Familiehuis met een duurzaam hart

Mariska en Emile woonden met hun drie tieners in Amsterdam. Op zoek naar meer leefruimte viel hun oog op een nieuwbouwproject in Diemen. Met hulp van product- en interieurontwerper Thomas Eurlings gaven ze het huis een eigen karakter en een duurzaam hart. Marmoleum vloeren werden de logische basis.

Zithoekje met in souterrain met mooie lichtinval, mooie oude spullen in een modern kader en op een Marmoleumvloer van Forbo Flooring. Foto: Michael van Oosten

De zithoek met kunst en vintage meubelen op een Marmoleumvloer van Forbo Flooring. Foto: Michael van Oosten

D“ e stichting waarvoor ik werk, zet zich in voor de opschaling van de circulaire bouweconomie in de metropoolregio Amsterdam,” vertelt Mariska. “Het was dan ook uit volle overtuiging dat ik mijn eigen huis zo duurzaam mogelijk wilde maken. De nieuwbouw die we kochten, voldeed aan alle energienormen, inclusief zonnepanelen op het dak, maar er was helaas geen mogelijkheid het huis bouwtechnisch verder te verduurzamen. Reden te meer in elk geval te streven naar een zo planeetvriendelijk mogelijk interieur. Zo kozen we voor natuurlijke materialen, lokaal of Europees fabricaat, verf die C02 opneemt, energiezuinige apparatuur, een bed en matras van 100% natuurlijk materialen, geen tegels maar inheemse planten in de voortuin voor bijen en vlinders, veel vintage en spullen die lang mooi blijven. Samen met Thomas Eurlings hebben we nagedacht over kleuren, sfeer en beleving, dat zit voor mij dus niet alleen in het esthetische, het zit absoluut ook in de materialen waarvan alles is gemaakt.”

Gezonde basis

“De uitdaging voor mij was eenheid te bewaren in een flink huis waar vijf mensen wonen,” vertelt Thomas. “Het belangrijkste instrument daarvoor was een goed materialen- en kleurenplan. Als ontwerper (en tevens onderdeel van het Forbo designteam) was ik heel blij met de keuze van Mariska voor Marmoleum op de vloer. Het is heel goed toe te passen in woonhuizen. De Marmoleum Splash, die is geselecteerd voor de woonetage en het souterrain, heeft een neutrale ondertoon met een marmering met subtiele kleurschakering. De meubels komen hierop goed tot hun recht, zeker ook de vintage houten meubels die het gezin al had. In de keuken heb ik een donkere Marmoleum Cocoa gekozen. Hierdoor wordt de keuken visueel afgekaderd ten opzichte van de rest van de etage. Verder is het een ideale basis om te verrijken met texturen in de verdere aankleding. Om meer tactiliteit aan de

“Het was dan ook uit volle overtuiging dat ik mijn eigen huis zo duurzaam mogelijk wilde maken”

ruimte te geven, heb ik bijvoorbeeld velours gordijnen voorgesteld.” Mariska: “Ik heb in het verleden bij Forbo gewerkt en ben al heel lang Marmoleum-fan. Als ik in de fabriek kwam, kreeg ik altijd een Sjakieen-de-Chocoladefabriek-gevoel. Het was magisch om het hele maakproces te kunnen zien van de grondstoffen tot het eindproduct, precies zoals het al meer dan 120 jaar wordt geproduceerd. Die ambachtelijkheid zijn we vaak niet meer gewend. Ook de eigenschappen van de vloer zelf spreken me enorm aan. De grondstoffen zijn voor 97% natuurlijk. Er zitten geen producten in waarvan we weten dat ze schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid, en die komen dus ook niet vrij in je huis. Sterker nog: door deze natuurlijke grondstoffen is Marmoleum ook goed voor bijvoorbeeld mensen met luchtwegaandoeningen. Dat vind ik een heel fijn gegeven voor een materiaal dat het vloeroppervlak van mijn huis bedekt. Ik wil mijn gezin graag omringen met dingen die gezond voor ons zijn.”

Kleuren met karakter

“Mijn handschrift wordt gekarakteriseerd door een specifiek kleurgebruik,” zegt Thomas. “Marmoleum maakt het mogelijk om met de vloer een kleur-statement te maken. In combinatie met genuanceerde wandkleuren ontstaat er een harmonieus geheel. Mensen zijn vaak bang voor kleur, maar ik vind het gebruik van kleur juist heel waardevol. Het kan de verschillende ruimtes met elkaar verbinden en een context bieden voor meubels en bijvoorbeeld ook kunstwerken.” Mariska: “Het is altijd spannend hoe een ontwerp uitpakt dat iemand anders voor je maakt. Zeker met iets dat zo smaakgevoelig is als kleur. We hadden natuurlijk heel veilig voor neutraal wit kunnen gaan, maar dat wilden we per se niet. We zochten naar een palet dat onze persoonlijkheid liet zien en tegelijkertijd genoeg rust geeft voor een gezin van vijf. Het moest een ingetogen basis zijn, met evengoed een warme, luxueuze uitstraling. Daarin is Thomas fantastisch geslaagd.” Thomas: “Wat ik leuk vond, is dat de kinderen zelf de kleuren voor hun kamers hebben uitgekozen. Ze hadden daar een uitgesproken mening over en het is hun kamer, dus dat is alleen maar mooi.” Mariska: “Onze jongste dochter koos een lila vloer. De kamer mocht van haar niet te meisjesachtig worden, daarom wilde ze op de wand een stevig groen als tegenhanger. De schilder had aanvankelijk een te lichte kleur gebruikt, dat moest dus over.”

Verrassende oplossingen

Thomas: “In het souterrain is een ‘family room’ gecreëerd, aangezien het gezin behoefte had aan een extra informele leefruimte. Dat je daar vandaan minder contact hebt met buiten, compenseerden we door een hele wand te vullen met een uitvergroting van een landschapsschilderij uit het Rijksmuseum op behang. Dat geeft een mooie suggestie van natuur. Als je de voordeur binnenstapt, kijk je via een grote vide in het souterrain en wordt je blik meteen naar dat landschap getrokken. Om te zorgen dat er zo veel mogelijk daglicht in de familiekamer valt, hebben we geen balustrades om de vide gemaakt, maar er een horizontaal net in gespannen, waarin je kunt liggen als in een hangmat. De kinderen vinden dat natuurlijk heel grappig om te doen.”

Ontdek je impact

Mariska: “Niet alleen in mijn werk, ook in het dagelijks leven wil ik op een goede en leuke manier mijn impact verkleinen. Wat een duurzame lifestyle is, is een grote vraag, maar je kunt met kleine stappen al veel bereiken. Zo kiezen we voor echte, groene stroom, een groene bank voor alle geldzaken, reizen we bewust, eten we vaak plantaardig en gebruiken we minder. Een geweldige tool om te meten wat jouw impact is kan je vinden op mijnverborgenimpact.nl. Het blijkt dat onze grootste impact vaak zit in spullen.”

Kinderslaapkamer op een groenige Marmoleumvloer. Foto: Michael van Oosten

Het geheim van het huis

Mariska: “Het geheim van een goed interieur is dat je niet alles in één of twee middagen in een woonwinkel bij elkaar shopt. Het is iets om zorgvuldig over na te denken met iemand die aanvoelt dat het gaat over jouw leven. Je wilt jezelf kunnen herkennen in je interieur.” Thomas: “Het is leuk om te werken voor een opdrachtgever met eigen ideeën, hierdoor ontstaat er een goede dynamiek. Voor mij als ontwerper is de uitdaging deze ideeën op te nemen in een kloppend totaal plan. Ook vind ik het heel belangrijk dierbare stukken optimaal tot hun recht te laten komen in het nieuwe huis.”

Lilac slaapkamer met een Lavital bed op een fraaie Marmoleumvloer van Forbo Flooring. Foto: Michael van Oosten

“Wat een duurzame lifestyle is, is een grote vraag, maar je kunt met kleine stappen al veel bereiken”

Mariska: “Aan veel van onze spullen zijn kleine geschiedenissen en anekdotes verbonden. Samen vertellen ze ons verhaal. Doordat Thomas net weer een andere kijk heeft op kleur dan wij, is een verfrissende context ontstaan, waarin onze spullen helemaal opnieuw tot leven komen. Zoals de schilderijen van René Mos in de zithoek, die we al twee decennia hebben en het jaren 50 dressoir van palissander in het souterrain. Maar ook de circulaire bloembossen uit de bloemenbibliotheek van Reflower leveren een bijdrage. Dat, in combinatie met de duurzaamheid van het interieur, maakt dat we ongelooflijk blij zijn met ons nieuwe huis.”

De Buurtmolen:

Lokaal en duurzaam energie opwekken

In het Friese dorp Tzum ligt het plan om met een windmolen het dorp en de omliggende dorpen te voorzien van duurzame energie. Energie+ sprak met Willemke Schurer, bewoner van Tzum en Sander van Schaik, Accountmanager Lokale Energieprojecten bij Greenchoice over de totstandkoming van het project in Tzum.

De bewoners van Tzum konden voor dit project inspiratie opdoen in het naastgelegen Herbaijum, waar ook een solitaire windmolen heeft gestaan. Deze was afgeschreven e n toe aan vervanging. Om de molen af te breken en er niks voor terug te plaatsen, was zonde. Daarom hebben Qurrent (nu Greenchoice) en EWT (gespecialiseerd in het bouwen van kleine windmolens) een nieuwe molen geplaats in een project genaamd de Buurtmolen.

Start project Herbaijum

Bij de start van het project in Herbaijum was er nog niks, alleen een molen. Nog geen coöperatie en geen initiatiefnemers die het project wilden trekken. “Het vinden van deelnemers was toen ook de grootste uitdaging”, legt Sander van Schaik van Greenchoice uit. “Bewoners zagen het als een idee van een club uit Amsterdam (Qurrent) en vroegen zich af of zij er zelf ook iets aan zouden hebben. Inmiddels draait de nieuwe molen al een tijdje en hebben de omwonenden ervaren dat het project wel degelijk voordeel oplevert, onder andere door een lagere energierekening.”

Terug naar Tzum

In het dorp ernaast, Tzum, stond ook al heel lang een dorpsmolen. “Deze was in het bezit van Stichting Mast, opgericht door een aantal enthousiaste bewoners”, vertelt bewoner Willemke Schurer. In 2016 werd deze molen verkocht, omdat hij niet meer te onderhouden was. Nadat de molen weg was, hadden de leden van Stichting Mast niks

meer. Schurer: “Mijn schoonvader is toen in gesprek gegaan met dorpsbewoners om te kijken hoe er weer een molen teruggeplaatst kon worden. En zo is coöperatie Toer tot stand gekomen.” Coöperatie Toer wordt eigenaar van de windmolen en betaalt een pachtprijs aan Stichting MAST. Stichting MAST draagt hiervan het grootste deel weer af aan het dorp, wat gebruikt wordt voor buurtprojecten om de leefbaarheid van het dorp te verhogen. Dit kan gericht zijn op energie, maar bijvoorbeeld ook op de lokale sport- of buurtvereniging. De coöperatie was ook nodig om gebruik te maken van de Postcoderoosregeling. Hiermee krijgen leden van de coöperatie een energiebelastingkorting op hun energienota voor lokaal en duurzaam opgewekte elektriciteit. Van Schaik: “Je merkt dat wanneer er al een lokale club zit die voorvechter is van zo’n project en wij komen er vanuit Greenchoice bij om ze te ondersteunen, het makkelijker van de grond komt.”

Betrokkenheid buurtbewoners

Het benaderen van de direct omwonenden van de Buurtmolen verliep via de coöperatie. Doel was het draagvlak onder omwonenden te meten en de mogelijkheid van compensatie te bespreken. Vervolgens ging de coöperatie samen met Greenchoice aan de slag om de bewoners van Tzum en van de omliggende dorpen in te lichten. Van Schaik: “Tijdens de informatieavond in het dorpshuis en via Webinars zijn de kansen van dit project uitgelegd en is er gevraagd of bewoners mee willen doen. We hebben ongeveer 700 leden nodig die willen aansluiten bij de coöperatie om de Buurtmolen neer te kunnen zetten. De reacties van de bewoners van Tzum zijn vooral positief. Je hebt te maken met mensen die uit het dorp komen, zij kennen het project en zien ook de voordelen voor het dorp.” Maar ook de omliggende gemeenten kunnen meedoen, zoals Harlingen en Franeker. “Zij zien ook dat dit een unieke kans is om lokaal energie op te wekken. En als je ze uitlegt hoe het financiële plaatje eruit ziet, vraagt iedereen zich af ‘waar zit nou het addertje, want het kan toch niet dat je alleen maar korting krijgt?’ Maar dat is in dit geval wel zo, we maken slim gebruik van de Postcoderoosregeling en het risico ligt volledig bij de coöperatie en de financierders, maar niet bij de leden van de coöperatie.” Schurer, die zelf begin dertig is, vindt het belangrijk om onder andere haar leeftijdsgenoten te betrekken bij het project. Ze wil mensen enthousiast maken en motiveren om mee te doen aan het project de Buurtmolen. “De stroomtarieven zijn erg voordeling, dus een financieel voordeel heb je altijd. Daarnaast wordt je als bewoner onderdeel van een groter geheel. Je draagt je steentje bij om een goede duurzaamheid te creëren in je dorp en omgeving. En het is heel laagdrempelig om mee te doen: de coöperatie neemt veel ‘rompslomp’ uit handen waardoor overstappen op Greenchoice helemaal niet moeilijk is.”

Aandeel binnen de coöperatie

Naast het voordeel dat er via de Buurtmolen geld bij initiatieven in het dorp terecht komt, heb je als lid van de coöperatie een aandeel. Van Schaik: “In dit geval is het aandeel de hoeveelheid stroom die je gebruikt: voor een hoeveelheid kilowattuur neem je deel aan het project. Middels de regeling krijg je via je energieleverancier je energiebelasting terug over de stroom die je gebruikt. Dat is nu ongeveer

Werving buurtmolen Tzum. Foto Yvette Vierhout

10 cent per kilowattuur. Daarnaast verkoopt de coöperatie stroom aan Greenchoice, dat zijn de inkomsten van de Buurtmolen.” Ook wordt er een contributiebedrag gerekend over de kilowatturen energiebelasting die de bewoner terugkrijgt. “Netto houd je daar als bewoner nog een voordeel van 6 tot 7 cent aan over. Hiervoor hoeven ze alleen maar lid te worden van de coöperatie en van Greenchoice en daarmee worden ze mede-eigenaar van de Buurtmolen.” Door lid te zijn van de coöperatie heb je als bewoner ook inspraak en bepaal je wat er met de winst gebeurt. “De Buurtmolen draait voor de buurt, het financiële voordeel blijft bij de buurtbewoner en zij hebben het zeggenschap.”

Toekomstplannen

Om in de toekomst meer projecten als de Buurtmolen op te zetten, is het belangrijk dat het project in Tzum eerst goed loopt. Daarnaast blijft de Postcoderoosregeling een invloedrijk instrument. Van Schaik: “Naar mijn idee moet het makkelijker worden om dit soort projecten op te zetten. Er zijn veel dorpsmolens die aan vervanging toe zijn. Daar liggen kansen om een nieuwe molen neer te zetten. En vanuit Greenchoice willen we dit graag samen met EWT oppakken. We hoeven ons daarvoor niet per se tot het Noorden van Nederland te beperken, maar daar is meer ruimte en ze hebben er meer affiniteit met dorpsmolens.” In Tzum heeft Greenchoice inmiddels de nodige ervaring en verloopt de samenwerking met de bewoners goed. “Het zijn geen professionals op het gebied van windontwikkelingen, dus je moet geduld hebben. Maar ze zijn wel super enthousiast en krijgen een grote groep mensen bij elkaar. En die heb je zeker nodig!” vertelt van Schaik. Ook Schurer benadrukt de goede samenwerking: “Sander is ons vaste contactpersoon. Hij is op de hoogte van alle zaken vanuit Greenchoice. We hebben bijna wekelijks een overleg waarin we de stand van zaken bespreken en kijken hoe we vervolgstappen verder aanpakken.” Van Schaik: “Vanuit Greenchoice maken we de cirkel rond. Je gaat ter plaatse de energie opwekken en leveren die nodig is. Hierdoor wordt het lokaal en duurzaam. Daarnaast zorg je voor betrokkenheid van bewoners bij het opwekken van de energie. Dit is het hart van onze strategie. Willen we op een goede manier van windenergie gebruik kunnen maken, moeten we meer van dit soort projecten op kunnen zetten. Anders red je het niet.”