“Syndicalist ben je voor het leven”

Monique Verbeeck, ervaringsdeskundige bij de BTB, is sinds heel kort met pensioen. Bij de transportcentrale speelde ze een essentiële rol, voor een zeer specifieke groep van werknemers. Sinds 2014 was ze secretaris voor de Antwerpse havenarbeiders, de dokwerkers. Ze was de eerste vrouw in deze rol.

Chapeau voor onze generatie

Monique zette haar eerste stappen bij de BTB bijna meteen na school. Ze zegt zelf dat ze geen zogenaamde ‘hogere studies’ gedaan heeft. “Bij mij thuis maakte je je school af, schreef je je in bij de vakbond en werd je lid van de partij. In die tijd was dat nog de BSP, de unitaire Belgische Socialistische Partij. Ik ben sinds 1974 lid van de vakbond. Na school heb ik een jaar gewerkt als administratief bediende bij een weekblad, maar dat werd niks. Ik heb ontslag genomen omdat er … gigantische spinnen in de kelder van mijn werkplek zaten! Ik heb nog weken gedaan alsof ik ging werken, ik vertrok zelfs met mijn boterhammen … Ik ben daar natuurlijk voor gesanctioneerd door de RVA.”

En dus ging Monique op zoek naar ander werk. Midden jaren ’70 was er al sprake van crisis. Monique werd niet overstelpt met jobaanbiedingen.

Zo vervoegt Monique de BTB op 2 mei 1975, eerst als telefoniste en vanaf 1984 bij het secretariaat van de havenarbeiders. “Dat was erg gevarieerd. We stonden de havenarbeiders bij met hun pensioenen, belastingformulieren en andere administratie. Wij werkten met fotokopieën om informatie uit Brussel te delen. Toen we met e-mail zijn beginnen werken, dachten we trouwens dat dat ons jobs ging kosten. Maar dat is niet het geval gebleken, integendeel. Er was steeds meer werk. Ik vind dat mijn generatie zich best goed heeft aangepast aan al die veranderingen. Ik ben begonnen met een typmachine, daarna grote computers … Vervolgens kwamen de e-mails, sociale media. We moesten alles leren. Ik zeg: chapeau voor onze generatie!”

Eerste stappen vooruit voor vrouwen

In 2005 wordt ze rechtstreeks medewerkster van Marc Loridan, toen nationaal secretaris en secretaris voor de haven van Antwerpen. In 2014 wordt ze zelf secretaris van de haven. “De eerste vrouw in die functie”, vult ze zelf aan.

Monique neemt ook mandaten op bij de ETF en ITF, waarbij ze vrouwen die in havens werken internationaal vertegenwoordigt. Een belangrijk thema in haar carrière. “In 2000 werkten er drie vrouwelijke arbeiders in de Belgische havens. Nu zijn het er ongeveer 600. Die jobs zijn veranderd en trekken meer vrouwen aan.”

Hoewel de dingen evolueren, blijft de sector toch erg mannelijk. Ook bij de vakbond. “In het begin was ik de enige vrouw in de havenafdeling. Ja, er waren opmerkingen, weerstand, vooral van onze leden. Een arbeider die ik erg goed ken zei me: ‘den dok’ gaat naar de kl*ten, omdat er steeds meer vrouwen werden aangeworven. Een paar jaar later kwam hij echter naar mijn kantoor. Hij vroeg om hulp voor zijn dochter die in de haven wilde gaan werken. Ik heb hem gezegd: tiens, ben je van gedachten veranderd? Later heb ik in de haven een foto genomen van die arbeider met zijn zoon en dochter. Ze waren alle drie aanwezig tijdens een staking.“

Respect en rechtvaardigheid

Monique breekt een lans voor de rechten van vrouwelijke havenarbeiders. “Ik heb aan veel campagnes over dit onderwerp meegewerkt. Over respect tussen mannen en vrouwen, respect voor alle minderheden. Ik heb ook meegewerkt aan anonieme enquêtes onder vrouwelijke werknemers. Uit de antwoorden bleek dat er nog steeds problemen zijn in de havens. Intimidatie, ongepaste opmerkingen … Ook op internationaal niveau blijft de situatie voor vrouwen zorgwekkend. Er is nog werk aan de winkel. Respect en gelijkwaardigheid zijn voor mij trouwens heel belangrijke woorden.”

Toch is er vooruitgang merkbaar. “Ik heb nog een tijd gekend waarin er voor vrouwen zelfs geen aangepaste sanitaire voorzieningen waren, noch werkkledij. Maar naast de praktische kant van de zaak, zien we ook vooruitgang in termen van respect, en dat is vooral te danken aan de jonge generatie.”.

Op 1 maart heeft Monique dan toch de deur van haar kantoor achter zich gesloten, ongetwijfeld met enige pijn in het hart. Maar, zo preciseerde ze, “ik ga anderhalve dag per week mijn collega’s komen ondersteunen.” Monique blijft ter beschikking van de werknemers v/m van de havens, in België en daarbuiten. Want syndicalist, dat ben je voor het leven.