Dick Pijpers: Sapodilla

Sapodilla

(Manilkara zapota syn. Achras sapota) Sapotaceae

Sapodilla is afkomstig van Zuid- en Midden-Amerika. Deze moet niet worden verward met de Pouteria sapota die ook sapodilla wordt genoemd. In Nederland is de Maleise (Indonesische) naam Sawo het meest in gebruik. De vruchten zijn van kogelrond tot peervormig ovaal met een lengte van 6 tot 12 cm. De kleur varieert van lichtbruin tot geel en van groen tot beige. Het meestal stevige vruchtvlees is sappig en friszoet van smaak, met een brix van 14, waarin 2 tot 10 bruinzwarte pitten zitten. Er komen ook zaadloze vruchten voor.

De kleur van het vruchtvlees is afhankelijk van de soort, crème tot lichtbruin of van donkerbruin tot roodbruin.

De boom bevat een latex, een melkachtig sap. Het wordt gebruikt als basis voor het maken van kauwgom. Om deze stof, genaamd chicle, te verkrijgen, is de boom voorzien van een reeks onderling verbonden, halfronde, zigzag-achtige insnijdingen waaruit het melkachtige sap tevoorschijn komt - op dezelfde wijze als bij het rubbertappen. Om te voorkomen dat de bomen afsterven, wordt deze procedure slechts om de twee of drie jaar gedaan. Omdat het gebruik van chicle in de kauwgomproductie afneemt ten gunste van synthetische grondstoffen, wordt de plant nu vooral gekweekt voor zijn vruchten.

Nederlands: Sapodilla, Sawo, Papappel Frans: Sapotille Duits: Breiapfel, Westindische Mispel Engels: Sapodilla, Naseberry, Chico Spaans: Chicozapote, Nispero, Zapota Italiaans: Sapodilla, Sapotiglia Thais: Lamut Maleis: Ciku Indonesisch: Sawo, Sawo manila Filipijns: Chico

OPSLAG EN BEWARING

Afhankelijk van ras, rijpheid en regio, bij 0°C met RV van 90% tot zes weken en bij 4°C twee tot drie weken. Narijpen bij 20°C en een RV van 90%.

AANVOER PERIODE EN PRODUCT REGIO

Jaarrond aanvoer vanuit o.a. Mexico, Chili, Venezuela, India, Australië, Thailand, Filipijnen en Florida.

Thailand kent een jaarrond productie met twee duidelijke aanvoerpieken van september tot februari en mei tot september.

GEBRUIK DOOR CONSUMENT

Vers eten als een appel of peer. Verwerken in een gelei of jam. De smaak van het vruchtvlees is bij eetrijpe vruchten zoet, bij plukrijpe exemplaren wrang; het aroma doet afwisselend denken aan dat van peer, abrikoos en honing. Door het sap in te koken ontstaat een siroop dat zeer geschikt is in sorbet en milkshake. In India is het drogen van het fruit een vaak gebruikte vorm van conserveren.

Voedingswaarde per 100 gram Energie Water Koolhydraten Eiwit Vet Calcium IJzer Vitamine C Vitamine A 83 kcal 78 g 20 g 0,4 g 1,1 g 210 mg 0,8 mg 14,7 mg 60 ie

INDUSTRIËLE VERWERKING

Grondstof voor de kauwgomindustrie Konfijten, verwerken in fruitsalades en fruitconserven

RASBESCHRIJVINGEN

Wereldwijd zijn er ca. 1000 verschillende rassen, waarvan alleen al ongeveer 500 rassen in India en Pakistan. In de teeltgebieden komen veel zaailingen voor waardoor het fruit hier ook wordt ingedeeld naar vorm, schil, structuur, kleur en smaak van het vruchtvlees.

ER ZIJN VIER TYPEN:

Type 1: Langwerpig fruit met zachte gele huid met boterzacht en zoet vruchtvlees. Type 2: Ronde kleine vruchten met ruwe huid, vruchtvlees is soms wat korrelig door de steencellen en smaakt wrang. Type 3: Ronde tot langwerpige vruchten met een gele tot bruine huid, zoet en stevig vruchtvlees. Type 4: Vruchten met uiteenlopende vormen, donkerbruine en ruwe huid, het vruchtvlees is friszuur. De type 1 en 3 zijn het meest geschikt voor de verse consumptie.

De bekendste rassen in Thailand zijn Krasuai en Makok.

Voor Indonesië zijn het de rassen Sawo manilla, Sawo betawi en Sawo Madja.

Prolific is een variëteit die van Mexico tot Colombia wordt geteeld, evenals de rassen Gonzales, Modello, Molix, Brown Sugar en Russel.

De belangrijkste variëteiten in India en Pakistan zijn Kalipatti, Dhola Diwani, Pala, Kirthabharthi en Pot Sapota. Deze laatste wordt in een pot geteeld en geeft kleine ronde vruchten die zeer zoet zijn.

OOK BEKEND ONDER DE VOLGENDE NAMEN

Zapotillas - Sapota - Baramasi - Buah chiko - Chiku - Mespil - Korob - Nèfle d’Amerique - Kauki – Chicle 

© Dick Pijpers www.allesovergroentenenfruit.nl