A3 Architecten.nl
www.
REFERENTIEPROJECTEN
renovatie & stedelijke vernieuwing april 2015
(kop)gevelaanpak: - “Weegbreeflat” te Soest - “De Piazza” te Gorinchem - “Isabellaland” te Den Haag - “4 galerijflats” te Monster - “Boezemanflats” te Maassluis - “Mixx Inn” te Den Haag
Liftbijplaatsen: - “De Toekomst” te Vlaardingen
Opplussen: - “Weegbreeflat” te Soest - “Delflandseweg” te Schiedam - “Isabellaland” te Den Haag - “de Platen” te Rozenburg
Bijbouwen: - “Middenwetering” te Krimpen a/d IJssel - “De Dalen” te Rozenburg
A 3 Ar ch itec ten
Maa skad e 171d Pos tbu s 24 32 5 30 07 DH Rot ter da m tel : 01 0 - 41 1 36 30 ww w.a3 ar ch itec ten .nl
leefbaarheid: - "Smitsveen" te Soest - “Middenwetering” te Krimpen a/d IJssel - “De Toekomst” te Rozenburg - “Dekkenplan” te Zoetermeer
Multifunctionele ruimte: - Paviljoen Mozartflat” te Delft - “Lengweg” te Hoogvliet - “De Dalen” te Rozenburg
referenties A3 Architecten |
Instrumentarium
entreesituatie verbeteren: - “4 galerijflats” te Monster - “Beethovenlaan” te Maassluis - “Charloisse Hoofd” te Rotterdam
Stedenbouw: - “De Dalen” te Rozenburg - “De Toekomst” te Vlaardingen
differentiatie: - “Korrelbeton” te Hoek van Holland - “De Toekomst” te Vlaardingen - “De Componist & De Dirigent”
Optoppen: - “Componist” te Schiedam (pag. 7) - “De Toekomst” te Vlaardingen - “De Dalen” te Rozenburg
referentieprojecten |
stedenbouw & leefomgeving
SMITSVEEN Soest A3 Architecten / Portaal
inventarisatie
overzicht van de uitgebreide studie naar de wijkaanpak en de renovatie 298 woningen in de wijk Smitsveen Belangrijke aandachtspunten bij de studie: - zichtbaarheid en herkenbaarheid - verbeteren logistiek van de flat - aanbrengen 2-zijdige oriëntatie - gedifferentieerd gebruik maaiveld
inhoud
analyse uitgangspunten
model ‘oksel’
model ‘kop’
model ‘midden’ ‘keuze matrix’
voorkeursmodel
HERSTRUCTURERING SOEST
STUDIE SMITSVEEN
OVERVECHT Stedenbouwkundige studie te Utrecht A3 Architecten / Mitros i.s.m. gemeente Utrecht Stedenbouwkundige studie op wijkniveau naar het scheppen van een heldere structuur van de wijk waarbij het binden van openbaar groen en het geven van identiteit aan het woonklimaat in de wijk de belangrijkste thema’s zijn.
groenstructuur
bebouwing
ringweg
impressie van de collectieve haag aan de tuinzijde langs de Tigrisdreef
schaal van de buurt
impressie van de entreezijde met de toegangen tot de tuinen en accentuering van de collectieve zone binnen de buurt
STEDENBOUWKUNDIG PLAN UTRECHT
OVERVECHT
DE DALEN Stedenbouwkundig plan te Rozenburg A3 Architecten / Ressort Wonen Programma: sloop van 7 flats 94 woningen nieuwbouw renovatie van 116 appartementen optoppen bestaande flats Het plan De Dalen omvat het slopen van 7 flats om plaats te maken voor grondgebonden nieuwbouwwoningen. Van de drie te handhaven flats, die worden gerenoveerd, wordt er één opgetopt. Op de kop en in de 'oksel' van de gerenoveerde flats worden nieuwe appartementen gerealiseerd.
‘UW I’ | sociale koop
luchtfoto oude (boven) en nieuwe situatie (onder)
‘UW II’ | sociale huur
‘kalishoek’ | appartementen
‘UW III’ | sociale koop
2e fase - laagbouw
Kalishoek
‘Blok D’ | appartementen
De Blencken
Blok D
‘UW IIa’ | appartementen en woon- werkwoningen
‘De Blencken’ | appartementen STEDENBOUWKUNDIG PLAN ROZENBURG
DE DALEN
KONINGINNEWEG Stedenbouwkundige studie te Zwijndrecht A3 Architecten / Woonkracht 10 Stedenbouwkundige visie op de portiekflats langs de Koninginneweg. In het plan wordt uitgegaan van verschillende woonmilieu’s door het aanpassen van het profiel van de Koninginneweg en de aangrenzende bebouwing en daarnaast het transformeren van de achterliggende portiekflats tot aantrekkelijke woningen voor jongeren.
plangebied
de portiekflats
Portiekwoningen: Zowel de woonkwaliteit als de uitstraling van de portiekwoningen moet worden aangepakt. De verkaveling is ruim maar eentonig. De overmaat in groen kan gebruikt worden voor de bouwkundige aanpak en uitbreiding van de woningen. Ook liggen er misschien mogelijkheden om een koppeling te maken tussen de doelgroep van de portiekwoningen en de nu leegstaande school.
STEDENBOUWKUNDIGE STUDIE ZWIJNDRECHT
KONINGINNEWEG
AANPAK COMPLEX JAN EVERTSLAAN Te Voorschoten A3 Architecten i.o.v. Stijlgroep Programma: In november 2007 hebben woningcorporatie de Sleutels, Politie Hollands Midden, Woonzorg Nederland en de gemeente Voorschoten de 'Intentieovereenkomst voor een leefbaar Noord-Hofland' ondergetekend. Dit vanwege signalen die er bij de gemeente binnen kwamen dat de leefbaarheid in een deel van de wijk Noord-Hofland, Jan Evertsenlaan en omgeving (zie luchtfoto) verbetering behoeft. Woningcorporatie de Sleutels, Politie Hollands Midden, Woonzorg Nederland en de bewoners hebben aangegeven dat er behoefte is aan maatregelen met betrekking tot verbetering van de sociale cohesie.
BEGANE GROND | Bestaande toestand
COMPARTIMENTERING | variant 1
COMPARTIMENTERING | variant 2
BEGANE GROND | Bestaande toestand
BEGANE GROND | Entreeverbetering - variant 1
BEGANE GROND | Entreeverbetering - variant 1
BEGANE GROND | Entreeverbetering - variant 2
BEGANE GROND | Entreeverbetering - variant 2
Voorschoten
AANPAK COMPLEX JAN EVERTSLAAN
DEKKENPLAN Herinrichting woondek te Zoetermeer A3 Architecten / Vestia Zoetermeer Woondekken zijn kenmerkend voor de woonwijk Buytenwegh in Zoetermeer. Na 25 jaar laat de leefbaarheid en het beheer van deze woondekken echter te wensen over. Bewoners ervaren een toenemend gevoel van sociale onveiligheid, mede veroorzaakt door de vormgeving van de complexen en de ondergelegen openbare parkeerruimte. Uitgangspunten als gevolg van veranderende context: - Dek heeft betekenis als doorgaande route verloren; - Versterken relatie wonen/ dek, door benadering dek als plek; - Versterken identiteit per woondek door inrichting; - Herkenbare hoofdentrees per dek, binnen de wijk; - Tegengaan dwaalwijk-karakter door aanbrengen oriĂŤntatiepunten en lijnen (hoofdstructuur, hiĂŤrarchie in ontsluiting, herkenbare plekken) - Langzaam verkeersroute op maaiveld, structuur en binding tussen versnipperd groen en water; - Aanpakken erfscheidingen, versterken relatie wonen en openbare ruimte.
1
1
oude situatie
3 2
3 2
5 4
nieuwe situatie
5 4 HERINRICHTING WOONDEK ZOETERMEER
DEKKENPLAN
referentieprojecten |
bijbouwen
NIEUWE VAART Stedenbouwkundig plan te Krimpen a/d IJssel A3 Architecten / QuaWonen Programma: renovatie van 288 bestaande woningen bouw van 186 nieuwe appartementen Het plan “Middenwetering� is een grootschalige binnenstedelijke herstructurerings- en verdichtingsopgave. Door het doorzetten van het park over de half verdiepte parkeerkelders verschuift de parkrand tot tegen de nieuwbouw. Deze nieuwbouw versterkt de identiteit van de binnengebieden en legt een sterke relatie tussen het park en de aangrenzende wijk. Het integrale plan geeft een kwaliteitsimpuls aan openbare ruimte en woonomgeving alsmede aan het woningaanbod.
STEDENBOUWKUNDIG PLAN KRIMPEN
NIEUWE VAART
DE DALEN Herstructurering te Rozenburg A3 Architecten / Ressort Wonen Programma: sloop van 7 flats 94 woningen nieuwbouw renovatie van 116 appartementen optoppen bestaande flats Het plan De Dalen omvat het slopen van 7 flats om plaats te maken voor grondgebonden nieuwbouwwoningen. Van de drie te handhaven flats, die worden gerenoveerd, wordt er één opgetopt. Op de kop en in de 'oksel' van de gerenoveerde flats worden nieuwe appartementen gerealiseerd.
locatie nieuwbouw “De Blencken”
“De Kalishoek” “De Dalen 2e fase”
“De Blencken” “Blok D”
plangebied
plattegrond 5e verdieping
HERSTRUCTURERINGSPROJECT ROZENBURG
DE DALEN
DE DALEN Herstructurering te Rozenburg A3Architecten / Ressort Wonen
locatie nieuwbouw “Blok D”
aansluiting van de nieuwbouw op de gerenoveerde flats
plattegrond 9e verdieping
HERSTRUCTURERINGSPROJECT ROZENBURG
DE DALEN
referentieprojecten |
optopppen & balkonvergroting
DE TOEKOMST Herstructurering te Vlaardingen A3 Architecten / Waterweg Wonen Programma: herdifferentiatie optoppen toevoegen nieuwe entree’s gevelvernieuwing oude toestand De opdracht voor de wijk Holy Zuid-Oost te Vlaardingen bestaat uit cascorenovatie van 6 flatgebouwen, waarvan 2 flats worden voorzien van een laag optopwoningen. De ingrepen bestaan verder o.a. uit het vernieuwen van de entrees, het plaatsen van extra liften en het compleet vernieuwen van de gevels van de woningen, gecombineerd met balkonvergroting. differentiatie oud / nieuw
HERSTRUCTURERING VLAARDINGEN
DE TOEKOMST
DE COMPONIST & DE DIRIGENT Cascorenovatie te Schiedam A3 Architecten / WoonPlus Schiedam Programma: herdifferentiatie 20 optopwoningen entreeverbetering gevelvernieuwing
Na herverdeling en samenvoegingen van bestaande woningen en het optoppen daarvan, bestaat de nieuwe woningdifferentiatie per flat uit 2 maisonnettes, 4 woon-werk woningen, 28 driekamerappartementen en 10 optopwoningen. De ingrepen omvatten o.a. cascorenovatie met compleet nieuwe gevels, balkonvergroting, liftbijplaatsing, galerijophoging en optoppen.
oude toestand
differentiatie oud / nieuw
CASCORENOVATIE SCHIEDAM
DE COMPONIST
DE DALEN Renovatie te Rozenburg A3 Architecten / Ressort Wonen Programma: renovatie van 3 flats met in totaal 54 portiek-etagewoningen en toevoegen van 9 ‘optopwoningen’ De 3 flats hebben een volledige nieuwe uitstraling gekregen door het isoleren en opnieuw bekleden van de gevels, de nieuwe ruimere balkons, de vernieuwde entrees en de aangebrachte serres. Daarnaast zijn de plattegronden van de woningen verbeterd en is 1 van de blokken met een laag ‘opgetopt’. oude situatie
RENOVATIE ROZENBURG
DE DALEN
DE PLATEN Renovatie te Rozenburg A3 Architecten / Ressort Wonen Programma: herindeling woningplattegronden afsluiten galerij bijplaatsen balkons De opdracht bestond uit het renoveren van 144 woningen. De galerijen werden afgesloten d.m.v. glazen panelen gevat in houten liggers. Daarnaast zijn nieuwe balkons geplaatst en de woningplattegronden aangepast aan de moderne woonwensen.
oude toestand
de nieuwe afgesloten galerij
de balkonvergoting aan de achterzijde
RENOVATIE ROZENBURG
DE PLATEN
RENOVATIE APPARTEMENTEN MENDELWEG Mendelweg te Boskoop A3 Architecten / Trifolium Woondiensten Boskoop Programma: Renoveren van appartementen Mendelweg te Boskoop. Langs de westrand van de Mendelweg, tussen wijk en spoorzone, liggen drie flats. Deze drie flats vormen, ondanks hun verschillende typologie een sterke eenheid met elkaar. Deze eenheid ligt in de maat van de blokken, de positie van de blokken ten opzichte van elkaar, maar ook in de architectuur. De samenhang tussen de drie blokken zit met name in de stedenbouwkundige context. Zowel de groenzone tussen woongebouwen en spoor, als de groenzone tussen Mendelweg en blokken, hebben een sterk bindend karakter.
Plattegrond verdiepingen
Door de verschillende manier waarop de blokken met hun plint in de openbare ruimte staat, wordt het onderling verschil tussen de blokken versterkt. Ondanks dat de blokken een eenheid vormen, is het van belang dat hun eigen identiteit houden. Deze eigen identiteit versterken we op twee manieren; door de blokken fysiek los te houden van elkaar, en door de architectuur van het aan te pakken blok anders te benaderen dan de overige twee blokken.
Plattegrond begane grond
Het uitgangspunt voor de renovatie is behoud. Goede functionerende gebouwonderdelen, zoals entree, fietsenberging, (nood)trappenhuis en lift blijven zoveel mogelijk behouden. De kwaliteitsslag wordt gemaakt binnen de woningen. Op een zo efficiĂŤnt mogelijke manier wordt er zoveel mogelijk ruimte toegevoegd. Deze toevoeging zorgt ervoor dat naast ruimere woningen, er in de architectuur een totaal ander beeld ontstaat dan de bestaande flat.
PLATTEGROND | nieuwe situatie
De relatie van de begane grondwoningen tot de openbare ruimte wordt versterkt. Deze begane grond woningen krijgen een voortuin en voordeur aan de westkant, en hun tuin aan de oostkant. Het is mogelijk het bestaande voetpad om te leggen naar de andere kant van de straatverlichting. Ook krijgt de plintgevel een impuls met goede woningaanduiding en verlichting. LOCATIE MENDELWEG | Renovatie- openbare ruimte
Wanneer het bestaande gebouw wordt gerenoveerd, kan aan de galerijgevel gebruik gemaakt worden van de bestaande “dubbele� gevel. Er is sprake van een afgesloten galerij, waardoor de woninggevels op de verdiepingen een lage geluidbelasting ondervinden. De achtergevel van de woningen op de begane grond grenst direct aan de buitenlucht. De voorgevel wordt sowieso vernieuwd, door de uitbreiding van het gebouw aan de voorzijde.
SCHETS | nieuwe situatie
Mendelweg te Boskoop
RENOVATIE APPARTEMENTEN MENDELWEG
referentieprojecten |
gevelaanpak en uitstraling
WEEGBREEFLAT Renovatie te Soest A3 Architecten / Portaal Projectontwikkeling Programma: nieuwe galerij- en balkonhekken, ophogen galerijen en balkons, vernieuwen en uitbreiden entree, nieuwe kopgevelbekleding Kortom, een totale restyling van de flat met in totaal 72 woningen aan de Weegbree te Soest.
oude situatie
til a
ve n
til a
kl e
st er
p
ro o tie ve n
til a
til a
nieuwe situatie
ve n
ro o
p
tie
kl e
til a
tie
st er
til a
ro o
ve n
tie
tie
kl e
p
til a
tie
st er
ce nv roo st nt o e e ra rl l e uc r ve ht rw ar m in g
aa
tie til a
til a ve n
ve n
tie u r m itbl oos ec a a t ha sr er ni oo sc st he er ve n
ve n
p
tie
kl e
til a
tie
ve n
ve n
huidige situatie huidige situatie
galerij balkon
galerij
nieuwe situatie
balkon
overzicht ingrepen
RENOVATIE SOEST
WEEGBREEFLAT
Bestaande toestand
2A. Hoog niveau renovatie
Bestaande toestand
2A. Hoog niveau renovatie
Het plangebied
2A. Hoog niveau renovatie
RENOVATIE / TRANSFORMATIE 240 WONINGEN Middelharnis-Melissantstraat te Rotterdam A3 Architecten / i.o.v. Woonstad Programma: Uitleg
FOTO | bestaande toestand
(met balkonuitbreiding)
2B. Hoog niveau renovatie (2-kamerwoning)
3. Transformatie
(ruimte maken voor wasmachine)
2B. Hoog niveau renovatie (2-kamerwoning)
3 . Transformatie
(ruimte maken voor wasmachine)
2B. Hoog niveau renovatie (2-kamerwoning)
3 . Transformatie
BESTAANDE TOESTAND | entree
Begane grond
1e verdieping
BESTAANDE TOESTAND |‘Vanaf’ hoog niveau renovatie – entree + lift variant 1
Begane grond
FOTO | bestaande toestand serre
1e verdieping
BESTAANDE TOESTAND | groot onderhoud entree
Begane grond
1e verdieping
IMPRESSIE | serre ‘Vanaf’ hoog niveau renovatie – entree + lift
IMPRESSIE | serre ‘Vanaf’ hoog niveau renovatie – entree + lift BESTAANDE TOESTAND |‘Vanaf’ hoog niveau renovatie – entree + lift variant 2
Begane grond
1e verdieping
Middelharnis - Melissantstraat te Rotterdam
RENOVATIE / TRANSFORMATIE 240 WONINGEN
FLATS GERBRANDYPLEIN EN P.J. OUDPLEIN Zwijndrecht A3 Architecten / i.o.v. Trivire Programma: (programma) Uitleg
FOTO’S | bestaande situatie
IMPRESSIE | exterieur
IMPRESSIE | exterieur
IMPRESSIE | exterieur
Zwijndrecht
FLATS GEBRANDYPLEIN EN P.J. OUDPLEIN
1:10.000 | ‘connectiviteit’
RENOVATIE RIETVELDWONINGEN Renovatie te Utrecht A3 Architecten / Bo-ex Programma: 2 stempels met ieder 194 woningen; totaal 388 woningen waarvan: 256 portieketagewoningen 108 galerijwoningen 24 eengezinswoningen
bebouwing
1:5000 | ‘samenhang’
De woningen zullen een ingreep ondergaan voor de komende 40 jaar. Start uitvoering eind 2014.
ontsluiting
Onderdelen van de studie: - op stempelniveau: stedenbouwkundige analyse en verbeteringen verbeteren van de veiligheid verbeteren openbaar en privégroen - op blokniveau: onderzoek naar woningontsluitingen, lifbijplaatsingen en entreevebeteringen architectuur: met respect dit bezit ontworpen door architect Gerrit Rietveld verbeteren - op woningniveau: plattegrondverbeteringen, indeling, keukens en badkames vergroting van de buitenruimte energielabels naar B en A vernieuwen installaties
parkeren 1:1000 | ‘differentiatie groen’
privétuinen
stedenbouwkundige analyse collectief groen
openbaar groen
stempel totaal situatie
luchtfoto ‘stempel’
bloknummer
1/2
3/4
5-8
9 / 10
11 - 14
situatering
plattegrond 3e
plattegrond 2e (of hoger)
plattegrond 1e
plattegrond BG
gevelopbouw
foto’s huidige situatie
RENOVATIE UTRECHT
RIETVELD WONINGEN
RENOVATIE UTRECHT
RIETVELD WONINGEN
VIJVERZICHT / MIXX-INN Renovatie te Den Haag A3 Architecten / Haag Wonen Programma: diverse huisvestingsdoelgroepen hotelfunctie leerprojecten horeca kinderdagverblijf begeleid wonen Een voormalig bejaardentehuis wordt omgebouwd tot een shortstay facility met diverse functies. De gevel is uitgevoerd in zink en geĂŤmailleerd glas met kleuraccenten eveneens in geĂŤmailleerd glas.
oude situatie
RENOVATIE DEN HAAG
VIJVERZICHT / MIXX-INN
PARNASSIA FLATS (Soort opgave) te Hellevoetsluis A3 Architecten / Maasdelta Programma: (programma) Een integraal plan is van essentieel belang. Een ingreep kan op schaalniveau ook een positief effect hebben op andere schaalniveaus. Een voorbeeld is bij voorbeeld de kopgevels. Deze hebben effect op de energetische kwaliteit van het woongebouw, de individuele woonkwaliteit, en op de uitstraling van de wijk. Een ander voorbeeld is de entree. Een mooie entree verbetert de uitstraling van de flat, maar ook het gebruiksgemak voor de bewoners en de veiligheid.
woning
DUURZAAMHEID
woonomgeving
INTEGRAAL PLAN
woongebouw
IMPRESSIE | schil
N
INGREPEN: •
Aanpak binnen woning
•
Voordeuren
•
Schilderwerk
•
Kopgevels
•
Vluchtwegen
•
Hekwerken
•
Na-isoleren
•
Entree
•
Herinrichting plint
1E VERDIEPING | nieuwe situatie
BEGANE GROND | nieuwe situatie
Hellevoetsluis IMPRESSIES | entree
PARNASSIA FLAT
referentieprojecten |
verduurzamen & labelverbetering
RENOVATIE SLOTJES MIDDEN Oosterhout A3 Architecten / Thuisvester
Van Boischotlaan
Tempelierstraat
Van Boischotlaan / Tempelierstraat
Dr. Janssenslaan
RENOVATIE OOSTERHOUT
SLOTJES MIDDEN
RENOVATIE 64 PORTIEK-ETAGE WONINGEN BAKEMABUURT Te Amsterdam A3 Architecten i.o.v. Stadgenoot De Bakemabuurt ligt in de Westelijke Tuinstad Geuzenveld, een na-oorlogse wijk met een mengeling aan laagbouw, portieketagebouw en hoogbouw uit de jaren vijftig. Voor de buurt was de architect Jacob Berend Bakema verantwoordelijk. Bakema was net als vele architecten van die tijd, aanhanger van het functionalistische Nieuwe Bouwen.
SCHEMA | Verkeersituatie
SCHEMA | Linken omgeving
Kenmerkend in deze periode van bouwen is de ruimtelijke opbouw van een buurt in een stempelgewijze verkaveling, waarbij per buurt een herkenbaar en eigen verkavelingstype is toegepast. De oorspronkelijke stempel van Bakema is binnen de buurt nog steeds herkenbaar. In de stempeloverstijgende lange ‘slabs’, die Bakema introduceert in een samengestelde stempel, is de opvatting van de architect herkenbaar over de vloeiende overgang van woning naar stad en de rol daarin van ontmoeting en drempel. Een zichtbare en ervaarbare ervaring van de vloeiende ruimte, als gebouwde tijdgeest van de opvattingen van Bakema. Deze zorgvuldige benadering van de vloeiende ruimte, is zelfs in de schaal van de architectonische gebouwdetails terug te vinden.
IMPRESSIE | Nieuwe situatie
Na onderzoek is gebleken dat de plaatsing en keuze van bomen in de naoorlogse wijken een integraal onderdeel zijn van de gehele stedelijke ruimte. Dit besef sluit overigens naadloos aan op de benadering van de vloeiende ruimte van Bakema. Stedenbouwkundig is het van belang dat de koppen van de blokken reageren op de kruispunten van beide richtingen, waarmee ook de link over de Dirk Sonoystraat wordt gemaakt. De Bouwen Ewoutszstraat vormt tevens een belangrijke schakel in de overgang aan de noordzijde onder de bebouwing naar de winkelstrip aan de Sam van Houtenstraat. Dit schakelmoment bij de onderdoorgang naar de voorzieningen blijkt uit de pleinruimte die daar wordt aangelegd, waar de bomen opnieuw op reageren. Zo worden de linken met de omgeving gelegd. FOTO | Bestaande situatie
ANALYSE | Blokken 4 & 7
7
basisvorm van het portiekblok binnen het stempel
de vloeren zijn duidelijk zichtbaar en de plint krijgt i.v.m. bergingen minder hoogte
nadruk leggen op de entree geeft een verdeling in de gevel
de kopgevels zijn dragend, door het toevoegen van verticale vlakken metselwerk vormen zich gevelopeningen voor woonkamer en balkons
IMPRESSIE | Nieuwe situatie
in het originele exterieur van het blok is er een heldere subtiele puiverdeling die zich goed in het verticale grid voegt
in de huidige toestand is dit evenwicht het gevelbeeld door o.a. de blauwe volkernpanelen enigszins verloren gegaan
IMPRESSIE | Nieuwe situatie
Te Amsterdam
RENOVATIE 64 PORTIEK-ETAGE WONINGEN BAKEMABUURT
BOEZEMANFLATS Burgermeesterswijk te Maassluis A3 Architecten / MaasDelta Spijkenisse Programma: Renovatie van 4 flatgebouwen met een opsplitsing van de 8 aanwezige maisonnettes naar 16 appartmenten. Oude situatie 104 woningen Nieuw situatie 112 woningen impressie nieuwe situatie
Volledige aanpak van het exterieur van 4 flatgebouwen en herinrichting van de binnengebieden.
oude situatie
nieuwe situatie
RENOVATIE MAASSLUIS
BOEZEMANFLATS
ISABELLALAND Renovatie te Den Haag A3 Architecten / Haag Wonen Programma: restylen van 3 flats met in totaal 216 woningen In de integrale aanpak van de 3 flats worden de kopgevels ge誰soleerd en opnieuw bekleed, galerijen en balkons ingepakt, galerij- en balkonhekken vervangen en de entrees volledig vernieuwd.
oude situatie nieuwe situatie
entree nieuwe situatie
balkongevel oude situatie balkongevel nieuwe situatie
galerijgevel oude situatie galerijgevel nieuwe situatie
RENOVATIE DEN HAAG
ISABELLALAND
DUYVENVOORDESTRAAT e.o. Renovatie te Monster A3 Architecten / Arcade Programma: ‘upgraden’ van 4 flats met in totaal 176 woningen. Van de 4 flats worden de kopgevels opnieuw bekleed, galerijen en balkons opgehoogd, galerij- en balkonhekken vervangen en wordt de entreesituatie omgedraaid en volledig vernieuwd. boven: oude toestand onder: nieuwe toestand
oude toestand
nieuwe toestand
oude toestand huidige entree
nieuwe entree
nieuwe toestand
oude toestand
nieuwe toestand
RENOVATIE MONSTER
DUYVENVOORDESTRAAT e.o.
PIAZZA FLAT Renovatie te Gorinchem A3 Architecten / Poort6 Programma: Het werk omvat het renoveren/verbeteren van de 144 seniorenwoningen in De Piazzaflat te Gorinchem. De ingreep bestaat uit het verbeteren van het wooncomfort door de bestaande balkons af te sluiten middels een beglazingssysteem en de kopgevels te voorzien van een nieuwe gevelafwerking. Het beeld wat hierdoor ontstaat, geeft de oude flat een frisse aanblik en versterkt de verticaliteit van de flat. De nieuwe entree en de aanbouw van de ontmoetingsruimte worden in de gevel als plint vormgegeven. Hierdoor lijkt het gebouw op een sokkel te staan. Door de oriĂŤntatie van de hoekwoningen op de 16e verdieping te wijzigen en een nieuwe luifel op het dak te maken krijgt de flat een karakteristieke beĂŤindiging.
bestaande situatie
doorsnede over het balkon
RENOVATIE GORINCHEM
PIAZZA FLAT
KAGERPLEIN Ingrijpende verduurzaming in Sassenheim A3 Architecten / Woningstichting Vooruitgang Programma: Het werk omvat het ingrijpend verduurzamen van 114 appartementen aan het Kagerplein te Sassenheim. De opgave was het terugbrengen van de woningen van energielabel E naar A. In de planvorming zijn wij echter ambitieus te werk gegaan. Mogelijkheden zijn onderzocht om de flat energie-neutraal uit te voeren.
galerijgevel (bezond)
Tegelijk worden met name elementen als plattegrond en buitenruimte verbeterd. Deze verbeteringen dienen ter verhoging van gebruik en duurzaamheid, maar tegelijk ook als een architectonische impuls voor het gebouw en de directe leefomgeving.
galerijgevel
balkongevel
groene daken ruime galerijen collectieve installaties
gebruikmaken van zonne- en windenergie extra isoleren
kopgevels bekleden
bijbouwen multifunctionele ruimte uitbouwen woonkamers nieuwe balkons bijbouwen appartementen
impressie nieuwe situatie
DUURZAAMHEIDSAANPAK SASSENHEIM
KAGERPLEIN
referentieprojecten |
opplussen & entreeverbeteringen
DELFLANDSEWEG Opplussen te Schiedam A3 Architecten / WoonPlus Schiedam Programma: nieuwe galerijhekken, ophogen galerijen en het verbeteren van de entreesituatie Drie flats in schiedam zijn in opdracht van WoonPlus Schiemdam opgeplust. De galerijen zijn opgehoogd en voorzien van nieuwe hekwerken met geperforeerde metaalplaten. Daarnaast worden de verouderde entrees vernieuwd. De deels gesloten gevel wordt vervangen door een volledig glazen gevel.
oude situatie
de nieuwe entree, bijna opgeleverd
detail van de galerijophoging en de nieuwe hekken
de nieuwe galerijhekken
OPPLUSEN SCHIEDAM
DELFLANDSEWEG
KOOPVAARDIJHOF Entreeverbetering te Rotterdam A3 Architecten / Woonstad Programma: 3 entreeverbetering i.c.m. liftbijplaatsing 11 portieken renoveren Op het Noordereiland in Rotterdam heeft A3 Architecten het appartementencomplex “de Koopvaardijhof� voorzien van 3 entreeverbeteringen waarbij tevens liften geplaatst zijn. Hierbij zijn ook de overige 11 portieken gerenoveerd.
ENTREEVERBETERING ROTTERDAM
KOOPVAARDIJHOF
BEETHOVENLAAN Entreeverbetering te Maassluis A3 Architecten / Maas Delta
De drie entrees van de woongebouwen aan de Beethovenlaan, liggen aan de rand van Maassluis, tegen de Nieuwe Waterweg aan. Met het verticale scherm en de vrij hangende luifels, wordt de entree geaccentueerd. De warme houten tint van de beplating is als een homogeen element zowel in de gevel als in het interieur toegepast. locatie
oude en nieuwe situatie
ENTREEVERBETERING MAASSLUIS
BEETHOVENLAAN
CHARLOISSE HOOFD Entreeverbetering te Rotterdam A3 Architecten / Woonstad Renovatie van de 5 entrees van het wooncomplex Carloisse Hoofd.
oude toestand
ENTREEVERBETERING ROTTERDAM
CHARLOISSE HOOFD
referentieprojecten |
multifunctionele accomodaties
PAVILJOEN MOZARTFLAT Multi-functionele ruimte te Delft A3 Architecten/ Kristal/ Delftwonen De multi-functionele ruimte is gepositioneerd in de groene zones tussen de na-oorlogse hoogbouw. Deze hoogbouw bevat ruime appartementen, maar het voorzieningenniveau in de buurt is zeer laag. Door het ontwerpen van dit centraal gepositioneerd paviljoen word een service- en ontspanningsruimte toegevoegd, waarvan de omringende flats gebruik kunnen maken. Het paviljoen is opgebouwd uit twee delen. In het gesloten steenachtige deel zijn keuken, toilet en katoorruimtes gesitueerd. Deze zone fungeert als buffer tussen de flat en de glazen box, een transparante ruimte met houtconstructie, welke zich opent naar de openbare ruimte. Het optillen van het terras tot net boven maaiveld versterkt het idee van de lichte en transparante glazen box en geeft een natuurlijke overgang van de openbare ruimte naar het paviljoen.
MULTI-FUNCTIONELE RUIMTE DELFT
PAVILJOEN MOZARTFLAT
Programma: Renoveren van de flat en het bijbouwen van een ontmoetingsruimte met buitenruimte en kantoorruimte. Het gebouw wordt gerenoveerd en geschikt gemaakt voor begeleid wonen i.s.m. ASVZ.
LE NG W EG
LENGWEG Renovatie te Hoogvliet A3 Architecten / Huisvesting woongroep Lengweg HE
SS EL IN G ST RA
AT
locatie Hoogvliet
oude situatie
gevelaanzicht
galerij afsluiting
overzicht nieuwbouw
RENOVATIE HOOGVLIET
LENGWEG
A 3 Ar ch itec ten
Maa skad e 171d Pos tbu s 24 32 5 30 07 DH Rot ter da m tel : 01 0 - 41 1 36 30 ww w.a3 ar ch itec ten .nl
A3 Architecten |
profielschets
Profielschets
W. van As Architect AVB/BNA
A 3 Architecten, maatschap voor stedenbouw, architectuur en bouwtechniek, is een architectenbureau waarvan de leiding berust bij de drie eigenaren Wim van As, Martijn Graafmans en Arno van Wezel, ondersteund door een secretariaat, een stedenbouwkundige, architecten en bouwkundigen.
woningcorporaties en beleggers, maar ook transformaties met functiewijziging. In 2012 werd het ontwerp voor De Toekomst in Vlaardingen genomineerd voor de Gulden Feniks, de Nationale Renovatieprijs. Bij dergelijke opgaven vormt de bewonersparticipatie een belangrijk onderdeel van het ontwerpproces.
Het bureau is opgericht in 1988 en gevestigd aan de Maaskade 171d op het Noordereiland te Rotterdam.
A 3 Architecten is een bureau wat zoekt naar oplossingen. Door projecten niet enkel vanuit de architectuur, maar ook vanuit de gebruiker, de sociale kant, de techniek, de duurzaamheid en de financiĂŤle kant te benaderen, realiseren we doordachte projecten, welke in de loop der tijd hun waarde ook hebben bewezen.
Het bureau is actief op alle niveaus van het bouwen. Een team van architecten, stedenbouwkundigen en bouwkundigen heeft ervaring in het realiseren van een breed scala aan projecten. ir. M.M. Graafmans Stedenbouwkundige, Architect BNA/BNSP
Hieronder vallen het ontwerpen en realiseren van stedenbouwkundige studies en plannen, woningbouw in de sociale en de vrije sector (zowel binnenstedelijke- als uitleggebieden), kantoorgebouwen in de particuliere en overheidssector, bibliotheken, gezondheidscentra, sport- en recreatieobjecten, winkelcentra, sociaalculturele centra, kerkelijke centra en bedrijfshuisvesting. Ook in het bestaande vastgoed heeft het bureau heeft een ruime ervaring. Renovaties, grootonderhoud aan bestaand bezit van
ir. A.B.J van Wezel Architect b.i./BNA
A 3 Architecten is een bureau wat zoekt naar oplossingen. Door projecten niet enkel vanuit de architectuur, maar ook vanuit de gebruiker, de sociale kant, de techniek en de financiĂŤle kant te benaderen, realiseren we doordachte projecten, welke in de loop der tijd hun waarde ook hebben bewezen.
Visie I n de 25 jaar dat het bureau bestaat is er in de architectuur en de techniek, maar ook in de maatschappij veel veranderd. Binnen deze veranderingen blijven de kernwaarden van het bureau een constante, ze komen in al onze ontwerpen naar voren, en vormen de basis van elk nieuw ontwerp:
Vakmanschap en techniek als basis van uitvoerbare projecten
Ontwerpen gericht op de dialoog
Ontwerpen vanuit een sociaal hart
Vakmanschap vormt de basis. Deze komt voort uit de kennis van techniek, maar vooral ook uit ervaring. Deze ervaring wordt opgedaan in een sterke betrokkenheid bij het totale bouwproces. Ook houdt het bureau nauw contact met het onderwijs, en biedt het ruimte aan stagiairs en jonge architecten. Hierdoor ontstaat een brede basis van kennis en ervaring.
Alle ontwerpen dienen een verhaal aan te gaan met hun omgeving. Elk ontwerp verteld op deze manier zijn eigen verhaal, maar is tegelijk verbonden met de context. Dit kan een dialoog oud-nieuw zijn, een dialoog openbaar-privĂŠ of bij voorbeeld individu-maatschappij. Maar ook in het proces staat de dialoog centraal. Altijd wordt gezocht naar een optimale verhouding tussen kosten en kwaliteit, of bijvoorbeeld naar een dialoog tussen de verschillende belangen van opdrachtgever, gemeente en gebruiker.
Ontwerpen beginnen bij een sterk bewustzijn van de context. Dit is natuurlijk de ruimtelijke context, staat het gebouw binnenstedelijk of in het landschap, maar het betreft hier ook de sociale context. Voor wie bouwen we, en hoe kan een ingreep de sociale samenhang binnen een wijk versterken. Ook duurzaamheid, de impact van bebouwing op leefomgeving en maatschappij is een belangrijk aspect binnen ons ontwerp. Deze duurzaamheid zit zowel op het niveau van flexibel en aanpasbaar ontwerpen tot materiaal- en energiegebruik.
PROFIELSCHETS EN VISIE
Inleiding Profielschets | A3 Architecten Referentieprojecten | bewoonde staat “Weegbreeflat” te Soest “Isabellaland” te Den Haag “4 galerijflats” te Monster “De Dalen” te Rozenburg “Kagerplein” te Sassenheim “De Remise” te Rijnsburg “De Piazza” te Gorinchem “de Platen” te Rozenburg “Delflandseweg” te Schiedam “Groenoord” Midden te Schiedam “Charloisse Hoofd” te Rotterdam
- Portaal Projectontwikkeling - Haag Wonen - Arcade Wonen - Ressort Wonen - Woningstichting De Vooruitgang - Janssen de Jong - Poort 6 - Ressort Wonen - WoonPlus Schiedam - WoonPlus Schiedam - Woonstad
Referentieprojecten | uitverhuizen “De Toekomst” te Vlaardingen “De Componist & De Dirigent” te Schiedam “Korrelbeton” te Hoek van Holland “Boezemanflats” te Maassluis
- WaterwegWonen (WaWo) - WoonPlus Schiedam - WBV Hoek van Holland - MaasDelta Spijkenisse
Referentieprojecten | bijbouwen “De Dalen” te Rozenburg “Paviljoen Mozartflat” te Delft “Lengweg” te Hoogvliet
- Ressort Wonen - Kristal / Delftwonen - Vestia / ASVZ
In het artikel hiernaast van stichting De Kei wordt ingegaan op de afweging: “renovatie versus sloop-nieuwbouw”. De afgelopen 20 jaar is ons bureau intensief werkzaam geweest in de aanpak van de bestaande woningvoorraad. Vanaf het begin van de jaren 90 is veel ervaring opgedaan in de aanpak van de Elementum-wijken in Maassluis voor de Woningstichting Maassluis (momenteel de MaasDeltaGroep). Vanaf dat moment heeft A 3 Architecten zich ontwikkeld tot een bureau dat zich vooral op deze markt actief toont. Naast deze ontwikkeling in de naoorlogse woningbouw, was het bureau al actief in de vooroorlogse woningvoorraad. Onze opdrachtgevers bestaan dan ook voor 80% uit woningcorporaties en gemeenten. In plaatsen als Hoek van Holland, Maassluis, Vlaardingen, Schiedam, Delft, Den Haag, Utrecht en Breda heeft ons bureau grootschalige renovaties uitgevoerd. Groot-onderhoud, renovatie, vernieuwbouw, casco-renovatie, optoppen, aanbouwen, opplussen, entreeverbetering, restylen en upgraden zijn termen van onze dagelijkse praktijk.
KEI |
renovatie versus sloop-nieuwbouw De focus lag jarenlang op sloop-nieuwbouw. Mede als gevolg van de recessie begint het tij te keren. Uit kostenoverweging wordt steeds vaker gekozen voor renovatie. Een andere veelgenoemde reden is het proces; sloopnieuwbouw gaat vaak gepaard met een langdurig, complex en kostbaar traject. De toenemende keuze voor renovatie geldt niet alleen voor de vooroorlogse tuindorpen zoals de Lessepsbuurt. De maatschappelijke waardering voor dergelijke architectuur is nog altijd hoger, maar ook de waardering voor de woningbouw met licht, lucht en ruimte uit de wederopbouwperiode neemt toe. Tot voor kort werd bij een gebouw dat niet mee voldeed aan de marktvraag, veel vaker overgegaan tot sloop gevolgd door vervangende nieuwbouw dan tot renovatie. Zeker wanneer het sociale woningbouw betreft; sociale huurwoningen hebben een 12 maal grotere kans gesloopt te worden dan koopwoningen. Hieruit blijkt dat lang niet altijd de bouw- en woontechnische staat van het gebouw de basis vormt voor de uiteindelijke keuze, deze is van sociale woningbouw immers lang niet altijd slechter. Vaak wordt vanuit financiele redenen of woontechnische redenen een keuze gemaakt.
Maar kloppen deze afwegingen wel? Om te zorgen dat vanuit de juiste argumenten een keuze gemaakt kan worden voor renovatie of sloopnieuwbouw of een combinatie van beide, biedt dit overzicht een lijst met de belangrijkste voor- en nadelen van beide, weergegeven vanuit verschillende invalshoeken. Het overzicht sluit af met een voorbeeld waarin we toelichten hoe - al deze invalshoeken in ogenschouw nemende - tot een afweging kan worden gekomen. Invalshoeken: • Milieu • Financieel • Bouwtechnisch • Uitvoering • Woontechnisch • Identiteit, imago en cultuurhistorisch belang • Markt • Woonomgeving • Sociale effecten en bewonersinvloeden • Woningdifferentiatie • Schaalniveau
bron: www.kei-centrum/renovatieversussloop
informatie avonden
workshops
panelsessies
project “Isabellaland” te Den Haag
project “De toekomst” te Vlaardingen
project “Dekkenplan” te Zoetermeer
excursies
A3 Architecten |
klankbordgroepen
bewoners
Bewoners van de aan te pakken woningen spelen voor ons een cruciale rol in het proces van besluitvorming. Goede voorlichting naar de bewoners is uiteraard van essentieel belang. Overleg met klankbordgroepen, planteams met bewoners, informatieavonden, inloopmiddagen, excursies tot aan workshops met bewoners behoren tot ons dagelijks werk. Afhankelijk van de instandhoudingtermijn, de exploitatietermijn en de staat van het onderhoud, worden plannen gemaakt voor de woningbouwcomplexen. Veel ervaring is opgedaan in aanpakken van woningen in bewoonde staat. Het met elkaar bepalen van de ingrepen en het zoveel mogelijk voorkomen van overlast, maar ook het benoemen van de overlast, zijn op de bewonersbijeenkomsten belangrijke punten. Bij de intensievere plannen worden bewoners uit verhuisd om na de bouwperiode terug te keren naar hun “nieuwe” woning. In dit boekje komen van beide aanpakken meerdere referenties aan bod.
project “Middenwetering” te Krimpen a/d IJssel
project “Weegbreeflat” te Soest
transformatie 25 appartementen ‘Brinkwal’
renovatie 35 appartementen ‘Mendelweg’
project “Brinkwal” te Nieuwegein
project “Mendelweg” te Boskoop
renovatie 35 woningen ‘Bomenbuurt’
A3 Architecten |
BIM
Sinds enkele jaren werk A 3 Architecten met het Bouwwerk Informatie Model (BIM). Met verscheidene projecten, uiteenlopend van renovatie tot transformatie, is hiermee inmiddels de nodige ervaring opgedaan. Eén van de projecten is de renovatie van in totaal .. woningen te Dongen, waarover verderop in dot boekwerk nog meer informatie te vinden is.’ Het werken met BIM is een methode die zorgt voor centraal beheer van data (tekening, berekeningen, inzichtelijk documenten, hoeveelheden, gebruiksaanwijzingen en berekeningen, etc.) en centrale communicatie. Eilandjesstructuur is hiermee verleden tijd. Het voordeel is tevens meer inzicht voordat de bouw start voor alle partijen zoals de opdrachtgever, architect, constructeur, installateur en alle overige relevante bouwpartners. Alle knelpunten kunnen vooraf inzichtelijk worden gemaakt, worden besproken en direct worden opgelost, ondersteund door een uitgebreid 3D-model.
project “Bomenbuurt” te Dongen
renovatie 240 ééngezinswoningen ‘Slim & Snel’
renovatie 64 appartementen ‘Bakemabuurt’
project “Slim en Snel’ te Krimpen aan den IJssel
project “Bakemabuurt te Amsterdam
(ketenintregratie met Dura Vermeer)
(ketenintregratie met Trebbe)
A3 Architecten |
Ketenintegratie Sinds enkele jaren werk A 3 Architecten met het Bouwwerk Informatie Model (BIM).
renovatie 18 woningen ‘Veldstraat e.o.’
Met verscheidene projecten, uiteenlopend van renovatie tot transformatie, is hiermee inmiddels de nodige ervaring opgedaan.
Veldstraat
Reepstraat
Dordtsestraatweg
project “Veldstraat e.o.’ te Rotterdam (ketenintregratie met Dura Vermeer)
Dordtsestraatweg
Sikkelstraat
A 3 Ar ch itec ten
Maa skad e 171d Pos tbu s 24 32 5 30 07 DH Rot ter da m tel : 01 0 - 41 1 36 30 ww w.a3 ar ch itec ten .nl
referentieprojecten A3 Architecten | april 2015