lef en ambitie in omgedraaid proces

INTERVIEW Geert Gerrits

Lef en ambitie in een omgedraaid proces

De naam zegt het al: de gebiedsontwikkeling ‘Tussen Kasteel en Wijchens Meer’ gaat over de inrichting van het gebied tussen het landmark Kasteel van Wijchen en het water aan de zuidkant van het centrum. Het plangebied bestaat uit verschillende kavels, die individueel ontwikkeld hadden kunnen worden. En waarbij wethouder Geert Gerrits als portefeuillehouder Ruimtelijke Ordening en Wonen puur zijn formele rol had kunnen vervullen. Maar hij pakte het met zijn team een stuk ambitieuzer aan: “Gevoelsmatig gaat mijn rol in gebiedsontwikkeling verder dan wat formeel nodig is.”

Lef Bijzonder aan deze ontwikkeling is dat er een plan is gemaakt voor de gehele oostflank van het centrum. Gerrits licht dit toe: “Ik mocht aan de wieg staan van het idee om deze ontwikkeling integraal aan te pakken. Daarmee bedoel ik dat we een aantal potentiële ontwikkellocaties hebben samengevoegd om als één project in de markt te zetten. Dat vraagt om lef, maar zorgt voor meer samenhang. Het biedt een unieke kans om het centrum in één keer een kwaliteitsimpuls te geven en daarmee toekomstbestendiger te maken.”

Omgedraaid proces Wat deze gebiedsontwikkeling ook speciaal maakt voor Wijchen, is dat het proces is omgedraaid. Gerrits: “Ik ben ervan overtuigd dat je de kennis om tot het beste plan te komen vindt in de samenleving. Daarom zijn we aan de voorkant van het proces al begonnen met participatie. We zijn gestart met een blanco vel en hebben in verschillende sessies met bewoners en ondernemers de ambities voor het plan vastgesteld en/of geconcretiseerd. abcnova heeft ons geholpen deze te vertalen naar een ambitiekader, dat we bij de marktuitvraag hebben meegegeven aan de markt.”

Speeddates Ook tijdens het tenderproces is volop ruimte gemaakt voor participatie. Gerrits noemt een voorbeeld: “We hebben lokale ondernemers vroegtijdig in contact gebracht met de vijf overgebleven inschrijvers die we voor die fase hadden geselecteerd. Dat deden we eerst in de vorm van speeddatesessies. De bedrijven die een rol kunnen spelen in de uitvoering of als potentiële afnemer, konden in gesprek over mogelijke samenwerking. Dat werkte heel goed. ‘Dit hebben we nog nooit meegemaakt’, hoorden we terug van de marktpartijen.”

Deelgenoot maken Politiek-bestuurlijk is de aanpak voor Wijchen ook nieuw en spannend. Voor het slagen van het proces is het daarom essentieel dat het college en de raad goed geïnformeerd worden en achter de gekozen aanpak staan. Hoe neemt Gerrits zijn medebestuurders en raadsleden mee in het proces? Gerrits: “Dat doen we door elkaar constant deelgenoot te maken van de stappen en de achterliggende overwegingen. Zowel in woord als in beeld, via nota’s, nieuwsbrieven, openbare vergaderingen, presentaties en informele bijeenkomsten. En natuurlijk door regelmatig beelden te delen in de wandelgangen en via ambassadeurs in de samenleving. Er is een klankbordgroep opgericht met betrokkenen uit de omgeving, die regelmatig wordt geïnformeerd en geraadpleegd. Voor het vertrouwen in de aanpak moet je blijven benoemen dat ideeën ophalen uit de samenleving en de markt meer kansen op een mooi plan biedt dan alles zelf bedenken. Daar helpt abcnova ons goed bij. Daarnaast heeft de raad een participatieladder vastgesteld en is afgesproken dat we bij ieder proces vooraf met elkaar afspreken welke trede van deze ladder geldt. Je kunt dan

regelmatig toetsen of je nog op het juiste niveau samenwerkt en elkaar erop aanspreken.”

Partners Gerrits ziet de samenwerking met experts als een belangrijke succesfactor. “Als je ziet dat je een complex traject ingaat, zorg dan dat je de juiste mensen bij elkaar hebt en dat verwachtingen duidelijk zijn. Gezien de complexiteit van deze ontwikkeling zijn we vrij snel op zoek gegaan naar partijen – of beter: echte partners – om ons te helpen. Dat werd de combinatie Alba Concepts en abcnova. Voor mij is het tot nu toe een voorbeeldproject zoals we ze graag hebben. De ervaring en leerpunten neem ik graag mee in toekomstige ontwikkelingen in Wijchen.”

subsidiekansen Ter voorbereiding op de tenderfase heeft de gemeente Wijchen samen met abcnova en Alba Concepts de subsidiekansen ten behoeve van een duurzame gebiedsontwikkeling onderzocht. De kaders vanuit het programma SteenGoed Benutten, van de provincie Gelderland, zijn in het voortraject verkend en hebben eraan bijgedragen om de ambities voor Tussen Kasteel en Wijchens Meer hoog te leggen. In september 2021 is gebleken dat de provincie deze ambities in het project ondersteunt. De provincie Gelderland kent € 525.000,- subsidie toe vanuit het programma SteenGoed Benutten. De essentie van dit ontwikkelprogramma is om ruimtelijke kwaliteit te behouden en te versterken en Gelderland nog mooier, leefbaarder en economisch aantrekkelijker te maken.

“Heel erg mooi dat Wijchen het vertrouwen krijgt van de provincie om dit mooie project te realiseren. We hebben het maximale subsidiebedrag gekregen. Zij zijn erg te spreken over de plannen én hebben zelfs wat extra geld toegekend vanwege circulariteit. En dat heeft natuurlijk alles te maken met het feit dat we het oude gemeentekantoor niet zomaar gaan slopen. Vrijkomende materialen worden zoveel mogelijk hergebruikt of verwerkt tot grondstoffen”, zo zegt Geert Gerrits, wethouder Wonen en Ruimtelijke Ordening. tenderprocedure Voor de gebiedsontwikkeling ‘Tussen Kasteel en Wijchens Meer’ koos de gemeente Wijchen voor een tenderprocedure waarin ontwikkelaars veel meer ruimte kregen dan bij een normale aanbesteding. Vooraf is géén kant-en-klaar ontwerpplan opgesteld waarop zij konden inschrijven. Partijen werden uitgedaagd om met een (duurzame) gebiedsvisie te komen. Die visie moest wel voldoen aan richtlijnen (kaders) die samen met inwoners en de gemeenteraad zijn opgesteld. Het voordeel van deze tender is dat er veel beter gebruik kon worden gemaakt van de kennis, ervaring én creativiteit van de ontwikkelaars. En dat is gelukt! In november 2020 heeft de gemeente Wijchen een koop- en realisatieovereenkomst gesloten met Team Ter Steege.

Na de contractering is de gebiedsontwikkeling in een andere fase beland. In deze fase ontstaat echt een samenwerking tussen consortium en gemeente voor de verdere uitwerking van de winnende visie om uiteindelijk tot uitvoering te komen. Na een wenningsperiode zijn de eerste stappen gezet in de uitwerking en verdere afstemming met de omgeving.

rol abcnova abcnova is vanaf de start, samen met Alba Concepts, verantwoordelijk geweest voor het opstellen van de ontwikkel- en tenderstrategie en het formuleren van de ontwikkelkaders, in nauw overleg met de omgeving en het gemeentelijk bestuur. Hierbij is nadruk gelegd op een integrale, duurzame ontwikkeling én het bieden van voldoende ruimte voor creativiteit van de markt. Daarbij heeft abcnova de gemeente ook begeleid tijdens de tenderprocedure en het sluiten van de koop- en realisatieovereenkomst. Tijdens de uitvoeringsfase blijft abcnova als contractmanager betrokken bij dit mooie project om ervoor te zorgen dat de ambities van het project gewaarborgd blijven én gerealiseerd worden. Daarnaast vervullen wij een strategische (onafhankelijke) adviesrol voor vraagstukken die zich in de contractfase kunnen voordoen.