6 TL 2012/06 112441
TASARIM KÜLTÜRÜ DERGİSİ
ARREDAMENTO MİMARLIK HAZİRAN 2012 258
SÖYLEŞİ: İTÜ'DE GÜNCEL MİMARLIK PANELİ GÜNCELLEME: TABANLIOĞLU MİMARLIK KORUMA: FORTEZZA KALESİ
İSVEÇ'TE İKİ YAZLIK KONUT HELSİNKİ’DE MİMARLIĞI HİSSETMEK
BOYUT
YAYIN
GRUBU
6 TL
GENÇ MİMAR: ABOUTBLANK
SAYI:2012/06
KUTLAMA STRÜKTÜRLERİ / ABOUTBLANK / TABANLIOĞLU
DOSYA: GEÇİCİ KUTLAMA STRÜKTÜRLERİ
l
FENG SHUI VE MİMARLIK
ARREDAMENTO
GENÇ MİMAR
110
Aboutblank Hiyerarşiyi Aşmak İçin... Aboublank hepsi de YTÜ Mimarlık Fakültesi mezunu 4 mimarın (Ozan Özdilek, Hasan Gümüşsoy, Erhan Vural ve Gökhan Kodalak) 2006'da İstanbul'da kurduğu bir mimarlık bürosu. Ortakların en yaşlısı 28, en genci 27 yaşında. Multidisipliner bir çalışma yürütüyorlar. Kentsel tasarımdan sergi planlamaya dek farklı mecralarda farklı araçlarla etkinlik gösteriyorlar. Uyum değil, örgütlenmiş çatışmayı eksen alan, gerçekçi bir iç çalışma yaklaşımları var. Çok uzun süre boyunca, mimarlık alanında başarıyla ürün vermenin düşünsel hiyerarşiler ve grup disiplini kurmayı, onun için de diktatoryel bir tekil iktidarı gerektirdiğine inanılmıştır. Daha 1920'lerde kolektif çalışmaya inanan Gropius'un tavrı bu ikircikli durumu çok iyi anlatır. Çoğul aktörlü bir mimari üretimin olağanlığına ve zorunluluğuna işaret eden Gropius, bir yandan alanı demokratik bir açılıma tabi tutar, öte yandan da mimarlığı tüm üretimleri bütünleştiren ana damar olarak tarif ederek mimarın yeni totaliter yöneliminin altyapısını kurar. Aboutblank ise, ne mecraların, ne imkanların, ne de katılımcıların hiyerarşik bir sıralamaya oturtulabileceğine inanıyor. Düşünce-pratik asimetrisini reddediyor ve aynı gerçekliğin iki vechesi oldukları düşüncesiyle eylemde bulunuyor. Hiçbir mimari amacın, söylemin, kavramın kutsallaştırılabilir, birincil diye tanımlanabilir olmamasını öngörüyor. Dolayısıyla, Aboutblankçılar için hiyerarşiler her özgül durumda yeniden biçimlenen geçici politik konumlanmalardan ibaret. Bu açıdan her yerde yeni sayılabilecek (ama tabii ki benzersiz olmayan) bir mimari kavrayış geliştirmeyi deniyorlar.
Aboutblank’in tasarım yaklaşımını üretim süreci boyunca öne çıkan bazı anahtar kavramlar üzerinden anlatmak isabetli olabilir. Fakat öncelikle ve tüm bu kavramlardan bağımsız olarak, Aboutblank’in üretim sürecinin yatay, eşitlikçi ve kolektif bir düzlem üzerinde işlediği belirtilmelidir. Dolayısıyla yerel kültürün imparatorluk ve Cumhuriyet geçmişiyle adeta organik bir parçası haline geldiği ve günbegün doğallaştırdığı hiyerarşik düzeneğin memur-emir-amir kurgusunun dışında çalışmayı denemenin, başlı başına tasarımın tüm süreçlerine etki eden başat bir sapma olduğunu söyleyerek söze başlamak gerekir. Bu yaklaşım bir anlamda, tasarımsal üretimi daha sokağa inmeden, üretim ortamının kendisinde demokratikleştirme denemesidir. Ardındansa, şu anahtar kavramlar üzerinden tasarım yaklaşımı biraz daha detaylıca incelenebilir;
Bir diğer temel arayış, ölçekten bağımsız olarak her türlü tasarım yaklaşımında bir tür kentselliğin peşine düşme durumudur. Kentsellikle ilişki bu bağlamda, modern kentsel yaşamın beraberinde getirdiği ve çoğu zaman problemli addedilen metropolitan yoğunluk, çokluk, çeşitlilik ve farklılaşma gibi kavramları sosyal doku için avantajlı veriler olarak ele almak ve sorunlu oldukları durumlardaysa çeşitli müdahalelerle mümkün olduğunca avantaja çevirmek üzerinden özetlenebilir. Dolayısıyla kentsellikten kasıt, dar anlamıyla kentsel bir “yer” veya “kimlik” üzerine obsesif bir tavır takınmak değildir, aksine yer ve kimliğin homojen, sabit ve tekil karşılıkları terkedilir, bunun yerine her daim değişen ve her an farklılaşan bir örüntünün mekansal anlamda hakkını vermenin yeni yolları aranır.
Kritik teori
111
Sosyopolitik etkileşim Bir diğer temel arayış, mümkün olduğunca toplumsal etkileşime açık, kamusal akışla iletişim kurmaya çalışan, kullanıcıyı tasarım içerisine bir aktör olarak katmayı deneyen ve kamusal konsensüsü ve toplumsal menfaati ön planda tutmayı deneyen eşitlikçi bir mekansal politika inşası olarak tariflenebilir. Mimarlık etkinliği bilindiği üzere, modern tarihi boyunca bir taraftan tahakküm güçlerinin en kullanışlı aparatlarından biri olagelmiş ve Halk’ı hizaya sokmak için toplum mühendisliği kullanımlarıyla sömürülmüş, öte taraftansa direniş düzeneklerinin yeni kaçış çizgileri üretmesine fırsat tanımış ve Çokluk’un kendi kendisini örgütlemesiyle yatay özgürlük arzularını kolektif mekanlara enjekte etmesine olanak sağlamıştır. Aboutblank bu doğrultuda Çokluk’un tarafını tutar ve mümkün olduğunca günümüz edilgen mimarlık ortamı için üretilebilecek etken kaçış çizgilerinin peşine düşer. Kısaca amaç, mekanı ve dolayısıyla mekanda katılaşmış olan toplumsallığı, mümkün olduğunca özgürleştirmektir.
ARREDAMENTO
Bir diğer temel arayış, mimari üretimi salt mekanı fiziksel olarak örgütlemek olarak görmek yerine, teorik bir altlığı bilinçli ve etraflı olarak her daim bu üretime entegre etmek üzerinden anlatılabilir. Dolayısıyla her üretimin yeni bir deney sahası olarak görüldüğü, her projeye çağın tüm hızlı üretim dayatmalarına rağmen yoğun bir Apollon ve Dionysos çarpışması analiz sürecinin ve kavramsal bir Aboutblank tasarımlarının çoğunda izi formasyonun eşlik ettiği eleştirel bir çift sürülebilecek olan temel kavramların sarmallı kurgudan bahsedilebilir. Bu başında, bir tür Apollon-Dionysos kurguda, mimari üretimin kuvveden fiile diyalektiği geldiği söylenebilir. Bilindiği geçeceğini varsayan geleneksel anlayış üzere Yunan mitolojisinde Apollon ve yerine, kuvve ve fiilin bir aradalığını Dionysos’un her ikisi de Zeus’un savunan farklı bir kavrayış ön plana çıkar. oğullarıdır. Apollon ışığın, doğrunun, Dolayısıyla tasarımda teori ve pratik aklın, düzenin tanrısı iken, Dionysos karşıtlık veya ardardalık üzerinden değil, şarabın, esrimenin, özgürlüğün ve birliktelik üzerinden inşa edilmeye çalışılır. doğaçlamanın tanrısıdır. Dolayısıyla mimari düzlem üzerinden düşünüldüğünde, Eleştirel bir perspektif çerçevesinde, her Aboutblank tasarımları çoğu zaman rijid pratik kendi teorisini, her teori kendi bir düzen peşine düşen bir güçle, bu düzeni pratikliğini üzerinde taşır. ve her türlü çevre düzenini esnetmeye ve bozmaya çalışan bir diğer kaotik gücün Yapay ekoloji & mukavim koruma diyalektik mücadelesi üzerine kurulur. Bu Aboutblank’in güncel mimarlık ortamının kurguysa, salt morfolojik bir altlığa önemli sorunsalları haline gelmeye referans vermekten çok, her iki teorik başlayan Ekoloji ve Koruma pratiklerine başlığın beraberinde getirdiği yeni kavram dair sergilediği duruş birbirlerine paralel kümelerinin melezlenmesini ve bir tür olarak anlatılabilir. Ekoloji ve Koruma’nın dikotomi içerisine hapsolmaktansa, her doğayı ve tarihi yapılı çevreyi kutsal ve daim yeni mücadele alanları oluşturarak dokunulmaz addeden romantik ve üretimlerini önceden öngörülemeyen yeni nostaljik kavranışları reddedilir. Neoliberal elemanlarla zenginleştirmesini sağlar. Bu piyasa tevhidi altında ekolojik tasarımın üretim süreciyse yerel mimarlık ortamında sahte filantropik kurgular doğrultusunda alışık olunduğu üzere uyumlu ve uysal bir sömürülmesi ve tarihi yapılı çevrenin salt tevhidi değil, mücadele ve çarpışmayla sermayeyi arttırma yöntemlerinin bir zekatı yüklü bir birarada olma halini, dolayısıyla olarak Potemkin’vari yenilenmesi veya bu şiddetli bir kolektif üretimi tarifler. doğrultuda sefil bir mutenalaştırma aracı olarak kullanılması reddedilir. Her iki
düzlemde de küresel ölçekten yerel ve mesleki ölçeklere dek geri beslenimli bir ağa dahil olarak yapılacak periyodik ve analitik araştırmalar teşvik edilirken, Ekoloji’nin ve Koruma’nın kentsel hayatiyetle, gecekondularla ve metropolitan artık mekanlarla bir arada mukavim ve yapay kurgularda eleştirel bir temel üzerinden yeni baştan düşünülmesi ayrıca talep edilir.
GENÇ MİMAR
Aboutblank: Tasarım Yaklaşımımız
Kentsellik
GENÇ MİMAR
112
Ankara Ulucanlar Hapishanesi Renovasyonu Fikir Projesi
ARREDAMENTO
Proje Talebi: Ankara Ulucanlar Merkez Hapishanesi’nin renovasyonuna dair fikirler. Proje Tanımı: Proje hapishane yapısı üzerinde yoğunlaşmaktan çok, kentin mevcut yapısının bir tür hapishane olduğunu öne sürerek, yeni özgür mekanlar kurgulamayı dener ve kentin istilası için ana karargahı ironik bir şekilde Ulucanlar Merkez Hapishanesi seçer. Bir zaman çizelgesi üzerinden işleyen tasarım, projeyi bitmiş bir ürün olarak ortaya koymaktan çok, özgür mekan stratejilerinin yayıldığı sürecin üzerinde durur. Bu sürecin beta üretimi olarak görülebilecek tasarım, pisagor modülleri adı verilen 1p, 2p, 4p adlı 3 modülün birbirlerine eklemlenmeleri ve kentteki kullanılmayan boşlukları doldurmalarıyla başlar. Tek donatıları laptoplar olan fonksiyonsuz özgür mekanlar dijital bir ağ ile birbirlerine bağlanmışlardır. Proje temelde, zengin potansiyelleri olan bu dijital ağın, sosyal ve kentsel bir ağa dönüşümünün denemesi olarak okunabilir.
113 GENÇ MİMAR ARREDAMENTO
Proje Tarihi: 2007 Proje Yeri: Ulucanlar, Ankara Proje Tipi: Fikir Yarışması Proje Durumu: 3. Ödül İşveren: TMMOB / Ankara Proje Ekibi: Çiğdem Karamürsel, Erhan Vural, Hasan Gümüşsoy, Ozan Özdilek, Gökhan Kodalak
GENÇ MİMAR
114
Adana Ziyapaşa Kent Merkezi Mimar Sinan Parkı Kesimi Kentsel Tasarım Yarışması Proje Talebi: Kentsel fonksiyonların ağırlıklı olduğu bir kent merkezi tasarımı ve rekreatif kıyı şeridinin projeye entegrasyonu.
ARREDAMENTO
Proje Tanımı: Proje yapılı çevreyle doğal çevreyi kent merkezinde buluşturarak, bu gerilimli kesişim bölgesinde yoğunluğun faz değiştirmesini öngörür. Kentin yoğunluğu tam da kent merkezinin oluşturduğu düğüm noktasından başlayarak Seyhan Nehri'ne doğru erimeye başlar. Kent parçasının tasarımı, mevcut ulaşım ağı ve yapı adalarının rasyonalize edilmesi sonucu esnek bir gridal sistem üzerine oturtulmuştur. Merkezdeki düğüm noktasında bozulmaya başlayan gridal sistem sahilde topoğrafyanın aktif kullanımını da öngörerek farklı bir kurguya doğru evrilir.
115 GENÇ MİMAR
ARREDAMENTO
GENÇ MİMAR
116
ARREDAMENTO
Proje Tarihi: 2008 Proje Yeri: Ziyapaşa, Adana Proje Tipi: Ulusal Yarışma Proje Durumu: 2. Ödül İşveren: Adana Büyükşehir Belediyesi Alan: 207.000 m2 Proje Ekibi: Ozan Özdilek, Erhan Vural, Gökhan Kodalak, Çiğdem Karamürsel, Tuğçe Akbay
Birbirine dik iki ana kamusal aks yine kent merkezinde kesişerek Seyhan Nehri'ne doğru yapılaşmaya ve sahil aktivitelerinin ana omurgalarını oluşturmaya başlarlar. Omurgaların topoğrafyayla ve kıyı şeridiyle ilişkisi bazen topoğrafyanın içinde gömülü kalarak, bazen üzerine çıkıp altından geçit vererek, ve sonlandıkları noktalarda ise suyla ilişkiye girerek kurulur.
117 GENÇ MİMAR
İzmir Kemeraltı Üst Örtü Ve Kent Mobilyaları Ulusal Fikir Yarışması Proje Talebi: Renovasyonu planlanan Tarihi Kemeraltı Çarşı dokusunu birleştirici rolde bir üst örtü tasarımı ve gerekli kentsel donatılar. Proje Tanımı: Proje makro ölçekte kendisinden talep edilen sınırlara sadık kalmayıp, çarşı içinde kendi sürekliliğini sağlamak üzerine eksik parçaları tamamlamış, çarşının dışına taşarak da çarşının sahille ve denizle ilişkisini kurmayı amaç edinmiştir.
ARREDAMENTO
Üst örtü, üçgen formdaki A ve B modüllerinin farklı biraraya geliş biçimleri üzerine kurgulanmıştır. Büyük modüller daha çok sokak ve meydanlarda geniş açıklıkları geçmek için kullanılırken, küçük modüller organik çarşı dokusunun düzensiz sınırlarına projeyi adapte eder.
ARREDAMENTO
GENÇ MİMAR
118
Çarşının düzensiz boşlukları böylece, sade bir kurgunun parametrik farklılaşmasıyla örülmüş olur. Üst örtünün tarihi cephelere takılmaması için kurgulanan düşey taşıyıcı direkler ise çok amaçlı addedilerek, salt strüktürel fonksiyonlarından öteye taşınmıştır. "Ekle-Çıkar" kurgusuna sahip bir rehber eşliğinde sunulan direk, görsel sabit pano, aydınlatma elemanı, çöp kutusu, oturma birimi, görsel işitsel elemanlar, nokta peyzaj, ticari kutu benzeri birçok kentsel donatıyı kendi üzerinde toplar. Dolayısıyla sadece iki elemanın farklı bir araya gelme kurgularıyla, tüm tarihi çarşı düzenlemesi örgütlenmiş olur.
119 GENÇ MİMAR Proje Tarihi: 2008 Proje Yeri: Kemeraltı, İzmir Proje Tipi: Ulusal Fikir Yarışması Proje Durumu: 1. Ödül-eşdeğer İşveren: İzmir Büyükşehir Belediyesi Proje Ekibi: Hasan Gümüşsoy, Erhan Vural, Gökhan Kodalak, Ozan Özdilek
ARREDAMENTO
GENÇ MİMAR
120
Küçükçekmece Kent Merkezi Kentsel Tasarım Projesi
ARREDAMENTO
Proje Talebi: Küçükçekmece’deki ağır sanayinin kaldırılması sonrası ortaya çıkan yeni kentsel bölgede, karma fonksiyonları içinde barındıran yeni bir kent merkezi tasarımı. Proje Tanımı: Proje, alanı ikiye bölen ana ulaşım hattını bir engel gibi görmek yerine, onu lehine kullanmayı amaçlar. Bu iki kent parçası ortalarına kültürel fonksiyonlarla beslenen rekreatif yeşil omurgaları alarak kuzey güney doğrultusunda birbirlerine paralel hareket ederler. Paralel kurgu, akışların birbiri içlerine geçmesi tercih edildiğinden arazinin geometrik orta noktasına yakın bir merkezde bozularak iki kent parçası kesiştirilir ve yakalar arası akışkanlık kent merkezinde sağlanmış olur. Fonksiyonel anlamda en dış hat çevre dokunun da konut üzerine kurulu olduğu
121 GENÇ MİMAR
düşünülerek konuta ayrılmış ve mevcut konut stoğuyla, yeni konut yapıları arasında bir ilişki kurulması amaçlanmıştır. Dıştan içe doğru fonksiyonları takip etmek gerekirse kültürel ve rekreatif omurga sonrası ana ulaşım hattına bakan akslar ticari ve ofis blokları doğu yakasında, ileri teknolojili endüstriyel kurgu ile tarihi eğitim yapısıyla birleşerek oluşturulan üniversite ve ona entegre eğitim aksı batı yakasında konumlanmış gibi gözükür.
Proje Tarihi: 2008 Proje Yeri: Küçükçekmece, İstanbul Proje Tipi: Ulusal Yarışma Proje Durumu:Mansiyon İşveren: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Alan: 1.800.000 m2 Proje Ekibi: Hasan Gümüşsoy, Erhan Vural, Gökhan Kodalak, Ozan Özdilek
Her bulvar için (ticari bulvar, konaklama bulvarları, sanayi ve eğitim bulvarı, rekreatif sosyal kültürel donatı bulvarları) çeşitli stratejiler oluşturularak bir kent rehberi hazırlanmıştır. Tüm fonksiyonlar arası geçişlilik ve hibridleşme ise her fonksiyonun içine aktığı ve tüm alan boyunca sekiz çizen yeşil bulvarlar üzerinden yürütülür. Dolayısıyla projenin en kentsel olduğu bölge bir anlamda, yeşil omurganın ta kendisidir. ARREDAMENTO
GENÇ MİMAR
122
Yozgat Ticaret, Kültür & Sanat Merkezi Proje Talebi: Yozgat kent merkezinde ticaret, kültür ve ofis fonksiyonlarıyla yüklü multifonksiyonel bir yapı tasarımı. Proje Tanımı: Yozgat projesi, resmi etaplama talebi, fonksiyonlar arası yaya akış kurgusunun akışkan düşünülmesi ve kentsel iletişimin mümkün olduğunca arttırılması gibi parametreler eşliğinde, kamusal iletişimi daha yoğun olan fonksiyonların kent merkezine doğru ufalanmasıyla oluşan dört kütle halinde çözülmüştür.
ARREDAMENTO
Projenin ana araştırma konusu bu rijit kütlelerle, bunların arasına kamusal akışı düzenlemek ve kültürel fonksiyonları beslemek adına enjekte edilen akışkan strüktürün kurduğu farklı ilişkilenme biçimleridir. Yapı, bu iki farklı mekan üretim metodolojisini birbiriyle çarpıştırarak, mekanlar, fonksiyonlar, teknolojiler, ideolojiler ve biçimler arası bir kurgunun izini sürer.
123 GENÇ MİMAR
ARREDAMENTO
ARREDAMENTO
GENÇ MİMAR
124
Proje Tarihi: 2008 Proje Yeri: Yozgat Proje Tipi: Ulusal Yarışma Proje Durumu: Satınalma İşveren: Yozgat Belediyesi Alan: 21.490 m2 Proje Ekibi: Ozan Özdilek, Erhan Vural, Gökhan Kodalak, Hasan Gümüşsoy
125 GENÇ MİMAR
İstanbul-Kayabaşı Bölgesi "Konut Tasarımı" Mimari Fikir Proje Yarışması Proje Talebi: İstanbul’un periferisinde ve aynı zamanda farklı alanlarda yeniden kurgulanabilecek esneklikte, yeni bir konaklama dokusu.
ARREDAMENTO
Proje Tanımı: Proje merkez-sınır ikilemini reddederek yapılar arası ortak kullanımlı küçüklü büyüklü sosyal/rekreatif nicel odaklar yaratmak amacıyla rizomatik bir kurgunun peşine düşer. Bu sistem kılcal aktif rekreatif omurgalar ve parçalı dolaşım sistemiyle güçlendirilir. Topoğrafya ve günışığı duyarlılığı ada içi yönlenmelerinde ve kurgularında önemli rol oynar. Ekolojik stratejiler yapı bazında ele alınmış olup, yeşil teras ve iç boşluk kullanımları, doğal klimalanma, güneş enerjisinden faydalanma, yağmur suyunu arıtarak yeniden kullanma gibi çeşitli alt başlıklarla sisteme entegre edilmiştir.
ARREDAMENTO
GENÇ MİMAR
126
127 GENÇ MİMAR Proje Tarihi: 2009 Proje Yeri: Kayabaşı, İstanbul Proje Tipi:Ulusal Fikir Yarışması Proje Durumu: 1. Ödül (eşdeğer) İşveren: Toki; Başbakanlık Toplukonut İdaresi Başkanlığı Alan: 225.000 m2 Proje Ekibi: Gökhan Kodalak, Tuğçe Akbay
ARREDAMENTO
Projenin ana prensipleri esnek modüler kurgu, hızlı ve ekonomik konstrüksiyon prensipleri ve interaktif cephe kurguları olarak özetlenebilir. 3 ayrı modülün (X,Y,K) farklılaşmasıyla elde edilen 10 modüler yapı birimi farklı yoğunluklara ve konut taleplerine cevap verecek şekilde tasarlanmıştır.
GENÇ MİMAR
128
Yenikapı Transfer Noktası ve Arkeo-Park Alanı Uluslararası Mimari Avan Projesi
ARREDAMENTO
Proje Talebi: Yenikapı’nın makro ölçekteki kentsel vizyonu, arkeolojik kazılarla iletişim kuracak bir arkeo-park tasarımı ve raylı sistemleri birbirlerine entegre edecek bir transfer merkezi düzenlemesi. Proje Tanımı: Proje makro ölçekte diyalektik bir kurgu üzerinden çalışır. Bir tarafta kara ulaşımı, raylı ulaşım ve deniz ulaşımı kuzey güney aksı doğrultusunda çok rijid bir sistematikle çözülür, öte taraftansa daha yaygın ve organik bir kentsel platform Theodosius Limanı’nın tarihi sur kalıntılarını da kullanarak tüm çevre adaları ve iç mekan kurgularını birbirlerine entegre etmeye çalışır.
129 GENÇ MİMAR
Arkeopark mevcut arkeolojik gridi kullanarak düzenlenir, dolayısıyla arkeolojik süreç peyzaj kurgusunun bir parçası haline gelir. Arşiv ve transfer merkezi özelinde, çukur meydan kurgularıyla kentsel akışın mümkün olduğunca kesintisiz bir şekilde çözülmeye çalışıldığı söylenebilir. Kentsel arayüzden sahil arayüzüne doğru ilerledikçeyse, kampüs formasyonunda aktivite alanları ve suyla buluşma noktalarında küçük bitiş mekanlarıyla karşılaşılır. Projenin temel amacı, tarihsel kurguyu sadece hızlı bir ulaşım kurgusuyla üstüste bindirmek değil, aynı zamanda kentsel kullanım için de yeterli çeşitlilik ve farklılığı barındırmasını sağlamaktır.
ARREDAMENTO
ARREDAMENTO
GENÇ MİMAR
130
131 GENÇ MİMAR Proje Tarihi: 2012 Proje Yeri: Yenikapı, İstanbul Proje Tipi: Uluslararası Hizmet Alımı Proje Durumu: Ödül Grubu İşveren: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Alan: 1.300.000 m2 Proje Ekibi: Hasan Gümüşsoy, Erhan Vural, Gökhan Kodalak, Ozan Özdilek İşbirliği: MVRDV, Arcadis, Martha Schwartz Partners
ARREDAMENTO