Κείμενο Εργασίας 24

ISSN: 2407-9863

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

24

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

Βασίλης Σιταράς & Ιωάννης Βιδάκης

ΤΟΜΕΑΣ Α’

1

Σεπτέμβριος 2015

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

Η Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων (ΑΣΑ), είναι ανεξάρτητος επιστημονικός - ερευνητικός φορέας, μια «δεξαμενή σκέψης», με νομική μορφή αστικού σωματείου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που ιδρύθηκε το 2014 με έδρα την Αθήνα. Τα ιδρυτικά μέλη και τη βάση των μελών της ΑΣΑ αποτελούν επιστήμονες που προέρχονται από τις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας, που είναι διδάκτορες ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων ή κάτοχοι άλλων υψηλού επιπέδου τίτλων σπουδών, με πλούσιο επιστημονικό, ερευνητικό και συγγραφικό έργο και συνεργασία με ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια, κέντρα μελετών και ινστιτούτα, σε διάφορα επιστημονικά πεδία. Επίσης, μέλη της ΑΣΑ είναι προσωπικότητες του διπλωματικού και ακαδημαϊκού χώρου και άλλοι επιστήμονες υψηλού κύρους με επιστημονική δραστηριότητα σε γνωστικά αντικείμενα τα οποία συνάδουν προς τους σκοπούς της. Σκοπός της ΑΣΑ είναι η ανάπτυξη επιστημονικού έργου και δράσεων στα πεδία των Στρατηγικών Σπουδών, της Άμυνας, της Ασφάλειας και της Εξωτερικής Πολιτικής, η εκπόνηση επιστημονικών αναλύσεων, ερευνών και μελετών καθώς και η παροχή εξειδικευμένων συμβουλευτικών και εκπαιδευτικών υπηρεσιών στα παραπάνω πεδία, σε φορείς του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα και σε φυσικά πρόσωπα, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Για την υλοποίηση των στόχων της η ΑΣΑ έχει οργανώσει τέσσερεις Επιστημονικούς Τομείς: (1) (2) (3) (4)

Ανάλυσης Στρατηγικού Περιβάλλοντος, Ανάλυσης Αμυντικής Πολιτικής και Ασφάλειας Ανάλυσης Συστημάτων, Τεχνολογίας και Οικονομίας, Επιχειρησιακής Έρευνας, Διοικήσεως και Ελέγχου.

Μεταξύ των στόχων της ΑΣΑ περιλαμβάνεται η ανάπτυξη συνεργασιών με διεθνείς οργανισμούς, με ακαδημαϊκούς - επιστημονικούς φορείς και άλλα κέντρα επιστημονικής έρευνας με συναφές αντικείμενο, καθώς και με έγκυρους επιστήμονες, στρατιωτικούς, διπλωμάτες, κ.ά., στο εσωτερικό και το εξωτερικό, ιδίως στο ευρω-ατλαντικό και το ευρύτερο μεσογειακό περιβάλλον. Φειδίου 10, 10678 ΑΘΗΝΑ www.acastran.org asa@acastran.org https://www.facebook.com/AcademyStrategicAnalyses

Μελέτει το παν - Ακούων όρα - Γνους πράττε

2

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ Παρεμβάσεις κρατών και διεθνών οργανισμών Τεκμηρίωση διεθνών επεμβάσεων ΗΠΑ Ενεργειακή σύγκρουση τωρινών και μελλοντικών γενεών

Βασίλης Σιταράς & Ιωάννης Βιδάκης1

ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 24 Σεπτέμβριος 2015

1

Οι συγγραφείς δέχονται ευχαρίστως ιδέες και κρίσεις ανατροφοδότησης στη διεύθυνση: j.vidakis@acastran.org

3

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – Νο24 / Σεπτέμβριος 2015 Τίτλος: ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ Συγγραφείς: Βασίλης Σιταράς & Ιωάννης Βιδάκης Εκδότης: Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων (ΑΣΑ) Σχεδιασμός – ηλεκτρονική επεξεργασία: ΑΣΑ – Φίλιππος Παρίσης Copyright © Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων Φειδίου 10, 10678 ΑΘΗΝΑ, asa@acastran.org http://www.acastran.org https://www.facebook.com/AcademyStrategicAnalyses ISSN: 2407-9863 Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, ή η απόδοση κατά παράφραση ή διασκευή του περιεχομένου του βιβλίου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

4

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

Σχετικά με τους συγγραφείς Ο Βασίλης Σιταράς είναι αριστούχος διδάκτωρ (2012) του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα τη βρετανική αποτρεπτική πολιτική στον Ψυχρό Πόλεμο. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται πλέον στην ενεργειακή ασφάλεια, περί της οποίας αποτελεί βασικό αναλυτή του περιοδικού Foreign Affairs (ελληνική έκδοση). Ως απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, εργάζεται από το 2003 στο Υπουργείο Εξωτερικών και από το 2014 υπηρετεί στο Μπακού, συνεργαζόμενος στενά με τη Διπλωματική Ακαδημία του Αζερμπαϊτζάν (της οποίας έχει τελειώσει το Energy School). Είναι επισκέπτης μεταδιδακτορικός ερευνητής του Παν/μίου Πελοποννήσου από το Δεκέμβριο του 2014 και η ερευνητική του πρόταση αφορά την ενεργειακή συνεργασία Ρωσίας-Κίνας μέσω των αγωγών Φ/Α Altai και Power of Siberia.

O Ιωάννης Βιδάκης εκπονεί διδακτορική διατριβή, στην Θεματική Ενότητα της Ενεργειακής Ασφάλειας, στο Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών, της Σχολής Επιστημών της Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Χίο, με επιβλέποντα τον καθηγητή Γιάννη Καρκαζή. Είναι μέλος του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ) και του (διαδικτυακού) Κέντρου Αμυντικών, Ενεργειακών και Γεωπολιτικών Ερευνών (ΚΑΕΓΕ 2010). Το Κέντρο υπάγεται στο Εργαστήριο Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων, Γεω-οικονομίας και Γεωπολιτικής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με διευθυντή τον Καθηγητή Γιάννη Καρκαζή, (GEOPOL http://www.stt.aegean.gr/geopolab/). Είναι ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας Στρατηγικών Αναλύσεων (ΑΣΑ)

5

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

6

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στα οικονομικά, ένας μη ανανεώσιμος πόρος ορίζεται ως εκείνο το αγαθό – εμπόρευμα, του οποίου η τωρινή κατανάλωση συνεπάγεται μικρότερη μελλοντική κατανάλωση2. Ο David Ricardo στα πρώιμα έργα του, ανέλυσε την τιμολόγηση των μη ανανεώσιμων πόρων και υποστήριξε ότι η τιμή ενός ορυκτού πόρου θα πρέπει να αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου. Επιπλέον υποστήριξε ότι η τιμή της αγοράς (spot) καθορίζεται πάντα από το ορυχείο με το υψηλότερο κόστος εξόρυξης και συνεπώς οι ιδιοκτήτες των ορυχείων με χαμηλότερο κόστος εξόρυξης, έχουν πρόσθετο κέρδος. Στην εργασία του Αμερικανού οικονομολόγου Harold Hotelling το 1931 με τίτλο: «Τα Οικονομικά των μη ανανεώσιμων πόρων», (η οποία δημοσιεύθηκε στο «Journal of Political Economy») τέθηκαν οι βάσεις για περαιτέρω οικονομική έρευνα σ΄ αυτόν τον τομέα. Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν πολύ ορατή η ανησυχία για πιθανή υπερεκμετάλλευση των μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων3. Ο Hotelling στην εισαγωγή του κειμένου του τόνιζε: «Η ενατένιση της εξαφάνισης των πηγών στον κόσμο των ορυκτών, των δασών καθώς και άλλων αναλώσιμων στοιχείων οδήγησε σε αιτήματα για την ρύθμιση της εκμετάλλευσής τους. Η αίσθηση ότι τα προϊόντα αυτά είναι πλέον πολύ φθηνά για το καλό των μελλοντικών γενεών, ώστε να χρησιμοποιούνται εγωιστικά σε πολύ ταχύ ρυθμό και κατά συνέπεια της εξαιρετικά μειωμένης τιμής τους, παράγονται και καταναλώνονται σπάταλα, έχει δώσει την αφορμή για το κίνημα της διατήρησης (των πλουτοπαραγωγικών πόρων)»4. Το πρώτο υπόδειγμα ορίζεται από τον κανόνα του Hotelling, το οποίο είναι ένα οικονομικό μοντέλο διαχείρισης των μη-ανανεώσιμων πόρων. Αυτό καταδεικνύει ότι η αποτελεσματική αξιοποίηση ενός μη ανανεώσιμου και μη αυξανόμενου πόρου, θα οδηγήσει στην εξάντλησή του, (με σταθερές κατά τα λοιπά συνθήκες). Ο Hotelling επιχειρεί να βρει την βέλτιστη ισορροπία μεταξύ της τωρινής και της μελλοντικής ανάλωσης, αυτού του είδους των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Αυτός ο απλός κανόνας μπορεί να εκφραστεί από την κατάσταση ισορροπίας που αντιπροσωπεύει τη βέλτιστη λύση:

2

http://sefi.unep.org/fileadmin/media/sefi/docs/publications/SEFI_Investment_Report_2007.pdf

3

Theodore Roosevelt, 1907: «The conservation of natural resources is the fundamental problem. Unless we solve that problem, it will avail us little to solve all others».

4

http://glossary.econguru.com/economic-term/Hotelling's+Rule

http://www.juliansimon.com/writings/Articles/NATRESOU.txt

7

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

P (t1) ------ = δ P (t0)

όπου, P(t) είναι η τιμή μονάδας στο έτος t, και δ είναι το προεξοφλητικό επιτόκιο. Ο κανόνας ορίζει ότι αυτό θα οδηγούσε σε ετήσια πρόσθετη αύξηση της τιμής σε σχέση με το επιτόκιο, γεγονός που αντανακλά την αυξανόμενη σπανιότητα των πόρων. Ο κανόνας του Hartwick5 παρέχει ένα σημαντικό αποτέλεσμα για την βιωσιμότητα της ευημερίας, σε μια οικονομία που χρησιμοποιεί μη ανανεώσιμη πηγή. Πριν από την δεκαετία του ΄70, δεν δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στις απόψεις του Hotelling σχετικά με τα οικονομικά των μη ανανεώσιμων πόρων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο Hotelling βρέθηκε αρχικά αντιμέτωπος με την έμφαση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης των ΗΠΑ σε θέματα όπως, η υπέρβαση της Μεγάλης Ύφεσης και ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Μετά τον πόλεμο, υπήρξαν ξανά ανησυχίες για την επάρκεια των φυσικών πόρων, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό οδήγησε στη σύσταση της «Προεδρικής Επιτροπής Πολιτικής Υλικών», η οποία ονομάστηκε «Επιτροπή Paley», η έκθεση της οποίας δημοσιεύθηκε το 1952. Στόχευε στους πόρους του μέλλοντος και αποτέλεσε ένα μέρος του «think tank» της Ουάσιγκτον. Ωστόσο, αυτή δεν ανέδειξε το προηγούμενο έργο του Hotelling. Το 1963, οι Harold Barnett και Chandler Morse δημοσίευσαν το κείμενό τους με τίτλο: «Σπανιότητα και Μεγέθυνση», το οποίο ήταν ένα από τα πρώτα του είδους, στην ανάλυση με συστηματικό τρόπο των μακροπρόθεσμων συνεπειών της σπανιότητας των φυσικών πόρων6. Σ΄ αυτήν την μελέτη έγινε μια σύντομη αναφορά στο έργο του Hotelling.

5

Στα οικονομικά των πόρων ο κανόνας του Hartwick καθορίζει το ποσό της επένδυσης στην παραγωγή κεφαλαίου, (κτήρια, δρόμοι, υποδομές, κ.α), που είναι απαραίτητο για να αντισταθμίσει τη μείωση των αποθεμάτων των μη ανανεώσιμων πόρων. Η επένδυση γίνεται έτσι ώστε να μην μειωθεί το βιοτικό επίπεδο μιας κοινωνίας καθώς κινείται στο αόριστο μέλλον. Ο Solow (1974) έδειξε ότι, δεδομένου ενός βαθμού υποκατάστασης μεταξύ του παραγόμενου κεφαλαίου και των φυσικών πόρων, μια μέθοδος για να σχεδιαστεί ένα πρόγραμμα αειφόρου κατανάλωσης για μια οικονομία είναι να συσσωρεύεται παραγόμενο κεφάλαιο αρκετά γρήγορα έτσι ώστε η αδυναμία από την συρρίκνωση αποθεμάτων των εξαντλήσιμων πόρων, να μπορεί να αντιμετωπιστεί από τις υπηρεσίες που παράγονται από το διευρυμένο κεφάλαιο.

Solow, Robert M. [1974]: "Intergenerational Equity and Exhaustible Resources", Review of Economic Studies, Symposium, σελ. 29-46. http://folk.uio.no/gasheim/hr03.pdf http://www.soc.uoc.gr/calendar/2000EAERE/papers/PDF/H6-Buchholz.pdf http://www.economics.cornell.edu/cae/HRrev2.pdf 6

http://lawlibrary.unm.edu/nrj/3/3/14_brewer_scarcity.pdf

8

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

Η δημοσίευση από τον Dennis Meadows et al. το 1972 του βιβλίου: «Τα Όρια της Μεγέθυνσης», αποτέλεσε μια νέα περίοδο έντονης δημόσιας ανησυχίας για τους φυσικούς πόρους. Σύμφωνα με το κείμενο θα υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες για το επίπεδο των φυσικών πόρων, εκτός αν περισταλεί η οικονομική μεγέθυνση. Αυτό έστρεψε την προσοχή των οικονομολόγων στον κανόνα του Hotelling. Το 1973 ο William Nordhaus άρθρο με τίτλο: «H κατανομή των πόρων ενέργειας», όπου επεδίωξε να επιλύσει το πρόβλημα της χρήσης των ενεργειακών πόρων, με την εφαρμογή του μοντέλου Hotelling7. Ο ίδιος δημοσίευσε το επόμενο έτος και μια κριτική ανάλυση του βιβλίου του Meadows στην «American Economic Association». Ο Robert Solow συνεισέφερε περαιτέρω στο θέμα των φυσικών πόρων στην οικονομία, με διάλεξή του το 1974 στην «American Economic Association». Το ίδιο έτος, οι Partha Dasgupta, Geoffrey Heal, Tjalling Koopmans, Joseph Stiglitz και Robert Solow συνέβαλαν στο ζήτημα των μη ανανεώσιμων πόρων, με δημοσιεύσεις στο «Review of Economic Studies», προβλέποντας μεγαλύτερο ειδικό βάρος και σημασία για την οικονομία των φυσικών πόρων, ως ένα πεδίο έρευνας. Ο κανόνας του Hotelling είχε κατακτήσει την κεντρική σκηνή και συνεχίζει να την διατηρεί8. Τον Οκτώβριο του 2005, ο Robert L. Hirsch συνέταξε μία ανάλυση για το «Δελτίο του Ατλαντικού Συμβουλίου των ΗΠΑ», (Bulletin of the Atlantic Council of the United States), σχετικά με «την αναπόφευκτη κορύφωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου» (“The Inevitable Peaking of World Oil Production”)9, όπου κατέγραφε: «Η κορύφωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου παρουσιάζει τις ΗΠΑ και τον κόσμο με ένα πρωτόγνωρο πρόβλημα διαχείρισης κινδύνου. Καθώς θα προσεγγίζεται η μέγιστη αιχμή παραγωγής πετρελαίου, οι τιμές των υγρών καυσίμων και η αστάθεια των τιμών θα αυξηθούν δραματικά και χωρίς την έγκαιρη λήψη πολιτικών περιορισμού/μετριασμού, το οικονομικό, κοινωνικό και το πολιτικό κόστος θα είναι άνευ προηγουμένου. Βιώσιμες επιλογές περιορισμών υπάρχουν και στις δύο πλευρές, της προσφοράς και της ζήτησης, αλλά για να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο, πρέπει να εφαρμοστούν ενωρίτερα από μια δεκαετία πριν από την κορύφωση της παραγωγής».

7

http://www.brookings.edu/~/media/projects/bpea/1973%203/1973c_bpea_nordhaus_houthakker_solow.p df 8

http://msuweb.montclair.edu/~lebelp/JKrautkramerNonRenResScarcityJEL1998.pdf

http://www.middleeastoil.net/Natural%20Resource%20Economics%20under%20the%20Rule%20of%20Hot elling1.pdf 23-04-2013 9

Foster, 2008, http://www.acus.org/docs/051007-Hirsch_World_Oil_Production.pdf

http://www.youtube.com/watch?v=a9SgLIg8e-Q

9

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

Η έκθεση Hirsch10, αποτελεί μια επίκαιρη αναφορά για την κορύφωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, («Peak Oil») που εκπονήθηκε μετά από αίτημα του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ. Επικαιροποιήθηκε με συμπληρωματικές πληροφορίες το 200711. Η Επιτροπή Hirsch εξέτασε το χρονικό πλαίσιο για την εμφάνιση του Peak Oil, τις αναγκαίες δράσεις μετριασμού των επιδράσεών του καθώς και των πιθανών επιπτώσεων, με βάση την επικαιρότητα αυτών των ενεργειών.

10

Ο Robert L. Hirsch, εργάστηκε ως σύμβουλος και σε επιτροπές για την κυβέρνηση και την βιομηχανία. Πρώην ενεργειακός σύμβουλος της «Science Applications International Corporation», (SAIC - SAIC.com), αμερικανικής εταιρείας αμυντικών συστημάτων. Τα τελευταία έτη έχει επικεντρωθεί σε προβλήματα που σχετίζονται με την κορύφωση της παγκόσμιας συμβατικής παραγωγής πετρελαίου και την ανάσχεσή της. Του απονεμήθηκε το βραβείο Hubbert, το 2009 από την ASPO-ΗΠΑ, http://www.peakoil.net/ 11

http://www.netl.doe.gov/energy-analyses/pubs/Peaking%20of%20World%20Oil%20Production%20%20Recent%20Forecasts%20-%20NETL%20Re.pdf

10

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ Η κορύφωση παραγωγής πετρελαίου12 (γνωστή με την αγγλική απόδοση ως «Peak Oil»), αναφέρεται στο σημείο όπου η παγκόσμια παραγωγή αργού προσεγγίζει σε ένα ανώτατο επίπεδο, από το οποίο και μετά σταδιακά υποχωρεί. Το Peak Oil είναι το χρονικό σημείο όπου επιτυγχάνεται το ανώτατο ποσοστό εξόρυξης πετρελαίου, μετά το οποίο το ποσοστό της παραγωγής αναμένεται να τίθεται σε βαθμιαία μείωση. Η κρίσιμη σημασία του φαινομένου δεν γίνεται πλήρως αντιληπτή αν δεν αναλογιστούμε δύο ακόμα παράγοντες: εάν η ζήτηση αυξάνεται ενώ η προσφορά περιορίζεται, λόγω του υπό συζήτηση φαινομένου, τότε οι τιμές του πετρελαίου θα εκτοξευθούν σε παγκόσμιο επίπεδο13. Πρόσθετα η ενέργεια δεν είναι όπως κάθε τυπικό αγαθό: για παράδειγμα, εάν ανέλθει σημαντικά η τιμή ενός προϊόντος, τότε απλά έχουμε δυσκολία αγοράς και χρήσης του συγκεκριμένου είδους και δυσκολία εξυπηρέτησης των περιορισμένων αναγκών με τις οποίες αυτό σχετίζεται. Εάν όμως η πρόσβαση σε ενέργεια γίνει δυσκολότερη – λόγω της αύξησης της τιμής της, ή ακραία, με την αποκοπή της πρόσβασης σε αυτή τότε αυξάνεται το κόστος των μετακινήσεων, της παραγωγής τροφίμων, της χρήσης μηχανημάτων, της παραγωγής συνθετικών, της κατασκευής επίπλων, της καθημερινής διαβίωσης. Το κόστος ενός μεγάλου μέρους της παραγωγής αυξάνεται άμεσα. Τα έμμεσα συνεπακόλουθα είναι εύκολα αισθητά σε ολόκληρη την οικονομία, εφόσον και η άμεση επίπτωση είναι πολύ ισχυρή14. Φυσικά, κοινωνίες οι οποίες περιορίζουν την χρήση του πετρελαίου ελαττώνουν και την επίπτωση του φαινομένου. Η έννοια του Peak Oil προέρχεται από την καμπύλη του Χιούμπερτ, (Marion King Hubbert)15. Ο Χιούμπερτ διαμόρφωσε και χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το μοντέλο για την εξάντληση του πετρελαίου, ήδη από το 1956 για να προβλέψει με ακρίβεια ότι η άντληση πετρελαίου στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα κορυ12

http://www.eurocharity.gr/el/story/7046

http://www.tovima.gr/science/article/?aid=189551 http://www.aenaon.net/gr/content/view/188/135/ http://www.peakoil.net/ 13

Στην πραγματικότητα θα αρχίσουν να αυξάνονται πρίν ακόμα συμβεί το γεγονός, λόγω της επίδρασης στις αγορές της θεώρησης των προσδοκιών και της προεξόφλησης του γεγονότος .

14

http://www.youtube.com/watch?v=e5wSHSvIMro

15

http://www.youtube.com/watch?v=ImV1voi41YY&feature=channel_page

http://www.youtube.com/watch?v=ow1w33VAPII

11

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

φωνόταν στο διάστημα μεταξύ 1965 και 197116. Στο λογιστικό μοντέλο του, που ονομάστηκε «θεωρία κορύφωσης Χιούμπερτ» και στις παραλλαγές του, έχουν περιγραφεί με λογική ακρίβεια η κορύφωση και η μείωση της εξόρυξης αργού από περιοχές και χώρες και έχει επίσης αποδειχθεί χρήσιμο και σε άλλους σπανιζόντων πόρων, τομείς παραγωγής. Σύμφωνα με το υπόδειγμα Χιούμπερτ, ο ρυθμός παραγωγής ενός περιορισμένου πόρου θα ακολουθήσει μια προσέγγιση κανονικής κατανομής, με βάση τα όρια των δυνατοτήτων εκμετάλλευσης και των πιέσεων της αγοράς. Το συνολικό ποσοστό της εξόρυξης από ένα πετρελαϊκό πεδίο, στην πάροδο του χρόνου συνήθως μεγεθύνεται, έως ότου ο ρυθμός κορυφωθεί και στη συνέχεια μειώνεται, (μερικές φορές γρήγορα, άλλες αργά), έως ότου το πεδίο εξαντληθεί. Η κορύφωση παραγωγής πετρελαίου συχνά συγχέεται με την εξάντληση των πετρελαϊκών αποθεμάτων αν και το Peak Oil είναι το σημείο της μέγιστης παραγωγής, ενώ η εξάντληση αναφέρεται σε μια χρονική περίοδο ελάττωσης των αποθεμάτων και της προσφοράς.

Σχήμα 1: Η Καμπύλη Χιούμπερτ για την παγκόσμια κορύφωση παραγωγής πετρελαίου, όπως αρχικά εκφράστηκε το 1956

Πηγή: http://www.hubbertpeak.com/hubbert/1956/1956.pdf http://en.wikipedia.org/wiki/File:Hubbert_peak_oil_plot.svg#file

16

http://www.hubbertpeak.com/hubbert/1956/1956.pdf

12

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

Σχήμα 2: Η Κορύφωση της Παγκόσμιας Παραγωγής Πετρελαίου

Πηγή: http://www.thefuture.net.nz/peakoil.htm

13

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ – ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Προβλέψεις Η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου μειώθηκε από ένα υψηλό σημείο το 2005, στα 74 mb/d, (εκατ. βαρέλια την ημέρα), αλλά έκτοτε ανέκαμψε τόσο το 2011 όσο και το 201217. Ωστόσο δεν έχει καθοριστεί συγκεκριμένα για το πώς θα μετρηθεί η κορύφωση της εξόρυξης πετρελαίου, ποια είδη των καυσίμων θα συμπεριληφθούν, τι ποσοστό από τα αποδεδειγμένα αποθέματα θα ληφθεί υπόψη, αν θα πρέπει να συμπεριληφθεί ή όχι το αργό από μη συμβατικές πηγές, αν και με αυξημένο κόστος παραγωγής. Ένας αριθμός γεωλόγων πετρελαίου της βιομηχανίας, επιστήμονες και οικονομολόγοι έχουν ασχοληθεί με την παγκόσμια προβολή της παραγωγής πετρελαίου στο αποκορύφωμά της. Γενικές εκτιμήσεις με αρκετές επιφυλάξεις ωστόσο, δείχνουν ότι από τα παγκόσμια διαθέσιμα των 2 τρις βαρελιών πετρελαίου, περίπου το ήμισυ έχει ήδη καταναλωθεί. Άλλοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι μόλις το 1/3 έχει καταναλωθεί, το 1/3 έχει ανακαλυφθεί & είναι σε χρήση και το υπόλοιπο 1/3 πρόκειται να ανακαλυφθεί18. Το 2010, ο Hirsch δημοσιοποίησε πρόβλεψη ότι η παγκόσμια άντληση πετρελαίου θα αρχίσει να μειώνεται περί το 201519, (βλ. στη συνέχεια τα στοιχεία του Πίνακα 1).

Περιορισμοί Λειτουργώντας υπό την παραδοχή ότι οι υφιστάμενες παροχές και υπηρεσίες πρέπει να συνεχιστούν, η έκθεση Hirsch εξέτασε τις επιπτώσεις από τις ακόλουθες στρατηγικές μετριασμού στο πλαίσιο ενός «προγράμματος σοκ» στους τομείς:

17



Μεταφορές αποδοτικού καυσίμου



Βαρύ πετρέλαιο / Oil Sands,



Υγροποίηση του άνθρακα,



Βελτιωμένη ανάκτηση πετρελαίου,



Υγροποίηση φυσικού αερίου.

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=278224

18

Ομιλία Τ. Φωκιανού, Γενικής Γραμματέως του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) και τ. Δ/νουσα ο Σύμβουλος της ΔΕΠ-ΕΚΥ, στο 16 Εθνικό Συνέδριο Ενέργειας, Αθήνα 22-23/03/2011.

19

http://vimeo.com/34571708

14

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

Συμπεράσματα της Επιτροπής Hirsch Η επιτροπή υπό τον Hirsch κατέληξε στα ακόλουθα συμπεράσματα: 1. Η κορύφωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου πρόκειται να συμβεί και κατά πάσα πιθανότητα θα είναι απότομη: 1α. Η παγκόσμια παραγωγή συμβατικού πετρελαίου θα φθάσει ένα ανώτατο όριο και στη συνέχεια θα υποχωρήσει.

1β. Ορισμένοι προβλέπουν ότι αυτό θα γίνει εντός της δεκαετίας 20052015. Άλλοι υποστηρίζουν ότι θα συμβεί αργότερα.

1γ. Η κορύφωση θα επέλθει, αλλά η χρονική στιγμή είναι αβέβαιη.

2. Η κορύφωση θα επηρεάσει αρνητικά την διεθνή οικονομία, ιδίως τις ΗΠΑ: 2α. Κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα η οικονομία των ΗΠΑ διαμορφώθηκε από τη διαθεσιμότητα πετρελαίου χαμηλού κόστους.

2β. Η οικονομική απώλεια για τις Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσε να μετρηθεί σε κλίμακα τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

2γ. «Επιθετική» αποδοτικότητα και υποκατάσταση της παραγωγής καυσίμων, θα μπορούσε να προσφέρει σημαντικό μετριασμό της κρίσης.

3. Η κορύφωση παρουσιάζει μια μοναδική πρόκληση: 3α. Χωρίς μαζικό μετριασμό, το πρόβλημα θα είναι διάχυτο και μακροπρόθεσμο.

3β. Προηγούμενες μεταβάσεις ενέργειας (πχ από ξύλο σε άνθρακα και από άνθρακα σε πετρέλαιο) ήταν σταδιακές και εξελικτικές.

3γ. Η κορύφωση θα είναι απότομη και επαναστατική.

4. Το (κύριο) πρόβλημα είναι τα υγρά καύσιμα για τις μεταφορές: 4α. Η διάρκεια ζωής του εξοπλισμού μεταφορών μετράται σε δεκαετίες.

4β. Η ταχεία αλλαγή στον εξοπλισμό μεταφορών είναι εγγενώς αδύνατη.

4γ. Μηχανοκίνητα οχήματα, αεροσκάφη, τρένα και πλοία δεν έχουν έτοιμη εναλλακτική λύση για τα υγρά καύσιμα.

5. Οι προσπάθειες μετριασμού θα απαιτήσουν σημαντικό χρόνο, (20 έτη;), ενώ υπάρχουν τρείς επιλογές: 5α. Αναμονή έως ότου επέλθει η κορύφωση της παραγωγής, η οποία θα προκαλέσει ένα έλλειμμα υγρών καυσίμων για 20 χρόνια, (σε βάρος επόμενης γενεάς).

15

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

5β. Έναρξη ενός «προγράμματος-σοκ» 10 ετών πριν από την κορύφωση, που θα προξενήσει ένα έλλειμμα υγρών καυσίμων για μια δεκαετία.

5γ. Έναρξη ενός «προγράμματος-σοκ» 20 έτη πριν από την κορύφωση, που μπορεί να αποτρέψει έλλειμμα υγρών καυσίμων.

6. Τόσο η προσφορά όσο και η ζήτηση πετρελαίου απαιτούν προσοχή: 6α. Η διατήρηση υψηλών τιμών πετρελαίου θα προκαλέσει αναγκαστική μείωση της ζήτησης, (ύφεση και ανεργία).

6β. Η παραγωγή υποκατάστατων υγρών καυσίμων είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτή.

6γ. Η παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων υποκατάστατων υγρών καυσίμων είναι δυνατή και θα πρέπει να διεξάγεται.

7. Το ζήτημα αποτελεί ένα θέμα διαχείρισης κινδύνου: 7α. Η κορύφωση της παγκόσμιας εξόρυξης αργού είναι ένα κλασικό πρόβλημα διαχείρισης κινδύνων.

7β. Προσπάθειες μετριασμού νωρίτερα από ότι απαιτείται, μπορεί να είναι πρόωρες, αν η κορύφωση καθυστερήσει πολύ.

7γ. Από την άλλη πλευρά, αν η κορύφωση επέλθει σύντομα, η αποτυχία εφαρμογής πολιτικών μετριασμού θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά επιζήμια.

8. Θα απαιτηθούν κυβερνητικές παρεμβάσεις: 8α. Οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κορύφωσης πετρελαίου άλλως, θα είναι χαοτικές.

8β. Λόγοι σκοπιμοτήτων μπορεί να απαιτήσουν σημαντικές αλλαγές στις υπάρχουσες διοικητικές και ρυθμιστικές διαδικασίες.

9. Η οικονομική αναταραχή δεν είναι αναπόφευκτη: 9α. Χωρίς τους περιορισμούς, η κορύφωση της παγκόσμιας άντλησης πετρελαίου θα προκαλέσει τεράστια οικονομική αναταραχή.

9β. Με δεδομένο αρκετό χρόνο προετοιμασίας, τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν με τις υπάρχουσες τεχνολογίες.

9γ. Οι νέες τεχνολογίες θα βοηθήσουν, αλλά σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

10. Απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες: 10α. Η αποτελεσματική δράση για την καταπολέμηση της κορύφωσης, απαιτεί καλύτερη κατανόηση των θεμάτων.

10β. Οι κίνδυνοι και τα πιθανά οφέλη των πιθανών δράσεων μετριασμού πρέπει να εξεταστούν.

16

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

Η έκθεση Hirsch καταλήγει ουσιαστικά σε τρία σενάρια - επιλογές: Α. Η αναμονή μέχρι την κορύφωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου χωρίς να αναληφθεί ανάλογο σχέδιο δράσης, θα προκαλέσει, ceteris paribus, ένα παγκόσμιο και σημαντικό έλλειμμα υγρών καυσίμων, ίσως για περισσότερο από δύο δεκαετίες. Β. Η έναρξη ενός προγράμματος αντιμετώπισης (μετριασμού) δέκα έτη πριν την κορύφωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου βοηθά σημαντικά, αλλά εξακολουθεί να αφήνει ένα σημαντικό έλλειμμα υγρών καυσίμων περίπου για μια δεκαετία μετά την κορύφωση. Γ. Αναλαμβάνοντας ένα κατεπείγον πρόγραμμα άμβλυνσης, είκοσι έτη πριν από την κορύφωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, φαίνεται να προσφέρει τη δυνατότητα αποφυγής ενός ελλείμματος υγρών καυσίμων για την περίοδο των προβλέψεων.

17

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΗΠΑ & ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Η έκθεση Hirsch τεκμηρίωσε ένα «πρόγραμμα-σοκ» εισαγωγής νέων τεχνολογιών και αλλαγών στη συμπεριφορά και τη στάση των ΗΠΑ, σχετικά με τα ζητήματα ενέργειας και ενεργειακής πολιτικής, υποστηρίζοντας και την αύξηση της έρευνας, (R & D). Η έκθεση αναφέρει την κορύφωση της προσφοράς αργού πετρελαίου ως κύριο λόγο για ανάληψη άμεσης δράσης. Όσο για την παγκόσμια χρησιμότητα των συμπερασμάτων της έκθεσης Hirsch, το 2004 το μερίδιο των ΗΠΑ στην παγκόσμια κατανάλωση αργού ήταν περίπου 26%, ενώ το ποσοστό τους στον παγκόσμιο πληθυσμό ήταν μόνο 4,3%. Η Ευρώπη ανάλωσε το 11% με 6,8% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ένα μέσο αυτοκίνητο στην Γερμανία χρησιμοποιεί περίπου 8,1 λίτρα ανά 100 χλμ. και στις ΗΠΑ 16,2 λίτρα. Με βάση τα πρότυπα των ΗΠΑ, ένα γαλόνι βενζίνης μπορεί να καλύψει 44 μίλια στην Γερμανία αλλά μόλις 22 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κατά την διάρκεια της σημαντικής αύξησης της τιμής του πετρελαίου μέχρι το 200720, ένα θέμα μεταξύ των πολλών μελετητών του κλάδου ήταν ότι η άνοδος των τιμών, μόνο εν μέρει οφειλόταν στο όριο της διαθεσιμότητας του αργού πετρελαίου, (Peak Oil). Για παράδειγμα, ένα άρθρο του Jad Mouawad αναφέρεται σ΄ ένα ασυνήθιστο αριθμό πυρκαγιών και άλλων διακοπών στα διυλιστήρια των ΗΠΑ το καλοκαίρι του 2007, που διατάραξαν την προσφορά21. Ωστόσο, η έλλειψη της ικανότητας διύλισης θα μπορούσε να ερμηνεύσει τις υψηλές τιμές της βενζίνης, αλλά όχι αυτές του αργού πετρελαίου. Πράγματι, αν τα διυλιστήρια δεν ήταν σε θέση να επεξεργαστούν το διαθέσιμο αργό τότε θα πρέπει να υπάρχει ένα πλεόνασμα πετρελαίου, το οποίο θα ελάττωνε τις τιμές του στις διεθνείς αγορές. Οι απότομες μεταβολές των τιμών του αργού μπορεί επίσης να οφείλονται σε μεταβλητότητα της χρηματιστηριακής αγοράς και ανησυχία για την ασφάλεια των μελλοντικών προμηθειών ή από την άλλη πλευρά, σε μια προσδοκία από τους επενδυτές της αύξησης της τιμής του πετρελαίου, με την ανάκαμψη της ικανότητας διύλισης. Μέρος των αλλαγών που τελικά ζητήθηκαν από τον Hirsch για τις ΗΠΑ, έχουν ήδη υλοποιηθεί κυρίως στην Ευρώπη, (αλλά και στην Ασία). Οι διαφορές ήταν πολύ μικρότερες από την αρχή της δεκαετίας του '70. Η Ευρώπη έχει προσαρμοσθεί μετά από τις διάφορες πετρελαϊκές κρίσεις και ενίσχυσε τις αλλαγές με την εισαγωγή πολύ υψηλότερων φόρων στη βενζίνη. Οι διαφορές πλέον δεν αφορούν μόνο στην έλλειψη τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας, στην κατα20

http://www.wtrg.com/prices.htm

21

http://www.nytimes.com/2007/07/22/business/22refine.html?_r=3&oref=slogin&

18

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

σκευή και την χρήση αυτοκινήτων και τη μόνωση των κτηρίων στις ΗΠΑ. Οι παραδοσιακά σημαντικές διαφορές, όσον αφορά στην εγκατάσταση και στην πυκνότητα των οικισμών, στο μερίδιο των προαστίων, στην χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς και της συμπεριφοράς των καταναλωτών έχουν διευρυνθεί. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, μια πετρελαϊκή κρίση κορύφωσης της παραγωγής, όπως περιγράφεται από τον Hirsch θα έχει μια πολύ πιο σοβαρή επίπτωση στις ΗΠΑ σε σύγκριση με άλλα μέρη του κόσμου, ιδίως στην Ευρώπη.

Πορίσματα Κατ΄ αρχήν και μόνο η ανάθεση της ανωτέρω μελέτης για το Peak Oil από το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, δημιουργεί βάσιμες υπόνοιες, σχετικά με το εύρος και την ένταση των αντιδράσεών τους, στο υπό συζήτηση φαινόμενο. Η έκθεση Hirsch μας παρέχει αρκετές χρήσιμες πληροφορίες, σχετικά με την κορύφωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου και τις πολιτικές που αναμένεται να υιοθετηθούν. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της εν λόγω αναφοράς εκτιμώνται τα ακόλουθα: 

Ο κόσμος θα αντιμετωπίσει σχετικά σύντομα, σημαντικό και πρωτόγνωρο ενεργειακό έλλειμμα πόρων. Αυτό θα επιφέρει μεταξύ άλλων: αύξηση των συγκρούσεων για τις ενεργειακές πηγές, επεμβάσεις των ισχυρών στον πλανήτη, εκμετάλλευση ρυπαρών περιβαλλοντικά τύπων καυσίμων, χρήση των αποθεμάτων στους πόλους με πολλαπλούς κινδύνους για το περιβάλλον, αλλά και τον περιορισμό της κατανάλωσης, την υποκατάσταση ακριβών μορφών ενέργειας και την άνοδο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Οι επιπτώσεις του Peak Oil ενδέχεται να προκαλέσουν ακόμα και ενεργειακές διαμάχες μεταξύ τωρινών και μελλοντικών γενεών.



Από τις Μεγάλες Δυνάμεις μεγαλύτερο πρόβλημα αναμένεται να έχουν οι ΗΠΑ22, η Ιαπωνία και η Βρετανία. Η Γερμανία και αρκετά Ευρωπαϊκά κράτη θα αναγκαστούν να συνεργαστούν ενεργειακά με τη Ρωσία, στο πεδίο του φυσικού αερίου. Αυτό με τη σειρά του συνεπάγεται ανάγκη διευθετήσεων ανακατανομής των υφισταμένων παγκόσμιων αποθεμάτων23: σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, η Μέση Ανατολή θα πρέπει να καλύψει τις ανάγκες της Δύσης, χωρίς εκβιαστικά ή υπερβολικά ανταλλάγματα.

22

«Οι ΗΠΑ καταναλώνουν ημερησίως περισσότερα από 20 εκατ. βαρέλια πετρελαίου αλλά διαθέτουν λιγότερο του 2% των παγκόσμιων αποθεμάτων του», http://gcaptain.com/who-has-the-oil-a-map-of-worldoil-reserves/ 23

ΤΑ 2/3 των αποθεμάτων βρίσκονται σε χώρες που καταναλώνουν το 1/3.

19

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24



Η Βενεζουέλα αναδεικνύεται σε σημαντικό παράγοντα για τις ΗΠΑ (ανάγκη μεταβολής της κυβέρνησης σε ένα φιλικό καθεστώς προς τις ΗΠΑ), το Ιράν, μετά την διαφαινόμενη άρση των διεθνών κυρώσεων εναντίον του, αποκτά ενεργειακή σπουδαιότητα με ότι αυτό συνάγεται για την πορεία του καθεστώτος του.



Γενικότερα η Ουάσιγκτον εκτιμάται ότι έχει ήδη επιχειρήσει και θα συνεχίσει να αντιδρά δυναμικά στην ανακατανομή των Διεθνών Ενεργειακών Πηγών24.



Οι αδύναμες (πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά, κοινωνικά, στρατιωτικά) πετρελαιοπαραγωγικές χώρες θα αντιμετωπίσουν πολλαπλούς κινδύνους στο άμεσο μέλλον από τους ισχυρούς, για την κυριότητα, την διαχείριση και τα οφέλη των ενεργειακών τους αποθεμάτων.



Η Ευρώπη είναι ανάγκη να καθορίσει ενιαία και ανεξάρτητη ενεργειακή πολιτική κατ΄ αρχήν στο πλαίσιο της Ευρωζώνης, να αξιοποιήσει τους πόρους της και να διαμορφώσει ειδικά σχέδια δράσης και ενεργειακά προγράμματα.



Η ενδεχόμενη στροφή χωρών χωρίς τεχνολογική και γνωσιακή υποδομή και με εσωτερικά προβλήματα (π.χ. Τουρκία) στην πυρηνική ενέργεια ενέχει σημαντικούς κινδύνους για το περιβάλλον και γενικότερα την ασφάλεια.

24

Paul Wolfowitz, (President of the World Bank, former US Deputy Defence Secretary under Rumsfeld during Iraq II) in Singapore, 31 May-1 June, 2003: "Let's look at it simply. The most important difference between North Korea and Iraq is that economically, we just had no choice in Iraq. The country swims on a sea of oil." http://www.oilempire.us/peakoil.html

20

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

Πίνακας 1: Προβλεπόμενο Έτος της Παγκόσμιας Κορύφωσης Πετρελαίου Προβλεπόμενη ρομηνία Δεκέμβριος 2005 2006-2007

ημε-

Πηγή Deffeyes K. (retired Princeton professor & retired Shell geologist) Ali Morteza Samsam Bakhtiari (1945 –2007) (Iranian National Oil Co. Planner)

2007-2009

Matthew Roy Simmons (1943-2010)25

Πριν από το 2010

Goodstein http://www.its.caltech.edu/~dg/

2010 +/- ένα έτος

Skrebowski, C. (Editor of Petroleum Review) http://www.odac-info.org/about-odac Bentley, R26. (University energy analyst)

Περίπου 2010

Campbell, C. (Retired oil company geologist; Texaco & Amoco) http://www.oilcrisis.com/de/cv.html

Μετά το 2010 2012 2010-2020

World Energy Council http://www.worldenergy.org/ Pang, X., et al. (China University of Petroleum) Koppelaar, R.H.E.M. (Dutch oil analyst) Jean Laherrère http://oilcrisis.com/laherrere/ Hirsch και al Husseini, S.

2015

(Retired Exec. VP of Saudi Aramco) http://www.husseinienergy.com/About.aspx

2016

EIA (Nominal)

2020

Total (French oil company)

25

Συγγραφέας του βιβλίου: «Twilight in the Desert: The Coming Saudi Oil Shock and the World Economy» που εκδόθηκε το 2005.

26

http://aspousa.org/2009/12/excerpt-from-an-explanation-of-oil-peaking-by-roger-bentley/

21

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

Μετά το 2020

CERA http://www.ihs.com/products/cera/index.aspx

2025 ή αργότερα

Shell

Άρνηση του Peak Oil OPEC Πηγή: Έκθεση Hirsch

Γράφημα 1: ΗΠΑ και Πετρελαϊκή Εξάρτηση

Πηγή: http://www.oilempire.us/timelines.html#toolate

22

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

Βιβλιογραφικές αναφορές 

Hirsch Robert L., Bezdek Roger, Wendling Robert, (February 2005).

«Peaking Of World Oil Production: Impacts, Mitigation, & Risk Management». Science Applications International Corporation / U.S.Department of Energy, National Energy Technology Laboratory.



Hirsch Robert L., (October 2005), Atlantic Council



http://www.acus.org/docs/051007-Hirsch_World_Oil_Production.pdf



Hirsch Robert L., (February 2007). «Peaking of World Oil Production: Recent Forecasts». Science Applications International Corporation/U.S.Department of Energy, National Energy Technology Laboratory.



Mouawad, Jad, (2007/07/22). «Record Failures at Oil Refineries Raise Gas Prices». The New York Times.



Foster John Bellamy, (July-August 2008). «Peak Oil and Energy Imperialism», Monthly Review, Vol. 60, Issue 03, http://monthlyreview.org/2008/07/01/peak-oil-and-energyimperialism/

23

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

24

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, Βασίλης Σιταράς – Ιωάννης Βιδάκης

The Academy for Strategic Analyses (ASA) is an independent non-profit scientific and research institution, a think-tank, based in Athens. It was founded in 2014, by scientists from the Hellenic Armed Forces and Hellenic Security Corps, who hold a PhD or holders of other high level qualifications, with rich scientific, research and writing work and collaboration with Greek and foreign universities, research centres and institutes, in various scientific fields.

Moreover distinguished personalities from military, diplomatic and academic areas and other high-profile scientists, became members of the Academy.

The main task of the ASA is the development of scientific work and activities in the field of Strategic Studies, Defense, Security and Foreign Policy, the elaboration of scientific analyses, research and studies, as well as the provision of specialized advisory and educational services to public bodies, private sector and to individuals in those articles, at national, European and international levels.

In this framework, the Academy's activities are developed within scientific areas, such as: (a) Analysis of strategic environment, (b) Analysis of the Defense and Security Policy, (c) System analysis, technology and economy, (d) Operational research, command and control.

The Academy will cooperate with international organizations, academic-scientific institutions and other centers of scientific research with a related object, as well as with authoritative scientists, militaries, diplomats, etc., especially in the Euro-Atlantic and the wider Mediterranean environment.

10, Feidiou str., 10678 ATHENS www.acastran.org info@acastran.org https://www.facebook.com/AcademyStrategicAnalyses

25

Ακαδημία Στρατηγικών Αναλύσεων

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - 24

Φειδίου 10, 10678 ΑΘΗΝΑ www.acastran.org, asa@acastran.org https://www.facebook.com/AcademyStrategicAnalyses 26

ISSN: 2407-9863