ABSOLUUT A RCH I T ECT U U R — DESIGN — K U NST — L I F EST Y L E
N°18
L EN T E—ZO M ER 19 — € 7
“Onze eerste bezorgdheid is emotie. We ontwerpen gevoelsmatig en willen kleur en variatie brengen in een anders vrij egale en saaie wereld.�
Peter-Jan Scherpereel en Tom Mares
Natuursteen - Albino White - Flagstone
Š Fotografie Kaatje Verschoren
STONE Olsene Showroom, Binnendienst, Productie, Stock Grote Steenweg 13, B-9870 Olsene Zulte
STONE Londerzeel Showroom, Stock Autostrade 30, B-1840 Londerzeel
Openingsuren Ma - vrij: 08u00 tot 12u00 - 13u00 tot 17u00 Za: 09u00 tot 12u00
Openingsuren Ma - vrij: 13u00 tot 17u00, voormiddag op afspraak Za: 09u00 tot 12u00
+32 (0)9 388 91 11 / info@stone.be
+32 (0)52 31 76 03 / info@stone.be
STONE.BE
ABSOLUUT VOORAF
EEN BIJZONDER R AS, ARCHITECTEN Je hoeft niet eens Ayn Rands ‘The Fountainhead’ gelezen te hebben om beroerd te worden door de poëtische dramatiek van het architectenberoep. Het hoofdpersonage, architect Howard Roark, staat symbool voor de koppige creativiteit die het beroep in pacht lijkt te hebben. Toen ik het boek in 1986 las, werden de verborgen krachten in onze samenleving voor mij voor het eerst zichtbaar en begrijpelijk. Ik ben er Rand nog altijd dankbaar voor. De Eeuwige Bron (Nederlandse vertaling) is een ideeënroman waarin de karakters eerder maatschappelijke krachten verbeelden en waarin gutmenschen en the others (ref. ABSoluut 17) uitvergroot worden tot het gepolariseerde landschap dat we vandaag kennen, van brexit tot White House… en dat al in 1943! Maar ik wijk af. Laat de klad er nu toch wel in zitten zeker, bij die Vlaamse architecten… zo jammer! Hun verdienmodel staat onder geweldige druk. De onterechte verantwoordelijkheden drukken hun initiatieven plat als een dubbeltje en onze overmoedige ambtenaren menen het overigens beschermde beroep van architect te mogen uitoefenen vanuit het stadhuis… zomaar godbetert! Tijd voor een analyse met praktijkbeproefde besluiten. U kan het lezen in mijn column op pagina 58. Merk op dat het geen klaagzang is geworden, integendeel. Op het moment dat u dit magazine ter hand neemt, zijn er reeds zeer hoopgevende initiatieven zichtbaar waarbij ‘nieuwe’ architecten de nadruk leggen op hun meerwaarde bij het leveren van inhoud en tegelijk afstand nemen van hun traditionele, schier onmogelijk geworden diensten. Met een kenmerkend oog op het grootse van hun kunde zijn ze meer curator van het project dan stuurman. Het overzicht, de culturele waarden en de leefkwaliteit kunnen op die manier de meerwaarde zijn van hun professionele inspanning. Hij of zij werkt dan niet voor, maar mét de bouwheer. Anton Gonnissen ABSOLUUT aannemer én uitgever Sint-Martens-Latem, 25 april 2019
N°18 08
40
ABSOLUUT BAUHAUS
ABSOLUUT DUURZAAM
PJMARES / 02 Ontwerpen is iets gevoelsmatig
ABSoluut portfolio / 26 / 38 / 46 ABSoluut favourites / 29 / 45 / 57 / 89
Woord vooraf / 05 Een bijzonder ras, architecten ABSoluut Plaza / 30 De filosofie van duurzame energie Appartement V / 08 Geniaal bescheiden cocreatie Radouan Mriziga / 20 Danst zijn stad van de toekomst
Column Steven Beckers / 40 De herstellende kracht van circulaire voedselproductie in de stad
Coverbeeld: uit de reportage ‘ABSoluut Plaza, de filosofie van duurzame energie’, vanaf pagina 30 (Tim Van de Velde)
ABSOLUUT INHOUD
lente - zomer 2019
72
91
ABSOLUUT EXOTIQUE
ABSOLUUT HOT
Design aan de wand / 49 Eigenzinnig wandtextiel
Next up design / 91 De interieurbepalers van morgen
Column Anton / 58 De toekomst van de architect
Expo / 96 Happy birthday, art icon!
Dak van riet, muren van kalei / 61 Exotische woning aan de oevers van de Leie
Boeken / 97 Voor een kleurrijk leven
De nieuwe cocktailmixologie / 72 Alcohol- en clichévrij De leemmoskeeën van Mali / 80 Op de vooravond van de val
PJMARES Appartement V
8
ABSOLUUT ARCHITECTUUR
Elke editie gaan twee kenners in gesprek over Belgische architectuur. Dit keer trekken Anton Gonnissen, zaakvoerder van ABS Bouwteam en uitgever van dit magazine, en PJMARES naar Brussel, de heimat van het designduo. Met de keuze voor Appartement V, een luxueus duplexappartement ingericht door de Brusselse meubeldesigner en interieurarchitect Jules Wabbes, in opdracht van Ên in een gebouw van de Brusselse architect Jacques Cuisinier, komen Peter-Jan Scherpereel en Tom Mares thuis, zo’n vijftig jaar geleden.
9
AP PAR T E M E N T V GENIAAL BESCHEIDEN COCREATIE
De stijlgelijkenis tussen het Brusselse Appartement V van Jules Wabbes en het werk van PJMARES is treffend. “De ruimtelijkheid, de combinatie van materialen, de warme uitstraling: dat is zó wij”, opent Tom Mares. Nochtans werd het Brusselse designduo naar eigen zeggen nooit geïnspireerd door Belgiës bekendste meubelontwerper. Extra parallel: net zoals de luxueus ingerichte duplex in 1966 fel contrasteerde onder het dak van het modernistische gebouw van architect én bewoner Jacques Cuisinier, brengen ook de ontwerpen van PJMARES kleur en speelsheid in hedendaagse villa’s. Laat dat net de reden zijn waarom Anton Gonnissen het designduo aantrok voor het woon- en werkproject ABSoluut Plaza. “Daar staan geen keukens om naar te kijken, maar om in te léven. Dat gevoel krijg ik hier ook, te midden van alle huiselijke duurzaamheid die dit iconische appartement zo typeert.”
10
“Het moet een bijzondere cocreatie geweest zijn, omdat je volledig op elkaar moet vertrouwen om tot het beste resultaat te komen.� P e t e r- J a n S c h e r p e r e e l
Een bijzondere eyecatcher is de plafondlamp in honingraatmotief van Jules Wabbes in de inkomhal.
11
Starten doen we bij de architect die Brussel in zijn gloriejaren vormgaf. De Martinitoren op het Rogierplein, de Schaarbeekse Brusiliatoren, het Muntcentrum aan het Brouckèreplein, het Karel de Grotegebouw in de Wetstraat en hotel Le Méridien tegenover het Centraal Station: allemaal werden ze ontworpen door de zeer uitgesproken, maar bij het grote publiek nobele onbekende Jacques Cuisinier. Zijn sterke esthetische visie, soepele pen die boog naar commerciële belangen en flamboyante persoonlijkheid maakten én kraakten zijn carrière. Net als de stad kende Cuisinier zijn hoogtepunt in de jaren vijftig en zestig, de periode waarin hij ook zijn stempel drukte op de Europese wijk, met daarin ook Appartement V. Wat een contrast met tijdsgenoot Jules Wabbes, de ondertussen iconische industrieel ontwerper die geen compromissen duldde, tiranniek volhardde in zijn perfectionisme en in zijn streven naar duurzaamheid ook een ecologist avant la lettre kan worden genoemd. En toch vonden Cuisinier en Wabbes elkaar tijdens het ontwerp van Appartement V. Veel is er niet geweten over hun samenwerking, en dat zet aan tot speculeren. “Het moet een bijzondere cocreatie geweest zijn, omdat je volledig op elkaar moet vertrouwen om tot het beste resultaat te komen. Dat vind ik de ware geest van samenwerken, en het soort dynamiek dat ik ook bij PJMARES herken”, aldus Peter-Jan. “Tom en ik zijn helemaal anders van karakter en stammen uit een andere generatie. Veel gelijkenissen zijn er niet, maar dat werkt heel goed. We zijn ontzettend complementair.” Dat vindt Tom ook: “We kunnen niet meer van elkaar verschillen, en toch leveren we een homogeen resultaat af. Peter-Jan werkt als architect eerst het ruimtelijke aspect uit en geeft daarna zijn pen aan mij om op het vlak van meubelontwerp de eerste lijnen uit te zetten. Nadien werkt Peter-Jan weer verder op mijn werk en vice versa en dit tot we beiden tevreden zijn met het resultaat. Da’s vrij uitzonderlijk.”
12
Tom Mares: “Ooit dienden we een ontwerp in voor een salon/bar in het hoogste appartement van België in Brussel. Mijn mond viel open toen ik later de slaapkamer van dit appartement zag met exact dezelfde materialenen kleurencombinatie.”
SEXY NIEMEYER Cuisiniers doorbraak kwam er in 1950, toen hij het Centre International Rogier, aka de Martinitoren, ontwierp, geïnspireerd op het werk van Le Corbusier. De mastodont, in die tijd een van de opmerkelijkste hoogbouwprojecten omwille van zijn multifunctionele programma, zijn vormgeving en integratie in de stad, groeide uit tot zo ongeveer de geloofsbelijdenis van het Belgische modernisme. De Brusiliatoren verwijst met zijn naam en heerlijke curve dan weer naar Oscar Niemeyer, een ander voorbeeld van de Brusselse architect. “Niemeyer is sexy en therefore we love him! Ook in onze designs is dat een belangrijk aspect”, aldus Tom.
“Bij Wabbes was de constructie tegelijk de decoratie. Ook wij tonen graag het ontwerp zoals het is.” P e t e r- J a n S c h e r p e r e e l
Het is duidelijk dat Cuisinier, als hij zich niet schikte naar de grillen van de centen, een belangrijke aanhanger was van het modernisme. Bovendien bewijzen realisaties zoals de Martinitoren dat hij geloofde in een sociale mix binnen de muren van een bouwwerk. Anton: “Cuisinier ontwierp appartementencomplexen waar wonen, werken en winkelen samenkwamen en waar kleine studio’s en enorme flats zorgden voor de ideale cohesie tussen bewoners. Alleen daarom al verdient hij wat meer krediet.” In zijn bijna utopische droom om altijd de beste kwaliteit na te streven, richtte Jules Wabbes op zijn beurt kantoren en privéinterieurs in met meubels die, modernistisch en tegelijk erg sensueel, een heel leven konden beleven. Zo bemeubelde hij vierhonderd studentenkamers in Louvain-la-Neuve die bijna veertig jaar in gebruik zijn gebleven.
13
Appartement V en het gebouw van Cuisinier zijn erkend als Brussels erfgoed. Achter de glazen gevel met speels, geometrisch lijnenspel ligt op de derde en vierde verdieping een duplexappartement dat baadt in het licht.
14
ERKEND ALS ERFGOED De Martinitoren werd in 2004 afgebroken om plaats te maken voor de Rogiertoren. Wanneer behoud je iets en wanneer niet, is de vraag die daarom hardop wordt gesteld. PeterJan: “Ik vind dat er in Brussel te veel wordt afgebroken, maar er wordt ook te veel behouden. En meestal van elk het verkeerde.” Appartement V en het gebouw van Cuisinier zijn erkend als Brussels erfgoed. Achter de glazen gevel met speels, geometrisch lijnenspel ligt op de derde en vierde verdieping een duplexappartement dat baadt in het licht. Het iconische optrekje van 300 m² combineert kamerbreed tapijt met palissanderhout, afwerkingen in messing en verschillende kleuren marmer in de leefruimte, badkamer en keuken. Een bijzondere eyecatcher is – no doubt – de plafondlamp in honingraatmotief in de inkomhal. Verder bestaat het appartement uit een eetkamer, een magnifieke slaapkamer en een kantoor/bibliotheek op de mezzanine. “De ruimtelijkheid, de combinatie van materialen, de warme uitstraling: dat is zó wij”, aldus Tom Mares. “We kunnen er ons zodanig in herkennen dat het net voor ons lijkt gebouwd.” Nochtans is er van inspiratie geen sprake. Peter-Jan: “Misschien vreemd, maar wij bouwen niet op het verleden, spieken niet in magazines en volgen geen trends. Onze eerste bezorgdheid is emotie. We ontwerpen gevoelsmatig en willen kleur en variatie brengen in een – in onze ogen – anders vrij egale en saaie wereld.” Tom vult aan: “Ooit dienden we een ontwerp in voor een salon/bar in het hoogste appartement van België in Brussel. We combineerden een koningsblauw tapijt met donkerhouten wandkasten en een spiegel achter het bargedeelte. Mijn mond viel open toen ik later de slaapkamer van dit appartement zag met exact dezelfde materialen- en kleurencombinatie.” Anton ontwaart dezelfde functionele eerlijkheid bij beide architect-/designerduo’s. Peter-Jan: “Bij Wabbes was de constructie tegelijk de decoratie. Ook wij tonen graag het ontwerp zoals het is, dat klopt. Ik ben als architect opgegroeid in de tijd dat het minimalisme hoge toppen scheerde. Iedereen zat keihard te zwoegen om dingen die eenvoudig zijn zo complex mogelijk weg te werken. Denk maar aan de spierwitte millennialkeuken met extra schuifdeur om alle keukenapparaten weg te stoppen. Met PJMARES gaan we nooit iets extra toevoegen om het minimalistischer te doen ogen. Integendeel, de juiste biotoop voor ons meubilair zijn ruimtes waarin wordt geleefd.” Dat vindt ook Anton: “Jullie maken geen keukens om naar te kijken, maar om in te léven. Dat gevoel krijg ik hier ook, te midden van alle huiselijke duurzaamheid die dit iconische appartement zo typeert.”
16
“Jullie maken geen keukens om naar te kijken, maar om in te léven. Dat gevoel krijg ik hier ook, te midden van alle huiselijke duurzaamheid die dit iconische appartement zo typeert.” A n to n G o n n i s s e n
BAUHAUS-BEGINSELEN De focus op functionaliteit, de ambachtelijkheid die in het design en de materiaalkeuzes doorschemert en de samenkomst van architectuur, design en kunst: de link die modernisten Wabbes en Cuisinier naar een aantal Bauhaus-beginselen leggen, hoef je in Appartement V niet ver te zoeken. Het zijn waarden die ook voor PJMARES het verschil maken. Tom: “We zoeken altijd naar de balans tussen standaardisatie en ambacht. Zo is ons NOMAX-keukensysteem een combinatie van een industrieel frame dat ingevuld wordt met houten elementen met verfijnde, handgemaakte details. We hebben bovendien het volledige productieproces in eigen handen, waardoor we accenten kunnen leggen of functionaliteiten kunnen toevoegen op maat van het project. Onze meubels worden bijgevolg niet in de architectuur ‘gezet’, maar werken met het gebouw mee. Een hedendaags gesamtkunstwerk, zeg maar.”
17
PREMIUM INSTALLATIES VAN
Decoratieve folie Privacy folie Zonwerende folie Veiligheidsfolie
Gebruik fumĂŠ spiegelfolie op glazen deuren - Brasserie Fiston
www.replica.be +32(0)53 51 00 00
SPECIAALZAAK IN EXCLUSIEF DESIGNMEUBILAIR EN MAATWERK
GROOTSTE WALTER KNOLL COLLECTIE KNOLL OUTDOOR - ‘1966 SCHULTZ COLLECTION’ LEVERBAAR UIT STOCK - SPECIALE VOORWAARDEN
HOME ART interior design
RADOUAN MRIZIGA ZIJN STAD VAN DE TOEKOMST
danst
In het werk van Radouan Mriziga is de link naar architectuur nooit veraf. Met zijn performances shapet de choreograaf en denkbeeldige ruimtes en creëert de Marokkaanse Brusselaar met een kritische en open blik zijn stad van de toekomst. “Een gebouw met één functie is niet meer van deze tijd.”
danser
21
Je woont ondertussen al elf jaar in België. Waarom Brussel?
Welke verschillen zie je tussen de architectuur in Marrakesh en Brussel?
“Al sinds mijn eerste kennismaking voel ik me hier thuis. Brussel is ongedefinieerd. Je spreekt de taal die je wil, en ook al woon je in pakweg Schaarbeek of Saint-Gilles, altijd heb je het gevoel in het centrum van de stad te staan. Het maakt dat je hier in alle openheid kan wonen, werken en je eigen leven kan schrijven.”
“Ik zie vooral gelijkenissen tussen de twee, want Marrakesh is ‘de rode stad’ en Brussel voor mijn part evengoed, met zijn rode baksteen. In beide steden vind je gebouwen die achter een bescheiden façade vaak een verrassing herbergen, zoals een open tuin of een mooie ruimte. Van zo’n gebouwen hou ik het meest. Bovendien kan je in Brussel net als in Marrakesh verdwalen in de kleine straatjes, een labyrint van mogelijkheden. Het zijn allebei steden die je pad niet vastleggen, waar je zelf je richting kan bepalen.”
22
Voor Kaaitheater sloot je zonet 0.Kanal af, een performance die werd opgebouwd rond drie gebouwen: Théâtre Royal en Jardin Majorelle in Marrakesh en KANAL - Centre Pompidou, de locatie van de voorstelling in Brussel. “Ik ben opgeleid in het Théâtre Royal. Het is een onafgewerkt gebouw met sterke Frans-koloniale referenties. Majorelle ging doorheen de jaren al van atelier naar museum en is nu een toeristische trekpleister. Allebei worden ze gedirigeerd door het protocol van hun functie, terwijl ze zoveel meer kunnen zijn. Het theater is in de Marokkaanse geschiedenis bijvoorbeeld niet altijd de plek voor
performance geweest. Waar is de link met de omgeving, met de stad? Waarom werden deze vragen niet gesteld bij de invulling ervan? KANAL* is voor mij in dat opzicht een symbolische plek, want de toekomst van deze ruimte is nu in de maak. KANAL is een open plek met zicht op het water en de stad. Hopelijk wordt het vervolg met evenveel openheid geschreven, zodat het de stad kan mee helpen vormen.”
(*KANAL is een oude Citroëngarage en uniek architecturaal patrimonium dat zal worden omgebouwd tot de grootste culturele instelling van Brussel, gewijd aan alle vormen van creatie. In afwachting biedt KANAL – Centre Pompidou een heel jaar lang een rijkgevuld programma van culturele activiteiten, nvdr)
Je refereert ook aan de Bauhaus-beweging die honderd jaar geleden ontstond en nu meer dan actueel is. Waarom is dat volgens jou? “In al mijn werk komt mijn geloof in de absolute synergie tussen het intellect, het lichaam en de geest naar voren. Hoe zou ik me kunnen perfectioneren in de kunst van het dansen, zonder erover te leren en te reflecteren? Het ene kan niet zonder het andere. Daarom betrok ik voor mijn performance bijvoorbeeld ook de kennis en frisse inzichten van architectuurstudenten en begeleidde ik hen tijdens de ontdekking van hun lichaamstaal. Verschillende disciplines laten samenkomen in een gesamtkunstwerk en respect voor het vak zijn twee Bauhaus-pijlers die ook mijn werk ondersteunen.”
Hoe ziet jouw ideale stad eruit? “Ik droom van een vloeiende, never ending performance tussen de stad en zijn bewoners. Het is een stad die zijn bewoners vormt, en meeevolueert met zijn bewoners. Want ook dat is een gesamtkunstwerk.” Welke rol speelt architectuur daarin? “Architectuur moet niet alleen tijdloos zijn, maar ook flexibel en in symbiose met zijn omgeving en bewoners. Een gebouw met één functie is niet meer van deze tijd. Een afgesloten bastion dat muren bouwt binnen de stad al evenmin. Architectuur moet verbinden.”
Choreograaf en danser Radouan Mriziga (Marokko, 1985) volgde dansopleidingen in Marrakesh en Tunesië en zette zijn parcours verder aan P.A.R.T.S. in Brussel. Sinds 2014 wordt hij ondersteund door Moussem Nomadisch Kunstencentrum. Radouan stond al in het Kaaitheater met de solo 55 (2014) en met de groepswerken 3600 (2016) en 7 (2017) – drie voorstellingen waarin hij de relatie tussen dans en architectuur onderzoekt. Van 2017 tot 2021 is Radouan Mriziga artist-in-residence van Kaaitheater.
23
AKOESTISCH - LICHTDOORLATEND - BEPRINT
Bezoek vrijblijvend onze showrooms Oostnieuwkerksesteenweg 3 Roeselare - t +32 (0) 51 74 77 54 - info@monavisa.be Genkersteenweg 433/1 Hasselt - t +32 (0) 11 91 14 83 - hasselt@monavisa.be
www.monavisa.be
CAFEINE.BE
— RRI N T E RI EU R.BE knokke
stylish as ever
TUSSEN REPLICA EN VRIJE INTERPRETATIE Uitvoerder: Bruno Fioretti Marquez Opdrachtgever: Bauhaus Dessau Foundation Jaar: 2014 Locatie: Dessau, Duitsland The Masters’ Houses in Dessau werden ooit bewoond door de meest vooraanstaande professoren van de Bauhaus-kunstacademie, waaronder László Moholy-Nagy en Wassily Kandinsky. De vijf gebouwen – in 1926 ontworpen door Walter Gropius – werden tijdens de Tweede Wereldoorlog verwoest tijdens een luchtaanval. In 2010 kreeg het Berlijnse architectenkantoor Bruno Fioretti Marquez de opdracht om twee ervan te herbouwen, maar het kwam hiermee ook voor een dilemma te staan: was de juiste aanpak ‘repliceren’ of ‘herinterpreteren’? Het werd een mix van beide. In plaats van een identieke kopie te creëren, besloten de architecten om de verhoudingen van de originele structuren te behouden, maar het ontwerp nóg verder door te trekken in het voor de Bauhaus-beweging zo kenmerkende geometrische minimalisme. Foto’s, tekeningen en prototypes van de oude huizen dienden als inspiratie voor de gestapelde vierkante volumes van cement. Architecturale hints over het bouwjaar of de schaal zijn bewust vrijwel afwezig. Dit anonieme gevoel wordt verder versterkt door de ramen, waarbij het glas een matte finish heeft gekregen. Kunstenaar Olaf Nicolai kreeg de vrije hand over het interieur. Hij verdeelde de ruimtes in een reeks vierkanten en rechthoeken die hij voorzag van een monochrome verf in verschillende texturen. In tegenstelling tot 1920 zullen de huizen niet bewoond worden, maar dienen als tentoonstellings- en eventruimtes voor Bauhaus-gerelateerde kunst.
ABSOLUUT PORTFOLIO
ABSOLUUT FAVOURITES
geometrisChe liChtkosmos Zij is Italiaans, hij is Brits. Zij is architect, hij is designer. Samen vormen ze Giopato & Coombes, een designduo gefascineerd door all things light. Hun onderzoek naar de beweging van licht mondt uit in strakke, elegante designs waarin technologie en nobele materialen in balans zijn. Zo ook in ‘Milky Way’: een lichtinstallatie geïnspireerd op de vormen van hemellichamen. Afzonderlijke elementen van messing, marmer en Muranoglas draaien rond elkaar en zichzelf als planeten in ons sterrenstelsel. Het licht is afkomstig van een enkele lineaire balk en een ronde ring. Het spel van geometrische vormen doet verrassend harmonieus aan: los lijken ze zich op een ordeloze manier tot elkaar te verhouden, maar het geheel klopt wonderwel. Volgens het designduo vloeit dit effect voort uit de leegte in de compositie. Het is juist de ruimte tussen de vormen, aldus Giopato & Coombes, die ze uiteindelijk op evenwichtige wijze met elkaar verbindt. En zo wordt leegte vorm en vorm leegte: het klinkt al even poëtisch als de designs op zich.
29
DE FILOSOFIE VAN DUURZAME ENERGIE
ABSoluut Plaza in Sint-Denijs-Westrem brengt toparchitectuur samen met een hoog collectief woon- en werkgehalte én zelfvoorziening in duurzame energie. Daarmee haalt het nieuwe statementgebouw van ABS Bouwteam een primeur naar België en etaleert het een nieuwe manier van projectontwikkeling die zowel de huurder, de maatschappij als de sector dient.
30
ABSoluut Plaza is de nieuwste realisatie van ABS Bouwteam in Sint-Denijs-Westrem. Met de opbrengsteigendom wilde het bouwteam enerzijds meer ruimte creëren voor het aanpalende hoofdkantoor, maar anderzijds ook een absoluut voorbeeld stellen in de projectmarkt. “Huren kan duurzamer, zeker op het vlak van energie. Elke energievraag wordt voor elke bewoner afzonderlijk opgewekt, en de energieverantwoordelijkheid ligt enkel bij de huurder in een gebouw dat uit winstoverwegingen verspilling in de hand werkt. Wij wilden tonen dat het anders kan”, aldus CEO Anton Gonnissen. ABSoluut Plaza is het eerste woon- en werkproject in België dat een innovatief, collectief en duurzaam energiemodel installeerde, een bouw- en energietechnische primeur waar ABS-medewerker
Arne Schollaert het voortouw in nam. “Elke projectontwikkelaar wil zijn lap grond zo efficiënt mogelijk benutten, maar vergeet daarbij dat de ruimte onder de grond ook immens kostbaar is”, stelt hij. “Wij hebben die grond aangeboord om er met behulp van geothermie zelf duurzame energie op te wekken.” Geothermie zet ondergrondse calorieën via een warmtepomp om in energie en slaat warmte uit het gebouw op in de energiebatterij onder de grond en buffervaten in de kelder van het gebouw. In de omgekeerde richting wordt ook de afkoeling geregeld. Arne: “Het geeft ons de mogelijkheid om in grote mate zelf te voorzien in schone energie voor het hele gebouw, die huurders bovendien kunnen afnemen onder de marktprijs. Op die manier dienen we niet alleen het milieu, we maken een hogere levenskwaliteit ook voor huurders haalbaar en het is rendabel voor de investeerder.”
“ABSoluut Plaza brengt al mijn ervaring en mijn visie voor de toekomst samen in één gebouw.” A n to n G o n n i s s e n
Met de opbrengsteigendom wilde het bouwteam meer ruimte creëren voor het aanpalende hoofdkantoor en een voorbeeld stellen in de projectmarkt.
33
“Elke projectontwikkelaar wil zijn lap grond zo efficiënt mogelijk benutten, maar vergeet daarbij dat ook de ruimte onder de grond immens kostbaar is.” Arne Schollaert
“We onderzoeken al een tijdje de mogelijkheden van collectief en energievriendelijk wonen. Het past perfect in ons streven naar meerwaarde in de bouwsector.� A n to n G o n n i s s e n
36
COLLECTIEF WONEN EN WERKEN Met de weerspiegeling van zon en wolken in de strakke messingpartijen, is de façade bijna een architecturale metafoor voor de dynamiek die hier sinds begin dit jaar huist. ABSoluut Plaza geeft ruimte aan kantoren op de eerste twee verdiepingen en suiteappartementen op de hoogste verdieping. De mix van wonen en werken bereikt hier bovendien een hoger niveau doordat het de collectiviteit bevordert. Daarvoor deed ABS Bouwteam een beroep op Archipl. De Gentse ontwerpgroep, gespecialiseerd in maatschappelijk verantwoorde architectuur en specifiek in thema’s zoals collectieve huisvesting, relevante werkplekken en ruimtelijke ordening, introduceerde bijvoorbeeld een centrale patio die licht en lucht naar binnen trekt en voor verbinding tussen de bewoners zorgt. Ook de tuin is gemeenschappelijk goed. Werknemers lunchen er ‘s middags, en appartementsbewoners genieten er van de luxe van ruimte om een barbecue of een feestje te organiseren. De suiteappartementen werden dan weer langs een groene wandelstraat ingeplant met zitgelegenheid die daar en elders in het gebouw voor ontmoeting zorgt. De bedrijfsbewoners, hoofdzakelijk adviesbureaus en designdistributeurs zoals Bulo en Flinders, hebben één ding gemeen: ze namen begin dit jaar niet alleen intrek in hetzelfde gebouw, maar stappen ook overtuigd mee in hetzelfde verhaal. “Er is een belangrijk proces aan de invulling van dit gebouw voorafgegaan”, vertelt Anton Gonnissen.
“We hebben de ingesteldheid van de huurders onderzocht, die toch moeten openstaan voor de filosofie van ABSoluut Plaza. Met onze focus op collectief wonen en werken en een langetermijnvisie op het vlak van duurzame energie, doorbreken we een aantal vastgeroeste barrières waar sommige mensen of bedrijven tot op vandaag stevig aan vasthouden.”
MEER WAARDE IN BOUWSECTOR Logisch dat dezelfde filosofie zich ook door de gangen van het hoofdkantoor van ABS Bouwteam een weg baant. Zo is een deel van het bedrijf ondertussen overgeschakeld op elektrische wagens, en installeerde het bouwteam in samenwerking met het Brusselse designduo PJMARES een state-of-the-art bedrijfskantine waar ’s middags vegetarische maaltijden worden geleverd. In de garage werd een doucheruimte voorzien voor wie met de fiets naar het werk komt, en hier en daar spot je staande werkplekken. “Het zijn kleine stapjes in de richting van mensen milieuvriendelijker werken”, aldus Anton. “We onderzoeken al een tijdje het evenwicht tussen de hoge kwaliteitsstandaard van villabouw enerzijds en de toekomst van collectief, rendabel en energievriendelijk bouwen anderzijds. En dat trekken we natuurlijk zoveel mogelijk door naar ons eigen hoofdkwartier. Het past perfect in ons streven naar meerwaarde in de bouwsector.” Meer foto’s: www.absbouwteam.be/project/absoluutplaza
37
EDUCATIEVE DAKTUIN Concept: Studio NAB Jaar: 2019 Locatie: Parijs, Frankrijk Op 15 april gingen het dak en de torenspits van de Notre-Dame van Parijs in vlammen op tijdens een allesverwoestende brand. Het originele dak van de iconische gotische kathedraal dateerde van de twaalfde eeuw en droeg de bijnaam ‘Het Woud’, verwijzend naar het kleine bos dat nodig is geweest om het houten dakgewelf te maken. Als antwoord op de aangekondigde architectuurwedstrijd en de wens die de Franse premier Édouard Philippe uitdrukte om futureproof voorstellen in te dienen, trok een aantal architectuur- en designbureaus in hun denkproces duidelijk de groene kaart. Zoals ook ‘Studio NAB’, die op een educatieve manier wil gaan tuinieren op het dak van de Notre-Dame. In de stormloop van wereldwijde voorstellen is het idee van het Franse design- en architectuurbureau allicht het nobelste. Het duo wil onder meer een bijenkorf onderbrengen in de nieuwe torenspits. Ultieme doel: de biodiversiteit, educatie en solidariteit in Parijs naar een hoger niveau tillen.
ABSOLUUT PORTFOLIO
DE HERSTELLENDE KRACHT VAN CIRCULAIRE VOEDSELPRODUCTIE IN DE STAD
“De consument wil een k waliteit svolle leef- en groeiomgeving en daar speelt ook de architect e e n r o l i n .” Steven Beckers
“Op vraag van de consument hebben we onze voedselproductie gestandaardiseerd en onze landbouw losgekoppeld van de mens. Dat heeft door de almaar toenemende druk een negatieve impact gehad op de kwaliteit van onze voeding, onze gezondheid, onze ecologische voetafdruk en de geloofwaardigheid van de landbouw. Steden zijn de grootste verspillers geworden, maar dat hoeft zo niet te zijn. Integendeel. Het is zoals Braungart & McDonough, auteurs van ‘Cradle to cradle: Remaking the Way We Make Things’ het stellen: “Als we gebouwen als bomen zouden zien, zouden steden bossen zijn, en zouden we steden als oplossingen zien.” “Steden zíjn de oplossing. En een kwalitatieve en verse, stedelijke voedselproductie een van de beste voorbeelden van het herstellende effect van circulaire economie* in de stad. Daar is vandaag ook vraag naar. De consument wil een kwaliteitsvolle leef- en groeiomgeving en daar speelt ook de architect een rol in. Als die in denk- en ontwerptanks kan meewerken aan de evolutie naar een mobiele, afvalvrije en herstellende architectuur en als we kunnen evolueren naar lokale productie in een circulair circuit, dan kan de stad geleidelijk uitgroeien tot een schone, productieve industrie. Dan kan lucht gezuiverd worden door CO te gebruiken als grondstof ²
voor het kweken van planten of het produceren van verwerkbare kunststoffen of bouwmaterialen. Dan kan de stedelijke verdichting als een milieuvoordeel worden aanzien, door ruimtes te delen en netwerken te creëren om energie, water, schone lucht, voedsel en kennis te delen.” “In onze aquaponische boerderij op het dak van de Foodmet in Anderlecht combineren we de aquacultuur van vissen met de hydrocultuur van planten in één systeem. De aquacultuur in gereguleerde omgeving beschermt ons milieu dankzij de vermindering of eliminatie van schadelijke afvalverwijdering, wat een groot inherent probleem is bij de conventionele visteelt. Het gesloten watercircuitsysteem voorkomt dan weer dat niet-endemische soorten in de natuurlijke habitat terechtkomen. Circulaire stadseconomie bouwt op die manier mee aan een gezonde materiële basis voor de toekomst. Het is ongetwijfeld een uitdaging, maar het is in elk geval slimmer (en goedkoper) dan de kolonisatie van de maan of Mars.”
Als cradle-to-cradle geaccrediteerd architect leidt Steven Beckers sinds 2011 met zijn adviesbureau Lateral Thinking Factory grote internationaal bekroonde architectuurprojecten en circulaireeconomieprojecten in de vastgoedsector. Hij richtte ook BIGH op, dat met Ferme Abattoir zijn eerste stadsboerderij neerpootte op het dak van de Foodmet-markthal op de historische Abattoir-site in Anderlecht.
*Circulaire economie of kringloopeconomie is een economisch en industrieel systeem waarin geen eindige grondstofvoorraden worden uitgeput en waarin reststoffen volledig opnieuw worden ingezet in het systeem.
41
VAN GILS ADVISEERT EN PLAATST, MET PASSIE, TOTAALOPLOSSINGEN DIE TE MAKEN HEBBEN MET BEELD, KLANK, AUTOMATISATIE EN NETWERK, DIT VOOR DE PARTICULIERE EN B2B MARKT.
MAAK INDRUK MET DE LEDWALLS VAN
RESIDENTIEEL I PROFESSIONEEL
WWW.VANGILS.PRO
"Warmte is leefbaarheid"
Het creatieve gebruik van texturen en nieuwe technische mogelijkheden hebben veel veranderd in de wereld van het interieurontwerp. Samen met de zaakvoerders Steven Callebaut en Didier François staat een team van professionele medewerkers klaar om u deskundig te helpen. Wij verzorgen uw totaalproject, van ontwerp, zowel in 2D als 3D, coördinatie, tot de volledige afwerking. Naast ons eigen maatwerk integreren wij ook hoogkwalitatief meubilair van gerenommeerde internationale fabrikanten zoals Minotti, Porro, Rifra, Gessi en Glas Italia. Lichtstudies worden in nauwe samenwerking gerealiseerd met de toonaangevende lichtproducenten Dark en Flos Italia. Niet alleen uw privé-interieur, maar ook uw zaak kan volledig door ons ontworpen worden. U wordt bijgestaan met raad en daad om er ook professioneel een succesverhaal van te maken. Wij verzorgen tevens het totaalinterieur van uw buitenverblijf in binnen- en buitenland.
LIVING
|
COOKING
|
DINING
|
B AT H I N G
|
DRESSING
S&D Concepts bvba I Kortrijksesteenweg 37 I 9830 Sint-Martens-Latem I 09 336 84 19 I info@s-d-concepts.be I www.s-d-concepts.be
ABSOLUUT FAVOURITES
tussen natuur en bauhaus Dynamisch en toch rustgevend zijn de gestoffeerde designs van de nieuwe ‘Velden’collectie van Casalis. De poefs, kleden en kussens trekken je aandacht met hun aardse tonen en harmonieus gebalanceerde geometrische vormen. Het is in één oogopslag duidelijk dat de Nederlandse textielontwerpster Liset van der Scheer voor deze collectie haar inspiratie vond in de Bauhaus-beweging. Waar deze kunst- en architectuurstijl normaal gaat voor strakke lijnen, krijgen die in de vertaling naar textiel als vanzelf een zachtere, warmere uitstraling. De aan de Eindhovense Design Academy afgestudeerde Van der Scheer vindt haar uitdaging in haar ontwerpen door traditionele materialen op een vernieuwende manier toe te passen. De stuks uit de nieuwe ‘Velden’-collectie zijn volledig gebreid in merinowol, en dat blijkt een ideaal interieurmateriaal te zijn: het is slijtvast, eenvoudig te onderhouden en natuurlijk immens zacht. Kijken naar kleur is volgens Van der Scheer haar tweede natuur geworden. De ontwerpster gaat altijd op zoek naar de kleurtonen en -combinaties die de aard van het weefsel het beste uitdrukken. Groen, bruin, blauw, rood: voor deze collectie viel de keuze op gedempte tinten, zoals je ze ook ziet in de natuur. In combinatie met de simpele, rechtlijnige vormen doen de gestoffeerde items denken aan de open weides – of ‘velden’ – van het Belgische platteland. Deze collectie brengt dan ook de schoonheid van de natuur in je interieur – gecombineerd met een luxueuze textuur, moderne stijl en comfort.
45
© David von Becker, im Rahmen des ARCH+ Features
ABSOLUUT PORTFOLIO
TERRAS MAAL VIJF Uitvoerder: Brandlhuber+ Emde, Burlon; Muck Petzet Architekten Opdrachtgever: Lobe Block / Olivia Reynolds & Elke Falat Jaar: 2018 Locatie: Berlijn, Duitsland De Berlijnse wijk Wedding wordt gedomineerd door commerciële gebouwen en woonhuizen. Een multipurpose gebouw, een plek waar ateliers en galerieruimtes ruimte bieden aan kunstenaars was er echter tot voor kort nog niet. Meet het Terrassenhaus Berlin: een wel heel opvallend gebouw op een voormalig autokerkhof waar vrijdenkers sinds dit jaar een onderkomen vinden. De vorm van het gebouw is geïnspireerd op de typologie van een terras. Of beter: vijf op elkaar gestapelde terrassen. Het zorgt voor een zigzaggende dynamiek. Om de nadruk te leggen op de in het oog springende vorm, is het materiaal sober gehouden: zowel het exterieur als het interieur van het Terrassenhaus zijn uitgevoerd in beton. Het is aan de – ongetwijfeld kleurrijke – bewoners om het ietwat afstandelijke gebouw te voorzien van warmte en intimiteit.
We ma k e more t h a n o n l y k i t c h e n s We d e sig n sp a c e f o r a l l t h e t h i n g s y o u f i n d i m p o r t a n t i n l i f e
w el k o m @ t r y b o u . c o m
Wandtextiel combineert een sterke decoratieve waarde met akoestische eigenschappen en dat maakt het zeer gegeerd in de switch van minimalistische naar eclectische interieurs. Dat weten ook Mae Engelgeer, Maarten De Ceulaer en Christoph Hefti. Alle drie pakken ze dit voorjaar uit met gedurfd, kleurrijk en eigenzinnig muurdesign.
Mae Engelgeer “Om het gevoel van de machine en de craft terug te krijgen, heb ik even weer tijd gemaakt voor eigen, vrij werk. Ik werk vanuit mijn gevoel, volg het weefproces het liefst op van naast de machine en stel mijn ontwerp gaandeweg bij. Heel verrassend is dat, want je ontdekt altijd nieuwe mogelijkheden en je bereikt altijd meer dan je op voorhand kon bedenken. Het is ook experimenteel, en daardoor het uitgelezen werk om mee uit te pakken en te inspireren. Ik zie het als de start van nieuwe samenwerkingen en toon op die manier de sfeer waarin ik me nu bevind. Sowieso is dat bij mij technisch, grafisch en compositorisch, maar tegenwoordig ook met een mooie glow. Zo is mijn nieuwe wandpaneel ‘Vivid’ gemaakt op een basis van papiergarens en glinsterende viscose met daarboven een reliëfpatroon van katoenen, linnen en acryl ribbels in een zacht maar levendig kleurverloop van geel over roze naar turquoise. Wie beter kijkt, legt ongetwijfeld de link naar de Japanse tatami’s, waar ik tegenwoordig zo van hou. Het resultaat is een elegant, gebalanceerd wandtapijt dat schwung brengt in een strak interieur.”
‘Vivid’ uit de nieuwe ‘Lavish’collectie van Mae Engelgeer (165 x 220 cm)
°1982 / NEDERLAND / AMSTERDAM FASHION INSTITUTE & SANDBERG INSTITUTE / NA NEDERLANDSE FAAM, OOK INTERNATIONALE DOORBRAAK IN 2017 MET DE BLISSSIGNATUURCOLLECTIE VOOR CC-TAPIS
50
°1983 / BELGIË / STUDEERDE BINNENHUISARCHITECTUUR AAN HOGESCHOOL SINT-LUKAS BRUSSEL & DESIGN ACADEMY EINDHOVEN / DOORBRAAK MET AFSTUDEERPROJECT ‘PILE OF SUITCASES’, DAT METEEN DE START INLUIDDE VAN EEN CARRIÈRE ALS PRODUCTDESIGNER VOOR INTERNATIONALE MERKEN.
‘Feathers’-collectie van Maarten De Ceulaer voor cc-tapis (250 x 250 cm)
Maarten De Ceulaer “Ken je het boek ‘Birds of America’ van John James Audubon? Ik blader er geregeld door. De kleuren, vormen en texturen van de natuur hebben me altijd al geïnspireerd, en die van vogels in het bijzonder. Er schuilt een ornitholoog in mij, al van jongs af eigenlijk. Toen ik vorig jaar tijdens Salone del Mobile in Milaan op de stand van cc-tapis kwam, viel de puzzel in elkaar. Ik heb hen zelf enkele voorstellen gedaan, en daar reageerden zij direct enthousiast op. Die openheid is een heerlijke basis om uit je comfortzone te treden en iets nieuws te creëren. Het is de eerste keer dat ik me aan textielontwerp heb gewaagd, en de eerste keer dat het zo grafisch uitpakt. Het bevalt me. Mijn ontwerpen en hun technische knowhow zitten vervat in twee handgeknoopte wandtapijten, één rond en één in vleugelvorm, met een kleurrijke reliëftextuur van wol en zijde. Wat je ziet, zijn in feite abstracte collages van verschillende vogels. Ik kijk er al naar uit om de collectie verder uit te breiden.”
51
°1967 / ZWITSERLAND / STUDEERDE TEXTIELDESIGN IN ZURICH & MODE AAN CENTRAL MARTINS LONDON / STARTTE ZIJN CARRIÈRE BIJ JEAN-PAUL GAULTIER EN DRIES VAN NOTEN / FREELANCER VOOR LANVIN, BALENCIAGA, ACNE STUDIOS / ZIJN LIEFDE VOOR TEXTIEL BRACHT HEM NAAR NEPAL, VAN WAARUIT HIJ EEN EIGENZINNIGE COLLECTIE WANDTEXTIEL ONTWERPT / ONTWIERP BUITEN ZIJN COMFORTZONE DIT VOORJAAR OOK DE VLOER VAN DE VERNIEUWDE INKOMHAL VAN DE VOORUIT IN GENT.
Christoph Hefti “Maskers fascineren me. Elk wandtapijt is een collage van maskers uit verschillende culturen. Maar ook folklore en mystieke verhalen zijn volledig mijn ding. Daarom link ik vaak verschillende tapijten met een doorlopend verhaal. De oorbel die je aan het oor van ‘Swiss Mask’ ziet, refereert bijvoorbeeld aan de oorbellen met zilveren huisjes, lepeltjes of koeien die mannen uit het Zwitserse kanton Appenzell dragen. Het huisje is dat van de jager. De vos die je rechts bovenaan ziet lopen, leeft nog. Maar in het tapijt ‘Fox’ heeft de jager helaas al toegeslagen. You love it or you hate it, maar als je naar oude tapijten kijkt, zie je dat het eigenlijk al altijd zeer fantasierijke objecten zijn geweest. Voor mij is textiel mijn uitlaatklep. In tegenstelling tot mijn werk in de mode, is wandtextiel traag, hoef ik geen mensen te pleasen en denk ik tien keer na over elk onderdeeltje van elk ontwerp. Het is het contrast dat ik nodig heb, en net omdat het zo experimenteel, spontaan en kleurrijk is, een belangrijke oefening voor mij. Het zorgt ervoor dat ik in mijn vluchtige job voorzichtig en vernieuwend blijf. ‘Swiss Mask’ is een handgeknoopt reliëftapijt van Nepalese wol en zijde en het mooiste compliment dat je mij kan geven, is dat het los staat van alle context op het vlak van tijd en trends. Het houdt zich niet aan de regels, en ik ondervind dat de mensen die mijn werk in huis halen, ook zo zijn. Allemaal leuke mensen dus. (lacht)”
52
‘Swiss Mask’ van Christoph Hefti (168 x 115 cm)
Uw frisse oplossing in hete zomers!
...als duurzame partner in warmtepompen & klimatisatie Met meer dan 10 jaar ervaring in de installatie van warmtepompen, zonneboilers, airco, klimatisatie en sanitaire installaties, bieden wij een duurzame oplossing voor al wie op zoek is naar een gezonde leefomgeving, binnen een goed geĂŻsoleerde woning. We helpen u graag op weg met het juiste advies op maat van uw eigen woonproject.
Meersbloem-Leupegem 50 Oudenaarde t 055 61 62 63 - www.hecotec.be
Woodstoxx staat voor eigen productie ĂŠn plaatsing van parket, houten terras, gevel-, plafond- en wandbekleding. We controleren van stam tot afgewerkt product, met een voorkeur voor FSC of PEFC gelabeld hout. Grote of kleine projecten, wij denken vooral in termen van geslaagde projecten. instagram.com/woodstoxxbe
“Een droom in een onwerkelijk landschap.”
Het domein Valvert is een 7,7 hectare groot landgoed in Bonnieux, in het hartje van de Provence – tussen Avignon en Aix-en-Provence. Een oase van rust waar gastvrijheid vanzelfsprekend is met een b&b in de vier kamers van de oude mas en in de boomhut. Sinds kort hebben we op het domein ook 2 maisonnettes met kitchenette & een charmant huisje te huur op weekbasis.
Domaine Valvert
info@maisonvalvert.com
84480 Bonnieux - France
www.maisonvalvert.com
HOUT is onze passie, duurzaamheid onze belofte! PARKET LEFEVERE ‘t Lindeke 31 - Zone C1 8880 Sint-Eloois-Winkel www.parket-lefevere.be T. 0475 91 77 59
ABSOLUUT FAVOURITES
de keuken als bibliotheekkast Het Belgische designbedrijf OBUMEX creëert al twintig jaar limited edition signature keukens in samenwerking met spraakmakende ontwerpers. Na o.a. Joseph Dirand en Vincent Van Duysen was die eer nu weggelegd voor Grégoire de Lafforest, die sinds 2016 actief is als huisontwerper van Hermès. Voor zijn keukenontwerp vertrok de Fransman van een veelgehoorde klacht: menig keuken wordt bevolkt door noodzakelijke blinkende huishoudapparaten die we eigenlijk liever niet willen zien. Om van de keuken weer de meest belangrijke leefruimte van een woning te maken, vol kleur, sfeer en leven, was De Laforrests oplossing een bibliotheekkast. Hierbij wordt de focus gelegd op decoratieve objecten als (kook)boeken, accessoires en kunstvoorwerpen, die zich doorgaans op organische wijze verzamelen en een uitdrukking zijn van de persoonlijkheid van de gebruiker. Het creatieve vakmanschap dat uit de samenwerking van Obumex en De Lafforest voortvloeide, laat veel ruimte over voor een persoonlijke touch. De kasten – gebaseerd op een heruitgevonden versie van de nis – kunnen naar eigen smaak gevuld of juist leeggelaten worden, met een ‘leesbare catalogus van de smaak van de eigenaar’ als resultaat. Details die de identiteit van de keuken as such openbaren, zijn ingenieus verborgen: de gootsteen bevindt zich in een nis en de handgrepen zijn vervangen door een onzichtbaar greepsysteem onderaan de lades en kastdeuren. Het metalen laddertje maakt het bibliotheekconcept compleet.
57
C O L U M N
DE TOEKOMST VAN DE ARCHITECT VA N ‘UURTJE-FACT UURTJE’ N A A R CR E AT IE V E ZEL FBESCH IK K ING
Stel u voor dat een kritische consument een goed restaurant kan binnenwandelen, de prijs van zijn of haar menu wenst te vergelijken met die van andere restaurants, suggesties en voorstellen kan doen voor de afwerking ervan en dan, na het oppeuzelen, slechts negentig procent betaalt om de laatste tien procent pas over te maken als alles vlot verteerd is en hij of zij helemaal tevreden is. Absurd? Inderdaad. En toch slagen veel architecten in Vlaanderen er dagelijks in om dit aan hun klanten voor te stellen als de normale manier van werken voor het realiseren van hun gebouw. Die klant, de enige niet-professionele partner in een bouwdossier, wordt op de dag van de eerste ontmoeting steevast door de architect voorgehouden de kapitein te kunnen zijn van een schip dat hij naar eigen goeddunken mag besturen, dankzij en met de leidende hand van de architect. Niets is echter minder waar in de steeds complexer wordende bouwwereld van vandaag. En zeker niet in die van morgen.
58
Laat er geen twijfel over bestaan, architectuur is misschien wel het mooiste stiel op aarde. Mijn echtgenote en ikzelf zijn architecten en een opvallend groot aantal van mijn vrienden zijn architect. De stiel is mij dierbaar en mijn respect voor veel collega’s grenst soms aan adoratie. Maar mijn hart is een moordkuil wanneer ik hun verhalen hoor. De volwassen praktijk van een redelijk succesvol architect kreunt en zucht onder werkdruk en verantwoordelijkheid voor een mager loon. Schaars zijn diegene die het evenwicht vinden. Op zoek naar de oorzaken hiervan kwam ik tot ontstellende conclusies. De Vlaamse architecten hebben me geleerd dat ze hun cliënten tijdens het allereerste gesprek een keuze tussen verdeelde en algemene aanneming voorhouden, met twee vaste ereloonbarema’s voor beide processen met een verschil van gemiddeld ongeveer vier procent. Daarna volgt een proces van een zestal maanden waarin de architect van voorontwerp naar bouwaanvraag evolueert om daarna met een meetstaat en een (copy/paste) lastenboek een
C O L U M N
‘prijzenronde’ te organiseren. De vaste aannemers worden aangevuld met suggesties van de opdrachtgever en op het einde van die polonaise, met een verschil van enkele procenten op het totaalbudget, vraagt de klant aan de architect wie hij of zij als aannemer zou aanduiden … Die wijst dan naar de bouwonderneming die reeds enkele malen een nutteloze offerte indiende en daardoor ‘aan de beurt’ is. Dat de Vlaamse architecten zich zo massaal in de voet schieten, wordt pas écht duidelijk als we op de website van FOD Financiën de statistieken bestuderen van de particuliere bouwaanvragen tussen 2000 en vandaag. Achttien jaar geleden werd 60 procent van de bouwaanvragen voor nieuwbouw in Vlaanderen door een particulier ingediend (lees: de opdrachtgever). Eind november 2017 lazen we in De Tijd het artikel ‘Vlaming bouwt
architect zou moeten zijn, maar dat is voor een ander betoog. De tweede oplossing is eenvoudiger en ligt daardoor misschien meer voor de hand. Het ligt de Vlaamse architect voor om na een grondig onderzoek en met de nodige controlemiddelen een unieke samenwerking aan te gaan met een algemene aannemer om samen een bouwteam te vormen. In overheidskringen heet dat een design-build-team. Een bouwteam is niets minder dan een projectgebonden samenwerkingsverband tussen meerdere deskundigen die gecoördineerd samenwerken aan het ontwerp, de engineering, de bouw en de technieken van een project. Waar op heden de perceptie leeft dat de architect de enige aanvoerder van dat team moet zijn, blijkt in de werkelijkheid dat de bundeling van inspanning, concentratie, creativiteit, kennis en kunde het best gedirigeerd kan worden door de algemene aannemer. Op de redelijke vraag ‘waarom dan
risico’s te nemen. De wetten van 1939 en 1963 die de beroepsplichten van de architect vastleggen, zijn door het Hof van Cassatie in 1994 weliswaar vleugellam gemaakt, maar nog steeds is de pudeur¹ in het metier om met aannemers samen te werken erg groot. De observatie van mijn collegaarchitecten dat de algemene aannemers het hier beschreven nodige vertrouwen niet echt verdiend hebben in het verleden is correct. Maar laat mij toe te wijzen op een snel veranderende werkelijkheid. De stielman van vandaag is niet meer wat hij vroeger was. Vandaag worden veel bedrijven in de bouw al geleid door ingenieurs, uitzonderlijke technici en mensen met een brede opleiding. Daaronder vinden we steeds vaker, jawel … de architect zelf. Zodoende kan een architect zich losmaken van de moordende verantwoordelijkheden
“Het ligt de Vlaamse architect voor om na een grondig onderzoek en met de nodige controlemiddelen een unieke samenwerking aan te gaan met een algemene aannemer om samen met deze een bouw team te vormen, o f z o a l s g e k e n d i n o v e r h e i d s k r i n g e n : een design-build-team. ”
steeds minder zelf zijn woning’. Dat leerde ons dat het aandeel particuliere bouwaanvragen in 2013 gezakt was tot 48 procent en in 2016 zelfs tot een misselijkmakende 30 procent. Mijn prognose is dat tegen 2020 slechts één op de tien particulieren zich nog zal wagen aan een eigen aanvraag voor nieuwbouw op eigen naam. Wat dit voor de Vlaamse architecten wil zeggen is glashelder: het geweer van schouder veranderen, is nu écht aan de orde. Er zijn, naar mijn bescheiden mening en na dertig jaar ervaring, twee oplossingen voor deze onheuse situatie waarin mijn collega’s zich bevinden. De eerste is zelf algemene aannemer of projectontwikkelaar worden. Ik heb die keuze gemaakt in 1990 en ook al was dat toen niet evident, ik heb me die switch nooit beklaagd. Het komt me trouwens voor dat een minimumvereiste voor het uitoefenen van het beroep van algemene aannemer of projectontwikkelaar het diploma van
wel?’ is het antwoord tweeledig en simpel: omdat die laatste de betalingsverantwoordelijkheid en de grootste uitvoeringsverantwoordelijkheid draagt. De bouwheer heeft natuurlijk ook boter op zijn hoofd. Ik begrijp uit vele gesprekken dat na consult bij de ene architect maar al te vaak een vergelijkende ronde wordt ondernomen bij diens collega’s, waarna het laagste ereloonvoorstel de voorkeur krijgt. Het hoeft geen betoog dat ‘goedkoop’ in de bouwwereld niet gepaard gaat met kwaliteit. Iedereen kent de verhalen, maar weinigen lijken te luisteren. Een goedkope architect bestaat niet, je betaalt in het beste geval het uitgespaarde geld aan zaken die zullen mislopen. In het ergste geval betaal je veel meer. Dezelfde premisse is overigens geldig bij de (foute) keuze voor verdeelde aanneming. Vreemd, voor een nieuwe wagen neemt men zonder aarzelen een dure omnium, maar bij de grootste uitgave in een mensenleven is men bereid onverdedigbare
¹ Schroom, het weerhouden worden door bedeesdheid, fijngevoeligheid, schaamte of eerbied. ² Het Engelse woord ‘hub’ betekent ‘naaf’. Men kan hierbij denken aan de naaf in een fietswiel, het middelpunt van de spaken. In een computernetwerk is een hub het middelpunt van de aangesloten computers.
die vaak onterecht in zijn juridische mand zijn terechtgekomen. De architect moet inzetten op de inhoud die hij de bouwheer kan bieden en ophouden met diensten aan te bieden. Alleen zo kan een architect zich opnieuw toeleggen op zijn unieke meerwaarde. Alleen op die manier krijgt de empowerment van architectuur een kans. En dan pas zal een architectenpraktijk kunnen transformeren van een uurtje-factuurtjebusiness naar een volwaardige creatieve hub² en kan het beroep zich toeleggen op wat het broodnodig heeft: creatieve zelfbeschikking.
Anton Gonnissen B. Arch Sint-Lucas Gent 1984 M. Arch Witwatersrand University Johannesburg SA 1986
59
BECAUS TUINEN & ZWEMBADEN | VANTEGEMSTRAAT 33 – 9230 WETTEREN | T 09 363 09 63 | INFO@BECAUS.BE
www.becaus.be
DA K VA N RIET M U R E N VA N KALEI
BELGIQUE EXOTIQUE
61
Om het cliché van de woning met rieten dak in landelijke stijl te doorbreken, puurde architecte Charlotte de façade uit met een grote glaspartij tot aan de rietbedekking. Ook de aankleding met hedendaags design doet zijn deel, zoals de outdoorset van Piet Boon.
Een rieten dak, je houdt ervan of niet. Maar als kroon op een hedendaagse woning – uitgepuurd, charmant en een tikkeltje exotisch tegelijk – kan je niet anders dan ervan houden. Aan de oevers van een Leiemeander in Oost-Vlaanderen realiseerde ABS Bouwteam samen met Ai&M architecten hedendaagse architectuur met rietbedekking.
62
De voorbije maanden verrees ze als een parmantig bouwwerk langs de oevers van de Leie: de nieuwe realisatie van ABS Bouwteam en Ai&M architecten met grijs gekaleide façade, afrormosia schrijnwerk, zwarte aluminium raamkozijnen en rieten dakbedekking. Als het ontwerp- en bouwteam het clichÊ had gevolgd, dan werd de woning een nieuw exemplaar van architectuur met rietbedekking in landelijke stijl, maar hoewel architecte Charlotte Willaert voor de woning flink uit haar comfortzone trad, liet ze haar minimalistische ontwerpstijl toch niet volledig los. Dat zorgde voor een absolute meerwaarde. De woning verenigt het karakteristieke dak met hedendaagse architectuur. Een combinatie die wonderwel werkt door de verbindende materialenkeuze.
De nieuwe realisatie van ABS Bouwteam en Ai&M architecten verrees als een parmantig bouwwerk langs de oevers van de Leie.
63
Vooral op de bovenverdieping valt de muurbekleding in greige kalei op. Door scherpe hoeken bovendien zoveel mogelijk af te ronden, hangt nu een zachte, exotische sfeer in het huis.
K A L E I , HOU T E N A LU M I N I U M Niet alleen buiten, maar ook binnen vindt het hyperstijlvolle, uitgekiende trio van grijze kalei, hout en zwarte aluminium zijn weg via de inkomhal met lift, langs de bibliotheek en ontvangstruimte, naar het bureau en de zitruimte die werd opengewerkt tot aan de nok. Dankzij de keuze voor plafondhoge glazen deuren met verfijnd, zwart smeedwerk en grote raampartijen geeft elke ruimte uit op het panoramische landschap. Mooie blikvangers op de benedenverdieping zijn ongetwijfeld het salon met open haard en de Obumex-keuken met tabletten in Fior di Boscomarmer, maatwerk in dikke, eiken fineer en een verfijnde afwerking in bronze brun.
E XO T I S C H E AC C E N T E N Vooral boven komt de muurbekleding in greige kalei tot zijn recht. Door scherpe hoeken bovendien zoveel mogelijk af te ronden, hangt een subtiele, exotische sfeer in huis. Er heerst een luxueus vakantiegevoel in de open hal met brede, afgeronde balustrade, de masterbedroom waar ook de aankleding een belangrijke rol speelt en tot slot de badkamer met een magnifieke, vrijstaande wastafel in de warme materialen marmer, hout en brons.
65
GL A S TOT A AN HET RIET Terug beneden volgen we de natuurstenen vloer in gezandstraalde muschelkalk van aan de inkomhal tot op het terras. Met zicht op de grote glaspartij van de zitruimte, is de minimalistische stijlstempel van Charlotte duidelijk. Het venster krijgt er immers een vrijgeleide van vloer tot onder het rieten dak, en ook binnen werd om die reden het plafond zwevend gemaakt en de volledige glaspartij erlangs doorgetrokken tot onder het dak. Weg dus met raamkozijnen die het uitzicht verstoren. Verder is het buiten alleen maar genieten: van het zicht op de strak geshapete zwemvijver, de aangelegde wadi en de kronkelende rivier. Het doet je even vergeten dat je nog altijd in BelgiĂŤ staat.
66
Mooie blikvanger is de Obumex-keuken met werktablet in Fior di Bosco-marmer, maatwerk in dikke, eiken fineer en afwerking in bronze brun.
67
Er heerst een luxueus vakantiegevoel in de badkamer met een magnifieke, vrijstaande wastafel in de warme materialen marmer, hout en brons.
“De woning verenigt het karakteristieke dak en landelijke stijlkenmerken met hedendaagse architectuur. Een combinatie die wonderwel werkt door de verbindende materialenkeuze.�
68
NAADLOOS AFWERKEN
Het product Aspecto Concreto is ontwikkeld door Deco hebben jarenlange ervaring met vloer- en wandafwerking en ontwikkelen innovatieve afwerkingen voor uw nieuwbouwprojecten en renovaties.
- Onderhoudsvriendelijk - Sterk - Waterafstotend - Diverse kleuren
UNITOP DECO BVBA Olmsebaan 57, B- 2450 Meerhout www.aspectoconcreto.com +32 475 60 48 34
www.aspectoconcreto.com
het bedrijf Unitop Deco. De vakmensen van Unitop
Extraordinary moments happen on ordinary days. Let’s set the stage for the extraordinary to happen every day.
Hogeheerweg 3 9051 Sint-Denijs-Westrem 09 222 23 40 Martelaarslaan 200 9000 Gent 09 248 05 55 info@bulthaupgent.be www.gent.bulthaup.be
bulthaup van damme team
DE NIEUWE COCKTAILMIXOLOGIE / ALCOHOL- & CLICHÉVRIJ
De term ‘mocktail’ dekt niet langer de lading van de steeds langer wordende lijst non-alcoholische dranken die op het menu van bartenders en chefs prijken. Verrassend, gefermenteerd, kruidig en fris zijn ze zoveel meer dan de exotische fruit punches van weleer. Moeten er nog parasollekes zijn?
72
73 Met dank aan cocktailwizard Olivier Jacobs / Jigger’s, Gent.
1 / ORANGE IS THE NEW CARROT 74
Een zoete en fruitige mix van groene thee met chocolade, vanilletoetsen en wortelsap. Doe alle ingrediĂŤnten samen in een glas met ijsblokjes en roer goed om. // 6 cl wortelsap // 3 cl verjus (sap van onrijpe druiven, kan je vervangen door citroensap) // 2 cl siroop van groene thee (voeg 1 kg suiker toe aan 1 liter sterke warme thee) // Vul aan met kombucha van oolong thee.
2/ RESPECT THE ELDER
Een frisse en florale dorstlesser op basis van vlierbloesem en zwarte thee. Doe alle ingrediënten samen in een longdrinkglas met ijsblokjes en roer goed om tot alles koel is. / 2 cl siroop van vlierbloesem (laat een handvol verse vlierbloesemschermen één nacht infuseren in 1 liter koud water, voeg het sap van 2 citroenen toe en los 1 kg suiker op in de vloeistof) / 3 cl verjus (of citroensap) / Vul aan met kombucha van zwarte thee of gewoon koude zwarte thee. 75
3 / CAN’T BIET THE FEELING 76
Een hartige non-alcoholische smaakbom op basis van rode biet. Kan je smakelijk combineren met kruidige gerechten. Doe alle ingrediĂŤnten samen in een longdrinkglas met veel ijs. // // // // // //
2 cl verjus of citroen 1 cl siroop van lapsang souchong thee Barlepel sojasaus Hot sauce naar smaak 3 cl tomatensap Aanvullen met kvass van rode biet*
*Kvass van rode biet: Doe 200 gram rode bieten in stukken, 40 gram gember en 10 gram zout in een weckpot met 1 liter water. Laat 1 tot 2 weken staan, ontlucht en proef regelmatig.
4 / TWO FUN GUYS WALK INTO A BAR
Fruitig, bitterfris, verrassend drankje met aardse en kruidige toetsen. In een tumbler over ijs: / 4 cl appelsap / 2 cl verjus (of citroensap) / 1 cl suikersiroop / Aanvullen met soda gemaakt van morielen en eekhoorntjesbrood*
*Doe een handvol gedroogde morielen en een klein handvol gedroogd eekhoorntjesbrood samen met geblancheerde zeste van 1 Amalficitroen, 2 kruidnagels, 1 stokje kaneel, 2 steranijs en sap van 2 citroenen in 2 liter water en breng aan de kook. Laat 20 minuutjes doorkoken op een zacht vuurtje. Voeg een handvol hibiscus toe. Laat het geheel afkoelen en nog een nachtje macereren. Zeef de vaste ingrediĂŤnten uit de vloeistof. Voeg 50 gram suiker per liter toe en een lepeltje (bakkers)gist. Dek de pot af, maar sluit niet af en roer dagelijks regelmatig. Als de limonade bruis of bellen vertoont, kan je bottelen. Laat nog even staan om het koolzuur te laten vormen. Check regelmatig de druk en bewaar de flessen bij voldoende druk in de koelkast.
77
RESPECT YOURSELF ENOUGH TO KNOW THAT YOU DESERVE THE VERY BEST #Vertigo&Absoluut
VERTIGO
www.vertigomenswear.com Brugge - Ieper - Sint-Martens-Latem - Waregem
De adobemoskee van DjennĂŠ staat bekend als de belangrijkste islamitische gebedstempel van Mali.
DE LEEMMOSKEEĂ‹N VAN MALI
op de vooravond van de val
Re ligie, k lima at e n onve r s chillig he id: de e euwe nou de le e mmos ke e ĂŤ n va n We s t- Afr ika hebbe n de g r oot s te de mone n te g e n zich. En toch s t a a n ze e r nog, in a l hun fr agilite it , a ls de s te r ks te g etuig e n va n a r chite c tuur die me ns e n met e lka a r ve r bindt .
81
e
Toen in het prille begin van de 13 eeuw heerser Koi e Konboro, de 26 koning van Djenné, zijn bekering tot het islamitische geloof wilde vieren met de bouw van een moskee uit leem, had hij geen idee dat hij de fundamenten legde voor wat zou uitgroeien tot Unesco-werelderfgoed. De leem- of adobemoskeeën van Mali worden gezien als de belangrijkste architectuur van West-Afrika, zelfs al zijn ze nog altijd vrij onbekend. In Djenné werd niet alleen de moskee, maar de volledige stad opgetrokken uit zongedroogde lemen bouwstenen en voegmortel op basis van zand en aarde. Van alle lokale varianten
82
op de organische, natuurlijke leemarchitectuur, hebben wij het vooral voor de moskeeën met gebeeldhouwde, terracottakleurige façades. Uit hun muren steken vaak palmpilaren die de moskeeën hun karakteristieke look geven, de constructie ondersteunen en tegelijk dienen als handige steigers voor de jaarlijkse herstelling van de erosie door de moessonregens. Dan beklimmen de dorpsbouwers de lemen constructies en bepleisteren ze opnieuw, laag na laag. Deze metselaars – ooit had elke familie er één – zijn in de ogen van de gemeenschap verbonden – neen – één met het gebouw.
De duizenden kleine dorpsmoskeeën zijn het levende weefsel van de zogeheten Sahel-architectuur.
CREPISSAGE DE LA GRAND MOSQUÉE De adobemoskee van Djenné staat bekend als de belangrijkste islamitische gebedstempel van Mali (zie introbeeld). Door de eeuwen heen en met drie reconstructies op zijn palmares, groeide het iconische bouwwerk, gezegend met drie minaretten en evenveel struisvogeleieren op de top om vruchtbaarheid aan te roepen, uit tot het epicentrum van het religieuze en culturele leven. De hele gemeenschap is actief betrokken bij het onderhoud en tijdens het unieke jaarlijkse festival ‘Crepissage de la Grand Mosquée’ komen alle inwoners samen rond eten, muziek en het herstel van de grote moskee. Het ritme van de drums zwengelt dan de motivatie aan, wedstrijden worden georganiseerd, en modder vliegt door de lucht.
De zogeheten Sahel-architectuur, die de overgang tekent tussen de Sahara en de vochtige savannes, is immens fragiel. Het is ‘levende architectuur’, enerzijds door de keuze voor eenvoudige, goedkope en natuurlijke bouwmaterialen, anderzijds omdat bouwkennis van metselaar op metselaar en van generatie op generatie wordt doorgegeven. De duizenden kleine dorpsmoskeeën zijn het levende weefsel van deze oude, ecovriendelijke architectuur. ‘Gods geschenk voor de armen’, zo noemen de inwoners van Timboektoe adobe vaak. Hoewel daar nu verandering in komt.
83
ONVERSCHILLIG SCHOUDEROPHALEN De Djinguereber-moskee in Timboektoe werd in 1327 door Keizer Moussa I gebouwd na zijn terugkeer uit Mekka. Ze bestaat uit een mengsel van leem, vezels, hout en stro. Een klein deel van de noordelijke muur is zelfs van kalksteen. Ook dit lemen heiligdom kreeg de typische toevoeging van palmpilaren. Maar het klimaat verandert, oases maken plaats voor woestijn en palmhout is er in de legendarische stad niet meer. Hardhout wordt nu aan hoge prijzen uit Ghana ingevoerd. Tot overmaat van ramp installeerde de VN zijn militaire missiepost in Mali recht bovenop een van de belangrijkste adobegroeves van Timboektoe, terwijl ironisch genoeg dat andere VN-orgaan Unesco, de monsterwaarde ervan uitschreeuwt. ‘Niemand is eigenaar van de groeves’, luidt de onverschillige reply. Een ander punt van kritiek op Unesco en andere goedbedoelde, maar ook starre restauratiefondsen en -programma’s, is dat ze vaak alle vooruitgang tegenhouden en dorpen musea worden. Alle inspanningen ten spijt, dringt het beeld van adobedorpen met satellietschotels zich de jongste jaren steeds meer op. Kan architectuur worden bevroren? En wat met het eeuwenoude, traditionele vakmanschap, dat ook mee-evolueert nu jonge dorpelingen toegang krijgen tot opleiding. In het ergste geval worden de lemen moskeetjes van Mali vervangen door fantasieloze betonconstructies, zoals in de dorpen langs de asfaltweg van Ségou naar Mopti – de belangrijkste doorgangsroute naar NoordMali. De nieuwe moskeeën zijn de afgelopen twintig jaar met Arabisch geld gebouwd door organisaties die een orthodoxe vorm van islam of salafisme willen verspreiden.
ONZEKERE TOEKOMST De religieuze en politieke onrust in Midden-Mali, maar ook de plattelandsvlucht en de armoede maken de toekomst van de leemmoskeeën onzeker. De instabiliteit wordt bovendien gevoed door de vele intertribale conflicten en verwoestende aanvallen van jihadistische groeperingen op steden en marktpleinen. In tegenstelling tot Timboektoe dat in 2012 voor een groot deel werd beschadigd door moslimorganisaties die vernietigden op ‘goddelijk bevel’, zijn Djenné en zijn moskee voorlopig nog gespaard gebleven. Fun fact: wie dit architecturale meesterwerk nog wil bewonderen, moet dat vanop afstand doen. In 1996 organiseerde Vogue Magazine binnen de muren van de moskee immers een net iets te naakte fotoshoot, de reden waarom tot op vandaag alle niet-moslims uit het heiligdom worden gebannen.
84
Sebastian Schutyser werkte van 1998 tot 2002 aan een fotografische inventaris van oude lemen moskeeën in de binnendelta van de Nigerstroom in Mali. Gefascineerd door de schoonheid van de kleine adobemoskeeën in afgelegen dorpen, legde de Belgische fotograaf 515 moskeeën vast in de hoop zo te kunnen bewaren wat vandaag teloorgaat. “Bij het maken van dit werk ben ik uitgegaan van de abstracte, tijdloze schoonheid van deze architectuur. Die wordt benadrukt door de eenvoud van de foto’s, die allemaal op grootformaat zwart-wit negatief gemaakt zijn. Het is een omvangrijk en uniek tijdsdocument van een levende maar bedreigde architectuur uit een gebied dat nu een no-gozone geworden is.”
85
EEN VERLOREN PEKING-TO-PARIS VOERTUIG UIT 1907 TOT LEVEN GEWEKT: DE ABSOLUUT ONMOGELIJKE UITDAGING Een 112-jarige Mototri Contal-driewieler begint op 2 juni 2019 in Peking aan een race van 14.480 kilometer, met als eindbestemming Parijs… De eerste Peking-Parijs werd georganiseerd in 1907. Vijf concurrenten accepteerden toen een schijnbaar onmogelijke uitdaging. Onder hen ook een ambitieus duo – de Fransmannen Auguste Pons en Oscar Foucauld – met een driewielige Mototri Contal. In een opeenvolging van tegenslagen zagen beide vermetelingen hun driewieler helaas stranden in de Gobiwoestijn. Hun poging om terug te wandelen naar Peking kostte hen uiteindelijk bijna het leven. 112 jaar later proberen Anton Gonnissen (58) en Herman Gelan (46) de geschiedenis te herschrijven door de legendarische rally van Peking naar Parijs aan te vangen op een herbouwde Mototri Contal. Die willen ze tot op de Place Vendôme in Parijs brengen, een prestatie die de dappere Pons en Foucauld in 1907 niet voor mekaar kregen. Geïnspireerd door hun verhaal deed Anton Gonnissen in 2017 zijn plannen uit de doeken aan de rallydirecteur. Die reageerde met de niet mis te verstane woorden: “Anton, ben je gek?” Dat is Anton niet, integendeel. Als volleerd avonturier heeft hij drie Dakars, vier Pharaons en één woestijnrally door de UAE rally met succes afgewerkt op verschillende voertuigen: auto’s, een vrachtwagen, motoren en quads. Hij neemt deze gedurfde onderneming zeer serieus en is van plan om de onmogelijke race uit te rijden, gebruikmakend van de ervaringen uit zijn vorige avonturen. Zijn dappere navigator, Herman Gelan, zal in de zetel vooraan zitten, zoals Foucauld meer dan een eeuw geleden. Herman is een ervaren triatlon- en marathonloper. Hij wordt echter meteen in het diepe gegooid omdat dit zijn eerste motorsportevenement zal zijn. “Auguste Pons en navigator Oscar Foucauld waren de enigen die uiteindelijk niet in Parijs zouden aankomen. Wij zijn van plan die vloek te bezweren en hun lang verloren geesten rust te gunnen.”
86
87
Nicolas Vantomme Photography
tuinarchitect Frederiek Snaet M o l e n s t ra a t 5 2 c 9 8 6 0 B a l e g e m ( O o s t e rz e l e ) 09 362 80 62 info@tuinensnaet.be w w w.t u i n e n s n a e t . b e
ABSOLUUT FAVOURITES
kast zonder geheimen De Nederlandse ontwerper Jesse Visser staat bekend om zijn hoogwaardige, functionele en minimalistische ontwerpen. Zoals de Harold. Deze kast trekt meteen je aandacht door zijn dynamische ontwerp, gemaakt van metalen roosters. Als je om de kast heen loopt, zie je het bijzondere moirĂŠ-effect dat gecreĂŤerd wordt door de dunne, geperforeerde metalen lagen. Door de wijze waarop deze over elkaar heen zijn gelegd, is er steeds een ander, intrigerend patroon zichtbaar. Het netpatroon geeft een subtiel inkijkje in de kast, zodat de objecten die erin bewaard worden ook deel worden van de omgeving. De minimalistische lijnvoering geeft de Harold dan weer zijn heldere en iconische vorm. Deze kast is volgens Visser bijzonder geschikt om kleding in op te hangen, maar met een paar extra plankjes staat hij zeker ook niet mis op kantoor. De Harold is verkrijgbaar in verschillende groottes en in drie kleuren: wit, zwart en goud.
89
Alsan Blanco | Kwatrechtsteenweg 113, 9230 Weeeren Alsan Valcke | Industrielaan 1, 9900 Eeklo Alsan Smeulders | Brasschaatsteenweg 268, 2920 Kalmthout www.valcke.be
| www.crissnarubineeerie.com
NEXT UP H E T B O R R ELT I N D E O N D ER B U I K VA N D E D ES I G N W ER EL D. T IJ D EN S D E D ES I G N W EEK VA N M I L A A N M A A K T EN G EG L A ZU U R D E T EG EL S EN G EK L EU R D G L AS H U N C O M EBAC K , Z AG EN W E H O E FOA M D ES I G N ST EED S ZEL F ZEK ER D ER D E KO P O PST EEK T EN W ER D EN W E V ER R AST D O O R D ES I G N I N S U R R EËL E VO R M EN EN K L EU R EN . D I T I S O NZE H I T L IJ ST M E T D ES I G N DAT H E T I N T ER I EU R VA N M O R G EN Z A L B EÏ N V LO ED EN .
De surreële stoel van studio Six N. Five werpt een blik op het design van morgen.
91
GEKLEURD GLAS EN GEGLAZUURDE TEGELS
Laila Pozzo per Doppia Firma
1.
3.
2.
1. Geelbruine tegels Voor hun collectie met geglazuurde tegels verzamelden de Amsterdamse studio Formafantasma en het architecturale materialenmerk Dzek vulkanische as van de Etna. ExCinere bestaat uit rechthoekige, geglazuurde porseleinen tegels in geelbruine tinten met een duidelijke seventieslook. / 2. L.A. Sunset in huis Voor Glas Italia maakte de Spaanse designer Patricia Urquiola een upgrade van haar L.A. Sunset-tafels. De lage ronde tafels met metalen buisonderstel schilderde ze middernachtblauw of stak ze in een nieuwe koperkleurvariant. De kleuren lopen op gelaagd spiegelglas als vloeistoffen in elkaar over en kregen een metallic afwerking. Met deze tafel haal je de zonsondergang in huis. / 3. Ode aan mondgeblazen glas Maarten De Ceulaer heeft het voor het vakmanschap en de rijke kleuren, texturen, luchtbubbels en patronen van kleurrijk mondgeblazen glas. In samenwerking met het gerenommeerde Atelier Mestdagh ontwierp en vervaardigde de Belgische designer voor Doppia een manshoge vloerlamp die – in tegenstelling tot de gekende Tiffany-stijl – gebrandschilderd glas voor zichzelf laat spreken.
92
7.
Alexander Popelier
ANTIVORM
4.
6.
5.
4. Mystieke rotsformaties Alfa Brussels, het nieuwe platform voor experimenteel collectible design, pakt uit met de gigantische, grillige faux rotsen van Touchetouche. De schuimobjecten – gesneden, verbrand, gescheurd en geretoucheerd – zijn het werk van Carolin Giessner en Théo Demans. Dit duo put inspiratie uit de wereld van de podiumkunsten en creëert met mystieke zit-hang-ligkubussen fictieve rekwisieten voor toneelstukken die nog niet werden geschreven. / 5. Lederen petfles Gefascineerd door de toekomst van ambacht in ons digitale tijdperk, tast Belgisch designer Heleen Sintobin de grenzen af van leder. Experimenterend met vergeten verftechnieken en geïnspireerd door de traditionele Engelse zwartlederen kannen, creëerde ze een collectie zwartlederen vazen. De verrassende vormen zijn ontsproten uit een nieuwe techniek en zijn – voor wie dat wil – een knipoog naar geplette plastic flessen. / 6. Levensvormen uit de zee Ruimte- en meubeldesigner Anny Wang en architect Tim Söderström vormen samen de interdisciplinaire studio Wang & Söderström met thuisbasis in Kopenhagen. Voor hun Low Tide-collectie vertaalden ze levensvormen uit de oceaan, zoals koralen en zeeanemonen, naar kleurrijke 3D-geprinte objecten, vervaardigd uit verschillende materialen, waaronder Jesmonite, rubber en hars. / 7. Eigenzinnige papiercomposiet Charlotte Jonckheer maakt deel uit van het Belgische kunstdesigncollectief BRUT Collective. Met ‘Element 1 & 2’ deed ze een studie naar de materialiteit, massa en dichtheid van een zelf ontwikkelde, steenachtige papiercomposiet. Het resultaat: een kruk en een bijzettafel die het cliché doorbreken en op een eigenzinnige manier een sterke esthetiek neerzetten.
93
Carl Kleiner
DE KLEUR EENHOORN
8.
10.
11.
9.
8. Snoeptafel Uit de samenwerking tussen het Italiaanse marmerlabel Bloc studios en Frederica Elmo, die haar strepen verdiende bij Diesel Living, rees een tafel die in kleur en vorm ergens tussen het verleden en de toekomst, tussen ambacht en industrie hangt. / 9. Bizarre pracht Voor de gerenommeerde Milanese gallery & depot Nilufar werkte de creatieve studio Odd Matter aan Guise, een losgeslagen collectie met vloerlampen, potten, een koffietafel en een roomdivider in schuim die werd gekleurd met spray en afgewerkt met autolak. Gedreven in hun zoektocht naar bizarre pracht, creëerde het duo Els Woldhek en Georgi Manassiev, een reeks objecten met onvoorspelbare vormen en in elkaar vloeiende kleuren die de instabiliteit van ons zijn illustreren. / 10. De regenboog op gebrand metaal De Japanse multidisciplinaire studio Hamanashi Design toetste de reactie af van kleur op gebrand metaal. Kleuren werden hier dus niet toegevoegd, maar bekomen tijdens de behandeling van het titanium. Naast een vlammende hanglamp, vloerlamp en een collectie vazen is er ook TIG, een cilindervormige bijzettafel met een gradueel verkleurd metaaloppervlak. / 11. Surreële stoel Na veel CGI- en artdirectionprojecten in de interieurwereld waagt de multidisciplinaire studio Six N. Five zich dit jaar een stapje verder met de vertaling van digitale beelden naar het ontwerp van een conceptuele meubelcollectie in samenwerking met de Braziliaanse designer Artur de Menezes. Net te laat voor Milaan, maar binnenkort wel te zien op MMP Parijs is een prototype van een surreële stoel dat refereert aan midcentury Scandinavisch design, maar met zijn organische vorm en holografische kleur tegelijk een blik werpt op het design van morgen.
94
Voor hun Low Tide-collectie vertaalde Wang & Sรถderstrรถm levensvormen uit de oceaan naar kleurrijke 3D-geprinte objecten.
EXPO
HAPPY BIRTHDAY, ART ICON!
N E D E R L A N D / R E M B R A N D T: 3 5 0 JA A R Zonder Rembrandt geen Gouden Eeuw, en dus viert Nederland dit jaar volop de 350 e sterfdag van deze Hollandse Meester. Het hele jaar lang worden in negen Nederlandse steden programma’s georganiseerd om deze selfmade man (want: geboren als molenaarszoon) te eren. Zo toont het Rijksmuseum tot 10 juni 22 schilderijen, 60 tekeningen en 300 etsen: de grootste collectie ooit bijeengebracht in één expo. En in het Mauritshuis in Den Haag kan je je tot 15 september vergapen aan meesterwerken als ‘De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp’, maar ook aan schilderijen die niet langer toegeschreven worden aan Rembrandt.
E N G E L A N D / L E O N A R D O : 5 0 0 JA A R De wereld moet het al vijfhonderd jaar zonder Leonardo da Vinci stellen: meer dan genoeg reden om deze uomo universalis in de schijnwerpers te zetten! Niet alleen Italië pakt uit met evenementen en tentoonstellingen, ook Engeland viert een feestje. ‘The Royal Collection’ bezit 550 van de best bewaarde tekeningen van het genie. Omdat papier beschadigd wordt door licht, kunnen deze kunstwerken slechts tijdelijk getoond worden – en wel verspreid over verschillende tentoonstellingen in twaalf steden. Alle tekeningen in één keer zien? Dat kan deze zomer in de Londense Queen’s Gallery.
D U I T S L A N D / B AU H AU S : 10 0 JA A R Primaire kleuren, geometrische figuren, strakke lijnen: inderdaad, we’re talking Bauhaus. Deze revolutionaire Duitse school werd in 1919 opgericht door Walter Gropius en blaast dit jaar dus honderd kaarsen uit. Zin in een kunstzinnig weekendtripje? Trek dan naar Duitsland voor de Grand Tour of Modernism. Deze tour geeft je info over Bauhaus-landmarks in wel 100 steden, zodat jij jouw eigen roadtrip kan samenstellen. Drie nieuwe musea rond deze beweging openen daarnaast met een grote tentoonstelling: in Weimar (opent in april), Dessau en Berlijn (openen in september).
B E L G I Ë / B R U E G E L : 4 5 0 JA A R Het is dit jaar 450 jaar geleden dat Pieter Bruegel de Oude overleed en een rist aan grandioze schilderijen achterliet. Zijn volkse taferelen en scènes uit het plattelandsleven verrassen, amuseren en fascineren nog altijd. Brussel (zijn oude woonplaats) eert deze Vlaamse kunstheld met onder andere een virtualrealityreis naar de 16 e eeuw in de Hallepoort en een expo van zijn prenten (Bozar, tot 23 juni). Museum Mayer van den Bergh in Antwerpen toont zijn gerestaureerde Dulle Griet en in Bokrijk in Genk kan je vanaf 11 juli terecht voor een op Bruegel geïnspireerde familieshow.
F R A N K R I J K / R E N O I R : 10 0 JA A R Hij begon als porseleinschilder, maar ontwikkelde zich tot impressionist die gefascineerd was door licht en het vrouwelijk lichaam. Renoir stierf honderd jaar geleden, maar komt dit jaar meer dan ooit tot leven tijdens het door Frankrijk uitgeroepen ‘Renoir Jaar’. Ben je in Parijs? De Renoir Route neemt je mee naar de Renoir Gardens, waar de schilder ooit woonde, of naar het nabijgelegen Croissy-sur-Seine, het decor van zijn rivierscènes. Maar ook buiten Parijs is er genoeg te doen. In het dorpje Essoyes in de Champagne is Renoirs zomerverblijf met tuin omgetoverd tot een museum en ook in zijn vorige huis in Cagnes-sur-Mer, aan de Franse Riviera, kan je tekeningen en sculpturen bewonderen. De uitzichten zijn er overigens geweldig. 96
BOOKS
1/ K A M E L E O N O L A F Erwin Olaf is een echte kameleon. Hij begon zijn carrière als fotograaf in de jaren 80 met foto’s van het Amsterdamse nachtleven, werd daarna koninklijk portrettist en profileert zich de laatste tijd als meester van de verstilling. Het vuistdikke boek ‘I am’ brengt deze evolutie in kaart met 240 foto’s, beginnend bij zijn vroegste zwart-witbeelden tot de nieuwste series die hij maakte in Shanghai en Palm Springs.
2 / BY E BY E W I T T E V E R F K WA S T Een kleurloos interieur? Liever niet, vinden lifestylejournaliste Iris De Feijter en grafisch ontwerpster en designblogster Irene Schampaert. Kleur geeft warmte, sfeer en persoonlijkheid aan je interieur, dus als het aan dit kleurrijke duo ligt, is het “bye bye witte verfkwast!”. De twintig internationale binnenkijkreportages in hun boek ‘Who’s afraid of pink, orange & green’ bieden volop inspiratie: van color blocking over new neutrals tot rustige pasteltinten. Kleur is écht het nieuwe zwart.
2
3/ KLEURRIJKE MENSEN De foto’s van Martin Parr zijn al net zo Brits als hijzelf: verrassend, geestig en inventief. Parr is gefascineerd door mensen en wat het betekent om mens te zijn in onze moderne tijd. ‘Only Human’ bundelt zijn meest indrukwekkende portretten van de afgelopen tien jaar. Onder andere Alain de Botton, Anna Wintour en Vivienne West ontsnapten niet aan Parrs satirische oog.
1
4/ KLEURRIJKE INTERIEURS 4
Met de vierhonderd mooiste interieurs van de 20 e eeuw én een fluwelen cover is ‘Interiors: The Greatest Rooms of the Century’ een must-have voor iedere design aficionado. Van extraordinaire kasteelinterieurs, strandhuizen, miniappartementen tot luxueuze penthouses en woestijnranches: dit boek brengt een ode aan de meest indrukwekkende woonruimtes in 25 landen. Benieuwd naar de huizen van Coco Chanel en Pablo Picasso? Dit prachtig geïllustreerde werk geeft je een unieke inkijk. 3
5/ 50 TINTEN GRIJS Huizen, producten, meubels: er is weinig dat Vincent Van Duysen niét ontwerpt. ‘Vincent Van Duysen: Works 2009-2018’ toont de dertig meest recente werken van de Belgische architect van de afgelopen tien jaar. Met name de elegante woningen in Europa, New York, Parijs en The Hamptons laten zien hoe verfijnd en kunstzinnig Van Duysen te werk gaat. 6
6 / PA A R S E TA B O U L E H Een kookboek, reisboek en leesboek in één: met TLV brengt culinair journalist Jigal Krant een ode aan zijn meest geliefde stad. “Nergens eet je beter dan in Tel Aviv”, beweert Krant en hij zet dit statement kracht bij met meer dan honderd recepten van toegankelijke, bekende gerechten die toch nét even anders zijn. Denk: paarse tabouleh, gegrilde avocado en risotto van freekeh – een gezonde dosis humor is in alle gevallen het sluitende ingrediënt.
5
97
ABS projecten
WE CA N GE T Y OU W H ER E Y OU WA NT T O BE .
HOME - ABS Bouwteam
ABS projecten
HOF TEN DAELE U N I E K E N I E U W B O U W V I L L A O P T O P L O C AT I E T E M U N T E
ABS Bouwteam Schoonzichtstraat 33, 9051 Sint-Denijs-Westrem (Gent) Pascal | Projectontwikkeling & Verkoop 0495 52 44 05 - pascal@absbouwteam.be
ABS projecten
Sint-Amandsberg, Gent
Nieuwbouwproject ST.AM W O N I N G E N E N A P PA R T E M E N T E N
TE KOOP
INFO
5 woningen 8 schakelwoningen 13 appartementen
CONTACTEER HERMAN 09 242 85 65 info@absbouwteam.be
ABS projecten
STIEN & LIES TE KOOP IN KALKEN (LAARNE) | 2 moderne woningen
2 minimalistische open bebouwingen, perfect georiĂŤnteerd. Qua indeling & afwerking aanpasbaar aan ieders wensen, smaak & budget.
Meer info? Contacteer Pascal 0495 52 44 05 pascal@absbouwteam.be
ABS projecten
PROJECT DADO ABSoluut Architectuur op wandelafstand van het centrum van Oudenaarde 4 royale lofts, 1 per verdieping, met luxueuze afwerking op maat Meer info? Bel/mail Pascal via 0495 52 44 05 / pascal@absbouwteam.be
ABS projecten
TWINS TE LEDE 8 EXCLUSIEVE LOFTS | TE KOOP
Vlak bij het centrum en het station van Lede bouwt ABS Bouwteam in 2019 2 quadriplets, goed voor 8 exclusieve lofts.
Interesse? Contacteer Lien lien.depoot@absbouwteam.be 0498 59 34 26
ABS projecten
VILLA RED ZOTTEGEM
NIEUWBOUWVILLA TE KOOP RODESTRAAT 88, ZOTTEGEM Contacteer Lien 0498 59 34 26 lien.depoot@absbouwteam.be
ABS projecten
GROEN RUSTIG WONEN
LIMITED EDITION. UNLIMITED LUXURY.
Contacteer Lien 0498 59 34 26 lien.depoot@absbouwteam.be
KASTEELZICHT TE TIEGEM 9 EXCLUSIEVE LOFTAPPARTEMENTEN | TE KOOP
ABS projecten
EUREKA! TOPARCHITECTUUR IN NAZARETH
TE KOOP 4 patiowoningen, 18 schakelwoningen, 8 appartementen en 1 handelsgelijkvloers. Topproject van Govaert & Vanhoutte architectenduo.
Meer info? Contacteer Herman 09 242 85 65 - info@absbouwteam.be
ABS projecten
DOMUS AUREA Wereldarchitectuur in centrum Gent
IN PROGRESS - VLAANDERENSTRAAT 25, 9000 GENT
TE KOOP TE SINT-MARTENS-LATEM
Op 2400 m² nabij Deurle dorp. Gebouwd door ABS Bouwteam. Exclusieve architectenwoning. Uitzonderlijke uitrustingen. Afspraak op 0472 23 07 82 of lynn@absbouwteam.be
COLOFON
ABSOLUUT ONLINE
Uitgever Anton Gonnissen ABS Bouwteam, Schoonzichtstraat 33, 9051 Sint-Denijs-Westrem, T 09 242 85 65 info@absbouwteam.be www.absbouwteam.be Hoofdredactie Leslie Vanhecke – Savvy PR & Communicatie www.savvy.be Lay-out Emilie Favril, ABS Bouwteam
YOUR DAILY SHOT OF PURE ARCHITECTURE & GREAT LIFESTYLE follow read the blog www.absoluutmagazine.be
Redactie Leslie Vanhecke Stijn Vanbiervliet (eindredactie) Grete Simkuté (favourites, expo, boeken, spreads p. 26, 46) Anton Gonnissen (p. 5, p. 58 - 59) De nieuwe cocktailmixologie (p. 72 - 77) Styling: Dimitra Apostolidis Fotografie: Frederik Vercruysse@Initials LA Met dank aan Jigger’s, Gent Beeld Tim Van de Velde (coverbeeld, p. 8 - 17, p. 30 - 37) Alexander Popelier (p. 20 - 23, 49, 52) Annick Vernimmen (p. 61 - 69) Naomi / Jamie Studio (p. 49 - 51) Sebastian Schutyser (p. 80 - 85) Redactie bereiken? redactie@absoluutmagazine.be Adverteren? contacteer Choisi - info@choisi.be of 0477 67 11 08 ABSoluut verschijnt tweemaal per jaar. Het volgende nummer komt uit in november 2019. U kunt alle edities integraal online raadplegen op onze website www.absoluutmagazine.be
Uitgever en auteurs betrachten grote zorgvuldigheid bij de samenstelling van dit magazine. Zij aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ten aanzien van hetgeen in deze uitgave is opgenomen is getracht voor zover deze niet bekend waren de auteursrechthebbende te achterhalen. Voor zover er sprake is van onjuiste vermelding van auteursrechthebbende is dit gebaseerd op te goeder trouw verkregen gegevens. Uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventueel ontbreken van toestemming van auteursrechthebbenden.
Muziek & Architectuur Elke muziek- of architectuurcompositie bezit een geheim dat verstopt zit in haar formele, melodische, ritmische en harmonische structuren.
FOTO: CAFEINE.BE • ARCHITECTURE: PASCAL FRANCOIS
CONTACT BOSMANSHAARDEN EEGENE 91-93, 9200 DENDERMONDE W BOSMANSHAARDEN.BE BOSMANSHAARDEN
GET OUR GOLDEN EDITION MAGAZINE . 10 MAIL US : MAGAZINE@BOSMANSHAARDEN.BE