www.A3
Architecten.nl
REFERENTIEPROJECTEN stedelijke vernieuwing & renovatie november 2012
nominat ie
Inhoud Profielschets | A3 Architecten Projecten | Stedenbouw “De Dalen” te Rozenburg “Oude Westen” te Rotterdam “Nieuwe Vaart” te Krimpen aan den IJssel “Overvecht” te Utrecht
- Ressort Wonen - Woonstad - Quawonen - Mitros
Projecten | Renovatie “De Toekomst” te Vlaardingen “De Componist & De Dirigent” te Schiedam “Dekkenplan” te Zoetermeer “Boezemanflats” te Maassluis “De Dalen” te Rozenburg “De Piazza” te Gorinchem “Weegbreeflat” te Soest “Lengweg” te Hoogvliet “Isabellaland” te Den Haag
- WaterwegWonen (WaWo) - WoonPlus Schiedam - Vestia Zoetermeer - MaasDelta Spijkenisse - Ressort Wonen - Poort 6 - Portaal Projectontwikkeling - Vestia / ASVZ - Haag Wonen
Projecten | Vervangende nieuwbouw “Van Dijckstraat” te Den Haag “Berg- /Bleiswijkstraat te Rotterdam “Roggeveenstraat” te Den Haag
- Haag Wonen - PWS Rotterdam - Kristal / Haag Wonen
Projecten | Opplussen & entreeverbeteringen “Delflandseweg” te Schiedam - WoonPlus Schiedam “de Platen” te Rozenburg - Ressort Wonen “Beethovenlaan” te Maassluis - MaasDelta Spijkenisse “Charloisse Hoofd” te Rotterdam - Woonstad A 3 Ar ch itec ten
Maa skad e 171d Pos tbu s 24 32 5 30 07 DH Rot ter da m tel : 01 0 - 41 1 36 30 ww w.a3 ar ch itec ten .nl
Projecten | Renovatie & restauratie "Zeeheldenkwartier" te Den Haag “Volmarijnstraat” te Rotterdam “Fahrenheitstraat e.o.” te Den Haag “Grote Visserijstraat” te Rotterdam
- Haagwonen - diverse particuliere opdrachtgevers - Metterwoon Den Haag - ComWonen
Projecten | Verduurzamen “Kagerplein” te Sassenheim “Rottebocht” te Rotterdam “Kraayenstein“ te Den haag “Rietveld woningen” te Utrecht
- Woningstichting De Vooruitgang - ComWonen - Staedion - Bo-ex
Projecten | Herbestemmen Mixx Inn” te Den Haag “Brinkwal” te Nieuwegein “De Dyckgraaf” te Poortugaal “Herenwaard” te Zoetermeer "Paulusschool" te Wassenaar
- Haag Wonen - Vorm BV / Jutphaas - WBV Poortugaal - Waal - Wassenaarsche Bouwstichting
Projecten | in ontwikkeling “Korrelbeton” te Hoek van Holland “Slim & Snel” te Krimpen aan den IJssel “Talmaweg” te Dordrecht “Portiekwoningen” te Rijswijk “4 galerijflats” te Monster
- WBV Hoek van Holland - Quawonen - Woonbron - Trebbe Bouw NIeuwegein - Arcade Wonen
Inleiding
In het artikel hiernaast van stichting De Kei wordt ingegaan op de afweging: “renovatie versus sloop-nieuwbouw”. De afgelopen 20 jaar is ons bureau intensief werkzaam geweest in de aanpak van de bestaande woningvoorraad. Vanaf het begin van de jaren 90 is veel ervaring opgedaan in de aanpak van de Elementum-wijken in Maassluis voor de Woningstichting Maassluis (momenteel de MaasDeltaGroep). Vanaf dat moment heeft A 3 Architecten zich ontwikkeld tot een bureau dat zich vooral op deze markt actief toont. Naast deze ontwikkeling in de naoorlogse woningbouw, was het bureau al actief in de vooroorlogse woningvoorraad. Onze opdrachtgevers bestaan dan ook voor 80% uit woningcorporaties en gemeenten. In plaatsen als Hoek van Holland, Maassluis, Vlaardingen, Schiedam, Delft, Den Haag, Utrecht en Breda heeft ons bureau grootschalige renovaties uitgevoerd. Groot-onderhoud, renovatie, vernieuwbouw, casco-renovatie, optoppen, aanbouwen, opplussen, entreeverbetering, restylen en upgraden zijn termen van onze dagelijkse praktijk.
KEI |
renovatie versus sloop-nieuwbouw
De focus lag jarenlang op sloop-nieuwbouw. Mede als gevolg van de recessie begint het tij te keren. Uit kostenoverweging wordt steeds vaker gekozen voor renovatie. Een andere veelgenoemde reden is het proces; sloopnieuwbouw gaat vaak gepaard met een langdurig, complex en kostbaar traject. De toenemende keuze voor renovatie geldt niet alleen voor de vooroorlogse tuindorpen zoals de Lessepsbuurt. De maatschappelijke waardering voor dergelijke architectuur is nog altijd hoger, maar ook de waardering voor de woningbouw met licht, lucht en ruimte uit de wederopbouwperiode neemt toe. Tot voor kort werd bij een gebouw dat niet mee voldeed aan de marktvraag, veel vaker overgegaan tot sloop gevolgd door vervangende nieuwbouw dan tot renovatie. Zeker wanneer het sociale woningbouw betreft; sociale huurwoningen hebben een 12 maal grotere kans gesloopt te worden dan koopwoningen. Hieruit blijkt dat lang niet altijd de bouw- en woontechnische staat van het gebouw de basis vormt voor de uiteindelijke keuze, deze is van sociale woningbouw immers lang niet altijd slechter. Vaak wordt vanuit financiele redenen of woontechnische redenen een keuze gemaakt.
Maar kloppen deze afwegingen wel? Om te zorgen dat vanuit de juiste argumenten een keuze gemaakt kan worden voor renovatie of sloopnieuwbouw of een combinatie van beide, biedt dit overzicht een lijst met de belangrijkste voor- en nadelen van beide, weergegeven vanuit verschillende invalshoeken. Het overzicht sluit af met een voorbeeld waarin we toelichten hoe - al deze invalshoeken in ogenschouw nemende - tot een afweging kan worden gekomen. Invalshoeken: • Milieu • Financieel • Bouwtechnisch • Uitvoering • Woontechnisch • Identiteit, imago en cultuurhistorisch belang • Markt • Woonomgeving • Sociale effecten en bewonersinvloeden • Woningdifferentiatie • Schaalniveau
bron: www.kei-centrum/renovatieversussloop
overleg met bewoners
workshop met bewoners
project “Weegbreeflat” te Soest
project “De toekomst” te Vlaardingen
A3 Architecten |
bewoners
Bewoners van de aan te pakken woningen spelen voor ons een cruciale rol in het proces van besluitvorming. Goede voorlichting naar de bewoners is uiteraard van essentieel belang. Overleg met klankbordgroepen, planteams met bewoners, informatieavonden, inloopmiddagen, excursies tot aan workshops met bewoners behoren tot ons dagelijks werk. Afhankelijk van de instandhoudingtermijn, de exploitatietermijn en de staat van het onderhoud, worden plannen gemaakt voor de woningbouwcomplexen. Veel ervaring is opgedaan in aanpakken van woningen in bewoonde staat.
excursie met bewoners project “Middenwetering” te Krimpen a/d IJssel
Het met elkaar bepalen van de ingrepen en het zoveel mogelijk voorkomen van overlast, maar ook het benoemen van de overlast, zijn op de bewonersbijeenkomsten belangrijke punten. Bij de intensievere plannen worden bewoners uitverhuisd om na de bouwperiode terug te keren naar hun “nieuwe” woning.
‘De Toekomst’
| nominatie “Gulden Feniks 2012” Genomineerd: "De Toekomst" in Vlaardingen Wie de oude Elementumflats in Vlaardingen Holy Zuid-Oost aanschouwt, snapt volgens de jury best waarom opdrachtgever Waterweg Wonen in eerste instantie het plan opvatte deze flats uit begin jaren zestig te slopen om plaats te maken voor nieuwbouw. De woningen boden een gedateerde aanblik en waren op maaiveldniveau problematisch. De plattegronden van de woningen zelf waren niet meer van deze tijd en vroegen om een serieuze aanpak. Bij de bewoners ontstond echter de nodige weerstand tegen de sloopplannen. Zij waardeerden hun wo-ningen en pleitten voor renovatie. In nauwe samenspraak is uiteindelijk gekozen voor renovatie. Van zes blokken zijn de vier langste omgebouwd van 4-kamerwoningen tot ruime 3-kamerwoningen. Van de twee kortere blokken zijn de casco's horizontaal of verticaal samengevoegd voor grote ge-zinnen. Deze blokken zijn bovendien opgetopt met een extra woonlaag. De woningen van de lange blokken zijn huurwoningen, de woningen in de korte blokken zijn deels verhuurd en deels verkocht. In de ogen van de jury is de renovatie serieus aangepakt en kregen de flats er een eigentijds aanzien van. In niets lijken ze meer op de flats van voor de renovatie. Deze aanpak verdient volgens de jury brede navolging omdat er in Nederland talloos veel vergelijkbare woonwijken zijn. Navolging verdient zeker ook de aanpak van de begane grond. Waar
vroeger de bergingen waren, zijn de korte blokken uitgeplint over twee woonlagen. Hierdoor ontstond de mogelijkheid om gro-te grondgebonden eengezinswoningen met tuinen te maken. Op de uitgeplinte wonin-gen zijn dakterrassen voor de woningen op de tweede verdieping aangebracht. Door deze ingreep kregen de gesloten plinten een woonfunctie en is de veiligheid in het gebied toegenomen. Een prima oplossing vindt de jury die voorgoed afrekent met de armetierige uitstraling die dergelijke flatge-bouwen op maaiveldniveau vaak hebben. De wijk was sterk vergrijsd maar nu kunnen gezinnen en starters ook een huis vinden. Dit maakt de wijk aantrekkelijker voor be-drijven, winkels en andere voorzieningen zoals scholen. Door de herinrichting van de binnengebieden zijn er veel meer speel-mogelijkheden voor kinderen gekomen. Veelzeggend is dat alle woningen zijn ver-huurd of verkocht. Door de grotere diver-siteit in typen heeft het project een verbin-dende werking voor de gemeenschap. Ook is er door het nieuwe aanbod in de wijk doorstroming op de woningmarkt op gang gekomen in de aanliggende wijken. De jury is van mening dat project De Toekomst' bewijst dat er door een uitgekiende reno-vatie ook voor Elementumflats een tweede leven mogelijk is en dat deze aanpak daar-om beslist een nominatie waard is. (bron: Jaarboek Gulden Feniks 2012)
A3 Architecten |
profielschets
Profielschets W. van As Architect AVB/BNA
J.A.A.M. Gijzen Architect AVB/BNA, Interieurarchitect
A 3 Architecten, maatschap voor architectonische vormgeving en bouwtechniek, is een architectenbureau dat momenteel uit een 20-tal medewerkers bestaat. De leiding berust bij de vier eigenaren: Wim van As, Hans Gijzen, Martijn Graafmans en Arno van Wezel ondersteund door een secretariaat, een stedenbouwkundige, architecten en bouwkundigen. Het bureau is opgericht in 1988 en gevestigd aan de Maaskade 171 d op het Noordereiland te Rotterdam. Het bureau is actief op alle niveaus van het bouwen. Een team van architecten, stedenbouwkundigen en bouwkundigen heeft ervaring in het realiseren van een breed scala aan projecten.
ir. M.M. Graafmans Stedenbouwkundige, Architect BNA/BNSP
ir. A.B.J van Wezel Architect b.i./BNA
Hieronder vallen het ontwerpen en realiseren van stedenbouwkundige studies en plannen, woningbouw in de sociale en de vrije sector (zowel binnenstedelijke- als uitleggebieden), kantoorgebouwen in de particuliere en overheidssector, bibliotheken, gezondheidscentra, sport- en recreatieobjecten, winkelcentra, sociaal-
culturele centra, kerkelijke centra en bedrijfshuisvesting. A 3 Architecten is een bureau wat zoekt naar oplossingen. Door projecten niet enkel vanuit de architectuur, maar ook vanuit de gebruiker, de sociale kant, de techniek en de financiĂŤle kant te benaderen, realiseren we doordachte projecten, welke in de loop der tijd hun waarde ook hebben bewezen.
Visie I n de 23 jaar dat het bureau bestaat is er in de architectuur en de techniek, maar ook in de maatschappij veel veranderd. Binnen deze veranderingen blijven de kernwaarden van het bureau een constante, ze komen in al onze ontwerpen naar voren, en vormen de basis van elk nieuw ontwerp: Vakmanschap en techniek als basis van uitvoerbare projecten
Ontwerpen gericht op de dialoog
Ontwerpen vanuit een sociaal hart
Vakmanschap vormt de basis. Deze komt voort uit de kennis van techniek, maar vooral ook uit ervaring. Deze ervaring wordt opgedaan in een sterke betrokkenheid bij het totale bouwproces. Ook houdt het bureau nauw contact met het onderwijs, en biedt het ruimte aan stagiairs en jonge architecten. Hierdoor ontstaat een brede basis van kennis en ervaring.
Alle ontwerpen dienen een verhaal aan te gaan met hun omgeving. Elk ontwerp verteld op deze manier zijn eigen verhaal, maar is tegelijk verbonden met de context. Dit kan een dialoog oud-nieuw zijn, een dialoog openbaar-privĂŠ of bij voorbeeld individu-maatschappij. Maar ook in het proces staat de dialoog centraal. Altijd wordt gezocht naar een optimale verhouding tussen kosten en kwaliteit, of bijvoorbeeld naar een dialoog tussen de verschillende belangen van opdrachtgever, gemeente en gebruiker.
Ontwerpen beginnen bij een sterk bewustzijn van de context. Dit is natuurlijk de ruimtelijke context, staat het gebouw binnenstedelijk of in het landschap, maar het betreft hier ook de sociale context. Voor wie bouwen we, en hoe kan een ingreep de sociale samenhang binnen een wijk versterken. Ook duurzaamheid, de impact van bebouwing op leefomgeving en maatschappij is een belangrijk aspect binnen ons ontwerp. Deze duurzaamheid zit zowel op het niveau van flexibel en aanpasbaar ontwerpen tot materiaal- en energiegebruik.
PROFIELSCHETS EN VISIE
referentieprojecten |
stedenbouw
DE DALEN Stedenbouwkundig plan te Rozenburg A3 Architecten / Ressort Wonen Programma: sloop van 7 flats 94 woningen nieuwbouw renovatie van 116 appartementen optoppen bestaande flats Het plan De Dalen omvat het slopen van 7 flats om plaats te maken voor grondgebonden nieuwbouwwoningen. Van de drie te handhaven flats, die worden gerenoveerd, wordt er één opgetopt. Op de kop en in de 'oksel' van de gerenoveerde flats worden nieuwe appartementen gerealiseerd.
‘UW I’ | sociale koop
luchtfoto oude (boven) en nieuwe situatie (onder)
‘UW II’ | sociale huur
‘kalishoek’ | appartementen
‘UW III’ | sociale koop
‘Blok D’ | appartementen
oude (boven) en nieuwe situatie (onder)
‘UW IIa’ | appartementen en woon- werkwoningen
‘De Blencken’ | appartementen STEDENBOUWKUNDIG PLAN ROZENBURG
DE DALEN
OUDE WESTEN stedenbouwkundige studie te Rotterdam A3 Architecten / Woonstad
In een zorgvuldige aanpak van een kwetsbaar stuk historisch stadcentrum zoeken we de condities van de informele stedelijke dynamiek langs zijn randen, met het doel deze dynamiek verder het plangebied in te trekken. Dit vergt aanpassingen van binnenuit van het niveau van openbare ruimte, via woningorganisatie en typologie tot de schaal van het architectonisch detail.
plangebied bestaande situatie
aanpassen grid
ingrepen typologie
overzicht totale aanpak
Analyse van de gridstructuur in relatie tot aanwezige functies en voorzieningen- voorstel voor evt aanpassingen in grid voor stimuleren van vestigingscondities functies (school, sport, etc)
In kaart brengen woontypologieen in relatie tot openbare ruimte: Hoe kan het aanpassen van typologieen leiden tot een betere sociale controle, en is er ruimte voor binding dmv PCO
Analyse van architectuur en bouwkundige staat: Wat is waardevol, en waar ontstaan mogelijkheden voor een stedebouwkundige acupunctuur.
STEDENBOUWKUNDIG PLAN ROTTERDAM
BAJONETLOCATIE
NIEUWE VAART Stedenbouwkundig plan te Krimpen a/d IJssel A3 Architecten / QuaWonen Programma: renovatie van 288 bestaande woningen bouw van 186 nieuwe appartementen Het plan “Middenwetering� is een grootschalige binnenstedelijke herstructurerings- en verdichtingsopgave. Door het doorzetten van het park over de half verdiepte parkeerkelders verschuift de parkrand tot tegen de nieuwbouw. Deze nieuwbouw versterkt de identiteit van de binnengebieden en legt een sterke relatie tussen het park en de aangrenzende wijk. Het integrale plan geeft een kwaliteitsimpuls aan openbare ruimte en woonomgeving alsmede aan het woningaanbod.
STEDENBOUWKUNDIG PLAN KRIMPEN
NIEUWE VAART
OVERVECHT Stedenbouwkundige studie te Utrecht A3 Architecten / Mitros i.s.m. gemeente Utrecht Stedenbouwkundige studie op wijkniveau naar het scheppen van een heldere structuur van de wijk waarbij het binden van openbaar groen en het geven van identiteit aan het woonklimaat in de wijk de belangrijkste thema’s zijn.
groenstructuur
bebouwing
ringweg
impressie van de collectieve haag aan de tuinzijde langs de Tigrisdreef
schaal van de buurt
impressie van de entreezijde met de toegangen tot de tuinen en accentuering van de collectieve zone binnen de buurt
STEDENBOUWKUNDIG PLAN UTRECHT
OVERVECHT
referentieprojecten |
renovatie
DE TOEKOMST Herstructurering te Vlaardingen A3 Architecten / Waterweg Wonen Programma: herdifferentiatie optoppen toevoegen nieuwe entree’s gevelvernieuwing Bijzonderheden: nominatie Gulden Feniks 2012 De opdracht voor de wijk Holy Zuid-Oost te Vlaardingen bestaat uit cascorenovatie van 6 flatgebouwen, waarvan 2 flats worden voorzien van een laag optopwoningen. De ingrepen bestaan verder o.a. uit het vernieuwen van de entrees, het plaatsen van extra liften en het compleet vernieuwen van de gevels van de woningen, gecombineerd met balkonvergroting.
oude toestand
differentiatie oud / nieuw
nominatie
HERSTRUCTURERING VLAARDINGEN
DE TOEKOMST
DE COMPONIST & DE DIRIGENT Cascorenovatie te Schiedam A3 Architecten / WoonPlus Schiedam Programma: herdifferentiatie 20 optopwoningen entreeverbetering gevelvernieuwing
Na herverdeling en samenvoegingen van bestaande woningen en het optoppen daarvan, bestaat de nieuwe woningdifferentiatie per flat uit 2 maisonnettes, 4 woon-werk woningen, 28 driekamerappartementen en 10 optopwoningen. De ingrepen omvatten o.a. cascorenovatie met compleet nieuwe gevels, balkonvergroting, liftbijplaatsing, galerijophoging en optoppen.
oude toestand
differentiatie oud / nieuw
CASCORENOVATIE SCHIEDAM
DE COMPONIST
DEKKENPLAN Herinrichting woondek te Zoetermeer A3 Architecten / Vestia Zoetermeer Woondekken zijn kenmerkend voor de woonwijk Buytenwegh in Zoetermeer. Na 25 jaar laat de leefbaarheid en het beheer van deze woondekken echter te wensen over. Bewoners ervaren een toenemend gevoel van sociale onveiligheid, mede veroorzaakt door de vormgeving van de complexen en de ondergelegen openbare parkeerruimte. Uitgangspunten als gevolg van veranderende context: - Dek heeft betekenis als doorgaande route verloren; - Versterken relatie wonen/ dek, door benadering dek als plek; - Versterken identiteit per woondek door inrichting; - Herkenbare hoofdentrees per dek, binnen de wijk; - Tegengaan dwaalwijk-karakter door aanbrengen oriĂŤntatiepunten en lijnen (hoofdstructuur, hiĂŤrarchie in ontsluiting, herkenbare plekken) - Langzaam verkeersroute op maaiveld, structuur en binding tussen versnipperd groen en water; - Aanpakken erfscheidingen, versterken relatie wonen en openbare ruimte.
1
1
3 2
3 2
dek 1 impressie
5 dek 2 impressie
4
dek 3 impressie
5 4
dek 4 impressie
dek 5 impressie
HERINRICHTING WOONDEK ZOETERMEER
DEKKENPLAN
BOEZEMANFLATS Burgermeesterswijk te Maassluis A3 Architecten / MaasDelta Spijkenisse Programma: Renovatie van 4 flatgebouwen met een opsplitsing van de 8 aanwezige maisonnettes naar 16 appartmenten. Oude situatie 104 woningen Nieuw situatie 112 woningen impressie nieuwe situatie
Volledige aanpak van het exterieur van 4 flatgebouwen en herinrichting van de binnengebieden.
oude situatie
nieuwe situatie
RENOVATIE MAASSLUIS
BOEZEMANFLATS
DE DALEN Renovatie te Rozenburg A3 Architecten / Ressort Wonen Programma: renovatie van 3 flats met in totaal 54 portiek-etagewoningen en toevoegen van 9 ‘optopwoningen’ De 3 flats hebben een volledige nieuwe uitstraling gekregen door het isoleren en opnieuw bekleden van de gevels, de nieuwe ruimere balkons, de vernieuwde entrees en de aangebrachte serres. Daarnaast zijn de plattegronden van de woningen verbeterd en is 1 van de blokken met een laag ‘opgetopt’. oude situatie
RENOVATIE ROZENBURG
DE DALEN
PIAZZA FLAT Renovatie te Gorinchem A3 Architecten / Poort6 Programma: Het werk omvat het renoveren/verbeteren van de 144 seniorenwoningen in De Piazzaflat te Gorinchem. De ingreep bestaat uit het verbeteren van het wooncomfort door de bestaande balkons af te sluiten middels een beglazingssysteem en de kopgevels te voorzien van een nieuwe gevelafwerking. Het beeld wat hierdoor ontstaat, geeft de oude flat een frisse aanblik en versterkt de verticaliteit van de flat. De nieuwe entree en de aanbouw van de ontmoetingsruimte worden in de gevel als plint vormgegeven. Hierdoor lijkt het gebouw op een sokkel te staan. Door de oriĂŤntatie van de hoekwoningen op de 16e verdieping te wijzigen en een nieuwe luifel op het dak te maken krijgt de flat een karakteristieke beĂŤindiging.
bestaande situatie
doorsnede over het balkon
RENOVATIE GORINCHEM
PIAZZA FLAT
WEEGBREEFLAT Renovatie te Soest A3 Architecten / Portaal Projectontwikkeling Programma: nieuwe galerij- en balkonhekken, ophogen galerijen en balkons, vernieuwen en uitbreiden entree, nieuwe kopgevelbekleding Kortom, een totale restyling van de flat met in totaal 72 woningen aan de Weegbree te Soest.
oude situatie
til a
ve n
til a
kl e
st er
p
ro o tie ve n
til a
til a
nieuwe situatie
ve n
ro o
p
tie
kl e
til a
tie
st er
til a
ro o
ve n
tie
tie
kl e
p
til a
tie
st er
ce nv roo st nt o e e ra rl l e uc r ve ht rw ar m in g
aa
tie til a
til a ve n
ve n
tie u r m itbl oos ec a a t ha sr er ni oo sc st he er ve n
ve n
p
tie
kl e
til a
tie
ve n
ve n
huidige situatie huidige situatie
galerij balkon
galerij
nieuwe situatie
balkon
overzicht ingrepen
RENOVATIE SOEST
WEEGBREEFLAT
Programma: Renoveren van de flat en het bijbouwen van een ontmoetingsruimte met buitenruimte en kantoorruimte. Het gebouw wordt gerenoveerd en geschikt gemaakt voor begeleid wonen i.s.m. ASVZ.
LE NG W EG
LENGWEG Renovatie te Hoogvliet A3 Architecten / Huisvesting woongroep Lengweg HE
SS EL IN G ST RA
AT
locatie Hoogvliet
oude situatie
gevelaanzicht
galerij afsluiting
overzicht nieuwbouw
RENOVATIE HOOGVLIET
LENGWEG
ISABELLALAND Renovatie te Den Haag A3 Architecten / Haag Wonen Programma: restylen van 3 flats met in totaal 216 woningen In de integrale aanpak van de 3 flats worden de kopgevels ge誰soleerd en opnieuw bekleed, galerijen en balkons ingepakt, galerij- en balkonhekken vervangen en de entrees volledig vernieuwd.
kop- en balkongevel oude situatie
galerijgevel oude situatie luchtfoto oude situatie
entree oude situatie entree nieuwe situatie
kop- en balkongevel nieuwe situatie
RENOVATIE DEN HAAG
ISABELLALAND
referentieprojecten |
vervangende nieuwbouw
V. DIJCKSTRAAT Nieuwbouw te Den Haag A3 Architecten / Haag Wonen Programma: EĂŠngezinswoningen in de Schilderswijk te Den Haag
situatie
impressies
gevelaanzicht
begane grond
1e verdieping
2e verdieping
NIEUWBOUW DEN HAAG
V. DIJCKSTRAAT
BERG-/ BLEISWIJKSTRAAT Nieuwbouw en renovatie te Rotterdam A3 Architecten / PWS Rotterdam Programma: Renovatie van 6 herenhuizen, nieuwbouw van 5 stadwoningen, 10 studenenwoningen, 2 appartementen en een commerciële ruimte. Diverse woningen aan de Bergstraat, Bleiswijkstraat en Bergweg stonden (al jarenlang) leeg of ze werden gekraakt. De leegstand had een zeer negatieve uitstraling op het woon- en leefklimaat binnen dit gebied (nabij de Noordsingel). Het plan voorziet in levendige en gedifferentieerde woonomgeving met o.a. stadswoningen voor gezinnen. In totaal zijn er 13 eengezinswoningen,10 studentenwoningen, 2 bovenwoningen en één winkel gerealiseerd door 11 panden te renoveren en 7 nieuwbouwpanden te realiseren.
situatie achtergevel nieuwbouw Bleiswijkstraat
start bouw: eind 2009 / oplevering: 2011. renovatie 2 appartementen
nieuwbouw 5 studentenunits
renovatie winkelruimte nieuwbouw 5 stadswoningen renovatie 2 herenhuizen
Ble isw ijks traa t
renovatie 5 studentenunits
renovatie 6 herenhuizen
Be rg
str aa
herinrichting binnengebied t
achtergevel renovatie Bergstraat
gevelaanzicht Bleiswijkstraat
RENOVATIE & NIEUWBOUW ROTTERDAM
BERG- BLEISWIJKSTRAAT
ROGGEVEENSTRAAT Nieuwbouw te Den Haag A3 Architecten / Kristal / Haag Wonen Programma: 11 eengezinswoningen in het Zeeheldenkwartier in Den Haag
situatie
impressies
verkaveling
2e verdieping
1e verdieping
begane grond
NIEUWBOUW DEN HAAG
ROGGEVEENSTRAAT
referentieprojecten |
opplussen & entreeverbeteringen
DELFLANDSEWEG Opplussen te Schiedam A3 Architecten / WoonPlus Schiedam Programma: nieuwe galerijhekken, ophogen galerijen en het verbeteren van de entreesituatie Drie flats in schiedam zijn in opdracht van WoonPlus Schiemdam opgeplust. De galerijen zijn opgehoogd en voorzien van nieuwe hekwerken met geperforeerde metaalplaten. Daarnaast worden de verouderde entrees vernieuwd. De deels gesloten gevel wordt vervangen door een volledig glazen gevel.
oude situatie
de nieuwe entree, bijna opgeleverd
detail van de galerijophoging en de nieuwe hekken
de nieuwe galerijhekken
OPPLUSEN SCHIEDAM
DELFLANDSEWEG
DE PLATEN Renovatie te Rozenburg A3 Architecten / Ressort Wonen Programma: herindeling woningplattegronden afsluiten galerij bijplaatsen balkons De opdracht bestond uit het renoveren van 144 woningen. De galerijen werden afgesloten d.m.v. glazen panelen gevat in houten liggers. Daarnaast zijn nieuwe balkons geplaatst en de woningplattegronden aangepast aan de moderne woonwensen.
oude toestand
de nieuwe afgesloten galerij
de balkonvergoting aan de achterzijde
RENOVATIE ROZENBURG
DE PLATEN
BEETHOVENLAAN Entreeverbetering te Maassluis A3 Architecten / Maas Delta
De drie entrees van de woongebouwen aan de Beethovenlaan, liggen aan de rand van Maassluis, tegen de Nieuwe Waterweg aan. Met het verticale scherm en de vrij hangende luifels, wordt de entree geaccentueerd. De warme houten tint van de beplating is als een homogeen element zowel in de gevel als in het interieur toegepast. locatie
oude en nieuwe situatie
ENTREEVERBETERING MAASSLUIS
BEETHOVENLAAN
CHARLOISSE HOOFD Entreeverbetering te Rotterdam A3 Architecten / Woonstad Renovatie van de 5 entrees van het wooncomplex Carloisse Hoofd.
oude toestand
ENTREEVERBETERING ROTTERDAM
CHARLOISSE HOOFD
referentieprojecten |
renovatie & restauratie
ZEEHELDENKWARTIER Kluswoningen A3 Architecten / Haagwonen / Kristal Binnenstedelijke herstructurering binnen het historisch centrum van Den Haag (Roggeveenstraat, Westerbaenstraat en Veenkade) status: in uitvoering
Opdracht ontstaan uit een gewonnen prijsvraag. De opgave bestond uit het geven van een visie op het gebied Zeeheldenkwartier. Aan de hand van analyses van specifieke sociale structuren, architectonische kenmerken en bouwkundige staat is per straat een specifieke analyse opgesteld. Gebruik makend van gereedschappen als restauratie, renovatie, cascosamenvoegingen en sloop/ nieuwbouw wordt per straat een aanpak opgesteld. Op dit moment zijn huisbezoeken en bouwkundige opnames afgerond, en is een aanpakvoorstel uitgewerkt. Locatie kluswoningen: - Roggeveenstraat 12 eengezinswoningen - Waterbaanstraat 24 appartementen - Veenkade 9 appartementen
VISIE EN AANPAK
ZEEHELDENKWARTIER
VOLMARIJNSTRAAT PWV te Rotterdam A3 Architecten / diverse particuliere opdrachtgevers ca. 45 woningen en bedrijfsruimtes - bouwkundige opname - gevelrenovatie - funderingsherstel - inpandige verbetering Volmarijnstraat 36-40 (oude toestand) Volmarijnstraat 36-40 (huidige situatie)
Volmarijnstraat 84-88 (oude toestand)
Volmarijnstraat 84-88 (huidige toestand)
Volmarijnstraat 76 (oude toestand)
Volmarijnstraat 60-62 (huidige situatie)
Volmarijnstraat 76 (huidige situatie)
Volmarijnstraat 60-62 (oude toestand)
Particuliere Woning Verbetering ROTTERDAM
VOLMARIJNSTRAAT
FAHRENHEITSTRAAT e.o. Renovatie te Den HaagA3 Architecten / Metterwoon Den Haag
ca. 70 woningen en bedrijfsruimtes - bouwkundige opname - gevel- en inpandige renovatie
oude toestand - Fahrenheitstraat
oude toestand - Celsiusstraat
oude toestand - De Reaumurstraat
RENOVATIE DEN HAAG
FAHRENHEITSTRAAT
GROTE VISSERIJSTRAAT Renovatie te Rotterdam A3 Architecten / Com Wonen
ca. 20 woningen - bouwkundige opname - gevelrenovatie - inpandige aanpassingen
oude toestand
plattegronden (huidige situatie) huidige toestand
RENOVATIE ROTTERDAM
GROTE VISSERIJSTRAAT
referentieprojecten |
verduurzamen
KAGERPLEIN Ingrijpende verduurzaming in Sassenheim A3 Architecten / Woningstichting Vooruitgang Programma: Het werk omvat het ingrijpend verduurzamen van 114 appartementen aan het Kagerplein te Sassenheim. De opgave was het terugbrengen van de woningen van energielabel E naar A. In de planvorming zijn wij echter ambitieus te werk gegaan. Mogelijkheden zijn onderzocht om de flat energie-neutraal uit te voeren.
galerijgevel (bezond)
Tegelijk worden met name elementen als plattegrond en buitenruimte verbeterd. Deze verbeteringen dienen ter verhoging van gebruik en duurzaamheid, maar tegelijk ook als een architectonische impuls voor het gebouw en de directe leefomgeving.
galerijgevel
balkongevel
groene daken ruime galerijen collectieve installaties
gebruikmaken van zonne- en windenergie extra isoleren
kopgevels bekleden
bijbouwen multifunctionele ruimte uitbouwen woonkamers nieuwe balkons bijbouwen appartementen
impressie nieuwe situatie
DUURZAAMHEIDSAANPAK SASSENHEIM
KAGERPLEIN
Rottebocht Renovatie te Rotterdam A3 Architecten / COM wonen Programma: 159 woningen De schilrenovatie die de bouwblokken ondergaan hebben bestaan uit de volgende ingrepen: - het vervangen van de kozijnen - de metalen gezetten panelen vervangen door prefab metselwerk steenstrips - vervangen van glasal beplating t.p.v. de boeidelen - reinigen van het gevelmetselwerk en de betonnen dakpannen. - aanbrengen van nieuwe dakvensters - het vervangen van de houten panelen in de balkonhekwerken door gelaagd glazen panelen met matte folie
oude situatie
luchtfoto
de nieuwe balkonhekken
de eengezinswoningen
RENOVATIE TE ROTTERDAM
ROTTEBOCHT
KRAAYENSTEIN Groot onderhoud te Den Haag A3 Architecten / Staedion Programma: Groot onderhoud & kleuradvies aanpak van 247 woningen, brengen van energielabel E naar A/B
structuur gevels/daken van grof naar fijn: basisvorm (zadeldak)
lessenaarsdak naar straatzijde slapen op de zolder
begane grond terugliggende gevel vorm? of programmascheiding?
hoofddragers: metselwerk kopgevels en penanten verticale stijlen begane grond en verdieping strokend? verticale stijlen begane grond aangepast aan programma
verticale houten luiken benadrukken de verticaliteit horizontale slanke elementen, zijn het minst aanwezig tegengaan van langgerekte blokken
huidige situatie
GROOT ONDERHOUD DEN HAAG
KRAAYENSTEIN
1:10.000 | ‘connectiviteit’
STUDIE RIETVELDWONINGEN Renovatie te Utrecht A3 Architecten / Bo-ex Programma: 2 stempels met ieder 194 woningen; totaal 388 woningen waarvan: 256 portieketagewoningen 108 galerijwoningen 24 eengezinswoningen
bebouwing
1:5000 | ‘samenhang’
De woningen zullen een ingreep ondergaan voor de komende 40 jaar.
ontsluiting
Onderdelen van de studie: - op stempelniveau: stedenbouwkundige analyse en verbeteringen verbeteren van de veiligheid verbeteren openbaar en privégroen - op blokniveau: onderzoek naar woningontsluitingen, lifbijplaatsingen en entreevebeteringen architectuur: met respect dit bezit ontworpen door architect Gerrit Rietveld verbeteren - op woningniveau: plattegrondverbeteringen, indeling, keukens en badkames vergroting van de buitenruimte energielabels naar B en A vernieuwen installaties
parkeren 1:1000 | ‘differentiatie groen’
privétuinen
stedenbouwkundige analyse collectief groen
openbaar groen
stempel totaal situatie
luchtfoto ‘stempel’
bloknummer
1/2
3/4
5-8
9 / 10
11 - 14
situatering
plattegrond 3e
plattegrond 2e (of hoger)
plattegrond 1e
plattegrond BG
gevelopbouw
foto’s huidige situatie
RENOVATIE UTRECHT
STUDIE RIETVELD WONINGEN
referentieprojecten |
herbestemmen
PAULUSSCHOOL Restauratie en herbestemming school te Wassenaar A3 Architecten / Wassenaarsche Bouwstichting Ontwikkeling BV Programma: 11 koopwoningen, carports en bergingen, een collectieve tuin en gemeenschappelijke ruimte Bijzonderheden: herontwikkeling van historisch rijksmonument In een oude school in Wassenaar zijn elf koopwoningen gerealiseerd. EĂŠn van de karakteristieke elementen van de school is een lange gang met geglazuurde tegels, die in het ontwerp behouden is en dient om de woningen te ontsluiten. De woonlaag bevindt zich op de begane grond, in de voormalige klaslokalen. Op de zolderverdieping bevinden zich de slaapkamers.
HERONTWIKKELING / RESTAURATIE WASSENAAR
PAULUSSCHOOL
VIJVERZICHT / MIXX-INN Renovatie te Den Haag A3 Architecten / Haag Wonen Programma: diverse huisvestingsdoelgroepen hotelfunctie leerprojecten horeca kinderdagverblijf begeleid wonen Een voormalig bejaardentehuis wordt omgebouwd tot een shortstay facility met diverse functies. De gevel is uitgevoerd in zink en geĂŤmailleerd glas met kleuraccenten eveneens in geĂŤmailleerd glas.
oude situatie
RENOVATIE DEN HAAG
VIJVERZICHT / MIXX-INN
HERENWAARD herbestemming te Zoetermeer A3 Architecten / Waal herbestemmen van een bestaand kantoorgebouw tot woningen
impressie nieuwe toestand
huidige toestand
plattegronden huidige toestand
impressies
plattegronden nieuwe toestand
impressie ‘groene gevel’
HERBESTEMMING ZOETERMEER
HERENWAARD
DE DYCKGRAAF Renovatie schuur te Poortugaal A3 Architecten / WBV Poortugaal
Verbouw van een oude schuur tot 8 levensloopbestendige appartementen
luchtfoto
oude toestand
differentiatie
gevelaanzicht
plattegrond (1e verdieping)
doorsnede
het trappenhuis
RENOVATIE SCHUUR POORTUGAAL
DE DYCKGRAAF
BRINKWAL herbestemming te Nieuwegein A3 Architecten / Vorm BV / Jutphaas Wonen Programma: transformeren van een leegstaand kantoorpand naar 25 (startsers-)woningen. De “TOOLBOX” Op een eenvoudige wijze in korte tijd woningen creëren binnen bestaande gebouwen. Dit is mogelijk met behulp van de “TOOLBOX”, Deze “TOOLBOX” bevat alle denkbare woonfuncties onder gebracht in elementen welke op een plug-andplay manier geplaatst kunnen worden in de woning. De elementen kunnen vrij in de ruimte, maar ook tegen de wanden geplaatst worden, waarbij de elementen onderdeel van de wanden vormen. Hiermee wordt de mogelijkheid geboden tot het creëren van woningen in bestaande gebouwen. Een appartement, loft, rijwoning, maisonnette; de “TOOLBOX” biedt voor elk woningtype mogelijkheden.
bestaande gebouw
+ de “TOOLBOX”
= eerste verdieping
begane grond
indelingsvariant
nieuwe woningen
het huidige gebouw
impressies van verschillende inrichtingsmogelijkheden
impressie van de nieuwe gevel
HERBESTEMMING NIEUWEGEIN
BRINKWAL
referentieprojecten |
in ontwikkeling
KORRELBETON Nieuwbouw & renovatie te Hoek v. Holland A3 Architecten / WBV Hoek v. Holland Programma: stedenbouwkundige studie ca. 160 woningen renovatie ca. 100 woningen sloop- nieuwbouw Na een stedenbouwkundige analyse van de situatie is een stedenbouwkundig framework opgesteld waarbinnen renovatie en sloopnieuwbouw mogelijk is. Voor de 6 flats gebouwd in het korrelbetonsysteem, zijn de mogelijkheden tot hergebruik en verduurzamen onderzocht. Door verschillende ingrepen en toevoegingen, zijn diverse woningtypen te realiseren. huidige situatie impressie nieuwe situatie
stedenbouwkundig plan nie
o pb dak
ou
i jd erw wv
ere
e g ev
erw ls v
schema: aanpak casco
e
pbo
uw
n
: eel i o n o uw opt uitb ren ijde
uw
o d ak
ni
e eu w
el
gev
ta be s
e a nd
co cas nie
u
g we
e ve
ls : eel j ion galeri op t
RENOVATIE EN NIEUWBOUW HOEK VAN HOLLAND
KORRELBETON
SLIM & SNEL Renovatie te Krimpen a/d IJssel A3 Architecten / QuaWonen Programma: renovatie 240 woningen Door de woningen aan de buitenkant te verduurzamen (isoleren) kan, naast de bouwtechnische kwaliteit, gelijktijdig de uitstraling verbeterd worden. In de aan te pakken woonblokken zijn de entrees van de woningen geaccentueerd, zodat er meer individualiteit ontstaat. Daartoe hebben we een uitgebouwde entree gemaakt met de op de omgeving geïnspireerde IJsselstenen. Door de voorgeplaatste duurzame gevel krijgen de nieuwe kozijnen een diepe negge waardoor meer plastiek en expressie ontstaat. Het horizontale karakter van de blokken is bewaard gebleven door de opdeling en verschil van materiaal en kleur tussen plint, verdieping en dak. Door de nieuwe goten uit te bouwen, kunnen we dit horizontale en daarmee de samenhang en de plastiek nog verder versteken. Op deze manier ontstaat een horizontaal geleed blok waarin de “opgelegde” entrees zorgen voor ritme en individualiteit. De door de bewoners zelf te kiezen kleuren (veelkleurigheid van de polders) van hun entrees versterkt die individualiteit.
situatie
structuurschets
+
RENOVATIE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL
SLIM & SNEL
TALMAWEG Renovatie te Dordrecht A3 Architecten / Woonbron
De opdracht bestaat uit de transformatie van een bouwblok uit de jaren '60 tot een eigentijds woongebouw waarin zowel gewoond als gewerkt kan worden. Stedenbouwkundig moet het gebouw de scharnierfunctie gaan vervullen naar de achterliggende wijk Crabbehof. Woonbron heeft de ambitie om deze strategische ligging beter te benutten, in het kader van de beoogde transformatie van het gebied. Conform de wijkvisie ‘Kansen voor Crabbehof’ liggen de kansen in het zogenaamde springplankmilieu.
huidige situatie
nieuwe trappenhuis extra woningen
+ = + kantoorplint
impressie gevelaanzicht
impressie nieuwe situatie
nieuwe differentiatie
RENOVATIE DORDRECHT
TALMAWEG
STUDIE PORTIEKWONINGEN Renovatie te Rijswijk A3 Architecten / Trebbe Bouw Nieuwegein Programma: studie naar renovatie van 9 portiekflats De ingrepen variĂŤren van liftplaatsen per portiek, het uitbouwen van de blokken met ca. 2 meter, tot het veranderen van de ontsluiting met galerijen en een nieuwe lift. situatie
N
ingreep B: liftbijplaatsen ingreep C: galerijontsluiting ingreep D: uitbouwen
huidige toestand
impressie - nieuwe portiek en balkons
ingreep
B
impressie - nieuwe galerijgevel
ingreep
C
impressie - nieuwe balkons
ingreep
D RENOVATIE RIJSWIJK
STUDIE PORTIEKWONINGEN
DUYVENVOORDESTRAAT e.o. Renovatie te Monster A3 Architecten / Arcade Programma: ‘upgraden’ van 4 flats met in totaal 176 woningen. Van de 4 flats worden de kopgevels opnieuw bekleed, galerijen en balkons opgehoogd, galerij- en balkonhekken vervangen en wordt de entreesituatie omgedraaid en volledig vernieuwd. huidige situatie
impressie nieuwe situatie
impressie interieur
at tra en vo or de s Du yv
huidige entree
nieuwe entree
impressie entree
impressie balkongevel
RENOVATIE MONSTER
DUYVENVOORDESTRAAT e.o.
A 3 Ar ch itec ten
Maa skad e 171d Pos tbu s 24 32 5 30 07 DH Rot ter da m tel : 01 0 - 41 1 36 30 ww w.a3 ar ch itec ten .nl
referentieprojecten A3 Architecten | november 2012