Vakbond in Beweging 80 | 2014

vakbond in

beweging VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS | NR. 80 | 20e JAARGANG

BelgiĂŤ - Belgique P.B. Antwerpen X 8/6342 AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X Toelatingsnummer P408993

MAART-APRIL-MEI 2014

Gesprek met

Rudy De Leeuw Yasmine Kherbache over cultuur Kathleen Van Brempt over Europa

Inhoud

Nr. 80 - 20ste jaargang MAART-APRIL-MEI 2014 Prijs: € 1 Jaarabonnement: € 4 Driemaandelijks tijdschrift van Linx+ ABVV-regio Antwerpen In samenwerking met ABVV seniorenwerking Verantwoordelijke uitgever: Dirk Schoeters Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen Redactieadres: Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen 03 220 67 11 cedric.haes@abvv.be peggy.devis@abvv.be Medewerkers aan dit nummer: Dirk Schoeters Marina Van den Bulck Luc Van Overberghe Staf Van Gorp Frans Van Heddeghem Charles Bresseleers Patrick Van Laer Cédric Haes Peggy Devis Vormgeving: Albert Balboa

3 REDACTIONEEL 5 jaar 4 KINDEREN VAN SEMINI Jos Van Eynde De polderbison 6 GESCHIEDENIS Antwerpen tijdens de Eerste Wereldoorlog (2) De Volksgazet: geschiedenis van een socialistisch dagblad 10 INTERVIEW Rudy De Leeuw ABVV-voorzitter 16 INTERVIEW Kathleen Van Brempt 21 GESCHIEDENIS Bij de fusie tussen TKD en AC Een terugblik op de Diamantbewerkersbond 22 INTERVIEW Yasmine Kherbache 26 ACTUEEL Neem de handschoen op voor Waardig Huishoudwerk!

28 SAMEN STERKER ANTWERPEN 30 BOEKBESPREKING Doe eens een boek(je) open - leestips 33 FILMBESPREKING 12 years a slave

+

Ondertekende teksten geven uitsluitend de mening weer van de auteur en binden geenszins de organisatie.

2|

Vakbond in Beweging 80

Vijf jaar REDACTIONEEL

Vijf jaar. Soms is dat een lange periode, soms een korte. Voor de kleine uk die voor het eerst naar de grote school gaat is dat onbevattelijk lang. Voor mama en papa, voor de grootouders, zijn vijf jaar zo weer om: ‘ze worden zo snel groot mevrouw’. Aan de Onze-LieveVrouwekathedraal in Antwerpen werd bijna 170 jaar gewerkt. Iets groot opbouwen vraagt veel tijd.

Dan is vijf jaar zo voorbij. Afbreken gaat sneller. Niet alleen het afbreken van gebouwen. Sommige bankiers hadden echt geen vijf jaar nodig om de wereld in een financiële en sociaaleconomische crisis te storten.

Wie oud genoeg is, weet welke inspanningen de gewone mensen 20 jaar lang gedaan hebben om uit de crisis van de jaren 1970 en ’80 te geraken zodat we in dit land verder onze sociale welvaartstaat konden uitbouwen. Veel van die moeite werd een paar jaar terug in één klap ongedaan gemaakt, omdat de overheid noodgedwongen banken moest redden, die zichzelf door hebzucht en grenzeloze winsthonger de vernieling in gespeculeerd hadden.

Vijf jaar. Dat stelt niks voor vergeleken met de 40 jaar die we hebben moeten vechten om ons zelf nog maar in vakbonden te mogen verenigen; vergeleken met de 60 jaar strijd voor het algemeen enkelvoudig stemrecht; of vergeleken met 200 jaar bouwen aan ons systeem van

sociale bescherming waarvan de eerste kleine stenen al in het begin van de 19de eeuw gelegd werden.

Tweehonderd jaar, dat is langer dan dat de metselaars vanaf de late middeleeuwen aan de kathedraal in Antwerpen hebben gewerkt. Niet voor niks noemen we de sociale zekerheid de rode kathedraal van de werkmens. En al die sociale verwezenlijkingen, die onze socialistische vakbond, mutualiteit en partij over meer dan een eeuw tot stand hebben gebracht, gaan we op 1 mei terug vieren. Op onze Dag van de Arbeid.

Vijf jaar. Wat krijgen we de komende vijf jaar? Dat wordt ook de inzet van de verkiezingen van zondag 25 mei. Verkiezingen voor zowel het Vlaamse, het Belgische en het Europese parlement. Verkiezingen die gaan bepalen wie aan de macht komt en welk beleid er vijf jaar gevoerd zal worden.

Krijgen we op de verschillende niveaus onversneden rechtse regeringen die koudweg de sociale bescherming en de koopkracht van velen gaan slachtofferen, ten voordele van de winsten van enkelen? Krijgen wij mini-jobs, mini-uitkeringen, mini-lonen, zodat bedrijven en aandeelhouders maxiwinsten kunnen binnenrijven?

CEO’s maxi-bonussen opstrijken?

Krijgen we partijen aan de macht die dolgraag middenveld- en werknemersorganisaties, de voornaamste tegenstanders van hun ultraliberale programma, voor goed en voor altijd uitschakelen?

Of krijgen we in ons land en zijn deelstaten regeringen waarin de linkse partijen voor het noodzakelijke evenwicht kunnen zorgen; goed wetend dat de mogelijkheid van homogeen linkse regeringen vandaag

3|

Vakbond in Beweging 80

niet realistisch is? Krijgen we centrumlinkse regeringen op basis van compromissen maar met op de essentiële punten duidelijke rode en groene klemtonen?

Regeringen waarin – weliswaar naast andere – ook ministers zitten die de verworvenheden van de socialistische arbeidersbeweging naar waarde schatten en ze ook hard zullen verdedigen?

Iets opbouwen vraagt tijd.

Afbreken gaat snel. De uitslag van de verkiezingen van 25 mei zal bepalen welke partijen aan de macht komen en hoe zwaar welke partij op het beleid zal kunnen wegen. De keuze is in wezen heel eenvoudig.

Krijgt rechts vijf jaar lang rustig de tijd om af te breken wat wij in meer dan honderd jaar moeizaam hebben opgebouwd? Of riskeren we dit niet, en kiezen we voor socialisten in de parlementen én in de regeringen.

Andere opties zijn er niet. Voorwaar een gedachte om binnenkort even bij stil te staan als ABVV, sp.a en de VoorZorg samen 1 mei vieren.

Dirk Schoeters algemeen secretaris ABVV-regio Antwerpen

KINDEREN VAN SEMINI

Een van de markantste en kleurrijkste politieke figuren uit de jongste geschiedenis van onze beweging was zeker Jos Van Eynde.

Zijn temperament tijdens zijn toespraken en tussenkomsten in de Kamer of partijvergaderingen waren soms woest, en daarom kreeg hij de bijnaam “polderbizon”. Een erenaam.

Van Eynde was jarenlang hoofdredacteur bij de Volksgazet en bracht het tot nationaal co-voorzitter van de toenmalig nog unitaire Belgische Socialistische Partij.

Tevens was hij Minister van State.

BIOGRAFIE

Jos (Theofiel was zijn doopnaam) Van Eynde werd in 1907 in Berchem geboren. Hij was de zoon van een letterzetter en een strijkvrouw.

Zijn grootvader was de eerste politieagent van Berchem. Toen hij zeven was stierf zijn moeder en werd hij uitbesteed bij buurmensen.

Jos volgde les in de stedelijke lagere school aan de Markgravelei en nadien de lagere hoofdschool aan de Oudaan. Dankzij een beurs van het Fonds der Meestbegaafden kwam hij ten slotte op de normaalschool terecht, wat men destijds de ‘universiteit van het volkskind’ noemde en behaalde het diploma van onderwijzer. Tijdens het verlof van 1926 belandde Jos op de Volksgazet en werd er soirist en na zijn legerdienst fulltime redacteur.

SOCIALIST

Zjjn socialisme was, volgens Jos Van Eynde zelf, natuurlijk gegroeid. Zijn familie stamde uit de Kempen en Limburg en bestond uit eenvoudige mensen. Zijn grootvader, langs vaderszijde was vrachtvervoerder, die zijn klein inkomen aanvulde met de opbrengst van een winkeltje. Zijn moeder, de dochter van een poltitieagent, waren met vijf kinderen. Eén ervan, zijn oom en voogd Lambert

Jos Van Eynde De polderbison Bries, speelde een belangrijke rol in de Metaalbewerkersbond en de gemeentelijke politiek van Berchem.

De grootouders van Van Eynde, langs vaderszijde en hun oudste kinderen bleven katholiek, de jongste kinderen ondergingen de invloed van het stadsleven en werden socialist. Dat was ook het geval met de vader van Jos Van Eynde.

CARRIERE IN DE JOURNALISTIEK

Jos Van Eynde werkte er samen met figuren als Urbain Jamar -hoofdredacteur, Lode Craeybeckx, Albert Van Laar, Flor Mielants, Willem Eekelers en Camille Huysmans, en verzorgde er o.a. de rubriek “Rode Pïjltjes”. In 1938 maakte hij in gezelschap van Vandervelde een grote reportage over de Spaanse Burgeroorlog. In 1939 werd hij gemobiliseerd in Westerlo, toen hij redactiesecretaris was. Jos maakte de oorlog mee als eerste sergeant in een regiment hulptroepen, maar werd op 28 mei 1940 krijgsgevangene. Hij ontsnapte aan de deportatie naar Duitsland, omdat hij de buitenkans had zulke zwaar stukgelopen voeten te krijgen tijdens de terugkeer van de kust dat men hem naar huis stuurde.

Tijdens de oorlogsjaren werkte Van Eynde op de bemiddelingsdienst en nadien op het stadhuis van Antwerpen bij de personeelsdienst.

In de clandestiniteit schreef hij de hoofdartikels in De Werker, onder de schuilnaam “Homonovus”. Hij was ook actief in het Belgisch verzet.

Tijdens de bezetting was Jos Van Eynde door Willem Eekelers de schriftelijke opdracht verleend om na de oorlog de politieke leiding van De Volksgazet op zich te nemen.

Op 4 september 1944, enkele uren nadat de Duitsers uit Antwerpen vertrokken waren bracht hij al een editie van De Volksgazet op straat.

Na de bevrijding werd Jos Van Eynde aangesteld als hoofdredacteur.

4|

Vakbond in Beweging 80

Hij stond bekend om zijn brutale stijl en zijn ongezouten aanvallen op politieke tegenstanders. Van 1964 tot 1977 was hij afgevaardigd bestuurder van Uitgeverij Ontwikkeling

DE POLITICUS

Eind 1944 werd Van Eynde voorzitter van de Antwerpse BSP-federatie en op 17 februari 1946 lid van de Kamer. In 1954 volgde hij Eduard Anseele op als nationaal ondervoorzitter van de BSP. Van 1971 tot 1975 was Jos Van Eynde co-voorrzitter, samen met respectievelijk Edmond Leburton en André Cools.

Hij werd tweemaal gevraagd om minister te worden, maar telkens weigerde hij.

Dat Jos Van Eynde zijn politieke carrière rechtstreeks in de Kamer van Volksvertegenwoordigers begon kwam doordat zijn oom, Lambert Bries, in Berchem gemeenteraadslid en later schepen was. Dit was familie-onverenigbaar. Pas in 1958 werd Van Eynde gemeenteraadslid in Berchem. Maar voor Van Eynde begon zijn politieke loopbaan daar als militant. Hij was o.a. secretaris van de harmonie en voorzitter van de turnkring. In 1937 was hij perssecretaris van de Arbeidersolympiade. Jos Van Eynde was van 1946 tot 1977 onafgebroken Kamerlid en was berucht om zijn harde en zeer scherpe kritiek op zijn politieke tegenstanders. In 1969 werd hij benoemd tot minister van Staat en overleed op 22 maart 1992.

Staf VAN GORP

Bronnen: Travaillisme – Lode Hancké

Wikipedia

+

Geleide natuurwandeling in het Zoerselbos

Het Zoerselbos is een zeer “oud” bos en een uitgestrekt beschermd natuurgebied van 400 ha.

Het behoort sinds kort ook tot het Vlaams Ecologisch Netwerk. Het betreft een gevarieerd landschap, waarin naald- en loofbossen, graslanden, houtkanten, beken en grachten elkaar afwisselen.

Tijdens de prille lente heeft de natuur ons weer ongetwijfeld veel te bieden. Louis Eyskens, onze erkende bos- en natuurgids van dienst, zal u met veel plezier en passie het historisch en natuurwetenschappelijk belang van het bos uitleggen.

Stevige wandelschoenen / laarzen zijn aangewezen.

Honden zijn niet toegelaten.

Waar?

Afspraak om 13.45u in het bezoekerscentrum “Het Boshuis”,

Boshuisweg 2, 2980 Zoersel Wanneer? woensdag 23 april 2014 van 14.00u tot 16.00u Prijs: Gratis – inschrijving vereist.

Bereikbaarheid: Eigen vervoer. Bij inschrijving ontvangt u een wegbeschrijving.

Info en inschrijvingen: Adviespunt | Ommeganckstraat 35 (1e verdieping) | 2018 Antwerpen T: 03 220 66 13 | adviespunt.antwerpen@abvv.be

Een dagje uit naar Volendam en Marken | 8 mei 2014 De Dijk van Volendam met zijn vele snuffelwinkeltjes, restaurants en terrasjes, waar honderden toeristen dagelijks genieten van de authentieke sfeer en het uitzicht op de haven en het water. Het Doolhof waar men zich opeens in stille straatjes honderd jaar terug waant en de bootjes die af en aan varen naar het afgelegen Marken.

Het charmante dorp Marken werd in de dertiende eeuw van het vasteland gescheiden door een storm.

Daarop volgde een eeuwenlange periode van isolement voor de bevolking, die haar geld verdiende met de visserij.

Vroeger overstroomde het eiland regelmatig. Daarom werden de huizen gebouwd op palen en terpen.

De dijk, die in 1957 is gebouwd, verbindt het eiland weer met het vasteland.

Programma:

7.00u Vertrek aan de Van Stralenstraat, Antwerpen 9.30u Aankomst in Volendam

Tienuurtje: koffie/thee met Volendamse koek

Bezoek Kaasmuseum

Vrij bezoek aan Volendam

12.30u Vertrek met de veerboot naar Marken

13.00u Lunch met warm/ koud buffet en koffie/thee na het eten

15.00u Bezoek aan een klompenmakerij

16.15u Terugreis naar Antwerpen

Prijs: 45 euro per persoon

Buiten koffie/thee zijn alle andere dranken bij de lunch NIET in de prijs inbegrepen.

INFO en INSCHRIJVINGEN: Adviespunt | Ommeganckstraat 35 (1e verdieping) | 2018 Antwerpen

T: 03 220 66 13 | adviespunt.antwerpen@abvv.be Betalen kan bij het Adviespunt enkel met Bancontact of via overschrijving op het rekeningnummer BE20 1325-2019-3156

5|

Vakbond in Beweging 80

GESCHIEDENIS

Antwerpen tijdens de Eerste Wereldoorlog (2)

De Volksgazet

Geschiedenis van een socialistisch dagblad Dit jaar is het 100 jaar geleden dat de Volksgazet voor het eerst verscheen. Ooit was de Volksgazet hét socialistisch partijblad, vooral in Antwerpen. Militanten en mandatarissen hadden ze vaak in de zak van hun jas steken op vergaderingen of meetings, bij wijze van propaganda. De Volksgazet was een Vlaamse socialistische krant, opgericht in 1914 door Camille Huysmans. Ze werd uitgegeven door Uitgeverij Ontwikkeling en gedrukt bij Excelsior in Antwerpen. De krant ontstond uit een fusie tussen De Werker en De Volkstribuun. Het blad stond zeer nauw bij de standpunten van de partij, maar ook bij die van onze vakbond. Tussen 1947 en 1977 ontwikkelde de krant zich naar een partijgebonden krant, gelieerd aan de Belgische Werkliedenpartij, later de Belgische Socialistische Partij.

VROEGE GESCHIEDENIS

In 1868 werd in Antwerpen De Werker opgericht als orgaan van het Volksverbond van Antwerpen.

Het verscheen eerst als weekblad en daarna als dagblad. In 1871 tijdens een Werkerscongres in Gent, besliste men dat het Antwerps orgaan hét arbeidersblad moest worden voor heel het Nederlandstalige landsgedeelte. De kameraden van Gent, die De Werker blijkbaar aandachtig hadden gelezen, hadden heel wat kritiek over de inhoud van het blad. Gent begon zich meer te moeien, zorgde tevens voor een grotere oplage, maar stilaan werd het een Gentse aangelegenheid.

De berichtgeving uit Antwerpen werd zelfs naar het achterplan gedrongen. Voortaan heette De Werker “Orgaan der Vlaamsche

afdeelingen van de Internationale Werkliedenvereeniging”. In feite was het een Gents blad geworden.

Intussen kende men in Antwerpen de oprichting van De Volkstribuun.

Deze uitgave was het orgaan van de Federatie van Vakbonden en was het eigendom van de Diamantcentrale A.D.B. De oprichting gebeurde tijdens een hevige strijd tussen vakbonden en politiek, en had de bedoeling om vroeg of laat De Werker als blad van de Antwerpse arbeiders te vervangen. Het eerste nummer verscheen in juli 1907. Er woedde dus een hevige strijd tussen politiek en vakbond. Inmiddels had de Volkstribuun ongeveer 6000 lezers, en oversteeg met gemak de lezers van de Werker. Erger nog, vele arbeiders lazen de Gazet van Antwerpen of De Nieuwe Gazet. Pas na de algemene staking van 1913 werden de plooien gladgestreken.

Maar op voorwaarde dat de

6|

Vakbond in Beweging 80

Volkstribuun werd opgeheven en dat het bestaande materieel zou dienen voor een nieuw algemeen socialistisch arbeidersblad.

Een oude droom werd verwezenlijkt: een eigen partijblad te Antwerpen.

De oude Werker, als partijkrant, was ten dode opgeschreven

EINDELIJK DE VOLKSGAZET

Met de inboedel van De Volkstribuun was het betrekkelijk gemakkelijk om in Antwerpen een eigen partijblad uit te geven.

Zo werd de Volksgazet begin 1914 opgericht, als orgaan van de Antwerpse socialistische beweging.

De A.D.B., de eigenaar van de verdwenen De Volkstribuun, bezat een huis aan de Baron Joostensstraat, waar de partijdrukkerij Excelsior een onderkomen vond. De krant werd uitgegeven door uitgeverij Ontwikkeling en gedrukt bij Excelsior.

De vraag was of de duizenden lezers van De Volkstribuun en De Werker het nieuwe blad hun vertrouwen zouden geven? Er mocht geen lezer verloren gaan, in tegendeel, er moesten lezers bijkomen. Men moest kunnen blijven overleven.

Er werd een startkapitaal en een reservefonds aangelegd, dat werd bijeengebracht door giften van vakbonden en partijfederaties.

Om meer lezers te winnen en zo de krant leefbaar te maken en te houden, werd met de Brusselse federatie en met de Vooruit van Gent onderhandeld. De provincies Antwerpen en Brabant werden voor de nieuwe krant voorbehouden, terwijl de gazet Vooruit, Oost- en West-Vlaanderen voor haar rekening zou nemen. Men had voor de naam De Volksgazet gekozen om meer en vooral nieuwe lezers te winnen.

Het blad zou niet uitsluitend een socialistisch blad zijn. Het moest zich tot de arbeiders richten om ze voor het socialisme te winnen. Daarom moest het een modern blad zijn: Een blad dat hen niet alleen inlicht over de Kamer, de vakorganisatie, de arbeidersbeweging, maar hen ook onderhoudende lectuur geeft, feuilletons, nieuws over dagelijkse gebeurtenissen, ongevallen, ook een goed opgestelde rubriek over sport, lectuur voor vrouwen en kinderen, vooral in ons Zondagsblad.

Bovendien zal de redactie zorg dragen om de lezers spoedig in te lichten over allerhande stadsnieuws, toneel, de aankomsten en ligplaatsen van schepen, markten, rechtbanken… enz. we zullen de plaatsruimte zo zien te regelen, dat iedere lezer in het blad vindt wat hem aanbelangt.

Zo typeerde Eekelers, de Antwerpse socialistische voorman die in heel de onderhandelingen tot het tot stand komen van de krant een leidende rol had gespeeld, de Volksgazet bij de start.

DE BEGINJAREN

Men zocht eveneens een verzorgde publiciteitsdienst. Aan de zijde van de handelaars begreep men, dat zij er ook belang bij hadden hun reclame tot in de arbeidende klasse te doen doordringen.

Het administratieve personeel van de Volkstribuun, ging over naar de Volksgazet en had in zake publiciteit heel wat ervaring. Reclame was wel een heikel punt, doch de aankondigingen vielen in geen enkel blad onder de verantwoordelijkheid van de redactie. Dus konden publiciteit van kapitalistische instellingen gerust opgenomen worden. Men redeneerde dat het kapitalistische geld naar de instellingen van de arbeidende klasse ging.

Tevens werden door politieke groepen en vakbonden van de twee provincies waar de Volksgazet verscheen, een dagelijkse propaganda gemaakt. Men dacht zelfs aan een verplicht abonnement, zoals ADB voor haar leden lang had doorgevoerd. Zover kwam het niet.

Het volstond te melden dat men lezer was van de Volksgazet om lid te kunnen worden van de BWP. Vervolgens was er nog het vraagstuk van de redactie. Men stelde voor om met een redactieraad te beginnen die geschoold was in de arbeidersbeweging. Schrijvers met naam, bekende figuren in de politieke- en kunstenaarswereld verleenden hun vaste medewerking.

De krant verscheen ten slotte ook in de namiddag, omdat de arbeiders na hun dagtaak dan meer tijd hadden om hun krant te lezen. Niet alleen hadden ze dan jonger nieuws, hierdoor kon eveneens nachtarbeid van het personeel vermeden worden.

Op 3 juni 1914 verscheen het eerste nummer. Het viel direct op door het voor een dagblad uitzonderlijk groot formaat. De eerste nummers wekte wel de indruk dat nog niet

7|

Vakbond in Beweging 80

alle rubrieken duidelijk afgebakend waren. Kortom, men moest zijn weg zoeken doorheen de nieuwsmassa.

De start was echter van korte duur. Amper twee maanden na het verschijnen van het eerste nummer brak de Eerste Wereldoorlog uit.

De jonge krant kreeg al vrij vlug te maken met censuur. De toenmalige hoofdredacteur berichtte regelmatig van het oorlogsfront, tegen de zin van de Belgische overheid De krant vertoonde dan ook regelmatig witte kolommen. Volksgazet verscheen tot op de dag van het bombardement op Antwerpen op 7 oktober 1914.

In november probeerde men nog bij de Duitse Kommandantur om de krant terug te mogen opstarten.

Volgens de Duitse voorwaarden zou de krant aan censuur onderworpen worden en zou alleen officiële (Duitse) informatie gepubliceerd mogen worden. Tevens zouden valse zogenaamde socialistische artikels moeten verschijnen. Om die reden werd besloten de krant niet meer uit te geven. De Volksgazet zou pas terug uitkomen op maandag 18 november 1918 met vermelding “voortzetting jaargang 1914”.

DE TWEEDE WERELDOORLOG

Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog maakte voor de tweede keer een einde aan de publikatie van Volksgazet. Het voorlopig laatste nummer verscheen op 13 mei 1940, toen de Duitsers op het punt stonden Antwerpen in te nemen. Een deel van het personeel was naar Frankrijk gevlucht, terwijl redacteurs zoals Frans Detiège en Jos Van Eynde al in 1939 gemobiliseerd waren. Bij de inname van Antwerpen troffen de Duitsers lege redactiekantoren aan. Even werd overwogen om de Volksgazet opnieuw te laten verschijnen als een mogelijke spreekbuis voor de collaborerende eenheidsvakbond, de Unie van Hand-en Geestesarbeiders.

GESCHIEDENIS

Dit plan ging niet door, omdat ondertussen Volk en Staat de installaties van de Volksgazet had ingenomen. Het in 1936 opgerichte Volk en Staat was de krant van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV).

De drukkerij van de Volksgazet stond leeg en op 11 juni 1940 gaf de Duitse bezetter aan dit uiterst rechts

dagblad, de toestemming de verlaten installaties te gebruiken.

Vanaf 1941 verscheen er in Antwerpen een sluikblaadje De Volksgazet. Het had het uitzicht van een socialistisch sluikblad (gebruik van de titel van de vooroorlogse socialistische krant). Deze krant was een communistisch initiatief gericht

aan de socialistische militanten. De communisten hoopten de socialisten te kunnen verzamelen in de strijd tegen de bezetter. Dit sluikblad werd samengesteld door socialisten die pas recent waren toegetreden tot de Kommunistische Partij, waaronder David de Vries, een oud redakteur van De Volksgazet van voor de oorlog. Het blad verdween na de arrestatie van de Vries op het einde van 1942.

TERUG DE WERKER

In februari 1941 besloten de medewerkers van de Volksgazet om een clandestien blad uit te geven, samen met militanten uit de Antwerpse socialistische beweging.

In mei 1941 verscheen het eerste nummer van dit sluikblad, met als naam De Werker. Voormalig Volksgazet-redacteur Jos Van Eynde, onder de schuilnaam Homonovus, was samen met Ward Cassiers (na de oorlog secretaris en voorzitter van de Belgische Transportarbeidersbond) een van de voornaamste redacteurs.

Dit blad verscheen op 500 exemplaren. Het werd verdeeld met broodwagens van het CoĂśperatief Verbond.

EN DAARNA

Tijdens de bezetting werden voorbereidingen getroffen voor de heruitgave van De Volksgazet. Jos Van Eynde werd als hoofdredacteur aangesteld. Op een clandestien partijbestuur werd beslist de gebouwen van De Volksgazet terug in te nemen. Op 4 september 1944 rolde de eerste naoorlogse Volksgazet van de persen en werd verspreid in de stad en omliggende, met uitzondering van het noorden, waar nog gevochten werd. De Volksgazet was het eerste dagblad dat na de bevrijding in BelgiĂŤ uitkwam. De herboren krant was een succes, vooral door de berichtgeving

8|

Vakbond in Beweging 80

over de oorlogsmisdaden en heel het oorlogsgebeuren. Al in september 1944 kende het dagblad een oplage van 100.000 exemplaren.

Wegens papierschaarste werd de krant op een klein formaat gedrukt, en dat zou zo blijven. De nieuwe hoofdredacteur bouwde de krant uit tot een populaire en algemene informatiekrant, door meer aandacht te besteden aan degelijke reportages, sport en regionaal nieuws. Er ontstond tevens een lossere band ten opzichte van de BSP. Tijdens de jaren 1946 en 1949 werden oplages vermeld van 136.000 en 142.000 exemplaren.

WAT LIEP ER DAN MIS?

De Volksgazet werd uitgegeven door de uitgeverij Ontwikkeling en gedrukt bij Excelsior. Deze drukkerij werd in 1923 opgericht, samen met Ontwikkeling.

Buiten de krant was de uitgeverij zeer actief met het uitgeven van boeken.

De uitgeverij beperkte zich echter tot aan de Tweede Wereldoorlog in hoofdzaak tot het uitgeven van De Volksgazet en sporadische uitgaven, met werken van Maurits Sabbe, Lode Baekelmans en Lode Zielens. In 1926 verscheen de eerste grote uitgave : Geschiedenis der arbeidersbeweging van Antwerpen en omliggende van de hand van Albert Van Laar. Na de oorlog werd beslist, op verzoek van schrijver Gerard Walschap om het pas opgerichte Nieuw Vlaams Tijdschrift bij Ontwikkeling uit te geven. Dit had voor de uitgeverij ingrijpende gevolgen. Door dit toonaangevend literair orgaan, verscheen werk van o.a. Piet Van Aken, Hugo Claus, Louis Paul Boon.

Uiteraard ging de aandacht uit naar linkse schrijvers. Ook de eerste uitgave van de zeer populaire Gids voor Oud-Antwerpen door Georges Van Cauwenbergh verscheen bij Ontwikkeling.

Met de Volksgazet ging het echter bergaf. Het lezersaantal

was in 1978 gedaald tot 48.000.

Partijfinanciering kon niet meer baten. Op 14 juli 1978 verscheen de laatste Volksgazet. De krant werd door de Rechtbank van Koophandel failliet verklaard en trok daarmee uitgeverij Ontwikkeling en drukkerij Excelsior mee de financiële put in.

Samen was er een passief van rond de 800 miljoen Belgische Frank.

Staf VAN GORP

Bronnen : De Geschiedenis der Arbeidersbeweging van Antwerpen en omliggende A. Van Laar Geschiedenis van de socialistische Arbeidersbeweging in België uitgeverij Ontwikkeling Geschiedenis van de uitgeverij in Vlaanderen – L Simons Tegendruk : Geheime pers tijdens de Tweede Wereldoorlog – catalogus van gelijknamige tentoonstelling Wikipedia: Tekst M.Beerlandt

Bezoek de Zoo met Linx+ + Kaarten met korting!

Je kan dankzij Linx+ voor een verminderde prijs naar de Antwerpse Zoo en het dierenpark Planckendael in Muizen bij Mechelen. De opbrengsten van een bezoek dragen rechtstreeks bij aan wetenschappelijk onderzoek en natuurbehoud.

Tickets: Volwassenen (vanaf 18 jaar) : 20 euro ipv 22.50 euro Kids / 60+ : 15 euro ipv 17.50 euro Kids -3 jaar : gratis Info en kaarten: Adviespunt Ommeganckstraat 35 (1e verdieping) 2018 Antwerpen T: 03 220 66 13 of adviespunt.antwerpen@abvv.be Betalen kan enkel met Bancontact of via overschrijving op rekeningnummer BE20 1325-2019-3156

9|

Vakbond in Beweging 80

INTERVIEW

Rudy De Leeuw ABVV-voorzitter

We hebben stevige sociale dijken nodig om ons te beschermen tegen de stormen van deze en volgende crises Je hebt hem wel al eens gezien. In de media, tijdens betogingen of zelfs bij een stakingspiket. En nooit gaat zijn passage ongemerkt voorbij. Het lijkt wel of de voorzitter van het federaal ABVV – ‘kameraad voorzitter’ zoals hij zelf lachend zegt bij onze ontmoeting – steeds het middelpunt van de controverse opzoekt, of erin belandt.

Hoog tijd dus om Rudy De Leeuw eens te vereren met een interview in Vakbond in Beweging om die puntjes toch nog eens op die vermaledijde i te zetten.

Om op te warmen stelden we hem voor een aantal dilemma’s.

Strategie of emotie: Emotie, omwille van de verontwaardiging. Daarna komt dan de “rede”.

Wijn of bier: Bier, ik ben een echte bier liefhebber.

De zee of De Bergen: De zee, ik ben geboren met het water.

De oude of de jonge De Croo: Beiden verdienen een dikke rode kaart.

Pragmatisch of ideologisch: Pragmatisch Kompany of Lukaku: Kompany, met overtuiging, want een defensieve speler.

Stad of dorp: Stad Industrie of diensten: dat is een moeilijke, zonder industrie geen diensten.

Dus industrie dan maar.

Termont of Louis Tobback: Beiden Sinksenfoor of Aalst carnaval: Sinksenfoor, omdat het bedreigd is. Het stad moet nu al

‘dwangsommen’ betalen om het te kunnen laten doorgaan.

Italiaanse of Franse keuken: Italiaanse keuken, ik ben een echte pastaliefhebber.

Koning Filip of koning Laurent: Filip Voetbal of wielrennen: Wielrennen, bij de jeugd, misschien zijn die nog clean.

Actief of passief sporten: Passief, het komt er gewoon niet meer van.

Belgisch of Vlaams: Naast socialist ben ik vooral grootvader van 3 schatten van

kleinkinderen, dat is mijn identiteit.

Constructieve Rudy

Wat wil je graag opbouwen?

Rudy: Ik wil voornamelijk dat iedereen genoeg heeft om op het einde van de maand rond te komen.

Daarvoor zijn goede lonen nodig, indexkoppeling, een sterke sociale zekerheid. En ook rechtvaardige belastingen horen daarbij. Daar krijgen we immers onderwijs, gezondheidszorgen, openbare diensten, degelijke wegen en een goed openbaar vervoer voor in de plaats.

We moeten trouwens, naast de droge cijfers van kosten en baten, echt eens een studie doen naar de maatschappelijke opbrengst van dat openbaar vervoer. Wat brengt het op om dat openbaar vervoer (en het gratis vervoer bij De Lijn voor gepensioneerden) af te bouwen als sommige mensen dan niet meer naar de bibliotheek of de stad kunnen gaan of familieleden kunnen bezoeken?

De sociale zekerheid zorgt er mee voor dat mensen het goed kunnen hebben. Want, en dat vergeten velen, als werknemers het goed hebben dan

10 |

Vakbond in Beweging 80

is dat ook goed voor zelfstandigen en ondernemers.

Rudy en de pensioenen In januari was er in de media een rel rond jouw voorstel over de pensioenen. Kan je ons eens het juiste verhaal meegeven?

Rudy: Dit standpunt is eigenlijk al een oud standpunt dat leeft bij de verschillende vakbonden. Het vertrekt eigenlijk vanuit de vaststelling dat de wettelijke pensioenen

(de eerste pijler) voor de werknemers van de privésector in ons land veel te laag zijn. Die zouden moeten opgetrokken worden naar 75% van het referteloon, in plaats van de 60% nu. Onze pensioenen zijn zo laag door de berekeningswijze die gebaseerd is op het loon van elk gewerkt jaar.

Maar 60% van de lonen, zeker in het begin van de loopbaan en zelfs als je daar een herwaarderingscoefficient op toepast, is echt niet veel. Wij willen een pensioen waar mensen van kunnen leven zonder te moeten ingeven op basisbehoeften.

Waar moet dat geld vandaan komen?

Wel, onder meer van de fiscale aftrek die nu aan het individueel pensioensparen (derde pijler) gegeven

wordt. Die zou kunnen afgebouwd worden, om middelen te verschaffen om de wettelijke pensioenen te verhogen. Toen ik dat voorstelde, hebben de media mij onmiddellijk afgeschoten alsof het ABVV aan de mensen hun spaarcenten wil komen.

Dat is natuurlijk niet het geval. Ik had achteraf gezien veel meer de nadruk moeten leggen op het positieve in het voorstel zelf, namelijk het verhogen van de wettelijke pensioenen. Wie kan daartegen zijn?

derde pijler. Daarvoor krijg je jaarlijks een belastingsaftrek van 30%. Dat is alles samen dus een voordeel van 5.400 euro. Nu moet je op het einde wel 10% heffing betalen op het totaal gespaarde bedrag. Hier dus 1.800 euro. Dus je voordeel is in feite maar 3.600 euro. Als we de wettelijke pensioenen met 200 euro per maand kunnen doen stijgen hebben we na anderhalf jaar al meer voordeel dan bij de fiscale aftrek. En nogmaals, elkeen kan en mag blijven sparen.

Die fiscale aftrek moet je trouwens wel relativeren. Reken even mee met mij. Stel dat je als gewone loontrekkende, na de afbetaling van je lening voor de eigen woning, in 20 jaar tijd 18.000 euro kan sparen in de

Wie een beter plan heeft om de wettelijke pensioenen voor de privésector op een sociale wijze te verbeteren en te betalen krijgt van mij de “Nobelprijs Sociale Zekerheid”. (ironisch)

11 |

Vakbond in Beweging 80

INTERVIEW

Ik wil nog benadrukken dat de vergrijzing, langer leven, een prachtige uitdaging is.

(Redactie: zie de aparte kader voor wat meer toelichting bij het pensioenplan van het ABVV).

Rudy en de media

Rudy: De media geven ons in het algemeen natuurlijk geen geschenken.

Vaak zijn ze selectief en eenzijdig. Of belichten ze enkele het sensationele.

Ook ACV-voorzitter Cortebeeck is ooit voor een gelijkaardig pensioenvoorstel als het onze direct hard aangepakt. Als we voorstellen doen zonder becijfering verwijten ze ons dat we onrealistisch zijn, als we dan wel vertellen hoe we onze gerechtvaardigde verzuchtingen willen gefinancierd zien, is het ook niet goed. Een echte “catch 22”!

Misschien hebben jullie gelijk en moet ik toch wat meer de aanvallende Lukaku zijn dan de verdedigende Kompany (glimlach).

te laten concurreren worden de arbeidsomstandigheden in heel Europa zwaar aangetast. Dit zelfde fenomeen zal je trouwens ook zien als de werknemers in Vlaanderen en Wallonië tegen elkaar opgezet worden.

“

De sociale zekerheid is een dijk die ons beschermt tegen de stormvloed van een crisis. Wij moeten die stevig houden!

Europese Rudy Europa wordt steeds belangrijker in het leven van de burgers. Toch horen we zeer weinig over het EVV (Europees Vakverbond red) . Hoe zie jij Europa en waar moet er nog aan gewerkt worden?

Rudy: Ik heb eerst en vooral een grote appreciatie voor de waarden die oorspronkelijk de basis vormden voor de Europese Unie. Namelijk vrede en sociale én economische gelijkheid bewerkstelligen na een vernietigende tweede wereldoorlog.

Helaas heeft getouwtrek door de verschillende staten deze waarden grondig aangetast. Bekijk daarvoor maar de Duitse mini-jobs: door de Europese werknemers tegen elkaar

12 |

Wij proberen daar in Europa samen met het EVV een dijk tegen op te werpen. Tijdens de laatste crisis is België beter bestand gebleken tegen de gevolgen van de crisis. Waarom?

En daar zijn economen het over eens. Omdat wij een sterke sociale zekerheid hebben.

Vakbond in Beweging 80

Belgische en Vlaamse Rudy Hoe zie je het ABVV in Vlaanderen na de zesde staatshervorming? Wat moet zeker federaal/Belgisch blijven?

Rudy: De splitsing van de kinderbijslagen hebben we moeten slikken. Maar we bekampen elke poging van de nationalistische of “confederalistische” partijen voor het invoeren van een gesplitste sociale zekerheid, aparte regionale arbeidwetgeving en CAO’s. We willen vrij kunnen blijven onderhandelen over de lonen.

En geloof me, ook in het Vlaanderen van morgen, na de belangrijke zesde staatshervorming, staan we hier met onze 660.000 leden paraat. Op federaal vlak hebben ze af te rekenen met meer dan 1,5 miljoen leden…

We moeten ons hart boven hard stellen en gaan voor een warm Vlaanderen waar we zorgen voor elkaar.

Rudy en de senioren Hoe zie je de seniorenwerking van de vakbond? Moet die meer doorwegen in de syndicale besluitvorming?

Rudy: De vakbond is in de eerste plaats natuurlijk de organisatie van de actieven, van de werkenden. Maar jullie seniorenwerking is zeer belangrijk. Het is aan het Vlaams ABVV-bestuur en de besturen van de Centrales om zich uit te spreken welke medebeslissingsbevoegdheid de militante senioren moeten hebben. Ik stel alleszins vast dat de werkende militanten in hun syndicale beslissingen steeds oog gehad hebben voor de belangen van de (brug) gepensioneerden.

Ik wil nog zeggen dat het verhaal van langer te moeten werken dat we overal horen niet goed onderbouwd is.

Laten we vooral aan de werkgelegenheid van de jongeren denken. Natuurlijk kan men op vrijwillige basis langer blijven werken, daar hebben we geen enkele moeite mee.

Zelf denk ik dat ik me als gepensioneerde (binnen enkele jaren) als gewoon militant zal inzetten voor de ABVV-seniorenactiviteiten zonder echter nog verantwoordelijkheden op te nemen.

Uitgeruste Rudy ?

Het werk van voorzitter houdt uiteraard nooit op.

Hoe hou jij dit vol en zorg je er voor dat je inderdaad “uitgeruste Rudy” bent in plaats van “uitgebluste Rudy”?

Rudy: Ik ben een ochtendmens en een avondmens, al naargelang de behoeften. Mijn werkdagen beginnen momenteel rond 8 uur. Daarvoor heb ik wel al alle gedrukte en digitale kranten doorgenomen. Ik stop zo ongeveer rond 20 uur. Vaak zijn er daarna nog sociale verplichtingen. Dat zijn lange dagen, maar ik krijg veel terug qua voldoening.

Ik zorg toch ook wel voor mijn geestelijke gezondheid.

Ik neem zoveel mogelijk de trein. Elk weekend heb ik zaterdag een halve dag die ik nodig heb om ‘uit te bollen’ en ’s zondags maak ik zeker een halve dag vrij voor mijn kleinkinderen. Ik lees ook graag, zowel romans (bvb Dimitri Verhulst) als non-fictie en over geschiedenis (bvb onlangs het goede boek van Sophie De Schaepdrijver, De Groote Oorlog). Ik heb ook wel een passie voor het veldrijden en onlangs ben ik begonnen met gitaarlessen. Ik heb zelfs talent, zegt mijn gitaarleraar. Tot slot heb ik ook nog een gezonde interesse in bieren, zoals ik al zei bij jullie dilemma’s.

Santé

Voor (vol)waardige pensioenen | vrijdag, 14 februari 2014 Om tot een (vol)waardig pensioen te komen zodat je er fatsoenlijk kan van leven, moet het pensioenbedrag omhoog.

Geen luxe De pensioenen in België zijn bij de laagste van Europa.

Enkel Ierland en het Verenigd Koninkrijk doen het nog slechter.

Het minimumpensioen van werknemers bedraagt

13 |

voor een alleenstaande 1.123 euro bruto, en 1.404 euro voor een gezin. In theorie en voor een volledige loopbaan! In werkelijkheid heeft niet iedereen een volledige loopbaan, zodat het gemiddeld individueel pensioen (alleenstaande of gehuwde) voor een loontrekkende 823 euro bedraagt, of 836 euro bij de

Vakbond in Beweging 80

mannen en 688 euro bij de vrouwen. Nog altijd bruto!

Als je weet dat de armoededrempel op 1.000 euro ligt, dan is het optrekken van de pensioenen zeker geen luxe.

Onze loopbaanvoorwaarde van 45 jaar behoort samen met Duitsland tot de hoogste in Europa. Natuurlijk komt niet iedereen daar aan: de gemiddelde leeftijd om uit de arbeidsmarkt te treden bedraagt 59 jaar, maar dan wel met een lager pensioen als gevolg. Ons pensioenstelsel behoort tot de minst gulle binnen de OESO, dus binnen de industrielanden. Het inkomen van onze gepensioneerden t.o.v. het gemiddeld inkomen bekleedt de 26e positie op 34 OESO-landen.

Dankzij de koppeling van de uitkeringen aan de welvaart (het budget hiervoor werd de laatste 2 jaar met 40% verminderd) kon de armoede bij de gepensioneerden ietwat verminderd worden, maar het armoederisico bij hen ligt toch nog altijd rond de 20%. De pensioenvoorwaarden nog strenger maken zal gepensioneerden nog verder in de armoede duwen.

Het meest dringende probleem is dus niet het pensioen in het jaar 2060, maar wel het pensioen in 2014.

Berekeningswijze

Onze pensioenen zijn zo laag door de berekeningswijze die gebaseerd is op het loon van elk gewerkt jaar. 60% van de lonen in het begin van de loopbaan, zelfs na toepassing van de herwaarderingscoëfficiënten, betekent niet bijster veel. En als het loon hoog is, dan nog wordt het pensioen maar berekend tot op een bepaalde loongrens. Uiteindelijk is het nettopensioen een flink stuk lager dan 60% van het laatst verdiende loon.

Om tot een correct pensioenbedrag te komen t.o.v. het loon zodat een alleenstaande er fatsoenlijk kan van leven, moet het pensioenbedrag opgetrokken worden.

Het ABVV vraagt: • dat alle pensioenen berekend worden op 75% van het referteloon (in plaats van 60% nu).

Dit zou 2,5 miljard per jaar kosten.

- 75%? Dit percentage stemt overeen met het percentage in de gezinspensioenen. Het komt neer op een verhoging met 25% voor de pensioenen voor alleenstaanden en partners die elk een eigen pensioen hebben.

Dit maakt het systeem eenvoudiger en rechtvaardiger want er zou geen verschil meer zijn in functie van de gezinstoestand.

- Het gemiddelde pensioen als alleenstaande (loontrekkenden) bedraagt 823,2 euro. Met een verhoging met 25% zou dit gemiddeld op 1.028,75 euro komen.

14 |

•

•

dat het minimumpensioen opgetrokken wordt tot het niveau van het minimumloon van 1500 euro per maand (ev. in twee stappen); dat de loongrens (momenteel 52.761 euro bruto per jaar) minstens opgetrokken wordt tot op het niveau van de zelfstandigen (55.405 euro), om het pensioen dichter bij het laatste loon te laten aansluiten.

Is dat betaalbaar?

Deze hervormingen zouden 3,5 miljard per jaar kosten. Is dat haalbaar? Voor de korte termijn schuift het ABVV verscheidene pistes naar voren.

Meer middelen voor de sociale zekerheid • creatie van jobs (beleid van relance en investeringen in de lokale economie en strategische sectoren, de bijdrageverminderingen/fiscale cadeaus aan werkgevers onder voorwaarden toekennen, gebruik van de reserves uit de 2de pijler om locale jobs te scheppen, collectieve arbeidsduurvermindering...); • loonsverhoging (einde van de loonbevriezing); • verhoging van de sociale zekerheidsbijdragen.

Loonmassa van 2013 = 115 miljard euro. Een bijdrage van 1% betekent dus 1,15 miljard aan inkomsten. In principe zou een bijdrage van 0,715% door de werkgevers, de werknemers en de staat dus volstaan voor een verhoging van het gemiddeld loontrekkendenpensioen met 25%. Bij een verhoging met 1% zouden we de laagste inkomens kunnen vrijstellen van deze nieuwe bijdrage.

Een beperktere toepassing van de fiscale aftrek derde pijler die volledig afgebouwd wordt tegelijkertijd met de verbetering van het wettelijk pensioen: 700 miljoen euro.

Een wettelijk pensioen dat met 25% verhoogd wordt, is interessanter dan wat een 3e pensioenpijler (aanvullend pensioen dat je zelf individueel spaart) kan opbrengen. Voor een gemiddeld pensioen zou deze maatregel neerkomen op een voordeel van 205 euro bruto per maand, d.w.z.

2.460 euro bruto per jaar voor de hele duurtijd van het pensioen, terwijl het fiscaal voordeel voor de 3e pijler maximaal 282 euro netto per jaar bedraagt.

Heffing op inkomsten uit kapitaal en in ‘t algemeen een sterkere bijdrage van inkomsten andere dan loon.

Integrale en automatische welvaartskoppeling.

Naast die elementen moet de volledige en automatische welvaartvastheid hersteld worden en moet er een inhaalbeweging komen voor de laagste en oudste pensioenen.

Vakbond in Beweging 80

+

De Doodendraad

Gegidste wandeling in de Kalmthoutse heide met lunch

Aan het begin van WO I, toen Antwerpen in de handen viel van de Duitsers, zocht een troosteloze colonne vluchtelingen zijn weg naar het neutrale Nederland via de Kalmthoutse heide. Het Duitse leger wilde meer controle over België en sloot in april 1915 de grenzen hermetisch af met een streng bewaakte hoogspanningsdraad van 2000 volt. Deze “Doodendraad” maakte de grensovergang voor mensen en goederen gedurende jaren onmogelijk. Alleen smokkelaars geraakten er nog doorheen, zij het met gevaar voor eigen leven. Naast de vele spannende en soms tragikomische verhalen, zijn een vluchtkapelletje, dat als ontmoetingsplaats diende, en een zichtbaar traject in het landschap nog getuigen uit deze periode.

De gids van dienst toont ons het traject, vertelt ons verhalen van passeurs en smokkelaars en na afloop kan er nagepraat worden tijdens een Breugelmaaltijd in het volkshuis van Kalmthout.

Stevige wandelschoenen / laarzen zijn aangewezen.

Wanneer? donderdag 22 mei 2014 om 10.00u Waar?

Bijeenkomst om 09.45u aan de parking van De Vroente, Putsesteenweg 129,

2920 Kalmthout. Eigen vervoer is noodzakelijk.

Waar eten we? In het volkshuis van Kalmthout (OKA), Kapellensteenweg 234,

2920 Kalmthout. Parking achter het gebouw.

Prijs:

19 euro per persoon Deze prijs omvat: de gegidste wandeling, een Breugelmaal met aperitief, één bierdegustatie en koffie/thee na de maaltijd. Alle andere dranken tijdens de maaltijd zijn apart te betalen.

Info en inschrijvingen: Adviespunt | Ommeganckstraat 35 (1e verdieping) | 2018 Antwerpen T: 03 220 66 13 | adviespunt.antwerpen@abvv.be Betalen kan enkel met Bancontact of via overschrijving op het rekeningnummer BE20 1325-2019-3156

15 |

Vakbond in Beweging 80

INTERVIEW

Kathleen Van Brempt over Europa

“Het besparingsbeleid heeft doden op haar geweten” De Europese Unie ligt onder vuur. Het vertrouwen in de Europese instellingen is tot een historisch dieptepunt gedaald, Zuid-Europa kraakt onder de sociale onvrede. Rechtse populisten en nationalisten spinnen garen uit dat negatieve klimaat. Paradoxaal genoeg scoren de Europese sociaaldemocraten in de peilingen goed. “De kans is reëel dat we de grootste politieke groep worden in het Europees parlement,” zegt Europees lijsttrekker Kathleen Van Brempt. “En ja, dat zal een ander Europees beleid opleveren.”

“De socialisten waren de eersten om heftige kritiek te uiten op het rabiate besparingsbeleid van de Unie,” zegt Van Brempt. “Top-economen zijn pas later gevolgd met dezelfde kritiek. We besparen ons sociaal model kapot.”

16 |

Vakbond in Beweging 80

Maar dat “moet van Europa” zeggen conservatieven. En net die slogan gebruiken jullie nu in de Europese campagne.

Van Brempt: “Ja omdat verkiezingen daar over gaan. Het zijn de kiezers die bepalen wat er moet en niet moet.

Sociaaldemocraten zijn niet tégen regelgeving. Het was het gebrek aan regelgeving in de financiële sector die ons in de crisis heeft gestort.

Bankiers mochten - in de neoliberale logica - bijna alles. Het komt er op aan om de juiste dingen goed te regelen. Regelneverij is uiteraard uit den boze. Maar wij vinden het wel prima dat Europa bepaalt dat er geen giftige producten mogen zitten in kinderspeelgoed. Dat moet van Europa. We beschermen dus onze kinderen, maar we beschermen onvoldoende onze werknemers. Een Europees minimumloon is er niet; welnu wij vinden dat dat moet van Europa. Sociale dumping verhinderen: dat zou een Europese verplichting moeten zijn. Ik heb er geen problemen mee dat Roemenen en Bulgaren hier aan de slag zijn, wel dat hun werkgevers onze arbeiders uit de markt prijzen en die Oost-Europeanen aan hongerlonen laten werken.

Wie hier werkt, moet dat doen aan dezelfde loon- en arbeidsvoorwaarden als onze werknemers.”

Lidstaten moeten van Europa ook in sneltreinvaart hun begrotingen op orde krijgen.

Van Brempt: “Wij zijn natuurlijk niet tegen gezonde begrotingen. Maar als het gevolg daarvan is, dat je het hele maatschappelijke weefsel afbreekt en de sociale welvaartsstaat bedreigt dan is er een ernstig probleem. Als in Spanje de scholen tijdens de zomer open blijven om de kinderen ten minste een warme maaltijd te kunnen geven, dan zakken we af naar een sociaal dieptepunt. Als in Griekenland

mensen sterven omdat ze niet meer de nodige medische zorgen krijgen, dan heeft dat besparingsbeleid doden op haar geweten. Wij pleiten er voor om niet enkel te kijken naar de cijfertjes - hoeveel besparen we - maar ook naar de inhoud: waarop besparen we?

Spreid je besparingen breder in de tijd zodat je middelen overhoudt om te blijven investeren in onderwijs, in gezondheidszorg, sociale zekerheid, in infrastructuur en innovatie.”

Jij hebt je vooral met energie- en milieudossiers bezig gehouden.

In crisistijd is daar plots minder aandacht voor. Terecht?

Van Brempt: “Nee, wel in tegendeel.

Het economisch potentieel en de daarbij horende jobs in die sectoren zijn gigantisch. Het gaat niet enkel om miljoenen nieuwe jobs die we kunnen creëren, om de gezondheid van onze kinderen die we veilig stellen, om het feit dat we onze afhankelijkheid van de onbetrouwbare regimes in oliestaten en gasreuzen zoals Rusland afbouwen, maar ook over een besparing op de astronomisch hoge kosten die milieuvervuiling en klimaatopwarming met zich zullen meebrengen. Wij pleiten radicaal voor een herindustrialisering van Europa. En dan bedoelen we niet dat we weer massaal fabrieken gaan bouwen met zwarte roetpluimen en afvalpijpen waarlangs we de rotzooi dumpen. We hebben het over de duurzame industrie van de toekomst met bedrijven die duurzaam met grondstoffen omspringen, over een recyclage-industrie, over de industrie van hernieuwbare energie, over een maakindustrie die eerlijke en kwalitatieve producten aflevert die mensen ook echt nodig hebben en geen industrie die enkel de koopwoede aanwakkert.”

17 |

Vakbond in Beweging 80

Is niet iedereen daarvoor gewonnen?

Van Brempt: “In woorden wel, in daden nauwelijks. Daar maken wij echt het verschil. In het parlement remmen conservatieve partijen elke vooruitgang af en volgen ze gedwee de lobby’s van de oude en voorbijgestreefde industrieën en multinationals, kortom de macht van het grote geld. Het kortetermijndenken en de enge belangen van lidstaten verhinderen dat we de opportuniteiten kunnen grijpen en beslissingen nemen in het algemeen Europees belang. Op het einde van de rit heeft het algemeen belang altijd betrekking op mensen, niet op instellingen. De mensen voelen zich door Europa in de steek gelaten.

Ik zal het nu scherp stellen: Het was niet Europa die de mensen in de steek liet, maar een conservatief en rechts Europees beleid. Beleid kan je veranderen. In het stemhokje.”

TREFDAG OP ZONDAG 8 JUNI 2014 Ontdek Ieper te voet, met de fiets of per bus. Aan jou de keuze. Hieronder lichten we alvast een tipje van de sluier op over ons niet te missen programma.

Reserveer nu plaatsen voor jouw afdeling aan de democratische prijs van 10 euro per persoon (zie inschrijvingsformulier).

Inschrijven kan tot en met 23 mei.

Uitvalsbasis is zaal Fenix in de Leopold III-laan te Ieper. We ontvangen jullie graag vanaf 10u voor een f(l)i(n)kse wandeling, fietstocht of busreis door en rond Ieper.

PROGRAMMA: Te voet Verwacht je aan een gevarieerde wandeltocht over vestigingsmuren, langs de Menenpoort, over ‘Kazematten’, langs putten – die eigenlijk torens waren. Geniet van streepjes natuur en cultuur.

Snuif anekdotes en verhalen op over de heropgebouwde stad na WO I. Alleen wandelen? Zeker niet.

Proef tijdens je tocht van een pot ‘Vredesbier’, en stap het ‘Ramparts War Museum’ binnen.

- -

- -

Vrij vertrek tussen 10u en 14u Uitgestippelde wandelroute met stadsplan Duur: 2u30 min.

Inbegrepen: lunchpakket, drankje onderweg, toegang tot musea

Op de fiets Fiets langs idyllische, lichtglooiende wegen en ontdek de streek rond Ieper. Maak kennis met imposante herdenkingsmonumenten en begraafplaatsen.

- - - -

-

Vrij vertrek tussen 10u en 14u Twee uitgestippelde routes. Kies tussen 23 km of 45 km.

Duur: minstens 2 uur Praktisch: Breng je eigen fiets mee of reserveer een huurfiets bij ons (zie inschrijvingsforumlier).

Inbegrepen: lunchpakket, drankje onderweg, toegang tot musea, huurfiets.

18 |

Vakbond in Beweging 80

Voor de rommelende buikjes Welke activiteit je ook kiest, de prijs is 10 euro, inclusief het lunchpakket (broodje, drankje, stuk fruit en verrassing). Zelf boterhammetjes smeren voor onderweg is dus niet nodig.

Voor nog eens 10 euro kan je rond 17u30 in de Fenix (indien gewenst) genieten van een verzorgde barbecue (vlees- of vegetarisch).

De Last Post als afsluiter Om af te sluiten trekken we met z’n allen naar de Menenpoort waar we om 20u00 op gepaste wijze hulde brengen bij de Last Post. Kippenvelmoment gegarandeerd!

Voorziene einde Trefdag: 20u30 Vanuit elke regio is gratis busvervoer voorzien. Indien je opteert voor een plaats op de regiobus, reserveer dan snel je plaats bij je regioverantwoordelijke

Hoe inschrijven?

-

Stuur het inschrijvingsformulier (zie keerzijde) op naar: Linx+, Watteeustraat 10, 1000 Brussel.

Vermeld de namen van de deelnemer(s) en hun activiteitkeuze + het gewenste aan-tal personen voor de BBQ. Indien meerdere deelnemers met verschillende activiteit-keuze, gebruik dan meerdere inschrijvingsformulieren.

- Via e-mail naar info@linxplus.be Duidelijk de namen en de programmakeuze per deelnemer vermelden + het aantal personen die intekenen op de BBQ. - Via het onlineformulier op www.linxplus.be De inschrijving wordt definitief na betaling van 10 €/ pp (inschrijvingsgeld) + 10 €/pp (barbecue), op rekeningnummer BE79 8777 9643 0233, met vermelding Trefdag Ieper + namen deelnemers. Inschrijven kan tot uiterlijk 23 mei 2014.

Ten laatste een week vooraf bezorgen wij alle deelnemers een herinneringsbrief met de nodige praktische informatie.

19 |

Vakbond in Beweging 80

Formulier opsturen naar: Linx+, Watteeustraat 10, 1000 Brussel.

Inschrijvingsformulier Trefdag Linx+ Ieper zondag 8 juni 2014 (10€/pp) Naam en voornaam Adres Aantal personen Maak je keuze Ontdek Ieper te voet

… personen

Op de fiets in en rond Ieper

… personen

Brengt zelf fiets(en) mee, vermeld hoeveel fietsen ‘De Passchendaelebus’

… personen

‘The Great War Remembered Tour’ - bus

… personen

Zal aanwezig zijn tijdens de Last Post (*) BBQ : (10 euro/pp) vermeld hoeveel personen (*) Keuze bbq (*)

Ja Ja: Voor … personen … x vlees

(*) schrappen wat niet past

20 |

Neen

Vakbond in Beweging 80

… x vegetarisch

neen

Bij de fusie van TKD en AC GESCHIEDENIS

Ik behoor op dit moment tot de oudste diamantslijpers van Antwerpen en naar aanleiding van de recente fusie van de TKD met de AC zou ik in het kort de geschiedenis van onze vakcentrale willen schetsen.

De grote vakbond van diamantbewerkers, de ADB, werd opgericht in 1895. De ADB was zo machtig en groot dat in 1906 er een felle strijd losbarstte tussen de vakbond en de socialistische partij.

Ook onder de diamantbewerkers was er verdeeldheid met als resultaat dat er een tweede vakcentrale werd opgericht, namelijk de ABDB. Pas in 1913 is de eenheid gelukkig hersteld.

FEITEN UIT DE GLORIETIJD

In 1898 heeft de ADB er voor gezorgd dat alle diamantbewerkers konden genieten van een fonds met verschillende “kassen”, zeg maar een soort extra legale voordelen avant la lettre. Dit fonds heette “Zonnestraal”. Het betrof hier een weerstands- en werkloosheidskas, een pensioenfonds en een overlijdenskas. En mijn stokpaardje, een hospitalisatieverzekering die tot op heden nog steeds tot de beste behoort binnen de vakbeweging.

In 1905 is er het TBC-fonds dan nog bijgekomen. Dank zei het inzamelen van de koperen stelen voor Zonnestraal gingen tuberculoze diamantbewerkers gratis naar een sanatorium. Even is er gedacht om een eigen sanatorium op te richten, maar dit bleek niet haalbaar.

Andere vakbonden zouden later dit voorbeeld volgen.

De ADB behoorde tot de avantgarde van de arbeidersbeweging toen de andere organisaties nog in de kinderschoenen stonden inzake loontarieven en arbeidsduur.

Zij beschikten ook over een heel gamma voorzieningen voor wat betreft de culturele ontwikkeling

Een terugblik op de Diamantbewerkersbond

van de arbeiders. Allerhande verenigingen werden opgericht: bakspel, duivensport, pingpong, schaak, biljart, postzegels verzamelen, vissen, schilders, zelfs het reizend toneelgezelschap dat heel populair was in Vlaanderen.

De basketbalploeg stond met twee ploegen in de hoogste afdeling van het handelsverbond en de voetballers speelden ooit op het terrein van den Antwerp.

miljoen Belgische franken. Dit werd allemaal onderhandeld onder zeer moeilijke omstandigheden en tot op de dag van vandaag klaagt het patronaat dit nog steeds aan bij het Internationaal gerechtshof.

Het eerste paritair comité ontstond in 1935 en het Sociaal Fonds voor Diamantbewerkers kende zijn start in 1972, dank zij Louis Major die zorgde voor een startsom van 50

Charles Bresseleers

Zonnestraal kon zelfs in de jaren dertig, ondanks de economische malaise alle uitkeringen en steun op het zelfde peil houden. Na de tweede wereldoorlog kwamen hier nog de kindervakanties bij, in drie aaneensluitende villas op de dijk in Nieuwpoort.

De ADB had ook een tweewekelijks blad met artikels van Sam Emmerik maar ook van de leden die hun waardering of klachten neerpenden.

21 |

Vakbond in Beweging 80

De heroprichting van het wereldverbond van diamantbewerkers gebeurde in1946.

Ondertussen zijn vele jaren voorbij gegaan en helaas is alles niet in stijgende lijn gegaan.

Door de veranderende tijden was het voor de ooit machtigste centrale niet meer leefbaar en een fusie drong zich op. Nu bestaan er nog slechts 300 diamantbewerkers. Destijds waren we met 25000 man. In 1993 fusioneerden we met de Kleding en de Textiel, en nu in 2014 werden we geadopteerd door de AC. Vandaag zijn we weer sterk. We kunnen weer leven, niet zoals in de hoogdagen van weleer, maar toch waardig.

Bronnen: Gedeeltelijk uit de boeken”Vallen en opstaan” en “Adamastos”.

INTERVIEW

Yasmine Kherbache over cultuur

Sinds vorig jaar leidt Yasmine Kherbache de socialistische oppositie in de Antwerpse gemeenteraad. Daarnaast is ze de kabinetchef van premier Elio Di Rupo. Bij de verkiezingen van 25 mei staat ze 3de op de sp.a-lijst voor het Vlaams Parlement. Weinigen weten echter dat Yasmine haar carrière startte als voorvechtster voor een beter statuut van de kunstenaars. En op die manier trouwens de politiek in rolde.

Socialisten en kunstenaars, dat is altijd al een bijzondere relatie geweest.

Een gesprek over kunst en cultuur dringt zich dus zeker op. En een gelegenheid om Yasmine op een ander manier te leren kennen.

Van Algerije tot de Wetstraat Woensdag 2 april werd het boek ‘Yasmine Kherbache: van Algerije tot de Wetstraat’ in Antwerpen voorgesteld.

Voormalig VRT-journalist Jef Lambrecht tekende – na enkele intense gesprekken – het ongewone parcours op van de sp.a-politica. Vandaag werd haar boek in Antwerpen voorgesteld.

wereld iets constructiefs en optimistisch. Ik probeer die ingesteldheid ook bij mijn medewerkers aan te wakkeren.”

“Van Algerije tot de Wetstraat” werd uitgegeven bij Van Halewyck en telt 176 blz.

In het boek beschrijft Yasmine Kherbache (42) haar afkomst als kind van een Vlaamse moeder en een Algerijnse vader. Een groot deel van haar jeugd bracht ze door in Algerije, om daarna bij familie in Oetegem te belanden. Kherbache studeerde rechten in Leuven en Brussel en ging daarna achter de schermen aan de slag bij Frank Vandenbroucke en Ingrid Lieten. In 2012 trad ze op de voorgrond tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen, waarna ze voorzitter werd van de Antwerpse afdeling van sp.a.

“Als kind beleefde Kherbache de Algerijnse oorlog en het spook van het opdoemende extremisme. Het heeft haar nooit losgelaten en verklaart haar allergie voor politieke stokebranden die garen spinnen bij verdeeldheid en tweedracht”, schrijft Jef Lambrecht over Kherbache in zijn voorwoord. “Ze pleit met passie voor een opbouwende politiek die vertrekt van duidelijke waarden en zoekt naar het beste voor de bevolking, een politiek van samenwerking.”

Het grote voorbeeld van Yasmine Kherbache is Nelson Mandela. “Mandela is een strijder die zijn strijdbaarheid heeft omgezet in een boodschap van engagement en verzoening. Mijn motto luidt: leef volgens zijn erfenis”, zegt ze. “Nog altijd, na al die jaren, is het idealisme dat mij drijft. Dat idealisme is niet blind, al is het overtuigd. Voor mij heeft het geloof in een betere

22 |

Vakbond in Beweging 80

“Kunst is geen zoetstof maar zuurstof voor onze samenleving” Vanwaar uw affiniteit met cultuur?

Kherbache: “De kunst met de grote K heb ik alleszins niet van thuis uit meegekregen. De eerste stap in een museum heb ik via school gezet. En de liefde voor hedendaagse kunst heb ik meegekregen van mijn lerares geschiedenis in het middelbaar. Zij troonde ons op een dag mee naar het Openluchtmuseum Middelheim waar toen een tentoonstelling liep in het kader van de biënnale van Japan.

Ik vergeet dat moment nooit meer: als jong meisje was ik ogenblikkelijk overdonderd door de kracht van die zenachtige betonsculpturen en delicate landschapskunst. Ik was verwonderd en ontroerd en dat virus is gebleven.

De kunsten zijn me mijn hele leven blijven inspireren, ontroeren en ontspannen. We duwen als samenleving de cultuur naar mijn aanvoelen te zeer naar de persoonlijke levenskeuzes.

Het wordt al te vaak beschouwd als iets waar de politiek niet te veel mee bezig moet zijn, en waar de mensen zelf maar naar op zoek moeten gaan en voor moeten kiezen.

Terwijl we net meer aandacht zouden moeten besteden aan cultuur in ons onderwijs, in de media, in de politiek, … In aanraking komen met kunst mag geen voorrecht worden, het is een recht.”

“Al hebben m’n ouders geen musea met me afgeschuimd, ik heb in mijn opvoeding gelukkig wel de kunst van de verwondering en nieuwsgierigheid meegekregen. En dat was de beste opstap naar cultuur. In mijn verdere levensloop aan de universiteit en nadien als advocaat en in de politiek is

cultuur altijd een trouwe compagnon de route geweest. Als student rechten vond je me in Leuven meer in het kunstencentrum STUK dan in de facbars. Ik heb altijd gevochten voor meer aandacht, meer steun, meer respect voor de kunsten. Dankzij de kunsten ben ik zelfs in de politiek beland.”

Hoe is dat precies in zijn werk gegaan?

Kherbache: “Als beginnend advocaat kwam ik op voor de rechten van de kunstenaars. Ik ben een paar jaar woordvoerder geweest van het Nationaal Kunstenaarsplatform, waarin kunstenaars uit alle discplines werden verenigd.Tussen haakjes: al die verschillende kunstenaars verenigen was op zich al een hele prestatie (lacht).

Samen met de vakbonden ijverden we voor een beter statuut voor de kunstenaars. Als woordvoerder interpelleerde ik toen vaak de bevoegde ministers Onkelinx en Frank Vandenbroucke.

Tot die laatste me uiteindelijk vroeg om dat statuut op zijn kabinet te komen uitwerken.”

“Ik heb zelf ook een juridische eerstelijnshulp opgestart voor kunstenaars. Ik kreeg als advocaat heel veel vragen over sociale zekerheid en fiscaliteit van bevriende kunstenaars. Dat begon na verloop van tijd wat uit zijn voegen te barsten en ik heb uiteindelijk aan een structurele oplossing gewerkt.

In opdracht van toenmalig minister van cultuur Bert Anciaux heb ik het Kunstenloket opgestart dat juridisch en zakelijk advies geeft aan de

23 |

Vakbond in Beweging 80

kunstensector.”

“Een vast strijdpunt is loon naar werken voor de kunstenaar. Mensen hebben vaak alleen maar oog voor het eindproduct, en vergeten het vele werk dat daaraan voorafgaat.

Kunst maken is vooral wroeten en hard werken. Het probleem van het kunstenaarsstatuut is niet alleen de niet aangepaste regelgeving, maar ook de leefbaarheid van het beroep.

Kunstenaars worden vaak niet betaald of onderbetaald voor hun werk.

Het Vlaams cultuurbeleid kan daar het verschil maken door erover te waken dat bij gesubsidieerde producties de kunstenaars correct betaald worden.”

Een clichévraag misschien, maar kan kunst volgens u de wereld redden?

Kherbache: “Kunst en cultuur worden vaak beschouwd als een luxeproduct. Politici worden, zeker dezer dagen, geacht om bezig te zijn met de ‘echt belangrijke zaken’, zoals onze economie of onze internationale concurrentiepositie.

En al de rest is bijzaak. Ik ben het daar absoluut niet mee eens. Kunst is geen zoetstof, maar zuurstof voor onze samenleving. Goeie kunstenaars slagen erin om ons uit te bevrijden uit vastgeroeste denkpatronen. Ze openen met hun werk onze ogen en dagen ons uit om de zaken op een andere manier te bekijken. Een samenleving kan niet groeien zonder dat soort kunstenaars. Net zoals de economie bijvoorbeeld niet zou kunnen groeien zonder creatieve ondernemers of de geneeskunde zou stilstaan zonder vernieuwende

INTERVIEW

wetenschappers. Daarom vind ik ook dat je voldoende ruimte moet geven aan het experiment in de kunst. Je moet kunstenaars de ruimte geven om te proberen, ja zelfs om te mislukken.

Kan kunst de wereld redden? Ik weet het niet: de mens is de enige die de wereld kan vernietigen, de mens is ook de enige die hem kan redden. Met kunstenaars alleen zullen we er in ieder geval ook niet komen (lacht).

Maar wat ik wel weet is dat de wereld zonder kunst stilvalt.”

“Veel meer dan rationele benaderingen en redeneringen kunnen kunst en cultuur de zaken

in beweging brengen. Ze hebben een belangrijke rol gespeeld in heel wat sociale revoluties. De Franse revolutie is mee gegroeid vanuit de kunstenaarswereld, België is ontstaan na de voorstelling van de ‘Stomme van Portici’ en cultuur speelde een belangrijke rol in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd. En niet alleen op collectief maar ook op individueel vlak werkt kunst emanciperend. Ze tilt mensen op persoonlijk vlak naar een hoger niveau. Kijk naar Tutti Fratelli in Antwerpen, het artistiek project van Reinhilde Decleir, die ondertussen verschillende prachtige theater- en

24 |

Vakbond in Beweging 80

operavoorstellingen heeft gemaakt met kansarmen. Ze worden uit hun isolement gehaald, vinden hun zelfrespect terug en groeien als mens.

Ik heb een hekel aan de boutade dat cultuur een dure hobby zou zijn van de elite. Er zijn trouwens maar weinig sectoren waarvoor zoveel mensen zich belangeloos inzetten als voor de culturele sector. Die vrijwilligers krijgen wat mij betreft veel te weinig waardering en steun.”

“Kunst is bovendien de meest universele aller talen, omdat ze de diepste menselijke emoties aanspreekt. Via de kunst komen

mensen vaak voor het eerst in aanraking met vreemde culturen.

Ze ontdekken op die manier niet alleen hoe we van elkaar verschillen maar minstens evenzeer hoeveel we met elkaar gemeen hebben.

Zij het vaak onbewust. Ik wil de islamofoben niet te eten geven die

ondertussen wel een Oosters tapijt aan de eettafel hebben liggen (lacht).

Of denk maar aan het koloniale verleden: in het westen beschouwde men al die ‘vreemde volkeren’ als onbeschaafd en minderwaardig, maar ondertussen werd hun kunst wel massaal geïmporteerd naar hier.

Kunst is een brug tussen culturen en samenlevingen. Er schuilt een oerkracht in. Wat bewaren we van vroegere culturen en blijft tot de verbeelding spreken? Hun kunstwerken. Een samenleving die de kunst opgeeft, geeft zichzelf op.”

Onder kameraden

Gespreksnamiddag met Yasmine Kherbache Yasmine Kherbache leidt de socialistische fractie in de Antwerpse gemeenteraad. Ze is ook kabinetchef van de eerste minister. Bij de verkiezingen van zondag 25 mei komt Yasmine op voor het Vlaams Parlement. Ze staat 3de op de sp.a-lijst De lezers van Vakbond in Beweging hebben de kans om Yasmine te zien, te horen en te spreken.

Op uitnodiging van onze ABVV Senioren komt ze op dinsdag 6 mei naar het Bondsgebouw voor een gesprek onder kameraden. Naar aanleiding van de ‘moeder aller verkiezingen’ zal ze meer uitleg geven over haar prioriteiten. Inleider en vragensteller van dienst is Bruno Verlaeckt, voorzitter van de Algemene Centrale en van het ABVV-regio Antwerpen.

Er wordt ook voldoende tijd uitgetrokken voor vragen uit de zaal.

Wat?

Gespreksnamiddag met Yasmine Kherbache

Wanneer? Dinsdag 6 mei 2014 | van 14u00 tot 16u00 Waar?

Grote zaal van het Bondsgebouw | Ommeganckstraat 47/49 | 2018 Antwerpen

Iedereen is van harte welkom. Senioren, militanten en geïnteresseerden.

Deze namiddag is GRATIS maar inschrijving is vereist.

Info en inschrijvingen: Adviespunt | Ommeganckstraat 35 (1e verdieping) | 2018 Antwerpen

T: 03 220 66 13 | adviespunt.antwerpen@abvv.be

25 |

Vakbond in Beweging 80

ACTUEEL

Neem de handschoen op voor Waardig Huishoudwerk!

Poetsen, wassen, strijken en het vuile werk doen: de meer dan 100 miljoen huishoudhulpen wereldwijd halen hun neus er niet voor op. Zo maken ze zich onmisbaar in de samenleving en dat verdient respect.

Daarom wil FOS samen met jou de handschoen opnemen voor huishoudwerk(st)ers in het Zuiden. FOS steunt vakbonden en verenigingen van huishoudwerk(st)ers in Zuid-Afrika, Bolivia, Peru, Ecuador en Colombia die van betere arbeidsrechten en waardering voor huishoudwerk hun strijdpunten maken.

EEN ONDERGEWAARDEERD BEROEP Wereldwijd beschouwt men huishoudelijk werk als losstaand van de arbeidsmarkt. Men associeert het al eeuwenlang met onbetaalde arbeid door vrouwen in het eigen huishouden. Wanneer huishoudwerksters – het beroep wordt voornamelijk door vrouwen beoefend - diezelfde huishoudelijke taken in dienstverband uitoefenen bij een ander gezin, beschouwt men dit vaak niet als volwaardig werk. De huidige positie van huishoudpersoneel toont aan dat deze historische onderwaardering hardnekkig is en bijgevolg moeilijk te kenteren.

waardering voor, in de vorm van een leefbaar loon en waardige werkomstandigheden.

Myrtle Witbooi, vroeger zelf huishoudhulp en nu Algemeen Secretaris van SADSAWU (de Zuid-Afrikaanse Vakbond voor Huishoudwerk(st)ers), stelde de ongelijke behandeling in vraag: “Ik kende mensen die andere jobs deden en die wel bepaalde rechten hadden.

Ik begon me af te vragen waarom wij ondergeschikt waren aan andere werknemers. Op een dag in 1968 nam ik pen en papier, en ik schreef een brief aan de krant. Ik schreef: ‘Wat is er mis met huishoudwerk(st) ers? Waarom werken wij zo hard, 24 uur per dag? Waarom worden wij anders behandeld?’ “

Overal ter wereld moet huishoudpersoneel dezelfde rechten krijgen als andere werknemers.

Ze werken hard en veel uren per week en ze verdienen hier

De brief van Myrtle Witbooi bracht de strijd voor waardig huishoudwerk in Zuid-Afrika in een stroomversnelling. Maar niet alleen daar treden huishoudwerk(st)ers uit de schaduw. Overal ter wereld organiseren huishoudwerk(st)ers zich om samen op te komen voor hun rechten als werknemers. Met succes.

De Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) keurde in juni 2011 Conventie 189 goed. In deze conventie wordt huishoudwerk gelijkgesteld met andere soorten loonarbeid en

Het gebrek aan waardering voor huishoudwerk uit zich onder andere in lage lonen en gebrekkige arbeidswetgeving in vele landen. Marieke Koning van het Internationaal Vakverbond bevestigt: “Huishoudwerk(st)ers worden systematisch uitgesloten van de wetgeving. Het is erg belangrijk dat de arbeidswetgeving ook op hen van toepassing is.”

DE WERELDWIJDE STRIJD VOOR WAARDIG HUISHOUDWERK

26 |

Vakbond in Beweging 80

worden een aantal basisnormen vastgelegd voor de specifieke bescherming en arbeidsrechten van huishoudwerk(st)ers. De goedkeuring van deze internationale conventie is een mijlpaal in de strijd van huishoudwerk(st)ers wereldwijd. Nu is het van groot belang dat ieder individueel land deze conventie ratificeert en toepast in de eigen wetgeving.

FOS steunt vakbonden en verenigingen van huishoudwerk(st) ers in het Zuiden die een verschil proberen te maken en een actieve rol opnemen in de daadwerkelijke opwaardering van huishoudwerk.

SADSAWU, de Zuid-Afrikaanse Vakbond voor Huishoudwerk(st) ers, bewijst dat de sociale strijd loont. Myrtle Witbooi: “We mogen best trots zijn op alles wat we bereikt hebben. De wetgeving rond huishoudwerk die we vandaag in Zuid-Afrika hebben, is vrij vooruitstrevend.

Er is een minimumloon voor huishoudwerk(st)ers, werktijden liggen vast, overuren en werk op zon- en feestdagen moeten vergoed worden, zaken als zwangerschapsverlof zijn bij wet geregeld, en nog veel meer. In 2013 ratificeerde onze regering Conventie 189 van de IAO, wat voor ons een officiële erkenning van ons werk betekende. Toch is hiermee onze

strijd niet gestreden. Wetten en conventies zijn mooi op papier, wij moeten er nu mee voor zorgen dat ze ook in de praktijk worden nageleefd.”

Huishoudwerksters hebben recht op waardig werk! Daarom verdient de strijd van mensen zoals Myrtle en van organisaties zoals SADSAWU alle steun!

Het ABVV-regio Antwerpen steunt deze campagne, en roept jou op om mee te doen!

Wat kan je doen?

• Surf naar www.neemdehandschoenop.be en schrijf je naam in het stof. Zo toon je jouw waardering voor huishoudwerk(st)ers • Hang een affiche voor je raam gedurende de maanden april en mei • Verspreid affiches, flyers en andere materialen

• Informeer je op www.neemdehandschoenop.be • Word fan van FOS en volg en deel de campagne op facebook: www.facebook.com/fossocsol • Toon je solidariteit en koop een schort bij FOS.

Alle materialen kan je aanvragen via 02 552 03 15, campagne@fos-socsol.be of Grasmarkt 105/46, 1000 Brussel

Onze partners in het Zuiden die strijden voor betere werkomstandigheden voor huishoudwerk(st)ers kunnen niet rekenen op overheidssteun. Onze solidariteit is voor hen van levensbelang. Stort daarom vandaag nog je bijdrage op: FOS-socialistische solidariteit BE16 0000 0000 7474 IBAN: BPOTBEB1 Mededeling: STEUN VOOR WAARDIG HUISHOUDWERK

27 |

Vakbond in Beweging 80

Samen sterker, samen goedkoper Je bent op zoek naar de beste koop?

Of naar dat duwtje in de rug om die energiebesparende investering te doen? Weet dan dat je niet alleen staat. Door in groep aan te kopen verhogen personen en gezinnen zelf hun koopkracht. Om samen een lagere prijs te bedingen voor noodzakelijke diensten en producten, hebben we onze krachten gebundeld in de coöperatie Samen Sterker.

Energiezuinig wonen en verwarmen.

Dat is groen en goedkoop.

Zeker als een groepsaankoop de energiebesparende investeringen betaalbaar maakt. Je pompt geen euro’s meer de lucht in als je tegen verminderde prijs:

•

• •

een hoogrendementsketel of een zonneboiler kan plaatsen, je dak en muren kan isoleren of je ramen met enkel glas kan ruilen voor hoogrendementsglas.

Betaalbaar investeren in energiebezuiniging én een voordelig energiecontract afsluiten voor bijvoorbeeld stookolie of brandhout.

Met een groepsaankoop win je

twee keer aan koopkracht. En er is meer. Groepsaankopen promoten ook groene oplossingen. Op het vlak van mobiliteit is er bijvoorbeeld een aanbod van elektrische fietsen. Een gezonde mobiliteitskeuze voor jong en oud.

De kracht van een groepsaankoop zit in ons aantal. Als consumenten trekken we in groep naar de producent of leverancier en bedingen goede condities op het vlak van prijs en duurzame voorwaarden.

Samen krijgen we vat op wat en hoe we consumeren, maar uiteindelijk ook op wat en hoe bedrijven produceren.

Wil je iets aan je koopkracht doen en voel je je aangesproken door duurzame groepsaankopen? Dan is Samen Sterker er voor jou.

Samen Sterker is een nieuwe coöperatie die consumenten samenbrengt rond voordelige en duurzame groepsaankopen.

Samen Sterker gaat op zoek naar de beste voorwaarden op de markt én biedt gegarandeerde service met een vrijblijvende offerte en

administratieve hulp bij eventuele aanvraag van (overheids)premies.

De coöperatie Samen Sterker Antwerpen werd opgericht met de steun van sp.a, ABVV-regio Antwerpen en De VoorZorg provincie Antwerpen. Samen Sterker groeit van onderuit en bouwt in zoveel mogelijk gemeenten in de provincie lokale antennes uit.

Meer informatie? Inschrijven voor een groepsaankoop?

Je vindt alle informatie over onze huidige acties op onze website.

Je kan er je ook inschrijven op de groepsaankopen en inschrijven op onze nieuwsbrief. Bijna maandelijks nemen we nieuwe producten op in ons aanbod. Consulteer daarom regelmatig: www.samensterker.be/antwerpen.

Geen internet?

Heb je geen internet, dan kan je ons telefonisch contacteren op het nummer 03 285 91 39 van Samen Sterker Antwerpen.

De ‘comeback’ van de coöperatie Recente initiatieven en boeken bevestigen het. De coöperatie is terug van weggeweest. De bankencrisis en wat er op volgde maakt dat heel wat consumenten met andere ogen naar de klassieke economie zijn gaan kijken. Met meer wantrouwen

ook. En daardoor komt het model van de coöperatie terug in beeld als volwaardig alternatief. Coöperaties verenigen consumenten (of producenten) die door de macht van hun getal invloed op de markt willen hebben. Ook de socialistische

28 |

Vakbond in Beweging 80

gemeenschappelijke actie startte vorig jaar over heel Vlaanderen met de coöperatie Samen Sterker. Niet vanuit een soort heimwee naar de grootse dagen, begin 20ste eeuw, van de socialistische coöperaties zoals Vooruit en anderen. Wel

vanuit de vaststelling dat de groepsaankopen van groene en goedkope energie, georganiseerd door de provinciebesturen (meestal op initiatief van socialistische verkozenen) aan een reële behoefte van de bevolking voldoen. De coöperatie Samen Sterker komt verder tegemoet aan deze behoeften en kan vooral, in overleg met de coöperanten, het aanbod verbreden.

Samen Sterker verenigt personen en gezinnen die kiezen voor een duurzame toekomst en willen besparen door middel van groepsaankopen.

“Iedereen telt mee, altijd. Onze slogan illustreert de dagelijkse inzet van ons ziekenfonds voor een toegankelijke gezondheidszorg.

Voor duurzame en voordelige oplossingen voor mobiliteit en energie ben je bij Samen Sterker aan het goede adres.”

Jimmy Schevernels | provinciaal secretaris | De VoorZorg provincie Antwerpen

Door gezamenlijke acties zorgt Samen Sterker dat gezinnen essentiële producten en diensten aan een lagere prijs kunnen kopen.

Samen Sterker promoot diensten en producten die helpen om te besparen op energie. Samen Sterker stimuleert groene oplossingen, ook op het vlak van mobiliteit.

“Binnen het Antwerpse provinciebestuur nam sp.a het initiatief om groepsaankopen te organiseren voor groene elektriciteit en aardgas. Samen Sterker is een logische verruiming van het aanbod naar andere energiebesparende investeringen.”

Inga Verhaert | voorzitter | Samen Sterker provincie Antwerpen

De coöperatie bedingt voordelige voorwaarden bij producenten en dienstverleners. Samen Sterker zorgt voor informatie zodat de consument de juiste keuze kan maken, helpt met de papiermolen en zoekt mee naar de geldende (overheids) premies en belastingvoordelen voor energiebesparende investeringen.

De coöperatie Samen Sterker Antwerpen werd opgericht met de steun van sp.a, ABVV en De VoorZorg.

Ze draait op vrijwilligers en heeft (momenteel) geen personeelsleden in dienst. Daarom worden op de groepsaankopen – met uitzondering van de elektrische fietsen – 4 procent kosten gerekend voor administratieve en werkingskosten.

De coöperatie groeit van onderuit en bouwt in zoveel mogelijk gemeenten lokale antennes uit. Die brengen personen samen die impact willen

krijgen op wat en hoe ze consumeren én op wat en hoe bedrijven produceren en diensten verlenen.

Samen Sterker doet beroep op de vzw Impact om kandidaat leveranciers en installateurs te screenen en de offertes te onderzoeken.

Wie wil kan vennoot worden van Samen Sterker. Dat is niet nodig om deel te nemen aan de groepsaankopen. Maar als vennoot word je uitgenodigd voor de jaarlijkse algemene vergadering en de vergaderingen van de lokale antennes. Wil je vennoot worden van de coöperatie, stuur dan een mailtje naar antwerpen@samensterker.be.

Een aandeel kost 30 euro en geeft inspraak in de groepsaankopen die Samen Sterker organiseert.

Samen Sterker cvba | Lange Van Ruusbroecstraat 76-78 2018 Antwerpen | Tel. 03 285 91 39 antwerpen@samensterker.be

“Op een complexe arbeidsmarkt zorgt je vakbond gedurende heel je loopbaan voor een aangepaste dienstverlening. Samen Sterker doet hetzelfde maar dan voor de consument op de markt van essentiële gezinsaankopen.”

Dirk Schoeters | algemeen secretaris | ABVVregio Antwerpen

29 |

Vakbond in Beweging 80

BOEKBESPREKING

Doe eens een boek(je) open Frans Van Heddeghem is sinds enkele jaren met brugpensioen. Hij was BBTK-afgevaardigde in een uitgeverij en is actief in de ABVV syndicale seniorenwerking. Hij heeft nu ook tijd om veel te lezen.

Hij brengt graag boeken die hem getroffen hebben onder de aandacht, met een persoonlijk commentaar.

Twee recente boeken over coöperaties: waait er een nieuwe wind?

Het lijkt er wel op wanneer op korte tijd twee boeken verschijnen over dit onderwerp. En terwijl nu ook de socialistische beweging met haar aankoopcoöperatieve “Samen Sterker” het oude idee van de coöperaties weer nieuw leven lijkt in te blazen.

Het is alleszins zeer nuttig en zelfs nodig dat over dit gedachtegoed weer dieper gaat nagedacht worden door allen die aanvoelen dat we met ons huidig economisch systeem dreigen in het slop te geraken, dus zeker ook door vakbondsmilitanten.

In de media komen concrete ervaringen met bestaande coöperaties, vooral in de productiesfeer, omzeggens niet aan bod. Volgens auteur Dirk Barrez gaat de persaandacht vooral naar financiële machtsbelangen, veel minder naar mensen en hun reële economie.

Anderzijds, zeker bij ons hebben veel coöperatieve bedrijven niet de gewoonte om voortdurend naar buiten te komen, zelfs hun producten zijn dikwijls niet herkenbaar als ‘coöperatief’. Beide boeken vullen dus een leemte.

Vorig najaar verscheen reeds De nieuwe coöperatie – Tussen realiteit & Utopie van Latijns-Amerikawatcher Walter Lotens. De auteur gaat op zoek naar de polsslag van “anders gaan werken”.

Ik heb dit informatieve boek nog niet grondig kunnen lezen, enkel doorbladeren in de boekhandel. Het biedt interviews met enthousiaste ondernemers en wetenschappelijke onderzoekers.

30 |

Er zijn reportages over allerlei coöperatieven zoals bvb de alternatieve nieuwswebsites Apache en De Wereld Morgen, de Borgerhoutse evenementenzaal De Roma, de coöperatieve drukkerij De Wrikker, de groene energieleverancier Ecopower. Maar ook over buitenlandse ervaringen in Zuid-Amerika, de Canadese kredietcoöperaties Caisses-Desjardins in Quebec, de Spaanse coöperatieve bedrijven Mondragón en Marinaleda alsook over de familistère van Godin in het Noordfranse stadje Guise waar rond het vroegere gemeenschappelijke familiale woonplaatscomplex van de arbeiders van het coöperatieve kachelbedrijf, nu een boeiend museum is uitgebouwd. Ten zeerste aan te raden voor een bezoek en niet zo ver van hier overigens.

Vakbond in Beweging 80

Waar ik intussen wel al dieper kennis heb mee gemaakt is het onlangs verschenen boek van Dirk Barrez, Coöperaties, hoe heroveren we de economie?

Dirk Barrez is een gedreven journalist, 20 jaar reportagemaker voor VRT. Hij is medestichter van de alternatieve en uitstekende website DeWereldMorgen.be waarin je geregeld zijn goed gedocumenteerde en grondige analyses kan lezen.

Hij is hoofdredacteur van Pala.be, een website die bericht over de geglobaliseerde wereld en is ook een geëngageerd medeoprichter van NewB, de coöperatieve bankin-wording (voorzien in 2015). Hij schreef al een hele rits boeken.

In zijn boek lees je meer over zijn gesprekken met verantwoordelijken van de coöperatieve Zwitserse supermarkten Coop en Migros waar bio- en streekproducten, fair trade en ecolabels het hoogst scoren. Ze hebben samen 180.000 werknemers en zijn zeer winstgevend. Echte kapitalistische buitenlandse ketens zoals Lidl, Aldi of Carrefour krijgen hierdoor weinig of geen kans op de distributiemarkt.

In Québec (Canada) verzamelen de 400 lokale kredietcoöperaties van Desjardins 5,6 miljoen leden. Hun bank is veilig en rendabel en zet het spaargeld in voor de echte economie.

Het boek brengt er een overtuigend verslag van. De coöperaties bieden in Canada werk voor 90.000 mensen.

In Italië zijn er sterke coöperaties die zorgen voor minder ongelijkheid in de regio waar ze actief zijn. Net zoals in Azië en Zuid-Amerika, vooral in de landbouw.

Het boek geeft nog veel andere voorbeelden, zo is er in België Ecopower met al meer dan 40.000 coöperanten die genieten van goedkopere en groene stroom.

Ook de Baskische industriële productiecoöperatieve Mondragon waar werknemers de baas zijn werd door Barrez bezocht, samen met een groep ACW-ers. In moeilijke omstandigheden schept Mondragon met ruim 120 coöperaties 80.000 jobs. Ze hebben ook een eigen bank en universiteit. De groep biedt een extra sociale zekerheid (bvb aanvullend pensioen). Alleen al die uitvoerige reportage, met de boeiende debatten die de bezoekersgroep onder elkaar hadden, maakt het boek de moeite.

De auteur legt ook eerlijk uit hoe de grote tegenslag, namelijk het faillissement einde 2013 van onderdeel Fagor opgevangen wordt.

De ontslagen werknemers krijgen een job in andere delen van de coöperatie. Noteer dat in de steek van Mondragon er slecht 10 % werklozen zijn tegenover 25 % in de rest van Spanje.

31 |

Vakbond in Beweging 80

Ik raad in deze context vooral vakbondsmilitanten en -verantwoordelijken de lezing aan van het zeer interessante en uitdagende hoofdstukje over “Werknemers als ondernemers, hoe moet dat?”. De auteur weet goed genoeg dat de vakbonden (evenmin als de ondernemers) niet staan te springen voor dergelijke formules, hij noemt dit een “veilig en gemakkelijk“ standpunt. Maar wat als de werknemers en afgevaardigden (de greep op) het werk volledig verliezen, zoals bij Ford-Genk?

Waar staan de vakbonden dan?

De bedenkingen van Barrez over een andere vakbondswerking zijn pertinent.

Uit twee langere interviews met Lieve Jacobs van Coopburo en de heel deskundige Peter Bosmans van Febelcoop blijkt dat er in België toch ook veel beweegt: er zijn

BOEKBESPREKING

hier ongeveer 26.000 coöperaties waarvan echter slechts een 500 erkend zijn door de Nationale Raad voor de Coöperatie, wat deels te erklaren is door een zeer liberale wetgeving die ook ondernemingen de kans biedt er de financiële voordelen uit te halen.

De mislukkingen en de redenen ervoor passeren ook de revue: de analyse van de financiële coöperatieve Arco (ACW) in het Dexia is leerrijk. Arco bezweek voor “de lokroep van het financieel kapitalisme en liet zich meeslepen in een suïcidale logica”, net als de Gemeentelijke Holding trouwens, aldus de auteur.

Mede uit de verontwaardiging hierover is NewB ontstaan, waarover het boek ook de achtergrond schetst.

Er staat nog veel meer in dit boek, onder meer een leerrijk interview met de heel deskundige Peter Bosmans van Febelcoop,

alsmede een uitdagend pleidooi voor publiekscoöperaties, dit zijn gemengde formules met een 5050 eigendomsverhouding tussen overheid en coöperanten. Dit zou voor Belfius, Belgacom, Telenet, de energiesector mogelijkheden bieden de democratische greep van de samenleving op deze sleutelsectoren weer te vergroten. Maar daarvoor moet u zelf maar het boek eens lezen.

De conclusie lijkt in elk geval duidelijk: coöperatieve bedrijven leven opvallend langer dan klassieke bedrijven, zorgen voor zekerder werk, verdelen beter en gelijker de welvaart en stimuleren meer de lokale economie. Ze garanderen een meer democratische en sociaalecologische economie.

Ze kunnen ons zelfs voorbij het desastreuze financieel kapitalisme voeren. En ja, “natuurlijk falen coöperaties soms, staar u daar niet blind op. We maken onze structuren om er kwaad op te kunnen zijn.

Anders kunnen we enkel janken van onmacht.”

Persoonlijk besluit na lezing van dit boek:

Het boek van Barrez is het resultaat van jaren onderzoekswerk en grote terreinkennis. Zeer vlot journalistiek en vaak beeldrijk geschreven, en een warm, voor mij overtuigend pleidooi voor de herwaardering van de coöperatieve onderneming in al zijn vormen. De auteur blijft daarbij kritisch en wordt nooit euforisch En zelfs al ben je niet overtuigd dat het coöperatieve ideaal inderdaad een alternatief kan worden voor het financieel kapitalisme: dit boek geeft veel stof tot nadenken over anders werken en ondernemen, sparen en geld, een zinvolle economie, waardevolle sociale en ecologische relaties …

Hopelijk ook een aansporing tot actie en engagement. Dus echt een aanrader!

Gegevens: Walter Lootens, De nieuwe coöperatie - Tussen realiteit en utopie. 2013, Lannoo Campus, 304 blz., 24,99 €

Dirk Barrez, Coöperaties, Hoe heroveren we de economie? 2014, EPO uitgeverij pala.be/Global society, 192 blz., 14,90 € Frans Van Heddeghem, februari 2014, email: frans.vanheddeghem@telenet.be

Meer interesse in het boek van Barrez, lees dan ook op de website www.dewereldmorgen.be Een beetje theorie uit het hoofdstuk ‘Tussen kapitalisme en staat’ Wat is een coöperatie (elk woord weegt in deze omschrijving!):

… een autonome vereniging waarin consumenten, producenten, werknemers of gewoonweg mensen zich verzamelen en vrijwillig samenwerken om hun gemeenschappelijke behoeften te bevredigen. Economisch bedrijvig, niet voor maximale geldelijke winst maar om gedeelde economische, sociale, culturele en/of ecologische doelstellingen van de coöperanten te realiseren. Voordelen die de leden onmogelijk individueel zouden kunnen bekomen. Bedrijven dus, maar in handen van hun leden via democratisch beheer.

5 soorten coöperatieven waarvan het boek telkens voorbeelden geeft:

verbruikers- (ook financieel), producenten-, werknemers-, aankoop- en gemengde coöperaties

De 7 principes van de ICA (Internationale Coöperatieve Alliantie):

vrijwilligheid, democratische besluitvorming, economische en financiële betrokkenheid, autonomie, vorming en informatie, samenwerking met andere coöperaties, verantwoordelijkheid tegenover de gemeenschap.

32 |

Vakbond in Beweging 80

12 years a slave FILMBESPREKING

Steve McQueen, niet te verwarren met de acteur die in de jaren 60 en 70 furore maakte met films zoals ‘The Getaway’ en ‘Papillon’, heeft nog maar drie films op zijn palmares maar kan het label ‘controversieel’ al op zijn mouw spelden. Deze Britse videokunstenaar wist na een pak kortfilms te debuteren met ‘Hunger’, een choquerende filmervaring over de hongerstaking van enkele IRAleden onder leiding van Bobby Sands in de Maze gevangenis in 1981.

Zonder franjes wordt de lijdensweg in beeld gebracht met enkele heftige gewelddadige scènes. (Over hetzelfde onderwerp handelt ‘Some mothers son’ uit 1996 met Helen Mirren vanuit het oogpunt van de moeders). In ‘Shame’ volgt McQueen het relaas van een oversekst persoon. Toch met iets meer terughoudendheid filmt hij hier een schrijnend sociaal portret en wordt er veel aan de fantasie overgelaten.

In beide films speelt Michael Fassbender de hoofdrol. Vanaf zijn debuut kreeg McQueen een heleboel filmprijzen.

Voor zijn derde prent ’12 Years A Slave’ zat hij mee in de race voor Oscars en wist er drie te verzilveren: voor ‘Best bewerkt scenario gebaseerd op een boek’, ‘Beste Vrouwelijke Bijrol’ voor Lupita Nyong'o en vooral ‘Beste Film’ (Alfonso Cuarón voor ‘Gravity’ als beste regisseur achter zich latend).

Het is voor het tweede jaar op rij dat een film die een zwart hoofdstuk uit de Amerikaanse geschiedenis in beeld brengt in de Oscarprijzen valt als beste film. Vorig jaar was Ben Affleck aan de beurt met ‘Argo’, over de bezetting van de Amerikaanse ambassade in Iran. Met ‘12 Years a Slave’ krijgt men een hard beeld van de slavernij in Amerika, met als extra pijnlijk punt dat de protagonist is geboren als vrij man.

We schrijven de Verenigde Staten, 1841. Solomon Northup leeft als vrij man gelukkig samen met zijn gezin.

Hij heeft vele talenten, één hiervan is het bespelen van de viool. Nadat zijn vrouw voor een werkopdracht is vertrokken wordt hij gecontacteerd door twee mannen die met hem op muziektournee willen doorheen de streek. Na enkele succesvolle avonden sluiten de heren af met een lekker diner met een iets teveel aan wijn. Solomon wordt wakker, vastgeketend in een donkere cel.

Blijkbaar is hij in de val gelokt door twee oplichters en wordt hij verkocht als slaaf. Vanaf dan is zelfs zijn naam veranderd en moet gehoorzamen aan zijn meesters waarvan hij de eigendom is. Om te overleven zal hij zich moeten schikken naar de omstandigheden. Heel de tijd heeft hij maar een ding voor ogen en dat is terugkeren naar zijn vrouw en kinderen.

Steve mcQueen is dus de eerste zwarte regisseur die een Oscar wint voor ‘Beste Film’ en volgens zijn zeggen is het ook de eerste echte film over slavernij. In vele films vormt dit onderwerp een onderdeel van het

33 |

Vakbond in Beweging 80

verhaal zoals in ‘Amistad’ en ‘Lincoln’ van Steven Spielberg. Vroeger had men ook de televisiereeks ‘Roots’ (Kunta Kinte !!) over een generatie slaven. Hiermee kan je de film een beetje vergelijken. Met dat verschil dat men nu een diepgaand portret krijgt van een man die een hele tijd getormenteerd wordt zowel fysisch als mentaal. De indringende en niets ontziende regie drukt de kijker meermaals met de neus op de feiten: zoals de scène waar de slaaf wordt opgehangen maar juist de tippen van zijn tenen het slijk raken… 1 mm grond dat verschuift onder zijn voeten en hij sterft een verstikkingsdood. Uren hangt hij daar, zonder dat iemand ook maar een vinger uitsteekt om hem te helpen. Zelfs de vrouw des huizes kijkt toe van op haar balkon.

Buiten de hoofdrol van Chiwetel Ejiofor als Solomon Hortop kent een film een uitmuntende cast van bijrollen. Het zijn vooral de sadistische karakters van Paul Dano, Michael Fassbender en Paul Giamatti die het best uit de verf komen.

Meermaals heb je de neiging om die personen van het scherm te krabben omdat ze O zo’n slechte mensen zijn.

En hun diepe slechtheid ook weten over te dragen aan de kijker. Kijk ook uit naar Lupita Nyong’o als Patsey die werkelijk ‘The Patsy’ is van slavendrijver Michael Fassbender die er genoegen in schept alles te doen met zijn eigendom wat hij wil….

‘12 years a Slave’ is een topfilm die nog enige tijd zal nazinderen na het bekijken. Meerdere scènes zullen op het netvlies gebrand blijven.

Eigenlijk wil je dit niet zien omdat het mensonterend is. Maar het is toch noodzakelijk om slecht gelopen feiten uit de geschiedenis te tonen aan onze huidige maatschappij.

Patrick Van Laer

Lente BBQ in het Fort van Merksem met T-dansant We vieren dit jaar de lente met een gezellige barbecue! Na afloop wordt er ook muziek gespeeld om de beentjes te strekken‌ De maaltijd bestaat uit 3 stukken vlees of 2 soorten vis, groenten, slaatjes/sauzen en een dessert.

De dranken zijn apart te betalen. Wees er snel bij want de plaatsten zijn beperkt!

Wanneer? vrijdag 23 mei 2014 vanaf 12.00u Waar?

Fort van Merksem, polyvalente zaal, Fortsesteenweg 120, 2170 Merksem Prijs: 16 euro per persoon - Gelieve bij de inschrijving mee te delen of u kiest voor vlees of vis.

Bereikbaar met het openbaar vervoer: Tram 3 richting Merksem, afstappen aan de terminushalte / Fortsesteenweg.

Vanaf de tramhalte is het nog 300 meter stappen tot aan het fort.

Info en inschrijvingen: Adviespunt Ommeganckstraat 35 (1e verdieping) 2018 Antwerpen T: 03 220 66 13 adviespunt.antwerpen@abvv.be Betalen kan bij het Adviespunt enkel met Bancontact of via overschrijving op het rekeningnummer BE20 1325-2019-3156

Het ABVV seniorentreintje | 1 mei 2014 1 mei, ons Feest van de Arbeid, is weer in aantocht. En dit jaar kunnen de senioren die moeilijk te been zijn ook weer mee met de stoet in het treintje van de ABVV senioren.

Men zegge het voort aan al jullie gepensioneerde vrienden!

Donderdag 1 mei verzamelen we vanaf 10u30 aan de Leopold de Waelplaats onderaan de trappen van het Museum voor Schone Kunsten waar de toespraken zullen plaats hebben.

Na de toespraken, omstreeks 11u15 kan je in het treintje stappen dat klaarstaat aan de Leopold de Waelplaats. Onderweg tijdens de stoet kan je ook nog instappen / afstappen.

Let wel, de plaatsen zijn beperkt. Geen reservatie mogelijk. Vol is vol!

34 |

Vakbond in Beweging 80