Nutri-Score: Verwarrend of hulp bij gezonde keuze?

Geboren uit de wens om de keuze voor gezonde voeding door de consument snel en gemakkelijk te maken, koos de Nederlandse overheid, op basis van consumentenonderzoek, uit drie alternatieven voor het voedselkeuzelogo Nutri-Score. In onder meer Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en België wordt het al toegepast en ook in Nederland is het gebruik van het logo, dat in één oogopslag met kleuren en letters laat zien of binnen de categorie gekozen wordt voor een gezonder of minder gezond product, naar verwachting in de eerste helft van 2022 toegestaan.

Verplicht is het niet, daar is tussenkomst van de Europese Unie voor nodig en daar wordt momenteel, onder andere door de Nederlandse Consumentenbond, voor gelobbyd. “Met Nutri-Score kun je producten in één oogopslag vergelijken. Maar dan moet het wel op alle producten staan. Dit lukt alleen als het logo verplicht wordt gesteld. Daarom zetten wij ons samen met andere Europese consumentenorganisaties in om Nutri-Score in Europa in te voeren,” aldus de Consumentenbond op haar website.

SLUIT NIET AAN OP SCHIJF VAN VIJF

Puntje van aandacht voor het Voedingscentrum is dat het zogenaamde Front of Pack (FoP) voedselkeuzelogo Nutri-Score afwijkt van de Schijf van Vijf. “Onderzoek onder andere door het Voedingscentrum en het RIVM laat zien dat Nutri-Score momenteel niet aansluit bij de Schijf van Vijf. Zo kunnen bijvoorbeeld sommige light-frisdranken, witte rijst, pizza, zuiveldranken met toegevoegd suiker of gezouten noten een groene A of B krijgen, terwijl deze niet in de Schijf van Vijf vallen. En voedingsmiddelen als plantaardige olien en 30+ kaas, die wel in de Schijf van Vijf vallen, krijgen een C-, D- of E-score, omdat deze producten veel energie leveren. Voor de Schijf van Vijf is energie geen criterium om gezonde voedingsmiddelen op te beoordelen.”

VERWARRING

Het Voedingscentrum geeft aan dat de verschillende adviezen ontstaan door het gebruik van verschillende methoden. Zo kijkt de Schijf van Vijf naar het voedingsmiddel als geheel, terwijl Nutri-Score is gebaseerd op een algoritme dat voedingsstoffen en losse ingrediënten weegt. Hoewel het Voedingscentrum denkt dat het voedselkeuzelogo kan helpen om gezonder te kiezen, vindt het instituut het belangrijk om verwarring te vermijden. “Om Nutri-Score aan te laten sluiten bij de Nederlandse voedingsvoorlichting zijn dus aanpassingen nodig. Doen we dat niet, dan gaan er twee gezondheidsboodschappen door elkaar lopen. Dan kan bijvoorbeeld een product een A-score krijgen, maar niet in de Schijf van Vijf staan. Dat kan tot verwarring leiden.”

COMPLEMENTAIR

Overigens kijkt Serge Hercberg, de Franse hoogleraar die betrokken is bij de ontwikkeling van Nutri-Score, daar anders tegenaan. Tegen Foodlog zei hij: “Nutri-Score wordt in Nederland gezien als een mogelijke bron van verwarring, terwijl Nutri-Score juist bedoeld is als een aanvulling op deze richtlijnen. Het is een nuttig instrument voor de volksgezondheid, op voorwaarde dat het gepaard gaat met passende communicatie. Ook Duitsland, bij monde van Dino Trescher van het Duitse Bondsministerie voor Voeding en Landbouw, laat weten dat de voedingsrichtlijnen - in Nederland en Duitsland vergelijkbaar - en Nutri-Score als complementair moeten worden gezien en qua informatie onvergelijkbaar zijn. “In tegenstelling tot de voedingsrichtlijnen helpt een FoP je niet om evenwicht in je voedingspatroon te brengen; het geeft slechts productgerelateerde informatie. Daarom zien we vanuit Duits perspectief geen tegenstrijdigheden.”

POSITIEVE EN NEGATIEVE VOEDINGSSTOFFEN

In haar blog op de website van HAS Hogeschool geeft lector Voeding en Gezondheid Annet Roodenburg aan dat het wegen van positieve en negatieve voedingsstoffen voor problemen zorgt, die zich voornamelijk voordoen bij brood, vleeswaar, vetten en ontbijtgranen. “Brood en vleeswaar zijn productgroepen waarbinnen verbetering niet echt wordt gestimuleerd door Nutri-Score. Olijfolie scoort niet gezond volgens Nutri-Score (C,D,E). Dat staat haaks op de meeste voedingsrichtlijnen. En het is niet logisch dat ontbijtgranen met veel suiker een gezonde A of B krijgen.”

AANPASSEN

De overheid meldt dat in meer landen die al voor Nutri-Score kozen, het voedselkeuzelogo niet voldoende correspondeert met de nationale voedingsrichtlijnen. Een internationaal comité van wetenschappers onderzoekt daarom hoe Nutri-Score beter kan aansluiten op de voedingsrichtlijnen van de landen. “Dat is best een uitdaging,” volgens Annet Roodenburg. “Want ze moeten niet alleen rekening houden met wat de mensen eten in een land, maar ook hoe vaak ze iets eten. Brood speelt in Nederland bijvoorbeeld een andere rol in het voedingspatroon dan in Spanje. Voor Nederland is het één van de belangrijkste bronnen van vezels en jodium, terwijl

Alles over de berekening van de Nutri-Score.

NUTRI-SCORE Hoe werkt het?

Bij het berekenen van de score wordt rekening gehouden met:

Voedingsstoffen en voedingsmiddelen die gunstig voor ons zijn* :

• vezels • eiwitten • fruit en groente**

NUTRI-SCORE

*in het kader van een evenwichtige voeding ** groente, fruit en noten te vinden in de ingrediëntendeclaratie

De score wordt daarna omgezet in een letter van A tot E.

Maar ook voedingsstoffen en energiewaarden waarvan we de inname liever beperken* :

• calorieën • verzadigde vetzuren • suiker • zout

De score wordt uitgedrukt met een letter.

De letters gaan van A tot E.

voor de producten die zich regelmatig in een evenwichtig voedingspatroon bevinden.

voor de producten die zich minder regelmatig in een evenwichtig voedingspatroon bevinden.

Toekenning van de letters volgens onderstaande schaal: De eindscore voor het berekenen van NutriScore kan van -15 tot en met +40 lopen.

Vast voedsel (punten) Dranken (punten)

-15 tot -1 Water

0 tot 2 ≤ 1

3 tot 10 2 tot 5

11 tot 18 6 tot 9

19 tot 40 10 tot 40 Nutri-Score (letter)

Albert Heijn pleit voor landelijke invoering voedselkeuzelogo Nutri-score (ah.nl)

Spanjaarden die voedingsstoffen meer uit andere producten halen.”

IN DE STEIGERS

Ondanks dat het logo dus eigenlijk nog gedeeltelijk in de steigers staat, wordt het door verschillende partijen, bij wijze van pilot, al omarmd. Jammer, vindt Annet. “Er is een aantal producenten die het verzoek van de overheid om nu nog geen logo te voeren naast zich neerleggen. Alpro en HAK vinden het logo prima zoals het is en voeren het al op hun verpakkingen.” En zo kan het dus voorkomen dat op dezelfde producten, van een andere producent, verschillende Nutri-Score waarden worden vermeld. “Verwarrend,” geeft de lector aan. “Ik denk zelf dat de consument niet echt geholpen is met deze pilot. En de consument verliest zijn vertrouwen in Nutri-Score.”

SELECTIEF?

Een ander gevolg van de proefprojecten is dat het logo dus niet voor alle producten tegelijkertijd wordt ingevoerd en dat zou kunnen leiden tot de indruk dat er selectief met het voedselkeuzelogo wordt gewerkt. Fabrikant Hak laat aan Distrifood weten dat dit niet het geval is. “Wij zijn eind 2019 als eerste Nederlandse fabrikant in afwachting van de officiële invoering gestart met een pilot. Dit hebben wij afgestemd met het ministerie van VWS. Onderdeel van deze afspraak was dat dit op slechts een geselecteerd deel van ons assortiment zou mogen gebeuren.” De overheid eist bij gebruik van het logo, dat binnen twee jaar alle producten van een Nutri-Score worden voorzien. “De laatste producten stromen de komende tijd in. In verband met de voorraden van verpakkingen verschilt het instroommoment per product. Binnenkort zou alles voorzien moeten zijn van een Nutri-Score logo,” laat woordvoerder Nicole Freid weten.

IEDERE STAP TELT

Albert Heijn is één van de partijen die het logo omarmt en liet in 2019 al weten een voorstander van Nutri-Score te zijn. Na een pilot in 2019, maakte de Levensmiddelenkrant onlangs melding van het feit dat Albert Heijn start met een geleidelijke invoering van Nutri-Score. Daarbij ondersteunt de supermarkt het logo met commercials en advertenties en wordt onderzocht hoe de consument het logo ervaart. Algemeen Directeur Marit van Egmond: “We zijn ervan overtuigd dat dit voedselkeuzelogo onze klanten helpt een gezondere keuze te maken. En niet alleen voor een product met een A- of B-score, maar ook voor een product met een D-score in plaats van een E-score. Iedere stap telt.”

MEER VRAAG

Ook Hessing Supervers, gericht op het snijden en verwerken van groenten en fruit, voert, op aanvraag van klanten, het voedselkeuzelogo Nutri-score, laat Manager Productonwikkeling Jacco Noordhoek, weten. Hij merkt dat er in de breedte meer vraag naar het logo ontstaat. Voor Hessing Supervers is de donkergroene A het uitgangspunt. “Primair willen we een A-score.” Jacco geeft aan dat dit met groenten en fruit geen probleem is, maar dat in de verspakketten ook ingrediënten als zout of vet een rol spelen die de score beïnvloeden. Toch wordt ook daar naar de A gestreefd. “Bij productontwikkeling is de opdracht om altijd tot Nutri-Score A te komen en als dat niet mogelijk is, een B, maar wel met uitleg. Als we door het verlagen van het zoutgehalte op een A uitkomen, moeten we dat natuurlijk doen, maar als we een ingrediënt als aardappel of kokosmelk gebruiken, kan het gebeuren dat je op een B-score uitkomt. Dit vanwege het vet in de kokosmelk en de koolhydraten in de aardappel. Uiteraard staat de smaak voorop.” Hessing Supervers werkt aan nieuwe producten met Nutri-Score die najaar 2022 beschikbaar komen in de Nederlandse retail.

HULP BIJ GEZONDE KEUZES

Hoewel Heemskerk fresh & easy het Nutri-Score voedselkeuzelogo op vraag van klanten op de verpakking zet, is de producent van verse convenienceproducten zelf ook voorstander van het label, vertelt commercieel directeur Jantine Star-Heemskerk. “We geloven dat consumenten hulp nodig hebben als het gaat om het maken van gezonde keuzes.” Dit terwijl Heemskerk fresh & easy over het algemeen niet zo’n fan is van keurmerken. Jantine is van mening dat ze regelmatig voor marketing doeleinden worden gebruikt en dat ze vaak verwarrend zijn, waardoor de consument door de bomen het bos niet meer ziet. En ook al vindt ze dat voor elk keurmerk geldt dat er voor- en nadelen zijn, ziet Jantine voor Nutri-Score vooral voordelen. “Dit is een Europees keurmerk wat duidelijk is met de score van groen naar rood. Wij denken dat het de consument kan helpen om op een snelle en overzichtelijke manier te kunnen zien hoe gezond een product is. Ook al zal het niet alle discussie voorkomen, het is een mooie stap in de goede richting.”

LEIDRAAD

Daarnaast ziet de producent van verse convenienceproducten Nutri-Score vooral als een leidraad voor het ontwikkelen van producten en om daarbij niet alleen naar smaak te kijken, maar ook het aspect gezondheid mee te nemen. “Voor ons is dat laatste natuurlijk makkelijker, omdat groenten en fruit altijd gezond zijn en we vinden dat dit aspect ook veel meer over de bühne moet komen.” Bij de verspakketten en maaltijdsalades – waar naast groenten en fruit andere producten worden toegevoegd om een volwaardige maaltijd te kunnen maken – ligt het alweer iets anders. “Ook daar kun je, zonder dat het ten koste hoeft te gaan van smaak, keuzes maken die de consumenten helpen om een lekkere en tegelijk gezonde maaltijd op tafel te zetten.” Jantine vindt het belangrijk om de consument bewust te maken dat een maaltijd zowel lekker als gezond kan zijn. “Als gezond niet lekker is, kan het wel goed voor je zijn, maar dan ben je er al snel klaar mee, maar als het én gezond én lekker is, heb je dubbel je doel bereikt,” besluit Jantine. (MW) 

J.star-heemskerk@wheemskerk.nl Jacconoordhoek@hessing.eu