθήνα και έγινε καθηγητής του Σχολείου των Τεχνών, όπου δίδαξε επί 37 χρόνια. Ταξίδεψε επίσης στην Κωνσταντινούπολη, Μ. Ασία και Αίγυπτο. Για τη δράση του τιμήθηκε με τον Αργυρό Σταυρό του Σωτήρος. Η τεχνοτροπία του είναι ακαδημαϊκή με στοιχεία ρομαντισμού. Διακρίθηκε ιδιαίτερα στην ηθογραφία. Το έργο του αποτελείται από ιστορικούς πίνακες, ηθογραφικές σκηνές, προσωπογραφίες κλπ. Εικονογράφησε επίσης την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Χαϊδάρι, διάφορα παρεκκλήσια επαύλεων κ.ά. Αρκετά έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, τα περισσότερα όμως σε ιδιωτικές συλλογές. ΜΠΑΤΑΡΙΑ Μπαταριάς, Γιώργης: Σχεδόν θρυλικός λαϊκός ποιητής, τραγουδιστής και ‹βιολιτζής', μάγος του δοξαριού, που έφθασε στο Μεσολόγγι στους χρόνους μετά την Απελευθέρωση ύστερα από την Επανάσταση του 1821. Τον ύμνησαν οι ποιητές μας, όπως ο Κωστής Παλαμάς, ο οποίος του αφιέρωσε ένα ωραίο ποιήμα: " Τον βιολιστή του Μπαταριά το Εγκώμιο" Γεια σου, καημένε Μπαταριά, της δοξαριάς τεχνίτη κι αφέντη του βιολιού! Με εσένα Ρούμελη πλατιά το στριμωμένο σπίτι και ξάγναντο από ψήλωμα του ολόδροσου Ζυγού. Γεια σου, καημένε Μπαταριά, τρανός είν' ο καημός μου, και πιο τρανός εσύ· με το βιολί σου ξύπνησες τη λεβεντιά του κόσμου κ' η Ρωμιοσύνη, μια φωτιά, μέσ' στο βιολί σου ζη. Από τους μώλους τους ρηχούς ώς τα βαθιά κανάλια, γυμνά, αρμυρά νησιά, πουλιά της λιμνοθάλασσας, βοριάσματα, μαϊστράλια, τέτοια φωνή δοξάστε την και τέτοια δοξαριά. Γεια σου, καημένε Μπαταριά. Και σα σβυστής θ' αρπάξη μέσ' στα τσεγγελωτά νύχια του το βιολί σου αϊτός και θα το πάη ν' αράξη στα Μέτσοβα, στις Λιάκουρες, κι ακόμα πιο ψηλά. Από τη συλλογή Οι καημοί της λιμνοθάλασσας (1912) [πηγή: Κωστής Παλαμάς, Άπαντα, τ. 5, Μπίρης, Αθήνα χ.χ, σ. 184]

Οδούς που ονοματοδόθηκαν σε ιεράρχες. Πιο συγκεκριμένα: ΑΓΓΑΛΛΙΑΝΟΥ Αγγαλιανός Θεόδωρος (15ος αι.): Επιφανής κληρικός των τελευταίων χρόνων του Βυζαντίου. Πήρε μέρος στη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως το 1450 και τάχθηκε κατά της ενώσεως των εκκλησιών. Έγγραψε το "Χρονικόν σημείωμα περί του οικοδομηθέντος φρουρίου εν τ? Λαιμοκοπί? παρά του αμηρά Μωαμέτου και περί των κακών, ων εποίησε ο αυτός", εκκλησιαστικούς ύμνους κ.ά. ΑΝΑΝΙΟΥ Ανανίας Λαμπάρδης (1710 περίπου - 1767): Μητροπολίτης Λακεδαιμονίας από τη Δημητσάνα. Για τη μόρφωση και το ήθος του τον εκτιμούσαν ακόμη και οι Τούρκοι. Αρχικά έγινε επίσκοπος Καρυουπόλεως, μετά επίσκοπος Δημητσάνας και τέλος (1750) μητροπολίτης Λακεδαιμονίας και Μωραγιάννης (τούρκικος τίτλος που σημαίνει τον αγιάνη του Μωρέως, δηλαδή του άρχοντα της Πελοποννήσου). Πήρε μέρος στη σύσκεψη που έγινε στην Καλαμάτα για την προετοιμασία της Επαναστάσεως του 1770 (Ορφωλικά). Οι Τούρκοι πληροφορήθηκαν για την προετοιμασία και έστειλαν να συλλάβουν τους πρωτοστατούντες. Ο Ανανίας δεν δέχθηκε να δραπετεύσει, τον συνέλαβαν και τον αποκεφάλισαν μέσα στην Μητρόπολη του Μυστρά (Άγιος Δημήτριος). Η λαϊκή μούσα θρήνησε πολύ το θάνατό του. ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΕΦΕΣΟΥ Διονύσιος Εφέσου, κατά κόσμον Καλλιάρχης (+1821): κληρικός από τη Χίο, μητροπολίτης Εφέσου από το 1803 και προηγουμένως Λαρίσης (από το 1794). Υποστήριξε την παιδεία και διαφόρους Δασκάλους του Γένους, όπως τον Κωνσταντίνο τον εξ Οικονόμων και τον Βενιαμίμ τον Λέσβιον. Ασχολήθηκε επίσης με την εκκλησιαστική μουσική, στην οποία εισήγαγε νέες μεθόδους. Απαγχονίστηκε μαζί με τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε μετά την κήρυξη της Επαναστάσεως του 1821. ΗΣΑΪΑ ΣΑΛΩΝΩΝ Ησαϊας, Επίσκοπος Σαλώνων (Άμφισσας) (1778-1821): Κληρικός από τη Δεσφίνα. Από μικρός ήταν μοναχός στη Μονή Προδρόμου της Δεσφίνας με τον Αθανάσιο Διάκο. Κατόπιν έγινε ιερέας και Επίσκοπος(1818) και μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία. Είχε αλληλογραφία με τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε' σχετικά με την οργάνωση της Επαναστάσεως και την προστασία των μελών της Φιλικής Εταιρίας. Καλούσε οπλαρχηγούς και ιερωμένους στη Μονή του Οσίου Λουκά και τους ενημέρωνε για την πορεία της Φιλικής Εταιρίας. Είχε επίσης συσκέψεις με τους ιερωμένους της Πελοποννήσου για τον ίδιο σκοπό. Με την κήρυξη της Επαναστάσεως εγκατέλειψε τα ράσα και πολέμησε στην Άμφισσα. Σκοτώθηκε στη Χασλκωμάτα, κοντά στην Αλαμάνα (Σπερχειό), όπου βρισκόταν και το σώμα του Πανουργιά την ημέρα της μεγάλης μάχης της Αλαμάνας. Ήταν ο πρώτος ιεράρχης που βρήκε το θάνατο κατά τον Αγώνα. ΚΥΡΙΛΛΟΥΛΟΥΚΑΡΕΩΣ Κύριλλος Α' ο Λούκαρις (1572-1638): Διαπρεπής ιεράρχης, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, από το Ηράκλειο της Κρήτης. Σπούδασε στη Βενετία και την Πάδοβα ελληνικά, ιταλικά και λατινικά και χειροτονήθηκε διάκονος στην Αλεξάνδρεια σε ηλικία 21 ετών. Στάλθηκε κατόπιν στην Πολωνία και τη Ρωσία όπου εργάστηκε εναντίον των Ουνιτών. Αργότερα έγινε Πατριάρχης Αλεξανδρείας (1601-1620) και για λίγο Επιτηρητής του Οικουμενικού θρόνου (1612), αλλ' εξ αιτίας ενεργειών ορισμένων αρχιερέων, αναγκάστηκε να καταφύγει στη Βλαχία. Μετά έγινε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως(1620) και εργάστηκε πολύ υπέρ της Ορθοδοξίας. Ίδρυσε τυπογραφείο για να αγωνισθεί καλύτερα κατά των Ιησουϊτών. Κράτησε φιλική στάση απέναντι στους Διαμαρτυρόμενους και μια "Ομολογία" με καλβινικές αποχρώσεις, που κυκλοφόρησε το

1629με το όνομά του, θεωρήθηκε (άδικα) ότι απηχεί τον φιλοπροτεσταντικό προσανατολισμό του. Αποτέλεσμα των ενεργειών αυτών ήταν να κινηθούν οι Καθολικοί εναντίον του και να τον κατεβάσουν πέντε φορές από τον Πατριαρχικό Θρόνο (για τελευταία φορά το 1637). Τελικά κατηγορήθηκε ότι προετοίμαζε στάση εναντίον των Τούρκων και εξορίστηκε σε μια φυλακή της ασιατικής ακτής του Βοσπόρου, όπου και στραγγαλίστηκε από γενίτσαρους στις 27/06/1638. Το πτώμα του ρίχθηκε στη θάλασσα από όπου το περισυνέλεξαν αλιείς και το έθαψαν.

Οδούς που ονοματοδόθηκαν σε πολιτικούς. Πιο συγκεκριμένα: ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ Γεννάδιος, Αναστάσιος (1840-1911): Ιστορικός, πολιτικός και δημοσιογράφος γιός του Γεωργίου Γενναδίου. Σπούδασε στο Μόναχο και μετά την επάνοδό του στην Ελλάδα διορίστηκε καθηγητής της φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο (1862). Παραιτήθηκε για να αναμιχθεί στους πολιτικούς αγώνες της εποχής. Πολέμησε τον Όθωνα (γι΄ αυτό φυλακίστηκε) και είναι από τους πρωτεργάτες της εξώσεώς του. Υπήρξε πολλές φορές υποψήφιος βουλευτής (χωρίς επιτυχία) και σφοδρός αντίπαλος του Χαριλάου Τρικούπη. Με την εφημερίδα του "Σωτηρία" (1897) έκανε σφοδρή πολιτική εναντίον του Γεωργίου Α΄, για την οποία καταδιώχτηκε. Έγραψε διάφορα ιστορικά έργα. ΜΑΝΟΥΣΟΥ ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΥ Κούνδουρος, Μανούσος (1860-1933): Πολιτικός από τη χώρα Σφακίων της Κρήτης. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα, αφού προηγουμένως, ως φοιτητής, είχε διοριστεί Πρωτοδίκης στην Κρήτη. Πολέμησε εναντίον των Τούρκων στην Επανάσταση του 1895. Είναι απότους πρωτεργάτες της αυτονομήσεως της Κρήτης, πράγμα που τελικά το επέτυχε, παρά την αντίθεση της ελληνικής κυβερνήσεως. Διετέλεσε πρωθυπουργός όταν ήταν αρμοστής Κρήτης ο Πρίγκιψ Γεώργιος. Επίσης διοικητικός επίτροπος και μέλος της επαναστατικής επιτροπής που παρέδωσε το 1912 την Κρήτη ελεύθερη στην ελληνική κυβέρνηση. Ήταν πολιτικός αντίπαλος του Ελευθερίου Βενιζέλου. Το 1916 εκλέχθηκε βουλευτής Χανίων. Στο διάστημα 1917-20 είχε απελαθεί από την Κρήτη. Ξαναγύρισε αργότερα και έγινε γενικός διοικητής Κρήτης δύο φορές (1922 και 1926). Εξέδωσε το "Ημερολόγιον" της επαναστατικής του δράσεως στην Κρήτη.

Οδούς που ονοματοδόθηκαν σε γιατρούς. Πιο συγκεκριμένα: ΓΟΥΔΑ Γούδας, Αναστάσιος (1816-1882): Γιατρός και συγγραφές από το Γραμμένο Ιωαννίνων. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών - είναι ο πρώτος που πήρε πτυχίο από το Πανεπιστήμιο αυτό (1843) - και κατόπιν στο Παρίσι. Στην Αθήνα γύρισε το 1850 και εξέδωσε ιατρικά περιοδικά, στα οποία δημοσίευσε ιατρικές εργασίες. Μετέφρασε επίσης συγγράμματα παθολογίας. Παράλληλά δημοσιογραφούσε εναντίον του Όθωνος στην εφημερίδα "Ανεξαρτησία", φιλελευθέρων αρχών, που έβγαζε ο ίδιος, γι' αυτό και διώχθηκε και αυτοεξορίστηκε. Γύρισε μετά την έξωση του Όθωνος. Έγραψε και διάφορε μελέτες ιστορικού - εθνικού περιεχομένου και το οκτάτομο έργο "Παράλληλοι Βίοι" (1869-1876), στο οποίο βιογραφούνται διάφοροι διαπρεπείς έλληνες από τους προεπαναστατικούς χρόνους μέχρι την εποχή του. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΔΕΛΑΠΟΡΤΑ Δελλαπόρτας, Νικόλαος (1852-1928): Διαπρεπείς γιατρός οφθαλμολόγος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Γεννήθηκε στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς από οικογένεια ευγενών. Σπούδασε στην Αθήνα και την Πίζα. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο από το 1897 μέχρι το 1899 (οπότε παύθηκε) και από το 1910 έως το 1928. Έγραψε συγγράμματα οφθαλμολογίας και πολλές μελέτες.

Οδούς που ονοματοδόθηκαν σε προσωπικότητες. Πιο συγκεκριμένα: ΑΓΑΠΗΝΟΥ Τ. Αγαπηνός Τέλλος (Σαράντος) (1881-1907): Ανθυπολοχαγός πεζικού από το Ναύπλιο, μακεδονομάχος με το ψευδώνυμο Καπετάν Άγρας. Διακρινόταν για την γλωσσομάθειά του. Μόλις τελείωσε τη Σχολή Ευελπίδων πήγε στη Μακεδονία όπου έδρασε ως οπλαρχηγός εναντίων των Βουλγάρων κομιτατζήδων. Το 1907 συνελήφθη, μαζί με το συνοδό του Καπετάν Μίγγα, σε ενέδρα από τους Βουλγάρους, οι οποίοι τους απαγχόνισαν σε καρυδιά (που σώζεται ως σήμερα) στο χωριό Τέχοβο που γι' αυτό μετονομάστηκε Καρυδιά. Το χωριό Βλάτοβο, όπου ο τάφος του, πήρε την ονομασία Άγρας. ΒΑΡΒΑΚΗ Βαρβάκης Ιωάννης (1747-1825): Εθνικός ευεργέτης από τα Ψαρά ή κατ' άλλους από τις Κυδωνίες (Αϊβαλί) της Μ. Ασίας. Το πραγματικό του όνομα ήταν Ιωάννης Λεοντίδης, αλλά όταν ήταν μικρός, τα άλλα παιδιά του έδωσαν το προσωνύμιο "βαρβάκης", για το διαπεραστικό του βλέμμα που έμοιαζε με το βλέμμα του ομώνυμου πουλιού (είδος γερακίου) που ζει στα Ψαρά και την Ήπειρο. Ήταν πλοίαρχος εμπορικού πλοίου κατά τη νεότητά του και κατόπιν καταδρομέας κατά το Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1770. Οι Τούρκοι έκαναν κατάσχεση του πλοίου του και έμεινε πάμφτωχος. Αναγκάστηκε τότε να πάει από την Οδησσό στην Πετρούπολη, μεγάλο μάλιστα μέρος της διαδρομής αυτής το έκανε με τα πόδια και χωρίς παπούτσια. Μετά το 1774 πέτυχε από την αυτοκράτειρα Αικατερίνη προνόμιο ατελούς αλιείας στην Κασπία, απόκτησε έτσι μεγάλη περιουσία και επιδόθηκε σε φιλανθρωπικά και κοινωφελή έργα στην Ελλάδα και τη Ρωσία, όπου διορίστηκε και αυλικός σύμβουλος. Έκτισε εκκλησίες και γέφυρες, κατασκεύασε δρόμους, εξαγόρασε αιχμαλώτους. Διέθεσε επίσης μεγάλα ποσά για τον Αγώνα του 1821. Κατέβηκε στην Ελλάδα το1825, αλλά κατά την επιστροφή του στη Ρωσία αρρώστησε και πέθανε στη Ζάκυνθο. Με τη διαθήκη του κατέβαλε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του για την ίδρυση λυκείου (Βαρβάκειον) και για άλλους κοινωφελείς σκοπούς. Η ελληνική κυβέρνηση τον ανακύρηξε εθνικόν ευεργέτην (1824). ΕΔΙΣΣΟΝ Εδισσον Θωμάς - Αλβα (1847-1931): Διάσημος αμερικανός εφευρέτης από το Μιλάνο, Οχάϊο. Ήταν αυτοδίδακτος. Ορφανός από πολύ μικρός πουλούσε, σε ηλικία 12 ετών, εφημερίδες στους επιβάτες των τραίνων και είχε ως κατοικία του και εργαστήριο ένα βαγόνι. Τις ελεύθερες ώρες του διάβαζε χημεία, φυσική και μηχανική. Έκανε πάνω από 1.000 εφευρέσεις (διπλός τηλέγραφος,, φωνόγραφος, ηλεκτρικός λαμπτήρας, λήψη κινούμενων εικόνων, δηλαδή ένα είδος κινηματογράφου κ.ά). Το 1915 πήρε το Βραβείο Νομπέλ της Φυσικής. ΛΟΥΙΖΗΣ ΚΑΛΚΟΥ Κάλκου, Λουΐζα: Αθηναία φιλάνθρωπος γερμανικής καταγωγής. Ήταν κόρη του γεωπόνου Φρειδερίκου Σμιτ (που φύτευσε τον Εθνικό Κήπο), αλλά με το γάμο της συνδέθηκε με την ηπειρωτική οικογένεια Κάλβου. Διακρίθηκε για τη φιλανθρωπική της δράση. Διετέλεσε πρόεδρος του Ασύλου "Άγιος Γεώργιος Νεομάρτυς Ιωαννίνων" για τα εγκαταλελειμμένα κορίτσια, που ιδρύθηκε πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν επίσης μεταξύ των ευεργετών της μικρής εκκλησίας του Αγίου Φανουρίου που βρίσκεται στην περιοχή και ανήκει στο Ίδρυμα. Πέθανε στη δεκαετία του 1930. Σήμερα το Ίδρυμα λειτουργεί ως Παιδικός Σταθμός Εθελοντικής Εργασίας, υπό την αιγίδα του "Σωματείου Νεομάρτυρος Αγίου Γεωργίου εξ Ιωαννίνων" (στη συμβολή των οδών Ιω. Βαρβάκη και Μεγαλοπόλεως).

Ν. ΚΕΦΑΛΑ Κεφαλάς, Νικόλαος (1770-1850): Ιδιότυπη φυσιογνωμία, θαλασσοπόρος και τυχοδιώκτης, από τη Ζάκυνθο. Είναι ο πρώτος Έλληνας πλοίαρχος που ταξίδεψε στην Αμερικ. Το 1809 κατέλαβε τους Παξούς (που τους κατείχαν τότε οι Γάλλοι) για λογαριασμό δήθεν των Άγγλων. Το 1818 καταδικάστηκε για απάτη, δημεύθηκε η περιουσία του και του απαγορεύθηκε η επάνοδος στην πατρίδα του. Αργότερα πήγε στη Ρωσία, Ινδίες, Αίγυπτο, Περσία, Αμερική κ.ά. Πάντοτε κατόρθωνε να εξαπατά διάφορα πρόσωπα, μεταξύ αυτών και ηγεμόνες κρατών, και να τους παίρνει χρήματα. Ένα μεγάλο ποσό που είχε συγκεντρώσει το έδωσε στον Ιωάννη Ορλάνδο όταν τον συνάντησε στο Λονδίνο (1824) και αυτός το έφερε στην Ελλάδα και το διέθεσε για τις ανάγκες του Αγώνα. Στη διάρκεια της Επαναστάσεως έκανε επιθέσεις εναντίων τουρκικών πλοίων. Το 1825 επισκέφθηκε τον Πάπα Λέοντα ΙΒ' ως δήθεν απεσταλμένος της Ελληνικής Κυβερνήσεως και του ζήτησε βοήθεια για την Επανάσταση. Μετά την απελευθέρωση συνέχισε τον ίδιο τρόπο ζωής. Επισκέφθηκε τον Άγγλο πρωθυπουργό Λόρδο Πάλμερστον, τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων, τον μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ.ά. Ζήτησε από τη βασίλισσα Βικτωρία να του επιτραπεί να επιστρέψει στην πατρίδα του και να του αποδοθούν τα πολιτικά του δικαιώματα, χωρίς όμως να το πετύχει. Πέθανε πάμπτωχος στη Θεσσαλονίκη. Έγραψε βιβλία, στα ελληνικά και τα ιταλικά, που αναφέρονται στα ταξίδια του (Ινδίες). Εξέδωσε επίσης χάρτες του Εύξεινου Πόντου και της Μεσογείου. Την περιπετειώδη ζωή του την περιέγραψε στο έργο του "Τα συμβάντα το υΚαπετάν Νικόλα Κεφαλά", που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1845.

Οδός που ονοματοδόθηκε σε μυθικό πρόσωπο. Πιο συγκεκριμένα: ΑΓΑΠΗΝΟΡΟΣ Αγαπήνωρ: Μυθικός βασιληάς της Τεγέας,γιος του Αγγαίου, ένας από τους μνηστήρες της Ωραίας Ελένης. Πήρε μέρος στον Τρωϊκό Πόλεμο. Κατά την επιστροφή του από την Τροία ναυάγησε στην Κύπρο. Ίδρυσε την Πάφο, όπου εγκαταστάθηκε και έκτισε ναό της Αφροδίτης.

Πηγές Οδωνυμικά : η σημασία των ονομάτων των οδών της Αθήνας._ Μάρω Βουγιούκα- Βασίλης Μεγαρίδης._ Εκδόσης Δήμος Αθηναίων-Πολιτισμικός Οργανισμός

3 Παραπομπές Προσωπικότητες

Ο Άγιος Πορφύριος

Ο όσιος Γέρων Πορφύριος, κατά κόσμον Ευάγγελος Μπαϊρακτάρης, γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1906 μ.Χ., στην Εύβοια, στο χωριό Άγιος Ιωάννης της επαρχίας Καρυστίας. Στα δώδεκά του χρόνια έφυγε κρυφά για το Άγιον Όρος, με τον πόθο να μιμηθεί τον Άγιο Ιωάννη τον Καλυβίτη, τον οποίο είχε ιδιαίτερα αγαπήσει, όταν παλαιότερα είχε διαβάσει το βίο του. Η χάρις του Θεού τον οδήγησε στην καλύβη του Αγίου Γεωργίου Καυσοκαλυβίων και στην υποταγή δύο Γερόντων, του Παντελεήμονος, ο οποίος ήταν και πνευματικός, και του Ιωαννικίου, αδελφών κατά σάρκα. Αφοσιώθηκε στους δύο Γέροντες, που κατά κοινή ομολογία ήταν ιδιαίτερα αυστηροί, με μεγάλη αγάπη και με πνεύμα απόλυτης υπακοής. Έγινε μοναχός σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών και πήρε το όνομα Νικήτας. Μετά από δύο χρόνια έγινε μεγαλόσχημος. Λίγο αργότερα ο Θεός του δώρισε το διορατικό χάρισμα. Στα δεκαεννέα του χρόνια ο Γέροντας αρρώστησε πολύ σοβαρά, γεγονός που τον ανάγκασε να εγκαταλείψει οριστικά το Άγιον Όρος. Επέστρεψε τότε στην Εύβοια, όπου εγκαταβίωσε στη Μονή του Αγίου Χαραλάμπους Λευκών. Ένα χρόνο αργότερα, το έτος 1926 μ.Χ., σε ηλικία είκοσι ετών, χειροτονήθηκε ιερέας στον Άγιο Χαράλαμπο Κύμης από τον Πορφύριο Γ' , Αρχιεπίσκοπο Σινά, ο οποίος του έδωσε το όνομα Πορφύριος. Στα είκοσι δύο του έγινε πνευματικός-εξομολόγος και λίγο αργότερα αρχιμανδρίτης. Για ένα διάστημα εργάστηκε ως εφημέριος στους Τσακαίους, χωριό της Εύβοιας. Το 1940 μ.Χ., παραμονές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γέροντας Πορφύριος εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ανέλαβε καθήκοντα εφημερίου και πνευματικού στην Πολυκλινική Αθηνών. Από το 1955 μ.Χ. είχε εγκατασταθεί στα Καλλίσια, όπου είχε μισθώσει από την Ιερά Μονή Πεντέλης το εκεί ευρισκόμενο μονύδριο του Αγίου Νικολάου με την αγροτική περιοχή που το περιέβαλλε, την οποία καλλιεργούσε με μεγάλη επιμέλεια. Εδώ, παράλληλα εξασκούσε το πλούσιο πνευματικό του έργο. Το καλοκαίρι του 1979 μ.Χ., εγκαταστάθηκε στο Μήλεσι με το όνειρο να χτίσει μοναστήρι. Με τη θεμελίωση του Καθολικού της Μονής Μεταμορφώσεως, στις 26 Φεβρουαρίου 1990 μ.Χ., αξιώθηκε να δει το όνειρό του να γίνεται πραγματικότητα. Τον Ιούνιο του 1991 μ.Χ., προαισθανόμενος το τέλος του, και μη θέλοντας να κηδευθεί με τιμές, αναχώρησε για το καλύβι του Αγίου Γεωργίου στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους, όπου είχε καρεί μοναχός πριν από περίπου 70 χρόνια και στις 4:31΄ το πρωί της 2ας Δεκεμβρίου 1991 μ.Χ. παρέδωσε το πνεύμα στον Κύριο, που τόσο αγάπησε στη ζωή του.

Στην ενορία μας από το 2015, λειτουργεί παρεκκλήσι του Αγίου Πορφυρίου, σε τμήμα του γυναικωνίτη του Ι. Ναού μας, δεδομένου ότι έζησε στα όριά της.

Ο π. Ιωάννης Αντωνόπουλος

Ο π. Ιωάννης Αντωνόπουλος γεννήθηκε στους Καμμενιάνους Καλαβρύτων το 1915. Αφού περάτωσε μέσα από κόπους και στερήσεις, τις πρώτες σπουδές του, ως την Α΄ Τάξη Γυμνασίου στην περιοχή Καλαβρύτων, μετέβη στην Πάτρα, όπου φοίτησε στην Εμπορική Σχολή. Εκεί και θα γνωρίσει τον γέροντα π. Γερβάσιο Παρασκευόπουλο, γεγονός καθοριστικό για την μετέπειτα ζωή του. Στην συνέχεια, μεταβαίνει στην Αθήνα, όπου παρουσιάζεται στον αοίδιμο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομο Παπαδόπουλο, και εργάζεται στον καθεδρικό Ι. Ναό, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Εν τω μεταξύ, ξεσπά ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος, και υπηρετεί την πατρίδα, ως μάχιμος στρατιώτης, στο Αλβανικό μέτωπο. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα, ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος τον διορίζει νεωκόρο στον ιστορικό Ι. Ναό του Αγ. Βασιλείου Μετσόβου. Στην ευλογημένη αυτή ενορία διακονεί στην συνέχεια ως ιεροκήρυκας και ως κατηχητής. Στο ίδιο περιβάλλον θα γνωρίσει την μετέπειτα πρεσβυτέρα του, Ελένη Αβραάμ Τυπάλδου. Καρπός του ευλογημένου γάμου τους είναι και τα τρία τέκνα τους, στα οποία μετέδωσαν την βαθιά πίστη και το γνήσιο ορθόδοξο ήθος τους. Το 1944 ορκίζεται πτυχιούχος της Θεολογίας και εν συνεχεία εργάζεται ως καθηγητής. Το 1948 διορίζεται στο Κολέγιο Αθηνών, στο Ψυχικό, όντας παράλληλα πνευματικός του ιδρύματος. Η πνευματική του προσφορά ζει μέχρι και σήμερα στη μνήμη των μαθητών του, οι οποίοι τον τιμούν με ποικίλες εκδηλώσεις. Ο πόθος του, όμως, για την ιερωσύνη δεν αργεί να εκπληρωθεί από τον Θεό και το 1950, ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων Βλάχος τον χειροτονεί διάκονο και εν συνεχεία πρεσβύτερο, τοποθετώντας τον στη νεοσύστατη και δυναμική ενορία του Αγίου Στυλιανού στο Γκύζη. Η ποιμαντική του μέθοδος διακρίνεται εκ πρώτης όψεως για την συστηματοποίηση και την άρτια οργάνωσή της. Αλλά το σημαντικότερο βασίζεται στην ανιδιοτελή αγάπη μεταξύ κλήρου και λαού, μια σχέση αμφίδρομη, στηριζόμενη στο πνεύμα της αλληλεγγύης και της κοινωνικής συνοχής. Σήμερα, που ο τιμώμενος συμπληρώνει 55 χρόνια παρουσίας στον Άγιο Στυλιανό, κυριολεκτικά κοσμεί την τοπική περιοχή η ζωντανή και ενεργή προσφορά του, την οποία κάθε ενορίτης- μέλος βεβαιώνει και αναγνωρίζει στο εκκλησιαστικό πρόσωπό του. Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια ποιμαντικής διακονίας πέντε κεντρικά σημεία μπορούν να συνοψίσουν το έργο του π. Ιωάννου ως εφημερίου: -Η ολοκλήρωση της ανοικοδόμησης και περάτωσης των κτηριακών εργασιών του Ι. Ναού.

-Η ανέγερση ενός σύγχρονου Ενοριακού Πνευματικού Κέντρου με ποικίλες ποιμαντικές, φιλανθρωπικές και πολιτιστικές δραστηριότητες.

-Η δημιουργία χριστιανικής βιβλιοθήκης προς χρήση κάθε ενδιαφερομένου.

-Η συμβολή του στην ίδρυση της Χριστιανικής Φοιτητικής Ένωσης, της οποίας και αποτελεί ιδρυτικό μέλος.

-Η αξιόλογη συγγραφική του δραστηριότητα. (Στο βιβλίο «Για μια καλά οργανωμένη ενοριακή εργασία», που εξέδωσε το έτος 2002, περιγράφει το ποιμαντικό πρόγραμμα που ακολούθησε στην ενορία του, κατά την διάρκεια της πολυετούς διακονίας του.) Για όλα τα παραπάνω η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος, αποφάσισε να τιμήσει τον Αιδ. Πρωτ. Ιωάννη Αντωνόπουλο με το Χρυσό Σταυρό του Απ. Παύλου, ερχόμενη να επισφραγίσει με τη ζωή και το έργο ενός τιμίου εργάτη του αμπελώνος, ενός φάρου στη μοναδική οδό της σωτηρίας, που εκφράζεται στη μυστηριακή και πνευματική ζωή της Εκκλησίας.

Τα βιβλία του ήταν πάντα γεμάτα υπογραμμίσεις και επισημάνσεις.

Δείγμα από τον προγραμματισμό του. Έγραφε, οπουδήποτε, την όποια καλή ιδέα είχε.

Ο π. Γαβριήλ Τσάφος

O π. Γαβριήλ (κατά κόσμο Γεώργιος) Τσάφος γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια προσφυγογειτονιά της Αθήνας, στο Πολύγωνο, καθώς και οι δύο γονείς του, ο Βασίλειος και η Ελένη Τσάφου, το γένος Κρασσά, ήρθαν πρόσφυγες από τα μαρτυρικά Βουρλά το 1922. Ο πατέρας του πέθανε νωρίς και έτσι ο νεαρός Γεώργιος ρίχτηκε από μικρός στη βιοπάλη για να ζήσουν ο ίδιος, η μητέρα του και τρεις αδελφές του. Τελείωσε το Νυκτερινό Γυμνάσιο της Κυψέλης, το Ανώτερο Εκκλησιαστικό Φροντιστήριο της Ριζαρείου Σχολής και τη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διάκονος χειροτονήθηκε το 1969 από το μητροπολίτη Θήρας κυρό Γαβριήλ Καλοκαιρινό και πρεσβύτερος το 1974 από τον μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως (νυν Θεσσαλονίκης) ΄Ανθιμο Ρούσσα. Από τα 45 χρόνια της ιερατικής του διακονίας, τα τελευταία 40 υπηρετεί ως εφημέριος στον ΄Αγιο Ανδρέα της οδού Λευκωσίας με άκρα ταπείνωση και ευλάβεια ψυχής, έχοντας επιτελέσει καρποφόρο και υποδειγματικό έργο. ΣΤΟ ΜΕΤΟΧΙ του Ιερού Γυναικείου Ησυχαστηρίου «Παναγία των Βρυούλλων», στο Μήλεσι Ωρωπού, κατά τον εσπερινό της εορτής του Αγίου Λουκά του Ευαγγελιστού, στις 17 Οκτωβρίου 2013, το Οικουµενικό Πατριαρχείο τίµησε τον κτήτορα και πνευµατικό τής παραπάνω Μονής, π. Γαβριήλ Τσάφο, µε το οφίκιο του αρχιµανδρίτη του Οικουµενικού Θρόνου. )Ο Οικουµενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολοµαίος είπε: «Τον πατέρα Γαβριήλ τον γνωρίζω εδώ και πολλά χρόνια. Γνωρίζω πώς σκέπτεται και τί πιστεύει, πώς ενεργεί. Είναι η προσωποποίηση και η έκφραση της µικρασιατικής ευσεβείας, την οποία µε-τεφύτευσε στην Αθήνα, στα πνευµατικά του τέκνα , στη Μονή που δηµιούργησε .Τον εκτιµώ βαθύτατα, έχω επικοινωνήσει µε πολλά πνευµατικά του παιδιά, εγγάµους και αγάµους, και όλα είναι εµποτισµένα µε το πνεύµα το αγνό, το άδολο, το χωρίς υποκρισίες, που είναι η λαϊκή ευσέβεια των απλών ανθρώπων της Μικράς Ασίας, την οποία διδάσκει στα πνευµατικά του παιδιά. Για όλα αυτά και για την εκτίµηση, την οποία έχω προς τον π. Γαβριήλ, ζήτησα την άδεια της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και έγινε η χειροθεσία του από τον Σεβασµιώτατο Μητροπολίτη Διδυµοτείχου, Σουφλίου και Ορεστιάδος κ. Δαµασκηνό σε Αρχιµανδρίτη του Οικουµενικού Θρόνου». Στην τελετή της χειροθεσίας προεξήρχε, ως εκπρόσωπος του Οικουµενικού Πατριάρχη, ο µητροπολίτης Διδυµοτείχου κ. Δαµασκηνός. Παρευρέθηκαν και συµπροσευχήθηκαν ο πρόεδρος της Χριστιανικής Δηµοκρατίας κ. Μανώλης Μηλιαράκης, ο καθηγητής της Βυζαντινής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ κ. Αθ. Μαρκόπουλος, πολλοί κληρικοί, µοναχοί και µοναχές, πλήθος προσκυνητών και πνευµατικών τέκνων του π. Γαβριήλ. Την ΄Ενωση Σµυρναίων εκπροσώπησε ο δρ Χρήστος Μπαλόγλου, και την ΄Ενωση Βουρλιωτών ο πρόεδρός της κ. Φώτης Καραλής.

Συνέντευξη από τον π. Γαβριήλ Τσάφο

Τη συνέντευξη, την παραχώρησε στην Κλεοπάτρα και Αμαλία, μαθήτριες των Κατώτερων Νεανικών Συντροφιών του Αγίου Στυλιανού Γκύζη, στο μετόχι της Ιεράς Μονής Παναγίας Βρυούλων, στον Ωροπό. Στη συζήτηση, παρευρίσκονταν ο π. Ιγνάτιος Παπασαράντης και οι γονείς των παιδιών. π. Γαβριήλ: Παρακαλώ το Χριστό μας να με πάρει από αυτή τη ζωή πολύ, πολύ γρήγορα… Γιατί είμαι τόσο ευτυχισμένος-, που θέλω να φύγω σε εποχή πολύ …ευτυχισμένη. Να μην κουράσω άλλο και τους γύρω μου που με περιποιούνται τόσο …αρχοντικά… Που λέτε στον Άγιο Στυλιανό, όποια πέτρα να σηκώσεις από κάτω ήμουνα. Α: Ήσασταν πάρα πολύ ενεργό μέλος π.Γ: Πάρα πολύ, πάρα πολύ! Εκεί γνώρισα το Χριστό… Και θέλω να πω… Όλοι ζούμε τις αδυναμίες μας. Ο π. Ιωάννης ήταν ένας καθαρός άνθρωπος , καθαρό ράσο. Ήταν πολύ πνευματικός, που δεν έδινε σημασία στις αδυναμίες των άλλων. Κάποιος δίπλα του μπορεί να παρασπονδούσε - δεν έπαιρνε είδηση ο π. Ιωάννης. Και … πόσα είχε περάσει. Πάρα πολλά είχε περάσει… π.Ιγνάτιος: Και δεν το άντεχε αυτό ο παππούλης. Γ: Ποια περίοδο ήσασταν στον Άγιο Στυλιανό; π.Γ: Μέχρι που έγινα διάκονος το '69 π.Ι: Το '44 γεννημένος δεν είσαστε; π.Γ: Το '44. Ήμουνα από παιδάκι μέσα στο Ιερό. Α.: …Και ήσασταν εκεί, στην Αγίου Στεφάνου. Εκεί γεννηθήκατε; π.Ι: Ήταν το μικρασιάτικο κομμάτι… Γ: Και τότε στον Άγιο Στυλιανό, θυμάστε; Ήταν αγιογραφημένος π.Γ: Όχι. Τίποτα. Γ: Και μία εγκαινιασμένη αγία Τράπεζα ήτανε; π.Γ: Μια. Μετά έγινε ο Άγιος Γεράσιμος. Εγώ έχω μεγαλώσει κοντά στον πατέρα Ιωάννη. Το Πάσχα πήγαινε εκεί κοντά στα Βίλια, στο Πόρτο Γερμενό, Από το χωριό του, τους Καμενιάνους ήταν, εκεί, ένας δάσκαλος . Όταν το καλοκαίρι ή το Πάσχα έφευγε ο δάσκαλος, πήγαινε ο π. Ιωάννης με την παπαδιά και τα παιδιά και κάθε φορά πηγαίναμε εμείς, ορισμένα παιδιά για μερικές μέρες. Δεν τον είχα δει ποτέ χωρίς το ράσο, μόνο με το παντελόνι. (Ήταν πολύ προσεκτικός). Μας έλεγε για πνευματικούς τον π. Γερβάσιο… π.Ι: Τα παιδικά σας χρόνια πως ήτανε στον Άγιο Στυλιανό; π.Γ: Ήμουνα η καρδιά του Αγίου Στυλιανού, δεν το λέω… εγωιστικά. Ήταν η κυρία Πολυξένη εκεί από κάτω του Αγίου Στυλιανού, στην Παπαστράτου. Α:Τους θυμάστε τους δρόμους… π.Γ: Αφού μοιράζαμε τα γράμματα… Α: Μοιράζατε τα γράμματα του πατρός Ιωάννου. (γέλια). Με τους φακέλους ήτανε, αφού πως τα λέγατε εσείς; Γ:ΕΚ.ΤΑ. Εκκλησιαστικά ταχυδρομεία (γέλια) Γ: Ο κόσμος ήταν πιο δεκτικός τότε; π.Γ :Πάρα πολύ πάρα πολύ. Αλλιώτικος… Ειδικά το κομμάτι το μικρασιάτικο. Η κυρία Μαριάνθη, η καντηλαναύτησα μας -στο τέλος της κόψανε τα δυο πόδια-… δεν είχε ξαπλώσει ποτέ… Πίσω από τον Άγιο Στυλιανό ήταν ένα σπιτάκι που έχει τώρα γκρεμίσει.. Α: …Είναι ακόμα. Είναι ακόμα… π.Γ: Εκεί έμενε. Δεν είχε ξαπλώσει ποτέ, αφού της φέραν πολυθρόνα το μεσημέρι, λίγο να ξεκουραστεί. Το θυμάμαι σαν τώρα. Τα πόδια της είχαν τρυπήσει δεν είχαν καθόλου αίμα και μέσα στα ποδαράκια της, στα παπουτσάκια της, έβλεπα το κόκαλο.

Α:Τους είχανε δεχτεί τους μικρασιάτες; Τι σας λέγανε; π.Γ: Ναι! Δεν έχανε θέμα… Εγώ ήμουνα μικρασιατάκι, που δέσποζα εκεί μέσα. Ήμουνα μαθητής της πρώτης καντηλαναύτισσας.. Εγω δούλευα στη ΖΩΗ σαν παΐδι… π.Ι: …Στη διεκπεραίωση… π.Γ: Και πήγαινα σε.. π. Ι: Πήγαινε σε νυκτερινό σχολείο. π.Γ: Και το βράδυ γύρναγα στον Άγιο Στυλιανό, να κόψουμε τα αντίδωρα, να ετοιμάσουμε τα καντήλια… Εκείνη με περίμενε πώς και πώς να πάω… Α:…Να βοηθήσετε… π.Γ: Να τελειώνουμε… και μετά με έστελνε στην πλατεία Γκύζη να πάρω δυο σουβλάκια… Α :Ααα μπράβο, μπράβο. (γέλια) π.Γ: Η κυρία Μαριάνθη είχε αυτό το χάρισμα, φτωχιά ήταν η ίδια αλλά αγαπούσε πολύ τους φτωχούς. Οι κυρίες του φιλοπτώχου κάναν κάποιες διακρίσεις… είχαν έρθει κάποια ρούχα… π.Ι: …Και είχατε επάνω στο γυναικωνίτη, που τα τοποθετούσατε… π.Γ: Ναι και από εκεί η κυρία Μαριάνθη τα έδινε στους πραγματικά φτωχούς.. καποια στιγμή είδανε ότι τα ρούχα λιγοστεύανε. Ναι.. κι έτσι βάλανε κλειδαριά . Την κλειδαριά δεν την κλειδώνανε. «Εγώ θα δώσω εκεί που πρέπει να δώσω», έλεγε. Πότε μαγείρευε, πότε δεν μαγείρευε. Ήταν και όλη μέρα εκεί με δουλειές. Πέρναγε λοιπόν καμιά κυρία. Τη ρώταγε: « κυρία Μαριάνθη τι κάνεις;» . «Ε τι να κάνω, εδώ κουρασμένη, πεινασμένη…». «Ε, θα σου φέρω εγώ φαγητό». Έλεγε λοιπόν στη μια «να το φέρεις 12.30 το φαγητό μετά θα έχω φύγει». « Στη άλλη, 12.45, όχι νωρίτερα θα έχω δουλειές». Μαζευόντουσαν 5-6 μερίδες και μετά το μοίραζε. Ήτανε φτωχός κόσμος, όμως, τότε. Πολύ φτωχός. Είχε και πολλούς Τηνιακούς. π.Ι: Ποια πρόσωπα από τον Άγιο Στυλιανό θυμόσαστε με αγάπη; (Δεν ακούγεται καλά) …,ο κύριος Χατζής, ο κύριος Κατσαρός, ο κύριος Παλαβός, οι περισσότεροι πηγαίναν στον κύκλο. Όταν λοιπόν χειροτονήθηκα. Άνθιμος ο πνευματικός μου. Αμέσως, λοιπόν μετά την λειτουργία εξαφανιζόμουν. π.Ι: Τον έψαχναν… π.Γ: …δεύτερη Κυριακή, τρίτη Κυριακή με πιάνει: ( ο π. Ανθιμός, μετέπειτα επίσκοπος Αλεξανδρούπολης και νυν Θεσσαλονίκης). «Γιατί δεν κατεβαίνεις κάτω; (στο αρχονταρίκι). Καταβαίνει ο άγιος Κοζάνης…» π.Ι: Τότε ο Άγιος Βασίλειος, Μετσόβου ήταν η κατ εξοχήν ενορία των Αθηνών, που μαζευόντουσαν ο Γρηγοριάδης…, όλα αυτά τα ονόματα… π.Γ: Του λέω: « πηγαίνω στον Άγιο Στυλιανό γιατί εκεί είναι οι φίλοι μου». Μου λέει: « εσύ θα μείνεις εδώ σα διάκος, θα κάνεις κατηχητικό, θα συνδεθείς με τους ανθρώπους, θα τους αγαπάς»… Μετά για πολλά χρόνια μου ζητούσε, (προφανώς ο π. Ιωάννης) όχι να τον διαδεχθώ, γιατί δε σκόπευε… Μου ζητούσε να πάω να αναλάβω τα έργα στον Άγιο Αντρέα. Και το Πνευματικό Κέντρο. Και τα κατηχητικά σχολεία στον Άγιο Στυλιανό. Του λέω πατέρα Ιωάννη δε θα είναι εύκολο… Το πνευματικό κέντρο, αχ! το πνευματικό κέντρο. Ήρθε η ώρα να βάλουμε το θεμέλιο λίθο. Ήρθε ο αρχιεπίσκοπος Ιερόνυμος… και ο π. Ιωάννης πετούσε από χαρά, πάρα πολύ χαρά. Και μετά… του έλεγα βέβαια, επάνω, στον επάνω όροφο, να έβαζε 4-5 αγόρια, σαν οικοτροφειάκι. Γ:Να κατοχυρωθεί Δεν ήθελε… τι θα το κάνουμε, έλεγε… (το πνευματικό Κέντρο, εννοώντας θα του αλλάξουμε χαρακτήρα;) Και χάθηκε.. ακόμα είναι στα δικαστήρια..

Γ:Οι κυρίες, οι νεωκόρες, που αναφέρετε σε τι εποχή ήταν; π.Γ: Ε, τι δεκαετία του εξήντα. Α: Είχε όμως παιδιά στα κατηχητικά… π.Γ: Παρά πολλά, πάρα πολλά. Και βοηθάγανε πολλοί. Βοήθαγα στις αποθήκες να τις καθαρίσουμε.. Α:Τωρα έχει γίνει πολύ ωραία. Πάνω στο γυναικωνίτη, ο π. Χρήστος έχει κάνει παρεκκλησάκι, του αγίου Πορφυρίου, και στις αποθήκες ένα πολύ ωραίο αρχονταρίκι. Πολύ ωραίο. Έχει φτιάξει πολύ ωραίο το παρεκκλήσι, απ'έξω επένδυση πέτρα. Γ:Να κάνετε προσευχή για τον Άγιο Στυλιανό… π.Γ: Κλεοπάτρα, Αμαλία… έχετε τη γλύκα της μαμάς σας και τη λεβεντιά του μπαμπά σας… Μου κάνατε πολύ μεγάλο δώρο!

Η κυρία Μαριάνθη στη φωτό κρατάει το μικρό παιδάκι

Η κυρία Μαριάνθη

Θέλω νg μιλήσω γιg τhν κ.Μαριάνθη, ποi jξερε kτι στg Τουρκοβούνια οl μικρασιάτες mταν οl περισσότεροι πτωχοn oλλg pκείνη σgν καντηλανάφτισσα ποi mταν καn qνθρωπος πονεμένος jξερε ποιοn mταν οl πιr φτωχοί. Εsχε oκούσει τnς προσευχtς kλων τuν oνθρώπων, γιατί πολλtς φορές, τr θυμvμαι oπό παιδάκι, γιατί οl qνθρωποι ποi pρχόντουσαν, οl γιαγιάδες πού wρχονταν νg προσευχηθοxν, προσεύχονταν δυνατg νg τοiς oκούσει y zγιος Στυλιανός, γιατί καn y zγιος Στυλιανrς mταν μικρασιάτης zγιος καn θg τοiς τr wκανε α{τό. |κούγοντας λοιπrν τnς προσευχές τους } κ.Μαριάνθη jξερε ποιrς πραγματικg εsναι πιr φτωχrς oπr τοiς qλλους. ~λοι mταν φτωχοn oλλg jξερε ποιrς mταν πιr φτωχrς oπr kλους, καn α{τοn οl φτωχοn mταν πάρα πολλοί. ρισμένες φόρες τr χρόνο στhν pνορία pφερναν ροxχα oπr τnς διάφορες ργανώσεις, oπr τhν |μερικh καn κατέβαιναν καn τg βάζανε στrν γυναικωνίτη καn οl κυρίες της pπιτροπ ς ποi mταν στr φιλόπτωχο ταμε ο, α{τtς oναλάμβαναν νg τg μοιράσουν. |λλg kπως γίνεται συνήθως, καn συχνg τr' χu δε στhν κκλησία, οl κύριες α{τtς τοx φιλόπτωχου εsχαν τnς ε{νοούμενές τους, δηλαδh πολλtς φορtς οl πραγματικοn φτωχοn δtν παίρνανε. κα Μαριάνθη jξερε kτι α{τοn ποi wχουν πραγματικg oνάγκη δtν παίρνανε. Γι'α{τr εsπε: «pγ θg κάνω α{τr ποi } συνείδησή μου μοx λέει». Χωρnς νg ρωτήσει τnς κυρίες τοx φιλόπτωχου, χωρnς νg ρωτάει qρχισε νg μοιράζει ροxχα pκείνη. Κάποια στιγμh καn y lερέας, y πεύθυνος, y π. ωάννης (|θηνα ος ποi wχει πεθάνει pδu καn πολλg χρόνια), oλλg καn οl κύριες συνειδητοποίησαν kτι qρχισαν νg λιγοστεύουν παρg πολi τg ροxχα καn κατάλαβαν kτι α{τrς ποi pξαφάνιζε τg ρουχαλάκια mταν } κα Μαριάνθη. Εsπαν λοιπόν, βρt παιδί μου, pμε ς γιg τg μάτια ε μαστε οl κύριες του φιλοπτώχου καn π ραν λοιπrν τhν oπόφαση νg κλειδώσουν τr καμπαναριό, δηλαδh mταν οl σκάλες καn πάνω mταν y γυναικωνίτης, mταν σιδερένια η πόρτα, τήν κλειδώνουν, γιατί λέει βρέ παιδί μου pμε ς κάνουμε κουμάντο, χι } κα Μαριάνθη. Θυμvμαι pγ σgν παιδάκι νά μου λέει } κα Μαριάνθη: «Γιωργάκι μου, νομίζουν kτι θg τg καταφέρουν, oλλg oπr τg κλεμμένα τρώει y λύκος. Μωρt pγ σκαλn θg βάλω πάνω νg oνέβω γιg νg μοιράσω τg ροxχα σ 'α{τοiς ποi πραγματικg εsναι πτωχοί». Καn πραγματικg } κ. Μαριανθη wβρισκε oντικλείδια, Σμυρνιά, καn τελικg τg κατάφερε. νας qνθρωπος wρχεται πρόσφυγας, γυμνή, μονή της, χωρnς συντάξη, χωρnς τίποτα. Διακόνει τr Ναr τελείως δωρεάν, παίρνει τr κοριτσάκι ρφανό, τhν κ.Φωτεινή (wχει πεθάνει καn α{τh καn y qντρας της), καn τr μεγαλώνει. Μοιράζει τg ροxχα στοiς πτωχοiς τuν πιr πτωχuν καn wκανε καn α{τr ποi πολλtς φορtς τr'χu πε καn θg τελειώσω μ'α{τό. Τr εsπα kτι πάντα π ρχαν πτωχοn oλλg π ρχαν καn μερικοn πιr πτωχοί. κ. Μαριανθη mταν kλη μέρα στhν κκλησία, μισθr δtν wπαιρνε καn δtν jξερε π ς νg βοηθήσει, oλλg α{τh σgν μικρασιάτισσα wβρισκε τρόπους. Πήγαινε λοιπrν y qνθρωπος νg oνάψει τr κεράκι:( pγ σgν παιδάκι παρακολουθοxσα).

- Τί κάνεις κα Μαριάνθη μου; - ! Τί νg κάνω; Κλαίω τhν μοίρα μου. δu πέρα. Τί νg κάνω; Βασανίζομαι, ταλαιπωροxμαι, πονάω. Δtν πολαβαινω ο τε νg φάω, ο τε νg μαγειρέψω.

- Κ.Μαριανθη, δtν wχεις φαγητό; γ θg σοx φέρω.

- χ, χίλιες ε{χές.( καn qρχισε νg δίνει μικρασιατικtς ε{χtς καn qλλες ε{χές). πειδh kμως wχω δουλειg θg μοx τr φέρεις τr φαγάκι στnς 1:10, γιατί πιr μετg θα'χu κλειστή τhν κκλησία γιg νg ξεσκονίσω. |κριβuς 1:10 νg μοx φέρεις τr φαγάκι.

- Ναn κα Μαριάνθη, wννοιά σου. Σέ λίγο pρχόταν qλλος qνθρωπος, καί } κα Μαριάνθη pπαναλάμβανε τά δια καί kταν τ ς wλεγε y qνθρωπος νά τ ς φέρει φαγάκι pκείνη wδινε πάλι χιλιάδες εύχές καί wλεγε στόν qνθρωπο νά τ ς φέρει τό φαγάκι oκριβuς 1:30, καί στόν πόμενο 2:00 κλπ καί τά φαγητά πού μάζευε τά wδινε στούς ντως φτωχούς πού δέν εsχαν τίποτε νά φvνε. Α{τοί εsναι οl γνήσιοι μικρασιάτες πού τούς ζήσαμε καί μαθητεύσαμε τήν ζωή δίπλα τους. Τήν ε{χή της νά wχουμε. Καί τήν ε{χή της τήν wχω γιατί pγώ oξιώθηκα καί νά τήν περιποιοxμε στό νοσοκομε ο, καί τά ματάκια νά τ ς κλείσω, καί τά στά της νά τά φυλvμε pμε ς.

4 Παραπομπές Αθλητική δράση

Ο Γκυζιακός είναι αθλητικό σωματείο με συνεχή παρουσία στο χώρο του ερασιτεχνικού αθηναϊκού αθλητισμού από το 1937. Σήμερα έχει πάνω από εκατό αθλητές από τη γειτονιά μας στα 6 τμήματα ποδοσφαίρου που διατηρεί. Κάθε αγωνιστική σαιζόν προγραμματίζονται άνω των 200 αγώνων επίσημων και μη για τις ομάδες αυτές σε όλες τις γωνιές της Αθήνας.

80 χρόνια ζωής συμπληρώνει ο Γκυζιακός το 2017 και λογικό είναι να δώσουμε βαρύτητα τη χρονιά που έρχεται στην ανάδειξη της ιστορίας του και των δεσμών που έχει με τη γειτονιά και τους ανθρώπους της. Εδώ φωτογραφία που δημοσιεύτηκε στο τρέχον φύλλο της εφημερίδας μας, η μόνη που έχουμε τον Γκυζιακό φωτογραφημένο στην αλάνα μπροστά από τη Σχολή Ευελπίδων. Η φωτογραφία ανήκει στο οικογενειακό αρχείο της οικογένειας Πεφάνη. Ακόμα τότε ο Γκυζιακός αγωνιζόταν σε ανεξάρτητα πρωταθλήματα αφού οι επίσημες ενώσεις ήταν ακόμα κλειστά κλαμπ σε σχέση με σήμερα. Οπωσδήποτε πάντως οι παίκτες που βλέπουμε πρωταγωνίστησαν στο ανεξάρτητο τότε και κέρδισαν στο γήπεδο την επίσημη εγγραφή της ομάδας μας στα μητρώα της ΕΠΟ το 1950-51 (οι πρωταθλητές των ανεξάρτητων πρωταθλημάτων που τότε ήταν πολύ ισχυρά κέρδιζαν την αναγνώρισή τους από την Ένωση). Η επιτυχία αυτή και η γρήγορη αγωνιστική άνοδος και η σταθεροποίηση σε υψηλές κατηγορίες του ποδοσφαίρου της Αθήνας, που τότε ήταν πανίσχυρο και το πιο δημοφιλές με τη συμμετοχή όλων των μεγάλων ομάδων, είναι που χάρισαν στην ομάδα μας το αξιοσέβαστο όνομα που τη συνοδεύει μέχρι και σήμερα. Όλα αυτά είναι όμως μία άλλη ιστορία. Η φωτογραφία είναι του 1949 (το πολύ 1950) και οι περισσότεροι εικονιζόμενοι είναι μακαρίτες.

5 Παραπομπές Ο Άγιος Γεώργιος ο εξ Ιωαννίνων (το εκκλησάκι και το ομόνυμο ίδρυμα)

6 Παραπομπές Η σχολή ευελπίδων

Η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (Σ.Σ.Ε.) είναι Ανώτατο Στρατιωτικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (ΑΣΕΙ) του Ελληνικού Στρατού Ξηράς. Ιδρύθηκε στο Ναύπλιο την 1η Ιουλίου 1828 με διάταγμα του Ιωάννη Καποδίστρια, αποτελώντας σχολή αξιωματικών. Για αρκετό καιρό (1894-1982) έδρευε σε εγκαταστάσεις βόρεια του Πεδίου του Άρεως στην Αθήνα, όπου σήμερα στεγάζεται το Πρωτοδικείο Αθηνών, εκτός του παλαιού Διοικητηρίου, στο οποίο σήμερα στεγάζεται η Σχολή Εθνικής Άμυνας. Το 1982 μετακινήθηκε στο σημερινό της στρατόπεδο στη Βάρη.

Το κτιριακό συγκρότημα της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1900-1904, σε ερημική τότε τοποθεσία, στα ανατολικά του Πεδίου του Άρεως, με δωρεά του Γεωργίου Αβέρωφ και βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ernst Ziller (1837-1923), ενώ την επίβλεψη της ανέγερσης είχε ο στρατιωτικός μηχανικός Ιφικράτης Κοκκίδης.

7 Παραπομπές Φωτογραφίες

1966

1954

Η γραμμή 021 pχει το μικρότερο νούμερο, από όλες τις γραμμές λεωφορείων της Αθήνας, γιατί είναι η παλαιότερη εν ενεργεία, μαζί με τη γραμμή τρόλει 2 της Κυψέλης.