KLANT AAN HET WOORD
Inventief omgaan met welzijn op het werk ATF is een Antwerpse onderneming die instaat voor de grond-, wegen- en rioleringswerken voor chemische bedrijven in de haven. Geen ongevaarlijke activiteiten dus, waarbij veiligheid en gezondheid van het personeel extra belangrijk is. Leon Frijters, gedelegeerd bestuurder, en Koen Van Caesbroeck, interne preventie-adviseur, lichten hun welzijnsbeleid toe. ATF heeft een honderdtal medewerkers in dienst, maar behoudt toch de familiale sfeer. Geen makkelijke opdracht? Leon Frijters: “ATF is een familiebedrijf. De firma werd opgericht door mijn vader in 1968 in Zandvliet, op een boogscheut van de Antwerpse haven. Nu ben ik samen met mijn zus bestuurder. Met 75 arbeiders en 25 bedienden zijn wij geen kleine onderneming, maar proberen wij toch die familiale sfeer te behouden. Continuïteit is dan ook een sleutelwoord bij ons. Zowel met onze medewerkers als leveranciers streven wij naar langetermijnrelaties. De collega’s kennen elkaar, en het is geen uitzondering dat iemand hier dertig jaar blijft werken.”
Jullie voeren gevaarlijk werk uit. Hoe gaan jullie om met de veiligheid en gezondheid van jullie medewerkers? Leon Frijters: “Wij staan in voor grond-, wegen- en rioleringswerken, recycling van wegenbouwmateriaal en bodemsanering voor (petro)chemische en andere bedrijven in de Antwerpse haven. Voor steden en gemeenten in en rond Antwerpen verzorgen wij infrastructuurwerken. Wij werken dus in een omgeving met en rondom zware machines, wij plaatsen rioolbuizen in diepe sleuven en hanteren zware lasten. De risico’s op de industriële sites en in de nabijheid van het verkeer zijn niet te onderschatten. Het welzijn van onze medewerkers is dan ook absoluut prioritair. De mensen staan bij ons centraal, want daar valt of staat ons bedrijf mee. Wij werken volgens strakke procedures en checklists en proberen een trendsetter te zijn in het behalen van veiligheids- en kwaliteitscertificaten, die een weerspiegeling zijn van onze interne processen en verantwoordelijkheden. Zo beschikken wij onder andere over het VCA-P-etrochemie certificaat, de erkenning dat wij voldoen aan de eisen op het vlak van veiligheid, gezondheid en milieu. 14 > NR 2 - MEI 2012
Koen Van Caesbroeck, interne preventie-adviseur ATF
Dit is nodig om te mogen werken in de petrochemiesector. Koen Van Caesbroeck, onze interne preventie-adviseur, staat in voor de coördinatie van veiligheid en gezondheid op het werk. Hij is ook de contactpersoon voor Provikmo, onze externe dienst voor preventie en bescherming op het werk.”
Hoe vertaalt u dit beleid op de werkvloer?
over veiligheid en gezondheid. Het grootste voordeel van een dergelijke mascotte is dat hij alle topics rond veiligheid, gezondheid en milieu bespreekbaar maakt. Als een collega mij een bepaalde onveilige situatie meldt, kan ik dit veralgemenen door te stellen ‘Fred heeft gemeld dat …’. Zo komt dit niet meer van een specifiek persoon of van de preventie-adviseur, maar van de veiligheidsmascotte.”
Koen Van Caesbroeck: “Als preventie-adviseur wil ik mijn collega’s in de eerste plaats sensibiliseren op het vlak van veiligheid, gezondheid en milieu.
Is het moeilijk om uw collega’s te overtuigen van het belang van de vele procedures?
“Onze mascotte maakt veiligheid en gezondheid bespreekbaar” Het start al bij de aankoop van een nieuwe machine, waarbij wij erop staan dat de leverancier uitleg komt geven over het toestel. Bij de aankoop van een nieuwe graafmachine nodig ik bijvoorbeeld onze twintig machinisten uit om te komen luisteren. Zij leren altijd iets bij, ook al kennen zij het toestel al. Daarnaast hebben wij een herkenbaar beeld gekoppeld aan de veiligheids- en gezondheidsvoorschriften in de figuur van onze veiligheidsmascotte ‘Fred Cunet’. Als er een onveilige situatie is op de werf, bijvoorbeeld een diepe put, nemen wij een foto van een levensgrote versie van onze mascotte in die put. Wij plaatsen ook een afbeelding van Fred Cunet op onze communicaties
Koen Van Caesbroeck: “Eigenlijk niet, iedereen is overtuigd van het belang hiervan. Nieuwe medewerkers laten wij bovendien altijd starten in een team van ervaren medewerkers, zodat zij onmiddellijk het goede voorbeeld krijgen op het vlak van veiligheid en gezondheid. Een belangrijke hefboom in dit verhaal is de arts van Provikmo, onze externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Hij komt maandelijks langs om medische onderzoeken uit te voeren van een groep medewerkers, in plaats van jaarlijks iedereen op twee dagen tijd te onderzoeken. Op die manier is er een nauw contact met de dokter en kan hij het bedrijf echt leren kennen. Bovendien kunnen wij vlug inspelen op bepaalde vragen. Vóór de medische controles brengen wij de risico’s in kaart, bijvoorbeeld contact met rioolwater, die wij op voorhand bespreken met de arts. Hij is ook een ideaal verlengstuk om, indien gewenst, collega’s naar een specialist door te verwijzen.
KLANT AAN HET WOORD Wij laten daarbovenop jaarlijks een bloedonderzoek afnemen van iedere medewerker, om alle vitale functies te onderzoeken . Wij testen hierbij een extra, aparte parameter, op advies van de arbeidsgeneesheer. Ook kantoormedewerkers, die in principe maar om de vijf jaar moeten onderzocht worden, sturen wij jaarlijks op medische controle.”
brandstof of de procedure als er iets fout liep. Bij juiste antwoorden kregen zij fictief geld, waarmee zij vervolgens op de eetstandjes drank of eten konden kopen. Op die manier leerde iedereen uit eerste hand bij over de machines. Andere voorbeelden zijn een slipcursus of een avond bedrijfstheater. Op basis van een
Hoe communiceren jullie over de veiligheids- en gezondheidsvoorschriften?
“De risico’s op de industriële sites en in de nabijheid van het verkeer zijn niet te onderschatten.”
Koen Van Caesbroeck: “In de eerste plaats zijn er jaarlijks tien zogenaamde toolboxmeetings, een initiatief volgend uit het behaalde VCA-certificaat. In die samenkomsten zitten de werfleider en medewerkers samen op de werf om te praten over een actueel veiligheidsthema. Wij proberen die samenkomsten ook op een aangename manier in te kaderen. Vóór iedere meeting maken wij een affiche met een originele foto van onze veiligheidsmascotte en een vraag over het thema. Driemaandelijks zitten wij ook samen met enkele groepen, bijvoorbeeld de vrachtwagenchauffeurs, om hun specifieke problematieken apart te bespreken. Wij proberen periodiek alle actuele en belangrijke informatie te onderhouden via andere kanalen, zoals ‘de gazet van Fred Cunet’. Dit is onze personeelskrant waarin onze mascotte ook enkele veiligheids- en andere thema’s bespreekt. Zo was er bijvoorbeeld eens schade aan een busje doordat een collega er té ver mee gereden had op een moeilijk bereikbare werf. Zo’n situatie gaan wij dan speels belichten in dit krantje, om onze collega’s hiervan bewust te maken. Daarnaast komt iedereen om de zes maanden, de dag vóór het bouwverlof, samen in het hoofdkantoor. Die dag vullen wij altijd met een mix van informatie, opleidingen en teambuilding in het kader van veiligheid, gezondheid en milieu. Wij proberen ook telkens ludieke acties op te zetten.”
top tien van veiligheids- en gezondheidsproblemen, ingestuurd door de werfleiders, brachten enkele acteurs tien korte sketches. Op die topics gingen wij dan ook weer dieper in tijdens de toolboxmeetings.”
In welke mate is vorming, training en opleiding belangrijk in het kader van veiligheid en gezondheid? Koen Van Caesbroeck: “Dit is absoluut een belangrijk aspect in ons beleid. Per functie zijn er specifieke opleidingen, zowel intern als extern. Zelf organiseren wij vele overlegmomenten en informatiesessies, maar er zijn ook verplichte opleidingen en examens. Zo moeten onze chauffeurs bepaalde rijbewijzen halen en moet iedere medewerker een cursus VCA volgen en slagen voor het examen. Daarnaast organiseren wij voor iedereen een EHBO-cursus. Het is niet de bedoeling om van iedereen experten te maken, maar wij willen hen toch een basis bijbrengen zodat zij een slachtoffer kunnen helpen en op een correcte manier de hulpdiensten kunnen bellen.
Wij volgen van iedere medewerker op welke opleidingen zij hebben gevolgd, over welke rijbewijzen zij beschikken, enzovoort. Zo kunnen wij per project de juiste mensen inzetten. De opleiding omtrent veiligheid en gezondheid begint eigenlijk al bij de indiensttreding, waarbij wij veel aandacht besteden aan de onthaalopleiding. Hier krijgen nieuwe collega’s info over het bedrijf, en specifiek over alle regels en procedures op het vlak van welzijn op het werk. Daarnaast geeft onze technische dienst die dag uitleg over de machines die ze zullen gebruiken.”
Is het in jullie sector vandaag moeilijk om die nieuwe collega’s te vinden? Leon Frijters: “Het wordt eigenlijk steeds moeilijker, zeker omdat er voor bijvoorbeeld vakman wegenbouw geen scholen zijn in België. Wij hebben nog het voordeel dat veel van onze medewerkers van Nederlandse afkomst zijn, waar ze wél een opleiding wegenbouw hebben. Iemand die bij ons solliciteert, moet een eenvoudige praktijktest doen, bijvoorbeeld het afzagen van een PVC-buis, onder toezicht van een ploegbaas. Zo kan deze inschatten welk vlees hij in de kuip heeft, krijgt hij inspraak in de selectie, en creëert dit betrokkenheid als de kandidaat effectief in dienst komt. Wij werven ook personeel via Talentenwerf, die een pool heeft opgericht van werkloze kandidaten die aan bepaalde criteria voldoen. Deze kandidaten krijgen afwisselend opleiding en stage in één van de aangesloten bedrijven. Maar ook hier is de instroom vrij beperkt.” Tekst: Pieter Staelens / Foto’s: Michaël Claerbout
Over welke acties spreekt u dan? Koen Van Caesbroeck: “Wij speelden bijvoorbeeld een variant van het gezelschapsspel Trivial Pursuit rond veiligheid en gezondheid op het werk. De collega’s werden onderverdeeld in groepen van vijf. Na het gooien van de dobbelsteen kwam je met jouw pion op één van de gekleurde vakjes. Als je bijvoorbeeld op een rood vak stond, moest je een vraag beantwoorden over de veiligheid op de site van de klant. Of op een geel vak kreeg je een vraag over persoonlijke beschermingsmiddelen. Bij een correct antwoord kregen de spelers een klein jeneverflesje in één van de kleuren, bijvoorbeeld citroenjenever voor een gele vraag. De eerste met vijf flesjes in de verschillende kleuren won. Een andere keer hebben wij een alternatieve machinebeurs georganiseerd. De leveranciers stelden onze collega’s vragen over de werking van de machine, de vereiste
Leon Frijters, gedelegeerd bestuurder ATF, en Koen Van Caesbroeck, interne preventie-adviseur Nr 2 - MEI 2012 > 15