8 minute read
Communiceren zonder woorden
Communiceren zonder woorden Dat doen dieren ook!
Annewil Valkenburg is een heel gewone meid; 24 jaar jong, gek op dieren, net klaar met school en druk aan het nadenken over solliciteren en over wat ze nu precies wil gaan doen. Annewil studeerde Paardenhouderij en vervolgens Dierverzorging aan Aeres MBO Barneveld, en straks wil ze heel graag aan het werk met dieren. Er is echter een verschil met de gemiddelde student aan ons opleidingsinstituut: Annewil is doof.
tekst en foto's: Janine Verschure
als we aanbellen bij het appartement waar annewil sinds kort ‘op zichzelf’ woont, wordt de deur geopend door een vrolijke donkerharige dame met een grote grijns. ‘Kom maar’, wenkt ze en we volgen haar de trap op naar haar gezellige woning waar tolk Laura al op ons wacht. Geflankeerd door twee honden – annewils boomertje Yang, logeerlabrador Lady en Velvet, de kameleon van annewil.
CI-apparaat
Wij stellen de vragen, Laura vertaalt in gebarentaal en annewil antwoordt pratend. met een heel klein beetje inspanning is annewils spreektaal prima te verstaan, maar het is prettig dat Laura achter ons zit en bijspringt als we niet helemaal zeker weten wat annewil zegt. annewil vertelt dat ze honderd procent doof is: ze hoort niets. Kort na haar geboorte – in China – kreeg ze een verboden medicijn dat ertoe leidde dat ze haar gehoor verloor. toen ze tien maanden oud was werd ze geadopteerd door haar Nederlandse ouders. ze heeft er geen herinnering aan dat ze ooit gehoord heeft en uit alles blijkt dat ze zich prima redt. “Ik gebruik regelmatig een CI-apparaat”, vertelt ze, “officieel heet dat cochleair implantaat; het zorgt ervoor dat ik weer iets kan horen, het versterkt geluiden. maar als er een tolk is, draag ik mijn CI niet. het is wel handig, bijvoorbeeld in het verkeer, omdat ik dan geluiden kan waarnemen. een CI-apparaat biedt veiligheid, maar het is ook vermoeiend. als dove ben je geen geluiden gewend en met een CI krijg je alles binnen. Ik vind dat erg inspannend, dus vaak gooi ik mijn CI-apparaat af zodra ik thuiskom.”
Annewil
annewil samen met tolk Laura, logeerhond Lady, Yang én Velvet
Uitzoeken wat ze wil
als we annewil spreken heeft ze net vakantie. “Daar ben ik aan toe”, lacht ze. ze gebruikt deze periode om uit te zoeken wat ze leuk vindt, waar ze naar gaat zoeken qua werk. “Ik wil het liefst een baan waar ik ook echt langere tijd kan blijven werken”, vertelt ze. “Iets met dieren, het maakt me niet heel veel uit wat. Werken in een dierenpension lijkt me erg leuk, honden uitlaten en katten verzorgen. In september ga ik vol goede moed zoeken, maar nu geniet ik even van mijn vakantie. Ik merk wel dat het in deze coronatijd lastig is om werk te vinden. Dierenpensions hebben het moeilijk, omdat veel mensen hun vakantie hebben afgezegd en dus hun dier niet naar het pension brachten. Pensionhouders zijn nu erg voorzichtig met het aannemen van personeel, maar ik ga ervan uit dat het me echt wel gaat lukken. Ik heb stage gelopen in een dierenspeciaalzaak, ook dat was erg leuk. maar in een winkel loop ik er wel regelmatig tegenaan dat mijn doofheid in de omgang met klanten lastig is. als klanten mij iets vragen hebben ze natuurlijk niet in de gaten dat ik doof ben. Vaak moet ik dan een collega roepen om die klant te woord te staan. het is één keer gebeurd dat mijn doofheid handig was: toen er een dove klant in de winkel kwam die ik met gebarentaal kon helpen. maar ik heb wel gemerkt dat het contact met klanten voor mij vaak lastig is. Daarom ga ik op zoek naar een baan waarin ik vooral met dieren werk, en niet dagelijks klanten te woord hoeft te staan.”
Uitblinker
annewil vertelt dat het haar moeder was, die haar wees op de opleiding Paardenhouderij van aeres mBO Barneveld. “Ik had een eigen paard, reed veel en wilde graag een beroep waarin ik met paarden kon werken. De opleiding vond ik echt geweldig. het was voor mij een hele overgang om van een dovenschool naar ‘horend onderwijs’ te gaan. Op een dovenschool gaat alles in gebarentaal, dat was bij deze opleiding natuurlijk niet het geval. er was altijd een tolk aanwezig als ik naar school ging. Deze tolken vertaalden de lessen en ik keek naar de tolk om te weten wat de leraar zei. De tolken leerden dus in principe alles wat ik ook leerde. het was ontzettend leuk en grappig dat zij na afloop van de opleiding ook een soort diploma Paardenhouderij kregen. Dat was een leuk gebaar van school.” annewil had het erg naar haar zin in Barneveld en werd zelfs uitgeroepen tot ‘uitblinker’. Na haar opleiding moest
Communiceren met dieren
annewil een moeilijke keuze maken. “Ik wilde graag door naar niveau 3 Paardenhouderij”, heeft eigenlijk vanzelf geleerd dat blaffen geen vertelt ze. “maar ik moest werken om mijn zin heeft als hij iets van mij wil. Dan reageer paard te betalen, dat kost namelijk behoorlijk ik namelijk niet. als Yang mij wil roepen, tikt veel geld. Daarnaast wilde ik graag op mezelf hij met zijn pootje op mijn knie, dat heeft hij gaan wonen: ook een kostbare aangelegenheid. zichzelf aangeleerd. Lady en ik kennen elkaar Door mijn studie en mijn werk had ik te weinig nog niet zo lang, ik pas op haar tijdens deze tijd om genoeg aandacht te geven aan mijn zomervakantie. zij vergist zich nog weleens, paard, dus ik besloot hem weg te doen. Ik heb dan maakt ze geluiden die ik natuurlijk niet hem niet verkocht, ik gaf hem weg aan Stal van hoor. een onbekende hond moet echt even leren dat ik niet reageer op geluiden. Lady weet nu dat ze naar de deur moet lopen “Communiceren om te vertellen dat ze naar buiten wil. Communiceren met dieren gaat prima. met dieren gaat Ik ben – veel meer dan horende mensen – getraind in het letten op lichaamstaal. prima. Ik ben veel als ik met mijn paard aan het rijden was bijvoorbeeld, zag ik aan zijn oren dat hij meer dan horende wat hoorde. zo wist ik altijd precies als er een auto aankwam en van welke kant mensen getraind die kwam. Dat vertelde mijn paard me met zijn orenspel. Ik zie het aan een hond in het letten op lichaamstaal.” als hij wat hoort en wat hij voelt, wat hij wil. Ik kan de honden natuurlijk wel roepen; Yang luistert heel goed als ik hem roep. met Lady was dat in het begin even lastig. mij was verteld hoe ze heette, ik had haar naam gelezen, maar omdat helden waar hij toen stond – en nog steeds ik de engelse spreektaal niet beheers, sprak ik staat. Ik mag altijd bij hem gaan kijken en op haar naam uit als ‘Laadie’. Dat begreep ze niet! hem rijden. het gaat goed met hem, maar Inmiddels weet ik dat ik ‘Leedie’ moet zeggen, het was een moeilijke beslissing. toen ben ik en dat gaat veel beter. Lady is een drukke, jonge eens goed gaan nadenken wat ik wilde met hond, heel gezellig. Soms luistert ze, maar als mijn toekomst. Ik wilde nog steeds graag met ze belangrijkere dingen te doen heeft, gaat ze paarden werken, maar als je werkt met paarden eerst even haar eigen gang. Ik vind het erg leuk heb je heel veel te maken met horende mensen. om haar in huis te hebben. het zal best wennen als er veel horenden aanwezig zijn, bijvoorbeeld worden als ze straks weer wordt opgehaald, op paardensportevenementen, is dat voor maar gelukkig heb ik iets leuks om naar uit te mij lastig. Daarom besloot ik om de opleiding kijken: over een paar weken komt mijn nieuwe Dierverzorging te gaan volgen.” pup naar huis. Ik heb een akita-puppy gekocht,
ik kan niet wachten tot ze hierheen komt!”
Ook tijdens haar opleiding Dierverzorging was Droombaan er altijd een tolk aanwezig als annewil naar als we annewil vragen wat haar droombaan school ging. “er was alle medewerking van is, vertelt ze: “Ik droom ervan om ooit een school en van de docenten, en veel begrip van eigen bedrijf te hebben waarin ik op honden klasgenoten. als in de pauze de tolk er niet pas. We zouden ook asielhonden kunnen was, probeerde ik met mijn mobiele telefoon te opvangen en daarnaast een hondentrimsalon praten met leerlingen en natuurlijk lukt dat wel, hebben. Ik zou dan kunnen werken met maar gezellig kletsen, dat ging niet echt. Dat dove medewerkers, zodat we kunnen gaat met horende mensen die de gebarentaal communiceren in gebarentaal. Ik ben pas niet beheersen gewoon een stuk lastiger. Wat 24, ik kan nog alle kanten op. Ik kan prima dat betreft is de communicatie met dieren communiceren met horende mensen, zeker voor mij vaak gemakkelijker dan met horende in een een-op-eengesprek, maar in groepen is mensen. Dieren communiceren sowieso al veel het lastiger. Dove mensen zijn heel goed in het in lichaamstaal. Die begrijp ik heel goed.” communiceren zonder woorden, zoals je dat Boomerhondje Yang is met annewil opgegroeid. met dieren doet. Ik hoop dat dat ‘voordeel’ me “Yang weet dat ik doof ben”, vertelt annewil. “hij gaat helpen om mijn droombaan te vinden.”
