Primeur - mei -5 by AGF Vormgeving

Onafhankelijk vakblad voor de agf-handel

mei 2020 34ste jaargang

In dit nummer :

Industriegroenten Financiering en valuta

Snijoplossingen voor al uw producten

Sprint 2® Blokjessnijder

Affinty Integra® Blokjessnijder

E TranSlicer® Nauwkeurig Schijven Snijden Met Maximale Flexibiliteit

MicroAdjustable® Reepjes Snijkop Met 14 Snijsegmenten

® The Global in voor Food Cutting Neem contact Leader met ons op een gratis demonstratie met uw product. URSCHEL B.V. | netherlands@urschel.com www.urschel.nl ® Urschel, and The Global Leader in Food Cutting Technology are registered trademarks of Urschel Laboratories, Inc. U.S.A.

Technology

DE WERELDWIJD LEIDER

IN VOEDSELSNIJTECHNOLOGIE

Nr. best verkopende leverancier van commerciële snijmachines ter wereld.

ISPM-15 gecertificeerd

Vestigingen in: Helmond Moerdijk Noord-Holland Rotterdam Sas van Gent

Telefoon : 0800-PALLETS Internet : www.palletcentrale.nl E-mail : info@palletcentrale.nl

Sprout Innovation Sprout Production Sprout Logistics

Stationsstraat 33 . 6515 AA Nijmegen . Nederland T +31 24 348 14 22 . info@eversspecials.nl . WWW.EVERSSPECIALS.NL

34ste jaargang • mei 2020

6 Visie

“Van logistiek afzetbedrijf naar open kennisorganisatie” Hans Vanderhallen, Coöperatie Hoogstraten

32 Een dubbel verhaal in de industriegroenten Voordelen voor de langere termijn Mathieu van Beek, Oerlemans

“Retail kan weggevallen van de foodservice niet opvangen” Nele Cattoor, Vegebe “De aansluiting gaat krap worden in de zomer” Lode Kessels, Aarts Conserven Sous-vide een groeiende techniek voor groenten Rik Valk, Thermal Process Systems 41 “In korte tijd hebben we bijna een dubbele capaciteit weten te realiseren” Gertruud Kieft, Machandel 44 Gemak als hoofdingrediënt om groentenen fruitconsumptie te verhogen 48 “Dit jaar draaien we voor het eerst op volle capaciteit” Herwig Dejonghe, Antarctic Foods 52 “Een druk op de knop en de machine doet de rest” Jeroen Lijkendijk, HiTec Foodsystems 54 Onderhoud van optische sorteerders op afstand

104 Financiering en valuta

Thema: Industriegroenten

Weersextremen zorgen voor een uitdaging in de oogst Frank Laarakker, Laarakker

104 Banken bieden mogelijkheden voor bedrijven die in de kern gezond zijn 108 Kredietverzekering belangrijk instrument om handel te faciliteren in tijden van crisis 112 Onzekerheid rondom COVID-19 leidt tot forse fluctuaties in zloty en pond

Inhoudsopgave 4

Ramadan en Corona zorgen voor dubbele plus in AGF-verkoop

13 Welke bevolking consumeert er het meest groenten en fruit in Europa? 14 “We gaan dit jaar een recordvolume Europese Jazz-appelen verkopen” Didier Groven, Enzafruit 15 Zal het coronavirus de groei van de mondiale AGF export een halt toeroepen? 16 “Al vier weken Kerstdrukte in de witlof” Dennis Blankendaal 18 “Nieuw-Zeelandse kiwi’s vroeg op de Europese markt” Nele Moorthamers 20 COVID-19: Sterke groei AGF-groepen in supermarkt

65 Geen verkoopkanaal voor miljoenen kilo’s aan AGF bestemd voor horeca 68 Vechten om een plaatsje in het vliegtuig 70 Zijn sinaasappelen en tomaten uit Zuid-Europa ‘People Proof’? 74 “Altijd scherp blijven en bloemkool denken, dan komt alles goed!” Manus Laan 76 Bloemkool: Groot Product maar weinig internationale handel 79 In de Verenigde Staten veel meer broccoli dan bloemkool 80 Smaller aanbod in ijssla verwacht 82 Spanje voorziet Europa in de winter van sla 87 Uienmarkt: De laatste loodjes

21 Peru exporteerde 118.000 ton blauwe bessen

88 Geblinddoekt en knijper op de neus: smaakt een appel dan naar ui?

26 “Met bezorgdienst komen de streekproducten meer onder de aandacht van de mensen” André Aasman

88 Aardappel bron van hoogwaardige eiwitten

27 Verveeld door lockdown? Laat je groenten en fruit spreken met emojis! 29 Corona-uitbraak zet verhouding afnemers en telers in een nieuw perspectief 56 “Als er één plek is op de wereldbol waar ik mijn spoorterminal mag bouwen zet ik mijn pijltje op Bleiswijk” Mark Remie 58 “Alles draait bij ons om lekker eten” Rens Vermue, Thijs Wullems 60 Fruitshop minimaal de kwaliteit van de supermarkt maar wel een stuk goedkoper 62 Reststromen via het plafond naar de afvalbak

90 Geoogst moet er nog worden maar een glazen tomatenkas in Brazilië is nu al uniek 93 “Co2 is het koudemiddel van de toekomst” Harold Houg 94 Onderzoek naar de ontstekingsremmende eigenschappen van aardbeien 95 “Crisis biedt Kenia ook kansen op de wereldmarkt” Catherine Muya 96 Top 5 grootste sinaasappeltelers ter wereld in 2018 114 Eerste Argentijnse citroenen op de Europese markt

62 “Het vacuüm transportsysteem heeft een positief effect op de houdbaarheid van fruitsalades”

Vaste rubrieken 59 Nevenactiviteit: Dirk Jan van Dijk

102 Geswitcht: Mathieu Hirdes

67 Rob Baan: Een mooi voorjaar, maar ik zie het niet

103 Juglen Zwaan: Paprika of pillen?

89 AGF-ers buitenland: Ray van Vilsteren en Floor Veer

116 Dick Pijpers: Bitterorange 117 Invantaris: Johan de Jongh

97 Hoe is het met Peter Heemskerk

118 Apps en gadgets

99 De hobby van Toon en Monique Snepvangers

119 Weetje

PietPraat Wie het begin van het jaar over hamsterweken had, dacht nog aan de actieweken bij de grootste supermarkt van Nederland. Door de Corona-crisis heeft deze naam een hele andere dimensie gekregen. Maar welke AGF-producten werden nou echt gehamsterd en welke bleven ver achter? We vroegen Nielsen exclusief voor deze Primeur een analyse te maken. Verder een uitgebreid visie-interview met de nieuwbakken directeur van Coöperatie Hoogstraten, Hans Vanderhallen. Van een uitgebreide inwerkperiode was vanwege Corona geen sprake. We vroegen hem naar de toekomst van de coöperatie, al dan niet met fusies. Ook de diepvriesgroenten en conserven sponnen garen uit de Corona-crisis. In deze special vragen we een aantal grote spelers naar de trends en ontwikkelingen in deze sector. Hoe ziet de toekomst van het investeren en verzekeren eruit? Kredietverzekeraars en banken geven in deze special antwoord. We kunnen niet om het C-woord heen, dat moge duidelijk zijn nu we in het Nieuwe Normaal – of is het het Nieuwe Abnormaal – zijn beland. Dat de crisis ondernemers inventief maakt, blijkt wel uit alle acties die werden bedacht. In deze Primeur lichten we er een aantal uit. Ik hoop dat deze periode jullie tijd geeft voor bezinning en wens jullie allemaal veel wijsheid toe. Pieter Boekhout

120 Primeur 25 jaar geleden

101 AGF-ster: Iris Mulder

AGF Primeur 5 • 2020

Ramadan

Ramadan en Corona zorgen voor dubbele plus in AGF-verkoop De Ramadan is de negende maand in de islamitische kalender, die in de islam geldt als heilige maand van inkeer. Het is een speciale maand waarin tussen schemer voor zonsopkomst en zonsondergang gevast wordt. Het vasten tijdens de Ramadan begint dit jaar op vrijdagochtend 24 april en eindigt op zaterdagavond 23 mei met het suikerfeest. We vroegen groothandelaren Wijnand de Mooij, Perry Verstraaten en Ibrahim Arib naar het effect van deze vastenmaand op de AGF-verkoop.

“V

oor ons valt Ramadan dit jaar heel gunstig, namelijk niet in een vakantieperiode, want dan zijn er veel moslims in hun geboorteland of middenin de zomer met betrekking tot de hitte”, vertelt de Rotterdamse groothandelaar Wijnand de Mooij. Volgens hem heeft het Corona-virus dit jaar zeker impact op de Ramadan. “Door de maatregelen, die in ons land gelden, kan er nu niet bij de moskee gebeden worden.” “’s Morgens mag er tot ongeveer 2.30 uur gegeten worden en in de avond mag er pas weer na 21.30 uur gegeten en gedronken worden. Voor deze maaltijden is het gebruikelijk dat er extra aandacht aan wordt besteed. Vaak vinden die maaltijden met meerdere mensen tegelijk in een huis of ruimte plaats”, aldus Wijnand. Wel heeft hij de indruk dat de Ramadan door de loop der jaren iets minder streng wordt aangehouden. “Een paar jaar geleden vroegen verschillende klanten of ze je kantoor mochten gebruiken of ze gingen in je pakhuis zitten bidden, omdat dat precies op het vereiste tijdstip moest. Dat zie je nu helemaal niet meer.”

De groothandelaar vindt de vraag en verkoop altijd beter gedurende de Ramadan. “En nu we de markthandel en horecaverkoop al twee maanden missen, zijn we zeer content met deze extra afzet. We spelen hier uiteraard al jaren op in. Watermeloe-

Watermeloenen uitgestald bij Ibrahim Nieuwegein

AGF Primeur 5 • 2020

nen zijn altijd in trek, omdat ze erg dorstlessend en uiteraard licht verteerbaar zijn. Ook peen, selderij, bladpeterselie, bosuien en tomaten zijn artikelen die veel beter lopen in de Ramadan-periode. Dat komt omdat er veel salades, koeken en soepen worden gemaakt, nu er op ‘rare’ tijden wordt gegeten.”

Ook voor groothandel De Blaeij met vestigingen in Terneuzen en Evergem vormen de allochtone winkels een belangrijke doelgroep. “Bij ons bestaat de helft van de klantenkring wel uit Turkse en Marokkaanse ondernemers, voornamelijk uit de regio Gent”, vertelt Perry Verstraaten. Hij ziet de Ramadan jaarlijks als een hele drukke periode. “Zeker bij het begin van de Ramadan, dan worden de winkels vol gezet met handel. De mensen hebben dan toch wel extreme honger, daar moeten ze aan wennen en door de volle winkels wordt de kooplust aangewakkerd.” De Marokkaanse Dumara-watermeloenen en dadels zijn volgens Perry Ramadan-producten bij uitstek. “Afgelopen twee jaar viel Ramadan later en was de temperatuur dertig graden of hoger. Toen waren de watermeloenen die we vanuit die grote kisten verkopen echt niet aan te slepen. Dit jaar is die gekte wat minder, omdat de temperatuur wat tegenvalt, maar is het over de hele linie wel enorm druk. Want ook de rest

Wijnand de Mooij

van het assortiment doet goed mee. Ik zie Ramadan bij deze moslims dan ook niet aan belang verliezen.”

“Wij beginnen hier ’s nachts rond een uur of twee, maar bij veel van deze allochtone ondernemers hebben we het vertrouwen gewonnen dat we de handel bij de deur afleveren. Ze weten dat ze kunnen rekenen op dagvers product en we weten wat we aan elkaar hebben. Zo hebben we een mooie samenwerking opgebouwd. Ook qua betalingen is het bij deze klantengroep ‘boter bij de vis’. Ik kan wel zeggen dat dat vaak nog beter gaat dan bij de autochtone ondernemers.”

De kleinere supermarkten, die De Blaeij hoofdzakelijk belevert, floreren volgens de groothandelaar als nooit te voren als gevolg van de Corona-uitbraak. “Ik vind het geweldig dat die hardwerkende mensen nu ook eens als winnaar uit de bus komen. Zij hebben jarenlang een teruggang gezien door de dominantie van de supermarkten, maar plussen momenteel soms wel 400 tot 600%. Die mensen weten gewoon niet wat ze overkomt. Mensen ervaren dat ze bij de lokale winkel vaak een betere kwaliteit kopen tegen vaak een lagere prijs. Vooral Turkse winkels weten hiervan te profiteren en dat gun ik ze van harte, want ze werken er dag en nacht voor. Nu hoop ik dat de consumenten deze kleinere middenstanders ook na Corona zullen blijven steunen!”

Ramadan-assortiment bij De Blaeij

Ook bij Ibrahim Nieuwegein is de impact van de Ramadan goed te merken. De broers hebben een opmerkelijke combinatie van een vlees- en AGF-groothandel in Nieuwegein. Achmed runt aan de ene kant van het pand het vleescentrum van de groothandel, Ibrahim draagt aan de andere kant van het pand zorg voor de AGF-tak. En of het nog niet genoeg is, kunnen klanten ook bij het bedrijf terecht voor levensmiddelen en diepgevroren vis. De broers zien de verkoop bij alle takken in het bedrijf met 20 tot 30 procent stijgen gedurende de Ramadan. “Dit jaar stijgt door de Corona-crisis de verkoop nog meer dan andere jaren omdat veel mensen aan huis gebonden zijn.”

Binnen de AGF-groothandel zijn het met name de watermeloenen en dadels die als zoete broodjes over de toonbank gaan in deze vastenmaand. “Maar ook zomerfruit zoals perziken en abrikozen en binnenkort verse vijgen zijn tijdens Ramadan bijzonder in trek”, vertelt Ibrahim Arab. “Ik schat in dat wel 80 tot 90 procent van onze klanten meedoet met de Ramadan. De klanten komen uit het hele land. Ze weten dat hier kwaliteit te halen is.” Zelf doen de broers ook mee aan de Ramadan en dat ervaren ze jaarlijks als een hoogtepunt. “Het is zwaar, want je werkt harder en slaapt weinig. We staan altijd om 4 uur ’s morgens op en ’s nachts is het vaak 1 uur

voordat we klaar zijn met bidden. Dan pak je maar 3 uur slaap mee, maar dat hebben we er graag voor over. Het is bewezen dat je lichaam door vasten beter reageert. Je merkt dat het vasten mensen rust geeft, ze zijn echt met hun geloof bezig. Geestelijk is het een mooie tijd. Wel zullen we dit jaar het suikerfeest enorm missen aan het einde van de Ramadan. Dat is echt een familiefestijn, maar dat kan nu vanwege veiligheidsredenen door de coronapandemie niet doorgaan en dat hebben we uiteraard te respecteren.” (IH)  wijnand@mooijquality.nl info@deblaeij.nl Info@ibrahimgroothandel.nl

Q U O T E S “Dat de agenda een paar weken lang leeg was, heb ik - naast alle beperkingen die het gaf - als buitengewoon prettig ervaren” Mart Valstar over de effecten van het Corona-virus

“We zien toch een tendens dat er specifieke vraag is naar de basic producten, die als gezond bekend staan en vaak langer houdbaar zijn.” Miguel Gonzalez van MG Fruit over het huidige koopgedrag

In deze bijzondere tijd, waarin door de coronacrisis bijna niets nog ‘norrmaal’ is, kan een verandering misschien extra spannend lijken. Arjan de Bruin van FreshGard over de overname van Van Valen Group

AGF Primeur 5 • 2020

Visie

Hans Vanderhallen, Coöperatie Hoogstraten:

“Van logistiek afzetbedrijf naar open kennisorganisatie” De wieg van Hans Vanderhallen stond letterlijk op het veilingterrein van Hoogstraten. Nadat hij voor zijn studie en baan als wetenschappelijk onderzoeker elders werkte, kwam hij in 2000 terug naar het oude nest. Twintig jaar later volgde hij Gaston Opdekamp op als directeur van Coöperatie Hoogstraten. Van een geleidelijk inwerktraject was geen sprake meer toen tweeënhalve maand na zijn aantreden als directeur de Corona-pandemie in Europa in volle hevigheid losbarstte. Een interview over zijn visie op de coöperatie van de toekomst.

Wat is uw achtergrond? Ik ben geboren en getogen in Hoogstraten. Mijn vader is hier begonnen als bediende en we woonden als gezin in de conciërgewoning. Als ik mijn vader wilde zien, moest ik op de veiling zijn. Toen hij eerst onderdirecteur en daarna directeur werd, zijn we een paar honderd meter verder verhuisd. Ik heb nog net niet de periode van paard en wagen meegemaakt, maar heb zodoende wel het veilinggebeuren zien evolueren. De gelegenheidstuinbouw vierde hier hoogtij en net als elke student in Noorderkempen heb ik augurken gesorteerd. Pas later volgde de specialisatie naar de beschermde teelt van aardbeien, maar ook tomaten en paprika’s. Zelf heb ik gestudeerd als landbouwingenieur en een tijdje als wetenschappelijk onderzoeker in de varkensvirologie gewerkt. Ik ben altijd in Hoogstraten blijven wonen, maar moest het hele land door om naar mijn job te geraken. Op een 6

AGF Primeur 5 • 2020

gegeven moment zat ik meer in de auto dan dat ik aan het werk was en dat brak me op. Toen ik gesolliciteerd heb voor de vacature voor logistiek manager bij Veiling Hoogstraten, lag daar dus geen uitgekiende carrièreplanning aan ten grondslag. Wel had ik altijd een sterke band met Hoogstraten als gemeenschap. Ik heb me eerst vastgebeten in het dossier van het centraal sorteren van paprika’s. Vanaf 2016 werd ik adjunct-directeur, waardoor ook administratie en commercialisatie meer tot mijn werkdomeinen zijn gaan behoren. Vanaf 1 januari 2020 mag ik mezelf directeur noemen.

De grote volumes augurken zijn verleden tijd. Waaruit bestaat het productassortiment momenteel? Als Hoogstraten hebben we een specifie-

ke plaats in het AGF-landschap. We hebben een beperkt productenpakket, waarvan aardbeien, tomaten en paprika’s de top-3 vormen. De overige producten zijn in volume een stuk kleiner, maar daarmee niet minder belangrijk. Overigens is het productassortiment binnen bijvoorbeeld de tomatencategorie enorm divers. Die bieden we aan in alle geuren, kleuren, verpakkingen en smaken. Aardbeien zijn ons paradepaardje en daarmee heeft Hoogstraten wereldwijde faam verworven. Daar liggen meerdere oorzaken aan ten grondslag: toegewijde telers, kwaliteit van het product, de presentatie, specifieke sorteernormen, ons merk en ons verkoopsysteem. Hoe belangrijk is de veilingklok voor Hoogstraten? De klok is onze basis voor de verkoop van aardbeien. Hoewel deze manier van verkopen voor veel mensen oubollig lijkt, bewijzen de resultaten zich jaar elk jaar opnieuw. De veilingklok zie ik op termijn dan ook zeker niet verdwijnen, wel veranderen. Creatief zijn met de klok zit bij ons in de genen. Voorverkoop, blokkavelverkoop; elk jaar introduceren we wel een aantal nieuwigheden. Essentieel hierbij is de samenwerking met onze kopers, elke innovatie heeft namelijk alleen succes als onze kopers er iets in zien. Maar ik ben verheugd dat de meeste veranderingen die we hebben doorgevoerd tot een positief resultaat hebben geleid. De basis blijft dat ’s morgens om half 9 de aardbeien verkocht worden aan de koper die er, op dat moment, het meeste voor wenst te geven. Aardbeien zijn ook wel een product dat zich bij uitstek leent voor de klokverkoop, onder meer omdat de consumptie enorm snel reageert op weersinvloeden. Daarbij sluiten we onze ogen niet voor andere verkoopmethodes. We zijn flexibel genoeg om te kijken wel type product en producent het beste past bij een specifieke klant en verkoopsysteem. Zo worden onze specialty tomaten voor 90% verkocht via bemiddeling en prijsafspraken. Daarmee halen we wellicht niet altijd de allerhoogste prijs uit de markt, maar bieden we onze telers en klanten wel zekerheid. Hoe groot is het telersaantal van Coöperatie Hoogstraten? Momenteel zijn er zo’n 250 telers aan Hoogstraten verbonden. We zaten lang rond de 200, maar toen verleden jaar de telers van Veiling Zundert, waarvoor we de afzet al verzorgden, de overstap naar ons hebben gemaakt, zijn er zo’n 50 producenten bijgekomen. Het gros van onze telers komt uit de regio. Als je een straal van 40 kilometer rond de veiling trekt, heb je 80 tot 90 procent van onze telers wel gehad. Maar het is geen noodzaak, zo hebben we ook een paprikateler in Bleiswijk en een tomatente-

ler in West-Vlaanderen. Daarnaast hebben we voor paprika’s al jaren een samenwerking met Veiling Zaltbommel. Het product hoeft hier dus niet altijd effectief over de vloer te komen. Zou het voor jullie niet interessant zijn om uit te breiden met telers in ZuidEuropa om ook in de winter grotere volumes aardbeien, paprika’s en tomaten te betrekken? Onze focus ligt op het vermarkten van producten van onze eigen telers. De jaarrond beschikbaarheid garanderen we door middel van belichte teelt. Zo hebben we al een kleine 80 hectare belichte teelt in tomaten. Ook aardbeien bieden we jaarrond aan. Dat volume neemt elk jaar geleidelijk toe. Dat moet ook niet te hard groeien, want aardbeien in de winter blijven een niche-product, waar voorlopig nog wel een mooie meerprijs in te behalen valt. Daarom zien we wel mogelijkheden voor groei, maar op een gecontroleerde manier. Gelukkig kan ik constateren dat we tot nu toe een goede afstemming hebben gevonden tussen vraag en aanbod, maar het blijft continu zoeken naar het juiste evenwicht. Wie zijn de klanten van Coöperatie Hoogstraten? De binnenlandse supermarkten zijn allemaal klant bij ons. Zeker in de huidige Corona-tijd is dat essentieel, omdat het gros van de verkoop nu via de retail verloopt. Daarnaast hebben we al jaren een goede relatie met Belgische, maar ook Hollandse, exporteurs die met onze aardbeien, tomaten en paprika’s de buitenlandse markt opgaan. Verder zitten we ook zelf aan tafel met buitenlandse klanten, alleen of in samenwerking met exporteurs. Wringt dat niet, dat jullie ook zelf de exportmarkt opgaan? Als je dit transparant doet, dan wringt dat

zeker niet. Let wel, wij vermarkten het liefst onze producten in het buitenland via de exporteurs met wie we al jaren samenwerken. Het is niet zo dat wij onze eigen klanten gaan beconcurreren. Men kent ons goed genoeg dat we dit niet zullen doen. Ik zal niet zeggen dat we daarover geen discussies voeren met de exporteurs, maar als zij bepaalde opportuniteiten niet nemen, dan zijn we alert genoeg om de mogelijkheden te bespreken en zelf pro-actiever op te treden. Is de export naar verre bestemmingen voor jullie belangrijk? We hebben wat lijntjes naar bestemmingen als het Midden-Oosten en Hong Kong, maar in totaliteit zijn deze volumes verwaarloosbaar. Daarom vinden we het veel belangrijker dat gespecialiseerde exporteurs hun producten bij ons kopen dan dat we zelf deze export ter hand nemen. Daarbij willen we zeker niet in de frontlinie staan. Zelf een dergelijke structuur opzetten, zit zeker niet in de korte termijnplanning.

België kent een veilingstructuur, in Nederland is de afzet veel meer gefragmenteerd. Verwacht u niet dat meer Belgische telers hun eigen afzet in de toekomst gaan verzorgen? We kennen in België inderdaad een hoge maat van integratie, waarbij de meeste telers bij een coöperatie zijn aangesloten. Dat betekent niet dat ze telen, hun product naar de veiling brengen en achterover leunen wat er met hun product gebeurt. We zien dat telers steeds meer beseffen hoe belangrijk prognoses zijn. De tijd dat we verrast werden dat ze een specifieke teelt hadden uitgebreid, waar wij niet van op de hoogte waren, is gelukkig voorbij. We bespreken samen de strategie, welke stappen er gezet worden in de productie en welke verpakkingen daar het beste bij passen. De ene producent is commercieel AGF Primeur 5 • 2020

"Together shaping a sustainable future in fresh fruit and vegetables through craftsmanship and high-quality services"

Home of Quality Growing only top-quality products, Hoogstraten has become a marked presence in Belgium and abroad. Over the years our growers developed a specific know-how in growing fruit and vegetables. Hoogstraten products are famous for their excellent taste and superior quality. Our strawberries are the pick of the crop but over the years the cooperative has also built a reputation in greenhouse vegetables and berries. Curious to find out more? Please contact sales@hoogstraten.eu

Coรถperatie Hoogstraten cv - info@hoogstraten.eu - www.hoogstraten.eu

meer zelf op zoek dan een ander. Maar dat betekent niet dat we klakkeloos hun visie achterna lopen. We proberen hier juist een gemeenschappelijke visie van te maken en dan ben ik er van overtuigd dat de voordelen van een coöperatie veel groter zijn dan het zelfstandig vermarkten.”

Welke stempel wilt u persoonlijk drukken als directeur? Mijn focus ligt bij de uitbouw en professionaliseringsslag van onze organisatie. Onze telers worden groter en professioneler en verwachten van de coöperatie het zelfde. Toen ik benoemd werd, heb ik gezegd dat ik vind dat we van logistieke afzetorganisatie moeten uitgroeien naar een open kennisorganisatie. Daarvoor willen we goede mensen gaan binnenhalen. Alle telers kunnen wel afzonderlijk het wiel uit vinden, maar personeel is een schaars goed en het is veel sterker om de knapste koppen bij elkaar te zetten en de kennis van onze ledenbedrijven te bundelen en te laten renderen voor iedereen. Dat kan op het vlak van logistiek, waar jaarlijks veel geld in omgaat, maar ook IT en uiteraard commercialisatie. In nauwe samenwerking met Proefcentrum Hoogstraten en private bedrijven werken we bijvoorbeeld mee aan de ontwikkeling van bijvoorbeeld een UV-ontsmettingsrobot en een aardbeienoogstrobot. Maar er zijn meer zaken te bedenken die we samen kunnen opnemen. Hebben jullie ook biologisch product beschikbaar? We hebben momenteel geen telers die biologisch produceren. Als we deze vraag van klanten krijgen, leggen we die bij de producenten neer, maar vooralsnog zijn er bij ons geen telers die de switch naar bio hebben gemaakt. Ik zou wel willen benadrukken dat de telers er dagelijks aan werken om

van onze producenten te behartigen. Dat gaat verder dan de commercie alleen. Denk aan verpakkingen, IT en de hele operationele dienstverlening. Onze uitdaging is om dagelijks de meerwaarde van de coöperatie duidelijk te maken. Daar heb je een bepaalde omvang en expertise voor nodig.

hun producten met een zo minimale impact op het milieu af te leveren. Daarvoor moet ik ze echt een pluim geven. Dat wordt nog weleens onderbelicht. Men werkt zo veel mogelijk met biologische bestrijding. De stap naar 100 procent biologie is vooralsnog niet voor iedereen mogelijk. Wel lukt het om chemisch ingrijpen drastisch te reduceren, wat zorgt voor een teelt op conventionele wijze, maar met zo weinig mogelijk milieu-impact. Daarin is veel vooruitgang geboekt, zij het met vallen en opstaan, als je ziet dat in bepaalde teelten de ziektedruk groter is dan vijf jaar geleden. Wat ziet u als grootste bedreigingen voor Coöperatie Hoogstraten? Afgezien van de bedreigingen waar we nu als gevolg van de Corona-pandemie mee te kampen hebben, zie ik de concentratie aan de zijde van de afnemers wel als een bedreiging. De supermarkten worden groter en daar moeten we ons tegen ‘wapenen’ om als gelijkwaardige partners de belangen

Drie jaar terug voerden jullie fusiebesprekingen met BelOrta. Volgt er onder Hans Vanderhallen een nieuwe poging? Dat weet ik niet. Als het kan helpen om onze doelen te behalen, is het zeker het bestuderen waard. Als de retail het kan, waarom zou het dan aan de aanbodzijde niet kunnen. Drie jaar terug bleek tijdens de fusiebesprekingen dat beide coöperaties een andere strategie en manier van werken hadden. No hard feelings, maar we stonden toch anders in het verhaal dan BelOrta. Maar wie weet ontstaan er binnen een aantal jaren wel weer andere mogelijkheden. De wereld verandert sneller dan we denken. Dat kan met gelijkgezinden in België, maar wellicht ook over de grens. Een belangrijk uitgangspunt vind ik daarbij dat het geen eenheidsworst moet worden. Mensen moeten keuzes hebben, niet iedereen is gelijk. Je moet goed kijken wie je producenten en klanten zijn en daarvoor op een transparante manier oplossingen op maat bieden.

De eerste maanden als directeur had u waarschijnlijk anders voorgesteld? Na tweeënhalve maand volgde vrijdag 13 maart met de eerste maatregelen. Een kleine week daarna zaten we in de ‘lockdown light’. We werden gekenmerkt als essentieel bedrijf en moesten direct aan de slag. Andere bedrijven hebben nu hun draaiboeken opgestart, maar wij moesten het zelf uitzoeken. Waar je normaal een AGF Primeur 5 • 2020

Visie

studieronde door het bedrijf maakt als kersverse directeur, moesten we nu direct beslissingen nemen. Ik denk dat we als coöperatie redelijk positief terug mogen kijken op het begin van deze crisisperiode. Uiteraard hadden bepaalde zaken beter of sneller aangepakt kunnen worden. Maar we willen een wendbare organisatie zijn en dat betekent dat je je laat leiden door voortschrijdend inzicht en je jezelf niet betonneert in vastgeroeste procedures of je eigen groot gelijk. Formele en informele reacties van klanten, producenten, leveranciers, overheden en andere actoren sterken mij in de overtuiging dat we samen, telers en personeel, de juiste richting hebben gekozen. De weg is nog lang en er dienen zich nog heel wat problemen aan, maar het is in situaties als deze dat een coöperatieve aanpak het verschil kan maken. De coöperatie samen met zijn coöperanten en de bedrijven samen met hun medewerkers. Inmiddels beginnen we gewend te raken aan het Nieuwe Normaal. Van het kantoorpersoneel werkt driekwart afwisselend thuis. Dat hadden we vooraf nooit kunnen denken, maar ik kan alleen maar trots zijn op de manier waarop onze administratieve en commerciële medewerkers de verplichte switch naar telewerk hebben gemaakt

en dit met een minimale impact op onze dienstverlening en slagkracht. Een geluk bij een ongeluk was dat we aan de start van ons seizoen stonden. De producties waren nog redelijk beperkt. De volledig verstoorde marktsituatie verplichtte ons tot het concipiëren van een nieuwe commerciële strategie. De resultaten tot op heden zijn hoopgevend maar de echte test, de opstart van de export, moet nog komen. Dan is het belangrijk om te weten wie je klanten zijn. Op de binnenlandse markt zien we nu de voordelen van onze brede afzet. Wat er

5377_Optimum_Pub_Primeur_NL_w185h132mm_mei20_v2.indd 1

AGF Primeur 5 • 2020

verschuift van horeca naar retail, verschuiven we gewoon mee. Daarnaast moeten we ook eerlijk zijn en niet alles over de kam van Corona scheren. Er zijn zeker bepaalde producten die het anders in een bepaalde periode ook moeilijk gehad zouden hebben. En wat is de impact op lange termijn? De Corona-crisis heeft heel wat vanzelfsprekendheden blootgelegd die blijkbaar helemaal niet zo vanzelfsprekend hoeven te zijn. Is dit niet het moment om onze keten te ontvetten van ditjes en datjes die niet veel bijbrengen aan onze uiteindelijke taak, het zorg dragen voor gezond, vers en veilig voedsel. Ik denk dat iedereen er wel een aantal kan opnoemen. Maar dat is voor na de crisis. De vraag is hoe het gedrag van de consument, als laatste in de keten, zich verder zal ontwikkelen. Ongetwijfeld heeft dit effect op zaken als e-commerce, thuisbezorging en het vierde gamma. Deze situatie bewijst hoe belangrijk het is om als organisatie kennis te hebben van klanten en afzetmarkten. Als je dat niet weet, kun je er ook niet op reageren. Het benadrukt mijn pleidooi om kennis en expertise in huis te halen om ook dergelijke effecten goed in te kunnen schatten! (IH)  info@hoogstraten.eu

18/05/20 12:03

Retail

Ook al zijn bij AGF de voorraden heel kort, vrijwel iedereen in de sector bestelt en levert ‘elke dag vers’, toch is er een bepaalde (geplande) hoeveelheid die in de keten op voorraad is. Waar en hoe die voorraad zich bevindt, is onduidelijk en zorgt er ook voor dat er relatief veel voedsel wordt verspild. Betere voorspellingen van het aankoopgedrag van de consument, kan dat probleem helpen voorkomen, zegt foodtechbedrijf Foresightee.

aarvoor hebben ze geen glazen bol beschikbaar, maar wel intelligente rekenkracht (machine learning) die het, wanneer het op inschatten aankomt, wint van de meeste ervaren AGF-inkoper, planner en/of catagory manager. BETERE MARGES “Proeven tonen aan dat onze software de

Bullwhip effect Het bullwhip-effect is een fenomeen in het afzetkanaal waarbij prognoses leiden tot inefficiënties in de supply chain. Het verwijst naar toenemende schommelingen in de voorraad als reactie op verschuivingen in

verkoop van verse producten in een supermarkt tot 2 weken met een nauwkeurigheid van 95% voorspelt”, zegt Judith Ketelslegers, CEO van Foresightee. “Dat is gemiddeld beter dan op basis van statistische analyse en het buikgevoel van een ervaren inkoper. 95% nauwkeurig betekent dat het bedrag dat een winkel bestelt altijd correct is, omdat zij weten wanneer, hoeveel en

de vraag van klanten naarmate men verder in de supply chain komt. Het concept verscheen voor het eerst in Jay Forrester's Industrial Dynamics (1961) en wordt daarom ook wel het Forrester-effect genoemd. Het bullwhip-effect is genoemd naar de manier waarop de amplitude van een zweep langs de lengte toeneemt. Hoe verder van het oorspronkelijke signaal, hoe groter de vervorming van het golfpatroon. Op een vergelijkbare manier neemt de voorspellingsnauwkeurigheid af naarmate men

wat klanten zullen kopen. Hierdoor kunnen de EBIT-marges met 5 tot 20% worden verhoogd.” Foresightee is een Belgische en Zwitserse startup in de foodtech-industrie met als doel om voedselverspilling te voorkomen met nieuwe technologieën. Judith: “We richten ons momenteel op machine learning om de verkoop van vers voedsel nauwkeurig te voorspellen. Momenteel lopen er proefprojecten om deze cijfers te valideren.” Filip Fontaine, voormalig directeur van de Belgische veiling BelOrta, stapte mee in het bedrijf. Op de vraag of het ook voor de AGF-sector kan werken, zei hij het volgende: “Het hangt van een aantal factoren af, maar het past wel perfect binnen onze missie, dus als we samen kunnen testen met bedrijven: graag!”

stroomopwaarts langs de toeleveringsketen beweegt. Veel consumptiegoederen hebben bijvoorbeeld een redelijk consistente consumptie in de detailhandel, maar dit signaal wordt chaotischer en onvoor-

spelbaarder naarmate de focus weggaat van het koopgedrag van de consument.

AGF Primeur 5 • 2020

Retail

Big data Organisaties vertrouwen in toenemende mate op data voor het nemen van beslissingen. Deze data is de basis voor het maken van analyses waarop besluiten gebaseerd zijn. Van oudsher is er altijd gebruik gemaakt van statistiek om deze data te analyseren. Zo’n statistisch model is geprogrammeerd, statisch,

en daardoor niet in staat om automatisch te leren en nieuwe trends op te pikken. Door een grote toename in rekenkracht van computers is er een

SLEUTELFUNCTIE Retail vervult een sleutelfunctie in de keten. AGF dat op verschillende plekken worden geteeld en verwerkt, centraliseert zich op een gegeven moment in de supermarkt om uiteindelijk weer verdeeld te worden over duizenden gezinnen. Supermarkten hebben dus zowel een sterke invloed op de consument als op de ketenpartners (zie bovenstaande figuur). Betere vraagplanning levert niet alleen geld op voor de retailer. Wanneer deze beter inkoopt, maakt het de keten efficiënter. Dat is winst voor de planeet als geheel. In de keten treedt door mismatches namelijk het zogenaamde zweepslag(bullwhip) effect op (zie inzet). Deze mismatch wordt in de keten doorgegeven. Een kleine afwijking in het begin leidt tot steeds grotere effecten op schakels eerder in de keten. Uiteindelijk levert dat de grootste mismatch op aan het begin van de keten. “Wanneer een retailer verwacht meer aardbeien te gaan verkopen, vergroot deze de bestelling. De serviceprovider zal daardoor ook meer bestellen bij de toeleverancier. Deze licht de teler in dat hij zijn productie moet vergroten. In de hele keten worden voorraden vergroot, wat veel onduidelijkheid oplevert in

AGF Primeur 5 • 2020

alternatieve manier ontstaan voor het analyseren van deze data: big data met behulp van machine learning technieken of artificial intelligence (AI).

de markt en/of kan leiden tot overproductie. Wanneer een week later de bestellingen naar beneden worden bijgesteld omdat verkopen tegenvallen, werkt dat ook weer door in de keten, legt Judith uit.

“Foresightee kan ongeveer voor de komende twee weken de vraag voorspellen en doet ook betere voorspellingen. Een betere voorspelling van de supermarktvraag dempt daardoor schommelende vraag die door mismatches ontstaan. Dat is winst voor de supermarkt omdat zij minder derving hebben maar ook derving en inspanningen in de rest van de keten. Immers met AGF dat bij de supermarkt niet verkocht en weggegooid wordt, gaat niet alleen geld maar ook de energie die er in de hele keten is ingestopt, teelt, verpakking, transport en koeling, verloren. Het is daarmee winst voor de hele planeet.” NOG EFFICIENTER Met haar missie om voedselverspilling te voorkomen, richt Foresightee zich dus op de supermarkten, waar in termen van het voorkomen van voedselverspilling en duurzaamheid veel winst te behalen is. Aan de andere kant hebben supermarkten baat bij betere voorspellingen omdat zij

Zulke programma’s analyseren de relatie tussen data en factoren die de verkopen kunnen beïnvloeden en zoeken naar verborgen patronen. Het programma leert automatisch en kan daardoor steeds betere voorspellingen maken.

hun bedrijfsvoering nog efficiënter kunnen maken. Supermarkten zijn continu bezig met het meten en aanvullen van de voorraad. Voor versproducten is de stock in supermarkten zelfs vaak grotendeels beperkt tot wat men in de schappen ziet. Het liefst is de voorraad net groot genoeg totdat de volgende levering vanuit een centraal distributiecentrum arriveert. Dat garandeert versheid van de producten, minimaliseert verliezen en vereist beperkte opslagruimte. Hiervoor maken supermarkten gebruik van geavanceerde bestelsystemen, maar voor wisselvallige factoren zoals het weer, of festivals, moeten mensen in winkels of bij de distributiecentra zelf inschatten wat dat betekent voor de verkoop. Judith: “Kijk daar eens objectief naar: Stel je hebt 200 winkels, 200 producten, 3 weervariabelen en maakt dan een planning voor zeven weekdagen en 4 seizoenen. Dat zijn al 3.360.000 potentiële relaties. Filiaal, product en het weer zijn de basisparameters. Daarbij komen veel meer factoren die verkoop beïnvloeden, bijvoorbeeld promotie, plaats, prijs, dag van de week en of er een evenement of feestdag is, waardoor nog talloze andere relaties ontstaan. Het is voor

80 procent van beschikbare historische verkoopdata gebruikt Foresightee om het algoritme te trainen. Vervolgens voorspellen ze de resterende periode. Als je deze voorspelling vergelijkt met de werkelijke verkoopdata en de werkelijke forecast, heb je de businesscase aangetoond.

een mens ondoenlijk om al deze opties af te wegen. Een computer heeft de rekenkracht om dat wel te doen en is bovendien in staat om te leren. In eerste instantie op basis van al beschikbare verkoopdata, daarna kun je blijven finetunen zodat voorspellingen

steeds beter worden. Bovendien garandeer je continuïteit als de ervaren inkoper ziek is of overstapt naar een andere functie of bedrijf.” Organisatieadviesbureau McKinsey stelt dat betere voorspellingen gemiddeld zorgen voor een stijging tot 9 procent

van de brutowinstmarge doordat voorraadbeheer tot 80 procent verbetert en er 10 procent minder op afgeschreven hoeft te worden. “Met vraagplanning verminder je de voorraadafval, kun je beter anticiperen op promoties, personeel efficiënter inplannen en de cashflow optimaliseren. Foresightee kan op basis van twee jaar aan historische data de businesscase voor een supermarkt berekenen. Gaan werken met Foresightee betekent niet dat de inkoper/ manager overbodig wordt, wel dat deze meer tijd overheeft om aan personeel, winkel en klanten te besteden”, besluit Judith. (ML)  Judith.ketelslegers@foresightee.com

Welke bevolking consumeert er het meest groenten en fruit in Europa?

olgens een vergelijkende studie gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE waaraan 37.672 mensen uit 21 Europese landen hebben deelgenomen, hangt de mate van consumptie van groenten en fruit sterk af van geslacht, opleidingsniveau en woonplaats. De studie leert dat vrouwen gezonder eten dan mannen en dat de consumptie van groenten en fruit hoger ligt bij de hoogopgeleiden.

SOCIALE KLOOF In Engeland is de sociale kloof het grootst wat aankoop van gezonde producten betreft, terwijl die in Spanje en Turkije het kleinst is, zo wordt opgemaakt op basis van gegevens van 2014 van het Europees Bureau voor de Statistiek. Aileen Robertson, professor Global Nutrition and Health en voedingsadviseur verbonden aan de European Public Health Alliance (EPHA), vermoedt dat het te maken heeft met het feit dat deze Spanje en Turkije hun eigen groenten en fruit telen. Daarnaast legt ze uit dat de sociaal zwakkeren die in steden wonen het moeilijk hebben om dagelijks 5 stukken fruit of groenten te consumeren, zoals aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie. Tonje Holte, hoofdauteur van de studie en onderzoekster aan de

De studie leert dat vrouwen gezonder eten dan mannen

Noorse Universiteit van Agder is van mening dat Slovenië, Portugal en Spanje, die bovenaan de lijst prijken, als voorbeeld kunnen dienen voor landen als Hongarije en Tsjechië, de laatsten in de rij. "We hebben nog niet kunnen aantonen waarom, maar mijn theorie is dat de landen die het meest groenten en fruit consumeren, de landen zijn met de meeste ruimte en mogelijkheid om ze te telen", zegt de expert.

GENDERKLOOF Voor Robertson is de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op het gebied van gezond eten erg zorgwekkend. Mannen lopen het grootste risico op hart- en vaatziekten en daarom is het belangrijk hen van kindsbeen af te leren gezond voedsel te waarderen en te tonen hoe ze het moeten koken en eten. “Van bij de geboorte wil een kind alleen zoetigheid, maar je

moet het ook aan andere smaken laten wennen. Zo niet, dan zal het nooit kunnen waarderen wat werkelijk gezond is”, geeft ze als raad mee. Bovendien dringen alle geraadpleegde experts erop aan dat er een eind gemaakt moet worden aan het stereotype beeld dat een man vlees mag eten en een vrouw beter voor een slaatje kiest voor haar lijn. 

AGF Primeur 5 • 2020

Hardfruit

Didier Groven, Enzafruit:

“We gaan dit jaar een recordvolume Europese Jazz-appelen verkopen” Eind mei zal het Europese Jazz-seizoen naadloos aansluiten op het overzeese seizoen. Dit betekent dat de Jazz-appel 12 maanden per jaar beschikbaar zal zijn voor de Europese consument. Volgens Didier Groven van Enzafruit was de kwaliteit erg goed en gaan ze dit jaar een record volume Europese Jazz-appelen verkopen.

“D

e algemene Europese appel stocks zijn een stuk lager dan vorig jaar. De toestand op 1 april was dat de appelvoorraad 23% lager was dan vorig jaar. Hierdoor zullen de overzeese appelen een plaats in de markt hebben in het komende seizoen”, constateert Didier.

De eerste appelen en peren uit Nieuw-Zeeland zijn sinds midden april beschikbaar op de Europese markt. Na de Royal Gala, Cox Orange-appelen en Doyenné du Comice-peren komen einde mei de Braeburn en Jazz. Begin juni vervolledigen Pink Lady, Fuji, Granny Smith, en Envy het assortiment. “We gaan met Jazz dit jaar de aansluiting op het Europees seizoen mooi halen. Een evenwichtige balans tussen het noordelijk en zuidelijk halfrond is een garantie voor een topproduct. De verschepingen lopen naar wens en er is voldoende product op het water om aan de Europese vraag te voldoen”, vertelt Didier Groven. CHARTERSCHIP “Op transportgebied hebben we weinig last van de gevolgen van de coronacrisis. Op het containertekort heeft onze moedermaatschappij, het Nieuw-Zeelandse T&G, geanticipeerd door een charterschip in te zetten. Zo zijn we er zeker van aan de sterke vraag te kunnen voldoen”, stelt Didier. “Ook qua oogst ondervinden we momenteel weinig problemen. Nieuw-Zeeland is ook getroffen door Covid-19 maar dankzij het doortas14

AGF Primeur 5 • 2020

tend optreden van de regering alsook de maatregelen genomen door de industrie zelf, konden de werkzaamheden in de boomgaarden en pakhuizen goed voortgezet worden.”

EVOLUTIE IN SMAAK “Eén van de sterke punten van Nieuw-Zeeland als appelexporteur is innovatie in nieuwe rassen. Een ras dat op meerdere markten verkocht kan worden, biedt meer flexibiliteit. Zo is Braeburn nog steeds een geweldig ras maar omdat de vraag zich voornamelijk toespitst op de Engelse en Duitse markt zijn er weinig uitwijkmogelijkheden als de markt een jaar wat minder is”, aldus de importeur. “Andere rassen die een breder publiek aanspreken, bieden meer manoeuvreerruimte. Hierdoor kun je veel beter risico’s spreiden. Jazz is een vaste waarde geworden op de Europese, Amerikaanse, Aziatische en Nieuw-Zeelandse markt. De uitgesproken zoete appel Envy is zeer populair in Azië, Amerika en Zuid-Europa, maar in de laatste maanden is ook de Noord-Europese interesse in Envy aan het stijgen. We zien een duidelijke evolutie in smaak, er wordt hier steeds meer naar een zoete appel uitgekeken.” RECORDVOLUME Dit Europese seizoen werd een recordvolume Jazz-appelen geteeld: meer dan 30.000 ton verdeeld over Frankrijk, Italië, Zwitserland, Duitsland en Oostenrijk. Ein-

de van deze maand komen dan de Jazz uit Nieuw-Zeeland, Chili en Zuid Afrika toe. “De Jazz-appel is met zijn mooie zoet/zuur verhouding en zijn knapperige vruchtvlees een gewilde appel die op alle markten verkocht kan worden.”

CORONAVIRUS DOET VRAAG NAAR AGF STIJGEN “Het coronavirus heeft op de ganse samenleving impact gehad en de effecten zullen we nog wel even blijven voelen. Sinds het begin van de crisis is de consumptie van groenten en fruit flink toegenomen. Ik merk dat gezondheid een steeds grotere rol gaat spelen in de levensstijl van mensen. In de eerste twee weken van de lockdown is de vraag naar appelen omhooggeschoten. De vraag was zo hoog, dat het niet eenvoudig was om alles op tijd verpakt te krijgen. In de periode na het hamsteren is de verkoop gezakt naar een gezond niveau, dat ons toeliet om alles op tijd verpakt en geleverd te krijgen”, zegt Groven.

Sinds dit jaar is Enzafruit begonnen met het op de markt brengen van een plasticvrije verpakking. “Naast de vraag naar conventionele folieschalen, die er nog steeds is, hebben we dit Europese Jazz en Envy seizoen onze eerste stappen gezet met plasticvrije verpakking. Nog niet iedere afnemer kiest voor dezelfde verpakking of hetzelfde systeem. En we blijven zoeken naar diverse verpakkingsoplossingen, omdat het altijd beter kan. Plastic is niet per se duurzamer dan karton, dus is het maken van een keuze niet altijd gemakkelijk. Zeker in deze coronatijd wordt er veel waarde gehecht aan verpakkingen en neemt niemand overhaaste beslissingen”, besluit Didier. (SR)  Didier.Groven@enzafruit.be

Zal het coronavirus de groei van de mondiale AGF export een halt toeroepen?

e afgelopen vijf jaar is de vraag naar groenten en fruit wereldwijd jaarlijks met 4% gegroeid. De groei kan dit jaar echter een halt worden toegeroepen door de verspreiding van het coronavirus in de belangrijkste exportmarkten ter wereld, namelijk de Verenigde Staten, met een aandeel van 15% in de wereldwijde import van groenten en fruit, en Nederland, met een aandeel van 6%. Het is nog te vroeg om een uitspraak te doen over de uiteindelijke impact van het virus op de internationale handel, maar toch krijgen we in het eerste kwartaal van 2020 al enkele indicaties te zien van hoe het zou kunnen lopen. VERENIGDE STATEN De VS importeren in het eerste kwartaal normaal gezien 29% van het jaarlijkse totaal aan groenten en fruit. De belangrijkste leveranciers zijn Mexi-

co (55% van de import), Chili (11%) en Peru (6%). Op productniveau zijn dat in de eerste drie maanden druiven (9% van de import), tomaten (8%) en avocado's (7%). De Amerikaanse druivenimport bedroeg in het eerste trimester van 2020 circa €830 mln., 20% meer dan vorig jaar. De belangrijkste herkomstlanden waren Chili (62%) en Peru (36%). De tomatenimport bedroeg meer dan €690 mln. (+11% tegenover vorig jaar). De grootste aanvoerder was Mexico (96%). De avocado’s hebben op dat vlak veel gemeen met de tomaten: €690 mln. (+25%) en met Mexico als allesaanvoerder (98%). De avocado’s deden het dus heel goed in het eerste kwartaal in de VS. NEDERLAND Nederland importeert in de eerste drie maanden van het jaar normaal gezien 37% van het jaarlijkse totaal aan groenten

en fruit. De belangrijkste leveranciers zijn Spanje (15% van de import), Zuid-Afrika (9%) en Peru (8%). Op productniveau zien we in de top 3 druiven (13% van de import), bananen (8%) en avocado's (6%). De druivenimport bedroeg in het eerste trimester van dit jaar €370 mln., 2% minder dan vorig jaar. De belangrijkste herkomstlanden waren Zuid-Afrika (58% van de import) en Peru (17%). De import van druiven uit Zuid-Afrika groeide met 7%, terwijl die uit Peru met

30% daalde. De Nederlandse bananenimport bedroeg meer dan €240 mln. (+9%). Bijna alle product kwam uit Panama (96%). In januari en februari steeg de import fors (+15%), maar in maart lag die terug op het niveau van vorig jaar. De import van avocado’s bedroeg €185 mln. (+17%). De belangrijkste leveranciers waren Chili (31%) en Colombia (18%). Vooral Chili profiteerde dus van de dynamische avocadomarkt in Nederland. 

YOUR PARTNER FOR TOP QUALITY FRUIT WITH THE EXCLUSIVE PREMIUM BRAND JAZZ TM

ENZAFRUIT NEW ZEALAND

Phone: +32 11 68 99 41

Enzafruit.be

AGF Primeur 5 • 2020

Witlof

In de cellen bij Frysk-Witlof

Dennis Blankendaal, Frysk-Witlof:

“Al vier weken Kerstdrukte in de witlof ” Dat je omkomt in de witlof bij Frysk-Witlof in Sexbierum is niet zo gek. Het bedrijf trekt jaarlijks tussen de 250 en 280 hectare witlof van wortels van Nederlandse, Belgische en Franse herkomst en mag zich daarmee de grootste witlofproducent op Nederlandse bodem noemen. In april kwam Dennis Blankendaal, directeur van het bedrijf, echter om in het werk. “Het is extreem druk sinds de genomen maatregelen tegen het coronavirus. Net of we al vier weken met de Kerst bezig zijn, we houden het nog allemaal net vol.”

“P

er week zetten we momenteel zo’n 50 ton extra witlof af naar de supermarkten,” vertelt Dennis. “De witlofverkoop is gestegen nu de mensen thuis moeten blijven en op de gezonde tour gaan. Gelukkig zit onze voorraad goed vol met witlofpennen en kunnen we aardig bijsturen op de extra vraag van onze afnemers om toch voldoende witlof te kunnen trekken. Dat is het voordeel van witlof om hier flexibel mee om te kunnen gaan. Zolang de lockdown gehandhaafd wordt, kunnen wij rekenen op meer vraag. Onze export is wel afgenomen in de laatste weken.” TEELT In de teelt van witlof verwacht Dennis wel dat veel telers dit jaar vroeger gaan zaaien 16

AGF Primeur 5 • 2020

dan normaal en ook op meer hectares. “Volgend jaar krijgen we er een berg witlof bij verwacht ik. Voor dit seizoen is het aardig gelukt met de teelt al hadden de telers hier en daar wat last van schimmelziektes in de teelt. De witlofpennen halen we op bij de telers in Zeeland en de Noordoostpolder en ook uit België en Frankrijk. Deze pennen slaan we vervolgens voor 70% op binnen ons eigen bedrijf en nog 30% extern om de risico’s te spreiden. Door de witlof uit meerdere landen te halen, spreiden we op deze manier ook de risico’s. Als we ergens te maken krijgen met extreme droogte of neerslag, kunnen we een mislukte oogst opvangen. Dat wordt in de toekomst alleen maar belangrijker want klimaatextremen treffen ook onze teelt. Zo kan de Mineer-

vlieg makkelijker overleven in de milde winters en deze kan grote schade aanrichten aan de witlofpennen op het veld.

ROODLOF Een van de redenen dat witlof een hardloper is op het moment komt omdat de groente veel minder wordt afgezet naar de horeca maar toch is dat een te simpele voorstelling van de zaken volgens Dennis. “Onze afzet van Roodlof is compleet weggevallen door de sluiting van de horeca,” vertelt Dennis. “Roodlof is een product dat niet makkelijk is af te zetten in de supermarkt maar we blijven het proberen. Het is namelijk een prachtig product, superlekker en is veel beter geschikt voor in de salades die jaar na jaar populairder worden bij de consument. Maar ja, mensen veranderen niet zo snel, kennen het product niet goed en gaan dan toch voor de goedkopere witlof. Roodlof blijft daarmee toch exclusief en meer een product voor de restaurants om toch dat beetje extra te kunnen toevoegen aan een gerecht. Met andere variëteiten is men ook bezig. Zo is er de Friseline witlof die de bitterheid kent van een witlof maar de fris-knapperige smaak van friséesla. Ik geloof daar echter niet zo sterk in maar zeg nooit, nooit. Er zijn meerdere producten

Van Koffiesurrogaat naar hydroteelt Cichoreiwortelen (de voorloper van de witlof) was oorspronkelijk een gewas voor de verwerking tot koffiesurrogaat omdat het gewas erg bitter van smaak was en koffie in die tijd immers peperduur was. Deze ‘bitterwortel’ was de voorloper van de witlof die wij nu kennen. Hoe de ontwikkeling van Cichoreiwortel naar witlof precies is gelopen, is redelijk onbekend en de verhalen lopen uiteen. Zo is er het verhaal dat een Vlaamse teler zijn oogst van Cichoreiwortelen verstopte onder een laag zand in zijn

schuur waardoor de wortels gingen ontkiemen. Een ander relaas heeft het over een overproductie ergens rond diezelfde periode en door een tekort aan andere groenten werden de mensen gedwongen deze ontkiemde groente, die al snel Kapucienenbaard genoemd werd, te nuttigen. Gelukkig voor hun viel het mee en was de groente best te pruimen en werd het een succes. De witlof zoals wij hem nu kennen, is uitgevonden door een Brusselse hovenier. Gekweekt in de donkere kelders van het Brusselse

Rijksplanteninstituut werd de witlof in een warme bak met potgrond en paardenmest gekweekt en werd elk straaltje zonlicht geweerd waardoor de witlof geen groene kleurstof kon ontwikkelen. Deze methode van teelt staat bekend als forcerie, teelt in een donkere, warme cel. Van deze experimentjes ging het al snel naar de ontwikkeling van witlofschuren en die werden op den duur vervangen door de hypermoderne hydrocultuur cellen zoals je ze bij Frysk-Witlof kunt vinden.

geweest die vanuit de niche naar hoofdproduct zijn opgeklommen.”

eenpersoonshuishoudens want de groente is best klein van formaat. Ook in het buitenland zien we dat ze graag onze witlof eten. De belangrijkste exportbestemming blijft Italië.”

wij ons de komende tijd op gaan richten. Zeker in deze tijden zie je hoe belangrijk dat is. Door de genomen maatregelen in het bedrijf kunnen we immers minder mensen inschakelen aan de lijn wat niet allemaal valt op te vangen door in ploegendiensten te werken. En wat als er dan een medewerker ziek wordt? Normaal hebben we ook een aantal Polen en Roemenen bij ons in de productiehal staan. Ze willen graag aan de gang maar het is lastig op het moment door de getroffen maatregelen.” (TD) 

Met de zomer in aantocht verwacht Dennis niet dat de vraag naar witlof substantieel daalt. “Het loopt wel wat terug, uiteraard. Witlof verkoopt nu eenmaal beter in de winter dan in de zomer, maar we zien de toepassing van deze groente in salades toenemen. De doelgroep in de supermarkt blijft toch nog vooral de oudere generatie. Je moet immers wel de tijd besteden aan het klaarmaken van een witlof. Anderzijds is het een prima groente om te kopen voor

Vorig jaar is Frysk-Witlof gestart met een groot nieuwbouwproject van 21 hypermoderne trekcellen. Met de automatisering hoopt Dennis door te kunnen gaan, vooral om de groeiende schaarste aan arbeiders op te vangen. “Automatisering is de laatste tijd echt belangrijk aan het worden in de witlofproductie. Dat is een ontwikkeling waar

Dennis@frysk-witlof.nl

Frjentsjerterdyk 12 8855 XC Sexbierum, NL info@frysk-witlof.nl www.frysk-witlof.nl t. +31 (0)517 592 772

Jaarrond witlof Frysk-Witlof B.V. is een bedrijf gelegen in Sexbierum (Fr) wat een jaar rond witlof produceert op zeer grote schaal. Het behoort dan ook tot één van de grootste en modernste witlof producenten van Europa. Door deze grootte kunnen we onze klanten

op maat bedienen en is product beschikbaarheid nooit een probleem. Daarnaast beschikken wij over een verpakkingshal, die BRC gecertificeerd is, waar we ons product in elk gewenste verpakking kunnen verpakken.

AGF Primeur 5 • 2020

Kiwi

Nele Moorthamers, Acting General Manager Europe van Zespri:

“Nieuw-Zeelandse kiwi’s vroeg op de Europese markt” Zespri is dit jaar vroeg gestart met het Nieuw-Zeelandse kiwiseizoen. Het eerste schip met SunGold kiwi’s arriveerde op 19 april in de haven van Zeebrugge. Het seizoen van de groene kiwi’s is in week 20 gestart. Ondanks de coronacrisis en de uitdagingen die om de hoek komen kijken, verwacht Zespri 52 miljoen trays kiwi’s te kunnen leveren in heel Europa.

et is dit jaar een andere start van het Nieuw-Zeelandse kiwiseizoen dan in andere jaren, maar bij Zespri doen ze er alles aan om het seizoen te laten verlopen zoals gepland. “Alle Europese havens functioneren momenteel naar behoren en we volgen de situaties in de Europese landen op de voet. De veiligheid van onze mensen en ons fruit blijft onze prioriteit”, vertelt Nele Moorthamers, Acting General Manager Europe van Zespri. “In Nieuw-Zeeland zijn we door de regering erkend als essentiële dienst waardoor de hele toeleveringsketen, onder strikte voorschriften, kan blijven functioneren.” 18

AGF Primeur 5 • 2020

PALLETPROBLEMEN “Eén van de grootste uitdagingen in Nieuw-Zeeland is het aantrekken van voldoende werknemers, maar we hebben een reeks initiatieven gelanceerd om voldoende mensen aan te trekken. Zo werkt Zespri samen met NZKGI (New Zealand Kiwifruit Growers Incorporated), die mensen uit de horeca-, toerisme- en houtindustrie aan wil trekken om in de kiwiboomgaarden en pakhuizen te werk te stellen”, aldus Nele. “Ook op logistiek gebied zijn er weinig problemen als gevolg van het coronavirus. Er zijn weinig tot geen containertekorten, omdat de planning ruim van tevoren is

vastgelegd. Echter in Nieuw-Zeeland hebben we wel acute problemen gehad met de pallets, omdat de houtindustrie in het begin niet als essentiële activiteit werd beschouwd. Ondertussen is dit probleem opgelost, doordat deze industrie uiteindelijk is erkend als essentiële sector.”

“Eén van de positieve gevolgen van het coronavirus is de stijging van de groentenen fruitconsumptie in Nederland. Kiwi’s zijn producten die flink meeliften op deze trend. Dit geldt niet alleen in Nederland, maar ook in Frankrijk en Italië zien we in flinke toename in de kiwiconsumptie”, zegt Nele. Zespri werkt momenteel ook nog aan een nieuw pakhuis in Zeebrugge, maar vanwege de coronacrisis heeft de realisatie enkele weken vertraging opgelopen. “Onze service provider BNFW heeft er alles aan gedaan om op een veilige manier zo veel mogelijk toeleveranciers te laten doorwerken. Veel van hun mensen hebben ondanks de moeilijke omstandigheden heel hard

Aantrekken van voldoende werknemers was één van de grootste uitdagingen tijdens de coronacrisis

gewerkt om alles af te krijgen. We verwachten tegen midden mei volledig operationeel te zijn. De vertragingen hebben gelukkig geen invloed op de start van het seizoen, omdat we nog steeds de infrastructuur van vorig jaar hebben.”

52 MILJOEN TRAYS Zespri verwacht dit jaar in totaal 52 miljoen trays kiwi’s op de Europese markt te brengen, 19 miljoen trays SunGold en 33 miljoen trays Zespri Green. “Het volume SunGold stijgt ten opzichte van vorig jaar en het volume Green blijft vrij stabiel vergeleken met vorig jaar. Tijdens de start van het Nieuw-Zeeland seizoen waren er nog groene kiwi’s van Italiaanse origine op de markt, maar die aanvoer was vrij beperkt. Tegen de tijd dat het Zespri Green seizoen startte, waren er vrijwel geen Europese kiwi’s meer op de markt, waardoor er veel vraag was naar Nieuw-Zeelandse kiwi’s”, vervolgt de Acting General Manager Europe. “Door de goede bestuiving, het warme weer tijdens de groeiperiode en het harde werk van onze telers verwachten we dit jaar

kiwi’s van goede kwaliteit. De kiwi’s hebben een vrij hoge dry-matter en brixwaarde. De kiwi’s hebben daarentegen wel wat weinig regen gehad, wat invloed heeft op de maatvoering. Voor SunGold is de maat wat kleiner in vergelijking met vorig jaar. Ook de Zespri Green is wat kleiner dan gemiddeld, maar is vergelijkbaar met vorig jaar.” RODE KIWI “In december hebben we aangekondigd dat we met de commercialisatie van de rode kiwi naar de telers starten. In de komende maanden zullen de kiwitelers de rode kiwi aanplanten. Dit betekent dat we ook dit jaar slechts een beperkt volume rode kiwi’s beschikbaar zullen hebben, omdat het aantal hectares op het moment vrij klein is, zegt Moorthamers. “Tevens is de rode kiwi een product dat meer handling vraagt dan de SunGold of de Green. De houdbaarheid van de rode kiwi is erg kort, het fruit is kleiner dan de andere variëteiten en ze zijn even gevoelig als zomerfruit. De volumes, die dit jaar beschikbaar zijn, zullen we afzetten op de markt in Singapore, Japen

en China. Momenteel is het nog onduidelijk wanneer de rode kiwi op de Europese markt komt. We willen dit erg graag doen, maar het belangrijkste is zorgen voor voldoende aanbod.”

NIEUWE BRANDING 2020 is een speciaal jaar voor Zespri, omdat ze hun nieuwe branding zullen tonen aan de wereld. In februari heeft het bedrijf de branding bekend gemaakt aan de handel op de Fruit Logistica in Berlijn. In mei zullen ook de consumenten die nieuwe branding te zien krijgen. “Vanaf begin mei worden onze digitale platformen aangepast, maar de nieuwe look zal ook in de winkels en op onze verpakkingen te vinden zijn. Ook lanceren we in mei onze nieuwe Kiwi Brother-campagne in heel Europa. De Kiwi Brothers waren al bekend in Duitsland en de Benelux, maar dit jaar rollen we hem Europees uit”, besluit Nele. (SR)  Nele.Moorthamers@zespri.com Ellen.Vanlooveren@zespri.com

AGF Primeur 5 • 2020

Retail

COVID-19: Sterke groei AGF-groepen in supermarkt L

ege schappen tref je de laatste weken niet meer aan, maar in de maanden maart en april was er weinig 'normaal' in de supermarkt. De Corona-epidemie veroorzaakte bij aanvang plots complete out-of-stocks door hamstergedrag van consumenten. Ook op de AGF-afdelingen van de supermarkt.

OMZET AGF IN SUPERS INDEX VS LY

de vraag naar basis maaltijdcomponenten afgenomen. Deze dalende trend zagen we ook voor Pasta en Rijst in het houdbare schap. Ook de omzettrend van Totaal Aardappels (-5%) daalt in de twee laatste weken naar het niveau van voor de crisis. De consument is zijn (houdbare) voorraden aan het afbouwen en je kunt spreken van een ‘de-stocking’ effect.

OMZET GROENTEN INDEX VS LY

Marktonderzoekbureau Nielsen vergeleek de omzettrends van AGF-groepen in week 2 t/m 8 (vs vorig jaar) ten opzichte van de groei in week 9 t/m 16 (vs vorig jaar). In januari en februari 2020 groeide de omzet van totaal AGF met +1% in vergelijk met 1 jaar geleden. Door de sterke vraag van de consument in maart en april steeg de omzet van Totaal Aardappelen (+10%), Totaal Groenten (+10%) en Totaal Fruit (+20%) substantieel ten opzichte van de dezelfde periode in 2019. De sterke start van Kruiden & Specerijen de eerst weken van 2020 werd doorgetrokken met +25% extra omzet in de Corona-weken. Totale omzet AGF groeide extra met € 109 mln door Corona wat overeenkomt met 20% van de totale extra groei van de supers in deze periode.

OMZET AARDAPPELEN INDEX VS LY

OMZET FRUIT INDEX VS LY

Bron: Nielsen Nederland, inclusief e-commerce

Inzoomend op de individuele weken, vallen week 12 en week 13 op. De hamsterende consument zorgde voor een exceptionele volume- en omzetgroei. Gemiddeld voor deze twee weken groeide de omzet voor Aardappelen met +36% ten opzichte van vorig jaar. Vooral de verkopen van Tafelaardappelen waren ongekend hoog. In de meest recente weken 15 (Pasen 2020) en 16 (Pasen 2019) is 20

Binnen Groente steeg de omzet van Onbewerkte Groente veel sterker dan die van Bewerkte Groente in de hamsterweken 11 en 12. Beschikbaarheid in de winkel kan hierbij een rol hebben gespeeld. Na week 9 zien we vooral voor de ‘Hollandse groenten’ zoals Bloemkool (+18%), Sperziebonen (+19%), Prei (+16%) en Andijvie (+12%) uitzonderlijk hoge gemiddelde groei voor deze periode tot en met week 16. Het al sterk groeiende segment Verspakketten accelereerde met +48% omzetgroei. Het bij uitstek op convenience gerichte segment Maaltijdsalades (-16%) had daarentegen veel last van de nu thuiswerkende consument. We zagen deze tegendraadse trend ook in Zuivel (Sportscholen) en Tussendoortjes (Scholen).

AGF Primeur 5 • 2020

Binnen AGF vielen de sterk groeiende omzetten van Fruit het meest in het oog. Grootste verschil met Aardappelen en Groenten is de aanhoudende vraag naar Fruit ná de hamsterperiode. 2020 kende een voortvarende start met +4% omzetgroei in de eerste weken. Tijdens de pandemie stijgen de weekomzetten met +25% (of hoger) ten opzichte van dezelfde periode in 2019. De consu-

ment grijpt vooral naar meer citrus zoals Citroenen (+45%) en Sinaasappels (+41%). Het aspect ‘gezondheid’ lezen we ook af uit de omzetgroei van Blauwe Bessen (+42%) en Avocado’s (+29%). Ook Appels (+6%) doen het beduidend beter dan in de pre-Corona periode van 2020 (-3%). Voor Bananen (+5%) ziet Nielsen overigens geen afwijkende groei versus de voorgaan-

de periode. Deze kan in verband worden gebracht met de kleinere vraag naar Tussendoortjes en sluiting van (sport)scholen. Bewerkt Fruit (veelal voorgesneden in bakjes vanuit de koeling) kampt met een teruglopende vraag. 

Indien u specifiekere informatie over de ontwikkeling van de AGF-groepen wil ontvangen dan kunt u contact opnemen met Marc Deij (0628900906, marc.deij@nielsen.com) en/of Jos van Amerom (06-28900887, jos.vanamerom@nielsen. com)

Nielsen - Jos van Amerom, Senior Analytical Consultant

Peru exporteerde 118.000 ton blauwe bessen

eru exporteerde in het seizoen 20192020 zo'n 118.000 ton verse blauwe bessen. De Verenigde Staten waren met een import van 64.313 ton de voornaamste afnemer van Peruaanse blauwe bessen met een aandeel van 54,5% in de totale export. De blauwe bessen zouden weleens uit kunnen groeien tot het voornaamste exportgewas van Peru en hiermee de plaats van druiven innemen. Gedurende het seizoen, dat duurde van augustus 2019 tot maart 2020, exporteerde Peru omstreeks 118.000 ton verse blauwe bessen en dat betekent een toename van 47,5% ten opzichte van de 80.000 ton die het land tijdens het voorgaande seizoen exporteerde. Deze resulta-

ten werden gepresenteerd door adviesbureau Inform@ction, die vertelde dat Peru het voorbije seizoen voor €705 mln aan blauwe bessen exporteerde, wat neerkomt

Voor dé perfecte reiniging van AGF-kratten > maakt schoon, wat andere krattenwassers niet kunnen evenaren > ook zaden, pitten en aangedroogd afval > unieke machine speciaal ontwikkeld voor de AGF-industrie > reinigt op hoge druk, met roterende slagkracht > Nederlands fabricaat > snelle service

op een groei van 27,4% ten opzichte van de €553 mln gedurende het seizoen 20182019. 

In de praktijk bewezen: hoge betrouwbaarheid, lange levensduur en gegarandeerd schoon resultaat

Gebruiksvriendelijk > Makkelijk te openen kappen > Eenvoudige bediening

Hoge afwerkingsgraad > Naden zijn afgelast en nabewerkt > Bekabeling is netjes weggewerkt > Zware RVS koker rondom > Gebouwd volgens richtlijnen van BRC en EHEDG

Gegarandeerd schoon > Afhankelijk van de vervuiling en het soort krat wordt de druk, het sproeibeeld en het wasprincipe bepaald > We denken altijd mee vanuit uw situatie, waardoor we een passende machine leveren met gegarandeerd schoon resultaat

Laag waterverbruik > Reinigingswater en -middel wordt hergebruikt na dubbele filtering.

LETS bv

Your professional partner in cleaningsystems www.letsbv.nl

0321-386600

verkoop@letsbv.nl

AGF Primeur 5 • 2020

Diversen

Corona initiatieven Veel horeca-ondernemers puzzelen om de anderhalvemeterregel toe te passen in hun zaak. Kunsten cultuurinstelling Mediamatic test met veilige ‘quarantainekassen’ waarin gasten kunnen dineren. Eten in de kas, fotocredit: Mediametic

Niets doen was geen optie voor de AGF-horecaleverancier Mannen van Verhoek. Om voedselverspilling te voorkomen, verkochten ze na het afkondigen van de horecasluiting de 100 pallets groenten en fruit die op voorraad stonden. Het werd een succes en tot op heden verkopen ze nog altijd aan particulieren. Voor Moederdag ontwikkelden ze zelfs een kleurrijk moederdagpakket. Foto’s Mannen van Verhoek

Het goedbedoelde initiatief van Chiel-Jan, zoon van Hans van den Heuvel van HillFresh om via WhatsApp AGF te gaan verkopen, liep dit nogal uit de klauwen. Toen de teller op 1.000 bestellingen stond, werd er een streep onder gezet Foto: Hillfresh

Markten in België zijn tot nader order gesloten. Daarom besloot het Belgische markthandelechtpaar Henk en Nadia het roer om te gooien en direct aan klanten te gaan leveren. Elke bestelling krijgt een een persoonlijke boodschap: “Lieve klanten bedankt voor jullie steun”. Foto: HenkNadia

AGF Primeur 5 • 2020

‘Brabantse’ maaltijdboxen veroveren Nederland. Een week na de maaltijdbox-lancering van Boerschappen en Home Made Chefs werden de meeste van de bijna 2.500 bestelde maaltijdboxen boven de grote rivieren afgeleverd. Vooral de westelijke Randstad (Amsterdam-Den Haag-Rotterdam) springt in het oog, met Brabant als een krachtige afzetbasis, uitlopers naar Limburg en ZO-Drenthe en een hotspot in Groningen en Twenthe. Foto: korte keten Boerschappen

Van Rijn Culinair Maaltijden, Traiteur en Catering startte een sympathieke actie voor zorgtoppers. Mensen kunnen via www.samenvers.nl voor 2 euro een maaltijd doneren aan een zorgprofessional of oudere. Foto: vanrijnculinarair

Al vlak na de horecasluiting opende in Breda het eerste 100 procent coronaproof gezinsui�tje. De Drive-Thru Breda met foodtrucks staat op de locatie waar ook de Boerschappen boodschappen boxen worden samengesteld en uitgegeven. Je kunt er in de weekenden gerechten oppikken bij diverse foodtrucks als je daarvoor een tijdslot hebt gereserveerd. Ook kun je er een maaltijdbox ophalen om zelf te gaan koken. In samenwerking met Boerschappen en verschillende partners stelde Home Made Chefs een viertal maaltijdboxen om horecaoverschotten terug te dringen en consumenten nieuwe kooktechnieken te leren. Foto’s Drivethu

AGF Primeur 5 • 2020

Diversen

De bedrijven OGL, Fruitservice en logistieke dienstverlener Kloosterboer hebben op de City terminal op Rotterdam Heijplaat de handen ineen geslagen om de Voedselbank te helpen aan fruit en groenten. Foto: Haven Rotterdam, Port of Rotterdam

Door thuiswerken hebben veel bedrijven de wekelijkse werkfruitbestelling bij AGF-ondernemers geannuleerd. Versplaza Weijts groenten en fruit stimuleerde bedrijven met succes om hun personeel een hart onder de riem te steken door middels van een gezond groentenen fruitpakket. Foto: Versplaza Weijts

Vier technisch werklozen startten een spontane actie om de hardwerkende zorgmedewerkers een vitamineboost te geven én lokale AGF-specialisten te steunen. Via het platform omdatikjeliefvind.nl kun je meedoen aan de #vitaminechallenge door een bedrag te doneren aan een ziekenhuis of zorginstelling. Foto’s Vitaminechallenge

Boerderijwinkel Hugo Bogers is overgeschakeld op bediening. Klanten kunnen aangenaam wachten op hun beurt onder de XL-partytent. Foto: Bogers

AGF Primeur 5 • 2020

Verantwoord hamsteren werd een grote hit. Een aantal zaterdagen konden mensen langs de drive-through van de familie Hut in Zeewolde die ‘quarantainepakketten’ met 45 kilo vol houdbaar voedsel hadden klaargezet. Klanten konden de pakketten met aardappelen, uien, appels, eieren, bieten en wortels online bestellen en vervolgens bij de boerderij aan de Wulpweg ophalen. Nadat de 55 euro voor een pakket via een tikkie was voldaan, werden de groenten bij het tweede loket in de kofferbak van de auto gezet.

Landwaart Culinair startte een samenwerking met sterrenrestaurant De Nederlanden en verkocht een aantal weken de opwarmmaaltijden van topchef Wilco Berends die in de winkel van Landwaart klanten een toelichting gaf over de juiste bereidingswijze.

Ook boerderijwinkel Verhage Fruit maakte een drive-in langs hun winkel om contacten te beperken. Foto: verhage fruit

Foto: landwaart

Net als bij Stevens op de markt Foto: Stevens Veel ruimte op de markt voor de kraam van Super AGF Markten waar heel duidelijk de 1,5 meter regel is ingevoerd. Foto Superagfmarkten

Ook in de winkel van De échte groenteman Simon Dragt zijn duidelijke afstandsregels. Foto: simon dragt

AGF-speciaalzaak De Lange Puur Natuur heeft een hoekje ingericht waar klanten hun handen kunnen desinfecteren of handschoenen aan kunnen trekken tijdens het winkelen. Foto: De Lange

AGF Primeur 5 • 2020

Aardappelen

André Aasman, ASN Dronten:

Voor de kleine boodschappen wordt ook wel eens de fiets gebruikt bij bezorgdienst Delvry

“Met bezorgdienst komen de streekproducten meer onder de aandacht van de mensen” André Aasman, eigenaar van ASN Dronten, heeft er een nieuw ‘tijdelijk’ bedrijf bij. Bezorgingsdienst Delvry staat klaar om de bewoners van de gemeente Dronten middels dit initiatief te voorzien van lokale streekproducten. Zijn initiatief werd al opgepikt door de lokale media zoals Omroep Flevoland, maar hoe staat het verder met de aardappelen van ASN?

“N

iet al te best,” vertelt André over de aardappelen als hij net uit zijn auto stapt voor het kantoor van ASN. “We hebben een kleine 50 procent aan omzet moeten inleveren door de sluiting van de horeca in Nederland.” Dat valt nog mee in vergelijking met andere aardappelverwerkende bedrijven in de sector die soms met omzetverliezen van 80 à 90 procent worden geconfronteerd. “Dat komt omdat wij als schillerij van verse aardappelen ook veel producten leveren voor de samenstelling van maaltijdsalades, wat wel gewoon blijft doorgaan. Voor de rest gaat er een beperkt deel naar de retail en nu dus ook in de bestelwagens van Delvry. Maar de markt voor aardappelen is op het moment kapot. 26

AGF Primeur 5 • 2020

Er ligt nog een enorme berg aardappelen bij de telers en eigenlijk zouden de prijzen op de markt moeten verdubbelen. Helaas is het niet aan ons om die markt op zo’n manier te beïnvloeden.”

Liever heeft André het over de positieve ontwikkelingen van zijn bezorgdienst Delvry. Het idee voor het opzetten van dit initiatief is te danken aan Andrés buren. “Ik woon in een wijk met 450 gezinnen en daarvan zijn er ruim 230 huishoudens die tot de risicogroep behoren wat betreft het coronavirus en niet meer de supermarkt durven om hun boodschappen. Dus vroegen ze wat de mogelijkheden waren voor een bezorgdienst in Dronten. De retail gaf

echter niet thuis en dus ben ik met andere lokale ondernemers in de omgeving van Dronten in het gat gesprongen om deze bezorgdienst op te zetten. Bij ASN hebben we een koelcel vrijgemaakt voor de verse producten van de ruim 28 lokale ondernemers en vanuit daar beleveren wij de klanten die hun boodschappen kunnen bestellen op de site die we in de lucht hebben gebracht: www.delvry.nl ”

Dat er vraag was naar een dergelijke service blijkt wel uit het recente werkschema van André. “De eerste 16 dagen was het echt druk met Delvry. Ik was soms om 11 uur ’s avonds pas klaar en lag om half 2 in mijn bed om de volgende dag weer om half 6 in de productiehal van ASN aan de slag te gaan. Alles wat we bezorgen, komt van de lokale ondernemers in de omgeving. Kaas van de kaasboer, vlees van de slager, verse frieten van ASN Pommetje, etc. Ook de kleren die de bezorgdienst draagt, de flyers voor de promotie en de busjes zijn geleverd door lokale ondernemers. Gewapend met een pinapparaat op een stok en door de

pakketjes voor de deur te zetten, brengen we zo een groot assortiment aan producten rond in deze moeilijke tijden. De mensen, die nu bij ASN geen werk meer hebben door de wegvallende productie, zijn aan de slag gegaan bij Delvry.”

Het was een stukje maatschappelijke verantwoording die aan de grondslag lag van deze bezorgdienst maar het is de bedoeling dat ook na de corona de busjes van Delvry blijven rijden en niet alleen in Dronten. “We willen ons ook met deze bezorgdienst gaan richten op andere steden in de buurt zoals Lelystad, waar we eind april voor het eerst hebben geleverd en Zeewolde. Maar ook verder in Emmeloord en Kampen willen we in de toekomst gaan leveren aan huis. Op deze manier kunnen we de producten uit de streek beter in het licht zetten en de mensen weten ook gelijk waar het vandaan komt. Als ze er kaas willen bestellen van dat ene kaaswinkeltje aan de rand van het dorp, dan krijgen ze ook de kaas van dat winkeltje, het is dus erg transparant

uit de overheid voor ASN. “Het personeel dat dreigde geen werk meer te hebben bij ASN heb ik zo een baan kunnen bieden bij de bezorgdienst. Ik ben van mening dat de steunmaatregelen die er zijn nog altijd te weinig zijn voor onze sector. Uiteindelijk ga je zien dat we achteraf alsnog de rekening mogen betalen hiervan. Voor mijn gevoel is het enkel een uitstel van betaling. Maar de frieten die ik vandaag niet kan verkopen, gaan morgen echt niet extra weg en dus blijven die inkomsten uit. We zouden er pas geholpen mee zijn als we voorlopig geen water, gas of elektriciteit hoeven te betalen, dat zouden maatregelen zijn waar we als sector nog wat aan hebben.” Bezorging voor de deur

en voor ondernemers is het laagdrempelig om er in te stappen.” Met de bezorgdienst hoeft André voorlopig geen beroep te doen op de steunmaatregelen die er zijn van-

En de supermarkt? “Die hebben dus wat misgelopen door niet op deze wens van de buurtbewoners in te springen. De winnaars van vandaag lijken dus de verliezers van morgen te zijn.” (TD)  andre@aasman.nl

Verveeld door lockdown? Laat je groenten en fruit spreken met emojis! De Indiase fotograaf Brijesh Dhobi bestrijdt de verveling tijdens de lockdown met humor door groenten en fruit te fotoshoppen met emojis. Bezoek het Instagram-verslag van deze fotograaf uit de Indiase stad Ahmedabad (@brijesh.dhobi) en je ziet groenten en fruit op een heel andere manier. 

AGF Primeur 5 • 2020

TOMRA CARE

VERANTWOORDELIJKHEID PASSIE INNOVATIE Het lijdt geen twijfel dat we samen uitdagende tijden tegemoet gaan, maar u kunt er zeker van zijn dat TOMRA Food, als uw vertrouwde partner, u zal blijven ondersteunen zodat uw TOMRA-machines op topniveau presteren. We hebben onze remote serviceen trainingstools opgeschroefd waardoor we extra ondersteuning kunnen bieden zonder dat wij uw bedrijf moeten bezoeken. Onze prioriteit is en blijft een veilige werkomgeving voor onze werknemers, en bij uitbreiding u en uw medewerkers. Als u meer informatie wenst over TOMRA Care, bezoek dan onze website: tomra.com/food/tomra-care

Thema

Industrie AGF

Corona-uitbraak zet verhouding afnemers en telers in een nieuw perspectief Voor industriële telers maakt het niet uit of hun product uiteindelijk naar een restaurant of een consument gaat, voor de afnemers wel. Zo wijzigt de verpakkingsgrootte en vindt een verschuiving plaats in producten en -volumes, vertelt Luc de Waele, key-accountmanager van Belgisch grootste telersvereniging Ingro. “Wortelen, savooi kool, rode kool, prei en courgettes zijn producten die grotendeels door foodservice afgenomen worden. Bloemkool en spruiten zijn producten die onze afnemers voornamelijk aan retail verkopen”, vertelt Luc. “We hoopten dat de foodservicemarkt en retailmarkt elkaar zouden compenseren maar we zien nu toch dat contracten éénzijdig door de afnemers worden aangepast. Afzeggen is voor telers ook een flinke tegenvaller. Bepaalde teelten zijn al gezaaid of planten zijn aangekocht en de arealen zijn gehuurd. Als er rekening wordt gehouden met de reeds gemaakte kosten, zullen wij ons soepel opstellen als begrijpende partij in de hoop dat de industrie klaar staat om ook aan ons een toegeving te doen mocht dat nodig zijn.”

Luc de Waele, Ingro

De corona-uitbraak vraagt een flexibele houding, ook in de verwerkende groentensector. Omdat de foodservicemarkt in één klap voor een heel groot deel is weggevallen, is de afzetmarkt van verwerkers veranderd en dit vraagt een soepele opstelling vanuit de telers. Het zet de verhouding tussen afnemers en telers ineens in een ander perspectief. Een unieke situatie voor deze sector, waar de macht vooral bij de afnemende partij ligt.

roenten verwerkt door de industrie zijn ‘vers’ verwerkt en hebben een lange houdbaarheid. Ideaal voor degenen die een voorraad willen aanleggen in coronatijd. De vraag naar deze producten is bij retail

flink gestegen. Aan de andere kant zijn foodservicebedrijven en grootkeukens ook grote afnemers van vriesvers. Die markt is ingestort aangezien scholen en restaurants gesloten zijn er geen toeristen zijn.

Onderling begrip is van groot belang en daarom wil Luc De Waele veel vaker om tafel, liefst met alle ketenpartijen. "De werkwijze in de verwerkende groentensector is al jaren hetzelfde. Pas aan het einde van het jaar treffen we elkaar om in drie à vier vergaderingen de contracten uit te onderhandelen. Een prijszetting moet echter doorheen het jaar groeien. Door vaker contact te hebben, informatie en gegevens uit te wisselen, kun je op meer constructieve wijze op prijzen uitkomen die zowel voor teler als industrie goed zijn. Hierin is het zoeken naar de gulden middenweg. Om elkaar te begrijpen, is het enorm belangrijk dat, als er ergens een probleem is, dat onmiddellijk geweten wordt zodat een probleem uit maart niet pas op het einde van het jaar op tafel komt.” Accountmanagement is een nieuwe functie bij Ingro. Daar waar voorheen een dikke scheidslijn stond, legt Luc De Waele sinds medio vorig jaar nieuwe communicatieverbindingen aan tussen telers en industrie. “De één had alles, de ander had niets. Door goed te luisteren naar de noden van de telers en die van de afnemers wil ik de verstandhouding verbeteren en de partijen dichter bij elkaar brengen. In principe willen wij als functionele organisatie een meerwaarde bieden, meer service om onze AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

29 29

Thema

Industrie AGF

Ingro is een erkende coöperatieve vennootschap van telers van groenten bestemd voor verwerking, zowel voor diepvriesgroenten als voor handel (geen versmarkt). Wat Ingro uniek maakt is dat groenten vermarkt worden aan meerdere afnemers en handelaars: Ardo, D'Arta, Dejaeghere, Dicogel-Begro, Greenyard Frozen Belgium, Horafrost, Homifreez, Pasfrost, Westfro, Agrifreez, Calsa, Dobbels-Pollet, Mandeville, Roussel-Lietaer, Verduyn en Verlivan. Ingro is de grootste telersvereniging voor industriegroenten van België met 1200 leden waarvan 800 leden actief zijn in de groententeelt voor verwerking. Ingro bestaat vijftien jaar en behaalde dit jaar de kaap van 100 miljoen euro omzet. De grootste teelten zijn respectievelijk bloemkool, spruiten, prei, wortelen.

telers het gemakkelijker te maken als meer servicegericht richting industrie natuurlijk.”

le uren zitten. Volume en verwerking zijn min of meer op elkaar afgestemd en de producties groeiden mee met de groei van de industrie. Om deze goede concurrentiepoTeelt en industrie zijn nauw verweven in sitie te behouden is een goede samenwerWest-Vlaanderen waar Europa’s grootste king en verstandhouding tussen telers en verwerkende groentenindustriebedrijven afnemers van groot belang. Om de jongere zich bevinden. Het zorgt voor zeer korte generatie te stimuleren, is het dus ook heel afzetijnen tijdens de campagnes waardoor belangrijk dat prijzen meegaan met de tijd. er tussen oogst en verwerking slechts enke- Het is dus niet te verstaan dat prijzen voor de meeste teelten in 20 jaar quasi gelijk Het adres voor service, onderhoud en levering van zijn gebleven.

nieuwe messen en onderdelen

DUURLAND, KRONEN, FAM, GKS, URSCHEL en EILLERT

apparatuur

In de breedste zin van het woord.

Service- en onderhoudsbedrijf CB Luzernestraat 33a , 2153 GM NIEUW VENNEP T: (0252) 68 48 71 | GSM Cees: 06 53 34 62 03 | GSM Ramon: 06 30 26 09 70 E: info@cbservice-onderhoudsbedrijf.nl

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

Voor komend seizoen zal arbeid een probleem zijn. Luc: “Telers gaven voor corona al aan vaak problemen te hebben om personeel te vinden. Binnen enkele maanden start het oogstseizoen en wat als niet al het personeel hier geraakt? Als het anders al moeilijk is,

mogen we dat nu niet onderschatten”. Dan is er ook nog de droogte dat een structureel probleem lijkt te worden. Luc: “Droogte speelt al drie jaar op rij en ik zie dat niet veranderen. Watergeven en irrigeren zal standaard worden en water is geen goedkope grondstof meer. We moeten dus samen met afnemers niet alleen naar de korte termijn kijken maar ook op lange termijn naar marktevoluties kijken en samen investeren in een duurzame toekomst”, besluit Luc. (ML)  Luc.dewaele@ingrocv.be

GROENTEVERWERKING

MET KWALITEIT, FLEXIBILITEIT EN BETROUWBAARHEID

Wereldwijde ondersteuning in hoogwaardige analyses van pesticideresiduen en contaminanten in de agrovoedingssector

EXPERTISE

Veenweg 4 5855 ES Well Telefoon: +31 (0)478 – 50 72 00 E-mail: info@laarakker.nl www.laarakker.nl

ANALYSE

SNELHEID SERVICE

KRUISBERGHOEVE

HANDEL EN TEELT VAN: Amsterdamse bakwortelen • Parijse wortelen Winterwortelen • Yellowstonewortelen

SPOELERIJ VOOR BIJV.: Aardappelen • wortelen • zoete aardappelen • appelen • kruiden De Lusthoven 96, 2370 Arendonk, België T: +32 (0)14 67 99 14 | F: +32 (0)14 67 24 65 E: info@kruisberghoeve.be

W W W. K RU I S B E RG H O E V E . B E

AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

31 31

Thema

Industrie AGF

Een dubbel verhaal in de industriegroenten Ze werden als de grote winnaars gezien in de sector voor groenten en fruit toen heel Europa begon te hamsteren. We hoeven er geen tekening bij te maken waarom juist in die dagen diepvriesgroenten en conserven gretig aftrek vonden bij de bezoekers van de supermarkt.

e situatie normaliseerde zich in de weken daarna en het werd duidelijk dat niet alle bedrijven in deze branche konden profiteren. Het ligt er maar net aan op welk afzetkanaal je bent gericht en wat voor groenten je in het assortiment hebt zitten. Zo is ongeveer 30 procent van de sector gericht op de Foodservice. Daar-

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

naast kijkt de hele sector voor industriegroenten met spanning naar de zomer. Gaat het weer zo droog worden als in 2018 of krijgen we weer een hittegolf te verduren zoals in 2019? Het gezegde ‘je kan pas wat over de oogst zeggen als deze van het land is’ weerhoudt ons van een uitspraak maar de droge lente in Nederland en België is

al een feit. Het wordt spannend of men in de conserven ook wel de aansluiting gaat kunnen maken met het nieuwe seizoen. Met twee weken kerstdrukte was namelijk geen rekening gehouden. Ontwikkelingen staan echter niet stil. Met watermanagement probeert men zich aan te passen aan de weersextremen en nieuwe technieken zoals de Sous-vide zijn ook opkomend in deze branche.

Mathieu van Beek, Oerlemans:

Voordelen voor de langere termijn Mathieu spreekt van een sterke tweedeling in de wereld van de diepvries. “Het is maar net aan welke kant je zit. Bedrijven die veel gericht zijn op de retail profiteerden van de extra omzet maar andere bedrijven, vooral in de aardappelindustrie die 100 procent gecommitteerd zijn aan de foodservice kregen klappen. Het is vooral te wijten aan de focus die een bedrijf heeft en niet perse het product dat verkocht wordt. Ook bedrijven in diepvriesgroenten hebben rake klappen gekregen omdat de foodservice hun belangrijkste afzetkanaal was.”

De droogte kan een uitdaging worden dit jaar

“W

ij mogen nog niet mopperen in deze tijden,” vertelt Mathieu van Beek, manager Fresh department bij Oerlemans Foods uit Waalwijk. “Als bedrijf in de diepvriesgroenten zijn we voor 80 procent gericht op de afzet naar de retail en 20 procent naar de foodservice. We zagen in het diepvriessegment in de eerste weken van de lockdown een groeiende afzet in het schap van de supermarkten door het hamsteren. Als gevolg van die extra afzet moesten we bij Oerlemans alle zeilen bijzetten om toch voldoende producten te verpakken voor onze klanten. Niet lang daarna zakte deze hausse weer terug naar het oude niveau. Het is nu afwachten hoe het verder gaat. Er is nu perspectief dat de restaurants hun deuren weer mogen openen en dat stemt positief. Ook de export is moeizaam verlopen in deze periode.”

Hoewel de spectaculaire verkoopcijfers inmiddels achter de rug zijn, denkt Mathieu wel dat het op de langere termijn zijn impact kan hebben op het koopgedrag van de consumenten. “Het coronavirus zorgt ook voor een besef bij mensen dat voedsel niet altijd zo vanzelfsprekend is op ons bord als we denken. Dat is iets wat we sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer hebben gezien in West-Europa. Ik hoop dat mensen dat voor de komende jaren niet gaan vergeten en met meer bewustzijn hun voeding kiezen en daarmee meer gaan voor Europese producten. Diepvries kan zeker een onderdeel uitmaken van dat consumptiepatroon want het is net zo vers als groenten en fruit op de versafdeling. Dat besef begint ook weer langzaam te komen bij de mensen. Voor de rest blijven de ontwikkelingen in de convenience zich doorzetten. Daarom zijn we sinds een aantal jaren bij Oerlemans ook bezig met kant-en-klaar maaltijden voor de markt. Mensen willen toch hun maaltijd snel en gemakkelijk op tafel maar wel met het oog op gezonde voeding.” De oogst voor groenten die gebruikt worden in de diepvriesindustrie kent nog de

Groenten voor de nieuwe oogst

nodige uitdagingen voor de toekomst. “We dreigen af te stevenen op een derde jaar met droogte in de teelt,” vertelt Mathieu. In de natte winter werden de grondwaterreserves wel weer aangevuld maar in de lente sloeg de droogte weer toe en daarvan zien we nu al de problemen voor de teelt van 2020. Dit voorjaar hebben we al het record verbroken van 1976. We mogen van gelukkig spreken dat we bij Oerlemans onze producten halen uit regio’s waar er voldoende mogelijkheden zijn voor beregening maar in andere landen zoals Polen en Rusland en bepaalde regio’s in Frankrijk en België dreigt het een moeilijk jaar te worden en kunnen er tekorten ontstaan. Het is echter nog te vroeg om daar echt een uitspraak over te doen.” (TD)  mvanbeek@oerlemans-foods.com

J-W J.H. WAGENAAR B.V.

DSW

Specialist in industrie & het complete versmarktassortiment

AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

33 33

Customized machines Manufacturing|Automation

CUSTOMIZED MACHINES AND HANDLING SYSTEMS

FRAXINUS nv Wijnendalestraat 162, B-8800 Roeselare T +32 51 30 78 53 | info@fraxinus.be www.fraxinus.be

CUSTOMIZED FOODPROCESSING LINES

STUMACO Warandestraat 4A, B-8840 Staden T +32 51 70 10 88 | info@stumaco.be www.stumaco.be

omdat de oogst voor de diepvries- en conservenindustrie door moet gaan.”

De oogst van erwten in Spanje

Frank Laarakker, Laarakker:

Weersextremen zorgen voor een uitdaging in de oogst

n Spanje maken veel telers zich zorgen over de beschikbaarheid van voldoende arbeidsmigranten dit seizoen voor de pluk. De erwtentelers kunnen echter gerust slapen want de mannen van Laarakker staan er straks wel met hun gespecialiseerde machines voor de oogst. “Als specialist in de teelt, verwerking en verkoop van een breed pakket groenten voor de diepvries- en conservenindustrie helpen we ook met de oogst bij derden,” vertelt Frank Laarakker. “Op deze manier kunnen we onze machines optimaal benutten in het seizoen want deze zijn alleen geschikt voor de oogst van erwten. In juni staan deze machines dan weer terug in Nederland voor de oogst op onze eigen velden. Niet alleen erwten halen we uit van de grond maar ook tuinbonen en kapucijners die we vooral in Zuidwest Nederland telen en wortelen.”

Naast de diepvries en conserven gaat een groot volume ook naar andere verwerkende industrieën. “Daar zit niet alleen diepvries en conserven bij maar we zetten ook een volume af naar de sap- en concentraatindustrie,” vertelt Frank. “Hoewel de foodservice, zowel gangbaar geteeld als ook biologisch, met het coronavirus is stilgevallen zie ik de vraag in deze branches naar onze producten toenemen. Het coronavirus zou wel eens voor een structurele verhoging kunnen zorgen van consumptie van diepvries en conserven groenten.” Frank merkt dat zijn mannen in Spanje minder bang zijn voor het coronavirus dan hier in Nederland. “Ze eten en slapen in een pension en vandaar gaan ze naar het veld. Dat is de enige verplaatsing die ze dagelijks maken. Het is ook nodig dat we er staan, niet alleen omdat we een vitaal beroep uitoefenen maar ook

“Daarnaast speelt mee dat het imago van diepvries de laatste jaren sterk is verbeterd bij de consument. Diepvries is vaak verser dan het schap voor verse groenten en dat dringt nu ook langzaam door tot de klanten. Neem nu de bonen. Die komen in mei vooral uit Kenia en Egypte, die zijn binnen een paar weken dagen al kwalitatief veel minder goed rot omdat ze van ver moeten komen en het groeiproces ondertussen gewoon doorgaat. Diepvriesgroenten worden daarentegen vers geoogst en direct ingevroren waardoor smaak en voedingsstoffen behouden blijven. Je kan dat ook zelf testen. Als je een boontje meer dan 90 graden kan buigen, zonder dat deze breekt, dan is deze niet meer vers.” De laatste jaren ziet Frank dat de bonen bij de consument steeds populairder worden. “De afzet van deze eiwitvervangers die ook onder de jonge consument erg populair is zouden we bij wijze van spreken bijna onbeperkt kunnen verkopen op de markt.” Aan de andere kant ziet Frank wel de nodige uitdagingen ontstaan in de teelt van zijn groenten. “Het weer vertoont de laatste jaren meer excessen met extreme neerslag afgewisseld met extreme droogte. Zo hadden we vorig jaar eind juni en begin juli echt extreme warmte te verduren in Nederland en dat was precies midden in onze erwtencampagne. Aan de andere kant hebben we ook gezien dat de warmte zorgde voor grotere formaten wortelen. Dit wil niet zeggen dat deze problemen structureel zijn maar om zulke weersextremen het hoofd te bieden doen we enerzijds aan risicospreiding over verschillende teeltgebieden in Nederland, België, Duitsland en Frankrijk en zijn nagenoeg al onze percelen te beregenen.” (TD)  frank@laarakker.nl

TOMRA 5B TILT OPTISCH SORTEREN NAAR EEN HOGER NIVEAU De TOMRA 5B is speciaal ontworpen voor het sorteren van verwerkte groenten en aardappelen. De machine blinkt uit in het optisch sorteren en werkt conform de hoge standaarden inzake voedselveiligheid en –kwaliteit.

Jan van de Wolfshaar +31 (0)653 718178 info@q-machines.nl www.cabinplant.com www.tomra.com/sorting/food

Optisch sorteren

Stoomschillers

Groenten was-, blancheer en koellijnen

Fruitverwerking

VOORDELEN

• Uitstekende prestaties • Hygiënisch design • Verbeterde productkwaliteit • Accuraat verwijderen van vreemde voorwerpen d.m.v. 360° Surround View

• Minimale voedselverspilling • Hogere opbrengsten • Meer automatisering • Gebruiksvriendelijk Graphic User Interface: TOMRA ACT • Real-time feedback

GESCHIKT VOOR EEN BREDE WAAIER AAN PRODUCTEN

WWW.TOMRA.COM/TOMRA-5B

Verpakkingslijnen

FOOD@TOMRA.COM

AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

35 35

Thema

Industrie AGF

Nele Cattoor, Vegebe

“Retail kan wegvallen van de foodservice niet opvangen”

“D

e grootste impact die we in de totale sector voor industriegroenten hebben gezien is toch het wegvallen van de Foodservice,” vertelt Nele Cattoor, algemeen secretaris van Vegebe, de beroepsfederatie voor Belgische groenteverwerking en handel in industriegroenten. “Naast de horeca bestaat de Foodservice uit leveranciers van maaltijden voor in het vliegtuig en cruiseschepen, de kantines van scholen, kantoren, etc. dat is een sector die nog altijd niet is opgestart en niet gecompenseerd kan worden door de retail. Gemiddeld gaat het om een afzetverlies van 30 procent maar sommige bedrijven hebben daar meer last van dan anderen. De hamstergolf die we namelijk aan het begin van de lockdown zagen, was immers maar van korte duur en is weer gezakt naar het oude niveau. Toch zijn er uitzonderingen, zo is de vraag naar High-end Retail diepvriesproducten wel structureel hoger dan voorheen. Dat zijn producten die nu vooral gekocht worden door consumenten die normaal vaak op restaurant gaan.” Afgezien van de huidige situatie zag Nele de afgelopen tijd vooral een stijgende consumptie van diepvriesgroenten in Centraalen Oost-Europa en zag ze dat het imago van diepvriesgroenten toch elk jaar weer verbetert bij de consument. “Mensen beginnen te zien dat er veel vriesverse producten zijn die zeker niet onderdoen ten opzichte van groenten en fruit in het versschap van de supermarkt. Erwten zijn daar een goed voorbeeld van. Binnen 90 minuten kunnen die verwerkt worden van oogst naar diepvries. Door die snelheid is het product vers en blijven de vitaminen bewaard.” De markt in West-Europa blijft stabiel. We hopen stiekem wel dat de lockdown kan zorgen dat de mensen de groenten weer meer gaan waarderen dan voorheen. Dat er ruimte is voor groei in het segment mag wel duidelijk zijn. 36

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

Per persoon per jaar wordt er in België nog altijd maar 3,7 kilogram diepvriesgroenten geconsumeerd.”

Het herwaarderen van groenten van eigen bodem lijkt haaks te staan op de exportcijfers van de Belgische groentenverwerkende industrie, ruim 90 procent van de totale afzet is bestemd voor de export. “Het grootste deel van die export is echter bestemd voor de omliggende markten in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland.

Watermanagement wordt elk jaar belangrijker

België is maar een klein land en er is een ‘struggle for land’ met andere akkerbouwteelten. De diepvriesindustrie laat daarom ook veel groenten telen in bijvoorbeeld Noord-Frankrijk.” De teelt vormt een andere grote uitdaging voor de toekomst. “Watermanagement wordt erg belangrijk,” vertelt Nele. “Sommige verwerkers pakken dat voortvarend op met speciale programma’s om hun telers te

helpen hierbij. Via de overheid proberen we te zorgen voor dat er de nodige waterbuffers worden aangelegd en er regels komen over bijvoorbeeld het hergebruik van proceswater dat door de groentenverwerkers wordt gebruikt. Het gezuiverde water kan door de telers voor irrigatie gebruikt worden in plaats van het terug naar het oppervlaktewater te sturen. Het terugvallen op andere teeltregio’s zoals Spanje is hier niet snel een optie. Je wilt immers niet dat je velden zich meer dan 500 kilometer van de fabriek bevinden. Dat is niet alleen duur in transportkosten maar de kwaliteit is dan niet meer te garanderen, het duurt dan te lang voordat het ingevroren kan worden en bovendien is het niet duurzaam.” We blijven echter nog met één prangende vraag zitten. Want we hebben het eigenlijk altijd over diepvriesgroenten. Hoe zit dat eigenlijk met diepvriesfruit? “Dat doet mij denken aan een vraag die mij kort geleden werd gesteld,” lacht Nele. “Toen vroeg men zich af waarom op het moment diepvriesaardbeien goedkoper zijn dan de verse aardbeien. Met diepvries koppel je de consumptie los van de oogst en dus zit je niet met het premium fruit voor de markt en kan je diepvriesfruit voordeliger prijzen. Het aanbod van diepvriesfruit stijgt de laatste jaren en de consument begint ook meer in te zien dat dit eigenlijk een andere manier van bewaren is. Wat ook helpt in de prijs is dat voor diepvriesaardbeien niet de grootste maten gebruikt worden maar vaak de kleinere kalibers. Dat hangt vaak samen met de manier waarop het diepvriesfruit wordt toegepast zoals bijvoorbeeld in gebak, een coulis of smoothie.” (TD)  Nele@fvphouse.be

SORTEX FA PolarVision: The most trusted Optical Sorting solution for the IQF market. Why Europe’s leading IQF brands choose the SORTEX FA range: For frozen fruit and vegetable processors, the SORTEX FA PolarVision represents the highest standards in food safety, hygiene design, performance and foreign material detection. The SORTEX FA range of optical sorters is now available in 600mm, 1200mm and 1800mm chutes for the most ﬂexible and highest capacity requirements in the market.

Find out more at www.buhlergroup.com/sortexf-polarvision

Bühler Benelux - Bedrijvenlaan 3 - 2800 Mechelen - +32 15 28 65 00 buhler.benelux@buhlergroup.com - www.buhlergroup.com AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

37 37

Thema

Industrie AGF

Lode Kessels, Aarts Conserven

“De aansluiting gaat krap worden in de zomer”

De helft minder asperges beschikbaar voor de verwerking in conserven

oewel veel sectoren en branches enigszins jaloers kijken naar de conserventak van groenten en fruit, is ook hier de impact te voelen van het coronavirus. Niet op zijn minst bij bedrijven die vooral gespecialiseerd zijn in de conserven van fruit en asperges uit de streek zoals Aarts Conserven dat doet. “In maart en april zagen we een piek in onze afzet naar de Retail maar dat was een extra afzet op de korte termijn. De lange termijn stelt ons voor de nodige uitdagingen,” vertelt Lode Kessels van Aarts Conserven. “Hoewel het goed is verlopen in de conserven, soms met een afzet die 50 tot 100 procent hoger lag dan gemiddeld aan het begin van de lockdown, is het nu vooral de vraag of men wel de aansluiting gaat halen met het nieuwe seizoen. Ik hoor al van enkele collega’s met groentenconserven dat bijvoorbeeld de zomergroenten straks gewoon uitverkocht zijn. De conserven worden immers geproduceerd naar contractuele afspraak met de supermarkt en dit had niemand zien aankomen dus zijn er straks tekorten.” Waar Lode zich binnen Aarts Conserven vooral druk over maakt zijn de asperges. “Normaal beginnen wij in maart, april en mei met het verwerken van de aspergeoogst uit voornamelijk Duitsland,” vertelt Lode. “Maar de oogst van de asperges in West-Europa viel in de moeilijkste periode 38

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

50 procent binnen ons bedrijf en dus voor het komende jaar. Dat is erg frustrerend als je wel de maatregelen hebt genomen om gewoon in deze omstandigheden te blijven werken maar als je het product niet hebt, dan houdt het gewoon op. We zitten dan ook met pure overmacht naar onze klanten toe voor bijvoorbeeld februari want dan gaat het echt lastig worden asperges op de markt te krijgen. Gelukkig zien we wel dat de klanten er in deze omstandigheden wel begrip voor hebben.”

Slierasperges van Aarts Conserven

van het coronavirus in Europa. Veel Roemenen en Bulgaren die normaal komen steken in Duitsland dat met 30.000 hectare aan aspergevelden ruim 10 keer meer heeft dan Nederland, konden niet komen werken en moesten thuis blijven in eigen land. Een teler kan op zijn beurt maar moeilijk de asperges laten wachten tot hij weer arbeiders heeft, dat gaat niet. Dat heeft ervoor gezorgd dat men dit jaar 30 procent van het aspergeareaal heeft moeten laten staan. Daarbij worden meestal de dunnere asperges overgeslagen, maar dat zijn nu net de asperges die wij gebruiken voor de verwerking in onze conserven. Alles bij elkaar zorgt dat voor een tekort van ruim

Naast de asperges heeft Aarts conserven ook veel fruitconserven in het assortiment. Daar verwacht Lode minder problemen mee in het seizoen. “Voor de kersen, een ander belangrijk product in ons assortiment, moeten we het net redden voordat het nieuwe seizoen begint in juli en hetzelfde geldt voor de peren, een ander belangrijk product bij ons. De oogst van deze producten is minder arbeidsintensief en de omstandigheden voor de asperges vielen dit jaar wel heel erg ongunstig. Ik verwacht niet dat dit het geval gaat zijn bij de oogst van de kersen en peren.” Paradoxaal genoeg ziet Lode wel dat de vraag naar onder andere zijn asperges is toegenomen. “Wij zijn de enige aspergeverwerker in Europa die werken met lokaal product. De rest van de asperges in glas komen uit China of Peru. Veel retailers beginnen nu heroverwegingen te maken

Aarts_Aspergeschiller

voor hun producten en willen meer en meer een Europees product in het schap hebben staan. De vraag is dus toegenomen maar helaas is het product niet aanwezig.”

Die herwaardering lijkt zich ook langzaamaan voor te doen bij de fruitconserven. “Dit is een sector die structureel elk jaar afneemt maar in 2019 zagen we voor het eerst een stabilisatie. Het gaat daarbij om minder slechte cijfers, niet om betere. We blijven toch inzetten om de fruitconserven te promoten onder het publiek. Dat doen we

door in te zetten op duurzaamheid, minder toevoegingen en regionaliteit. Zo zijn fruitconserven duurzaam in het gebruik van verpakkingsmateriaal (glas) en is er weinig sprake van foodwaste, het aantal toevoegingen van suiker of zout is nihil of zelfs 0 procent en op enkele van onze producten staat tegenwoordig de vermelding waar het fruit vandaan komt. Zo hebben we de Belgische krieken, Nederlandse kersen en Deutscher Spargel in het assortiment. Dit zijn met name producten bedoeld voor onze huidige consumentengroep, doorgaans de wat

Aarts_Asperges gaan in het glas

oudere consument. Tegelijkertijd zijn we ook bezig om nieuwe consumentgroepen te bereiken. Dit kan in de conservenstraat met bv bioproducten. Maar we kijken nadrukkelijk ook naar productontwikkeling in andere categorieën. Een voorbeeld hiervan is fruitvulling voor het bakken van taarten. En zo hebben we nog een aantal ontwikkelingen in de pijplijn zitten.” (TD)  l.kessels@aartsconserven.nl

! s r e v g a d in r e n t r a p Uw winst

HANDELSONDERNEMING

Kruiningen - Tel. +31( 0 )113-383320 - info@vanden-berge.nl - www.vanden-berge.nl

AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

39 39

Thema

Industrie AGF

Rik Valk, Thermal Process Systems

Sous-vide een groeiende techniek voor groenten

Aardappelen worden in de vacuumverpakking gegaard

Naast de aardappelen zijn de rode bieten goed vertegenwoordigd in deze verpakkingstechniek

Autoclaaf

ij industriegroenten denken we vaak aan diepvries en conserven maar de laatste jaren komt is ook de sous-vide techniek aan een opmars bezig. Dit is een techniek waarbij de producten eerst vacuüm verpakt worden en vervolgens in de zak gegaard worden. Rik Valk van Thermal Process Systems die autoclaves voor het proces van deze techniek levert, ziet dat het Sous-vide groeiende is in de retail. “Het is een manier van conserven die al langer bestaat,” vertelt Rik. “Vooral in de bewerkte aardappelen wordt het veel toegepast. De laatste jaren neemt echter het aanbod van sous-vide producten in de groenten ook toe in de Benelux. Denk daarbij aan rode bieten, wortelen, mais, prei en witlof. Vooral de rode bieten groeien in de supermarkt omdat het enige andere alternatief nu vaak de glasgroenten is. Hoewel de conserven nog altijd het voordeel hebben van een langere bewaring (een tot twee jaar in glas en blik tegenover een half jaar in een vacuümverpakking) toch blijft de smaak en structuur met sous-vide beter behouden.”

van vers groenten en fruit. “Als je rode bieten thuis klaarmaakt moet je die uren laten koken,” vertelt Rik. “bij het voorgaren in de zak is dat al gebeurd en moet je het alleen nog opwarmen en dat scheelt enorm in tijd. Het komt dus ook tegemoet aan de convenience op de markt. Dat zien we vooral in Oost-Europa waar er veel meer rode bieten gegeten worden dan in West-Europa. Overigens zien we deze markt in heel Europa stijgen hoewel deze nog altijd relatief klein is. Vooral Frankrijk is een belangrijke markt voor vacuümverpakte groenten en veel van de voorgegaarde rode bieten in zak komen uit dit land op de markt in de Benelux.” Naast de afzet in de supermarkt werd er voorheen al veel afgezet naar de foodservice. “In de foodservice en instellingen zoals ziekenhuis en gevangenissen gaan grote hoeveelheden van deze sous-vide aardappelen en groenten om. Het is natuurlijk handig omdat het kan worden opgewarmd en je kan er makkelijk grotere volumes van opslaan omdat het langer houdbaar is. Ten opzichte van conserven blijft de smaak en voedingsstoffen wel beter behouden en smaakt het gewoon echt vers.”

Thermal Process Systems levert vooral machines voor de conservenindustrie en machines voor deze nieuwe sous-vide techniek. “Een nieuwe machine die we nu op de markt hebben gebracht is een Steam-air waarin stoom geventileerd wordt voor het steriliseren van conserven in de autoclaaf. Deze nieuwe machine is zuiniger in energieverbruik en komt daarmee tegemoet aan onze wens om de machines duurzamer te maken en is ook veel homogener in het steriliseren. Dat proces luistert minder nauw bij de traditionele conserven maar is wel van groot belang bij het koken in de zak. Het moet echt op de juiste temperatuur worden gekookt en in hoeverre het gekookt moet worden, hangt ook erg af van de toepassing (salade of gekookt) en de wens van de consument (hoeveel bite moet het product hebben). Daarom zijn de instellingen voor het koken op de juiste temperatuur en de tijd die er voor nodig is makkelijk aan te passen op onze machines.” (TD) 

Sous-vide is er echter ook om de consument van gemakt te bedienen ten opzichte

rik.valk@tps-engineering.eu

NEEM VRIJBLIJVEND CONTACT MET ONS OP VOOR EEN 2D EN/OF 3D TEKENING VAN UW NIEUWE PROJECT OF AANPASSING VAN EEN BESTAANDE LIJN

Washing Machine U 600 Handelsweg 9, 1619 BJ, ANDIJK, The Netherlands

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

Radial Grader R 150 info@allroundvp.nl

www.allroundvp.com

Machandel is betrokken bij de oogstbegeleiding

Gertruud Kieft, Machandel:

“In korte tijd hebben we bijna een dubbele capaciteit weten te realiseren” Dat er in de afgelopen weken gehamsterd werd, was gauw duidelijk bij Machandel. Het leverde een grote piek in de vraag naar groentenconserven op. “Vanuit Scandinavië viel het mee, maar vooral uit Frankrijk, Duitsland en Spanje en in mindere mate Nederland en België kwam meer vraag”, vertelt accountmanager Gertruud Kieft. “Een groot deel van onze producten verwerken we in de zomer, direct na de oogst. Dat leveren we in twaalf maanden uit. Door de crisis moesten we vooral de capaciteit bij het etiketteren opschroeven. We werken namelijk veel met private labels. In korte tijd hebben we bijna een dubbele capa-

citeit weten te realiseren.” Machandel is gevestigd in Haulerwijk en is met zo’n 120 werknemers een grote werkgever voor het kleine Friese dorp en de regio. “We zijn blij dat we goede mensen in huis hebben die in deze periode er echt voor gaan om extra producten de deur uit te krijgen.”

ZUURKOOL Machandel werd in 1978 opgericht door Piet Glasbeek. Inmiddels is hij 74 en met pensioen, maar als aandeelhouder is hij nog altijd betrokken bij het bedrijf. Piet begon als biodynamisch teler van witte kool. “Het biodynamische telen, gebaseerd op het antroposofisch gedachtengoed van Rudolf Steiner, kwam in de jaren ’60 en ’70 overwaaien uit Duitsland. Vooral jongeren sprak het aan. Zij wilden geen gerommel met hun eten. Toen ik studeerde in Amsterdam, kochten we biologisch brood en muesli een opkomend product, in kleine winkeltjes”, herinnert hij zich. Op een boerderij in Hau-

www.sortindus.be www.optimum-sorting.com

luc@sortindus.be alexander@sortindus.be

+ 32 475 89 15 22 + 32 495 36 36 38

AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

41 41

Thema

Industrie AGF

lerwijk begon Piet met het telen van witte kool op biodynamische wijze. Daar maakte hij zuurkool van. Omdat dat vooral in de wintermaanden werd verkocht, moest Piet iets verzinnen om ook in de overige maanden brood op de plank te krijgen. Er werden wel biodynamische groenten geteeld in Nederland, maar alle conserven, zoals doperwten en augurken, die in Nederland werden verkocht, kwamen uit Duitsland. Piet besloot om de productie in Nederland op te zetten. Hij kwam in contact met een klein conservenfabriekje in Kampen met wie hij zeven jaar samenwerkte voor hij een eigen fabriek opzette. “De markt groeide vanaf het begin en we zien dat nog steeds gebeuren. We hadden jaarlijks omzetverhogingen, soms tien procent, soms wel twintig. Er waren duidelijk meer consumenten in de markt voor biodynamische en biologische producten en de beschikbaarheid van producten werd en wordt ook uitgebreid. Steeds meer telers zien kansen in biologische teelt. Ik vind het mooi om te zien dat vooral jongeren nu nog steeds kritisch naar voeding kijken, zij het op een iets andere manier. Veganisme is nu bijvoorbeeld een grote trend.” WERELDWIJDE AFZET Het assortiment van Machandel werd door de jaren heen steeds groter. Het beperkte zich niet alleen tot groenten en peulvruchten. In de jaren ’90 ontwikkelde Piet een mayonaise, dat uitgroeide tot een belangrijk product. Daarnaast maakt men in de 42

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

fabriek onder meer ook pindakaas, kokosolie, soepen en sauzen. Gertruud: “Voor ons en voor onze klanten is het belangrijk dat we onze range vergroten. Daardoor kunnen we bijdragen aan een groter aanbod van biologische en biodynamische producten.” Het liefst haalt men de grondstoffen uit Nederland en omringende landen. “We willen de CO2-footprint zo laag mogelijk houden. Veel groenten komen uit Nederland en de Duitse grensstreek. Peulvruchten als witte bonen en kikkererwten komen uit Frankrijk. Appels komen uit Nederland en Duitsland en eventueel aangevuld uit Polen of Italië.” Inmiddels gaan de producten vanuit Haulerwijk de hele wereld over. “De wereld is onze afzetmarkt. Toch blijven we het sterkst vertegenwoordigd in Nederland, Duitsland, Scandinavië, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Spanje en Italië”, vertelt Gertruud. “Met de biodynamische producten met het keurmerk Demeter zitten we vooral in het natuurvoedingskanaal. Biologische producten gaan ook naar reguliere supermarkten. Daar groeit het aandeel omdat de consument steeds meer biologische producten gaat kopen. In Duitsland worden Demeter-producten sinds dit jaar ook in reguliere supermarkten verkocht. Daar staat het ‘merk’ Demeter in de top vijftig van bekendste merken.” Hoewel de toekomst door de coronacrisis en de gevolgen daarvan moeilijk te voorspellen is, ziet Machandel kansen op de Oost-Europese

markt. “Daar groeit de economie en hebben mensen meer te besteden. Daardoor kunnen ze keuzes maken in voeding.”

SAMENWERKING Eén van de laatste toevoegingen in het assortiment zijn lupinebonen. Gertruud: “Bij het introduceren van nieuwe producten werken we heel nauw samen met telers en onze klanten. Samen kijken we hoe we een product in de markt gaan zetten. Met sommige telers werken we al tientallen jaren samen. Doordat zij graag met nieuwe teelten experimenteren, waren we de eerste met mais. Nu telen ze zilveruien, lupinebonen en sojabonen. Het is belangrijk voor telers dat er een bepaald volume afgenomen wordt. Met onze klanten bezoeken we de telers en we zijn betrokken bij de oogstbegeleiding. Door een goede, langdurige relatie met telers op te bouwen, weten we allebei wat ons te wachten staat.” Hoewel hij begin jaren ‘80 niet kon vermoeden dat de conserven uit zijn fabriek de hele wereld zouden overgaan, heeft Piet altijd geloofd in biologische teelt. “In ons kleine Friese dorp werd er in het begin meesmuilend naar ons gekeken. Maar toen we de witte kool van het land haalden, zeiden ze: dat kan nooit biologisch zijn, zulke grote kolen. Ik vind het prachtig zoals de biologische sector zich heeft ontwikkeld.” (JH)  info@machandel.com

Maasoever Coldstore B.V. is een snelgroeiend en innoverend bedrijf, gespecialiseerd in koelen vriesopslag, loonverwerking van (met name biologische) groenten en het verpakken van diepvriesgroenten. Met ruime ervaring in deze gebieden, werkt Maasoever Cold Store B.V. continu met u aan oplossingen op maat. Duurzaamheid en kwaliteit staan daarbij hoog in het vaandel.

Door te innoveren spelen wij in op de behoefte vanuit de markt

Contactgegevens Maasoever Cold Store BV Industrieweg 3 5165 NH Waspik T. +31 (0)416 317120 www.maasoever.com

Vacuüm verpakte aardappel, rode bieten en groenten (witlof)

Pasteurisatie Sterilisatie www.tps-engineering.eu rik.valk@tps-engineering.eu 00 32 493 727 047

AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

43 43

Thema

Industrie AGF

Gemak als hoofdingrediënt om groentenen fruitconsumptie te verhogen

Greenyard heeft een focus op plantaardig voedsel

“We eten te weinig groenten en fruit,” observeert Nancy Goovaerts, Corporate Communication Manager van Greenyard – een wereldwijde leverancier van groenten en fruit. ‘Wij willen mensen helpen gezonder te leven door hen te laten genieten van fruit en groenten.”

it Greenyard analyses blijkt dat vooral het ontbreken van gebruiksgemak voor de consument een drempel opwerpt om er voldoende van te eten. Het is de reden dat Greenyard – bestaande uit de divisies Fresh,

Frozen en Prepared – zoekt naar innovaties die de consument verleiden meer groenten en fruit te consumeren waarbij genieten en gemak voor de consument voorop staan, meldt Manon Meijers, Marketing Manager

Turn-key projecten in: Groene bonen Suikermais Broccoli Bloemkool Universeel

Meer informatie over de ontblader- & roosmachine op onze website!

www.sweere.com info@sweere.com +31 (0)165 315 536

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

FOOD PROCESSING EQUIPMENT HARVESTING EQUIPMENT

van de divisie Prepared. Een belangrijke tendens waar Greenyard op inspeelt is Plant Based Food. Zij stelt dat peulvruchten – die op geconserveerde wijze direct gebruiksklaar zijn – een mooi vleesalternatief bieden voor de groeiende groep consumenten die steeds vaker een dagje geen vlees eet. De door Greenyard ontwikkelde bonenschotels zijn gericht op de consument die wel gezonder wil eten maar niet goed weet hoe. “De bonenschotels zijn een

Veel vraag door corona Het instellen van een quarantaine in diverse landen heeft impact op het consumptiepatroon stelt Dennis Duinslaeger, woordvoerder van Greenyard. “Het betekent dat de buitenshuis consumptie nagenoeg is stilgevallen.” Dennis observeert dat de volumes die normaal bestemd zijn voor de out-ofhome consumptie nu moeten worden opgevangen in de retail. “Wij hebben alle zeilen bijgezet om interne maatregelen te treffen

zodat onze mensen veilig kunnen werken maar ook om de supplychain op te schalen om te zorgen dat we die verhoogde volumes kunnen produceren.” Hij geeft aan dat dit een grote inspanning was. “Wij zijn dankbaar dat onze collega’s ervoor gezorgd hebben dat we die verhoogde volumes hebben kunnen afleveren bij de klanten.” Door de grotere omzet bij de retail noteert Greenyard in alle divisies toegenomen vraag. Waar

er aan het begin van de crisis veel vraag was naar convenience en producten met een langere houdbaarheid, ziet Dennis nu dat consumenten ook schakelen naar producten die ze zelf klaarmaken. Daarnaast neemt Dennis een vraag naar conservenproducten als erwten, wortelen en aardappelen waar. “Producten die mensen kennen maar waar we nu door de quarantaine een duidelijk verhoogde vraag zien.”

volwaardige maaltijdcomponent omdat we zorgen dat het aandeel groenten en peulvruchten zo hoog mogelijk is.” Andere nieuwe producten die binnen de toenemende vraag naar plantaardige producten passen, zijn de hybride producten, waarbij een deel van het vlees door groenten is vervangen, geeft Manon aan. “Champignons zijn daarvoor heel geschikt omdat zij dankzij hun structuur en umami smaak een perfecte match zijn voor vlees en vleesvervangers.” Voor de industrie is er een product ontwikkeld op basis van gehakte champignons

waarmee producten als burgers of hartige taarten kunnen worden gemaakt.

sen, Marketing Manager van de divisie Frozen beaamt dit. De diepgevroren maaltijden, maaltijdcomponenten en soepen zijn co-creaties met en voor de klanten. Ook in het diepvriesschap blijkt er behoefte te zijn aan een meer plantaardige invulling van de maaltijden. “Plant Based Food zien wij niet als een trend maar als een noodzakelijke verandering in ons voedingspatroon over de jaren heen. Het zal onze focus moeten zijn voor de toekomst.” Helena stelt vast dat steeds meer mensen bewust nadenken over hun gebruik van vlees en vis. “We wil-

FOCUS VOOR DE TOEKOMST Bij het ontwikkelen van nieuwe producten staat samenwerking met de retail partners voorop. “We moeten een nauwe samenwerking hebben met de retailer om te begrijpen waar zij naar op zoek zijn voor hun consumenten onder hun merk en dat vertalen wij binnen onze divisie naar de markttrends die we zien en de behoefte van de klant,” zegt Manon. Helena Ghey-

YOUR PRODUCTS ALWAYS IN VIEW Hogere output

Grotere nauwkeurigheid Maximale procesbetrouwbaarheid

Multipond weger met 3D camera’s Multipond weegsystemen houden vanaf nu een waakzaam oog op de productie met het 3D ARGUS camera systeem: voor een automatische, intelligente aansturing van de product flow. Multipond staat voor betrouwbare precisieweging, kwaliteit, innovatie en tailermade solutions.

Multipond heeft patent op dit systeem

P E R F O R M A N C E M E E T S P R E C I S I ON MULTIPOND Benelux B.V. Boven Zijde 10 Postbus 28024 NL-5602 JA Eindhoven The Netherlands t +31 (0) 40 26 28 090 e info@multipond.nl i www.multipond.com

AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

45 45

Thema

Industrie AGF heel goed moeten zijn.” Om hieraan invulling te geven, focust Greenyard Frozen zich op een reeks maaltijden en maaltijdcomponenten die vegan of vegetarisch zijn. “We zien dat de consument steeds meer verrast wil worden en op zoek is naar gemak. Vegetarisch of plantaardig koken met heel veel groenten betekent niet automatisch dat het heel veel werk is om klaar te maken. Sommige consumenten zijn ook nog onvoldoende bekend met de positieve aspecten van diepvriesproducten zoals voedingswaarden en gezonde alternatieven. Bovendien zijn er in het diepvriesschap de laatste jaren heel wat innovatieve producten toegevoegd, zoals bijvoorbeeld bloemkoolrijst, die een goed alternatief kunnen bieden om snel, gezond en smaakvol te koken: zeker een kijkje waard.” (MW)  Greenyard richt zich met diepvriesproducten op snel, gezond en smaakvol koken

len zowel de chef als de consument motiveren om meer plantaardig te koken door het gebruiksgemak te verhogen.” Smaak staat daarbij voorop. “De consument zal nooit

Nancy.goovaerts@greenyard.group Manon.meijers@greenyardprepared.com Helena.gheysen@greenyardfrozen.com Dennis.duinslaeger@greenyard.group

overtuigd worden als de smaak niet goed is. Als we de standaard consument willen overtuigen om meer enkel plantaardig voedsel te consumeren dan zal die smaak

Violetti, het beste van twee werelden!

Violetti is een nieuwe spitskool waarvan duidelijk is wat haar bijzonder maakt: de mooie paarse kleur. Violetti heeft de zachte verfijnde smaak van de gewone spitskool en de rijke kleur van de klassieke rode kool, dus het beste van twee werelden. T.B.&S. B.V. • Vronermeerweg 1 • 1834 AX Sint Pancras Tel: +31 (0)72-5642386 • M: 06-53498460 E-mail: info@spitskool.com • www.violetti.nl

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

SPECIALIST IN: Winterpeen Rode Bieten Wassen van groenten Handel in groenten Gangbaar en BIO

Verwerking van wortelen en rode bieten. Het rooien van wortelen, rode bieten en pioenstekken behoort ook tot de mogelijkheden. Met ons zelfontwikkelt spoelsysteem kunnen wij diverse gewassen spoelen. Neem contact op voor de mogelijkheden.

Oudijk 26 - 1617 KR Westwoud - Holland - Tel. 06-12438991 info@deboerwestwoud.nl - www.deboerwestwoud.nl

Food Processing Equipment

Need a hygienic solution for product transport? DTS has the solution! DTS program for auger transport conveyors includes: • Horizontal • Vertical • Inclined • Declined

DTS PR05 Advertorial.indd 1

• Clean in Place • Insulated • Dry or wet • Custom built

Speulmanweg 4 4112 NA Beusichem The Netherlands

T. +31 (0) 345 725 800 E. info@dtsbv.nl www.dutchtecsource.com

19-5-2020 12:29:1

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

47 47

Thema Industrie

AGF

Herwig Dejonghe, Antarctic Foods:

Herwig Dejonghe van Antarctic Foods

“Dit jaar draaien we voor het eerst op volle capaciteit” Herwig Dejonghe blijft nauw verbonden met de industriegroenten. Met 34 jaar ervaring besloot hij eind 2014 te vertrekken als COO bij Greenyard Foods om zelfstandig een bedrijf in de branche te beginnen. De voormalig CEO van PinguinLutosa Food Group kocht toen Pinguin Aquitaine en doopte het om in Antarctic Foods Aquitaine. Er werd afgesproken dat hij in de eerste jaren zijn producten niet mag verkopen aan de retail en foodservice en hierdoor ligt de focus voor het moment op de industriemarkt. Met wat tegenslagen onderweg, zoals een brand in 2017 bij het bedrijf in de Zuid-Franse streek, is Antarctic Foods dit

jaar klaar om voor het eerst op volle capaciteit te gaan draaien, dat toch al in een bijzonder jaar met daarin ook een soort jubi-

leum voor Herwig die dit jaar voor de 25ste keer het seizoen meemaakt in het bedrijf in Zuidwest-Frankrijk.

REGEN Hadden we Herwig voor het weekend gesproken, dan waren we met een heel ander verhaal thuisgekomen. “Er is ongekend veel regen gevallen in het weekend van 9 en 10 mei,” vertelt Herwig. “Eerst was er geen wolkje aan de lucht maar er is nu al meer dan 210 milliliter water gevallen en hoewel de ergste plensbuien achter de rug zijn, is het nog niet gedaan. Het niveau van de rivieren stijgt en er hier en daar pro-

DE SPECIALIST OP HET GEBIED VAN O.A VELDGEWAS EN GEBORSTELDE KNOLSELDERIJ

T. +31(0)6 531 90 100 | info@rodeno.nl | www.rodeno.nl 48

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

blemen zijn met overstroomde wegen. Het verschil met België kan op het moment niet groter zijn. Daar is het nu droog en blaast de harde wind de toplaag van de grond weg.”

AQUITANIË Met Pinguin was Herwig een van de eersten in de Belgische groentenverwerkende industrie die zijn activiteiten ook naar het buitenland verplaatste. “Ik ben in alle windstreken actief geweest en wie mij kent, weet dat ik graag werk in een wisselwerking met het buitenland. Het is niet zozeer dat de streek Aquitanië mij trekt, het zijn de groenten waar ik een grote passie voor heb.” Herwig geeft wel toe dat hij het niet overal had aangedurfd om een dergelijk bedrijf op te zetten voor deze groenten. “Aquitanië heeft zeker zijn troeven die de streek aantrekkelijk maakt. Bij droogte is het land te beregenen en bij excessieve neerslag kan het water door de zandgronden snel afgevoerd worden.” Dan zijn er volgens Herwig ook nog de toplandbouwers uit de streek. “Het gaat vaak om telers met tussen de 800 en 3000 hectare aan grond voor hun bedrijven die veel aan precisielandbouw doen om hun bedrijven te runnen. Ik moet toegeven dat mijn liefde voor Zuidwest-Frankrijk exponentieel

De Zuid-Franse streek is te beregenen

is toegenomen de laatste jaren. Zelf pendel ik heen en weer tussen Frankrijk en België. Mijn zoon Francis werkt ook mee met mij in het bedrijf en woont ook in die streek. Hij is vooral de man voor de productie terwijl ik er ben voor de commercie.”

SUIKERMAIS De gewassen die Herwig teelt in Aquitanië bestaan vooral uit wortelen, suikermais, bonen en erwten. “Suikermais is het belangrijkste product geworden,” vertelt Herwig. “We hebben de productie van dit gewas verhoogd met 30 procent door diver-

Turnkey soluঞons designed to full your needs Roboঞc and Layer Palleঞsing systems Modular pallet conveyors & AGVs Order preparaঞon systems Automated Storage & Retrieval Systems Industrial so[ware

Do you have an automaঞon project in mind? Does your equipment need maintenance? Get in touch with us!

+32 (0) 55 33 57 57 info@sco automaঞon.be www.sco automaঞon.be

Maintenance services

AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

49 49

Thema

Industrie AGF

Oogst van Suikermais

se investeringen in het bedrijf. Deze waren net op tijd afgerond voordat het coronavirus zijn impact kreeg op het dagelijks leven. Eind 2014, toen we het bedrijf net hadden overgenomen, was de situatie voor suikermais wel heel anders op de markt. Er waren bittere jaren aan vooraf gegaan

De productiehal van Antarctic Foods in het Franse Ychoux, ruim 60 kilometer ten zuiden van Bordeaux

voor dit gewas maar gelukkig is dat sterk verbeterd. Het bedrijf was dan ook 5 jaar geleden aan de grond geraakt en was toentertijd niet meer interessant voor Greenyard om mee verder te gaan. Nu is de markt gezond en de vraag voor de verwerking in groentenmixen en maaltijdsalades stijgt

185x132.qxp_Opmaak 1 06-04-18 13:55 Pagina 1

nog steeds. Veel last van het coronavirus hebben we gelukkig niet met dit product, in ieder geval voorlopig. Naast de suikermais zijn de wortelen en bonen een belangrijk product. Beide gewassen doen het goed in Zuidwest-Frankrijk.”

FAST, COMPREHENSIVE ANALYSIS OF

FRUIT & VEGETABLES

Bij een kwetsbare en bederfelijke productgroep als groente en fruit is snel handelen cruciaal. Wilt u testen op belangrijke verontreinigingen en bestanddelen? TLR biedt u een ruim analyse aanbod aan en test pesticiden in groente en fruit binnen 24 uur! Een greep uit onze analyse portfolio: • Pesticiden residu screening • Ethephon • Fosetyl-Al • Perchloraat, chloraat • Dithiocarbamaten • BAC / DDAC • Bacteriële kiemgetallen • Pathogenen • Isotoopratio analyse

Kĳk voor meer informatie op onze website www.tlr.nl

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

INTERNATIONAL LABORATORIES

ECONOMISCH DUURZAAM “Nu, vijf jaar later, zijn we klaar om grote volumes te produceren. Dit jaar verwachten we dat er 40.000 ton verwerkt kan worden. We kwamen van een niveau met 14.000 ton productieniveau in 2014. We hadden ook nog een grote brand gehad in 2017 die een enorme drempel opwierp. 2020 is echter het jaar dat we aan onze doelcapaciteit en rendement gaan komen. Hiermee zijn we dus economisch duurzaam geworden voor de toekomst.” De suikermais, wortelen, bonen en erwten van Antarctic Foods zijn voor 95 procent bedoeld voor de industriële verwerkers. Door mijn achtergrond ken ik die sector goed en bespreek ik graag met mijn klanten de technische details hierover. De producten zijn vooral bedoeld voor de West-Europese markt. Daarin hebben we een groot accent op de Franse markt wat een voordeel is aangezien men hier graag nationaal of regionaal producten koopt. In België is dat ook een ontwikkeling die meespeelt maar het is maar een klein land en dus gaat het ‘nationaal’ kopen van groenten en fruit hier niet echt op.” Eenzelfde groei voor Antarctic Foods zoals Herwig toentertijd bij PinguinLutosa had bewerkstelligd, zit er niet in. “Dit zijn ande-

Verwerkingslijn voor suikermais

re tijden en omstandigheden als toen. Ik geloof wel dat Antarctic Foods verder kan groeien op de markt maar dan als specialist van groenten uit de regio in suikermais, wortelen en bonen. Dat vraagt om veel investeringen want je moet technologisch mee gaan in die wereld. Het coronavirus zorgt wel enigszins voor een positieve impuls aan industriegroenten. Het is

immers goed te bewaren maar het hangt natuurlijk nog af van andere factoren zoals welke groenten je hebt en of je bedrijf vooral op retail is gericht. De grote winnaar in de industrie sinds Covid-19 zijn vooral de groentenconserven die goed scoren in de retail.” (TD)  Herwig.dejonghe@antarcticfoods.com

Export - Import - Teelt Specialiteiten:

Conventionele teelt Biologische teelt voor industrie en verse markt

WITTE- EN RODE KOOL ALLE WORTELEN RODE BIETEN KNOLSELDERIJ AARDAPPELEN UIEN (GELE-RODE) SJALOTTEN IJSBERGSLA

Handelsweg 2, 1619 BJ Andijk, T.: +31 22 85 91 222 | M.: +31 653 167022 E-mail: info@hortica.nl | www.hortica.nl

AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

51 51

Thema

Industrie AGF

Jeroen Lijkendijk, Sales Director HiTec Foodsystems bv:

“Een druk op de knop en de machine doet de rest”

Detail van de DCM machine bij de Canadese klant

Floretten van de broccoli, op de achtergrond de knipkop

De installatie van de HiTec Decore Cutting Machine was net op tijd afgerond in Canada toen het gehele internationale reisverkeer aan banden gelegd in de strijd tegen het coronavirus. De Canadese klant kan dus op tijd aan de slag met de nieuwste machine. Jeroen Lijkendijk, salesdirector bij HiTec Foodsystems , ziet ondertussen de vraag naar automatische oplossingen wereldwijd toenemen, alles om de handen aan de lijn te beperken.

eperkingen op het reizen en het afnemen van bezoeken maakt het investeren in een nieuwe machine er niet makkelijker op maar met de moderne technologie van tegenwoordig is er veel mogelijk om ook van op een afstand de klanten te helpen met hun vraag naar een machine. “Er zijn genoeg digitale oplossingen en mogelijkheden om de machines voor onze klanten tailormade te ontwerpen,” vertelt Jeroen. “Via 3D tekeningen kunnen ze de volledige machine bekijken en in passen in hun productieproces. En voor die klanten die eventueel beschikken over een VR-bril heb52

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

ben we ook mogelijkheden, al blijven deze brillen op het moment vooral op de plank liggen, ze worden nog altijd het meest gebruikt voor beurzen.”

“Voor het testen maakten we al voor de crisis gebruik van een service waarin de klant zijn eigen producten naar ons opstuurt waarop wij de machine bij ons in de productiehal testen en afstellen op het product van de klant. Daarbij zetten we de laatste puntjes op de i en kan de machine na fabrieksafname gereed gemaakt worden voor verzending. HiTec verzorgt ook de

implementatie en realisatie van de machines en proces lijnen bij de klant en levert de systemen turnkey op..” Het werk van HiTec stopt echter niet op dit moment maar gaat ook door bij service en onderhoud. “Daar geldt ook dat we vanaf een afstand de machine kunnen uitlezen op storingen en advies kunnen geven over hoe dit te verhelpen. Als het niet anders kan, kunnen we met een aantal maatregelen in acht genomen uiteraard ook ter plaatse komen voor het herstel.” ZESDE GENERATIE MACHINE De DCM ontkern & florettenmachine die nu bij de Canadese producent staat, is van de zesde, en daarmee nieuwste, generatie. “Het ontkernen & floretten is een proces dat wij bij HiTec inmiddels aardig onder de knie hebben. De machine is compleet doorontwikkeld via Proven Technology. Dat betekent dat de machine op basis van de feedback en wensen van onze klanten wordt verbeterd en zo blijf je deze perfec-

tioneren. Zo is het grote verschil met de vorige generatie de productiviteit. Die is verhoogd van 90 kroppen per minuut naar 120. Onderhoud en service zijn verbeterd, evenals de gebruiksvriendelijkheid van het bedieningspaneel. Hoewel de klant in Canada deze machine enkel gebruikt voor bloemkool en broccoli, zijn de knipkoppen eenvoudig binnen een minuut te vervangen door een ander model waarmee bijvoorbeeld ook ijsbergsla kan ontkernen en halveren/kwarteren. De instellingen zijn daarbij makkelijk aan te passen op het touchscreen. Je geeft het te verwerken product aan, drukt op start en de machine doet de rest. Hoewel we een klein bedrijf zijn, hebben we een relatief grote engineerafdeling. Hierdoor kunnen we de machines niet allen perfectioneren en aanpassen aan de wens van de klant maar zijn specialist in het ontwerpen van custommade machines: de florettenmachines. Die hebben we ook staan voor producten zoals paprika’s.” Hygiëne en gebruiksvriendelijkheid zijn twee speerpunten voor HiTec als het aankomt op het ontwerpen van machines. “Veel machines worden door ons op maat gemaakt en zijn dus allemaal uniek maar op het gebied van hygiëne zijn ze uniform con-

form de laats geldende richtlijnen (EHEDG). Met het gebruik van ronde buizen in het frame, aflopende hoeken en het weglaten van verborgen punten is de machine ook makkelijk schoon te maken en te houden. Hygiëne is voor onze klanten erg belangrijk omdat een aantal belangrijke afnemers, vooral in de fastfoodketen, hoge eisen stellen aan hygiëne en een schone fabriek.”

REST VAN DE WERELD MAAKT EEN INHAALSLAG IN HET AUTOMATISEREN De laatste jaren zijn er veel ontwikkelingen geweest in de automatisering. “In Europa zijn we al best goed op weg en lopen we voorop ten opzichte van andere markten maar we zien dat de inhaalslag is begonnen in landen zoals het Midden-Oosten, Noord-Amerika en Israël waar ons wereldwijd dealernetwerk actief is. Ook in lage loon landen zie je ook dat er een ontwikkeling is dat men minder mensen aan de lijn wilt hebben en zet men in op het automatiseren van de productieprocessen.” Het coronavirus geeft een boost aan die vraag naar automatisering om het aantal handen te gaan beperken. Verdere diepte-investeringen zijn er ook nog op de markt ziet Jeroen. “Bedrijven kijken nog

altijd naar de mogelijkheden om hun processen te automatiseren, vooral als het gaat om werkzaamheden die vaak eentonig en herhalend zijn. Dat valt ook makkelijk te automatiseren en de meer uitdagende functies blijven dan over voor de mensen. Verder zien we veel ontwikkelingen in het robotiseren.” Toch blijken sommige processen nog altijd beter met de hand te bewerken dan met een machine . “Korte charges van nicheproducten zijn soms nog erg lastig. Het loont ook niet altijd om dat te automatiseren.”

Jeroen constateert dat het einde van de automatisering in de sector nog lang niet in zicht is. “Vooral digitalisering is een belangrijke ontwikkeling. Realtime info die de machine kan geven wordt echt belangrijk waarop je kan zien als productiemanager wanneer een machine bijvoorbeeld onderhoud nodig heeft. De data die een machine kan leveren over de output wordt ook belangrijker in het proces. Als kleiner bedrijf kunnen we daarbij sneller de wens van de klant toevoegen ten opzichte van de grotere jongens. Dat is de kracht die wij hebben op de markt.” (TD)  j.lijkendijk@hitecbv.nl

AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

53 53

Thema

Industrie AGF

Hoe online tools een oplossing kunnen bieden bij onderhoud, service en installatie:

Onderhoud van optische sorteerders op afstand

Tijdens een live videogesprek helpt Tomra klanten op afstand met onderhoud, service en installatie

Tomra zet experts in om in virtuele demonstratiecentra de klant op afstand te kunnen helpen in tijden van Corona

Met een wereldwijde verkoop naar 84 landen stellen alle beperkingen die gelden rondom Covid 19, Tomra Food – producent van sensorgebaseerde sorteeroplossingen voor de voedingsindustrie - voor uitdagingen om hun klanten te bereiken. Veel van Tomra’s klanten zijn actief in de AGF-sector, bijvoorbeeld vers fruit, veldsla, spinazie, wortelen of aardappelen.

arel Strubbe, regionaal verkoopdirecteur EMEA, stelt vast dat de impact van de crisis op zijn klanten groot is. Enerzijds ziet hij dat bij klanten die leveren aan de foodservice of die zich richten op

diepvriesproducten voor de out-of-home markt, de vraag is weggevallen waardoor die bedrijven vertragen. Anderzijds ziet hij dat de vraag naar verse AGF en conserven dermate stijgt dat dit voor druk op de

bedrijven zorgt om alles tijdig te kunnen leveren. “De supplychain gaat van heel gespreid naar heel sterk naar de retailer. We zien dat klanten die de retail bedienen het nu enorm druk hebben en soms problemen hebben om de retailer snel genoeg te kunnen bevoorraden.” Karel stelt vast dat waar de consument voorheen zijn voedingsbestedingen gedeeltelijk in de supermarkt deed en gedeeltelijk bij de foodservice en de horeca, al deze bestedingen nu in de supermarkt geconcentreerd zijn. Hij observeert dat er vooral bij de langer houdbare producten zoals aardappelen of

De Champignonspecialist is een productiebedrijf van champignons conserven geschikt voor groothandel, verwerkende industrie en retail. Deze zijn te krijgen in de volgende verpakkingen: emmer, blik, glas, box en vaten. Langedijkstraat 4, 5324 AR Ammerzoden T. +31 (0)73 599 1638 F. +31 (0)73 599 4412 E. info@dchs.nl I. www.dchs.nl

Hoogste opkoopprijzen! www.palletcentrale.nl 54

AGF Primeur 5 • Industrie AGF • 2019

De Primeur thema volgende maand :

Zomerfruit

Reserveer nu uw advertentie:

Andries Gunter T. +31 (0)166 69 82 32

wortelen enorme pieken in de vraag zijn. Dat stelt eisen aan de verwerkingscapaciteit. De regionaal verkoopdirecteur ziet dat dit soms moeilijk is in te vullen omdat er minder – vooral arbeidsmigranten – personeel beschikbaar is. “We zien dat onze klanten zich voorbereiden op de omstandigheid dat er waarschijnlijk tijdens de oogst minder arbeidskrachten aanwezig zullen zijn.”

INTERACTIEF BEGELEIDEN Tomra Food heeft "virtuele demonstratiecentra" ontwikkeld (België, China, VS, Ierland, …), waarbij live sorteerdemonstraties kunnen gevolgd worden in tijden van beperkt contact. Dit om de bedrijfscontinuïteit voor de klanten te garanderen. “In een notendop, het is alsof men onze testen demonstratiecentra bezoekt, maar dan vanuit een thuiskantoor. Tijdens een live videogesprek kan er gepraat worden met onze Tomra Food-experts en kunnen alle vragen gesteld worden. Het aanbieden van hoogwaardig en veilig voedsel blijft een topprioriteit, misschien zelfs meer in tijden van onzekerheid. Aangezien onze klanten hierin een belangrijke rol spelen, willen wij hen op alle mogelijke manieren blijven ondersteunen. Met deze Virtuele Demo-oplossing, kunnen onze sorteeroplossingen getest worden, vooraleer klanten een belangrijke investering doen. We zien dat de aanvragen hiervoor steeds sneller komen.” Een andere vraag is naar periodiek onderhoud. Karel geeft aan dat veel van de gebruikers van de optische sorteerders te maken hebben met seizoensproducten. Normaal wordt voor aanvang van het seizoen onderhoud gepleegd zodat er tijdens het seizoen geen problemen ontstaan. Soms zijn die seizoenen maar heel kort. Karel noemt als voorbeeld erwten waarvan het oogstseizoen maar ongeveer acht weken duurt. “Als tijdens die acht weken een machine kapot gaat, dan kan er een groot verlies ontstaan.” Tomra kan hier hulp bieden door met een mobiele camera in beeld te brengen waar de klant bij

het onderhoud op moet letten. Maar ook bij acute storingen wordt hulp op afstand ingeroepen. “We hebben ook de mogelijkheid om in te bellen en de controle van de machine over te nemen via internet als er echt acute problemen zijn.” VOORBEREIDEN Ook zijn er in Israël en Zuid-Afrika al optische sorteerders geïnstalleerd door klanten zelf die op afstand werden begeleid door experts van Tomra via een online tool. Hoewel het zelf installeren met hulp op afstand

in sommige gevallen uitkomst kan bieden, wijst Karel erop dat dit proces tot drie maal zo veel tijd kost als een installatie door een professional. Daarbij kan Tomra beschikken over veel lokale technische mensen. Maar ook die kunnen niet overal alle processen doorgang laten vinden. “In sommige landen is het heel moeilijk om naar de klant toe te rijden. Er is documentatie nodig om bijvoorbeeld landsgrenzen te mogen overschrijden.” Karel verwacht dan ook dat er een enorme piek van installatie en service gaat ont-

staan als de situatie weer normaliseert. Om zich op deze piek voor te bereiden, heeft Tomra een digitaal leerplatform gelanceerd om meer mensen hun kennis te laten vergroten zodat ze beter kunnen worden ingezet. “We proberen iedere tool te vinden om onze klanten verder te helpen in deze moeilijke tijd.” (MW)  food@tomra.com

The process innovators

Uw partner in complete verwerkingen voor: Aardappelvlokkenlijnen Frietlijnen Droogtechnologiën

Wassen & Ontstenen Schillen & Borstelen (Water)-snijden

Tummers Machinebouw B.V., Ampèreweg 4, 4631SP, Hoogerheide Tel: +31 (0)164 61 40 70 Fax: +31 (0)164 61 53 55 E-mail: info@tummers.nl

AGF AGFPrimeur Primeur 55 • • Industrie Kasgroenten AGF • 2019 2020

55 55

Logistiek

Mark Remie, directeur van FFWD Rail:

“Als er één plek is op de wereldbol waar ik mijn spoorterminal mag bouwen zet ik mijn pijltje op Bleiswijk” Het afgelopen jaar zagen we veel initiatieven ontstaan rond het spoorvervoer voor de AGF-sector. Het idee - minder vrachtwagens op de weg en meer AGF op de rails – ontstond in eerste instantie uit de wens om het aantal congesties op de weg te verminderen en de emissies op de weg terug te dringen. Klimaatneutraal vervoer werd het afgelopen jaar belangrijker door onder andere de stikstofcrisis en verdere opwarming van het klimaat. Van congesties op de weg is er in het voorjaar echter geen sprake meer door het coronavirus.

p het spoor staan de ontwikkelingen ondertussen niet stil. Mark Remie, directeur van FFWD Rail en initiatiefnemer van de Holland Rail Terminal (HRT) in Bleiswijk, is op het moment druk bezig met opzetten van een eerste spoorverbinding voor de AGF-sector. Een trein met bestemming Polen en een ander met bestemming Zweden en Noorwegen. “Dit project is sinds begin mei in een stroomversnelling geraakt maar er is nog altijd plaats op de trein voor partijen die hier interesse in hebben,” vertelt Mark. “Ondertussen wacht hij gespannen af of de overheid groen licht geeft voor de bouw van de HRT in Bleiswijk of dat ze er toch voor kiezen een bestaande terminal in Rotterdam aan te wijzen vanwaar de eerder genoemde treinen nu noodgedwongen moeten vertrekken. “In de jaren ’90 werd er al een smalle strook land tussen de A12 en het spoor bij Bleiswijk aangewezen door de 56

AGF Primeur 5 • 2020

gemeente als een geschikte plaats voor de realisatie van een spoorterminal,” vertelt Mark. “Dat bleef echter lange tijd bij alleen een visie en niemand pakte daadwerkelijk de handschoen op. In 2014 werd ik door de gemeente Lansingerland benaderd met dit bestemmingsplan. Toen viel bij mij het kwartje dat het spoor veel kan betekenen voor de AGF sector.” “Dat de overheid zijn twijfels heeft over de te kiezen locatie voor een dergelijke spoorterminal voor het AGF-transport naar Duitsland laat zien dat, sinds het AGF het spoor in de jaren 1970 heeft verlaten en meer op de weg zit, dit ook geen aandacht meer heeft in haar beleidsplannen,” vertelt Mark. “De vraag naar een dergelijke treinverbinding zit rond Bleiswijk maar de overheid kijkt momenteel teveel naar bestaande terminals en zeggen simpelweg ‘verplaats

Mark Remie

de markt dan maar’. Dat schiet natuurlijk niet op. Dan staan we straks alsnog vast in de file naar Rotterdam, maken we extra transportkosten en verliezen we tijd. Rotterdam is omrijden vanuit Bleiswijk en dat terwijl al het verkeer, zowel op het spoor als op de weg langs Bleiswijk komt. Ga maar na, per dag passeren er een kleine 12.000

vrachtwagens per dag waarvan de meesten met AGF zijn gevuld. Het aandeel van AGF op de weg ligt rond de 20,8 procent terwijl het totale goederenvervoer op het spoor in Nederland goed is voor 7 procent, in Europa is dat 17,8 procent. Genoeg ruimte dus voor de trein. En als ik één plek op de wereldbol mag kiezen waar ik dan vervolgens mijn spoorterminal mag neerzetten dan zet ik mijn pijltje op Bleiswijk.”

MASSALE VOLUMES Mark stond vooral te kijken van de grote volumes groenten en fruit die er vanuit Nederland, als draaischijf in Europa, worden geëxporteerd naar het achterland. “Tomaten, paprika’s en komkommers die we telen en de grote volumes import die in de haven van Rotterdam aankomen bieden kansen voor het spoor. Een trein gedijt namelijk uitstekend in een markt die nood heeft aan regelmatige vertrektijden, vaste bestemmingen en grote volumes. Want een groot volume geeft ons de kans om hier een vaste basislading uit te halen waarmee we de partijen goedkoper transport kunnen aanbieden. De trein is immers al goedkoper dan de weg mits je de ladingen weet te bundelen. Dan is er natuurlijk nog het grote voordeel van de reductie van CO2 met het spoor. Dat is ook een van de belangrijkste redenen dat we inzetten op dit project. Het spoorvervoer zelf is nog niet 100 procent klimaatneutraal want de reefers op de trein worden nog altijd door de eigen generatoren gekoeld maar zorgt wel al voor een flinke reductie in de emissies. In de nabije toekomst gaat het mogelijk zijn om de elektriciteit van de locomotief te koppelen aan de reefers. Zo halen we met slechts een windmolen en een trein 39 vrachtwagens van de weg. Die CO2-reductie wordt in de toekomst alleen maar belangrijker. Nu ligt er nog veel focus op biologische producten

etiketteermachine

als het gaat om klimaat maar in bijvoorbeeld Zwitserland kijken supermarkten steeds meer naar de totale footprint van groenten en fruit. Daarin zien we dat de Nederlandse tomaten slechter scoren op dit punt dan het lokale product of import uit Spanje. Als we alleen al met de trein vanuit Bleiswijk naar Zwitserland kunnen rijden winnen de Nederlandse tomaten dat juist, zowel op prijs als op footprint.”

Bij dergelijke initiatieven was er bij veel importeurs, exporteurs en andere partijen in de AGF-sector vaak sprake van koudwatervrees om mee op de wagon te springen van het spoor. Als het aan Mark ligt blijft het bij koudwatervrees. “Voor de AGF is snelheid en flexibiliteit erg belangrijk en veel partijen uit de sector zien het spoor niet als een flexibele partij in het transport maar dat is een verkeerde perceptie. Stel je voor dat je een klant hebt in Duitsland die nog snel een lading tomaten wilt hebben dan ben je met de vrachtwagen ook al te laat. Daarnaast weet je vaak niet waar je de vracht moet leveren bij de klant. De trein is dus absoluut niet minder flexibel maar het vraagt om een iets andere mentaliteit en instelling bij bedrijven. Vergelijk het met een ferry naar Engeland, die varen ook op vaste tijdstippen. Het transport is daarnaast goedkoper met de trein, zo bespaar je van deur tot deur 10-15 procent.”

DE TAAL VAN DE AGF Duurzaamheid, goedkoper transport en het vermijden van congesties. Al die voordelen waren niet tot de sector doorgedrongen zonder de partijen op het spoor die oog hebben voor de AGF-sector. “Lange tijd waren er geen specifieke partijen op het spoor die zich richtten op het transport voor de AGF. Het waren vooral aanbieders die alleen containers met laagwaardige

• Weegschalen • Weeg automaten • Checkwegers • Wegen / Etiketteren • IJken

goederen en waar dan af en toe nog wel een wagon met AGF aan kon worden vastgekoppeld. Maar de AGF stelt heel andere eisen aan het huidige spoortransport dan de meeste aanbieders op de markt. Wat een normale aanbieder op het spoor aan te bieden heeft, is namelijk te algemeen voor de sector, die willen specialisme, iemand die hun taal spreekt. Daarom is dit project juist wel specifiek op de AGF-sector gericht en werken we nauw samen met de 40 partners in Bleiswijk om dit project op te starten. We zien dat Nederland de volumes heeft en op een commitment kunnen bouwen die er nog langere tijd gaat zijn. Wij zijn daarin de aanbieders van het transport waarbij de vervoerder in zijn rol blijft. We nemen als partij ook de verantwoordelijkheid om die trein vol te krijgen. Dat liep bij eerdere projecten in het verleden soms mis waarin je een aanbieder had maar niet echt een partij die verantwoordelijk was om die trein ook daadwerkelijk vol te krijgen.” Hoewel het coronavirus de urgentie om de congesties op de Europese wegen weg te werken, heeft doen verminderen, heeft de trein ook veel voordelen te bieden in deze tijden van crisis. “We zien dat de treinen naar Italië en Duitsland met volle ladingen vertrekken. Het voordeel van het spoor is dat er ook minder mensen betrokken zijn bij het proces. In plaats van 39 vrachtwagenchauffeurs die soms in de file staan bij de grens, rijden de treinen met één machinist lekker door. Daarnaast zijn de ‘files’ op het spoor ook afgenomen. Er zijn veel minder passagierstreinen op het moment waardoor het goederenvervoer als vitale sector alle ruimte heeft.” (TD)  mr@ffwdrail.com

weeg- en etiketteermachine

WPL Industries B.V., De iepenwei 14i, Geldermalsen. 0345-570558 info@wpl-industries.com www.wpl-industries.com

AGF Primeur 5 • 2020

B eH w ae rrdk ft reu iAt G F

Rens Vermue en Thijs Wullems van Johnny Be Good:

“Alles draait bij ons om lekker eten” concept omvat meer dan alleen de groenten. “Heel de cirkel willen we goed doen. Van het begin tot het eind. Er wordt vaak gedacht dat dit een mission impossible is. Maar het is zeker mogelijk: zorgen dat je goed doet voor iedereen die in de keten betrokken is,” zegt Rens. Het is de reden dat werd gekozen om alleen te werken met biologische producten.

Thijs Wullems en Rens Vermue introduceren Johnny Be Good op de Nederlandse markt

ls antwoord op kritische vragen van hun kinderen over het zorgen voor de planeet, bedachten Rens Vermue en Thijs Wullems met Johnny Be Good een lang houdbaar alternatief voor de traditionele gemaksgroenten waarbij smaak en gezondheid voorop staan. Veel groenten op de versafdeling van de supermarkt zijn gesneden voor het gemak van de consument maar wel rauw en kort houdbaar, geeft Thijs aan.

“Als je als consument vier keer per week boodschappen kan doen, zijn dat soort dingen best handig en snel, maar als je maar één keer week boodschappen doet, is iets wat langer houdbaar is fijn.” Daarbij observeert Thijs dat voorgesneden gemaksgroenten toch nog moeten worden bereid en dat er bij ultravers nog steeds heel veel voedselverspilling optreedt zowel in de supermarkt als bij de consument thuis. In diepvriesgroenten zie je dan weer een beperkt assortiment en kan de smaak – net als bij groentenconserven – niet tippen aan

CORONAPERIKELEN

Zoals zo vele bedrijven in de AGF sector wordt ook Johnny Be Good geraakt door de Coronacrisis. “De omzet van de foodservice is nu weggevallen,” zegt Rens Vemue. Daar staat tegenover dat de retail een sterkere vraag laat zien. De introductie van Johnny Be Good in Nederland was in maart. Rens stelt vast dat deze uitdagende omstandigheden niet de meest makkelijke zijn om een nieuw merk in de markt te zetten. En hoe-

AGF Primeur 5 • 2020

vers. En juist de smaak is het speerpunt in de producten van Johnny Be Good. “Wij willen de allerlekkerste zijn,” zegt Rens.

De Johnny Be Good groenten worden sous vide bereid. “Dat is de meest geschikte methode om het product volledig natuurlijk te houden, maar met behoud van smaak en vitamines,” zegt Thijs. In de verpakking worden de groenten in hun eigen sappen en zonder toevoegingen op lage temperatuur gegaard. Rens geeft aan dat deze manier van bereiden ervoor zorgt dat de groenten precies goed gegaard zijn met de juiste bite. Niet overgaar of te rauw. “De producten komen daarna in het koelschap van de supermarkt en de consument hoeft het thuis alleen nog heel kort op te warmen in de wok en kan binnen twee minuten de groenten op tafel zetten.” STREVEN NAAR GOED Met Johnny Be Good gaan Rens en Thijs een groentenmerk in de markt zetten, maar het wel het merk al was geïntroduceerd buiten Europa in landen als Japan en China, wordt nu door de crisis de focus op het verre buitenland herzien door het dichter bij huis te zoeken en verre bestemmingen en luchtvracht te vermijden. Toch zijn er ook onverwachte voordelen. Zo wordt de verpakking - de groenten zijn steriel en vacuüm verpakt – door de consument in deze tijden als prettig ervaren. Maar ook andere afnemers zien er het nut van in. “Bedrijven die maaltijd-

“Het concept dat wij bieden is gezond en goed voor de consument. Met een minimale inspanning heb je maximale smaak te pakken.” Daarnaast ziet Johnny Be Good de telers als haar partners die een fatsoenlijke prijs moeten krijgen voor hun producten en die kunnen bijdragen aan de planeet. “Telers zetten rond de randen van hun velden bloemen om bijensterfte tegen te gaan en het insectenleven te bevorderen.” De inpak van de producten wordt verzorgd door medewerkers van de sociale werkplaats in Zeeland. “Ook deze mensen verdienen een kans en zijn een heel belangrijk onderdeel van onze Be Good filosofie,” zegt Rens. Deze producten zijn al verkrijgbaar in Azië en in Noord Amerika en Thijs geeft aan dat in Europa in eerste instantie op de biologische supermarkten in Nederland wordt gefocust met aandacht voor uitbreiding naar andere Europese markten waarvan Duitsland de eerste zal zijn. Sous vide gegaarde en verpakte groenten zijn nieuw op de consumentenmarkt en daardoor nog redelijk onbekend. “Wij zijn ervan overtuigd dat iedereen die dit een keer heeft gekocht het opnieuw koopt.” Hij ziet voor zowel de retailer als Johnny Be Good een taak weggelegd om de producten bij de consument bekend te maken. Daarbij is het streven te zorgen voor een feel-good beleving. (MW)  rens@johnny-be-good.com thijs@johnny-be-good.com

boxen samenstellen zien ook het voordeel van deze verpakking en de langere houdbaarheid,” zegt Thijs Wullems. Daarbij geeft hij aan dat de langere houdbaarheid – 40 dagen – het voor de consument makkelijk maakt om voor een langere periode tegelijk boodschappen te doen zonder iets te hoeven weggooien. “Tja, we blijven ondanks ons internationale karakter toch een stel zuinige Zeeuwen,” sluit Rens lachend af.

Nevenactiviteit

Dirk Jan van Dijk ontdekt de Vegan Burger Dirk Jan van Dijk laat chefs de vegan burgers van Naturally Good proeven, foto Pim Mul

Vleesvervangers groeien zo snel in populariteit dat er een run is ontstaan op de plantaardige grondstoffen die ervoor worden gebruikt wat volgens het Financiële Dagblad zal leiden tot prijsstijging. Of dat waargemaakt wordt, hangt sterk af van de smaak. Dat geldt zeker voor vegaburgers. Volkskrant testte er vorig jaar 82, de meeste daarvan scoorden niet al te hoog bij smaakpanels. Dat geeft handelaar Dirk Jan van Dijk goede moed. Hij handelt al in Medjoul dadels, de koning onder de dadels, maar heeft nu ook de King onder de vegaburgers ontdekt.

e ondernemer uit Bergambacht verhandelt onder de naam Palm Fruits al langere tijd Medjoul dadels op de Europese markt voor de Israëlische producent Hadiklaim. Daarmee is Dirk Jan op zoek naar een plekje in het groentenen fruitschap van de groothandels, een handelskanaal dat hij al goed kent vanwege zijn achtergrond in de AGF-sector. Voor de burgers van Natually Good neemt hij een andere route. Dirk Jan: “Vegan Burgers vallen eigenlijk gek genoeg onder de vleesafdeling, een hele andere categorie. Het is lastig om bij inkopers te concurreren met de merken van grote bedrijven die nu op de Vegan Burger trend zijn ingesprongen. Daar staat een heel marketing apparaat achter. Daarom probeer ik het via een andere weg. Voordat je grote stappen kunt maken, moet je immers eerst klein beginnen. Op dit moment is het nog een periode van oriëntatie, netwerken en afspraken maken. Ik ga bij de chefs langs en organiseer proeverijen omdat ik graag wil weten hoe zij op de diverse Vegan Burgers

reageren. Ik vraag hen om hun ongezouten mening want daarmee kunnen we het assortiment aanpassen. Smaken verschillen per land. Het is maatwerk. Daarom moet je steeds proeven en het proces kritisch volgen. Er zijn grote belangen mee gemoeid.”

Over dat deze vegaburgers, ondanks de huidige corona crisis, een succes gaan worden, is bij Dirk Jan geen enkele twijfel. “Vegan Burgers zijn in Europa een hype die in de laatste paar jaren sterk is opgekomen. In Israël is Vegan geen hype maar traditioneel een belangrijk onderdeel van de keuken. Deze is veel gevarieerder, de focus ligt daar op wat lekker en gezond is en minder op vlees. De burgers van Naturally Good zijn al 25 jaar doorontwikkeld. In blinde test komen onze burgers altijd als beste naar voren. In de burger draait om de pure kwaliteit van sojabonen en tarwe. Het grootste compliment kreeg ik van een chef die de burger heel lekker vond maar niet doorhad dat het een vleesloze burger was.” Ook

qua voedingswaarde hebben deze Naturally Good burgers een streepje voor. “Ze zijn zelfs eiwitrijker dan vleesburgers. De basis is soja en tarwe proteïne, wat een uitstekende bron voor hoogwaardige eiwitten en voedingsvezels is.”

Een goede Vegan Burger maken, is niet gemakkelijk en kost tijd. Kruiden zijn het probleem niet, wel de textuur en sappigheid. Een goede chef kan zelf burgers maken, maar dat kost tijd en die is er in de horeca niet. Bovendien is er voor een complete burger ook een lekkere saus en broodje nodig. “In eerste instantie brengen we onze Vegan BBQ-lijn en onze Vegan Shoarma onder de aandacht. Deze burgers hebben een unieke textuur en zijn heerlijk sappig, dus perfect voor op de barbecue of grill. Chefs hoeven daar zelf geen moeite voor te doen. Bovendien bieden we een compleet Vegan pakket aan, van burgers, broodjes en sauzen ”, vertelt Dirk Jan. Door de corona pandemie liggen horecabedrijven helemaal stil. Het is een onzekere tijd maar Dirk Jan is ervan overtuigd dat de Naturally Good Vegan burgers goede kans maken om als alles voorbij is te scoren in de horeca. “Alles wijst erop dat mensen bewuster gaan leven en omgaan met de natuurlijke bronnen. Dat zal door corona waarschijnlijk alleen maar versterken. De burgers van Naturally Good passen daar prima in”, besluit Dirk Jan. (ML)  djvandijk@palmfruits.nl

AGF Primeur 5 • 2020

Detail

Sinaasappelen worden altijd voorgeproefd

Fruitshop minimaal de kwaliteit van de supermarkt maar wel een stuk goedkoper Tegen de trend in, het aantal groentenwinkels daalt al jaren, komt er juist in Walcheren en Zuid-Beveland heel wat winkeloppervlak in AGF bij. Dat worden waarschijnlijk de grotere winkels van Nederland, vermoedt Michael de Visser, eigenaar van Fruitschop. Met 2 markten (Middelburg, Vlissingen) en een derde in het zomerseizoen (Domburg), 2 winkels (Goes en Kapelle) die 7 dagen per week open zijn, zet de Fruitshop dagelijks al heel wat AGF weg. Daarbij komen in juni dit jaar een vestiging van bijna 300 m2 (Middelburg) en in oktober een 2e vestiging in Goes van 318 m2 bij. Het concept daarachter: minimaal de kwaliteit van de betere supermarkt maar wel een stuk goedkoper.

“V

eel collega’s zeggen dat de kwaliteit van groenten en fruit in de supermarkt minder is, maar dat vind ik niet. Vooral als je naar een Albert Heijn XL gaat en je hebt een groentenchef die goed is in zijn werk, dan ziet dat er pico bello uit. Daarop heb ik geen op- of aanmerkingen. Veel supermarkten zijn enorm sterk in AGF

geworden. Wij kijken naar de betere supermarkt, die ieder jaar beter worden en ook sterker qua prijzen en kwaliteit. Onze producten moeten daar minimaal aan voldoen maar wel goedkoper zijn”, vertelt Michael. Fruitshop concurreert in AGF-onbewerkt. Het plan om ook bewerkt product te gaan

Nieuwste aanwinst in de transportvloot

AGF Primeur 5 • 2020

Elke dag verse aanvoer

verkopen is er, maar er zijn nog geen goede leveranciers gevonden. Fruitshop heeft ook een kruidentuin maar het meest verkopen ze de basisartikelen. Michael: “We verkopen heel veel appelen, bananen, sinaasappelen, paprika's, echt de massaproducten. Soms verkopen we ook producten buiten het standaardassortiment, zoals granadilla’s of passiefruit maar alleen als ik die partij kan kopen voor weinig geld én ze zijn mooi, dan doe ik het en anders niet.”

Om zich te onderscheiden, is scherp inkopen een must voor Fruitshop. Fruitshop komt niet bij grossiers maar gaat zelf dagelijks naar veilingen in Nederland en België. Daarnaast kopen ze direct pallets in bij imen exporteurs. “De inkoop doe ik samen met mijn broer, hij doet Nederland en ik doe België. We zijn veel dus onderweg.” Het inkopen op merk heeft voor Fruitshop geen toegevoegde waarde. “Je hebt er die over

het algemeen goed zijn, dus we hebben wel onze voorkeuren. Maar ook een kwaliteitsmerk kan ineens minder goed zijn, het is toch een natuurproduct. Kwaliteiten wisselen gewoon continu. Stel je hebt een bepaald merk dat van een hele goed boomgaard in Spanje afkomt, maar als het eind van het seizoen is, dan heb je kans dat het citrus van een koudere streek van Spanje lekkerder is omdat die later geoogst worden. We gaan er dus nooit standaard van uit dat het goed is, want dat is niet zo. Wij verkopen heel veel pallets sinaasappelen maar niet voordat we ze geproefd hebben. Als het ons niet zint qua smaak, dan hebben we ze niet in het assortiment. Behalve appelen, die kopen we via de veiling van een vaste teler.”

Michael de Visser (r) en zijn broer Niels

Het DC van Fruitshop

Na de aankoop wordt het product meteen meegenomen en gedistribueerd door eigen chauffeurs. Fruitshop beschikt dan ook over een aardige transportvloot waarbij een Volvo FH, uiteraard gespoten in Fruitshop huisstijl, de nieuwste aanwinst is. Zo kunnen ze versheid in de nieuwe winkels en op de markt garanderen. “We hebben hele mooie vrachtwagens, een trekker-oplegger van 2 jaar oud, twee bakwagens, 3 combo’s en een busje. Onze winkels zijn 7 dagen per week open en worden elke dag vers beleverd, dus minimaal gaat daar een keer per dag een vrachtwagen naar toe. De winkels zijn volledig gekoeld, daar kun je veel product op het schap aanhouden. Op de markten sta je in weer en wind en gaan producten enorm snel achteruit, alles wat snel bederft laat ik daarom na een halve dag bijbrengen.” De corona-uitbraak strooit natuurlijk ook zand in de wielen van het dynamische Fruitshopteam van ruim 40 man en vrouw sterk. Zo is het concept om onder de supermarktprijzen te duiken voor sommige artikelen lastiger omdat supermarkten met contractafspraken werken en Fruitshop met daghandelsprijzen die sinds de corona-uitbraak voor een aantal artikelen flink konden oplopen, zeker voor Spaans en Italiaans product, landen waar corona hard heeft toegeslagen. Ook komen er door corona minder Duitse toeristen naar de Zeeuwse kust, die andere jaren graag gaan Fruitshoppen op de mooie marktpleinen van Middelburg en Domburg. “Dat scheelt zeker 50 procent in omzet. Gelukkig hebben we voldoende klanten om vijf à zes kassa’s aan de praat te houden. Daarvoor moeten we hard ons best doen, maar het is leuk om de doen en geeft veel voldoening”, besluit Michael. (ML)  michael@fruitshop.nl

Lekker fruitshoppen bij Fruitshop AGF Primeur 5 • 2020

Machines

Aan de snijtafel

Het begin, de trechter voor het afval

Reststromen via het plafond naar de afvalbak Na een lange werkdag van verpakken, snijden, verhakselen, persen of ontkernen van groenten en fruit volgt de schoonmaak. In veel bedrijven gaat dat nog altijd ouderwets met een hogedrukspuit waarin het afval op de grond naar een goot wordt gespoeld. Of de restproducten belanden in een grote afvalbak in de productieruimte die een paar keer per dag wordt geleegd door een heftruck. Maar dat kan ook via het plafond of onder de grond. Hoe dan? Dat lees je hieronder.

YTT levert oplossingen voor het transport van reststromen en bijproducten in de industrie door middel van vacuüm en een gesloten RVS-buizensysteem. “Dit buizensysteem - te vergelijken met bijvoorbeeld de brievenpost in een ziekenhuis of bankfiliaal - biedt tal van voordelen op de

werkvloer,” vertelt Eric Oving, sinds kort directeur bij het bedrijf uit het Twentse Borne. “Het systeem werkt door middel van een centrale vacuümgenerator waarop je verschillende leidingen en afzuigpunten kan aansluiten en die het afval naar een centrale container transporteren. De

afzuigpunten worden geplaatst waar het afval ontstaat om het onnodig handmatig vervoeren van afval tegen te gaan. Neem als voorbeeld een snijderij voor ananassen. Bij de snijtafel staat dan een trechter/afzuigpunt waarbij de medewerkers de schillen van de ananas in kunnen gooien. Als de trechter vol zit, zuigt het HYTT-systeem het afval naar een centrale container. Meerdere afzuigpunten zijn op één systeem aan te sluiten. Er kan ook voor worden gekozen om elk bijproduct naar een andere bestemming te transporteren. Het voordeel van het systeem is dat het gemakkelijk modulair is op te bouwen, het is hygiënischer en het afval is snel te scheiden. Daarbovenop is het een stuk efficiënter omdat je of geen heftrucks nodig hebt die constant van de

Houdbaarheid verlengd van 9 naar 11 dagen

"Het vacuüm transportsysteem heeft een positief effect op de houdbaarheid van fruitsalades"

en tevreden gebruiker van het HYTT vacuüm transportsysteem is de Duitse fruitsaladeproducent Mirontell fein & frish uit Großbeeren, ten zuiden van Berlijn. Vers gesneden fruit is bijzonder bederfgevoelig. Hygiëne speelt dan ook een belangrijke rol, vooral bij de productie zonder conserveringsmiddelen. "Daarom was de beslissing voor HYTT gemakkelijk," zegt Robert Leuendorf, die de samenwerking heeft geïnitieerd.

AGF Primeur 5 • 2020

HYGIËNE "Het doel van het afzuigsysteem voor ons was om productafval en andere residuen op de vloer van de productieruimte te vermijden. In de nieuwe verwerkingsfaciliteit hadden we aanvankelijk afvalbanden over een lengte van 30 tot 40 meter. Deze banden transporteerden het afval vervolgens door een gat in de muur naar een container in de aangrenzende ruimte, die op zijn beurt werd afgevoerd in een grotere container." Nu valt het productafval direct in een pijp, die zonder tussenstops naar de bijbehoren-

de afvalcontainer wordt geleid. "En dat alles zonder gaten in de muur," lacht Leuendorf. Hygiëne was de beslissende factor om over te stappen op een nieuw systeem: "Afvaltransportbanden zijn minder nauwkeurig en hoewel de hele productieruimte elke dag grondig wordt gereinigd, is het beter om de resten op de vloer en de transportband zo snel mogelijk te verwijderen. Hoe minder residu in de productie, hoe minder bacteriën zich kunnen verspreiden." Door te zuigen en te draineren, worden deze problemen bijna volledig geëlimineerd.

productie- naar afvallocatie rijden of geen mensen nodig hebt die handmatig afvalbakken duwen door de fabriek, zelfs high care zones doorkruisend, naar de afvallocatie.”

Een nadeel dat onmiddellijk bij ons te binnen schiet, is een verstopping in dit buizensysteem maar daar blijft Eric nuchter onder. “In de vijf jaar tijd dat we dit systeem leveren hebben we dat nog niet vaak meegemaakt. Dergelijke problemen ontstaan hoofdzakelijk door bedieningsfouten en zijn over het algemeen ook vaak snel te lokaliseren in het buizensysteem. Wij plaatsen daarvoor ook op cruciale plaatsen uitneembare stukken leiding. Voor grotere afvalproducten gebruiken we een buis met

een grotere diameter of plaatsen we bij de afzuigpunten bijvoorbeeld een shredder. Op basis van de ruim 25 jaar ervaring bij onze mensen kennen we de risico’s en oplossingen.”

DE HOOGTE IN Eric wijst erop dat dit systeem ook een voordeel kan bieden als het aankomt op ruimtebesparing. “Het HYTT-systeem biedt het voordeel dat je de hoogte kan opzoeken in je bedrijf. In plaats van een transportband of heftruck die je producten komt ophalen in de productiehal, kun je dus met de buizen die een doorsnede hebben van ongeveer 15 centimeter, de hoogte in en boven of onder het plafond je afval wegvoeren naar een centrale container. In

sommige gevallen hebben bedrijven ook nog medewerkers rondlopen die het afval handmatig wegbrengen met alle onnodige hygiëne problemen van dien. Risicofactoren zijn het verwisselen van kleding als de productieruimte verlaten wordt en het met de handen voortduwen van afvalbakken, waarna er weer versproduct gesneden gaat worden. Met het HYTT-systeem kun je deze medewerkers voor andere taken inzetten en dat komt de arbeidsproductiviteit ten goede.” GELD VERDIENEN MET JE AFVAL Een ander voordeel dat het gesloten buizensysteem van HYTT biedt, is de verwaarding van reststromen. “Het afval dat in het buizensysteem terecht komt, heeft nooit

Het hart van de machine, de vacuumgenerator

MEER EFFICIËNTIE "Voor degenen die zich het verschil niet kunnen voorstellen: In de afgelopen vier jaar hebben wij de houdbaarheid van onze fruitsalades kunnen verlengen van negen tot elf dagen. En dit alles zonder conserveringsmiddelen." Dit is voor een groot deel te danken aan de antibacteriële productie. Mirontell is bijzonder trots op de aardbeienproductie. "Aardbeien zijn een zeer gevoelig product. Dankzij de hygiënische omgeving kunnen we gesneden aardbeien met een houdbaarheidsdatum van zes dagen aanbieden. Dat vind je nergens anders." Maar het HYTT-afzuigsysteem heeft niet alleen de hygiëne verbeterd, de productie is ook efficiënter geworden: "Omdat we geen tussencontainer meer nodig hebben en de

transportband niet meer nodig is, winnen we waardevolle ruimte voor opslag en productie, waardoor we onze productie aanzienlijk hebben kunnen verhogen."

Het derde grote probleem dat werd opgelost, is de hoeveelheid werk die ermee gemoeid is. "Medewerkers kunnen zich nu meer concentreren op de verwerking en minder op de schoonmaak," legt Leuendorf uit. "Het is zeer tijdrovend om elke dag 40 meter afvaltransportband grondig te reinigen. We kunnen dit nu gemakkelijker en sneller doen. Medewerkers hoeven minder tijd te besteden aan het restafval en kunnen ongestoord en hygiënisch werken." DE KEUZE VOOR HYTT Het vacuüm transportsysteem is een volledig onafhankelijke toepassing van HYTT

die aan elke machine kan worden aangepast. "Het onderhoud van de toepassing is tot een minimum beperkt en het systeem is zeer eenvoudig te bedienen, zodat elke medewerker het kan gebruiken zonder uitgebreide training." Leuendorf is zeer tevreden over de samenwerking met de Nederlandse specialist. "HYTT heeft snel en eenvoudig op ons verzoek gereageerd. We waren meer dan tevreden over de service en het systeem vanaf de planning tot en met de ingebruikname en het helpt ons op veel momenten in de dagelijkse routine. Het hele traject was interessant en HYTT was er altijd voor ons als we vragen hadden." (LH)  leuendorf@mirontell.de

AGF Primeur 5 • 2020

Machines

op de vloer gelegen in het bedrijf. Het gaat direct in de trechter, door de buizen heen, naar de afvalcontainer. Op deze manier kun je deze reststromen nog beter verwaarden. Zo kun je uit ananas schillen nog sap halen maar dan is het wel belangrijk dat deze gescheiden en hygiënisch bewaard worden en dat kan met een aparte tank voor het opslaan van dit afval. We zien dat de marges in de gehele voedingsindustrie steeds krapper en krapper worden en een verwaarding van reststromen kan de marges verhogen. Veel bedrijven kunnen nog meer geld verdienen als ze iets met hun afval doen, maar dan moet je dat afval wel op een hygiënische en voedselveilige manier verwerken.”

HYGIËNE Maar waar het vooral omgaat bij dit systeem is de hygiëne. “Bij een watergoot systeem voor afval is de kans op de vorming van bacteriën zoals de Listeria een groot probleem. Uit een grootschalig onderzoek bleek dat van de 10.000 genomen monsters van vloeren en putten in 40% van de gevallen Listeria werd aangetroffen,” vertelt Eric. “Daarnaast is de kans groot op kruisbesmettingen als je elke dag deze goten loopt schoon te spuiten met hoge druk omdat je de eventuele besmetting gewoon voor je uit duwt. Door het direct wegzuigen van je afval middels een buizensysteem heb je deze watergoot systemen voor afval niet meer nodig. Een aantal klanten heeft dan ook puur vanuit dit hygiënische oogpunt gekozen voor een gesloten buizensysteem. Een aantal andere klanten heeft aangegeven dat hun afnemers, grote fastfoodketens, wilden dat ze een dergelijk systeem installeerden vanuit een esthetisch oogpunt, de vloeren blijven dan vrij van afval en je bent verzekerd van een schone fabriek.” De actualiteit laat ook zien dat het buizensysteem van HYTT een oplossing kan zijn voor het verminderen van mogelijke corona besmettingen. “Hoewel dit maar bijkomende voordelen zijn kan een dergelijk systeem het aantal bewegingen in een bedrijf verminderen omdat je niemand meer rond hebt lopen die het afval moet wegbrengen of met zijn heftruck de afvalbakken moet komen ophalen en weer terug moet brengen. Een andere oplossing die HYTT heeft is het transporteren van handschoenen, haarnetjes, schorten en mondmaskers. Voor of na de hygiëne sluis kun-

inzichtelijk maken van deze hygiënische oplossingen omdat deze wel in harde valuta kan worden vastgesteld.”

Direct naast de reststromen van een machine is een dergelijk systeem makkelijk te installeren

nen deze afvallen in trechters geworpen worden en alles wordt door een buis naar de juiste eindbestemming gebracht. Geen handcontact met andermans mondkapjes en handschoenen. Geen gesleep met grote verzamelzakken meer.” We zeiden het al aan het begin van dit artikel. Hygiëne is voor HYTT de voornaamste reden dat ze dit buizensysteem hebben geïntroduceerd op de markt, want ondanks strengere eisen van foodservice en retail werden volgens Risk & Business 109 terugroepacties geregistreerd in de groenten en fruit industrie in het derde kwartaal van 2019. (Risk & Business, Europa: in het derde kwartaal 2019 zorgden drank- en voedselproducten opnieuw voor meeste recalls, 29-11-2019). Voor de totale Food & Beverage stond Nederland op plek 4 van het aantal terugroepacties. “De verwerkende industrie wijst bij dergelijke recalls vaak naar de toezichthouder. Bedrijven hebben ook zelf een verantwoordelijkheid voor een goede hygiëne op de werkvloer. Voor bedrijven is de impact van een dergelijke recall ook moeilijk door te berekenen in hun bedrijfsvoering. Zowel schade aan de reputatie van een bedrijf als het belang van investeringen in hygiëne laten zich immers moeilijk vangen in harde cijfers. Dat terwijl je er gebaat bij bent om ook maar de schijn van een eventuele besmetting te voorkomen. Het verwaarden van reststromen helpt enigszins met het

GEBR. TROOST www.troostpallethandel.nl ABC Westland 622, 2685 DH Poeldijk | M. 06 - 43 00 03 15 ∙ E. aram-troost@live.nl

AGF Primeur 5 • 2020

“Stel je voor dat er een listeriabacterie wordt vastgesteld bij je bedrijf, dan zijn de gevolgen groot,” vertelt Eric. “Ik wil niet beweren dat dit risico 100 procent is uitgesloten bij een dergelijk buizensysteem maar in dit geval blijft de schade beperkt aan de reststroom en aan de inhoud van de container. Als het afval weggevoerd wordt in een grote bak of op een transportband, dan wordt de bacterie verspreid in de fabriek en dat levert veel meer ellende op. Dat terwijl de schadepost door een terugroepactie al kan oplopen in de miljoenen en dan hebben we het nog niet eens over de reputatieschade van een bedrijf. Een naam opbouwen kost je immers jaren maar je reputatie beschadigen doe je in seconden. Dat er speciale adviesbureaus bestaan om bedrijven bij dergelijke recalls te helpen, wil natuurlijk wel wat zeggen.”

FUTURISTISCHE BUIZENSYSTEMEN Gesloten buizen die supersnel afval kunnen afvoeren vanuit meerdere productiehallen vanuit meerdere bedrijven naar een centraal punt op een bedrijventerrein. Het riep enigszins een futuristisch beeld op van de fabriek van de toekomst waarbij straks meerdere bedrijven hun afvalstromen gezamenlijk verwerken in één afval-verwerkingsstation op het bedrijventerrein. “Daar had ik eigenlijk nog niet bij stilgestaan,” lacht Eric. “Dat lijkt inderdaad wel een idee voor de toekomst al moeten we kijken of dat mogelijk is met de kracht die een dergelijke vacuümpomp ook op de langere afstanden kan leveren. Voor het moment bieden we ons systeem vaak aan in samenwerking met machinebouwers omdat we op dit gebied van afvaltransport echt aanvullend zijn voor de klant. Dus een dergelijk systeem installeren we nu nog vaak naast de nieuwe verwerkingsmachine voor bijvoorbeeld wortelen of sla. Daarnaast zouden bedrijven dan ook onderling overeenstemming moeten hebben over het gezamenlijk verwerken van hun afval en kijken in hoeverre ze reststromen gescheiden willen houden. Het klinkt dus goed, maar het heeft nog wat voeten in de aarde.” (TD)  eric@hytt.eu

De Primeur thema volgende maand :

Zomerfruit

Reserveer nu uw advertentie:

Andries Gunter T. +31 (0)166 69 82 32

Horeca

Westland Mushrooms verkoopt overschotten aan consumenten voor een zacht prijsje

Geen verkoopkanaal voor miljoenen kilo’s aan AGF bestemd voor horeca Speciaal geteelde groenten en fruit voor de horeca, schuren vol frietaardappelen voor het komende festival- en sportseizoen, horeca(toe)leveranciers zitten met enorme overschotten en nieuwe verkoopkanalen zijn niet zomaar gevonden.

mzet vanuit de horeca verschuift deels naar de supermarktbranche. Broodjesen maaltijden die anders in een restaurant, in de kantine of op een evenement zouden consumeren, worden nu thuis gegeten. De totale omzet AGF groeide in de maanden maart en april mee met een extra van € 109 mln. aan AGF-aankopen door corona. Dat komt overeen met 20% van de totale extra groei van de supers in deze periode, becijfert marktonderzoeksbureau Nielsen in deze Primeur. Maar die groei zit hem vooral in de reguliere producten, het zijn niet de specialties die in horeca worden gebruikt. Vooral de in horeca gespecialiseerde (toe) leveranciers worden getroffen.

Het lukt voor een klein deel om horeca-AGF via supermarkten en speciaalzaken af te zetten. Zo ontwikkelden Koppert Cress en Rungis een Groentenrestaurantbox met kiemgroenten, gele courgette, witpuntradijsjes, biologische cherrytomaatjes en anijschampignons voor Pasen die bij AH XL-filialen werd verkocht. De Verspillingsfabriek, die normaal gesproken van snijresten en op uiterlijk afgekeurde groenten-

soepen en sauzen maakt voor restaurants, cateraars en hotelketens, verkoopt nu, onder het mom van ‘thuis uit eten’, soepen aan consumenten via supermarktketen Coop. Landwaart Culinair kookte en verkocht een aantal weken maaltijden van sterrenchef Wilco Berends van restaurant De Nederlanden net als Jeroen Stoop van Wokke Groente en Fruit deed voor restaurant The Bourbon Room.

BENEFRIETEN Met name de afzet van frietaardappelen is problematisch. De verwachting is dat er 1 miljoen ton frietaardappelen uit Nederland en 750.000 ton uit België geen bestemming hebben. In België en Nederland worden campagnes opgezet om de aardappelberg weg te werken voordat deze verspild wordt. De #benefriet-campagne van de Nederlandse Brancheorganisatie Akkerbouw moet consumenten aanzetten tot het eten van meer friet, friet cadeau te doen of een actie te beginnen. Van der Peet doet mee door een aantal door hen gebouwde bandlossers uit de verhuurvloot te voorzien met #benefrietjes reclame. Belpotato.be roept

De boys van Het Vitamientje zijn een hit op social media

Belgische supermarktketens op de Belgische aardappelen en aardappelproducten extra te promoten in hun rekken. Daarbij wordt verwezen naar de actie die wordt opgezet door de organisatie Toogoodtogo, die alles in het werk stelt om voedselverliezen te voorkomen. De Waalse en Vlaamse promotiediensten, respectievelijk APAQ-W en VLAM hebben publiekscampagnes opgestart. Een aantal gespecialiseerde AGF-horecaleveranciers ontwikkelen zelf het afzetkanaal richting consument. Zo heeft het Limburgse Het Vitamientje bijvoorbeeld een vergunning gekregen om vanuit de loods te gaan verkopen. Op het bedrijventerrein is particuliere verkoop eigenlijk niet toegestaan maar doordat Het Vitamientje de zaken AGF Primeur 5 • 2020

Horeca

Klanten van Het Vitamientje wachten netjes op hun beurt

Belgapom verdeelt wekelijks 25 ton aardappelen via de voedselbanken

atieven te vinden: van groentenen fruitboxen met lokale producten tot routekaarten naar telersbedrijven of boerderijwinkels.

Van der Peet brengt #benefriet actie onder de aandacht

zo goed en streng heeft aangepakt - de toegang tot de winkel is gereguleerd, ze lopen samen met klanten door de loods en pakken alles voor hen in en leggen het in hun auto - is het tijdelijk toegestaan, vertelt eigenaar Raymond Wintjes. Daarnaast verkoopt Het Vitamientje online groentenen fruitboxen en bezorgen ze deze in de regio Maastricht aan huis. Klanten weten hen te vinden, mede door de kracht van social media waarop de boys van Vitamientje filmpjes volop aanwezig zijn. Hun hilarische filmpjes zijn een hit en worden veel gedeeld waardoor ook andere bedrijven zich via Het Vitamientje in de kijker kunnen spelen en er leuke samenwerkingen ontstaan.

Loggerstraat 80 1976 CX IJmuiden T: 0255-513598 F: 0255-513835 E: post@ppk.nl

AGF Primeur 5 • 2020

NIEUWE VERBINDINGEN Verder ontstaan of breiden korte keten initiatieven uit, waarbij telers of aanbieders van streekproducten en consumenten elkaar buiten de traditionele kanalen om gemakkelijker kunnen vinden. Zo ontwikkelde het al bestaande Boerschappen hun assortiment boxen uit met Home Made Chef boxen die producten bevatten die voor de horeca bestemd zijn. Ook het online initiatief www.etenover. nl probeert de pijn enigszins te verzachten. Horecaleveranciers kunnen er hun waar direct aan consumenten aanbieden. Er worden frietaardappelen per twintig kilo aangeboden en ook aspergepakketten. Op de website van Support Your Locals zijn nog tientallen initi-

www.ppk.nl

Sommige gespecialiseerde bedrijven nemen het heft geheel in eigen hand. Om verspilling te voorkomen zette Westland Mushrooms in korte tijd een eigen afzetkanaal op. Om hun exclusieve paddenstoelen te redden, stelden ze voor een zeer zacht prijsje (3 kilo ter consumentenwaarde van enkele tientallen euro’s voor 7,50 euro) pakketten samen die consumenten bij het bedrijf konden afhalen. De actie werd een enorm succes, duizenden kilo’s paddenstoelen zijn gered. Inmiddels is er een online bestelplatform ingericht en zijn er diverse pick-up-points voor pakketten waardoor de voorraad bijna is weggewerkt. “Nu staan onze telers en leveranciers te popelen om hun verse producten weer aan onze trouwe klantenkring te leveren; het cantharellen seizoen is weer begonnen!”, aldus Harold Schuurmans van Westland Mushrooms. NAAR HULPBEHOEVENDEN Veel overschotten gaan buiten verkoopkanalen om richting mensen met een krap budget. In verschillende steden hebben de voedselbanken contacten in de horeca en bij horecaleveranciers en krijgen ze via die weg vooral extra aardappelen maar ook groenten en fruit. Gesteund door de Belgische overheid ver-

deelt Belgapom wekelijks 25 ton aardappelen via de voedselbanken. De Vlaamse overheid draagt de kosten voor het wassen en verpakken van de aardappelen. Het bedrijf dat zijn medewerking verleent, staat in voor de kosten van de aardappelen, de handling en het transport. Een heel ander voorbeeld is het in Amsterdam gestarte ‘Sorgbasis’, een initiatief van horecaondernemer Bryan Steba, die eerder een pop-up restaurant runde waar de strijd tegen voedselverspilling centraal stond. Zijn team krijgt voedseloverschotten van de gesloten horeca en hun leveranciers en maakt elke week vijfhonderd voedselpakketten die ze bezorgt bij Amsterdammers die dat goed kunnen gebruiken. (ML)  h.schuurmans@westlandmushrooms.com raymond@hetvitamientje.nl www.sorgbasis.nl

Column

Een mooi voorjaar, maar ik zie het niet D

e tulpenvelden zijn inmiddels uitgebloeid. De pulletjes zwemmen in de sloot, het is al weken strak blauw, maar toch kan ik nog steeds niet genieten van het voorjaar. Inmiddels zijn er al zo’n 9 weken van ellende verlopen. De scholen gaan weer open. Dijkstra en Rutte kibbelen als een soort van Snip en Snap of gezinnen wél naast elkaar aan tafel mogen zitten in een restaurant, of dat ook zij 1,5 meter afstand moeten houden. Nog steeds voelt het, alsof bij mensen met een vast inkomen het besef er niet is dat de ondernemers, met al hun onzekerheden en verantwoordelijkheden, als lemmingen richting de afgrond denderen. Het is ook moeilijk voor de beleidsambtenaren je in te leven in het hoofd van een ondernemer. Er zit een soort van wantrouwen of die ondernemer er geen slaatje uit wil slaan. Dus moeten in elk reddingsplan dat politiek ingestoken is, enorme beveiligingsclausules ingebouwd worden. Zodat er in ieder geval niet te veel geld wordt gegeven.

Zo ook bij de banken. Namens de staat wordt met zeer kil aandoende korte zinnen het beleid der banken verdedigd. Ben je niet rendabel geweest in voorgaande jaren, jammer dan. (Ook niet als je al je rekeningen en aflossingen keurig op tijd hebt voldaan). En ben je niet in staat om de tsunami aan rekeningen die er op je afkomt, in de komende jaren af te lossen, dan helpen we je ook niet. (Dat noemen we zorgplicht). Hierbij wordt compleet voorbij

gegaan dat keurige bedrijven en bedrijfjes die op 1 maart nog tevreden terugkeken op de kerstomzet en zich klaar maakten voor de Pasen, part nog deel zouden krijgen in de besluitvorming rond de aanstaande lockdown. En daarom schuldeloos in de problemen zitten.

Er is een soort van regelgeving ontstaan waarbij alles afgedekt moet zijn voordat het uitgevoerd kan worden. We zijn trots op de NOW. Hoewel het duurder is dan in eerste instantie gezegd werd, kun je al je mensen in dienst houden. Super. Maar wij lopen aan tegen regels die anders zijn. Waarom is de BMKBc voor landbouw, de BLc, nou weer anders? Hoe leg je uit dat als de Foodservice je eindklant is, maar de groentengroothandel je logistieke dienstverlener, dat de BKI code voor Restaurant wat anders is dan de code voor Groenten-

handel. En waarom moet je het uitleggen? Omdat het niet in een computerprogramma past? Ik snap dat het geregeld moet zijn en niet simpel is. Maar tijd en geld dringt. Wil graag mijn bedrijf en mijn collegabedrijven redden. De ondernemers van Nederland zijn geen boeven, zijn nu bezig om de economie weer op gang te helpen. En hebben daar alle hulp bij nodig maar we horen te veel schrijnende gevallen. Als ondernemer moest ik ook even slikken om op tv te zeggen dat het heel erg slecht gaat. Immers je concurrenten kijken mee, effe tandje bijzetten, je klanten “oh jee, hij kan niet meer leveren”, je medewerkers: “hebben we straks nog werk?”, je leveranciers: “effe checken wat er nog uitstaat”, je bank: “hé hij heeft een grote mond”. Gelukkig blijkt het tegenovergestelde. “Ik kan je wel wat lenen als het echt mis gaat”; “we stellen de betalingen wel even uit”; “je voorraad verpakking staat bij ons, kost je niks”. Medewerkers leveren vakantiedagen in. En zelfs voor één doos beleveren we blij onze klanten. En met de bank komen we eruit. Ik zou zo graag Mark Rutte de hand schudden, je hebt het goed gedaan vriend, chapeau! Je vroeg ons je te vertrouwen. Dat doen we nog steeds. Maar als ondernemer vraag ik nog één ding. Mark: ik vertrouw jou, wil je mij svp ook vertrouwen? Rob Baan

Dieven op pad bij groentenwinkel Dieven hebben het gemunt op groentenen kruidenierswinkels in het Indiase Bhopal. Naast het stelen van cash nemen ze zonder te betalen ook andere boodschappen, waaronder groenten, mee. Eén van de slachtoffers, de 19-jarige groentenhandelaar Mohammad Yasin, miste na de inbraak maar liefst 15 zakken aardappelen en 13 zakken uien uit zijn voorraad. Een kruidenierswinkel werd diezelfde week, naast diverse artikelen uit de winkel, bestolen van ruim 120 euro aan cash.

AGF Primeur 6 • 2019

Exoten

Een papegaai is de mascotte bij de limes

Vechten om een plaatsje in het vliegtuig Mango’s, papaja’s en andere exoten moeten van ver komen en dobberen soms 6 weken op zee. Dat betekent dat ze niet rijp geplukt kunnen worden en dat proef je. Specialisten in exotisch fruit laten hun mango’s dan ook het liefst invliegen. Het coronavirus heeft er echter voor gezorgd dat veel vliegtuigen nu aan de grond staan. Toestellen waar normaal in het ruim, zeker voor de transcontinentale vluchten, ruimte is voor 10 ton aan producten. Met minder vliegbewegingen over de grote plas heen is de ruimte aan boord nu beperkt. Dat geldt ook voor andere productielanden in Azië en Afrika.

“D

e prijzen voor luchtvracht zijn door het coronavirus verdubbeld,” vertelt Tiago de Wit van Torres Tropical. “Luchtvaartmaatschappijen hebben beperkte ruimte en geven op het moment voorrang aan de grotere volumes. Kleine bestellingen moeten achteraan in de rij aansluiten. Wij hebben vanuit Torres Tropical besloten om vanwege die situatie onze volumes voor bepaalde exoten zoals Braziliaanse gember, mango’s en limes in grotere hoeveelheden te importeren dan we normaal doen. Voor andere producten, vooral de vijgen, zetten we de import via de lucht op een lager pitje.”

GEMBER Het bijsturen gebeurde niet alleen in producten maar werd ook toegepast op de diverse regio’s van waaruit Torres importeert. “Zo hebben we vrij snel na de uitbraak van het coronavirus besloten om onze export van gember uit China stil te 68

AGF Primeur 5 • 2020

leggen en in plaats daarvan te focussen op de import van gember uit Brazilië. Dat was achteraf een juiste beslissing want zo konden we in maart met onze luchtvracht van gember een gat in de markt opvullen. Het was dan ook een geluk dat het seizoen in Brazilië eerder dan normaal kon beginnen door jonge gember van goede kwaliteit te mogen oogsten.”

Minder overzeese volumes op de markt zorgt voor een interessante situatie vertelt Tiago. “Er is een groot tekort aan mango’s en limes op de markt door de logistiek en andere maatregelen die genomen zijn in de strijd tegen het coronavirus. Veel bedrijven wachtten af wat de markt zou doen want als je grotere volumes moet inslaan om op het vliegtuig te kunnen maar je kan die vervolgens niet kwijt, dan is dat een groot risico dat je loopt. De gemiddelde prijs is de afgelopen weken voor deze producten dan ook gestegen, dat is een positieve ontwikkeling

Papaja’s uit Brazilië

voor ons maar de kostprijs is natuurlijk ook gestegen. Daarnaast is de markt nog altijd onzeker.”

LIMES De import van grotere volumes per vliegtuig en een onzekere markt maakt de handel in exotisch fruit op het moment spannend volgens Tiago. “Hoewel we de omzet bij Torres wat hebben zien teruglopen door het uitvallen van de horeca, zien we bijvoorbeeld bij limes dat de vraag nog goed wordt opgevangen door alternatieve kanalen zoals de supermarkten. Het is interessant om te zien hoe mensen, in aanloop naar de zomer, wat vaker groter uitpakken in eigen keuken en dat komt de verkoop van onze exotische producten goed uit.” Met de mooie zomer in aantocht zit Tiago echter niet bij de pakken neer. “We zien kansen deze zomer voor de afzet van Braziliaanse limes, een van onze hoofdproduc-

Arizona mango’svan Exofi

De exoten bij Exofi in het Europees centrum

Jan Vermeiren van Exofi

ten. Deze limes telen we ook zelf in Brazilië. Zo hebben we de kwaliteit volledig onder controle en zetten we dit project sterk in de spotlights, onder andere met onze mascotte Paco, een papegaai. Het is leuk om te zien dat op de arealen in Brazilië deze kleurrijke papegaai rondvliegt. In de teelt zelf vallen de problemen nog mee al zijn er wel maatregelen genomen om de verspreiding van Corona in te perken. We zien wel dat veel Brazilianen erg voorzichtig zijn omdat ze anders dan in Nederland en andere Europese landen minder kunnen terugvallen op een sociaal vangnet. In maart was ik nog in Brazilië en ik zag dat de straten er echt leeg waren. Niemand durft het aan.”

van bootmango’s die ze vervolgens in Europa af laten rijpen. Net zoals bij bananen. Dit is een groeiend marktsegment maar ik moet nog zien hoe dat gaat uitpakken.”

lastig inplannen want je weet niet wat de markt gaat doen. Wat wel goed bleef verkopen op de markt waren de fruitsoorten met een hoog vitamine C gehalte. Zoals sinaasappelen en mandarijnen, maar vooral de kiwi’s deden het de afgelopen weken erg goed.”

“DE HANDEL IS ER MAAR DE LOGISTIEK IS EEN PROBLEEM” “Begin mei waren de prijzen voor luchtvracht hoog,” vertelt Jan Vermeiren van Exofi. “Per kilogram aan exotisch fruit legde je makkelijk anderhalve dollar extra bij. Voor ons was dat vooral van toepassing op de mango’s uit Peru. Medio april was die markt al bijna leeg en lagen de prijzen voor Peruviaanse vliegmango’s twee tot drie keer hoger dan normaal. Daar kwam bij dat de markt die hoge prijzen niet langer meer accepteerde en dus zakte de verkoop terug. Peru was begin mei ook al ver op het einde van het seizoen en ook de prijs voor bootmango’s nam toe. In de tweede week van mei komt Ivoorkust echter kortstondig op de markt voor 4 à 5 weken en daarna gaan we over op Senegal. We verwachten dan dat de prijzen iets zullen zakken maar zeker niet tot het oude niveau. Er zijn immers veel minder vluchten vanuit Ivoorkust naar Europa, zo’n 40 procent minder dan normaal. Ondertussen zijn er importeurs die kijken naar mogelijkheden voor de import

BRAZILIË GAAT DOOR, THAILAND VIEL WEG Niet alleen zijn de effecten van duurdere luchtvracht terug te vinden in het marktsegment van de mango’s. “Vanuit de Dominicaanse Republiek en Costa Rica hadden we in de laatste twee weken van april geen ananassen mogen ontvangen per luchtvracht, wel per schip. Gelukkig pakte dat begin mei weer wat op. Brazilië ging onverminderd door met verse vijgen en papaja Formosa. Uit Vietnam en Colombia kregen we wat minder passiefruit dan normaal en Thailand was helemaal weggevallen. De zoete aardappelen en gember zijn dan weer producten die het heel goed doen met hogere prijzen op de markt. Vooral gember lag rond de 6 euro per kilo omdat de import uit China werd beperkt. De zoete aardappelen uit Honduras en de VS lagen ook een paar dollar hoger. Dan zijn er nog de avocado’s, het Spaanse seizoen was begin mei afgelopen en gaan we over op de origines uit Peru voor de Hass en de Greenskin Pinkerton. Ook uit Colombia krijgen we nog Hass avocado’s en de ready-to-eat varianten blijven nog steeds een booming product. De Greenskins kosten de helft van wat de Hass kost en gaan nu als een trein met de Ramadan. De groene avocado’s worden nu vooral aangevoerd vanuit Zuid-Afrika en Peru. In het laatstgenoemde land worden ze ook wel avocados paltas genoemd.” “Toch blijft de algemene tendens hetzelfde. De handel is er wel maar de logistiek is erg moeilijk op het moment. Daarnaast is het

WINKELS WEER OPEN IN BELGIË Veel van de exoten worden afgezet naar de horeca en daarnaast zijn in België veel winkels nog dicht door de genomen maatregelen van de overheid. “Weekmarkten en specialisten mogen soms niet open,” vertelt Jan. Op het moment dat we Jan spreken komt net het nieuws naar buiten dat de winkels in België vanaf 11 mei weer open mogen. “Ik vond het niet altijd eerlijk dat de ene winkel wel dicht moesten en de andere juist open mocht blijven,” vertelt Jan. “Vooral de supermarkten profiteerden hiervan. Zeker in de eerste weken van de lockdown toen ze een Kerstomzet konden draaien. Dat leidde wel eens tot frustraties maar de marktkramers zijn niet zo verenigd en machtig als de supermarkten in ons land want dit is gewoon concurrentievervalsing. Want de markt is gewoon in de buitenlucht en we verkopen ook essentiële producten.” Veel van de exoten gaan echter naar de supermarkten en die omzet valt nu weg. “Het is wel belangrijk dat de winkels binnenkort weer open gaan. We hebben twee verkooppunten speciaal voor de horeca maar die zijn nu nog maar twee dagen open omdat ze veel minder klanten hebben.” (TD)  info@exofi.be twit@torrestropical.com

AGF Primeur 5 • 2020

Divers

Op contracteren van illegale werknemers staan hoge boetes in Spanje, foto Coexphal

Zijn sinaasappelen en tomaten uit Zuid-Europa ‘People Proof ’? In een tijd waar voortdurend opgeroepen wordt om “goed op elkaar moet letten en voor elkaar te zorgen” kwamen onlangs in het programma Keuringsdienst van Waarde (KvW) misstanden aan het licht bij tomaten- en sinaasappelplukkers. Niet in zogenaamde risicolanden, maar in (Zuid-)Europa. Dat leidde tot de nodige ophef en het besef dat certificaten, cao’s en wetgeving nog onvoldoende waarborg bieden om misstanden uit te bannen. In hoeverre zijn sinaasappelen en tomaten uit Zuid-Europa People Proof en hoe zit dat in Nederland? In de uitzending van KvW interviewt de Spaanse journaliste Joanna Morena enkele plukkers in de Spaanse regio Almería, veelal migranten die illegaal vanuit Afrika zijn overgestoken. Eén van de werkers daar zegt zo’n 35 euro te verdienen voor een werkdag van acht uur. Het minimale legale uurloon in de regio is volgens Morena 7,28 euro. Medewerkers klagen ook over discriminatie. “Ze behandelen ons als dieren en slaven”, zegt een vrouw. Morena stelt mensen te hebben geïnterviewd bij bedrijven die in

AGF Primeur 5 • 2020

het bezit zijn van de vereiste certificaten om aan supermarkten te mogen leveren. Bedrijven die geconfronteerd worden met de ervaringen van de journalisten zeggen dat het bij hen niet voorkomt en verwijzen naar de prijsdruk als oorzaak van de druk op arbeiders. Bij MG Fruit hebben verschillende mensen al sinds de jaren ’80 ervaring met de import van groenten en fruit uit Almeria. Nog altijd hebben ze dagelijks contact met bedrijven

in Spanje en kennen de onderzochte regio heel goed. Dat migranten daar slecht behandeld worden kan Maaike González, Manager Operations van MG Fruit zich niet voorstellen: “Persoonlijk heb ik daar nooit van gehoord. Wanneer er sprake zou zijn van mensonterende situaties, zou dat zeker een thema zijn geweest in de Spaanse media. Bij bedrijven uit Almeria overheerst eerder het gevoel dat, wat ze ook doen om transparant te zijn en volgens de wet te werken, de Centrale- en Noord-Europese media negatief over hen schrijven.” Voor zover Maaike bekend vinden er buiten de audits door supermarkten geen extra controles plaats, met uitzondering van Tesco. “Tesco heeft een eigen certificaat in het leven geroepen met verregaande regels en eisen. Ze komen een paar keer per jaar langs om dat te controleren, van arbeidsomstandigheden tot aan de plek van de bezem in de loods. Ze zijn ontzettend streng en leveranciers met een Tesco certificaat zijn daar enorm trots op.”

Ook in pakbedrijven zijn veel werknemers nodig, foto Coexphal

SUPERMARKTEN AAN ZET Oxfam vindt dat supermarkten de macht en verantwoordelijkheid hebben om misstanden in de toeleveringsketens samen met hun leveranciers aan te pakken en hierover verantwoording af te leggen. In Oxfam’s “Ripe for Change” (2018) rapport komt naar voren dat de afgelopen 15 tot 20 jaar de macht van supermarkten enorm is gegroeid. In Nederland hebben 5 supermarkten (Albert Heijn, Aldi, Jumbo, Lidl en PLUS) ruim driekwart van de markt in handen. “Met onze Nederlandse en internationale ranglijst (zie afbeelding) geven we aan wat supermarkten op papier en in de praktijk doen om uitbuiting te voorkomen. Vorig jaar hebben Albert Heijn en Jumbo n.a.v. onze Behind the Barcodes campagne nieuw mensenrechtenbeleid aangenomen en onlangs heeft ook Lidl toe-

zeggingen gedaan om mensenrechten in hun ketens te respecteren. Het beleid en de toezeggingen van de supermarkten zijn mooie eerste stappen, maar zoals de ranglijst aangeeft scoren de meeste supermarkten nog ruim onvoldoende. Hoewel we zien dat respect voor mensenrechten in toeleveringsketens meer aandacht krijgt in de supermarkt sector, en supermarkten hun verantwoordelijkheid hiervoor lijken te gaan nemen, is er nog veel werk aan de winkel. Ook Aldi en PLUS kunnen niet meer achterblijven.”, aldus Charlotte Vollaard van Oxfam Novib. Internationaal is Tesco volgens Oxfam koploper in de internationale supermarktenranglijst uit 2019 met 38 procent overall score. “Tesco is het meest open over hoe het lage lonen in haar toeleveringsketens wil

De internationale supermarkt ranking uit 2019 van Oxfam kijkt naar vier thema’s. Ze kijken naar transparantie en verantwoording, en naar wat supermarkten concreet doen om arbeiders, kleinschalige boeren en vrouwen achter ons voedsel te beschermen.

AGF Primeur 5 • 2020

Divers

Telers Coexphal zorgen voor legaal werk

Telers van Coexphal bieden meer dan 40.000 immigranten legaal werk en meer dan 70.000 Spanjaarden. foto Coexphal

aanpakken en heeft ze als één van de weinige supermarkten toegezegd om oneerlijke handelspraktijken uit te bannen maar kan nog stappen zetten op bijvoorbeeld het thema van kleinschalige boeren.” In de Nederlandse ranking van vorig jaar staan de twee supers Albert Heijn (17 procent) en Jumbo (16 procent) bovenaan, vanwege nieuw mensenrechtenbeleid en toezeggingen die vorig jaar zijn gedaan. De recente toezeggingen van Lidl zijn hierin nog niet meegenomen.

ALBERT HEIJN EN JUMBO RESP 6 EN 3 IMPACT ASSESSMENTS PER JAAR Volgens Oxfam erkende Albert Heijn in 2019 dat het teveel leunt op social audits en certificeringen en dat dit onvoldoende is om mensenrechten te beschermen. Ze zeggen toe zich te committeren minimaal zes impact assessments per jaar te gaan doen in toeleveringsketens waar mensenrechten onder druk staan en daarbij lokale werknemers, vakbonden, boeren en vertegenwoordigers van gemeenschappen (inclusief vrouwen) en NGO’s te zullen betrekken. Gevraagd naar het Due Dilligencebeleid in Zuid-Europa zegt woordvoerster Pauline van den Brandhof dat het bouwen van een due diligence aanpak is een continu proces is dat dagelijks wordt verbeterd. Jumbo publiceerde in 2019 ook mensenrechten beleid. De woordvoerder van Jumbo verwijst in reactie op de vraag of er ook in Zuid-Europa onderzoek naar branchever-

eniging CBL, die aangeeft dat 'prijsafspraken in de keten geen excuus mogen zijn voor arbeidsmisstanden'. Volgens Oxfam heeft Jumbo in 2019 toegezegd om driemaal per jaar een mensenrechten impact assessment uit te voeren en daarover te publiceren. Ook gaat Jumbo, net als Albert Heijn, een klachtenmechanisme opzetten volgens VN richtlijnen, zodat telers of arbeiders, hun klachten over werkomstandigheden of lonen kunnen laten onderzoeken en er naar oplossingen kan worden gezocht.

LIDL ONDERZOEKT SPAANSE BESSEN Lidl heeft dit jaar nieuw mensenrechtenbeleid gepubliceerd. Volgens Oxfam gaat Lidl op twee vlakken verder. Lidl belooft namelijk de mensenrechtenonderzoeken in z’n geheel te gaan publiceren, terwijl Albert Heijn en Jumbo alleen hebben toegezegd over de onderzoeken te publiceren, maar niet op welke manier. Daarnaast zegt Lidl toe beleid op gelijkheid tussen vrouwen en mannen te gaan ontwikkelen, een thema waar veel andere supermarkten nog onvoldoende werk van maken, aldus Oxfam.

Gevraagd naar het due diligence beleid in Zuid-Europa laat Lidl-woordvoerder Chantal Goenee weten dat de onlangs gepubliceerde Code of Conduct van toepassing is bij álle overeenkomsten met leveranciers, ongeacht het land waar de leverancier actief is. “Verder voeren we binnen ons due diligence beleid risicoanalyse uit. Hierbij

Hoogste opkoopprijzen! www.palletcentrale.nl 72

AGF Primeur 5 • 2020

Van telersvereniging Coexphal verscheen in 2018 een uitgebreid statement over de inzet van immigranten. Bij Coexphal zijn meer dan 83 bedrijven uit Almeria aangesloten en vertegenwoordigen 70% van de export en 65% van de productie van groenten en fruit. De regio ervaart een ongekende emigratiedruk met ongewenste effecten, die maar moeilijk zijn te voorkomen. Echter, dit feit is niet toe te rekenen aan de telers van groenten in het zuidoosten van Spanje. Die zijn in staat geweest om meer dan 40.000 immigranten legaal werk te bieden en meer dan 70.000 Spanjaarden. De groentensector heeft zich ontwikkeld dankzij hen én het werk van de immigranten van wel 120 verschillende nationaliteiten. De telers zijn hiervan op de hoogte en zijn dankbaar voor hun hulp, daarom willen zij dat de arbeiders onder de beste omstandigheden werken en dat zij zich op hun gemak voelen. Ook belangrijk om te weten is dat in Almeria het contracteren van illegale immigranten een handeling is die strafrechtelijk wordt vervolgd. De Spaanse wet is heel streng hierop. Op dit handelen staan geldboetes tot wel 100.000 euro, gevangenisstraffen tot wel 5 jaar.” kijken we op basis van producten en diverse risico-indicatoren op mensenrechten, hoe hoog het risico is op mensenrechten schendingen voor bepaald product uit een bepaald land. Deze risicoanalyse is niet beperkt tot producten uit 'ontwikkelingslanden', maar wordt voor alle producten en alle herkomstlanden gedaan. Dit betekent dat we ook kijken naar producten uit bijvoorbeeld Spanje of Italië, waarbij inderdaad helaas ook misstanden op het gebied van mensenrechten plaatsvinden. Om deze reden zullen wij komend jaar bijvoorbeeld ook een Human Rights Impact Assessment uitvoeren voor bessen uit Spanje.” BIO WEL? De biologische wetgeving kent geen (aan-

De Primeur thema volgende maand :

Transport & Logistiek Reserveer nu uw advertentie:

Andries Gunter T. +31 (0)166 69 82 32

In Nederlandse paddenstoelen zijn sociale misstanden nagegoeg uitgebannen zegt Fair Produce

vullende) eisen voor goede arbeidsvoorwaarden. Daarom zijn arbeidsvoorwaarden bij Ekoplaza een belangrijk aandachtspunt, reageert de supermarkt op de berichtgeving rondom de KvW-uitzending en kiezen ze ervoor niet te kopen vanuit de handelshuizen of spotmarkten, maar directe relaties aangaan met de telers en producenten die bij voorkeur vanuit pioniersgeest biologisch handelen met daarbij een stukje controle via lokale expertise in. Zo werkt EkoPlaza in Italië al jaren samen met de familie Barchitta welke heeft geleid tot jarenlange relaties met een reeks van leveranciers, die op alle vlakken voorop lopen.

EkoPlaza herkent de problematiek in Spanje die aan de orde komt. “Ook hier is helaas bekend dat er binnen de teelt nog steeds veel bedrijven zijn die niet altijd met contracten werken en daarmee misbruik maken van de situatie. Wat in Almeria geldt, zal ook op andere plekken in Spanje een aandachtspunt zijn. Daarom maken we vaak dankbaar gebruik van de samenwerking met Solid Organic Link. Een organisatie speciaal opgezet om in Spanje teelten, opvolging, controle, logistiek en communicatie te verbeteren. Ook hier zoeken we - net als in Italië – naar een goede ketensamenwerking waardoor we in staat zijn goede producten te ontvangen voor een goede prijs”, aldus EkoPlaza. De biologische supermarkt kijkt ook in Nederland. “Ook hier kennen wij seizoenarbeiders,

waar niet altijd eerlijk mee samengewerkt wordt. Vanuit onze AGF-afdeling hebben wij dit onderwerp al geruime tijd op de agenda staan.” MISSTANDEN NEDERLAND UITGEBANNEN IN PADDENSTOELENSECTOR KvW legt in haar programma de focus op Zuid-Europa maar nog geen tien jaar geleden kende Nederland misstanden in de champignonsector. Naar aanleiding daarvan werd in 2011 Fair Produce Nederland opgericht, een ketenkeurmerk dat garandeert dat de producten die voldoen aan de eisen zijn vervaardigd door medewerkers die daarvoor fair zijn behandeld: zij krijgen een eerlijk loon volgens de Nederlandse weten regelgeving, beschikken over goede huisvesting en werken onder goede arbeidsomstandigheden. Inmiddels is 95 procent van de bedrijven in de paddenstoelensector Fair Produce NL gecertificeerd en zijn sociale misstanden nagenoeg uitgebannen, zegt de voorzitter Uli Schnier. Fair Produce is specifiek gericht op de Nederlandse paddenstoelensector maar is met aanpassingen ook geschikt voor andere landen en sectoren. “Het internationaal meer bekende GlobalGAP heeft ook een sociale component (GRASP) maar die richt zich voornamelijk op problematieken die buiten Europa spelen, zoals het verbod op kinderarbeid maar is niet gefocust op bijvoorbeeld onderbetaling zoals dat zich in

KUNSTSTOF PALLETBOXEN VOOR FRUITTEELT & AGF |

NEDERLAND BV

• Productie in- en levering vanuit Helmond-NL • Oersterk en productvriendelijke ontwerpen • Fiscale voordelen met MIA en VAMIL • 60 jaar ervaring met kisten voor fruitbewaring

de uitzending van KvW voordeed. Er zijn wel ideeën om GRASP uit te breiden met Fair Produce modules maar dat is nog in het stadium van besprekingen. Iedere sector en ieder land heeft weer zijn eigen specifieke aanpak nodig als het gaat om het uitbannen van misstanden en dat maakt het gecompliceerd. Dat Fair Produce succesvol is, komt omdat alle stakeholders er achter gingen staan. Wet- en regelgeving kan misstanden alleen voorkomen als er ook voldoende intensief gehandhaafd wordt want het risico van onderbetaling en uitbuiting van (arbeids)migranten is iets wat gemakkelijk de kop op steekt. Erg slagvaardig is er internationaal nog niet iets geregeld”, stelt Uli. (ML)  maaike@mgfruit.nl charlotte.vollaard@oxfamnovib.nl pauline.van.den.brandhof@ah.nl corporatecommunicatie@jumbo.com csr@lidl.nl www.ekoplaza.nl info@fairproduce.nl

WWW.CAPP-PLAST.COM

T. 06-51914888 E. info@geraldgreensupport.nl

AGF Primeur 5 • 2020

Bloemkool

Manus Laan, Laan Andijk en Laan Groenten Jaarrond:

“Altijd scherp blijven en bloemkool denken, dan komt alles goed!” Bloemkool is verweven met de Hollandse cultuur en prijkt al jaren in de top 5 van meest gegeten groenten. Jaarrond bloemkool is een must voor de supermarktschappen. Als grootste Nederlandse bloemkoolteler is Laan Andijk/Laan Groente Jaarrond, ondanks de vele uitdagingen eisen retail, corona, personeel, weersextremen droogte - een stabiele factor. Manus: “We gaat er altijd vanuit: altijd scherp blijven en het enige wat we denken en doen is bloemkool en broccoli, dan komt alles goed!”

“W

ij telen een ruime 500 ha in Spanje en ongeveer 500 ha in Nederland. In Nederland is dit voornamelijk bloemkool en broccoli, zeg 2/3 om 1/3 maar in Spanje is het 80 procent bloemkool met daarnaast spitskool, broccoli, bleekselderij en nog wat kleine producten”, vertelt Manus Laan. “Wij werken al 9 jaar in Spanje, waarvan 8 jaar met dezelfde mensen waar we in de roulatie meegaan in hun teeltplan. Dit is een win-win voor beiden geweest. Doordat we al zolang met dezelfde mensen werken, kun 74

AGF Primeur 5 • 2020

je ieder jaar weer optimaliseren en zaken afstemmen. Zo hebben we een goede vertrouwensband kunnen opbouwen, we zeggen daar altijd onderling dat we getrouwd zijn in goede en in slechte tijden. Wij zijn meestal persoonlijk aanwezig in Spanje, steeds één van ons althans, in ieder geval gedurende het oogstseizoen fulltime. Gedurende de plantperiode volstaat meestal een paar dagen per week. Op deze manier kunnen we probleempjes constateren voordat het een probleem wordt.”

In Spanje was er rondom het teeltgebied gelukkig geen grote corona-uitbraak, niet erger dan in Andijk. De maatregelen, die door de overheid zijn afgedwongen, hebben wel hun weerslag op de bedrijfsvoering. “Op het moment van de uitbraak en de heftige maatregelen die in Spanje werden ingevoerd, was goede communicatie met het personeel heel belangrijk. En dat op een moment dat reizen ons niet gemakkelijk werd gemaakt. Het vervoer naar het veld toe is bijvoorbeeld lastig met maximaal twee personen per auto aangezien ons personeel altijd carpoolt en er velen geen auto bezitten. Uiteindelijk heeft de coronacrisis best wel wat extra kosten met zich meegebracht aan arbeid en transport. Vrije marktprijzen waren hoog, maar de vaste afspraken zijn vaste afspraken dus daar is dit niet gecompenseerd.” Manus en zijn broer Teun zijn de derde generatie binnen het bedrijf. Hun vader

Oogsten van bloemkool en selderij in Spanje

trad drie jaar geleden uit het bedrijf waarna ze een BV zijn geworden. De gebroeders Laan hebben in totaal 140 werknemers in dienst. Ze zetten geen seizoenarbeiders in maar hebben fulltime Spaanse oogstmedewerkers in dienst waarvoor jaarrond werk is. Als telers maken ze deel uit van telersvereniging West Fresh die weer voor 50 procent eigenaar is van verwerkingsbedrijf Tolpoort. Greenery zorgt voor de afzet. In Noord-Holland wordt naar verhouding de meeste Nederlandse bloemkool geteeld. Het areaal aan bloemkool dat door West Fresh wordt geteeld, is al jaren ongeveer gelijk, zo’n 650 hectare. Het aantal aangesloten telers is in de loop der jaren sterk afgenomen. Van de in eerste instantie 17 aangesloten telers zijn er dat er tegenwoordig 6 die hun krachten bundelen. Manus: “Ieder bedrijf heeft zijn unieke kwaliteiten en juist onze verscheidenheid is onze kracht. De gemene deler is de West-Friese nuchterheid, een buitengewoon sterk arbeidsethos, passie voor het vak en een flinke dosis humor.” Vanaf eind maart was er al winterbloemkool uit Nederland beschikbaar, het echte seizoen barst eind mei los, iets later als normaal zo lijkt het. Verwachtingen over het seizoen spreekt Laan liever niet uit. “We zijn afgeleerd verwachtingen te hebben over

een seizoen, want het loopt altijd anders, maar uiteraard zij we positief! De eerste grote uitdaging is om al het personeel vanuit Spanje naar Nederland te krijgen op een manier die voor hen goed te doen is. Spanje is nog steeds bestempeld als risicogebied, terwijl Spanje 12 keer de oppervlakte van Nederland beslaat. In Spanje zijn gebieden waar weinig corona is. Groningen en Breda zijn ook verschillend door het begin van de crisis heen gekomen.” Alle producten bij Laan zijn jaarrond Planet Proof. Laan teelt voor diverse Superunieleden en Jumbo. Daarnaast zijn er, afhankelijk van het seizoen, programma’s met diverse binnenlandse en buitenlandse partijen. Spaans product gaat veel naar Duitsland. Hoewel in principe iedere maat bloemkool geteeld kan worden, vraagt de praktijk vooral naar maat 6 bloemkool. Laan teelt ook al 25 jaar de ‘torentjesbloemkool’ Romanesco. “De afzet hierin is vrij stabiel. Soms stapt er een supermarkt in en heb je wat extra afzet, maar dit is vaak maar tijdelijk. Jammer want het is een prachtig product. Het loopt vaak fout op de continuïteit van levering door het jaar heen en het kleine marktaandeel van dit product, wat ook geldt voor groene bloemkool. Als er iemand instapt, is er snel tekort, maar als er niemand uit stapt is er snel te veel, en niemand wil garanties geven op afnameniveau

vooraf, dus is het een lastige tweestrijd met deze producten. Daarnaast zijn er gewoon periodes van het jaar dat het helemaal niet te garanderen valt, dus dat maakt het nog gecompliceerder.”

Een uitdaging is de droogte, zowel in Spanje als in het waterrijke Noord-Holland. “In Noord-Holland kunnen wij goed beregenen en droge jaren zijn vaak betere jaren. Het heeft echter wel voor veel werk gezorgd met veel haspeluurtjes en dieselverbruik. Vooral 2018 was een slijtageslag op dit gebied. In Spanje is water helemaal een jaarlijks terugkerend probleem, maar gelukkig hebben we een goed beeld van wat er daar speelt zodat we op tijd maatregelen kunnen nemen als er gebrek is. Onze groenten zijn de laatste seizoenen steeds terecht gekomen in extreme omstandigheden en wij hebben altijd continuïteit weten te behouden in levering en kwaliteit, maar doordat dat lang niet overal om ons heen gelukt is, heeft dat wel in bovengemiddelde vrije markt prijzen geresulteerd. Gemiddeld is het daardoor voor ons redelijk betaald geweest”, besluit Manus. (ML)  manus@laanandijkbv.nl

AGF Primeur 5 • 2020

Bloemkool/Broccoli

Bloemkool: Groot Product maar weinig internationale handel © Kirill Makarov - Dreamstime

Bloemkool is wereldwijd een veel gegeten groente. Door de aard van het product vindt de handel plaats over een beperkte afstand. Wel is het zo dat er binnen bepaalde regio’s best redelijk veel bloemkool internationaal verhandeld wordt. Het gaat hierbij vooral om NoordAmerika en Europa. In de rest van de wereld stelt de internationale handel heel weinig voor. Bloemkool/Broccoli: Productie in een aantal landen (in tonnen) 2015 607.190

2016 640.080

2017 689.120

2018 725.260 561.393 163.868

2019 707.780

ITALIË Bloemkool Broccoli

385.970

388.280

371.570

368.117 221.169 146.949

347.663 184.267 163.396

FRANKRIJK Bloemkool

341.470 288.539

319.080 297.912

333.020 267.446

287.330 261.056

VER KON Bloemkool Broccoli

162.981 90.961 72.020

151.799 82.487 69.312

159.011 86.578 72.433

146.841 88.484 58.356

DUITSLAND Bloemkool Broccoli

134.845 105.390 29.455

122.432 92.695 29.737

132.561 97.572 34.989

126.097 90.796 35.301

128.143 90.861 37.282

BELGIË Totaal (incl. ind.) Verse consumptie Bloemkool Broccoli

110.060 14.000 11.300 2.700

112.710 13.397 10.735 2.662

129.040 13.330 10.602 2.728

122.340 13.851 10.584 3.267

123.240

65.500 44.700 20.800

62.300 42.200 20.100

70.400 48.200 22.200

70.100 45.400 24.700

65.700 46.000 19.700

SPANJE Bloemkool Broccoli

NEDERLAND Bloemkool Broccoli

AGF Primeur 5 • 2020

e grote productielanden zijn de bevolkingsrijke landen China en India. Op grote afstand gevolgd door de Verenigde Staten en Mexico en daar ver achter Spanje en Italië.

IN EUROPA VERHOUDING BLOEMKOOL/ BROCCOLI CA. TWEE DERDE/EEN DERDE, IN VERENIGDE STATEN ANDERSOM In de meeste statistieken worden bloemkool en broccoli samengevoegd. Alleen van diverse EU-landen en de Verenigde Staten zijn separate gegevens beschikbaar. Spanje als belangrijkste productieland in de EU teelt jaarlijks zo’n 560.000 ton bloemkool en 160.000 ton broccoli. Driekwart is dus bloemkool. Italië teelt naar verhouding veel (40 procent) broccoli nl. 160.000 ton tegen 200.000 ton bloemkool. Frankrijk als derde producent in de EU teelt heel weinig broccoli. In het Verenigd Koninkrijk wordt ook relatief veel (40 procent) broccoli geteeld. Jaarlijks gaat het dan om 60-70.000 ton broccoli en 85-90.000 ton bloemkool. Duitsland produceerde vorig jaar 90.000 ton bloemkool en 37.000 ton broccoli. België teelt vooral veel voor de diepvriessector. De verhouding bloemkool/broccoli is hierbij niet bekend. Voor de Belgische productie verse markt gaat het vooral om bloemkool (10.000 ton) en veel minder om broccoli (3.200 ton) In Nederland wordt jaarlijks zo’n 45 tot 50.000 ton bloemkool geteeld en 20 tot 25.000 ton broccoli.

Bloemkool/Broccoli: Productie wereldwijd (in 1000 ton) Bron: FAO Totaal China India VS Mexico Spanje Italië Turkije Polen Frankrijk Bangladesh Pakistan Algerije Japan Indonesië VK Vietnam Egypte Duitsland België Guatemala Australië Ecuador Peru Nederland Overige

2014 24.350

2015 24.415

2016 25.163

2017 26.077

2018 26.504

9.268 8.573 1.223 504 597 405 202 321 326 183 221 156 168 137 161 126 156 149 99 114 131 113 18 52 948

9.905 7.926 1.290 518 607 386 227 253 310 268 218 163 173 118 163 100 183 135 110 116 126 104 20 66 932

10.156 8.090 1.357 583 640 388 250 315 313 268 217 205 163 143 152 115 103 122 113 118 121 107 74 62 985

10.412 8.557 1.336 685 689 372 266 317 294 278 218 175 165 153 159 136 109 133 129 122 141 108 70 70 985

10.669 8.800 1.205 729 725 368 295 293 287 274 212 208 164 152 147 140 127 126 122 120 117 106 72 70 973

Bloemkool/Broccoli: Import wereldwijd (in tonnen) Bron: Comtrade Totaal

2015 948.081

2016 967.163

2017 1.084.314

2018 1.078.124

2019 1.073.931

Ver Kon Canada Ver Staten Duitsland Maleisië Frankrijk Nederland Thailand Polen Portugal België Rusland Vietnam Italië Tsjechië Singapore El Salvador Taiwan Denemarken Noorwegen Ierland Zweden Zuid Korea Hongarije Overige

128.710 75.206 35.076 73.837 60.625 50.562 33.556 33.751 25.780 23.413 30.374 15.870 1.551 19.355 25.341 19.952 18.012 15.509 15.439 14.290 12.425 10.037 7.515 9.358 192.537

135.788 98.517 37.073 64.951 57.076 56.108 33.159 33.127 25.275 24.662 32.177 18.947 2.305 14.073 23.856 20.532 19.519 19.777 14.475 13.850 12.331 10.999 7.965 10.785 179.837

123.864 105.024 68.508 80.437 60.719 52.758 50.023 35.868 32.087 25.661 37.595 25.149 3.769 21.250 25.971 20.096 19.197 17.089 15.551 13.233 12.672 12.230 9.186 10.863 205.514

120.582 110.086 78.276 76.867 59.625 52.603 45.939 36.484 37.862 31.756 31.167 24.447 1.956 15.211 24.880 21.248 20.719 15.456 16.314 13.761 14.454 10.958 10.644 8.299 198.530

120.909 110.534 104.885 72.162 60.441 50.417 49.132 41.236 39.348 29.690 28.485 24.322 23.366 21.960 21.945 21.529 20.028 19.317 16.833 14.228 13.622 11.735 11.365 10.040 136.402

Bloemkool/Broccoli: Export wereldwijd (in tonnen) Bron: Comtrade Totaal Mexico Spanje Frankrijk Ver Staten China Italië Nederland Guatemala Canada Polen Duitsland België Overige

2015 1.285.228

2016 1.294.140

2017 1.375.523

2018 1.386.250

2019 1.522.369

233.843 369.745 143.395 103.207 94.711 66.811 24.610 36.363 14.110 27.534 18.678 10.847 141.374

245.023 369.518 95.774 128.626 91.740 89.668 30.043 37.700 16.216 27.924 12.822 10.922 138.164

272.035 360.799 145.861 122.639 89.242 83.409 36.519 33.683 19.825 24.281 13.018 15.690 158.522

256.814 403.558 104.725 135.892 86.256 81.842 38.109 35.132 14.633 20.167 16.091 12.661 180.370

493.979 385.286 117.941 120.251 93.627 71.809 41.833 33.890 23.815 17.642 14.142 12.718 95.436

In de Verenigde Staten is het juist broccoli dat het meest geteeld wordt. Vorig jaar resp. 750 en 450.000 ton.

SPANJE GROTE EXPORTEUR, VOORAL IN DE WINTERMAANDEN Bij de cijfers over import en export in Europa worden bloemkool en broccoli echter wel op één hoop gegooid. Spanje is in Europa veruit de belangrijkste exporteur. In 2019 kon Spanje 385.000 ton in het buitenland afzetten. Dat was minder dan in het topjaar 2018 toen er meer dan 400.000 ton kon worden uitgevoerd. Al jaren is het Verenigd Koninkrijk de belangrijkste afnemer van Spaanse bloemkool/broccoli. De beide laatste jaren ging het om ca. 100.000 ton maar de jaren daarvoor was het nog meer. Duitsland is de tweede afnemer van Spaans product gevolgd door Nederland. Verder voert Spanje naar diverse EU-landen redelijke hoeveelheden bloemkool/broccoli uit. Het valt overigens wel op dat Spaanse exportcijfers naar zowel Duitsland als Nederland nogal wat hoger liggen dan cijfers over de import uit Spanje in die beide landen. Cijfers naar andere landen geven wel eenzelfde beeld. Het Spaanse exportseizoen loopt van december t/m mei. Ook Frankrijk en Italië exporteren vooral in het winter halfjaar.

NEDERLAND NAAST EXPORT EIGEN PRODUCT OOK RE-EXPORT Italië is jaarlijks goed voor een export van 70- tot 80.00 ton bloemkool/broccoli. Duitsland is de belangrijkste afnemer. Op afstand zijn buurlanden Oostenrijk en Tsjechië de nummers twee en drie. De Italiaanse export naar Nederland en België is van bescheiden omvang.

Nederland is ook een belangrijke exporteur. Het gaat hierbij voor een deel om re-export en om product voor de Belgische diepvriessector. Bij de (re-)export vanuit Nederland is Duitsland de belangrijkste. Incl. re-export ging het vorig jaar om 10.500 ton. Volgens KCB/GFH is er vorig jaar 2.400 ton in Nederland geteelde bloemkool en 1.100 ton Nederlandse broccoli naar Duitsland uitgevoerd. De KCB-cijfers geven een kleinere hoeveelheid dan Eurostat(CBS). Dit verschil is niet alleen re-export. De KCB-registratie is niet in alle gevallen compleet. BELGIË VEEL IMPORT UIT NEDERLAND VOOR DIEPVRIESSECTOR België voert jaarlijks zo’n 30.000 ton bloemkool/broccoli in. Nederland is met 10 tot 15 000 ton de belangrijkste leverancier. Daarnaast worden er ook redelijke hoeveelheden ingevoerd uit Frankrijk en Spanje. AGF Primeur 5 • 2020

Bloemkool/Broccoli

België exporteert jaarlijks 10 tot 15.000 ton bloemkool/broccoli. De helft hiervan gaat naar Frankrijk en de rest naar een groot aantal landen.

Binnen Noord Amerika vindt er veel handel in bloemkool plaats tussen Mexico, de Verenigde Staten en Canada. Er gaat vooral broccoli van Mexico naar de States. In 2019 zou het gaan om ruim 200.000 ton broccoli en 80.000 ton bloemkool. Verder worden er nog kleinere hoeveelheden versproduct ingevoerd uit Canada. Ook importeert de Verenigde Staten ook veel diepgevroren bloemkool en broccoli uit Mexico. De export van de Verenigde Staten is vooral gericht op Canada. In 2019 ging het om hoeveelheden voor bloemkool en broccoli van resp. 90.00 en 50.000 ton.

De totale productie van bloemkool/broccoli is in de Verenigde Staten zo’n 1,2 miljoen ton groot, waarvan 750.000 ton broccoli en 450.000 ton bloemkool. De gemiddelde Amerikaan eet tegenwoordig jaarlijks zo’n 2,8 kilo broccoli en 1,4 kilo bloemkool. Beide vers product. WEINIG INTERNATIONALE HANDEL IN ZUIDOOST-AZIË In (Zuidoost-)Azië is het vooral China dat bloemkool/broccoli naar diverse landen in de regio exporteert. Maleisië, Vietnam en Thailand zijn de belangrijkste afnemers. De totale Chinese export nadert inmiddels de 100.000 ton. Op een productie van naar schatting meer dan 10 miljoen ton stelt dit natuurlijk niet veel voor.

Naast China worden er ook in India enorme hoeveelheden bloemkool/broccoli geteeld. De FAO houdt het een kleine 9 miljoen ton.  Jan Kees Boon Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

AGF Primeur 5 • 2020

Nederland: Import ven export (incl. re-export) bloemkool/broccoli (in tonnen) Bron: Eurostat

2015

Totaal EU28 EU28 extra Spanje France Duitsland België Ver. Koninkrijk Kenia Italy Zweden Polen Denemarken Griekenland Overige

33.556 33.513 43 19.703 10.983 1.817 383 106 43 430 27 29 6 17 12

2016 IMPORT 33.159 33.091 68 21.306 7.810 971 722 135 35 1.071 12 322 22 596 156

Totaal EU28 EU28 extra Duitsland België Ver. Kon Italy Tsjechië Spanje Zweden Polen Noorwegen Hongarije Letland IJsland Finland Roemenië Denemarken Ierland Slowakije Estland Litouwen Qatar Kroatië Malta Koeweit Ver Arab Em Overige

24.610 21.805 2.805 4.236 3.238 2.531 2.819 1.332 1.293 845 819 846 42 332 443 533 233 479 691 104 238 772 113 182 180 55 145 2.111

30.043 27.370 2.673 5.808 5.032 3.428 1.936 2.491 1.569 1.076 1.257 1.030 103 268 401 550 168 562 679 191 313 570 149 307 179 84 265 1.626

2017

2018

2019

50.023 49.928 95 27.615 13.748 4.007 1.911 683 37 1.115 22 102 261 313 210

45.939 45.774 165 29.984 7.092 4.639 1.301 1.090 141 682 12 254 225 397 121

49.132 48.800 332 31.745 8.713 4.489 1.342 1.400 322 473 144 250 113 52 88

36.519 33.117 3.402 8.370 6.138 1.418 3.815 1.407 2.212 1.334 920 1.239 262 654 437 675 414 962 257 576 708 942 162 398 300 60 264 2.595

38.109 34.417 3.692 10.420 6.772 2.649 2.036 1.497 1.718 1.387 1.093 1.518 92 382 528 933 362 936 349 749 708 642 246 325 180 124 179 2.282

41.833 37.566 4.267 10.568 6.296 3.353 2.695 2.576 2.038 1.261 1.310 1.260 692 736 768 827 567 882 557 439 645 421 492 290 265 340 267 2.290

EXPORT

Nederland: Export bloemkool en broccoli; uitsluitend Nederland product (in tonnen) Bron: KCB/GFH Totaal Duitsland Italië Tsjechië België Ver Kon Spanje Hongarije Polen Finland Zweden Noorwegen Letland Slowakije Roemenië IJsland Kroatië Ierland Denemarken Frankrijk Ver Arb Em Litouwen Malta Griekenland Oostenrijk Servië Overige

2017 BLOEMKOOL 10.685 2.399 2.777 531 839 164 645 127 140 275 726 68 211 278 48 114 23 199 33 172 50 117 83 147 133 386

2018

2019

10.713 2.676 1.943 1.052 980 208 491 76 141 440 271 385 100 453 64 121 73 261 63 76 158 56 31 38 66 491

12.021 2.387 1.992 1.466 891 729 690 578 500 338 309 262 208 190 175 145 122 117 77 77 76 67 67 65 56 51 385

Totaal België Duitsland Zweden Frankrijk Tsjechië Ver Kon Denemarken Finland Italië Ver Arab Em Quatar Luxemburg Koeweit Roemenië Saoedi-Arabië Griekenland Malta Ierland Letland Estland Litouwen Slowakije Slovenië Polen Cyprus Overige

20172 BROCCOLI 6.419 2.030 1.263 714 372 244 48 258 226 212 44 33 48 26 56 86 29 7 28 42 33 56 13 33 295 37 184

20183

20194

6.581 3.035 876 599 396 352 64 189 225 55 23 98 39 45 102 10 5 6 28 23 24 25 91 17 18 30 207

6.035 1.220 1.124 762 591 289 272 237 220 208 162 137 115 91 84 54 41 40 40 36 32 32 32 28 28 24 136

België: Import ven export bloemkool/broccoli (in tonnen)

Spanje: Export bloemkool/broccoli (in tonnen)

Bron: Eurostat IMPORT Totaal EU28 EU28 extra

2015 30.374 30.321 53

2016 32.177 32.167 10

2017 37.595 37.436 159

2018 31.167 30.803 364

2019 28.485 26.903 1.582

Nederland France Spanje Kenia Duitsland Italy Portugal Overige

8.401 16.610 3.896 53 488 210 595 122

9.638 13.421 6.151 10 628 401 1.668 261

11.407 15.868 6.552 159 1.008 261 2.339 1

14.006 7.483 6.869 360 1.129 359 672 289

12.503 6.036 6.572 1.579 1.349 384

EXPORT Totaal EU28 EU28 extra

10.847 10.813 34

10.922 10.804 118

15.690 15.644 46

12.661 12.650 10

12.718 12.667 52

6.039 1.082 817 336 530 41 222 674 853

6.524 1.129 983 164 553 59 141 356 423 317

6.725 1.610 787 658 709 112 415 165 52

252

272

10.271 1.338 811 258 558 13 920 68 916 121 320 96

6.919 1.714 878 1.272 716 179 456 87 48 1 237 213

France Nederland Duitsland Ver. Koninkrijk Luxemburg Griekenland Estland Tsjechië Litouwen Letland Cyprus Overige

1.162 266

Bron: Eurostat Totaal EU 28 EU28 extra

2015 369.745 348.546 21.198

2016 369.518 351.108 18.410

2017 360.799 341.532 19.267

2018 403.558 377.955 25.603

2019 385.286 357.622 27.664

VK Duitsland Nederland Frankrijk Portugal Polen België Denemarken Noorwegen Zweden Zwitserland Ver Arab Em Ierland Italie Canada Saoedi Arabië Finland Tsjechië Slowakije Roemenië Hongarije Oostenrijk Griekenland Litouwen Overige

102.842 57.162 50.822 50.382 18.917 11.875 11.870 8.035 7.898 7.849 5.984 3.423 5.445 4.155 432 2.440 3.548 5.057 1.293 1.172 2.448 992 803 1.538 3.363

115.380 53.038 48.938 44.695 17.914 14.210 10.339 7.485 2.911 7.525 5.967 4.957 7.532 2.700 499 2.545 3.440 6.093 1.190 1.508 2.143 1.853 878 1.795 3.982

111.718 60.301 44.789 37.586 19.314 11.207 10.779 8.553 3.340 7.266 5.104 5.324 6.394 5.714 1.403 2.272 3.418 4.917 1.027 1.487 1.655 1.620 437 1.479 3.695

105.926 73.575 51.232 41.455 22.144 19.665 13.187 8.742 6.309 8.784 5.890 6.078 6.640 4.122 2.774 2.760 3.211 4.834 1.948 2.329 2.031 2.367 964 1.578 5.013

99.532 65.218 52.578 39.438 20.530 14.546 12.395 9.639 6.607 8.966 6.963 5.431 6.121 8.044 4.349 2.680 3.840 3.849 1.714 2.074 2.075 2.070 960 1.321 4.344

In de Verenigde Staten veel meer broccoli dan bloemkool ©Kirill Makarov - Dreamstime

AGF Primeur 5 • 2020

B l aL do g ri so tei ne tke n

Smaller aanbod in ijssla verwacht

Usem-Zuurbeer teelt ook spitskool, het team bestaat uit Dolf, Ivan, Dave en Niels

Het Nederlands/Belgisch seizoen van ijssla startte vroeg dit jaar maar het aanbod zal smaller zijn, voorspelt Niels Zuurbier, van Kwekerij Ursem-Zuurbier uit Heerhugowaard, in totaal goed voor zo’n 200 hectare aan ijsbergsla.

“I

k schat in dat er overal een paar honderd hectare minder areaal aan ijssla is dit jaar en ook het aantal telers wordt minder”, vertelt Niels. Kwekerij Ursem-Zuurbier is aangesloten bij telersvereniging Everest. Samen hebben die een totaal areaal aan ijssla van ongeveer 500 hectare. In de laatste jaren is de consumptie aan ijssla gestabiliseerd. Niels: “Veel bedrijven hebben vaste relaties en vaste afzet. De behoefte om uit te breiden, is er niet. Het telen van ijsbergsla is arbeids- en kapitaalintensief en ook de regel- en daarmee de administratieve druk wordt alsmaar hoger. De meeste bedrijven zitten aan een soort van optimum wat groei betreft.” Voor Ursem-Zuurbier start het teeltseizoen eind februari als de eerste planten arriveren. Vanaf half mei wordt er dagelijks 80

AGF Primeur 5 • 2020

geplant en geoogst tot en met augustus, de oogst gaat door tot eind oktober. Voordat de planten de grond ingaan, laten ze deze op het plein acclimatiseren. Met behulp van een grijparm worden de kratten met planten uitgespreid over het plein en besproeid. Na een dag of drie stapelen de medewerkers de kratten handmatig op de oplegger waarna er een konvooi aan grondbewerkings-, plantmachines en plantmateriaal richting het land vertrekt. Op de plantmachines staat medewerkers die de rijtjes planten uit de kratten scheppen en die in het glijgootje van de plantmachine plaatsen. Die plant vervolgens de ijsbergslaplantjes perfect in de grond. Vervolgens worden de planten beregend en in het voorjaar nog afgedekt met acryldoek om ze te beschermen tegen de kou.

Afhankelijk van de temperatuur en het aantal zonuren is de groeicyclus 40 tot 67 dagen. Ursem-Zuurbier teelt zo duurzaam mogelijk. Als een van de weinige bedrijven in Nederland beschikken ze over een mechanische schoffelmachine die ook tussen de plantjes onkruid wiedt. Dit beperkt het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Verdere verduurzaming is er door de aanschaf van een eigen doosopzetmachine die het aantal transport bewegingen flink beperkt. In plaats van 2000 lege dozen per vrachtwagen kunnen er nu in een keer 22000 dozen worden afgeleverd op het bedrijf. Zodra de kroppen het juiste gewicht hebben bereikt, wordt de ijssla geoogst. Dit gaat vaak op bestelling. “Die vullen we dagvers in, wat om half 6 ’s ochtends wordt geoogst, kan nog voor de middag in het DC van de winkel liggen”, vertelt Niels. In ploegen van 12 medewerkers worden de kroppen bij de grond afgesneden, in een foliezakje gewikkeld en in dozen verpakt. Binnen 2,5 uur na de oogst staan deze in de vacuümkoeler

waar ze de kroppen worden teruggekoeld naar 4 graden Celsius.

Ongeveer de helft van het ijssla-areaal is bestemd voor contractteelt, de andere helft is voor de dagmarkt. Dit jaar kwam ijssla vroeg beschikbaar op een vrijwel lege markt. Eind april was de eerste ijssla van Belgische en Zuid-Nederlandse bodem beschikbaar. Ursem-Zuurbier startte begin mei, een week vroeger dan gebruikelijk. Door de corona-uitbraak is het voor veel bedrijven een uitdaging om aan voldoende personeel te komen, maar dat is bij Ursem-Zuurbier met een vast ploeg mensen, niet het geval. Wat dat betreft business as usual voor de telers, maar de corona-uitbraak levert de teelt van ijssla wel voordelen op. Niels:“Ondanks de natte start van het plantseizoen is het daarna alleen maar mooi weer geweest met warme dagen en veel zonnestraling. Sinds vliegtuigen door corona bijna allemaal aan de grond staan, merk je in het dagelijks werk dat zonnestraling veel beter doorkomt. De natuur heeft er echt baat bij. Je ziet het op het land, aan het gewas en voelt het op je huid. Vliegtuigen leggen een lichte sluier aan bewolking in de hogere luchtlagen dat zonlicht

tegenhoudt. Meer straling betekent meer fotosynthese en meer vastlegging van koolstofdioxide. Als een gewas sterker is en krachtiger groeit, heb je ook minder last van ziekten en plagen.”

Wat wel als last wordt gevoeld, zijn de alsmaar strengere eisen vanuit de retail en de beperkingen in het gebruik van preventieve en gewasbeschermingsmiddelen. “Koste wat het kost wordt er nu heel veel geld aan de zorg uitgegeven om iedereen gezond te houden, maar als ik probeer een gezond gewas te telen, word ik haast als een milieucrimineel bestempeld. Geef boeren en tuinders de kans om zichzelf te ontwikkelen en te verduurzamen op gepaste snelheid. Door alles te verbieden, verstoor je dat alleen maar. Certificaten zeggen in wezen niets, het is een diskwalificatie voor de teelt. Misschien doet mijn buurman het wel veel beter maar dan zonder papiertje. Certificaten veroorzaken alleen maar kosten en die zijn voor de teler. Iedere supermarkt heeft weer zijn eigen eisen om zich van de ander te kunnen

onderscheiden. Wij moeten daar dan maar aan voldoen en dan ook nog voor de laagste prijs”, besluit Niels. (ML) 

niels@ursemzuurbier.nl

Ontworpen om werkingskosten maximaal te reduceren!

Ontdek hun sterktes.

Industrial food cutting solutions

2020-40_PRIMEUR_MAY_Volantis-Tridis240_185X132mm.indd 1

FAM nv www.fam.be info@fam.be 07/05/2020 11:59

AGF Primeur 5 • 2020

Sla

Spanje voorziet Europa in de winter van sla De internationale handel in sla vindt gezien de aard van het product vooral regionaal plaats. De regio’s waar sla wel veel over de grens gaat, zijn Noord Amerika en Europa. Wereldwijd wordt er zo’n 2 miljoen ton sla internationaal verhandeld. Spanje is veruit het belangrijkste exportland met in het afgelopen jaar een export van 770.000 ton. De Verenigde Staten en Canada zijn de belangrijkste importlanden maar niet ver daar achter zijn Duitsland en het Verenigd Koninkrijk ook grote importeurs van sla.

iet elk land hanteert dezelfde definitie van sla en ook gebruiken de diverse landen de twee belangrijkste statistiekposten voor sla verschillend. Er is een post voor kropsla en een post voor andere sla (wel Lactuca) wat neer zou moeten komen op vooral ijsbergsla en dan is er nog een aparte post voor saladegroenten (geen Lactuca en ook geen witlof/andijvie e.d.). In dit artikel wordt voor zover het EU-landen betreft alle drie de posten gebruikt en bij landen buiten de EU alleen de 2 Lactuca-posten. Bij Lac82

AGF Primeur 5 • 2020

scheid bekend tussen krop- en ijsbergsla. Wel is bekend dat van de 470.000 ton vorig jaar 155.000 ton beschermde teelt was. Duitsland geeft de meeste details als het de productie van sla gaat. Vorig jaar werd er 335.000 ton sla geoogst. Hiervan was 140.000 ton ijsbergsla. En verder 50.000 ton kropsla. Ook van bindsla, eikenbladsla en rucola werden vorig jaar in Duitsland redelijke hoeveelheden geoogst.

tuca gaat het in ieder geval om kropsla en In het Verenigd Koninkrijk wordt jaarlijks ijsbergsla. Deze beide vormen de bulk van ruim 100.000 ton sla geteeld. Het grootste alle sla. deel komt van de vollegrond. In Nederland wordt jaarlijks ook ruim 100.00 ton sla NEDERLAND: VERHOUDING IJSBERGgeteeld. Voor 85% betreft dit ijsbergsla. KROP NU 85-15 Hierbij gaat het uitsluitend over vollegrondVan een aantal Europese landen en de Ver- steelt. Het is niet bekend hoeveel sla (er enigde Staten is een onderscheid bekend als nog) onder glas geteeld wordt. Van België is het om de productie gaat. Van de 1 miljoen weer alleen bekend of de sla van de volleton sla die vorig jaar in Spanje werd geoogst, grond komt of van onder glas. De meeste sla was ongeveer driekwart ijsbergsla. Voor komt van de beschermde teelt. Italië als tweede producent is geen onder-

Sla: Productie per slasoort in diverse landen (in tonnen) Spanje

2015

2016

2017

2018

2019

927.380

929.940

976.110

934.670

1.004.670

Ijsbersla

704.162

Lechuga romana

230.508

Italië

Nederland: Import en export sla (in tonnen)

437.980

322.240

326.720

487.985

466.035

Sla vollegrond

336.182

311.569

Sla beschermd

151.803

154.466

Duitsland

314.189

305.389

326.504

323.253

335.921

IJsbersla

130.081

120.958

135.848

134.160

138.823

Kropsla

51.906

48.539

48.628

43.458

48.761

Bindsla

30.852

34.861

39.290

39.658

43.839

Pluksla

38.189

36.923

36.580

32.152

32.337

Eikenbladsla

24.175

24.523

23.241

19.337

21.637

Ruccola

12.710

13.927

14.719

20.030

19.402

Veldsla

14.134

13.646

14.693

13.731

11.737

Radicchio

5.475

5.177

6.915

7.601

6.690

Overige

6.667

6.835

6.590

13.126

12.695

Ver Koninkrijk

135.445

106.729

112.336

107.428

Sla vollegrond

122.078

92.505

98.798

92.295

Sla beschermd

13.367

14.224

13.539

15.133

Factsheet

Import114.800 en export107.300 van sla in106.700 2019 Nederland 1)Nederland: 119.500

101.600

IJsbergsla 18.000

90.300

88.600

83.600

84.800

86.000

Krop/ov. sla 16.000

29.200

26.200

23.700

21.900

15.600

België Factsheet

42.800

41.150

40.500

34.750

33.700

Sla beschermd

35.000

33.500

33.600

28.000

Sla vollegrond

7.800

7.650

6.900

14.000

TONNEN

12.000 10.000

8.000 1)Alleen vollegrond 6.000 4.000

Nederland: Import en export van sla in 2019

2.000 18.000

jan

16.000

apr

mei

jun

jul

aug

sep

okt

nov

dec

okt

nov

dec

12.000 140.000 10.000 120.000 8.000 100.000 6.000 4.000 80.000 2.000 60.000 40.000jan 20.000 140.000

feb

mrt

apr

mei

jun

jul

aug

sep

Spanje: Export van sla in 2019 jan

2015 68.518 68.375 143

2016 77.629 77.153 476

2017 96.097 93.627 2.470

2018 86.591 85.564 1.027

2019 87.384 86.267 1.117

Sla, niet krop Sla, krop Salade groenten

47.227 11.376 9.915

50.584 15.730 11.314

54.896 29.597 11.604

54.590 21.944 10.057

56.311 22.443 8.630

Spanje Duitsland België Italy France Tunesië Ver. Koninkrijk Griekenland Zweden Overige

42.932 9.469 6.655 5.821 3.002 65 106 49 250 168

48.233 9.715 7.655 7.170 3.517 277 323 132 197 410

58.621 10.916 8.522 9.840 3.869 901 705 304 241 2.180

52.577 10.027 8.112 9.277 4.118 839 328 228 114 970

56.035 6.160 10.479 8.674 3.452 843 383 321 285 752

EXPORT EU28 EU28 extra

90.202 82.937 7.266

97.014 89.699 7.315

107.885 98.706 9.179

111.593 102.006 9.587

109.122 100.305 8.817

Sla, niet krop Sla, krop Salade groenten

62.710 24.772 2.720

66.031 28.939 2.044

68.553 35.821 3.510

72.862 35.093 3.637

70.787 33.681 4.654

Duitsland 19.535 25.067 30.350 Italy 21.898 17.759 21.025 België 6.674 7.897 8.281 Ver. Koninkrijk 7.908 8.464 6.038 France 6.136 7.519 8.121 Zweden 2.847 2.643 2.826 Finland 2.365 2.101 2.495 Factsheet Spanje 1.482 1.833 2.879 Polen 2.531 2.067 2.018 Denemarken 1.670 1.653 1.847 Noorwegen 1.562 1.917 2.118 Tsjechië 1.138 2.558 1.648 Oostenrijk 1.227 1.535 1.479 Ver Arab Em 969 1.273 1.475 Nederland: Import en export van sla Estland 286 569 1.939 Ierland18.000 1.229 1.561 1.080 Slowakije 494 763 1.041 16.000 Litouwen 1.021 959 1.307 14.000 Griekenland 726 955 751 12.000 IJsland 947 835 744 Saoedi10.000 Arabië 346 587 679 8.000 Hongarije 833 853 760 Cyprus 6.000 304 257 365 Overige 6.074 5.389 6.619

TONNEN

mrt

Spanje: Export van sla in 2019

14.000

TONNEN

feb

Bron: Eurostat IMPORT EU28 EU28 extra

feb

mrt

apr

mei

jun

jul

aug

sep

4.000

- Import | - Export okt

nov

dec

jan

TONNEN

TONNEN TONNEN

mei

jun

jul

aug

sep

okt

nov

dec

okt

nov

dec

100.000

20.000 jan

feb

mrt

apr

mei

jun

jul

aug

sep

okt

nov

dec

5.000

jan

feb

mrt

apr

mei

jun

jul

aug

sep

okt

nov

60.000 40.000

dec

Italie | Nederland | Frankrijk

20.000

80.000

20.000

Nederland, Italië en Frankrijk: Export sla in 2019

NNEN

apr

120.000

40.000 15.000

15.000

mrt

140.000

20.000 60.000

25.000

feb

Spanje: Export van sla in 2019

Nederland, Italië en Frankrijk: Export sla in 2019

100.000 25.000 80.000

33.398 17.948 12.317 6.445 4.302 3.517 3.314 2.947 1.944 2.013 1.407 1.554 1.965 1.672 1.077 1.248 925 666 937 844 1.181 690 484 6.327

2.000

120.000

10.000

32.969 19.142 8.945 8.590 6.033 4.183 3.444 2.897 1.777 1.610 1.856 1.700 1.352 1.792 in 2019 1.225 1.326 1.001 669 644 750 804 683 1.652 6.547

jan

feb

mrt

apr

mei

jun

jul

aug

sep

Nederland, Italië en Frankrijk: Export sla in 2019 25.000

AGF Primeur 5 • 2020

Sla Sla (krop en ijsberg): Export wereldwijd (in tonnen) Bron: Comtrade Totaal Spanje VS Mexico China Nederland Italië Duitsland Canada België Guatemala Frankrijk Polen Egypte Maleisië Iran Portugal Taiwan Ver Kon Hongarije Litouwen Turkije Zweden Libanon Denemarken Oostenrijk Hong Kong Tsjechië Wit Rusland Australië Overige

2015 971.508

2016 1.015.889

KROP 2017 1.048.603

2018 1.075.996

2019 993.288

456.931 119.686 80.255 30.714 24.772 31.227 4.253 23.063 27.044 24.996 8.254 7.296 7.199 6.124 29.555 2.902 11.308 2.608 1.627 13.692 1.971 3.365 9.297 1.630 1.025

456.835 122.698 86.735 41.035 28.939 32.916 3.923 21.505 25.972 27.316 8.531 9.987 10.436 8.467 49.977 2.252 11.408 2.465 1.999 8.882 937 3.885 8.582 1.072 953

493.201 120.299 96.922 41.270 35.821 30.054 5.747 20.828 27.003 27.986 7.795 9.978 12.935 7.946 25.726 2.694 8.717 3.779 2.021 7.676 1.930 2.937 7.647 1.358 653

508.708 119.249 88.307 47.113 35.093 31.519 4.493 21.756 23.212 28.742 6.578 11.698 11.358 7.327 58.262 3.977 12.359 2.278 1.968 5.453 1.006 3.212 7.279 2.765 503

471.405 112.964 90.295 67.593 33.194 29.401 3.261 23.682 19.988 27.095 8.664 13.601 17.690 7.042 11.939 4.297 6.878 2.661 1.740 2.404 1.557 3.602 5.272 1.858 642

1.127 12.434 491 26.662

1.264 7.364 240 29314

1.782 6.508 226 37164

224 4.494 713 26350

529 876 496 22662

2015 1.005.875 278.985 216.952 72.775 60.355 62.710 42.959 39.398 19.215 13.180 2.389 13.456 921 27 6.707 60.150 3.609 475 3.084 4.741 6.775 4.288 2.245 3.101 2.605 160 1.711 5.922 854 76.126

2016 1.039.309

NIET KROP 2017 1.024.471

2018 1.046.991

2019 993.628

294.821 212.665 74.923 74.285 66.031 47.941 33.594 18.220 13.058 2.550 13.923 1.454 153 6.963 63.092 3.548 546 3.439 4.820 5.705 2.047 2.240

273.644 211.123 117.072 54.441 68.553 43.931 34.659 18.191 12.585 2.637 13.784 2.188 105 7.493 65.441 4.683 271 4.242 4.420 5.621 2.525 2.080

296.423 207.707 119.486 48.993 72.862 49.158 38.569 16.112 14.598 1.865 13.441 3.402 90 7.931 65.597 3.993 605 3.755 4.891 5.676 4.017 1.891

290.057 220.345 154.605 62.307 70.780 44.459 41.913 16.720 14.993 2.072 13.150 4.751 660 7.346 2.184 3.894 615 4.074 4.899 3.130 3.901 1.841

3.817 2.187 483 1.593 4.237 1.124 79.850

3.234 2.195 5 1.103 4.284 1.454 62.507

3.715 3.098 2.737 2.282 4.802 1.384 47.911

2.163 2.940 3.443 2.034 1.376 1.568 11.408

SLA, NIET KROP 2016 2017 2018 956.148 1.008.247 1.043.228

2019 1.094.141

SAMEN 2019 1.986.916 761.462 333.309 244.900 129.900 103.974 73.860 45.174 40.402 34.981 29.167 21.814 18.352 18.350 14.388 14.123 8.191 7.493 6.735 6.639 5.534 5.458 5.443 5.272 4.021 3.582 3.443 2.563 2.252 2.064 34070

Sla (krop en ijsberg): Import wereldwijd (in tonnen) Bron: Comtrade Totaal VS Canada Duitsland Ver Kon Italië Frankrijk Nederland Polen Rusland Zweden Mexico Hong Kong Saoedi Arabië Oostenrijk België El Salvador Finland Zwitserland Taiwan Denemarken Spanje Singapore Hongarije Tsjechië Zuid Korea Ierlands Roemenië Litouwen Slowakije Thailand Maleisië Slovenië Portugal Oekraïne Wit Rusland Bulgarije Ver Arab Em Overige

2015 1.003.624

2016 1.034.899

KROPSLA 2017 998.557

2018 1.021.695

2019 931.522

137.000 89.538 91.806 93.503 55.067 39.163 11.376 35.618 16.850 30.365 17.113 18.529 30.366 8.319 5.464 22.336 17.270 19.641 16.080 9.523 10.493 10.933 1.121 7.683 8.504 7.973 4.247 13.941 2.974 6.243 5.930 4.093 682 1.897 13.417 377

134.020 88.192 91.322 112.677 53.789 35.696 15.730 31.950 19.251 27.318 15.804 21.392 28.227 8.404 7.013 24.909 18.889 19.055 18.701 7.276 9.502 11.219 2.157 8.725 13.353 7.994 4.241 9.795 3.246 6.866 4.843 3.871 1.289 1.970 10.362 847

121.003 87.463 85.967 91.520 57.898 32.061 29.597 31.225 26.414 27.851 15.039 30.649 29.168 8.449 7.000 24.642 18.012 16.634 17.409 6.379 8.015 10.382 1.360 9.939 10.973 8.429 5.033 8.574 3.541 6.380 4.795 4.501 2.027 2.097 8.321 590

95.993 86.991 70.906 128.536 59.708 32.679 21.944 35.033 30.324 26.749 21.631 26.033 29.002 8.685 5.219 25.450 18.369 17.811 15.676 9.123 9.329 10.304 1.708 8.290 12.711 7.686 5.433 6.236 4.052 6.018 5.396 4.995 1.828 2.620 5.819 773

118.051 89.995 69.754 115.838 66.363 31.590 22.399 32.800 29.398 25.764 25.164 20.616 31.706 8.681 6.318 24.480 15.961 17.886 16.395 7.073 10.812 9.469 2.301 6.272 10.147 7.121 5.034 3.439 4.525 5.959 3.741 4.558 2.027 3.474 3.119 1.047

138.189

155.004

139.220

162.635

72.245

AGF Primeur 5 • 2020

2015 946.477 86.000 192.614 170.395 113.942 28.337 49.416 47.227 12.980 5.296 6.794 7.923 19.935 19.124 22.963 2.469 4.585 4.220 4.961 14.620 7.220 5.897 11.213 7.991 3.073 5.968 5.723 9.331 3.623 2.056 3.502 3.989 2.860 292 6.480 2.240 8.426 42.792

84.274 191.181 163.956 108.732 31.786 54.955 50.584 13.888 7.696 6.944 9.244 23.918

149.865 191.892 158.991 100.700 31.611 51.825 54.896 18.415 9.952 6.658 7.702 23.264

183.658 185.022 163.764 87.390 39.155 53.349 54.590 21.672 10.802 8.888 8.922 11.757

240.001 188.470 147.715 99.124 41.164 55.306 55.347 26.797 10.098 9.909 10.450 11.200

18.717 22.110 2.434 4.721 4.321 5.693 11.621 7.754 6.617 11.372 8.234 4.040 5.744 6.775 8.387 6.922 2.253 3.042 4.636 3.960 355 5.693 2.581 10.738 40.270

16.520 17.865 2.358 5.213 3.727 5.550 12.591 9.191 6.937 10.838 8.143 3.876 6.207 7.675 9.411 3.367 2.262 4.870 4.561 3.605 563 5.325 2.911 10.004 38.906

16.493 21.415 1.821 4.306 3.990 5.387 14.607 9.310 7.450 12.915 12.311 4.379 5.843 8.669 9.952 3.977 2.796 4.213 4.464 5.113 1.211 5.362 3.065 14.622 30.588

19.383 21.523 2.108 5.996 4.054 4.778 12.354 8.344 7.369 14.394 9.389 4.393 7.090 8.397 7.000 5.107 3.646 5.296 4.089 5.101 2.920 3.253 2.775 883 28.918

SAMEN 2019 2.025.663 358.052 278.465 217.469 214.962 107.527 86.896 77.746 59.597 39.496 35.673 35.614 31.816 31.706 28.064 27.841 26.588 21.957 21.940 21.173 19.427 19.156 16.838 16.695 15.661 14.540 14.211 13.431 10.439 9.632 9.605 9.037 8.647 7.128 6.394 6.372 3.822 883 101163

Nederland: Export sla, uitsluitend Nederlands product (in tonnen) Bron: KCB/GFH

SLA TOTAAL

IJSBERGSLA

Totaal

2017 41.708

2018 39.592

2019 42.998

Italië Duitsland Frankrijk België Ver Kon Zweden Spanje Ver Arab Em Saoedi-Arabië Oostenrijk Denemarken Finland Griekenland Quatar Polen IJsland Servië Bulgarije Koeweit Hongarije Estland Tsjechië Ierland Cyprus Roemenië Slowakije Bahrein Oman Noorwegen Overige

17.010 6.284 2.715 2.814 1.334 1.234 933 1.056 707 532 419 570 240 505 741 380 161 528 329 254 446 385 91 74 163 288 240 78 199 998

15.237 5.859 3.387 2.328 2.188 1.828 775 934 638 376 349 919 225 450 506 360 134 200 188 73 300 229 260 320 236 196 157 108 171 659

17.878 6.424 3.081 2.602 1.660 1.436 1.193 1.089 848 838 528 517 480 423 401 369 309 291 274 258 237 207 186 172 165 142 141 85 80 682

2017 35.185 16.977 4.351 2.698 2.693 548 736 872 195 106 528 376 456 239 281 452 328 159 518 222 199 390 249 -11 70 138 266 202 35 195 715

KROPSLA

2018 33.795

20019 36.992

15.222 3.769 3.377 2.271 1.555 1.331 773 145 82 372 311 810 217 205 410 336 131 195 72 36 250 208 219 298 210 195 102 50 165 482

17.855 4.468 3.065 2.316 980 1.008 1.182 306 296 833 467 438 438 168 355 347 304 290 145 166 155 205 122 151 155 43 64 37 79 555

2017 3.786 27 1.502 3 111 764 263 38 168 149 3 25 7 33 272 31 0 10 37 53 7 130 6 2 6 18 6 7 1 109

2018 3.393

2019 3.575

2 1.786 10 46 603 283 2 199 80 3 17 6 2 38 86 8 3 5 38 37 5 9 6 1 18 10 6 1 86

19 1.665 14 274 637 259 12 151 80 3 25 11 27 38 27 5 44 93 1 0 7 99 13 5 0 68

België: Import en export sla (in tonnen) Bron: Eurostat IMPORT EU28 EU28 extra

2015 30.878 30.874 4

2016 31.674 31.671 3

2017 27.865 27.732 133

2018 29.871 29.867 4

2019 32.051 32.042 10

Sla, niet krop Sla, krop Salade groenten

22.963 5.464 2.451

22.110 7.013 2.551

17.865 7.000 3.000

21.415 5.219 3.237

21.620 6.388 4.043

Nederland Spanje France Italy Duitsland Overige

12.143 8.533 3.868 2.950 3.339 45

12.442 8.795 4.495 1.756 4.127 59

10.352 8.509 3.520 2.257 3.088 140

12.721 9.542 2.842 3.614 1.065 87

14.418 9.018 3.196 4.235 1.164 21

EXPORT EU28 EU28 extra

56.489 56.370 119

56.643 56.350 293

61.684 61.591 93

41.136 40.993 143

38.538 38.365 173

Sla, krop Sla, niet krop Salade groenten

27.044 13.180 16.264

25.972 13.058 17.614

27.003 12.588 22.094

23.212 14.598 3.326

20.281 14.997 3.260

Duitsland Nederland France Luxemburg Polen Spanje Italy Tsjechië Estland Cyprus Letland Litouwen Griekenland Overige

26.872 9.717 11.865 2.039 1.285 1.928 500 500

25.371 9.954 12.526 1.925 2.591 1.302 677 562 196

16.764 9.750 8.066 2.421 1.293 1.491 24 363 152 496

1.081 210 168 324

258 502 419 360

29.644 10.264 10.235 1.868 4.354 2.015 1.201 508 530 199 27 248 230 361

16.062 8.947 7.530 2.473 1.022 1.494 9 285 244 49 2 16 139 266

46 6 263

LOLLO ROSSA

LOLLO BIOND 2017 1.017 0 261 10 1 7 77 3 207 240 0 8 0 82 10 0 0 34 0 0 1 4 0 9 0 16 16 0 30

2018 1.049

2019 1.033

0 230 0 2 7 71 224 284 0 1 0 4 102 3 0 0 40 0 6 6 1 2 0 20 29 17

0 212 4 4 62 230 280 0 7 6 98 10 0 0 0 46 0 0 0 5 1 1 30 24 0 12

2019 812 1 35 4 18 88 268 166 0 5 13 9 80 4 2 4 1 31 0 3 0 18 2 1 26 14 0 16

ROMEINSE

EIKENBLAD

2019 357

2019 219

3 31 1 1 11 5 56 1 1 23 49 5 5 14 0 0 0 76 2 23 17 7 0 0 1 0 22

0 12 1 10 14 77 26 0 0 5 0 34 1 0 0 8 0 1 0 11 0 8 5 0 5

SPANJE VOORZIET EUROPA MIN WINTER VAN IJSBERGSLA Spanje is het land dat in het winterseizoen veel Europeanen van sla voorziet. Vorig jaar exporteerde Spanje 770.000 ton sla. Het zal hierbij grotendeels om ijsbergsla gaan. Het echte exportseizoen loopt van november t/m april. Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn de drie grote afnemers. Volgens Eurostat exporteerde Spanje vorig jaar naar die landen resp. 175, 128 en 125.000 ton. Importcijfers in die landen geven echter andere cijfers voor Duitsland (135.000 ton), Frankrijk (100.000 ton) en het Verenigd Koninkrijk (180.000 ton). Opgeteld is het voor die drie landen wel dezelfde hoeveelheid. Er gaat derhalve Spaanse sla via in ieder geval Frankrijk naar het Verenigd Koninkrijk. Verder exporteerde Spanje naar Italië (70.000 ton), Nederland (63.000), Polen (40.000) en Zweden (30.000). Naar België ging een kleine Spaanse sla 10.000 ton.

Italië exporteerde vorig jaar ruim 150.000 ton sla waarvan 55.000 ton naar Duitsland. Naar Nederland en België ging resp. 11.000 en 4.300 ton.

Volgens Eurostat exporteert Nederland jaarlijks incl. re-export ongeveer 110.000 ton sla en importeert het bijna 90.000 ton. AGF Primeur 5 • 2020

Sla

Nederland: Export sla, uitsluitend Nederlands product (in tonnen) Bron: KCB/GFH

2017

2018

2019

Totaal sla

41.708

39.592

42.998

Ijsbergsla

35.185

33.795

36.992

Kropsla

3.786

3.393

3.575

Lolo Bionda

1.017

1.049

1.033

Lollo Rossa

972

820

812

Romeinse

456

286

357

Eikenblad

242

230

219

Batavia

Krul

Bind

Lolo Blanca

KCB-cijfers die uitsluitend betrekking hebben op Nederlands product geven voor 2019 een export van 43.000 ton waarvan 37.000 ton ijsbergsla, 3.600 ton kropsla, 1.000 ton Lollo Biondi en 800 ton Lollo Rossa en kleinere hoeveelheden Romeinse sla en eikenbladsla. Van de 43.000 ton Nederlandse sla die vorig jaar werd uitgevoerd ging 18.000 ton naar Italië. Dit betrof vrijwel uitsluitend ijsbergsla. Naar Duitsland werd 6.400 ton uitgevoerd, naar Frankrijk 3.100 ton en naar België 2.600 ton.

Jan Kees Boon Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

Volgens Eurostat cijfers is Duitsland de belangrijkste afnemer van Nederland. In

Italië: Import sla (in tonnen)

Duitsland: Import sla naar land van herkomst (in tonnen)

Bron: Eurostat Wereld EU28 EU28 extra

2015 91.308 90.944 364

2016 93.378 93.347 32

2017 98.262 96.750 1.511

2018 109.651 109.300 351

2019 120.370 119.883 487

Bron: Eurostat Totaal EU28 EU28 extra

2015 296.980 296.668 312

2016 290.382 289.730 652

2017 279.610 278.720 890

2018 272.093 271.290 803

2019 262.265 261.464 801

Spanje Nederland Duitsland France Denemarken Polen Oostenrijk Egypte Overige

52.257 22.133 6.838 5.147 1.773 349 687 21 2.102

58.485 19.047 4.882 5.241 2.427 1.406 459 9 1.422

56.295 21.585 6.749 6.608 2.001 2.151 652 1.406 814

63.414 26.854 8.020 7.503 1.208 1.379 710 251 312

66.344 29.329 9.068 10.197 2.244 1.417 638 456 677

Spanje Italy Nederland France België Polen Portugal Oostenrijk Griekenland Ver. Koninkrijk Denemarken Zweden Tunesië Egypte Turkije Finland Malta Marokko Overige

150.532 59.514 28.740 33.669 17.053 1.282 1.871 1.424 877 119 303 157

143.885 61.856 32.308 30.868 15.188 1.161 1.068 1.247 725 206 288 300 79

134.679 56.571 35.090 33.055 14.598 1.046 825 847 774 405 308 262 303 396 55 131

134.543 56.783 35.171 26.474 13.192 1.397 1.189 783 394 587 328 196 279 181 267 106

136.673 54.596 33.026 19.530 12.051 2.287 1.546 739 105 340 191 218 329 317 129 24

88 175

68 156

17 148

Spanje: Export sla (in tonnen)

het afgelopen jaar zou er 34.00 ton naar Duitsland zijn uitgevoerd. Die zelfde hoeveelheid zien we ook terug bij de Duitse import zowel op cijfers op basis van land van herkomst (Eurostat) als op basis van land van oorsprong (Duitse CBS). Dit wijst op (een sterke) onder rapportage van de KCB-cijfers. 

Bron: Eurostat Wereld EU28 EU28 extra

2015 747.380 711.109 36.271

2016 763.092 728.903 34.188

2017 775.035 744.793 30.243

2018 813.659 779.456 34.203

2019 770.469 734.769 35.699

Sla, krop Sla, niet krop Salade groenten

456.931 278.985 11.464

456.835 294.821 11.436

493.201 273.644 8.191

508.708 296.417 8.534

471.405 290.044 9.019

Duitsland Frankrijk Ver. Koninkrijk Italy Nederland Polen Zweden Denemarken Tsjechië Oostenrijk Finland Zwitserland België Saoedi Arabië Portugal Noorwegen Hongarije Ierland Ver Arab Em Litouwen Slowakije Bulgarije Estland Roemenië Letland Griekenland Samoa Kroatië Overige

191.817 125.544 120.222 59.565 63.143 27.455 31.378 16.483 12.405 12.649 13.152 13.253 8.642 5.639 3.567 8.279 5.063 4.389 4.640 5.929 1.749 2.218 253 721 1.538 1.328 832 555 4.974

189.974 146.140 122.387 60.517 58.810 29.601 29.465 15.382 14.783 13.240 12.338 11.412 8.448 8.712 4.558 3.948 4.921 5.132 5.668 4.164 1.781 2.113 1.011 1.018 1.436 339 792 541 4.461

202.167 152.998 116.758 58.960 59.083 29.393 29.805 16.683 14.853 13.382 11.572 9.112 7.810 8.886 5.766 2.771 5.174 5.537 5.823 3.542 2.612 2.152 1.783 1.201 1.349 846 941 595 3.480

199.086 148.643 129.547 67.888 59.921 39.590 31.357 17.120 15.665 12.423 11.139 10.733 9.971 8.523 9.080 6.166 6.219 6.178 5.663 2.535 3.194 3.028 1.761 1.123 854 700 843 819 3.891

175.552 127.871 124.980 69.307 62.793 40.062 28.318 15.045 15.303 13.681 12.540 11.539 9.748 9.874 9.716 7.062 6.379 5.472 4.147 2.491 4.696 3.046 1.802 1.358 940 1.399 996 1.031 3.319

AGF Primeur 5 • 2020

0 5 289 567 301 277

324 93 330 243 213

Italië: Export sla (in tonnen) Bron: Eurostat Totaal EU28 EU28 extra

2015 133.976 130.461 3.515

2016 146.766 142.792 3.974

2017 137.857 133.699 4.158

2018 153.587 149.142 4.445

2019 154.715 148.824 5.891

Duitsland Oostenrijk Ver. Koninkrijk Polen Nederland France Slovenië Roemenië Zwitserland België Kroatië Tsjechië Zweden Denemarken Spanje Griekenland Hongarije Litouwen Ierland Slowakije Overige

43.354 13.506 11.724 9.185 7.849 8.328 8.220 4.090 2.960 2.169 3.401 1.501 2.803 2.263 1.835 1.962 1.370 2.211 897 851 3.496

47.255 14.250 12.814 9.048 9.029 12.353 8.045 4.056 3.142 2.506 3.306 2.122 3.133 1.959 2.297 1.062 1.834 1.089 1.300 965 5.202

40.815 14.131 12.271 9.971 9.481 7.882 8.508 5.503 3.185 2.813 3.262 2.387 2.860 1.935 1.969 1.179 1.439 1.458 1.374 769 4.665

48.679 15.998 12.608 11.849 10.688 9.597 8.626 4.311 3.490 3.680 3.171 3.262 1.939 1.646 1.481 1.475 1.892 1.500 1.447 1.293 4.954

55.658 14.254 10.898 12.113 11.170 7.514 7.544 3.053 4.363 4.355 3.332 3.112 1.964 2.361 1.390 1.830 1.376 1.158 1.418 1.007 4.847

Uienmarkt

De laatste loodjes H oewel de exportcijfers de laatste weken keer op keer aan de magere kant zijn, blijft het record gestand. De verwachting is dat eind van het seizoen de magische grens van 1,2 miljoen ton export voor de eerste keer in de geschiedenis gepasseerd zal worden. Dat is een prestatie van formaat en ook nog eens tegen prijzen waarvoor je uien kunt telen, verwerken en exporteren. Een gezonde vrije markt voor telers, voldoende risicospreiding in de keten, een sterke wereldwijde handelspositie én betrouwbare kwaliteit zijn belangrijke pijlers onder Nederlands’ grootste exportproduct, dat een hoeksteen vormt in het nationale agrofood complex. Tot en met week 17 is op basis van de officiële cijfers 1.060.000 ton uien uitgevoerd,

oftewel gemiddeld zo’n 25.000 ton per week. De prijs-kwaliteit was vrijwel het gehele seizoen in een gezonde balans en bood goede exportkansen. Brazilië, dat aan het begin van het seizoen al 35.000 ton afnam, is de laatste weken opnieuw aan de markt waardoor de export de 40.000 ton nadert op deze bestemming. Dichterbij huis worden ook volop uien afgezet. Kwaliteit is wel een issue. Veel partijen vertonen kaalvallende uien, soms tot wel 15-20 procent en ook schot is een factor die sommige partijen onverkoopbaar maakt. Deze partijen komen niet terug in de regionale beursnoteringen omdat ze niet voldoen aan de kwaliteitseisen, maar vormen wel een belangrijk volume dat zijn weg vindt naar Oost-Europa voor een prijsniveau tussen 10 en 13 cent. De beurzen in

Goes en Emmeloord noteren uien alleen het hogere marktsegment dat voldoet aan de kwaliteitsvoorwaarden die de handel vraagt voor klasse I en II uien. Het volume uien dat niet aan de kwaliteitseisen voldoet, komt niet terug in de wekelijkse exportcijfers, maar is wel van de markt. Ook lijkt het erop dat export binnen Europa, die niet via cliënt export geregistreerd hoeft te worden, niet allemaal

in de definitieve cijfers terecht komt.

Kwalitatief goede partijen vinden hun weg veelal via een beperkt aantal verwerkers. Daardoor voelt de markt voor de één anders aan dan voor de ander. Sommige sorteerbedrijven liggen vrijwel stil terwijl anderen het druk hebben en een fors marktaandeel innemen. 

WWW.STAPELBED.COM

Metalen stapelbare bedden, als enkel of als dubbel bed

v.a.

E 59,-

Kwaliteit: Hufter- en Hooligan proof!! Metalen nieuwe lockerkasten • hang-leg • SNF norm Een-deurs kast 45x50x185

E 89,-

Twee-deurs kast 60x50x185

Stapelbed com pr4 NL VS2 geel.indd 1

E 119,-

Kantinetafels & Stoelen Matrassen & Kussens

Industrieweg 30B 2382 NW Zoeterwoude Tel: 071-5230184 info@stapelbed.com WWW.STAPELBED.COM

20-4-2020 12:51:08

AGF Primeur 5 • 2020

D i v#e#r#s e n

Aardappel bron van hoogwaardige eiwitten

esultaten van een onderzoek aan de Canadese universiteit McMaster tonen aan dat aardappelen een bron kunnen zijn van hoogwaardige eiwitten die de spieren helpen onderhouden. Voor het onderzoek werd een beroep gedaan op vrouwen tussen 20 en 30 jaar die een dieet volgden dat bestond uit de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 0,8 gram eiwit per kilogram gewicht per dag, ongeveer 60 gram eiwit voor een gemiddelde vrouw.Een eerste groep deelneemsters consumeerde daarnaast nog extra aardappeleiwit, waardoor de eiwitopname verdubbelde (1,6 g/ kg/dag). De andere groep kreeg een placebo toegediend. De onderzoekers ontdekten dat bij de vrouwen die het extra aardappeleiwit consumeerden, de snelheid toenam waarmee hun spieren nieuwe eiwitten produceerden, terwijl dat bij de placebogroep niet het geval

was. De onderzoekers hadden dergelijk resultaat eigenlijk niet verwacht. Het toont aan dat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 0,8 g/kg/dag niet toereikend is voor het spieronderhoud bij jonge vrouwen. Wat het nog interessanter maakt, is dat aangetoond wordt dat ook plantaardige eiwitten een significante bijdrage kunnen leveren, terwijl die over het algemeen als van mindere kwaliteit worden beschouwd dan proteïnes van dierlijke oorsprong. De vraag naar eiwitten is de afgelopen jaren door de toenemende wereldbevolking fors gestegen. Plantaardige eiwitten zouden die leemte kunnen vullen. De bevindingen, gepubliceerd in het tijdschrift Nutrients, bewijzen dat de kwaliteit van plantaardige eiwitten de spieropbouw kan ondersteunen. 

Geblinddoekt en knijper op de neus: smaakt een appel dan naar ui?

nze vijf zintuigen, smaak, aanraking, geur, gehoor en zicht, werken niet los van elkaar, maar werken op complexe wijze samen. Bijvoorbeeld, met onze ogen en neus bedekt, kunnen we waarschijnlijk geen appel van een ui onderscheiden. Zonder onze ogen is een appel een appel en een ui een ui vanwege zijn smaak, geur en textuur. Samen zorgen deze attributen voor wat we smaak noemen, waardoor het ene voedsel van het andere wordt onderscheiden. Als we eten, ontcijferen de receptoren op onze tongen twee dingen, de textuur en de smaak. Om de smaak te identificeren, nemen deze receptoren geurloze stoffen op, die bekend staan als niet-vluchtige chemicaliën. Deze moleculaire mengsels vertellen ons de vijf kenmerken die vaak geassocieerd 88

AGF Primeur 5 • 2020

worden met smaak (bitter, zout, zoet, zuur en umami). Het probleem is dat deze eigenschappen vergelijkbaar zijn in appels en uien, volgens Soo-Yeun Lee, professor in de voedingswetenschappen aan de Universiteit van Illinois in Urbana-Champaign. Beide producten hebben ongeveer dezelfde knapperigheid en zoet/zuur-verhouding. Daarom zijn onze tongen niet bereid om een Fuji appel van een Gala te onderscheiden, en ook geen enkele appel van een ui. Daarvoor moeten we vertrouwen op de geuren die onze neuzen waarnemen. Tijdens het eten komen ook vluchtige chemicaliën vrij. Deze smaakdouche vindt plaats in de mond, via de achterkant van de keel, en in het retro-neuskanaal, de buis die de neus en de keel met elkaar verbindt. Daar inter-

preteren de geurreceptoren de verschillende aroma's van de vluchtige stoffen, waardoor onze perceptie van wat voedsel is, toeneemt. Door onze neuzen te stoppen wordt voorkomen dat er lucht in het kanaal stroomt, waardoor geuren wor-

den geminimaliseerd (of zelfs geëlimineerd). De zintuigen van het zicht en de geur maken het ons gemakkelijker. Probeer het appel en ui experiment en kijk zelf maar. 

AGF-er buitenland

Ray en Floor zetten met Colombiaanse telers een export-bedrijf op in biologische limoenen:

“Alleen samen kunnen we dit tot een succes maken” Ray van Vilsteren en Floor Veer hadden een hobbelige start in Colombia maar toen telers doorkregen dat zij door zich te certificeren een goed inkomen kregen, ontplofte het aantal nieuwe aanmeldingen.

et de ambitie om in het buitenland te gaan ondernemen, struinden Ray van Vilsteren en Floor Veer de continenten af. Na een tweeweekse reis door Colombia besloten ze zich daar te settelen. Ze spraken nog geen woord Spaans maar wisten wel: hier is potentie. Door de gunstige klimatologische omstandigheden, oppervlakten en de Colombiaanse sfeer zagen ze volop mogelijkheden maar hun eerste project, biologische meloenen telen, mislukte. Het leverde wel inzichten op voor een succesvol tweede project.

Ray en Floor wonen inmiddels negen jaar in Colombia. “Het meloenenproject kwam niet goed van de grond. Drie jaar geleden hebben we het roer omgegooid en zijn we Colombiaanse telers gaan helpen met exporteren”, vertelt Ray. Inmiddels zijn 52

een ander kleur petje dat we dan uitdelen. Die zijn zeer gewild en worden met trots gedragen. Als je veel verschillende kleuren petjes hebt, kun je ook laten zien dat je al lang aangesloten bent”, vertelt Ray.

Die saamhorigheid is echter niet vanzelfsprekend. “We steken er veel energie in om iedereen te van doordringen dat we dit alleen sámen tot een succes kunnen maken. Iedereen moet zich daarvoor aan de regels houden. Doordat we GlobalGAP en biologisch gecertificeerd zijn, bieden we telers een veel hogere prijs dan die op de lokale markt. Niets is verleidelijker om dan niet-gecertificeerd product aan ons door te verkopen, waar we overigens snel achter komen. Gelukkig raken steeds meer telers ervan doordrongen dat ze de coöperatie alleen maar schaden met dat soort praktij-

Ray van Vilsteren met een deel van het packing team

telers aangesloten die jaarrond GlobalGAP gecertificeerde bio-limoenen exporteren, afhankelijk van het seizoen, wekelijks 2 tot 7 containers, voornamelijk bestemd voor de Duitse markt.

Orange Export is een commerciële coöperatie geschoeid op “Nederlandse leest”. De telers werken samen en worden daarbij ondersteunt door agronomisten, kwaliteitsmedewerkers en een verpakkings- en exportafdeling. “Het is een bedrijfsvorm die goed past bij de Colombiaanse cultuur. Familiebanden zijn erg belangrijk. De coöperatie is ook een soort familie. We komen regelmatig bij elkaar en organiseren bijeenkomsten en evenementen om de onderlinge band te versterken. Ieder jaar hebben we

ken. Ik houd de telers altijd voor dat niet de buurman hun concurrent is, maar dat telers in Mexico en Brazilië hun concurrenten zijn. Wij hebben als voordeel jaarrond te kunnen leveren maar moeten ook een beter product neerzetten door samen te werken en kennis uit te wisselen. Gelukkig zie ik dat de sociale druk onderling ook toeneemt op telers die zich niet aan de regels houden.”

Colombiaanse telers staan dicht bij de natuur. “Ze telen nog volgens ‘overgrootmoeders wijze’, wat eigenlijk ‘biologisch by default’ is. Met weinig aanpassingen kunnen ze de stap maken naar biologische certificering. GlobalGAP vergt meer inspanningen en veel telers zagen dat in eerste instantie niet zitten. De eerste drie telers

Ray van Vilstreren met een deel van de telers van Orange Export

hebben we daarom van A tot Z door het traject geholpen. Toen andere telers doorkregen dat zij daardoor een goed inkomen kregen, is het aantal aanmeldingen van nieuwe telers echt ontploft. Vanaf de start hebben we op Fair Trade basis gewerkt en we hopen aan het einde van dit jaar het Fair Trade certificaat te behalen. Het biologisch dynamische Demeter keurmerk is commercieel ook interessant. Binnen de Duitse retail is daar veel vraag naar. Ik had het in eerste instantie niet verwacht maar onder de telers is veel enthousiasme om daarmee aan de slag te gaan. Colombianen zijn dol op de werking van de natuur. Ze gebruiken veel natuurlijke geneesmiddelen tegen kwaaltjes. Biologisch dynamisch telen is voor hen dus geen ver-van-mijn-bed-show.” Het Colombiaanse leven bevalt Ray en Floor goed. “We komen uit een samenleving waarin je “bent wat je werkt”, afspraak is afspraak en productiviteit is heel belangrijk. In Colombia staan menselijke relaties op de eerste plaats. Als ondernemer is dat in eerste instantie frustrerend maar hoe langer we hier zitten hoe meer we de ontzettend grote meerwaarde ervan inzien. Inmiddels gaan we behoorlijk mee in de Colombiaanse flow.” Het beeld van Nederlanders over Colombia hopen Floor en Ray ook bij te stellen. “Er wordt vaak meteen aan drugscriminaliteit gedacht maar dat is maar een klein deel van de werkelijkheid. Colombianen zijn niet trots op alle aandacht voor bijvoorbeeld Pablo Escobar en spreken schande van toeristische tours naar Medellín die zijn ontstaan. Colombia is een behoorlijk modern land waarvan de gezondheidszorg hoog staat aangeschreven met fantastische restaurants en veel vrolijkheid en menselijkheid”, besluiten de avonturiers die voorlopig niet van plan zijn om terug te keren naar het jachtige leven in Nederland. (ML)  ray@orange-export.com

AGF Primeur 5 • 2020

Glastuinbouw

Geoogst moet er nog worden maar een glazen tomatenkas in Brazilië is nu al uniek De kasinrichting is nog niet af, maar eenmaal binnen zie je haast niet meer dat je in Brazilië bent

Insiders wisten al een tijdje dat er wat speelde, maar tot dit voorjaar bleef het glastuinbouwproject Fonte Verde Agro in het Braziliaanse Andradas onder de radar. Nu de kas van in eerste instantie twee hectare echter bijna af is en de eerste tomaten dit najaar geoogst worden, maakt Arjan Kouwenhoven, de Nederlander ter plaatste, een uitzondering en vertelt hij over de aanloop naar het nu al unieke project (hightech glazen kassen in Brazilië zijn er nauwelijks, laat staan de in totaal geplande 12 hectare), het Nederlandse tintje en het vooronderzoek naar onder andere de lokale afzetmarkt. “Het is hier zeker geen abc’tje, maar de kwaliteit van de tomaten hier in de schappen biedt zeker kansen.”

“H

oor je mij?” “Ja, nu wel.” “Oh nee, nu weer niet.” Het moge duidelijk zijn, Brazilië is niet om de hoek, dus ‘even’ contact leggen met de site op zo’n vier uur rijden van Sao Paulo kan weleens lastig zijn. Een internetstoring en dus geen straalverbinding maken dat het geplande interview een weekje opschuift, maar dan heeft Arjan ook wel een mooi, niet alledaags verhaal. “Toen ik in de jaren negentig in Rusland zat, moest ik twee dagen van tevoren een telefoongesprek aanvragen, dus wat dat betreft is er veel veranderd.” 90

AGF Primeur 5 • 2020

Arjan wil maar aangeven dat hij niet ‘zomaar’ in Brazilië is beland. “Ik ben een tuinderszoon, had samen met mijn broer een tuin in Wateringen, heb de tuinbouwschool afgerond en ben toen begin jaren negentig o.a. in de Verenigde Staten en Rusland geweest om advies te geven bij glastuinbouwprojecten waar ze aan de slag gingen met destijds revolutionaire Nederlandse innovaties zoals telen op substraat en hogedraadteelt. De kennis en kunde ontbrak nog weleens, dus daar hielp ik dan bij.”

GETRIGGERD De roebelcrisis ‘dwong’ Arjan midden jaren negentig terug naar Nederland, waar hij bij Metazet, een tuinbouwtechnische toeleverancier, aan de slag ging. Vooral de teeltgoten van het bedrijf vonden gretig aftrek, ook internationaal en dus kon Arjan na een economische dip al snel weer reizen. “Van de Verenigde Staten tot China en van Canada tot Australië, ik ben overal geweest. Maar tot 2011 nog nooit in Brazilië. Ik kon mee met een groep tuinders die er gingen kijken en was direct getriggerd door wat ik daar zag. Het is een groot land met miljoenen mensen die uiteraard ook veel tomaten eten. In Europa zag je toen al dat de prijzen steeds meer onder druk kwamen met alle hightech kassen die er zijn, dus is het ‘makkelijker’ om geld te verdienen met telen in andere markten. En dat is ook gebeurd, alleen nog niet in Brazilië.”

Een eerste poging in 2013, samen met een aantal partners uit de teelt en de techniek, liep spaak. Kastec heette het samenwerkingsverband waaruit nog niet direct een kas in Brazilië voortkwam. “De Nederlanders waren toch huiverig voor onder andere corruptie, logistieke problemen en hoge

20 ha is gecultiveerd, waarvan 12 ha kas en o.a. ook wateropslag. Niet alles volbouwen is aan te raden i.v.m. de verwerking van tropische regenbuien.

Arjan overschouwt de bouwplaats

Hoeveel grond is er verzet? Nou zoveel

invoerkosten, terwijl ook de Brazilianen niet direct stonden te springen omdat zij toch wel erg gewend zijn aan buitenteelt.” Dat is ook terug te zien aan het groentenschap in de lokale Braziliaanse supermarkt, zag Arjan zonder daarover te oordelen. “Je hebt hele mooie groentenschappen in de supermarkten met prachtige producten, alleen de vruchtgroenten blijven qua kwaliteit daarbij nog wel wat achter. Dat komt omdat 98% van de tomaten bijvoorbeeld nog van de buitenteelt komt. Je hebt daar wel grote telers met honderden hectares, maar wel allemaal buiten. De rassen die zij telen moeten dus tegen een stootje kunnen en dat gaat zichtbaar ten koste van de kwaliteit, waarbij ook het in de koeling leggen van de tomaten, wat je soms ziet gebeuren daar, niet helpt.”

PUNTENLIJSTJE Brazilië liet Arjan, die nog steeds ‘in de techniek’ werkte (in 2000 zette hij samen met Metazet en twee andere partners FormFlex op, in 2011 smolten beide bedrijven samen tot Metazet FormFlex), al die tijd niet los. Met de verkoop van zijn aandelen in Metazet FormFlex in 2014 had hij zijn handen weer vrij en besloot hij toch weer naar Brazilië te trekken. “Ik heb er het hele

land rondgereisd met een puntenlijstje in gedachten. Op dat lijstje stond bijvoorbeeld klimaat, logistiek, beschikbaarheid van arbeid en afstand tot de afzetmarkt. Eenmaal in Andradas kon ik al die punten positief afvinken, alleen is dat op één punt ‘mislukt’”, grinnikt Arjan. “Het areaal is niet vlak en dat was eigenlijk ook een voorwaarde. Op de 25 hectare grond die mijn vrouw en ik uiteindelijk in 2018 wisten te kopen, moet er 28 meter hoogte worden overwonnen, goed voor het verzetten van 600.000 kuub grond waarmee we nu (begin mei) op de helft zitten. Goed genoeg om alvast 2 hectare kas, met verwerkingsruimte, kantoor en ook wateropslag af te ronden.” Maar nog even terug naar het proces, want het kopen van grond doe je niet zomaar. “Ik heb ook nog veel contact gehad met andere Nederlandse telers in het buitenland om mij zo goed mogelijk op de hoogte te laten stellen van de uitdagingen en risico’s. Ook hebben we veel hulp gehad van de burgemeester hier, die met mij mee is geweest naar hoofdstad Brasilia om daar ‘deuren’ voor mij te openen.” Met het egaliseren van de grond werd medio 2018 gestart en dat duurde een jaar. Daarna kon er worden gebouwd. “En dat gaat goed. Zoals het er nu

uitziet, kunnen we begin juni zaaien. Dat doen we ook zelf in 0,3 hectare kas en naar alle verwachting kunnen we rond 1 oktober oogsten.”

‘GROOT’ EN ‘KLEIN’ TEGELIJK Het laatste wat Arjan wil is ‘nu een grote broek aantrekken’. Hij wil alles vooral stapje voor stapje doen en benadrukt regelmatig dat het ‘zeker geen abc’tje is. “Er zitten heel wat jaren vooronderzoek in dit project en ook als we straks eenmaal aan het telen zijn, moeten we nog heel veel ontdekken. Zo is het spannend om te zien wat de ziekten en plagen gaan doen. Dat is hier wel een uitdaging, ook voor collega(bloemen)kwekers hier in de buurt. Zij telen in grote plastic kassen van 2 tot 10 hectare en hebben bijvoorbeeld veel te stellen van trips. De middelen om die plaag chemisch te bestrijden, werken hier niet of nauwelijks meer. Wij willen kijken of wij, met een glazen kas met alle hightech faciliteiten die er zijn, met een biologisch evenwicht kunnen telen, zoals dat ook in Nederland gedaan wordt. Mocht het ons lukken op die manier te telen, dat kunnen wij hier als voorbeeld dienen en zullen we de telers hier zeker meenemen in ons proces.” Die groentetelers zijn vooral Japanners, vertelt Arjan. “Je hebt hier als het AGF Primeur 5 • 2020

Glastuinbouw

Er kwam (en komt) heel wat grondwerk aan te pas bij de bouw van de hightech kas

ware een Japanse kolonie met daarin veel telers/boeren die met nauwe banden met het veredelingsbedrijf Sakata vruchtgroenten telen. Zij telen in kleine plastic kasjes van hooguit een paar duizend vierkante meter en zetten hun product af op groothandelsmarkten, zoals dat in 90% van de gevallen wereldwijd volgens mij ook gaat. Ten opzichte van die telers zijn wij met 2 hectare kas straks ‘groot’, maar ten opzichte van collega-tomatentelers met buitenarealen van 400-500 hectare zijn wij maar klein. Die grotere telers, ook van aardappelen en mais, zetten soms wel rechtstreeks op de retail af.” Net als in veel andere landen wil de retail in Brazilië ook kunnen rekenen op een constante stroom en een constante kwaliteit groenten en fruit. Arjan is ervan overtuigd dat telen in een hightech kas daaraan kan bijdragen. “Wij richten ons op de groeiende middenklasse, het middensegment, dat ook het grootste stuk van de afzetpiramide uitmaakt.”

INTERNET STIMULEERT VRAAG Om ‘ertussen te komen’ in het Braziliaanse groentenschap zet Fonte Verde Agro in eerste instantie in op twee tomatenrassen met vruchten rond de 100 gram die los geoogst zullen worden en ook onverpakt in het schap zullen komen te liggen. “Wij kunnen verpakken op locatie als het moet, maar een blik op het schap zoals het nu is, leert dat er nog nauwelijks verpakt product ligt. De reden daarvoor is vaak dat het product uit de Braziliaanse buitenteelt nog achterblijft bij alle fancy verpakkingen die er wel al zijn. Productkwaliteit en de verpakking moeten wel matchen. Met onze focus op het middensegment laten we alle ‘toeters en bellen’ eerst achterwege. Zaak is het nu om ‘altijd een doosje tekort te komen’, zoals dat ook wel heet. De Braziliaan houdt van zoet, dus ook de tomaten in het schap zijn aan de zoete kant, al is dat niet zoals we dat in Nederland hebben. Vrijwel allemaal losse tomaten ook. Trostomaten zie je nog nauwelijks, ook omdat de omloopsnelheid

Dé leverancier van versgesneden uien Elbe 33-37 | 2491 BT DEN HAAG, Nederland Tel. +31 (0)70 3271061 | Fax +31 (0)70 3277642 info@smitsuien.nl | www.smitsuien.nl

AGF Primeur 5 • 2020

De kas ligt, om een idee te geven, zoals ’t Woudt in het Westland langs de Woudseweg tussen Delft en De Lier ligt. Goede logistiek dus, maar wel op ‘het platteland’ dichtbij de steden

daarvan zo laag is dat het de kwaliteit niet te goede komt.”

Toch is men in Brazilië ook niet blind voor de ontwikkelingen die er op tomatenvlak wereldwijd gaande zijn. De blik is, naast op de Verenigde Staten, vooral ook op Europa gericht. “Vrijwel iedereen heeft internet vandaag de dag en dat stimuleert de vraag naar ‘beter’. Men weet wat er allemaal te halen is.” Zaak is het desondanks niet te hard van stapel te lopen. “Je moet niet opeens met een radicaal ander product in het schap willen komen, dus wij gaan eerst ook ‘gewoon’ voor los, al hebben we wel een hoekje in de kas voorzien met wat proefjes met specialties om de consument te zijner tijd mee te verrassen. En ook naar tros kunnen we op zijn tijd gaan kijken, maar eerst maar eens oogsten. Als het zover is, dan kan er wel een klein stukje salsadansje af hier”, besluit Arjan. (TT)  arjan@fonteverdeagro.com.br

Passie Ervaring Kwaliteit Vers

Koeling

Hougkoeling past de natuurlijke koudemiddelen propaan en CO2 toe

Harold Houg, Hougkoeling over het koelen van AGF:

“Co2 is het koudemiddel van de toekomst” K

oelen is één van de belangrijkste aspecten om de kwaliteit van groenten en fruit te beheersen. Harold Houg van Hougkoeling in Terneuzen – dat zich vooral richt op koeltechnische installaties voor onder andere AGF- merkt dan ook dat er steeds meer belangstelling is vanuit de AGF-sector voor koelen. Harold geeft aan dat een actueel aspect daarbij de ontwikkeling van natuurlijke koudemiddelen is. Een koudemiddel is een stof die wordt gebruikt als medium voor het transport van koude. De meeste koelen klimaatinstallaties draaien nog op synthetische koudemiddelen. Hoewel ze goed werken, kunnen deze middelen bij lekkage schadelijk zijn voor het milieu. Vandaar dat er een toenemende interesse is in natuurlijke koudemiddelen zoals ammoniak, propaan en CO2. Ook deze middelen beschikken over goede koeltechnische eigenschappen en ze kunnen bijdragen aan een laag energieverbruik. Daarbij zijn ze minder milieubelastend dan de synthetische middelen. Nadeel is dat eventuele lekkages gevaarlijk kunnen zijn voor mensen. “Wij passen de koudemiddelen propaan en CO2 toe,” zegt Harold. “Dat is

een stukje toekomst waar we in ontwikkelen en wat nu al veel toegepast wordt in de fruitbewaring.”

ALTIJD GEBRUIKEN arold noemt het milieuvriendelijke aspect van deze middelen een groot voordeel evenals het feit dat het naar de toekomst toe altijd gebruikt mag worden. Hij stelt vast dat hoewel koelen op zich niet zo veel impact heeft op het milieu, de koudemiddelen wel van invloed zijn. Zo’n 15 jaar geleden werden middelen gebruikt die slecht bleken voor de ozonlaag. Daarop werden nieuwe koudemiddelen geïntroduceerd die nu invloed blijken te hebben op de CO2 uitstoot. “Nu is men op zoek naar nieuwe koudemiddelen die minder CO2 belastend zijn voor het broeikaseffect.” Harold geeft aan dat koelsystemen geschikt zijn voor één koudemiddel en gemiddeld een levensduur hebben van zo’n 15 tot 20 jaar. Als er zo om de 15 jaar nieuwe koudemiddelen gebruikt moeten worden, dan wil dat zeggen dat de installatie gedurende de levensduur mogelijk niet meer bruikbaar is en moet worden voorzien van een

ander koudemiddel. Bij de natuurlijke koudemiddelen speelt dit niet, legt Harold uit, die mogen altijd gebruikt worden. Hij noemt Co2 een heel mooi koudemiddel wat de toekomst heeft. Kanttekeningen zijn dat het moet worden toegepast met hoge druk en dat de installaties nu nog relatief duur zijn. Een ander voorbeeld van een nieuwe manier van koelen is het gebruik van propaanchillers die onder andere wordt toegepast bij de aardappelbewaring. “Dan pompen we glycol van een temperatuur van -4°C door de koelers, die primair worden aangedreven door propaanchillers.” Harold geeft aan dat deze manier van koelen een stuk energiezuiniger is en doordat er gewerkt wordt met alleen natuurlijke middelen, die als er een lek ontstaat, niet het milieu aantasten. “Dat is wat we graag willen uiteindelijk.” VEELBELOVEND Hoewel volgens NVKL (Nederlandse Vereniging voor ondernemingen op het gebied Koudetechniek en Luchtbehandeling) het lekpercentage uit koelinstallaties in Nederland in vergelijking met omringende lanAGF Primeur 5 • 2020

Exoten

den zeer laag is, minder dan drie procent vergeleken met tot 20 procent elders, is het uit milieu- en kostenoverwegingen zaak om eventuele lekkages zo snel mogelijk op te sporen. Het is de reden dat Hougkoeling bezig is met de ontwikkeling van een lekdetectiesysteem. Harold legt uit dat deze innovatie het mogelijk moet maken om met een meter die zich aan de buitenkant van het systeem bevindt, inwendig het koudemiddelniveau te meten. Op die manier kan een lekkage snel worden opgespoord. Harold geeft aan dat een voordeel van de externe meter is dat er geen handelingen in het drukdeel van de installatie hoeven worden uitgevoerd voor de installatie ervan. Hij meldt dat het systeem momenteel wordt getest en noemt de resultaten veelbelovend. Verder merkt hij dat flexibiliteit een steeds belangrijker aspect van koelen is. “Uiteindelijk moeten we steeds meer kunnen schakelen tussen vraag en aanbod. Dat betekent dat als een bepaalde sector bijvoorbeeld de vraag afneemt, zoals nu aan de hand is bij de fritesaardappelen, de producten langer in de cel bewaard worden. Zo

moet je steeds meer langere periodes van gekoelde opslag kunnen overbruggen.” Harold stelt vast dat dit eisen stelt aan een installatie die eerder niet in beeld kwam zoals koelen bij hogere buitentemperaturen. Maar ook ziet hij dat er steeds meer vraag is naar flexibiliteit in koeloplossingen bijvoorbeeld als er verbouwd wordt, als er extra capaciteit nodig is of sprake is van een piekbelasting. Het is de reden dat Hougkoeling steeds vaker op die momenten inspringt met mobiele koelunits. Daarnaast heeft Hougkoeling een koel/vries cel ontwikkeld die naar behoefte zowel kan koelen als vriezen met een temperatuurbereik van

Meer vraag naar flexibele koeloplossingen

-25° tot +2°C. “Met die cel kun je dus zowel koelen als vriezen en de unit is binnen een uur inzetbaar.” (MW)  hphoug@hougkoeling.nl

Onderzoek naar de ontstekingsremmende eigenschappen van aardbeien

oedingsdeskundige Hang Xiao, van de universiteit van Massachusetts, heeft een overheidssubsidie ontvangen om zijn onderzoek naar de gezonde eigenschappen van bepaalde groenten en fruit uit te breiden. In dit geval richt het onderzoek zich op aardbeien. Met de subsidie van €455.000 kunnen Xiao en zijn collega's onderzoek doen naar de gunstige invloed van aardbeien op de darmen. Eerder onderzoek van Xiao suggereerde namelijk dat aardbeien de darmgezondheid ondersteunen en darmontsteking kunnen verminderen of

voorkomen. "Aardbeien bevatten diverse ontstekingsrem-

mende stofjes. Er is echter nog geen gedetailleerde informatie

beschikbaar over de beschermende werking van aardbeien," zegt Xiao. "We willen het fruit in zijn geheel bestuderen en geen van de heilzame eigenschappen overslaan omdat deze allemaal samenwerken in het menselijke maag-darmstelsel en bijdragen aan een goede gezondheid. We hopen meer te weten te komen over de wijze waarop natuurlijke voedingsmiddelen, zoals zachtfruit, de darmgezondheid bevorderen en hoe de bioactieve bestanddelen in aardbeien darmontsteking voorkomen," aldus Xiao. 

Droog- en bewaartechniek Machinebesturing Procesautomatisering Techno Service ’s-Gravenpolder BV Schoorkenszandweg 17a 4431 NC ’s-Gravenpolder Tel. +31 (0)113 312020 info@tsg.nl / www.tsg.nl

AGF Primeur 5 • 2020

Kenia

Catherine Muya, the Fresh Approach:

“Crisis biedt Kenia ook kansen op de wereldmarkt” Eerst was er de regenval in december, daarna een sprinkhanenplaag in de Hoorn van Afrika en ook de wereldwijde coronapandemie slaat Oost-Afrika niet over. Dat terwijl landen als Ethiopië, Kenia, Oeganda en Tanzania geen onbelangrijke productielanden zijn in de wereldwijde markt van AGF en bloemen en planten.

“V

ooral de regen is voor ons op het moment een uitdaging,” vertelt Catherine Muya van exportbedrijf The Fresh Approach gevestigd in de Keniaanse hoofdstad Nairobi en gespecialiseerd in de teelt en export van diverse soorten bonen, passiefruit, avocado’s en andere babygroenten. Het land is een belangrijk productieland voor de teelt van kruiden en peulvruchten als haricots verts, een productie die in mei het hoogseizoen bereikt voor de Europese markt. “Het weer is de laatste jaren steeds onberekenbaarder geworden,” vertelt Catherine. “Normaal hebben we in Kenia te maken met kortere regens in oktober en blijft het droog in december maar dit jaar bleef het regenen en dat heeft zijn invloed op de teelt van peulvruchten in Kenia. In mei komen we weer in het seizoen van de regenval in Kenia maar we hebben nauwelijks een onderbreking gehad van de regenperiode. De invloed van de regenval

is veel minder groot op de kruiden omdat deze vooral in kassen wordt verbouwd. Het heeft wel de groei vertraagd omdat ze minder zonlicht hebben gehad.” Door de regenval in Kenia kan er niet geoogst worden. Dat ondervindt ook Jan Vermeiren van Exofi. “Hierdoor hebben we sommige producten niet op voorraad,” vertelt hij.

SPRINKHANEN Dan was er ook nog de sprinkhanenplaag in de Hoorn van Afrika waar vooral Noord-Kenia en delen van het Midden van het land mee te maken hebben. “Het zuiden blijft gevrijwaard van deze plaag,” vertelt Catherine. “Meer in de richting van het binnenland naar de grens met Oeganda toe is er ook veel minder sprake van deze plaag. Het centrale deel van het land is de voedselmand van het land en zolang hier de plaag beperkt blijft, is de schade te overzien. Voor de lokale productie is er nog niet een

Catherine Muya van The Fresh Approach

directe impact, de regenval heeft immers gezorgd voor meer output van bepaalde basisproducten zoals mais en tomaten. Van de exporteurs hoor ik ook nog weinig berichten dat ze tekorten hebben voor de verzending.” Tanzania is niet getroffen door de sprinkhanenplaag maar kan niet profiteren van de situatie ten opzichte van haar noorderburen. “Kenia heeft een veel langere geschiedenis en traditie in de export van groenten en fruit naar de Europese markt. Tanzania daarentegen is een jonge speler met veel kleinere volumes die nog lang niet op hetzelfde niveau is als Kenia.”

Sugarsnaps worden ingepakt voor de export

AGF Primeur 5 • 2020

Kenia

CORONAVIRUS Die verzendingen van producten naar de Europese markt zijn nu vooral het grootste probleem voor Kenia. Die handel ligt stil omdat het aantal vluchten is beperkt in verband met het coronavirus. Jan merkt dat ook in de handel. “Er zijn in de logistiek erg weinig vluchten op het moment en veel van de handel landt nu op Maastricht en Parijs in plaats van op Brussel of Amsterdam. Dat kost ons veel tijd om de spullen tot bij ons te krijgen. Regelmatig worden er ook keuringen uitgevoerd op residuen en pesticiden en kan de handel tot 24 uur vertraagd worden omdat ze in quarantaine geplaatst worden. Die controles zijn nog eens duur ook, tot wel 300 euro per zending, en mogen we uit eigen zak betalen.”

Catherine merkt dat aan de andere kant van de logistieke keten ook. “Het aantal vluchten naar Europa is sterk gereduceerd en daarmee is de concurrentie om toch een plaatsje te bemachtigen aan boord van een toestel groot en ook veel duurder. Het grootste deel van de Keniaanse producten wordt ook per vliegtuig geëxporteerd zoals de boontjes, bloemen, kruiden en passiefruit. De avocado’s gaan voornamelijk op het schip naar de Europese markt, dus deze producten hebben er minder last van.” In de strijd tegen het coronavirus zijn een aantal grote steden in lockdown gegaan. “Mombasa en Nairobi zijn op slot, handen wassen en mondmaskers zijn verplicht en in het hele land is er een avondklok ingesteld,” vertelt Catherine.

voordeel er nog altijd meer vluchten vertrekken richting de Golfstaten. Dat biedt ons voordelen op het moment. Voor de crisis waren we ook bezig met kijken naar een mogelijkheid om te exporteren naar China maar door het coronavirus is dit plan uitgesteld.”

Peulvruchten hadden vooral te lijden onder de regen

GOEDE HOOP VOOR DE TOEKOMST Het lijkt het land niet voor de wind te gaan maar vanuit The Fresh Approach hebben ze hoop op een goede toekomst. Zo is de interesse vanuit de Europese markt voor Kenia de afgelopen jaren toegenomen en dat is vooral te merken in de teelt van avocado’s. “Hoewel er traditioneel al veel avocado’s werden verbouwd in Kenia, zien we wel veel telers overschakelen naar deze exoot omdat het veel meer rendement opbrengt. Telers, die al eerder in de tomaten of uien zaten, nemen nu ook een aantal arealen met avocado’s op in hun bedrijf. Het grootste gedeelte van deze volumes gaat naar de export omdat de lokale consumptie van avocado’s erg laag is.” Niet alleen ziet Kenia mogelijkheden op de Europese markt. Zo groeit ook de markt naar het Midden-Oosten. “Voor ons is die markt geografisch dichterbij, is de markt minder moeilijk dan Europa en is er met het coronavirus het

Top 5 grootste sinaasappeltelers ter wereld in 2018

p basis van gegevens van Faostat voor het jaar 2018, de statistiekdienst van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO), zijn er in Zuid-Afrika twee jaar geleden 1.775,76 mln. kilo sinaasappelen geteeld op een areaal van 43.291 hectare met een rendement van 4,10 kg/m². In Turkije brachten 50.806 hectare 1.900 mln. kilo op met een gemiddelde opbrengst van 3,74 kg/m². Spanje produceerde 3.639,85 mln. kilo op een oppervlakte van 139.626 hectare met Land Brazilië China India Verenigde Staten Mexico

AGF Primeur 5 • 2020

Omzet 16.713 mln. kilo 9.103 mln. kilo 8.367 mln. kilo 4.833 mln. kilo 4.737 mln. kilo

een gemiddelde opbrengst van 2,61 kg/m². Dat betekent dat het rendement van Zuid-Afrika 57,01% en dat van Turkije 43,29% hoger was dan dat van Spanje in 2018. In 2018 werden er wereldwijd 75.413,37 mln. kilo sinaasappelen geteeld op een areaal van 4.469,72 hectare. De gemiddelde opbrengst bedroeg 1,69 kg/m². De top 10 wordt vervolledigd door Spanje, Egypte, Indonesië, Turkije en Iran. Zuid-Afrika neemt de elfde plaats in.  Oppervlakte 589.139 hectare 504.683 hectare 613.000 hectare 206.349 hectare 326.689 hectare

Opbrengst 2,84 kg/m² 1,80 kg/m² 1,36 kg/m² 2,34 kg/m² 1,45 kg/m²

Het coronavirus kan volgens Catherine ook een positief effect hebben op de Keniaanse export van groenten en fruit. “Bedrijven worden nu gedwongen te innoveren en als we de Europese vraag kunnen bijhouden laten we zien dat we een betrouwbare partner zijn voor deze markt. Een voorbeeld van dergelijke innovaties hebben we ook bij the Fresh Approach. We hebben namelijk besloten om meer te investeren in de mogelijkheden van conserven en het verpulpen van groenten en fruit. We zagen dat er veel groenten en fruit verloren zijn gegaan omdat er geen mogelijkheid was het te exporteren naar de Europese markt vanwege de problemen in de luchtvracht. De producten konden ook niet worden geabsorbeerd door de lokale markten. De pandemie heeft daarnaast bij de consument gezorgd voor een ander consumptiepatroon. Er worden meer conserven gekocht omdat dit langer houdbaar is. Het is om die twee redenen: ander consumptiegedrag en verlies van producten, dat we willen investeren in het verpulpen en conserven van groenten en fruit voor de markt.” (TD)  info@freshapproach.com info@exofi.be

Hoe is het met

Vaarwel van de AGF-sector om droom in vervulling te laten gaan Na zijn hele werkzame leven in de AGF werkzaam geweest te zijn, waarvan de laatste 16 jaar als planner/inkoper bij Heemskerk heeft Peter Heemskerk (57) de AGF-sector vaarwel gezegd. Samen met zijn vrouw gaat hij zijn droom achterna om iets terug te geven aan de samenleving uit dankbaarheid voor al het goede wat hen is toebedeeld.

amen hebben ze inmiddels de leiding over van een huis waar (zwangere) tienermoeders wonen en begeleid worden. Een vast omlijnde taakomschrijving is er niet. “We zorgen voor een prettige en vertrouwde woonsituatie voor meiden die op een of andere manier niet meer in de thuissituatie terecht kunnen. Het is een leef- en leerhuis. Samen met professionele begeleiders vangen we hen op en stimuleren we de zelfredzaamheid zodat ze straks een zelfstandig leven kunnen opbouwen in de maatschappij”, vertelt Peter. Peter en zijn vrouw hadden al lang geleden afgesproken dat ze, wanneer hun eigen kin-

deren volwassen en zelfstandig waren, handen en voeten wilden geven aan hun gezamenlijke droom. “We willen iets betekenen voor mensen die het minder hebben getroffen dan wij. Wij zijn heel dankbaar voor al het goede dat wij al hebben ontvangen in dit leven. Dat gunnen we anderen ook en daar willen we ons steentje aan bijdragen. Afgelopen jaar zijn twee dierbare vrienden van ons overleden. Ook zij hadden dromen die ze misschien niet waar konden maken. Dat was voor ons het punt om in 2020 ook echt werk te maken van onze droom. In januari zijn we actief gaan zoeken naar hoe we dit als echtpaar die konden invullen. Via het internet vonden we deze vacature voor

een inwonend echtpaar, hebben gesolliciteerd en zijn in mei begonnen. Al met al is het heel snel gegaan.”

Peter was, zoals gezegd zijn hele leven al werkzaam in de AGF-sector. Eerst als zelfstandige met commissiehandel in AGF, later trad hij in dienst bij Heemskerk als inkoper. “In de 16 jaar dat ik bij Heemskerk werkte, is het bedrijf heel sterk gegroeid. Mijn functie specialiseerde zich, van inkoper naar planner/afroeper waarbij ik verantwoordelijk was voor het op peil houden van de voorraden en zo had ik altijd veel contact met onze toeleveranciers en telers.” Het doorsnijden van de banden met de AGF-sector kwam voor collega’s en relaties niet helemaal als een verrassing. “Ik ga dus zeker niet weg omdat ik me er niet meer thuis voel. Ik heb het juist altijd erg naar mijn zin gehad bij Heemskerk. Het is echt een prachtig bedrijf om voor te werken. Toen ik twaalfenhalf jaar in dienst was bij Heemskerk, kondigde ik al aan deze droom achterna te willen gaan zodra dat op mijn pad kwam. Toch waren best veel mensen nog verbaasd toen het zover was. Peter kreeg heel veel positieve reacties op zijn vertrek uit de sector. “Het is echt een warm afscheid geweest, van collega’s en toeleveranciers en zelfs van relaties uit mijn vorige leven als commissionair. Mensen zeggen ons het mooi te vinden dat we deze stap nemen. Dat is fijn om te horen. We gaan ons steentje bijdragen en dit is de vorm waarin wij het doen. Andere mensen doen het op hun manier en daar heb ik evenveel respect voor. Wij kunnen deze stap nu nemen omdat onze kinderen volwassen en zelfstandig zijn. Het is een droom die uitkomt en al heel lang bij ons leeft. Ook al staan dromen een tijdje in de koelkast, er komt een tijd dat je ze kunt naleven. Dat is heel belangrijk”, besluit Peter. (ML)  pfgh@live.com

AGF Primeur 5 • 2020

Alle maten en verpakkingen BRC-A gecertificeerd Eigen transport Productie in Nederland en Polen Industrie en versmarkt

NIEUW!

e en gele uien • Gesneden rod • Sjalotjes n leverbaar • In diverse mate • Blokjes • Schijfjes • Ringen • Gesnipperd en gemarineerd s ie vr p ie d , rs e V •

JAAR SINDS 1979

Snebo Onions Ossendrecht - Armendijk 3 - 4641 PB Ossendrecht - T. +31 164 612 660 - E. info@snebo.nl Snebo Onions Orchowo - ul. Slupecka 3 - 62-436 Orchowo - T. +48 514 215 417 - E. info@snebo.com.pl

www.snebofoodgroup.com

Hobby van

Toon en Monique Snepvangers (Snebo) fietsten samen naar Rome:

“Af en toe wilde ik mijn fiets in brand steken” Dagelijks heeft hij een berg aan uitdagingen te verwerken, dus samen met zijn sportieve vrouw Monique de top van de Aconcagua beklimmen, daar had Toon Snepvangers van Snebo niet veel zin in. Een fietstocht naar het Vaticaan stond hem wel aan. Deze oude fietspelgrimstocht dwars door de bergen leverde het echtpaar naast vele mooie herinneringen ook nieuwe inzichten op.

et plan ontstond rond de 50ste verjaardag van Monique en viel min of meer toevallig samen met het 40-jarig bestaan van Snebo dat afgelopen jaar uitgebreid werd gevierd. Een week daarna stapte het echtpaar op de fiets voor een ongeveer 2100 km lange tocht van Maastricht naar Vaticaanstad. Fietsend door mooie, afwisselende landschappen, sfeervolle oude steden, stadjes en pelgrimsplaatsen werd vooral stilgestaan bij boerderijen. “Onderweg lette ik er voortdurend op of ik ergens uien zag staan, maar die ben ik eigenlijk maar weinig tegengekomen”, vertelt Toon. Landerijen en boerenbedrijven waren er echter volop te bewonderen. Als Toon wat lang bleef genieten en foto’s maken van het uitzicht op een perceel, moest Monique hem aansporen weer op de fiets te klimmen. Monique is zeer sportief en houdt van de bergen. De hoogste berg die ze tot nu toe bedwongen heeft (te voet) is de Kilimanjaro (5680 meter). De Alpen zijn daarbij vergeleken ‘peanuts’. Gezien de sportieve

prestaties van Monique en het feit dat Toon alles op karakter doet, was extra training voorafgaand aan de tocht niet nodig, bovendien mountainbiken ze samen regelmatig. “We schatten vooraf in een gemiddelde te halen van 20 tot 25 km per uur, maar hadden niet gerekend op de heuvels, bergen en zware bepakking voor 4 weken. We wilden per se 100 km per dag fietsen maar haalden gemiddeld maar 18 tot 19 km per uur, dat viel dus wel tegen”, vertelt Monique. Met name de berghellingen, favoriet bij Monique die dan volgens Toon als een dieselmotor stug doorgaat, braken Toon - die in de bergen voortdurend het gevoel had zijn fiets ‘in brand te willen steken’ - op. “Bij de Splügenpas dacht ik echt dat hij zijn fiets in het ravijn zou smijten”, herinnert Monique. Gezien de weersvoorspellingen besloten ze de steile pas - 2115 meter hoog, tot de nok toe gevuld met haarspeldbochten en een van de mooiste passen die je als fietser schijnt te kunnen berijden - door te fietsen, hoewel er die dag al heel wat bergen bedwongen waren. Na de pas was het de beurt aan Toon om het tempo te gaan bepa-

len want toen kwamen er meer vlakke stukken op de Povlakte.

Het was een pittige tocht die, eraan terugdenkend altijd veel voldoening geeft en zeer veel vertelstof oplevert. Eén van die herinneringen die bij Toon in het geheugen gegrift staat, is de achtervolging door een loslopende hond. “We dachten op de route te zitten maar waren toch een verkeerde weg ingeslagen. Het ging bergaf dus dan was het mijn beurt om voorop te fietsen maar dat heb ik geweten, toen ik een loslopende hond passeerde. Die kunnen héél snel rennen, ik heb gefietst voor mijn leven en kwam tot overmaat van ramp op een doodlopende weg terecht waar nog eens vier honden een schapenstal bewaakten. Ik ben toen met mijn handen hoog in de lucht gaan stilstaan in de hoop dat ik niet in mijn armen gebeten zou worden. Misschien dat het hielp, want gelukkig liep het al met al goed af.” Buiten dit ‘pechgeval’ was er onderweg slechts één lekke band te plakken en een zoektocht naar een nieuwe powerbank nodig. “We beschikten allebei over een app met de route, dat was heel makkelijk maar op een gegeven moment waren beide telefoons leeg en had onze powerbank het begeven. Dan kun je eigenlijk geen kant op”, vertelt Monique. De telefoon was natuurlijk ook nodig voor contact met het thuisfront en Snebo. Het was voor Toon de eerste keer dat hij het bedrijf op afstand leidde. “We hebben dat goed voorbereid en gelukkig heb ik een geweldig team om me heen. Ze belden alleen indien echt noodzakelijk. Af en toe vroeg ik me zelfs af of er nog wel gewerkt werd…”, grapt Toon. “Zo heb ik flink afstand kunnen nemen van het werk en dat heeft me echt goed gedaan.”

De uiteindelijke aankomst in Vaticaanstad op het enorme Sint-Pietersplein is erg indrukwekkend. Dat voelde in meerdere opzichten als een mijlpaal. Tijdens de tocht was het af en toe best afzien en het besef dat je het eindpunt hebt bereikt, is dan overweldigend, vertelt het echtpaar. De tocht smaakt ook naar meer. “We hebben een tweede vestiging van Snebo in Polen en ik ben van plan om daar volgend jaar naartoe te fietsen”, besluit Toon. (ML)  monique@snebo.nl

AGF Primeur 5 • 2020

Storage, checking and handling of climatecontrolled fruit

With us your fruit is in good hands. From arrival at the port to collection from our storage; we offer your product the best possible treatment. In our storage locations in Vlissingen and Kruiningen, the products are subjected to a quality check, after which they are stored and kept at the desired temperature until you want to transport the products further.

Kruiningen Cold Store

Vlissingen Fruit Terminal

100

+ 31 113 322 352 - Kruiningen | + 31 113 322 311 - Vlissingen | info@zzcoldstore.nl AGF Primeur 5 â&#x20AC;˘ 2020

www.zzcoldstores.com

AGF-ster

Iris Mulder, logistiek medewerker bij Postuma AGF:

“Meer vrouwen in de logistiek zal bedrijven goed doen” De AGF-sector wordt nog altijd gedomineerd door mannen. Met name in logistieke functies zijn vrouwen sterk in de minderheid. Op de heftruck in een gekoeld distributiecentrum zul je vrouwen niet snel tegenkomen. Reden genoeg om AGF-vrouwen eens te vragen hoe zij zich daar staande houden. Deze maand is Iris Mulder (22) van Postuma AGF aan het woord.

In de toekomst heeft Iris de ambitie om door te groeien tot teamleider. “Soms val ik al in als meewerkend voorvrouw om het logistieke proces in de loods te coördineren. Dat vind ik het leukste om te doen. Het ligt in lijn met mijn opleiding tot Teamleider Logistiek. Ondertussen heb ik wel gemerkt dat theorie en praktijk nog ver uit elkaar liggen. Pas door het te doen en van fouten maken, leer je het meeste. Ik doe nu een veel ervaring op en hoop verder door te kunnen groeien. Postuma is een groeiend bedrijf, dus ik hoop dat er in de toekomst een plekje als leidinggevende voor mij vrijkomt.” Toen Iris als stagiaire binnenkwam bij Postuma AGF, was ze daar als enige vrouw werkzaam in het distributiecentrum. “De enige andere vrouw die ik daar tegenkwam was een vrachtwagenchauffeuse. Inmiddels zijn er vijf vrouwen bijgekomen maar veel van hen willen chauffeuse worden en gaan graag met bestelbusjes op pad. Ik blijf het liefst in de loods werken.”

ris had geen feeling met de AGF-sector maar wel met logistiek. Tijdens haar vooropleiding bij defensie (VeVa) maakte ze kennis met het vakgebied. Ze koos ervoor zich via een opleiding verder te specialiseren tot Teamleider Logistiek. “Zo ben ik via een stageperiode bij Postuma AGF terechtgekomen”, vertelt Iris, die daar inmiddels al zo’n jaar of vijf in vaste dienst is. De AGF-branche heeft haar positief verrast. “In het begin wist ik maar weinig van AGF af, maar ik vind het een heel leuk vakgebied. Er zijn echt heel veel soorten groenten en fruit, zoveel variatie heeft me wel verbaasd.”

Iris houdt van aanpakken en dat kan in de AGF-logistiek waar van alles te doen is. “Ik voer allerlei verschillende taken uit. Ik ben begonnen met orderpicken en tegenwoordig doe ik ook vrachtwagens lossen, producten opruimen en navullen verzorgen. Wanneer er tijdens het picken een product ontbreekt, zorg ik ervoor dat de order later compleet gemaakt wordt. Ik heb ook enige tijd vrachtwagens geladen. Dan begin je om vier uur ’s middags en werk je door tot één uur ’s nachts. Dat was een behoorlijk pittig ritme waar ik niet aan kon wennen. Daarom ben ik daarmee gestopt.”

De omgang met mannelijke collega’s loopt heel goed. “Op de VeVa en in de opleiding Teamleider Logistiek liepen ook vooral mannen rond, dus ik ben het gewend. Ik heb ook wel met voornamelijk vrouwen samengewerkt en ik moet zeggen dat werken in een mannenwereld eigenlijk prima is. Mannen zijn over het algemeen gemakkelijker in de omgang en kunnen lekker doorpakken. Ook als het niet lekker loopt, blijven ze nuchter. Vrouwen kunnen wel eens blijven hangen. Aan de andere kant zijn vrouwen wel iets secuurder en netter. Dus voor het evenwicht is het wel goed als er ook vrouwen meewerken.” Het werk in de logistiek is fysiek zwaar, zeker in de koelcel. “Ik wil graag laten zien dat vrouwen net zo goed dit soort werk kunnen doen, al zal het niet voor iedereen weggelegd zijn. Voor mij is het niets om achter een bureau te zitten. In dit werk kan ik lekker mijn energie kwijt. Dus als je van doorwerken houdt en tegen onregelmatige werktijden kan, is dit zeker een beroep voor vrouwen waar je best trots op mag zijn. Meer vrouwen in de logistiek zal bedrijven goed doen.” (ML) Irismulder1@ hotmail.com

AGF Primeur 5 • 2020

101

Geswitcht

Mathieu Hirdes: “Deze stap wilde ik graag maken” heb er veel geleerd wat betreft accountmanagement en het is natuurlijk een mooie speler in de foodsector. Toch trekt de dynamiek van vers met het meest. Via via kwam ik in contact met Kees van Jaguar en kon deze mooie volgende stap zetten, die wilde ik graag maken.”

Was: Account Support Retail bij Verstegen Spices & Sauces Is: Junior Accountmanager Retail bij Jaguar, The Fresh Company

pgroeiend op het platteland tussen de Zeeuwse uientelers, rolde Mathieu Hirdes al op jonge leeftijd de AGF-sector binnen. Het was altijd zijn wens om daar na zijn opleiding ook te gaan werken en die wens is afgelopen maand in vervulling gegaan toen hij startte als Junior Account Manager Retail bij Jaguar, The Fresh Company.

Door de corona-uitbraak en het afstand houden van elkaar, verliep de introductie bij het bedrijf natuurlijk anders dan anders. “Ik kon gelukkig wel op kantoor terecht omdat ik aan een nieuw salesblok zit waar er qua 1,5 meter voldoende ruimte tussen de collega’s is. De rest van de mensen op kantoor werkt de ene dag thuis en de andere dag op kantoor, dus zo heb ik iedereen toch persoonlijk ontmoet. Jaguar is een familiebedrijf met een platte structuur dus het voelt al snel vertrouwd aan”, vertelt Mathieu die het inwerkprogramma inmiddels heeft doorlopen en zo de verschillende afdelingen en hun link met de afdeling retail leerde kennen.

De AGF-sector was Mathieu niet onbekend. “Ik kom uit Oostdijk, een dorpje op het Zeeuwse platteland met veel agrarische bedrijven, vooral in de uienteelt. Mijn opa heeft Burg machinefabriek opgestart en samen met mijn neefjes maakte ik op mijn 11e jaar al onderdelen voor de fabriek. Later kreeg ik bij Franje Onions een bijbaantje en heb ook enige tijd bij Agrimarkt op het hoofdkantoor gewerkt, een Zeeuwse supermarktketen die onlangs is overgenomen door Jumbo. Hierdoor voel ik een sterke link met food en die heb ik ook tijdens mijn studie opgezocht. Ik heb altijd voor ogen gehad dat ik iets wilde gaan doen met voeding en mensen en nog even getwijfeld tussen het hotelwezen en de commercie. Uiteindelijk heb ik dat laatste gekozen en commerciële economie gestudeerd en kon ik bij Cool Fresh stage lopen en mijn afstudeerscriptie schrijven.” Na zijn studie startte Mathieu op de Account Support Retailafdeling bij Verstegen Spices & Sauces. “Bij Verstegen had ik het naar mijn zin, het is ook een familiebedrijf en ik

In de functie Junior Accountmanager Retail legt Mathieu contacten met supermarkten in Nederland, Duitsland en Scandinavië. Zijn 2-jarig verblijf in het Verenigd Koninkrijk komt hem daarbij goed van pas, ook spreekt hij redelijk Duits en werkt aan zijn Frans. Mathieu: “De wereld van eten verandert voortdurend. Om retailers te ontzorgen en samen met hen mooie producten en concepten op de markt te zetten, investeert Jaguar continu in conceptontwikkeling, categoriemanagement, slimme sourcingoplossingen, op maat gemaakte verpakkingen en uiteraard kwaliteit. Binnen AGF heb je te maken met relatief weinig merken. Dan kun je met kwaliteit onderscheidend zijn, maar ook zeker door te kijken naar andere aspecten zoals duurzaamheid. Jaguar heeft dat ook al goed op de kaart gezet. Het is iets waarin ik me tijdens mijn studie ook al verregaand in heb verdiept en ik vind het fijn dat ik dat nu in praktijk kan gaan brengen. Kwaliteit is en blijft natuurlijk de randvoorwaarde, maar er liggen ook mooie kansen om retailers te ontzorgen waar het gaat om de sociale en milieuaspecten achter de producten, en hier samen met hen een positievere impact te creëren. Mathieu kan dus volop aan de slag met waar zijn passie ligt. “Ik wil echt een “vakidioot” worden en alles te weten komen over de producten. Wat dat betreft, kan ik nog veel leren. Gelukkig lopen hier al veel hele ervaren mensen rond”, besluit Mathieu. (ML) 

Mathieu.Hirdes@jaguartfc.nl

Illusionist transformeert in groentenhandelaar De Indiase illusionist Rajasthan ziet zich gedwongen om zich te transformeren tot groentenverkoper. De afgelopen 15 jaar reisde hij in het gezelschap van 12 medewerkers rond en betoverde het publiek met verdwijnen goocheltrucs op shows en beurzen. ‘De coronaviruscrisis heeft mijn hele bedrijf stilgelegd’, vertelt Rajasthan aan een Indiase nieuwszender. “Ik dacht erover na hoe ik de huur van een huis zou betalen en mijn gezin zou leiden en ik zag geen andere optie dan groenten te verkopen.”

102

AGF Primeur 5 • 2020

Column

Paprika of pillen? I

n het verleden schreven artsen hun patiënten voedingsmiddelen uit de natuur voor. Vandaag de dag krijgt de patiënt al gauw een recept voor medicijnen mee. Elke arts legt de eed van Hippocrates af. De Griek Hippocrates leefde 400 jaar voor Christus en is de grondlegger van de westerse geneeskunde. Hij sprak onder meer de legendarische woorden “Laat voedsel uw medicijn zijn”. Het lijkt erop dat dit principe in de loop van de jaren in de vergetelheid is geraakt.

Recent onderzoek heeft uitgewezen dat medische studenten in Nederland gemiddeld slechts 29 uur les krijgen over voeding en diëten. Mensen met gezondheidsklachten wenden zich in eerste instantie tot hun arts. Tijdens een consult worden dan de mogelijkheden, die tot een oplossing kunnen leiden, besproken. In het verleden greep een arts meestal direct naar de medicatie, maar vandaag de dag spelen voeding en leefstijl een steeds grotere rol bij preventie en behandeling. De patiënt verwacht van een arts vaak een voedingsadvies op maat. Deze voedingsadviezen worden vervolgens zeer serieus genomen. Men staat er alleen niet bij stil dat de arts in kwestie nauwelijks is geschoold op het gebied van voeding. Ene Malcolm Gladwell ontwikkelde de 10.000-uurs regel. Het stelt dat iedereen een expert kan worden op een gebied, mits er 10.000 uur wordt geïnvesteerd. Inmiddels is dit weerlegd, want het blijkt dat we naast de 10.000 uur ook nog aanleg nodig hebben om ergens goed in te worden. De 29 uren les steekt hier natuurlijk schril bij af. Dit is veel te weinig om over de kracht van groenten, fruit, knollen, bollen en meer kennis te nemen.

De opleiding Geneeskunde duurt 6 jaar en is opgedeeld in een 3-jarige bachelor en een 3-jarige master. Na het behalen hiervan ben je een basisarts. Om huisarts te worden, zal je nog eens 3 jaar de schoolbanken in moeten. Een studiejaar telt 40 lesweken van 40 studie-uren. Deze studie-uren zijn onderverdeeld in 16 uren onderwijs en 24 uur zelfstudie. Per jaar worden er dus 1600 studie-uren gemaakt.

Een arts krijgt dus per jaar 640 uur les (40 weken van zo’n 16 uur). Als we dit vermenigvuldigen met de 9 jaren, dan krijgt een huisarts dus 5760 uur les. De 29 lesuren over

voeding is slechts 0,5% van het totaal aantal lesuren in de gehele opleiding. Van het totaal aantal uur dat een huisarts les heeft, wordt dus slechts 0,5% besteed aan voeding en diëtetiek. Bij de leergierige studenten die vrijwillig 25 uren extra les krijgen over voeding, is dit 0,94%. We kunnen dus wel stellen dat voeding bij de opleiding geneeskunde een ondergeschoven kindje is! De studie concludeerde dat 25 extra uren les het kennisniveau flink weet op te schroeven, maar dat het nog altijd erg laag is. In het verleden kregen artsen nog minder dan 29 uur les over voeding, dus de situatie is de afgelopen jaren wel iets verbeterd. Enkele jaren geleden bekende een arts dat er in de opleiding slechts 5 uur werd besteed aan voeding.

Het zou mooi zijn als aanstaande artsen minstens 10% van hun contacturen zouden besteden aan voedingsleer, diëtetiek en preventie. Het gaat dan om 576 uur in de gehele opleiding. We praten in dat geval over nog geen 2 uur in de week. Het is bij lange na niet genoeg, maar het is een stap in de goede richting. Ik heb ook les mogen geven aan geneeskundestudenten over voeding. Daarbij merkte ik dat ze wat dit onderwerp betreft erg leergierig zijn. De studenten waren erg geïnteresseerd in de rol van groenten en fruit in relatie tot onze gezondheid. Vanuit de universiteit zou er meer aandacht mogen komen om aan deze vraag meer gehoor te geven.

In de afgelopen 20 jaar sinds ik met voeding bezig ben, heb ik me meer dan 10.000 uur met dit onderwerp beziggehouden. Toch heb ik het gevoel nog niet volleerd te zijn, want dagelijks leer ik weer bij. Ik denk dan ook dat artsen een eerste aanzet kunnen geven bij voedingsadvies, maar dat het voorlopig verstandig blijft om bij diepgaande dieetkwesties te blijven doorverwijzen naar een goede diëtist. Een voedingsdeskundige kan beter ook niet op de stoel van een arts gaan zitten en medicijnadviezen uitdelen. Toch is het heel positief dat steeds meer artsen mensen erop uitsturen om groenten en fruit in huis te halen om hun gezondheid bij te sturen. De ontwikkeling, die nu gaande is, is zeer hoopgevend! Juglen Zwaan www.ahealthylife.nl

AGF Primeur 11 • 2019

103

SPECIAL • Financiering en valuta

Banken bieden mogelijkheden voor bedrijven die in de kern gezond zijn Maar verwachten ondanks Corona-maatregelen van overheid en banken niet dat alle bedrijven het zullen redden. Nu de Coronabeperkingen wat worden versoepeld en we heel langzaam richting een meer gebruikelijke situatie gaan, moet de grootste economische impact nog komen. Banken stellen vast dat de economische gevolgen groot zijn en dat er naar verwachting klappen zullen vallen, ook in de AGF-sector. Vooral de bedrijven die de foodservice beleveren hebben het moeilijk. Toch zien de banken ook perspectief al was het maar omdat we met zijn allen moeten blijven eten en groenten en fruit een voorsprong hebben als het gaat om gezondheid.

“H

et grote voordeel is dat het om voeding gaat, mensen moeten blijven eten in Nederland en wereldwijd,” zegt Ceel Elemans, Sector Banker Food & Agri bij ING, over de impact van de Corona-crisis op de AGF-sector. Hij geeft aan dat in zijn algemeenheid de Food & Agri sector minder hard wordt geraakt, maar dat dit wel geheel afhankelijk is van het product en het afzetkanaal. “Lever je bijvoorbeeld aan de retail of aan de foodservice? Dan zie je natuurlijk substantiële verschillen.” Hij constateert dat relaties snel de weg naar de bank weten te vinden als onderdeel van de oplossing. ING biedt oplossingen in combinatie met het palet aan overheidssteun en schort aflossingen op. Voor het kleinere 104

AGF Primeur 5 • Financiering en valuta • 2020

MKB gebeurt dit automatisch en met grotere bedrijven zijn er wekelijks gesprekken om te volgen waar knelpunten liggen en hoe de oplossingen eruit moeten zien. Dirk Mulder, Sector Banker Trade, Retail & Automotive geeft aan dat veel afhankelijk is van hoe het individuele bedrijf op dit moment is gefinancierd. Banken kijken vaak naar verhouding tussen de (vreemd) vermogenspositie en het verdienpotentieel gecombineerd met de lasten die uit financiering voortkomen. “Als die verhouding gezond is, betekent het dat er relatief veel rek zit in de financiering van een individueel bedrijf. Maar mocht een bedrijf vanuit het verleden zwaar gefinancierd zijn of investeringen hebben gedaan, dan kan die

verhouding wat schever liggen en dat zou naar de toekomst betekenen dat dit soort bedrijven een iets minder lange polsstok hebben.” Ceel concludeert dat bancaire financiering – zeker ook in deze tijd – erg belangrijk blijft. Tegelijkertijd ziet hij dat er wereldwijd op de markt veel kapitaal beschikbaar is doordat traditionele alternatieven minder renderen. De Nederlandse voedselketen komt dan in beeld omdat daar erg efficiënt en met de laagste footprint ter wereld geproduceerd wordt. Daarnaast vindt er in de hele voedselketen een schaalvergroting plaats. Als voorbeeld noemt hij het aandeel dat NPM Capital heeft genomen in Agro Care, de grootste tomatenteler in Europa gevestigd in onder andere Maasdijk. Ceel constateert dat de vooraanstaande Nederlandse positie in de internationale voedselketen zal blijven bestaan vanwege de efficiënte primaire agro in combinatie met een uitstekende logistieke infrastructuur, toonaangevende kennisinstituten en de aanwezige veredelingsexpertise. In deze waardeketen ziet hij nieuwe vormen van partnerships ontstaan waar het financiering betreft. IMPACT Het economisch bureau van ING heeft een scenario-analyse van de impact van

Covid-19 gemaakt. Bij het scenario waarbij ervan wordt uitgegaan dat na 1 juni weer een opstart plaatsvindt, zou er sprake zijn van een economische dip van zes tot zeven procent. “In dat scenario lijkt het erop dat de meeste bedrijven het met de maatregelen van overheid en banken wel gaan redden,” zegt Ceel. Een ander scenario houdt er rekening mee dat het virus in het najaar opnieuw toeslaat. “Dan is het afhankelijk van hoe een bedrijf zijn positie op dat moment heeft geregeld want je kunt niet aflossingen blijven opschorten. En het overheidssteunpakket heeft ook maar een bepaalde geldigheidsduur.” Hij geeft aan dat dan van belang is of een bedrijf sinds het begin van deze crisis voldoende maatregelen heeft getroffen, de risico’s helder in beeld heeft en kansen heeft verkend. De proactieve houding van een ondernemer in combinatie met de financiële positie is bepalend voor de beoordeling waar het gaat om financiering, laat Ceel weten. Alle maatregelen nemen niet weg dat er nu toch al problemen ontstaan. Dirk merkt op dat los van de horeca ook de AGF-bedrijven die leveren aan de horeca en foodservice het nu heel erg lastig hebben. Hetzelfde geldt voor exportbedrijven die hun afzetmarkt hebben in een land dat nu de grenzen dicht houdt. “Daar gaan echt behoorlijke klappen vallen. En als je dan geen alternatief hebt – en dat is best lastig want de markt richting retail is redelijk verdeeld – is het moeilijk om nieuwe ingangen te creëren. Ook is er sprake van een ander businessmodel. Waar out-of-home is gericht op specialisaties en toegevoegde waarde, gaat het in retail meer om bulk en efficiency.” Ook voor de langere termijn is hij wat de horeca en haar toeleveranciers betreft niet zo optimistisch. Hij verwacht dat specifiek in de horeca het heel lastig gaat zijn om aan het nieuwe normaal van anderhalve meter afstand – mogelijk nog wel voor twee jaar noodzakelijk – te voldoen op een manier die winstgevend is. “Dat is natuurlijk een hele belangrijke afzetmarkt voor de groentenen fruitsector zowel in Nederland als in het buitenland.”

KATALYSATOR? ING ziet in deze crisis ook kansen om met een ander oog naar de voedselketen te kijken. Zo stelt Ceel vast dat de vele import van AGF een kwetsbaarheid met zich mee brengt en dat er ook in Europa alternatieven zouden kunnen worden gezocht. ”Misschien moeten we meer dingen zelf gaan doen en zo de kwetsbaarheid omlaag brengen.’ Hij observeert dat de overheid en de consument voedsel anders gaan waarderen nu alles ineens minder vanzelfsprekend is. “Op termijn is dat misschien een katalysator naar een totaal ander businessmodel.” Dirk constateert dat de aandacht voor gezond eten en voor zelf thuis eten enorm

Dirk Mulder van ING voorziet door de Corona-crisis een versnelde transitie van fysiek naar online

is toegenomen en hij verwacht dat dit voorlopig zo blijft. “Over het algemeen genomen is dat natuurlijk een positieve uitwerking voor de sector voor op iets langere termijn.” Daarbij ziet hij dat er een versnelde transitie van fysiek naar online plaatsvindt, ook in het foodkanaal. Ceel en Dirk verwachten dat dit zeker succesvol zal kunnen zijn als de sector zich aansluit bij andere e-commerce initiatieven – zoals bijvoorbeeld de aanbieders van maaltijdboxen of bestaande foodplatforms - zodat een breed aanbod ontstaat bij de digitale aanbieder en wordt gewerkt aan e-fulfilment.

SPECIALISATIE “De Coronacrisis legt bloot dat specialiseren ook zijn keerzijde heeft,” zegt Arne Bac, Senior Sectorspecialist Tuinbouw bij Rabobank. “De gespecialiseerde AGF-be-

drijven voor de horeca en de foodservice hebben het echt zwaar.” Hij verwacht dat deze bedrijven een stukje van hun gemiste inkomsten kunnen compenseren door een bijdrage uit het Noodfonds van de overheid. “De afgelopen periode hebben we steeds meer gespecialiseerde bedrijven gezien, gericht op ofwel de horeca of op de retail. En wat eigenlijk niemand had verwacht, is dat zo’n markt helemaal kan wegvallen.” Daarbij merkt Arne op dat het niet makkelijk is om afzetstromen zomaar om te leggen van de ene naar de andere keten. “Dit vraagt om flexibel en creatief ondernemerschap.” Als voorbeeld noemt hij de groothandel die een business-to-consumer concept heeft ontwikkeld en een handelaar in exotische producten, die gespecialiseerd was in het beleveren van de horeca en nu consumentenmaaltijdboxen maakt.

Ceel Elemans van ING observeert dat overheid en consument voedsel anders waarderen nu alles minder vanzelfsprekend is

AGF Primeur 5 • Financiering en valuta • 2020

105

SPECIAL • Financiering en valuta

Arne Bac van Rabobank gaat uit van een recessie en voorziet dat het economisch herstel tijd gaat kosten

“Maar feitelijk stel je vast dat de AGF-keten, specifiek gericht op de foodservice, toch wel verzwakt is op dit moment en dat het herstel tijd kost. Dat daar afvallers bij horen, is een economische wetmatigheid.” Arne stelt vast dat schaalvergroting en specialisatie al gaande was in de AGF-sector en dat bij een dergelijk proces afvallers onvermijdelijk zijn. “Deze crisis versnelt dat.” Daarbij voorziet hij dat er ook ondernemers zullen afvallen omdat zij dusdanige klappen hebben opgelopen dat de financiële of mentale veerkracht naar de toekomst toe ontbreekt. BETAALBAARHEID In deze moeilijke periode zet Rabobank de overheidsborgstelling voor het MKB zo maximaal mogelijk in om liquiditeitsproblemen te financieren. Daarbij geeft Arne aan dat dit gebeurt voor bedrijven die in de kern gezond zijn. Hij uit zijn zorg over de betaalbaarheid van de leningen en stelt vast dat de tekorten zo hoog kunnen zijn dat terugbetaling ook bij herstel van de markt discussie kan opleveren. “Dan kan er nog steeds een garantie onder liggen, maar je kunt natuurlijk niet financieren als de klant de lening niet kan terugbetalen binnen de gestelde termijn.” Wat daarbij helpt, is dat de garantiestelling is verlengd van twee naar vier jaar, geeft 106

Arne aan. “Dat is positief. De ondernemers krijgen langer de tijd om de overheidsgegarandeerde lening terug te betalen en de kans op overleven wordt daarmee wel groter.” Dat niet alle bedrijven gaan overleven, is duidelijk voor Rabobank. Hem is opgevallen dat het enthousiasme van externe financiers door deze crisis is getemperd. Zo heeft hij gezien dat sommige financiers die zich richten op de langere termijn zich hebben teruggetrokken uit projecten. Maar andersom blijken durfkapitalisten juist geïnteresseerd om nu relatief goedkoop een aandeel in AGF bedrijven te verwerven. DEBITEURENRISICO NEEMT TOE Rabobank houdt rekening met twee scenario’s waar het gaat om het verloop van de maatregelen om de Coronacrisis te beteugelen. In het eerste scenario wordt rekening gehouden met een volledige lockdown van drie maanden met 100 procent omzetderving. Het tweede scenario is wat meer gedempt en daarbij wordt uitgegaan van een gedeeltelijk omzetbehoud of een eerdere opstart. Rabobank verwacht (eind april) dat de horeca gefaseerd weer zal opengaan onder restricties. Daarbij waarschuwt Arne dat de sector klappen heeft gehad waardoor de horecagelegenheden niet allemaal zullen openen

AGF Primeur 5 • Financiering en valuta • 2020

en op termijn ook niet allemaal zullen overleven. “Het debiteurenrisico voor de AGF-handelaar is wel aanwezig omdat hun klanten hier ook niet ongeschonden zijn uitgekomen. Het is positief als de markten weer opengaan maar we moeten ons goed realiseren dat de Nederlandse economie een grote opdoffer heeft gehad en dat het consumentenvertrouwen daardoor is gedaald. Het herstel van de economie gaat tijd kosten. We verwachten dat we dit jaar en zeker ook begin 2021 nog een stevige recessie hebben in de economie.” Daarbij wijst Arne erop dat de bestedingen in de horeca erg afhankelijk van de economische welvaart. “Je houdt een zeer risicovolle periode want Corona is niet weg en kan ook weer terugkomen. Maatregelen kunnen weer verscherpen. Naarmate de economische schade zoveel mogelijk beperkt wordt, worden de kaarten beter geschud.” Ook qua AGF productie zullen veranderingen moeten worden doorgevoerd. Naar verwachting zullen de kosten voor bijvoorbeeld arbeid door het handhaven van de anderhalve meter afstand, toenemen.

ONVERWACHTE KANTEN “Online foodverkopen zijn in een versnelling gekomen,” benoemt Arne een van de meer onverwachte kanten van deze crisis. Nu we met zijn allen al een aantal maanden afstand houden en ons gedrag aanpassen, geeft hij geeft aan dat een systeemverandering in gedrag ongeveer vijf weken kost. “Ik vermoed dat een aantal consumenten nu gewend zijn aan online boodschappen doen waardoor dit een belangrijke verandering is die doorzet.” Verder observeert Arne dat voedselverspilling door de overschotten in de horeca in een ander daglicht is komen te staan. Hij ziet dat initiatieven zoals bijvoorbeeld Samen Tegen Voedselverspilling zich nu ook op de bulkpartijen die over zijn, richten en proberen oplossingen te vinden om deze voedselstromen op een andere manier te verwaarden.

ONGEKEND “De impact van Corona op maatschappij en economie is ongekend en er zullen bedrijven in alle Nederlandse sectoren zijn die het helaas niet redden,” zegt Rob Morren, Sector Banker Food bij ABN AMRO. “Als bank hebben wij ook de zorgplicht om het gesprek hierover aan te gaan met klanten als er onvoldoende uitzicht is op herstel of ze niet voldoen aan de eisen van overheid bij borgstelling.” Hij stelt vast dat bedrijven die voor het overgrote deel van hun omzet afhankelijk zijn van leveringen aan de (internationale) foodservice het zwaar hebben, ongeacht het product. “Dit staat in schril contrast met bedrijven die voornamelijk hun producten aan het (Europese) retailkanaal leveren. Als bedrijven in de kern gezond zijn, gaan ze het een tijd volhouden met de forse maatregelen vanuit de overheid en de banken.” Rob geeft aan dat ABN AMRO er bijvoorbeeld voor heeft gekozen om bij nagenoeg alle bedrijven met een krediet onder de 50 miljoen euro automatisch de aflossingen en rentebetalingen met een half jaar op te schorten. “Veel leveranciers van AGF aan de horeca zijn echte specialisten met veel focus op kwaliteit en exclusiviteit. Bovendien kennen ze vaak langdurige relaties met hun afnemers. Er is nu op sommige markten sprake van overaanbod. Dit drukt prijzen en als je contracten met toeleveranciers vast zit, dan kun je het aanbod moeilijk kwijt. Het alternatieve supermarktkanaal is niet van elastiek qua extra afzetmogelijkheden.” Rob verwacht dat het een illusie is om te denken dat aan het einde van het jaar omzet richting de horeca weer volledig hersteld is. “Er is de afgelopen jaren veel nieuwe horeca bijgekomen – bijvoorbeeld in toeristische gebieden- waardoor er in sommige regio’s waarschijnlijk overcapaciteit is ontstaan. Naar verwachting zal een deel daarvan helaas haar deuren blijvend sluiten. Het vraagt veel creativiteit van bedrijven die aan de foodservice leveren om hun omzet elders te herstellen om de crisis te overleven.” Als voor-

Rob Morren van ABN AMRO geeft aan dat de impact van Corona ongekend is maar vewacht dat de crisis ook perspectief kan bieden. Foto Hannie Verhoeven

beeld noemt hij door een plaats proberen te bemachtigen in de maaltijdboxen die consumenten nu (her)ontdekken. Of door partners te zoeken die kunnen helpen met het omstellen van bulkverpakkingen naar consumentenverpakkingen. “Dat biedt helaas maar beperkt een oplossing.”

BALANCEREN TUSSEN VRAAG EN AANBOD Ten aanzien van financieringen geeft Rob aan dat banken nog steeds een grote focus hebben op asset based financieringen zoals lease of factoring omdat deze financieringsvormen over het algemeen een lager risico kennen en daardoor een lager kapitaalbeslag. “Maar los daarvan blijft toekomstperspectief en een goed onderbouwd bedrijfsplan belangrijk in elk kredietvoorstel om de toekomstbestendigheid te toetsen. We zien steeds vaker langdurige strategische relaties binnen de AGF keten, van teler tot aan retailer, inclusief onderliggende contracten en SLA’s (Service Level Agreement, het minimale niveau van dienstverlening). Dit is een belangrijke stap als je als bedrijf weg wilt uit het aanbodgedreven model waarbij je bent overgeleverd aan de grillen van de (wereld) markt en er sprake is van continu tenderen en balanceren van vraag en aanbod. Bovendien kan je in een gesloten productketen

ook betere afspraken maken over het verduurzamen van de productiewijze en producten.” Daarnaast kijkt ABN AMRO ook nadrukkelijk naar de robuustheid van de sourcing van bedrijven. “Hoe zorg je als AGF bedrijf dat je voldoende kan blijven leveren aan je afnemers en tegelijkertijd aan contracten met leveranciers blijft voldoen. Er zal post-corona nog meer aandacht komen te liggen op het schriftelijk vastleggen van afspraken tussen leveranciers en afnemers over leveringszekerheid en wanneer er sprake is van overmacht. Wereldwijde zorgen over hitte en droogte en de impact op oogsten en door corona komt daar extra onzekerheid bij.” Rob noemt als voorbeelden van voldoende arbeid, het economisch klimaat in landen en de kosten van het transport. “AGF is balanceren tussen aanbod en vraag in vaak mondiaal opererende ketens. De coronacrisis maakt het complexer om het toekomstperspectief in te schatten. Daar moeten we als financier ook samen met de klant een oordeel over vormen.” IJZERSTERK VERHAAL Toch voorziet Rob dat deze crisis ook mogelijkheden kan bieden. “De Corona-crisis biedt ook meer ruimte voor discussie. Bijvoorbeeld om nieuwe (financiële) afspraken te maken ten aanzien van leveringsze-

kerheid, betalingstermijnen en waar producten vandaan komen. Er komt nu meer focus op Lokaal waar het kan en van ver waar het moet. Sommige landen zullen focus leggen op het doorontwikkelen van het eigen voedselsysteem om de zelfvoorzienendheid te vergroten. Maar de crisis biedt ook perspectief. Groenten en fruit hebben nog steeds een goed verhaal. Er is geen andere productgroep met zoveel rugwind op het gebied van gezondheid. Juist nu kan je daar in investeren.” Rob verwacht dat ook de e-commerce een impuls kan krijgen. “De omzetten van maaltijdboxen en online boodschappen groeien sterk en daar kunnen AGF-leveranciers van profiteren. Het is echter lastig voor een individueel bedrijf in AGF om zelf producten naar de consument te versturen. De waardedichtheid van een kubieke meter tomaten is 50 x lager dan bij een kubieke meter elektronica of schoenen. Dat is

logistiek niet rond te rekenen tenzij je een hoge (premium) prijs kan vragen. AGF-bedrijven kunnen het beste met speciale producten (smaak, duurzaamheid, gezondheid, gemak etc) en “stevige”online-ready verpakkingen meeliften op de bestaande online initiatieven. Rechtstreeks naar de consument leveren kan wel als marketingtool dienen om merken te bouwen, klanten loyaler maken of nieuwe producten te testen. Ook zal de crisis een grotere focus leggen op hygiëne en gezondheid. En dan hebben Nederlandse groenten en fruit gewoon een ijzersterk verhaal. Dat verhaal kan de sector nog beter uitdragen. Bijvoorbeeld door jonge generaties te ontmoeten waar ze actief zijn: op social media en in de wereld van influencermarketing”. (MW)  Ceel.Elemans@ing.com Dirk.Mulder@ing.com Arne.Bac@rabobank.nl Rob.morren@nl.abnamro.com

Oplossingen waarmee u zakelijk vooruit kunt

KREDIETVERZEKERINGEN WERKKAPITAALFINANCIERING DEBITEURENBEHEER LEASING KREDIETINFORMATIE INCASSO GARANTIES

JULIANAPLEIN 8 JULIANAPLEIN 8 5211 BC ’S-HERTOGENBOSCH POSTBUS 5069, 5201 GB DEN BOSCH T +31 73 820 02 95 | INFO@XOLV.NL T +31 73 820 02 95 | INFO@XOLV.NL

AGF Primeur 5 • Financiering en valuta • 2020

107

SPECIAL • Financiering en valuta

Kredietverzekering belangrijk instrument om handel te faciliteren in tijden van crisis Hoewel het moeilijk is om een algemeen beeld voor de AGF-sector te schetsen, geven kredietverzekeringsmakelaars en kredietverzekeraars aan dat de financiële risico’s bij het beleveren van klanten zeker zijn toegenomen in deze turbulente tijden. Kredietverzekeringen kunnen een belangrijke rol spelen om te voorkomen dat de handel stil komt te liggen. Hoe gaan zij met de coronacrisis om?

“B

ij leveringen aan Italië, Spanje, Frankrijk of het VK, zie je dat de risico’s daar groter zijn,” zegt Rogier van Velden, Broking Director bij Aon’s Credit Solutions – actief als kredietverzekeringsmakelaar. “Het is heel moeilijk om een algemeen beeld voor de AGF te schetsen omdat 108

AGF Primeur 5 • Financiering en valuta • 2020

er heel veel verschillen en nuances zijn. Het hangt er helemaal van af wie je afnemers zijn, in welke landen de afnemers zitten en in welke branche ze actief zijn. Lever je bijvoorbeeld aan de horeca of aan supermarkten?” Rogier geeft aan dat momenteel vooral de uitzendbranche, de vliegtuigindustrie

en retail de kans dat bedrijven failliet gaan groter is waardoor er eerder limieten ingetrokken worden en daardoor dan geen dekkingen – voor het financiële risico bij een faillissement – meer worden afgegeven. Uiteraard levert dat belemmeringen op in het handelsverkeer. De primaire taak van een kredietverzekering is het afdekken van risico’s maar een kredietverzekering is ook vaak ondersteunend aan een financiering, geeft Rogier aan. “Het bespoedigt de handel en zorgt ervoor dat financiering makkelijker wordt gemaakt.” Het is de reden dat de overheid inspringt met een garantstelling zodat de kredietverzekeraars hun dekking

in stand kunnen houden waardoor bedrijven kunnen blijven leveren op krediet. Na goedkeuring door de Nederlandse overheid wordt nu gewacht op goedkeuring van de staatssteun door de Europese Commissie. Rogier verwacht deze goedkeuring uiterlijk half mei en noemt het goed nieuws omdat het voor veel bedrijven, onder andere in de AGF-branche, betekent dat de dekking grotendeels in stand kan blijven waar dat anders voor bepaalde bedrijven onzeker zou zijn. Hoewel de omstandigheden rondom Corona bijna dagelijks veranderen, gaan de kredietverzekeraars er voorlopig van uit dat deze crisis een 20 tot 30 procent meer faillissementen zal opleveren die vanaf mei/juni zichtbaar gaan worden, geeft Rogier aan.

GELEERD VAN VORIGE CRISIS Hij stelt vast dat waar de kredietverzekeraars tijdens de kredietcrisis van 20082009 rigoureus grote aantallen limieten introkken, zij de huidige crisis anders benaderen. “Je ziet nu dat ze geleerd hebben van de vorige crisis. Zij hebben hun bedrijfsinformatie beter op orde waardoor ze minder snel limieten intrekken. Wij zien een groot verschil met de vorige crisis. Juist die staatssteun gaat ervoor zorgen dat wat we nu hebben waarschijnlijk in stand gehouden kan worden.” Daarbij wijst Rogier erop dat de kans blijft bestaan dat risicovolle dekkingen zoals bijvoorbeeld van bedrijven met klanten in Italië of in de horeca, worden ingetrokken. “Dat is verbonden met het product. Er wordt altijd een risico-inschatting gemaakt. Enerzijds is dat vervelend voor bedrijven die dekking willen. Anderzijds gaat er een preventieve werking vanuit want als de kredietverzekeraar denkt dat het bedrijf mogelijk failliet kan gaan, moet je je afvragen of je daar wel op krediet aan wil leveren. Dan neem je misschien een groter risico dan je zou moeten doen.” Daarbij meldt hij dat de verschillende kredietverzekeraars risico’s op hun eigen manier beoordelen, waardoor het soms mogelijk is om toch tot oplossingen te komen. Rogier geeft aan dat ook de overheden hebben geleerd van de vorige crisis. “Uiteindelijk is de kredietverzekering het smeermiddel van de economie voor veel bedrijven is omdat daardoor op krediet zaken doen mogelijk wordt gemaakt. Dat heeft men geleerd. Tijdens de vorige crisis is het belang misschien wel gezien, maar is er te laat gereageerd waardoor er problemen kwamen.” ZEKERE VOOR HET ONZEKERE “Omdat iedereen moet blijven eten, bevindt de AGF zich nog in een relatief bevoorrechte positie,” zegt Ralph Reinders, Commercial Director van Dutch Credit Brokers dat zich toelegt op het bemiddelen van krediet-

Rogier van Velden van Aon Credit Solutions

verzekeringen. Toch neemt het niet weg dat ook in de AGF in Coronatijd kredietrisico’s meer dan voorheen een rol spelen. “Als je bijvoorbeeld levert aan de horeca, kan dit riskant zijn. Voor een bedrijf zelf maar ook voor een kredietverzekeraar.” Dutch Credit Brokers ziet dat kredietverzekeraars het zekere voor het onzekere nemen en limieten verminderen of intrekken. Ralph merkt op dat overheden in Nederland en in omringende landen met het geven van steun vaststellen dat kredietverzekeraars een belangrijke rol spelen tijdens deze crisis om te voorkomen dat de handel stil komt te liggen. “Uiteraard zijn er altijd bedrijven die het niet gaan redden en voor die bedrijven zal het intrekken van limieten terecht zijn. Maar in het licht van alle overheidssteun die er is en die er nog gaat komen, verwacht de overheid dan juist dat kredietverzekeraars de limieten niet intrekken zodat de handel door kan blijven gaan. En als er dan schade komt, draait de Staat daarvoor op.” Toch heeft Ralph de indruk dat kredietverzekeraars in afwachting van de goedkeuring van de steunmaatregelen alvast de boeken aan het schonen zijn. “Er is een gerede kans op overheidssteun maar door nu alvast te zorgen dat je nog minder schade hebt, houd je straks meer geld over als verzekeraar.” VERSE INFORMATIE Ralph observeert dat waar kredietverzekeraars zich normaal baseren op de balans en de jaarcijfers bij het beoordelen van de risico’s, dit nu niet gaat. Het is de reden dat Dutch Credit Brokers de samenwerking met de verzekeraars zoekt door ze te voorzien van actuele informatie over een

bedrijf. Zo ziet Ralph dat er AGF-bedrijven zijn die geslaagde initiatieven ontplooien voor vervangende afzet nu hun reguliere horeca-omzet is weggevallen. “Als je dat niet op de juiste manier over het voetlicht brengt bij de verzekeraars, dan heb je daar niks aan want dan loop je het risico dat een verzekeraar jou alsnog afschrijft. Door onze bemiddeling krijgen de verzekeraars verse gegevens voorzien van een toelichting.” Toch verwacht hij dat er naar aanleiding van deze crisis veel claims gaan ontstaan waar de verzekeraars kritisch naar zullen kijken. “Waar ze de claims kunnen afwijzen, zullen ze dat zeker doen. Wij zijn er voor om daar een stokje voor te steken.” Momenteel ziet Ralph dat het aantal faillissement nog relatief meevalt. “De bedrijven, die failliet zijn gegaan, stonden toch wel redelijk op de nominatie om de Kerst niet te halen. Aan de andere kant is dat ook logisch. Als je als AGF bedrijf al 50 jaar draait en je kunt een crisis van twee maanden niet overbruggen, dan heb je in het verleden al iets fout gedaan.” Daarbij merkt hij op er in de AGF-branche consolidaties plaats vinden die er voor zorgt dat bedrijven heel hard groeien waardoor ze weinig liquiditeit hebben “Die worden het eerst getroffen als het tegen gaat zitten.” Ralph stelt vast dat hoewel de premies aan het stijgen zijn, kredietrisico’s nog steeds tegen een redelijke prijs kunnen worden verzekerd al worden de voorwaarden versoberd.

HOOP OP HERSTEL “Op dit moment zien we het aantal claims nog niet toenemen,” zegt Edwin Kuhlman, Hoofd Acceptatie bij kredietverzekeraar Atradius. “Vanaf medio dit jaar houden we er wel rekening mee.” Hij constateert dat dit het onontkoombare gevolg zal zijn van het gewijzigde algemene economische klimaat door Covid-19. “Dat de risico’s in totaal gegroeid zijn, is wel evident.” Dick Dogterom, Sectorspecialist AGF geeft aan dat Atradius is gefocust op de AGF-groothandel en stelt vast dat hoewel de groothandel uit een goed jaar 2019 kwam, nu een enorme klap heeft gehad doordat omzet richting horeca met 70 procent is gedaald. “Er zijn weinig groothandels die volledig gefocust zijn op de horeca, meestal is dat een mix en wat je ziet is dat de retailomzet voor een groot deel de horeca-omzet compenseert.” Hoewel de informatie nog niet compleet is, verwacht Dick dat er bij de foodservice en de groothandelsmarkten problemen zullen ontstaan. Hij ziet niet dat betaaltermijnen worden opgerekt maar neemt wel waar dat gebruik wordt gemaakt van de regelingen voor uitstel van belastingbetaling en opschorting van rente en aflossing. Een meer onverwacht gevolg van Covid-19 blijkt te zijn dat AGF-bedrijven door het personeelsoverschot dat in bepaalde secAGF Primeur 5 • Financiering en valuta • 2020

109

SPECIAL • Financiering en valuta

ervaringen in Azië, waar de Corona-maatregelen werden versoepeld of opgeheven ongeveer rond de tijd dat in Europa lockdowns werden ingesteld. “Daar zie je dat het aantal schades, claims en faillissementen beperkt is gebleven en zie je alweer een sterke terugkeer naar de normaalsituatie. En ook de business volumes zijn daar terug naar normaal.” Hij spreekt de verwachting uit dat het in Europa ook snel kan aantrekken als we na de zomer terug gaan naar een meer gebruikelijke situatie. “Op het moment dat de business weer open gaat en mensen weer gaan werken en kunnen winkelen, dan zul je hopelijk ondanks de klap ook herstel gaan zien.”

Ralph Reinders van Dutch Credit Brokers

toren is ontstaan, makkelijker hun personeelsbehoefte kunnen invullen. Ook Edwin ziet een lichtpuntje gebaseerd op de

NIET EENZIJDIG Het beeld dat kredietverzekeraars bij aanvang van de crisis op grote schaal limieten hebben ingetrokken, heeft Edwin verbaasd. “Het is een beeld waarin wij ons niet herkennen. Wij zijn hierin samen met de klant opgetrokken.” Atradius laat weten alleen limieten te hebben verlaagd of beëindigd in overeenstemming met de klant waarbij het voornamelijk ging om limieten die bedrijven niet meer nodig hadden. “Limieten zijn in Nederland niet eenzijdig door

Edwin Kuhlman van Atradius

kredietverzekeraars ingetrokken en dat werd erg gewaardeerd door makelaars en onze klanten,” zegt Edwin. Daarbij geeft

DCB beschermt!

Zakendoen met onze rugdekking

Waar kredietverzekering voor u begint, zijn wij al begonnen en waar kredietverzekering voor u stopt, gaan wij verder. Neem Neem voor voor een een vrijblijvend vrijblijvend gesprek gesprek contact contact met met ons ons op op via via info@dutchcreditbrokers.com info@dutchcreditbrokers.com of 724 710. of bel bel +31(0)297 0297 753 710.

DCB. Het wapen tegen zakelijke risico’s

DUTCHCREDITBROKERS.COM

110

AGF Primeur 5 • Financiering en valuta • 2020

Atradius de klanten langer de tijd om een vordering betaald te krijgen voordat er overdracht voor incasso plaatsvindt. “We kunnen nu wel erg vast houden aan de bestaande polisvoorwaarden, maar daar heeft onze klant geen baat bij en wij zelf ook niet. Dus kunnen we op dit moment beter meedenken met de klanten en hun afnemers om vorderingen toch nog betaald te krijgen. Daarvoor is meer tijd nodig. Op het moment dat een bedrijf weer opstart, krijgen ze de ruimte om oude vorderingen te betalen.” Hierbij benadrukt Edwin dat het aanleveren van actuele informatie en transparantie nog belangrijker zijn dan voorheen omdat de bestaande jaarcijfers van 2018 en 2019 onvoldoende informatie bieden in deze omstandigheden.

CREDITMANAGEMENT Frank Put van Input Adviesgroep, dat zich bezighoudt met de bemiddeling van kredietverzekeringen onder andere voor de Agrifood sector, stelt vast dat door de coronacrisis bedrijven ineens heel snel keuzes en beslissingen moeten maken waar het gaat om het verlenen van krediet aan afnemers. “Dan kom je erachter dat je eigenlijk heel weinig van je klant weet. Door de commerciële druk - in sommige gevallen is het moeilijk om afzet te vinden - laten bedrijven het soms achterwege om het over het akelige onderwerp van betalen te hebben.” Frank geeft aan dat een kredietverzekering een prima manier is om met het betalingsrisico om te gaan en constateert dat bijna alle bedrijven in de AGF branche – die het met hun lage marges snel risico’s lopen als er niet betaald wordt – een dergelijke verzekering hebben. Een kredietverzekering beperkt het risico wel maar neemt het niet weg. “Bij een dekking van 90 procent loop je nog steeds een risico van 10 procent. En 10 procent van een groot bedrag is veel geld.” Frank pleit daarom voor creditmanagement waarbij naast een mogelijke kredietverzekering ook aandacht is voor een

Frank Put van Input Adviesgroep

het in kaart brengen van risico’s. Kennis is daarbij de eerste stap. “Het komt erop neer dat je je klant heel goed moet kennen. Vaak weten bedrijven te weinig van de financiële situatie van hun klanten. Dat vraag je niet, dat is onaardig en ongezellig.” Frank vindt dat het ontbreken van kennis ervoor zorgt dat bedrijven teveel leunen op een kredietverzekering. “Dat is doodeng en daar komen bedrijven nu in deze crisis achter.”

welkom in tegenstelling tot de klant met een kleine omzet en een groot risico, waarvan Frank zegt dat je er beter afscheid van kunt nemen. Hij geeft aan dat je op basis van een dergelijke indeling bijvoorbeeld de overweging kunt maken om de grote klanten met een groot risico te verzekeren om het risico terug te dringen. Als tussenpersoon is Frank niet ontevreden met de rol die kredietverzekeraars spelen tijdens de coronacrisis. “Tijdens de financiële crisis van 2008 hebben de verzekeraars rücksichtslos limieten beëindigd of verlaagd waardoor bedrijven serieus in de problemen zijn geraakt. De verzekeringsmaatschappijen onderschatten hun invloed. Als zij hun handen van een bedrijf aftrekken, zijn er misschien wel 20 leveranciers die het bedrijf dan niet meer durven te leveren. Daar hebben ze van geleerd want nu gaat dat in de AGF-branche een stuk rustiger.” Frank ziet dat in de AGF lopende limieten niet worden ingetrokken maar dat verzekeraars wel terughoudend zijn bij het afgeven van nieuwe kredietlimieten. Het heeft ermee te maken dat hoewel de risico’s zijn toegenomen, mensen moeten blijven eten, geeft Frank aan. “Dat geeft houvast. De verzekeraars zijn niet in paniek en maken ook geen paniek. Zij proberen – met staatssteun – de handel te faciliteren zodat dat zo goed mogelijk door kan gaan.” (MW)  Rogier.van.velden@aon.nl ralph@dcbbv.com Marc.boeijen@atradius.com f.put@inputadvies.nl

GEEN PANIEK Met financiële feiten, die een bedrijf weet te verzamelen over een klant, kan dan op basis van een klant-risico matrix een inschatting worden gemaakt over het risico. De matrix maakt onderscheid tussen een grote of een kleine omzet en een groot of een klein risico en leidt tot een verdeling van klanten in vier groepen. Uiteraard is de klant met een grote omzet en een klein risico het meest

CORONA-CRISIS: BESCHERM JE BEDRIJF TEGEN ONBETAALDE FACTUREN x Wapen je bedrijf tegen non-betaling x Voorkom onverwachte omzetverliezen x Wacht niet totdat het te laat is...

Superspecialist in kredietverzekeringen: De laagste premie & hoogste dekking!

www.inputadvies.nl | www.inputsupport.nl | T.015 3618769

AGF Primeur 5 • Financiering en valuta • 2020

111

SPECIAL • Financiering en valuta

Onzekerheid rondom COVID-19 leidt tot forse fluctuaties in zloty en pond Een ding is zeker, ook in Coronatijden moeten we blijven eten en loopt de AGF-handel gelukkig door. Maar veel van die handel gaat naar het buitenland of komt er vandaan. En wat nu als met de handel andere valuta dan de Euro zijn gemoeid? Lopen betalingen dan ook door als gebruikelijk of zijn er dan specifieke situaties ontstaan in deze onzekere tijden? “Onze klanten komen vooral in aanraking met het Britse Pond, de Poolse Zloty en de Amerikaanse Dollar,” zegt Camille Faber, Head of Dealing van Ebury Nederland – dat zich onder andere richt op het aanbieden van valutadiensten. “Voornamelijk de Zloty en het Pond zijn ten prooi gevallen aan verschillen in waardeontwikkeling naar aanleiding van de Corona-crisis.” RISICOVOLLE BELEGGING Zo geeft Camille aan dat de koers van de Zloty tijdens de crisis met 9,2 procent is gedevalueerd ten opzichte van de Euro. “Vaak is dat meer dan de marge waarmee gewerkt wordt in deze markten. Als je dan geen verzekering afsluit op de valutaontwikkelingen, dan kun je ofwel een groot voordeel ofwel een groot nadeel krijgen.” In Polen vindt meestal een deel van de bewerking van de producten plaats of de teelt waardoor er hier vaak Zloty’s gekocht worden om in Polen aan de financiële verplichtingen te voldoen. Doordat er nu min112

AGF Primeur 5 • Financiering en valuta • 2020

der Euro’s hoeven te worden uitgegeven voor eenzelfde bedrag aan Zloty’s, is dat voor deze groep gunstig. Minder gunstig is het voor de handel naar Polen die in Zloty’s wordt afgerekend omdat er bij het omwisselen minder Euro’s voor een Zloty kunnen worden gekocht. Als reden dat de Poolse Zloty in tijden van crisis direct wordt geraakt, noemt Camille dat Polen als een opkomende markt wordt gezien en daardoor een investering in de Zloty als een risicovolle belegging. “Je ziet vaak in tijden van onrust en crisis dat beleggers neigen naar munten die waardevast zijn. Dan zie je vaak

dat dat institutionele investeerders zich richten op de waardevaste Japanse Yen, de Zwitserse Frank en de Amerikaanse Dollar. Daar trekt dan voornamelijk het kapitaal naartoe.” GENEGEN OM GELD UIT TE GEVEN Camille geeft aan dat ook het Britse Pond is geraakt door de Corona-perikelen maar op een andere manier dan de Zloty. In eerste instantie was een daling van bijna 12 procent zichtbaar: van GBPEUR 1,20 naar 1,08. Inmiddels is het Pond weer op het niveau van voor het begin de crisis. “Een natuurlijke reflex bij de uitbraak van de crisis was dat institutioneel kapitaal ook het VK associeerde met veel risico’s gezien de onzekerheid van de aanstaande Brexit en de laconieke manier waarmee de regering met de Covid crisis omging.” Het heeft geresulteerd in een forse waardedaling. Dat het Pond daarna weer is hersteld wijt de valutaspecialist aan het besef in de markt dat Brexit een risico is, maar dat de handel wel zal doorgaan. “Van alle consumenten in de Eurozone is het VK degene met de laagste spaarquote en de hoogste consumentenuitgaven. Ze geven veel geld uit aan levensmiddelen en zitten met hun uitgavenpatroon

Deze grafiek toont de impact van de Covidcrisis op de koers van de Zloty en het Pond ten opzichte van de Euro

genegen zijn om na de crisis weer geld uit te geven dan bijvoorbeeld de Duitse of de Nederlandse consument die liever wat geld spaart.”

Camille Faber, Head of Dealing bij Ebury

dicht tegen de VS aan. Dit is vanuit een economisch perspectief positief als je daarmee handel drijft want de Britten zullen eerder

GOKJE WAGEN De valutaschommelingen leiden natuurlijk tot een risico op verlies maar kunnen ook een kans geven op voordeel, afhankelijk van de richting van de schommeling. Het risico op verlies kan worden afgedekt door een termijncontract af te sluiten. Dit is een instrument waarmee twee partijen zich verbinden om op een bepaald tijdstip een bepaalde hoeveelheid valuta te verhandelen tegen een vooraf bepaalde prijs. Het als het ware vastzetten van de koers op deze manier kan een risico afdekken maar kan ook een speculatief element hebben. Soms wordt voor langere tijd een koers vastgezet vanuit de verwachting er voordeel mee te behalen. Camille geeft aan dat het echter ook anders kan uitpakken “Stel dat je je voor langere tijd aan een bepaalde koers

committeert en de koers beweegt zich in de tegenovergestelde ontwikkeling, dan ben je minder concurrerend dan klanten die niet hebben afgedekt.” Hij ziet dat vooral dit laatste aspect bij veel ondernemers zwaar weegt. Het leidt ertoe dat sommige bedrijven ervoor kiezen om standaard bijvoorbeeld 50 procent van het risico af te dekken om te vermijden dat bij een tegengestelde koersbeweging de concurrentiepositie verzwakt. Daarbij observeert Camille dat hoe lager de marge van de AGF handelaar is, des te waarschijnlijker het is dat hij het valutarisico afdekt. “Als je een hele lage marge hebt, kun je het niet veroorloven om daar zes procent op te verliezen. Maar als je een marge hebt van 15 procent, kun je wel een gokje wagen.” (MW)  Camille.faber@ebury.com

De Primeur-special volgende maand :

Transport & Logistiek Reserveer nu uw advertentie: Andries Gunter T. +31 (0)166 69 82 32 andries@agfprimeur.nl AGF Primeur 5 • Financiering en valuta • 2020

113

Citrus

Eerste Argentijnse citroenen op de Europese markt Zuid-Afrika rond de 350.000 ton zit. Echter exporteren beide landen in totaal bijna eenzelfde volume (ALL REGIONS) aan verse citroenen omdat er in Argentinië juist zoveel verwerkt worden. In de laatste jaren is het areaal in Argentinië & Zuid-Afrika gegroeid maar nu vlakt dat wat af.

Het eerdergenoemde schip dat aanmeerde in de haven van Vlissingen was de eerste van een reeks reeferschepen met Argentijnse citroenen aan boord voor de Europese markt. Andres vertelt echter dat het gebruik van een conventioneel reeferschip niet direct iets te maken heeft met het coronavirus en de tekorten aan reefers in Zuid-Amerika. “De logistieke keten is wat ingewikkeld in Argentinië en dus stappen de exportgroepen de laatste jaren meer over van de reefercontainers naar de conventionele koelschepen. Dat is een ontwikkeling die we in de laatste 3-4 jaren zien.”

Citrus van het Zuidelijk halfrond is sinds begin mei weer aanwezig op de Europese markt. Zo meerde in week 19 het eerste schip met Argentijnse citroenen aan in de haven van Vlissingen. De Argentijns citroenen moet in de eerste weken concurreren met de Spaanse Verna productie maar de verwachting is dat deze eerder van de markt zullen verdwijnen dan men gepland had.

ndres Ribas van Oosterom, eigenaar van FruitOne Europe, had de eerste citroenen uit Argentinië al een week eerder mogen ontvangen. “Meer volumes gaan de komende weken volgen terwijl het Spaanse aanbod gaat slinken. De kwaliteit en Shelflife van de Argentijnse citroenen is goed. Naast de kwaliteit van de citroenen dit jaar is de vraag op de markt ruim 30 procent hoger dan vorig jaar, al hangt dit sterk af van de afzetregio. De Foodservice en horeca zitten door het coronavirus op slot maar de afzet die hier normaal naar toe gaat, wordt goed opgevangen door de retail. De vraag naar citroenen is bij de retailers zelfs verdubbeld. Het is een rijk product aan vitamine C en daar heeft de consument nu behoefte aan.” Er is immers meer vraag en wat extra volumes beschikbaar van het zuidelijk halfrond ten opzichte van vorig

jaar. Als straks de horeca in Nederland en andere Europese landen weer open mogen verwacht ik dat de vraag verder gaat aantrekken op de markt.”

Andres werkt in Noord-Argentinië met twee van de grootste telers van het land. Eén van deze telers is ook de grootste leverancier van sinaasappelen uit het Zuid-Amerikaanse land. “Op de Europese markt is Argentinië goed voor zo’n twee derde van de totale import van citroenen. Zuid-Afrika is goed voor een derde van dit volume. Landen als Uruguay en Chili die ook een bescheiden teelt hebben, doen eigenlijk niet mee op deze markt, zij exporteren voornamelijk naar de Noord-Amerikaanse markt. De Argentijnse citroenen zijn hoofdzakelijk bedoeld voor de verwerkende industrie van het land. Ruim 80 procent verwerkt men tot citroens a p c o n c e n t ra te n en citroenolie. Kijk bijvoorbeeld maar naar de volumes die het land teelt, het gaat dan om 1,8 miljoen ton aan citroenen terwijl

Hoogste opkoopprijzen! www.palletcentrale.nl 114

AGF Primeur 5 • 2020

Toch heeft ook het virus zijn uitwerking op de teelt. “Zowel Argentinië als Zuid-Afrika hebben snel geschakeld als het aankomt op het aantal besmettingen,” vertelt Andres. “Hierdoor bleven de problemen in die exportlanden beperkt. In heel Argentinië is een lockdown ingevoerd maar omdat het aantal besmettingen in de provincies laag blijft, kan de landbouwproductie door blijven draaien. Het is geen volle capaciteit maar de output blijft wel hoog met boven de 90% van de totale capaciteit. Dat is heel anders dan in bijvoorbeeld buurland Peru waar het wel een groot effect heeft op de export van groenten en fruit.” Naast Argentinië importeert FruitOne Europe ook veel citrus uit Zuid-Afrika. Andres ziet dat beide landen in een moeilijke economische situatie zitten en dat dit niet beter gaat worden door het coronavirus. “Zowel de Zuid-Afrikaanse Rand als de Argentijnse Peso zijn de afgelopen tijd sterk in waarde gedaald. De werkloosheid is in beide landen groot, ze beschikken beide over grote hoeveelheden natuurlijke hulpbronnen en het zijn twee landen die grote hoeveelheden fruit exporteren. De toekomst blijft dus erg spannend voor beide landen.” (TD)  andres@fruitone-europe.com

Breed en dagelijks wisselend assortiment tegen scherpe prijzen

Groothandel in groenten en fruit Nobel Groenten en Fruit BV is een groothandel in Bergschenhoek en zodoende centraal gelegen nabij Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Met een dagelijks wisselend assortiment tegen zeer concurrerende prijzen leveren we dagelijks aan markthandelaren en groentewinkels.

Hoekeindseweg 141 | 2661 DP Bergschenhoek | Telefoon 010-5298891 | jan@nobel-agf.nl | www.nobel-agf.nl

Dick Pijpers

Bitterorange (Citrus aurantium) Rutaceae

hina, Myanmar en India zijn de bakermat van deze ook wel zure orange genoemd. Het was rond het jaar duizend als de Arabieren “Mooren” deze citrus naar Sevilla in Spanje brengen. Zij brachten tevens een nieuwe teeltmethoden met gebruikmaking van irrigatie, waardoor de citruscultuur kon opbloeien tot de huidige dag. Rond 1560 worden ze aangeplant in Noord en Zuid Amerika en inmiddels zijn ze in alle citruslanden aangeplant. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat het een spontane kruising is tussen Citrus maxima x Citrus reticulata. Het zijn betrekkelijk kleine circa 7 á 8 cm, ronde afgeplatte vruchten met een dikke, oranjegele schil, vaak dof van kleur en weinig aantrekkelijk ogend. Het vruchtvlees is zeer vlezig en bevat weinig sap, vergeleken althans met zoete sinaasappels. De smaak is bitterzuur. Niet geschikt voor verse consumptie maar zeer geschikt voor de bereiding van marmelade. In 1587 verschijnt in Engeland het kookboek ‘The Book of Cookrye’ met het recept van Orangemarmelade, inmiddels een wereldberoemd product. NL Bittersinaasappel, Marmelade sinaasappel, Bitterorange FR Bigarade, Pomerans DE Pomeranze, Sauer orange, Sevilla orange EN Seville orange, Sour orange, Bitterorange ES Naranja amargo, IT Arancio amaro, Melangolo

116

AGF Primeur 5 • 2020

OPSLAG EN BEWARING Bij 10° tot 14°C 1 tot 2 maanden.

AANVOER PERIODE Oktober tot juli. Marokko, Spanje, Italië en Frankrij.k

GEBRUIK DOOR CONSUMENT, HORECA EN INDUSTRIE. Niet geschikt om vers te eten; wel voor het maken van sinaasappelmarmelade, inclusief de schil. Geschikt voor het konfijten van de schil de zogenaamde oranjesnippers. Likeuren als Cointreau en Grand Marnier, Oranjebitter en ook als grondstof voor smaak en geurstoffen. De schillen worden ook gebruikt bij de bereiding van witbier. Het sap en vruchtvlees als marinade voor vlees in de Zuid Amerikaanse keuken. En in de Peruaanse ceviche (rauwe vis). Vele variëteiten van bittere sinaasappels worden gebruikt voor hun essentiële olie, in parfum, of als geneesmiddel. De bittersinaasappel boom wordt gebruikt in de citrusteelt als onderstam bij de meeste citrussoorten. Voedingswaarde per 100 gram Energie . . . . . . . . . . . . . . . 36 – 66 kcal Water . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 g Eiwit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,6 g Koolhydraten . . . . . . . . . . . 9,7 – 15,2 g Calcium. . . . . . . . . . . . . . . 50 – 63 mg IJzer . . . . . . . . . . . . . . . 0.22 – 0.80 mg Vit. A. . . . . . . . . . . . . . . . . . 0.055 mg Vit.C . . . . . . . . . . . . . . . 90 – 103.5 mg

ENKELE RASSEN Bittersweet (Sevilla): Deze bitterorange is afkomstig uit Spanje en wordt ook wel de echte marmeladesinaasappelgenoemd. De vruchten zijn wat rommelig van uiterlijk vaak een bobbelige schil. Deze is donker oranje van kleur en bevat bitter en zuur vruchtvlees. Door het hoge pectine gehalte

zeer geschikt voor het maken van marmelade. In Japan heet deze vrucht: Daidai en in China Taitai

Bigaradier Apepu: Deze bitterorange was ten tijde van de kruisvaarder in 1322 al bekend in Frankrijk. Volgens overlevering was het in Nice dat de eerste vruchten zijn gekweekt. Daarna aangeplant in de Oranjerieën van Versailles en Parijs. Het zijn grote wat lobbige vruchten met een dunne schil en donker oranje vruchtvlees. Het stevige vruchtvlees bestaat uit twaalf parten met een naar citroen smakend sap. Argentine Sour Orange: Deze bitterorange heeft een dikke schil die los om het vruchtvlees zit. De parten of segmenten zijn rijk aan pitten. Het sap heeft een lichte zweem van citroen maar doet ook denken aan grapefruit. Het fruit is zeer geschikt voor verwerking in de keuken. Bizzaria: De eerste beschrijving van deze bitterorange was in 1674 in Italië. Deze in opgenomen in de collectietuin van Villa Medici in Castello, Florence. De vruchten zijn vaal oranje van kleur met donkere soms groene strepen ( chimare ) Fasciata: Ook bekend onder de naam: Brigadier bicolor. Deze aantrekkelijke vruchten zijn oranje groen gestreept (Cimare). De vruchten en het blad zijn zeer aromatisch van geur.

Het aantal rassen is inmiddels wereldwijd uitgegroeid tot een 50-tal. Die zowel voor de fruitproductie als voor de onderstammen bedoeld zijn zoals: Vermilion Globe, Paraguay, Dadai, Goleta, Oklawaha, African en Rubidoux.  © Dick Pijpers www.allesovergroentenenfruit.nl

Inventaris

Johan de Jongh, The Greenery:

“We blijven samen optrekken en de eenheid behouden, zeker in deze tijd” Het 40-jarig dienstverband van Johan de Jongh bij The Greenery en voorlopers werd helaas vanwege de corona-uitbraak summier en op afstand gevierd. Onder het motto: “Tel je zegeningen” gaat Johan elke dag met plezier en vol gedrevenheid naar het werk. Dus met nog minimaal 6 jaar te gaan, zal dat jubileumfeestje er heus nog wel eens van komen, lacht Johan.

at Johan in de AGF-sector terecht zou komen, lag al vanaf jongs af aan in de lijn der verwachtingen. “Zowel mijn vader als moeder komen uit de tuinbouwsector. Als kinderen werden we meegenomen naar de akkers om aardbeien te plukken. Ook liep ik als klein manneke al in de kassen rond om komkommers te snijden, tomaten te plukken en witlof in te leggen.” Na zijn middelbare school ging Johan als groentenchef bij een supermarkt werken. Destijds was hij geheel verantwoordelijk voor de eigen inkoop en ging dagelijks met een bus naar de veiling om handel te halen voor “zijn winkeltje.” Kwaliteit was toen al het belangrijkste aandachtspunt. In 1980 besloot Johan zijn uitdagingen te verleggen richting de primaire sector. “Kwaliteit en hoe kun je dat naar een hoger plan tillen, dat is altijd mijn grote passie geweest. Ik werd keurmeester op veiling RBT en groeide daarin door, eerst naar hoofdkeurmeester en weer later werd ik kwaliteitscoördinator”, vertelt Johan. In de tijd van de veilingen was er vanuit de media veel belangstelling voor wat er te koop was. “Ik had wekelijks een praatje op omroep Brabant over producten en primeurs op de veiling. Ook de start van het aardbeienseizoen werd destijds nog groots gevierd.”

In de tweede helft van de jaren ’90 vonden er grote omwentelingen plaatst in de AGF-sector. Mede door onder andere de schaalvergroting bij supermarkten, fuseerden lokale veilingen tot regionale en ontstond uiteindelijk het plan om álle veilingen in één enkele afzetorganisatie onder te brengen. Die ambities zijn nooit waargemaakt, maar vanuit die beweging vormde zich in 1996 The Greenery waarin de meeste veilingen zich hadden verenigd,

zaken goed op orde heeft, zowel naar telers als naar de markt toe.”

In deze transitieperiode kreeg Johan als productmanager zachtfruit, aardbeien en asperges de rol om de aanvoer vanuit de telers af te stemmen op het verkoopapparaat. Want het kon natuurlijk niet meer zo zijn als op de veiling: telers brengen hun product, nemen een kop koffie of een biertje, kijken aan het einde van de dag wat ze gebeurd hadden en brengen dat over aan moeder de vrouw.

Als productmanager kon Johan zich als spin in het web zijn passie omzetten in een missie. “Samen met de telers ben ik gaan kijken hoe we het beste een bijdrage konden leveren aan de organisatie en in de keten. Welke ontwikkelingen dragen bij tot een betere verkoop en een gezonder voedingspatroon bij mensen staat daarin centraal”, vertelt Johan. “Telers hebben zich in fors tempo geprofessionaliseerd, zeker in de laatste jaren zijn de belangen steeds groter geworden. Ooit begonnen we met 400 telers, nu zijn dat er nog 100 tot 120 welke in omzet en spanwijdte bijzonder hard door groeien. Het wij-gevoel is er ook omdat we samen met de telers als productgroep zachtfruit, aardbeien en asperges tot een goede prestatie kunnen komen, dit in relatie met onze klanten.

waaronder de RBT waar Johan werkte. “Het is best revolutionair wat we toen hebben gedaan: allerlei entiteiten, denkwijzen en achtergronden samenvoegen, daarin de balans vinden én een nieuwe verkoopmethode ontwikkelen. We zijn daarin een aantal jaar zoekende geweest maar uiteindelijk werd toch de juiste richting gevonden. We zijn nu een professionele organisatie die de

Door reorganisaties en fusies is er qua organisatiestructuur veel veranderd maar belangrijke elementen van de cultuur zijn behouden. “Je werkt met en voor mensen, iedereen in het bedrijf is benaderbaar, ook de directie. Wanneer er problemen zijn, vindt daarover een open discussie plaats. We blijven samen optrekken en de eenheid behouden, zeker in deze tijd”, besluit Johan. (ML)  J.deJongh@thegreenery.com

AGF Primeur 5 • 2020

117

Apps en Gadgets

Groentenhelden De Groentehelden zijn altijd op zoek naar groente-inspiratie en nodigen iedereen met een vlotte (en minder vlotte) pen uit om zich aan te sluiten als bloggers. Schrijftalent is niet noodzakelijk, een passie voor gezonde groenten des te meer! En dat moet een groot deel van de sector toch aanspreken. Daarnaast posten de groentehelden ook grappige beelden op Instagram, hierbij een selectie...

Life hack voor jonge ouders Ouders van peuters en uitslapen is een combinatie die niet vaak voorkomt. Aangezien peuters tegenwoordig al redelijk vroeg met een smartphone overweg kunnen, is de Sleep Trainer for Toddlers-app misschien wel dé oplossing voor dit probleem. Met deze app stel je de tijd in wanneer je kind mag opstaan. ‘s Nachts toont de app een mooie afbeelding van de maan en op het ingestelde tijdstip verandert deze afbeelding in een zonnetje. Peuters zullen na verloop van tijd inzien dat ze hun ouders pas wakker mogen maken als het zonnetje in beeld verschijnt.

Snel een eigen filmproductie Of je nu een leuk filmpje voor Instagram wil maken of een tof videoverslag van je vakantie: nabewerking doet wonderen. Gelukkig is videobewerking helemaal niet moeilijk en zijn er diverse apps die het je gemakkelijk maken zoals Quik. De app is uitgebracht in samenwerking met camerafabrikant GoPro en simpel genoeg voor beginners die alleen een paar clips aan elkaar willen plakken, maar biedt tegelijk genoeg uitdaging voor ervaren editors die met contrasten en kleurbalans aan de slag willen. Je kunt kiezen uit verschillende thema’s die aansluiten bij het onderwerp van je filmpje en muziek importeren uit je bibliotheek en genoeg mogelijkheden op het gebied van het toevoegen van titels, tekst, overgangen en filters.

Hoogste opkoopprijzen! www.palletcentrale.nl 118

AGF Primeur 5 • 2020

De Primeur thema volgende maand :

Zomerfruit

Reserveer nu uw advertentie:

Andries Gunter T. +31 (0)166 69 82 32

Oncomfortabel zitten Zit je wel lekker achter je bureau? Door een verkeerde houding liggen rug- en nekklachten op de loer. Wil jij wel lekker zitten? En ook goed? De Pro11 Wellbeing Live Up Balance Ball ziet er misschien gek uit maar dwingt je om goed rechtop te blijven zitten aan je bureau. Alleen is dat niet makkelijk, want je moet voortdurend je balans vinden en vasthouden. Hiermee train je de core van het lichaam, dus buik- en rugspieren, de hele dag door.

Vergeet de melk niet ... Remember The Milk is één van de oudste en uitgebreide takenlijsten-diensten voor mensen die weinig tijd hebben, niets willen vergeten en toch veel gedaan willen krijgen. RTM bestaat al sinds 2004 en heeft onlangs een grote update gekregen. De hoogtepunten: • Deeltaken. Breekt taken in kleinere, hanteerbare stukken • Sleep & herordenen. Herschikt taken in volgorde • Label kleuren. Maakt lijsten georganiseerd en kleurrijk • Delen met anderen. Deel lijsten en geef taken aan anderen • Meldingen. Ontvang een melding wanneer iemand een lijst of taak me je deelt • Individuele taakherinneringen. Stel herinneringen in voor elke taak • Geavanceerd sorteren. Sorteer en groepeer taken; et cetera.

Pomp het op

Aan de lopende band Experts zeggen: zitten is het nieuwe roken, dus vervang die ongezonde bureaustoel. Speciaal voor hen die veel bureauwerk doen, is er een loopbandbureau ontwikkeld: de Evocardio Walkdesk WTD200. Tijdens een volle werkdag verbrand je per week achter je bureau meer calorieën dan een paar uur jezelf afbeulen in de sportschool, uiteraard afhankelijk van hoe snel de band staat ingesteld. Een loopbandbureau schijnt door het bevorderen van de bloeddoorstroming en dus de creativiteit, uitermate geschikt te zijn voor vergaderingen of brainstormsessies.

De Mi Portable Air Pump lijkt op een uit de kluiten gewassen oude iPod, maar het is een draadloze luchtcompressor. Het apparaat heeft een 2000 mAh-batterij waardoor je overal ook zonder stopcontact in de buurt kunt gaan pompen. Het werkt ook nog eens zo’n beetje met alle banden of ballen, die je maar kunt bedenken. Met de ingebouwde spanningsmeter meet de pomp nauwkeurig de druk en slaat automatisch af als de juiste druk is bereikt.

Weetje: Waar komt de Perzik vandaan? De perzik is vanuit China via Perzië (de letterlijke betekenis van Perzik) in Europa gekomen. Waar de perziken in China het symbool zijn van lang leven, zijn ze op de fruitschaal maar korte tijd gegund, vooral als ze rijp geoogst zijn. Perziken zijn gezond, de polyfenolen zorgen er

volgens wetenschappers voor dat hart- en bloedvaten gezond blijven. Ook bevatten ze chlorogeenzuur wat het vetzurenprofiel in het bloed kan verbeteren. Wil je alleen een gezond perzikhuidje? Eet dan allerlei groenten en fruit. Uit een onderzoek onder studenten bleek er een verband

tussen meer groenten en fruit eten en de verdieping van natuurlijke rode of gele huidskleur. Volgens de onderzoekers kwam dat door de rode en gele pigmenten, de carotenoïden, die natuurlijk ook volop in perziken voorkomen.

AGF Primeur 5 • 2020

119

PRIMEUR 25 jaar terug...

... mei 1995 (Primeur • negende jaargang)

Colofon AGF-PRIMEUR bv Stevinweg 2, 4691 SM Tholen Tel +31 (0)166 - 69 82 00 info@agfprimeur.nl • www.agfprimeur.nl Uitgever en hoofdredacteur: Pieter Boekhout Redactie: Marjet Lubbers-Bruijnse, Martine van der Wekken, Izak Heijboer, Frits Simons, Thijmen Tiersma, Thom Dobbelaar, Jobke den Hertog, Sharon de Ridder, Luisa Heim Illustrator: Sandor Paulus Advertenties: Andries Gunter, T. +31 (0)166 698232 - andries@agfprimeur.nl Abonnementen: Arie Gunter Vormgeving: Viola van den Hoven, Martijn van Nijnatten Drukkerij: Veldhuis Media BV, Raalte

Jaarabonnement € 75,- in Nederland en België € 90,- in andere landen automatisch doorlopend tot schriftelijke opzegging tot 2 maanden voor de vervaldatum Copyright Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van AGF-Primeur, door AGFPrimeur gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen. Privacy AGF-Primeur legt uw klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact heeft met AGF-Primeur. De gegevens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van AGF-Primeur en zorgvuldig geselecteerde derden. Disclaimer Alle (redactionele) informatie, waaronder begrepen adviezen, ideeën en meningen, is op zorgvuldige wijze en naar beste weten samengesteld. De inhoud en inkleding van advertenties is bepaald door of namens adverteerders en wordt door AGF-Primeur niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. AGF-Primeur en auteurs zijn niet aansprakelijk voor schade in verband met gebruik van (redactionele) informatie en de inhoud en vormgeving van advertenties. Ondanks de vele zorg die aan deze uitgave is besteed, kunnen er fouten voorkomen. Onze excuses hiervoor. Wij willen allen hartelijk danken die aan het tot stand komen van deze uitgave heeft meegewerkt. In het bijzonder danken wij God die kracht en wijsheid geeft.

lekker

VOOR EEN GEZOND LEVEN BOORDEVOL VITAMINE C

HOGEDRAAD MET KORTE LIJNEN Deel uitmaken van een flexibele en transparante coรถperatie? Directe communicatie en oprechte betrokkenheid zijn kenmerken voor het Kompany DNA! Ook nieuwsgierig wat Kompany voor u kan betekenen, neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.

(077) 30 30 700 of mail ons via info@kompany.nl