PREVENTIE EN BESCHERMING
De spanning stijgt Elektrische installaties op arbeidsplaatsen V
Georges Van De Maele Veiligheidsdeskundige niv. 1 Coördinator documentatiedienst Provikmo
Voor oude elektrische installaties op de arbeidsplaatsen werden in 2008 minimum veiligheidsvoorschriften opgelegd (1). Ten laatste op 28 juni 2013 moest de installatie aan de werknemers een gelijkwaardig beschermingsniveau bieden als de nieuwe installaties. In december 2012 werd die wetgeving vervangen door minimale voorschriften inzake veiligheid die voortaan niet enkel voor de oude, maar voor alle elektrische installaties op arbeidsplaatsen van toepassing zijn (2). Voor de oude elektrische installaties zijn nieuwe overgangstermijnen vastgelegd.
uit het ARAB (Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming) en moet u als werkgever maatregelen nemen om de veiligheid van uw werknemers te bevorderen. Na aanpassing van de oude elektrische installatie, volgen periodieke controles (5) om na te gaan of ze blijft voldoen aan de minimale voorschriften. Voldoet ze niet (meer), dan moet u ze in overeenstemming laten brengen. Zolang ze in gebruik wordt gehouden en niet is aangepast, moet u maatregelen nemen om de veiligheid van uw werknemers te bevorderen.
Risicoanalyse en preventiemaatregelen Hoewel u als werkgever sowieso een risicoanalyse moet uitvoeren omwille van andere wetgevingen (3) (4), moet u voor uw elektrische installaties bepaalde risico’s opsporen en evalueren, rekening houdend met specifieke parameters. Vervolgens moet u alle nodige preventiemaatregelen treffen ter bescherming van de werknemers. Voor de ‘oude’ elektrische installaties moet u dat uitvoeren tegen 31 december 2014. Voor de andere, reeds aanwezige, elektrische installaties dient u uw bestaande risicoanalyse en de te nemen preventiemaatregelen af te stemmen op de vereisten van de nieuwe wetgeving. Bij toekomstige installaties moet u in uw uit te voeren risicoanalyse (3) (4) onmiddellijk die bijkomende bepalingen in acht nemen.
Uitvoering van de elektrische installatie De oude elektrische installaties moeten voldoen aan de minimale voorschriften zoals vastgelegd in de nieuwe wetgeving. De andere elektrische installaties moeten voldoen aan de bepalingen van het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties).
Indienststelling en controles • Door de interne preventieadviseur: Elke installatie, ook een gewijzigde, is een arbeidsmiddel en moet in dienst gesteld zijn door de interne preventieadviseur (4). • Door de werkgever: Als werkgever heeft u de verplichting om, naast de eerste en de periodieke controles door een erkend organisme, voor elke installatie de veiligheid en de gezondheid van de werknemers te waarborgen, o.a. door controles door een bevoegd persoon (4). • Door een erkend organisme voor controles op elektrische installaties: ‘Oude’ elektrische installaties: Ze moeten ten laatste op 1 januari 2014 voor de eerste maal gecontroleerd worden door een erkend organisme. Eventuele aanpassingen moeten tegen 31 december 2016 zijn uitgevoerd. Dat kan worden uitgesteld tot 31 december 2018, indien een gedetailleerd uitvoeringsplan tegen 31 december 2016 is opgesteld op advies van de bevoegde preventieadviseur en van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk. Zolang ze in gebruik wordt gehouden en niet is aangepast, moet ze voldoen aan de bepalingen
18 > NR 3 - AUGUSTUS 2013
De termijnen voor ‘oude’ elektrische installaties: • uiterlijk 01.01.2014 onderwerpen aan een eerste controle op de minimale voorschriften door erkend organisme, • uiterlijk 31.12.2014 uitvoeren van risicoanalyse en treffen van preventiemaatregelen, • uiterlijk 31.12.2016 voldoen aan de minimale voorschriften, of uiterlijk 31.12.2018 indien een gedetailleerd uitvoeringsplan uiterlijk 31.12.2016 is opgesteld.
De andere elektrische installaties: Het AREI verplicht een gelijkvormigheidsonderzoek en daarvan wordt een verslag opgesteld. Zolang de installatie niet voldoet aan de bepalingen van het AREI, mag ze niet in gebruik worden genomen (4) (6). Indien er voor een reeds aanwezige elektrische installatie nog geen gelijkvormigheidsonderzoek heeft plaatsgevonden, dan moet dit alsnog gebeuren. Nadien volgen periodieke controles om na te gaan of de installatie blijft voldoen aan de bepalingen van het AREI. Als dat niet (meer) het geval is, dan moet u de installatie aanpassen. Zolang ze in gebruik wordt gehouden en niet is aangepast, moet u maatregelen nemen om de veiligheid van uw werknemers te bevorderen.
Werkzaamheden aan en/of in de omgeving nabijheid van elektrische installaties Werkzaamheden aan een elektrische installatie moeten uitgevoerd worden volgens de artikelen 192 tot 197 en 266 van het AREI. Dit geldt ook voor iemand die als ‘derde’ zo’n werkzaamheden uitvoert in een ander bedrijf (7). Het leidt ons echter te ver om de artikelen hier samen te vatten. Als derden die werkzaamheden uitvoeren in uw inrichting of als zij andere werkzaamheden uitvoeren waarbij de aanwezigheid van elementen van uw elektrische installatie een risico kan vormen, dan moet u hen specifieke (schriftelijke) informatie verstrekken, namelijk: • de aanwezigheid en lokalisatie van delen die niet of niet volledig voldoen aan de bepalingen van het AREI, en • de bijzondere preventiemaatregelen die dan moeten worden genomen om hun veiligheid te verzekeren (7).
PREVENTIE EN BESCHERMING Bekwaamheid en opleiding van en instructies voor de werknemers Als werkgever verzekert u de nodige opleiding van uw werknemers en verstrekt u de nodige instructies om de risico’s van/met de elektrische installatie te vermijden, rekening houdend met de opdrachten waarmee ze zijn belast. U zorgt ervoor dat alleen werknemers (ook ‘derden’) die de bekwaamheid BA 4 of BA 5 hebben, belast worden met het gebruik van de uitbating van en de werkzaamheden aan elektrische installaties of delen ervan die een risico van elektriciteit kunnen opleveren (8). U verzekert er zich bovendien van dat uw werknemers de reglementering en de na te leven instructies kennen en dat de leden van de hiërarchische lijn ze ook doen naleven.
Schreef jij een krachtig werk over een HR- of een preventiethema?
Eerste hulp Een instructie m.b.t. de eerste hulp die toegediend moet worden in geval van ongeval met elektrische oorsprong, hangt u op oordeelkundig gekozen plaatsen op (9).
Documentatie en dossier Er moet een dossier van de elektrische installatie samengesteld zijn en beschikbaar gesteld worden van de personen voor wie deze documenten nuttig zijn bij het uitvoeren van hun werk of bij het vervullen van hun opdracht. De elementen die ten minste daarin moeten zijn opgenomen, liggen vast (10).
Andere verplichtingen dan het AREI en de wetgeving over de elektrische installaties Een elektrische installatie is een arbeidsmiddel en valt als dusdanig onder de toepassing van die wetgeving (4). Sinds 2012 zijn er basiseisen waaraan arbeidsplaatsen moeten voldoen en enkele bepalingen gelden voor de elektrische installatie (11).
Bijstand door Provikmo U merkt het, de wetgeving rond elektrische intallaties is allesbehalve eenvoudig. Provikmo beschikt over een checklijst waarin de op te sporen en te evalueren risico’s werden verwerkt. Het biedt een houvast bij het uitvoeren van de risicoanalyse en de te nemen preventiemaatregelen. Provikmo begeleidt u graag in deze en andere veiligheids- en welzijnsthema’s. Surf ook even naar onze vernieuwde website: www.provikmo.be
Referenties (1) Nieuwe elektrische installaties vallen sinds de jaren 1981/1983 onder het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties). Elektrische installaties van vóór die tijd worden hier ‘oude’ installaties genoemd. (2) Koninklijk besluit (KB) van 04.12.2012 betreffende de minimale voorschriften inzake veiligheid van elektrische installaties op arbeidsplaatsen. (3) KB van 27.03.1998 over het welzijnsbeleid. (4) KB van 04.05.1999 over het gebruik van arbeidsmiddelen. (5) De frequentie van de controles is momenteel 5-jaarlijks voor laagspanning en jaarlijks voor hoogspanning (art. 271 en 27 van het AREI). (6) Gelijkvormigheidsonderzoek vóór de ingebruikname ( art. 270 en/of 272 van het AREI). (7) Werkzaamheden van werkgevers of zelfstandigen van buitenaf (art. 8 – 12 Wet Welzijn). (8) Bekwaamheid van de personen (art. 47 van het AREI). (9) KB van 15.12.2010 over de eerste hulp + (3) over het intern noodplan. (10) KB van 04.12.2012 – Bijlage II – Inhoud van de documentatie. (11) KB van 10.10.2012 over de algemene basiseisen waaraan arbeidsplaatsen moeten beantwoorden.
voor studenten
ADMB Awards 13de editie ADMB en Provikmo willen jou op 18 oktober 2013 in het Concertgebouw in Brugge bekronen voor jouw krachtig eindwerk over een HR- of preventiethema. Neem deel vóór 16 september en win de Award, 1.000 euro en een Samsung Galaxy Tab! Samen met jou zijn wij ervan overtuigd dat investeren in HR en preventie loont. Info & reglement:
www.admb.be/awards
NR 3 - AUGUSTUS 2013 > 19